Beoordelen en beslissen bij de VH Making the Match
Anneke Vinke 2010 met dank aan Ingrid ten Berge NJI © AV
Drie processen • Werkproces • Besluitvormingsproces • Handelingsproces
© AV
2
Inhoud en proces Aard van de informatie Beoordeling van de informatie Wijze van handelen op grond van de informatie (Dalgleish, 1997)
© AV
3
Beoordelen en Beslissen Beoordeling is van de inhoudelijke informatie afhankelijk Beoordelen doet u op grond van informatie die u verzamelt, ordent en analyseert
© AV
4
Inhoud en proces
besluit
verzamelen
Inhoud
conclusie
ordenen
analyseren
© AV
5
Beslissen Beslissing omvat de actie die op grond van die info na analyse en weging onderneemt • Beslissen doet u op grond van uw analyse
© AV
6
Beslissen wordt beïnvloed door • Uitkomsten in eerdere zaken • Werkervaringen • Normen en waarden • Politieke of publieke druk • Organisatiecultuur • Fouten die u wilt vermijden
© AV
7
De best mogelijke match.... Beoordeling en beslissing ‣ op grond van summiere, onvolledige en gekleurde informatie ‣ onder tijdsdruk ‣ o.i.v. cliënt factoren (sociale wenselijkheid) ‣ met mogelijk ingrijpende gevolgen ‣ met onzekerheid over gevolgen © AV
8
Vertekeningen (biases) in het klinisch oordeel Oordelen op basis van beperkte informatie Eerste oordeel niet snel aanpassen Zoeken wat men verwacht te vinden Negeren van tegenstrijdige informatie Vertekening door opvallende voorbeelden Veronderstellen causale relaties
© AV
9
Mogelijke oplossingen Methodisch werken: sturen van inhoud en proces Transparant werken: expliciteren en toetsen Praktijkbegeleiding & intercollegiaal overleg
© AV
10
General Risk Assessment and Decision Making Model Dalgleish (1997) Theoretisch model dat weergeeft welke factoren van invloed zijn op het oordelen en beslissen in kinderbeschermingszaken in het algemeen
© AV
11
Grote en kleine beslissingen Het model gaat over de grote beslissingen (kernbeslissingen) Grote beslissingen zijn bepalend voor het verloop van de zaak (bijv. wel of niet bemiddelen) Kleine beslissingen sturen het werkproces (bijv. extra informatie opvragen of huis bezoek)
© AV
12
Kernbeslissingen VH 1. Aannemen voor intake 2. Is het gezin geschikt voor een SN kind? 3. Zijn er (nieuwe) bedreigende factoren in de opvoedingssituatie of in de gezinsomgeving? 4. Kan de VH bemiddelen?
© AV
13
Belangrijk Het GADM/RADM model onderscheidt de beoordeling van de situatie van de beslissing om er iets aan te doen en daarmee de vaardigheid om de mate van bedreiging vast te stellen van de bereidheid om actie te ondernemen
© AV
14
Plaats van de beslissingsdrempel Als je actie onderneemt, kan je een fout maken Als je geen actie onderneemt, kan je een fout maken © AV
15
Belang van onderscheid tussen beoordelen en beslissen: Kwalitatief verschillende factoren beïnvloeden wat je doet: – Casusspecifieke factoren beïnvloeden oordelen. – (Werk)ervaringen, normen en voorgeschiedenis van de werker beïnvloeden de beslissing. Geeft inzicht in meningsverschillen: – Beoordelingsconflict – Beslissingsconflict
© AV
16
Belangrijk De beoordeling is casusspecifiek, dus in elke zaak anders De beslissingsdrempel is een constante factor over zaken heen
© AV
17
Een model om de situatie te Beoordelen en te Beslissen wat er moet gebeuren Beoordelingsdimensie: Zorg / Risico HOOG
Factoren die het Oordeel beïnvloeden: Casusspecifieke informatie
Oordeel
Beslissingsdrempel
Factoren die de beslissingsdrempel beïnvloeden: (Werk)ervaringen, voorgeschiedenis van de beslisser
LAAG
