Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek
Auteur
R. Buren Registratienummer
13.0012987 Datum
13 maart 2013 Versie
1.08 Status
Definitief Afdeling
Afdeling Human Resources, Communicatie & Facilitair
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
2
4 april 2013
Organisatie:
HHNK
Organisatieonderdeel:
Rayon Zuid
Adres:
Oorgat 1
Postcode en plaats:
1135 CP
RIE-coördinator:
Ruud Buren,
[email protected]
RIE-uitvoerder:
Ruud Buren,
[email protected]
Telefoonnummer:
072-5827727
E-mailadres:
[email protected]
Edam
Maatregelverantwoordelijken: Taakuitvoerders: Scope van deze RIE:
Zeesluis Edam terrein en installaties
Gebruikte inventarisatievragenlijst:
RIE Waterschappen (versie 5)
Datum start:
28 februari 2013
Datum goedgekeurd:
4 april 2013 door R Buren Veiligheidskundige niveau 3 (SKO V31996)
Datum gearchiveerd:
4 april 2013 onder nummer 13.0012987
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
3
0
Datum
4 april 2013
Samenvatting
Het sluisterrein van de Zeesluis, gelegen aan het Oorgat te Edam is vrij toegankelijk voor publiek. Ook het oversteken van wandelaars en fietsers via de sluisdeuren vindt zeer regelmatig plaats. Uit risico- inventarisaties en evaluaties en de bevindingen van de medewerkers van sluis is gebleken dat dit risicovolle situaties opleveren. De sluis dateert uit 1828 en de bediening is geëlektrificeerd. Bediening vindt plaats vanuit het sluiswachterhuisje. Het publiek kan zich vrij bewegen op het sluisterrein. Doordat het publiek zich vrijelijk op het terrein kan bewegen is er een groot risico op ongevallen omdat het publiek niet op de hoogte zijn van de risico’s op een sluis. In dit rapport vindt u de onderbouwing voor het weren van publiek op het sluiscomplex, in combinatie met een risico inventarisatie en evaluatie, komend van uit de Arbo-wet.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
4
4 april 2013
Inhoudsopgave
0
Samenvatting
3
1
Inleiding
5
2
Wetgeving en normen
5
3
Beoordeling en advies
5
3.1
Advies publieksveiligheid
5
3.2
Advies arbeidsveiligheid
7
4
Risico- inventarisatie en evaluatie HHNK 3-2013
8
4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4
8 9 9 9
Risico Risico Risico Risico
sluisdeuren: gedrag publiek: vallen voor publiek: beknelling voor publiek:
5
Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009
10
5.1
Risicograaf
10
5.2
Inventarisatie
12
5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.2.5
Onderdeel: Onderdeel: Onderdeel: Onderdeel: Onderdeel:
Leuningen Leuningen en kaden Aandrijving Diversen Diversen
12 14 15 16 17
6
Bijlagen
18
6.1
Bijlage 1 Gebruikte wet en regelingen bij de beoordeling
18
6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.1.4 6.1.5 6.1.6
18 18 18 20 20 21
Arbeidsomstandighedenwet, Artikel 3 Arbeidsomstandighedenwet, artikel 10 Richtlijn arbeidsmiddelen Machinerichtlijn (98/37/EG) Binnenvaartpolitiereglement (B.P.R.) Normen
6.2
Bijlage 2, Kadastrale gegevens
23
6.3
Bijlage 3, Toelichting recht van overpad
24
6.4
Bijlage 3, Foto’s
25
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
5
1
4 april 2013
Inleiding
De Zeesluis te Edam bestaat uit 1 schutsluis, 9 meter breed en met een lengte van 34,20 m. Deze sluis verbindt het Markermeer met de Schermerboezem. De sluis is een provinciaal monument en dateert uit 1828. De bediening van de sluis wordt verzorgd door de eigenaar van de sluis, het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Deze Risico-Inventarisatie en evaluatie zijn een overzicht van alle reeds uitgevoerd inventarisatie en zich voornamelijk richten op de nog openstaande knelpunten uit voorliggende Risico inventarisaties en Evaluaties (RI&E). Leeswijzer Hoofdstuk 2: de gebruikte wet en regelgeving voor deze beoordeling van de veiligheid voor medewerkers HHNK en publiek Hoofdstuk 3: de beoordeling van de gevonden knelpunten en oplossingsrichtingen om de knelpunten weg te nemen Hoofdstuk 4: De gevonden risico’s uit het onderzoek van maart 2013, uitgevoerd door HHNK Hoofdstuk 5: De nog openstaande knelpunten uit het onderzoek van november 2009, uitgevoerd door HI&I b.v. Sliedrecht Hoofdstuk 6: bijlagen
2
Wetgeving en normen
Om te bepalen welke wetgeving van toepassing is, is het bouwjaar als uitgangspunt te nemen. Bij een machine, zoals ook sluis, handbediend of gemechaniseerd, bepaalt het bouwjaar of deze wel of niet aan de Machinerichtlijn moet voldoen. Het bouwjaar hoeft niet persé het jaar te zijn waarin de machine gebouwd is, maar kan ook het jaar zijn waarop de machine vergaand functioneel is aangepast. Bij een brug of sluis is dit in principe ook het jaar waarop deze is gemechaniseerd. Valt het jaar van mechanisatie na 1994, dan zal de hele brug of sluis toch aan de machinerichtlijn moeten voldoen. Daarnaast moet elk arbeidsmiddel en elke machine aan de Arbo-wet voldoen, ongeacht het bouwjaar. In de Arbo-wet zijn de eisen voor arbeidsveiligheid opgenomen in het Arbobesluit, de Arboregeling en de Arbobeleidsregels De risico-inventarisatie en -evaluatie Zeesluis is uitgevoerd op basis van onder andere de wetgeving in Bijlage 1 Gebruikte wet en regelingen bij de beoordeling
3
Beoordeling en advies
Bij de beoordeling is gewerkt volgens de hygiënische strategie om het risico te verminderen. De volgende typen beheersmaatregelen moeten hierbij worden bepaald in deze volgorde: 1. wegnemen van de bron 2. aanpassingen aan de bron 3. frequentie verlagen 4. instructie gebruikers.