Als het Oordeel BOVEN de Beslissingsdrempel ligt, dan volgt ACTIE Als het Oordeel ONDER de Beslissingsdrempel ligt, dan volgt GEEN ACTIE © Dalgleish (1997)
© AV
18
Beoordelingsconflict • Beide werkers hebben eenzelfde beslissingsdrempel
hoog Oordeel Peter Ja BeslissingsBeslissingsdrempel Peter Nee drempel Sonja Oordeel Sonja
• Sonja beoordeelt de situatie als niet zorgelijk • Peter beoordeelt de situatie als erg zorgelijk • Gevolg: onenigheid over wat te doen
laag Beoordeling zorg/risico © AV
19
Beslissingsconflict • Peter en Sonja zijn het eens over de beoordeling • Sonja heeft weinig zorg/risico nodig om actie te ondernemen
hoog beslissings drempel Peter
Nee
Peter Oordeel Ja
Sonja Oordeel beslissings drempel Sonja
• Peter heeft veel zorg/ risico nodig • Gevolg: onenigheid over wat te doen
laag Beoordeling zorg/risico
© AV
20
Het Beoordelen van de situatie Beoordelingsdimensie: Zorg / Risico HOOG
Factoren die het Oordeel beïnvloeden:
Oordeel
Casusspecifieke informatie Beslissingsdrempel
Factoren die de beslissingsdrempel beïnvloeden: (Werk)ervaingen, voorgeschiedenis van de beslisser
LAAG
© AV
21
Plaats beslissingsdrempel Welke fouten wil je het liefst vermijden? Missers - gemiste match (ten onrechte geen actie ondernomen): je hebt weinig risico nodig om actie te ondernemen → lage beslissingsdrempel
© AV
22
Plaats beslissingsdrempel Welke fouten wil je het liefst vermijden? Foute plaatsing(ten onrechte wel actie ondernomen): je accepteert veel risico voordat je actie onderneemt → hoge beslissingsdrempel
© AV
Oefening beslissingsdrempels
© AV
23
Persoon als instrument: projectie en overdracht • Projectie van eigen ervaringen • Overdracht van patronen met doel verandering • Tegenoverdracht reactie op de overdracht Vaak zijn dit onbewuste processen! © AV
Professionele intuïtie
25
(Munro,2002)
• Formele kennis: Evidence Base • Praktijkkennis: Practice Base • Emotionele wijsheid • Waarden en normen: Value Base • Redeneervaardigheden Vaardigheid om in te schatten Je ‘onderbuikgevoel’ © AV
26
Discussie: emotionele wijsheid? Voorbeelden van emoties die je handelen kunnen beïnvloeden? Hoe ben je hiermee om gegaan?
© AV
27
Emotionele wijsheid • Impact van je werk op jezelf en de ander • Je eigen bewuste instrument zijn • (h)erkennen eigen en andermans emoties • Kunnen omgaan met de impact van deze emotionele dimensie aan het werk © AV
28
Redeneer vaardigheden Continue heen en weer bewegen tussen analytisch en intuïtief niveau Continue heen en weer gaan tussen expliciet en impliciet redeneren Intuïtie & empathie: in direct contact met het gezin Analyse en beoordeling: reflectie over wat je ziet, weet, voelt en ervaart © AV
29
Emoties en professioneel handelen (Tegen)overdrachtsreacties Emoties die het handelen kunnen sturen: • Overmatige betrokkenheid • Grote distantie • Gemengde gevoelens: teleurstelling, boosheid, angst, machteloosheid, geruststelling, wegmaken van signalen, uitvergroten Zie een professional komt en gaat, zorgen om de hulpverlening op www.sietske-dijkstra.nl © AV
30
Genoeg info? Als.... • het besluit transparant is • Er inzicht is in de genomen stappen en besluiten • Er onderbouwing van genomen stappen is • Als overwegingen vastgelegd zijn • •
Als het vervolg duidelijk is Als er helderheid is over het gebruik van professionele intuïtie (emoties en verstand) © AV
31
Wat is het belangrijkste punt m.b.t risicotaxatie? ‘The single most important factor in minimising errors is to admit that you may be wrong’ Munro, E. (2002). Effective child protection London: Sage, (p. 141).
© AV
Literatuur: wat is risicotaxatie Beoordelen van de kans op het ontstaan van bepaalde problemen aan de hand van uit onderzoek bekende risicofactoren Welke zaken dragen op groepsniveau bij aan wat we weten over geadopteerde kinderen/ gezinnen --> wat is de kans dat een kind hier goed genoeg zit? (toekomst!) © AV
33
Wat is risicotaxatie niet Beschrijving of beoordeling van de huidige situatie in een gezin
Verklaring voor ontstane problemen
© AV
Verleden
Heden
34
Toekomst
Verklaringen
Risicotaxatie
vinden voor
feiten
voorspelling
de huidige
en
toekomstige
situatie
oordeel
schade of bedreiging
© AV
35
De zin van gestructureerde risicotaxatie Een gestructureerde beoordeling op basis van wetenschappelijke gegevens leidt tot betere voorspellingen en beslissingen dan alleen het klinisch oordeel
© AV
36
Risicotaxatie is geen tovermiddel Zie artikel Ten Berge (2005)
• Risicotaxatie is geen tovermiddel • Risicotaxatie vervangt nooit het professioneel oordeel van de werkers • Risicotaxatie ondersteunt en expliciteert Maar... Echt voorspellen kan alleen achteraf En...in alle situaties van VH geldt:
‘hersens op aan’ © AV
37
Dus.... Gestructueerde risicotaxatie is een hulpmiddel voor de uitvoerend werker bij het weloverwogen oordelen en beslissen over risico’s voor kinderen
© AV
38
Gezondheid fysieke conditie Scholing
e
Zorg voor het huis, leefomgeving Bescherming en veiligheid Emotionele warmte
pi
Kind
ta
Stimuleren
al
Sociale vaardigheden
k ik tw On
e ho
ka rs
Gezins- en sociale relaties
be gs lin
Verzorging - basis zorg
nd
de
Identiteit
ki
e vo Op
Emotionele ontwikkeling & Gedrag
fte
Zelfredzaamheid
Begeleiden en disciplineren
bescherming en bevordering van welzijn en ontwikkeling
t
Stabiliteit
c
Fa ili m
de ou
e en
Familiegeschiedenis
Huisvesting
or
ct
Inkomen
en
werk Integratie in gezin, familie en omgeving Hulpbronnen binnen de gemeenschap formeel en informeel (ook medisch)
Rol van de verzorger Sociaal leven en pauzes
Fysieke gesteldheid en Persoonlijke veiligheid ed h g Relaties en emotioneel welzijn /stabiliteit di
a sf ng vi ge om
Familie en gezinsnetwerk
rs
ar Opleiding en training va g Huidige praktische & emotionele steunbronnen n tti ha Rol van verzorger in de toekomst c s Opladen, eigen energie op peil houden In
Eigen gehechtheidsgeschiedenis Motivatie Overige verantwoordelijkheden (naar anderen) Contact/rol biologische ouders Nood- en alternatieve scenario’s Behoeften/opv. vraag van andere inwonende andere kinderen Wettelijke regelingen/bijzonderheden
‘Child protection work makes heavy demands on reasoning skills. With an issue as important as children’s welfare, it is vital to have the best standard of thinking that is humanly possible. Mistakes are costly to the child and the family. Overestimating the danger is as harmful as underestimating it’ Munro (2002, p. 161)
© AV
40