3.1 Advies publieksveiligheid Voor derden zijn er veel risico’s aanwezig op het sluisterrein. Dit is gebleken uit de RIE’s welke zijn uitgevoerd. Een aantal risico’s is niet of zeer moeilijk op te lossen, mede omdat de Zeesluis te Edam een
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
6
Datum
4 april 2013
provinciaal monument is waardoor er geen ingrijpende veranderingen aan het aanzicht van de sluis kan worden uitgevoerd. Risico’s voor derden zijn: Beklemming door (onaangekondigde) bewegende sluisdeuren en elektrisch aangedreven delen Vallen door ontbreken van hekwerken, trappen zonder leuningen, kleine hoogteverschillen in looppad en obstakels op het looppad Advies: terrein vrijhouden van derden en publiek op afstand. Dit is te realiseren door het gehele sluisterrein te omhekken en geen personen toe te laten (bronaanpak). Dit kan met een hekwerk van 1.10 m hoog gerealiseerd worden. Het gaat om een fysieke afscheiding met duidelijke vermelding “verboden toegang voor onbevoegden”. Hieronder een voorstel voor het geheel omhekken van het sluisterrein.
Bij het bovenstaande advies moet wel rekening worden gehouden met het vermoedelijk recht van overpad. Indien het terrein toch toegankelijk moet blijven voor publiek en/of het recht van overpad over de sluisdeur aan de Schermerboezem zijde moet blijven gehandhaafd, dan zullen er veel aanpassing aan de huidige situatie moeten worden uitgevoerd, te weten: Afschermen van alle draaiende en bewegende delen; Afsluiten van de toegang op sluisdeuren bij bediening, openen en sluiten van rinketten, open en sluiten van vismigratierinketten en bij kans op zelf openende deuren bij niveauverschillen tussen de Schermerboezem en Markermeer; Gehele sluiskolk voorzien van een hekwerk ter voorkoming van vallen in de kolk; Leuningen langs trappen plaatsen Verbreden van het loopvlak op de sluisdeur; Vervangen van het hekwerk op de sluisdeur. Zie voor details de RI&E in hoofdstuk 4 Risico- inventarisatie en evaluatie HHNK 3-2013 en 5 Risicoinventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
7
Datum
4 april 2013
3.2 Advies arbeidsveiligheid De bediening van de sluis vindt plaats in het sluiswachterhuisje. Hierdoor zijn er voor de medewerkers geen risico bij: draaiende en bewegende delen tijdens bediening; toegang op sluisdeuren bij bediening, openen en sluiten van rinketten, open en sluiten van vismigratierinketten en bij kans op zelf openende deuren bij niveauverschillen tussen de Schermerboezem en Markermeer. Daarnaast is de sluiswachter bekend met de risico’s bij het lopen op sluisdeuren en de sluiskolk. Hierdoor is de noodzaak van het verbreden van het loopvlak en vervanging van het hekwerk geen hoge prioriteit. Ook is hierdoor de gehele sluiskolk voorzien van een hekwerk ter voorkoming van vallen in de sluiskolk geen majeur risico. Advies: Leuningen langs trappen plaatsen.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
8
4
4 april 2013
Risico- inventarisatie en evaluatie HHNK 3-2013
Op 1 maart is er een Risico-inventarisatie (RI&E) uitgevoerd op de Zeesluis te Edam. Deze RI&E is uitgevoerd met behulp van de branche RI&E waterschappen. De RI&E is uitgevoerd in het volgende RIE team: Petra de Haan, dagelijks beheerder Maarten Geist, Toezichthouder Patrick Limburg, Specialist Beheer B Gerda Muelink, Sluiswachter Bert bij t’ Vuur, Hulpsluiswachter Ruud Buren, Veiligheidskundige Voorafgaande aan de RI&E is ter plaatse bepaald welke knelpunten uit Risico- inventarisatie en evaluatie
HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009 nog actueel zijn. Deze zijn opgenomen in hoofdstuk 5.Opgeloste knelpunten zijn niet verder opgenomen in deze rapportage. Hieronder de relevante vragen komend uit de branche RIE
Vraag: De gebouwen en terreinen zijn goed en veilig toegankelijk voor medewerkers en afgeschermd voor onbevoegden Antwoord:
nee
Knelpunt:
ja
Risico:
Hoog
Toelichting: Bruggen en sluizen hebben een toeristische aantrekkingskracht waardoor het afschermen van publiek een item is. Terreinen en gebouwen/locaties hebben goede toegangswegen, bewegwijzering en verlichting. Er zijn geen oneffenheden op toevoerwegen/paden die struikelgevaar of belemmeringen veroorzaken ook voor transportmiddelen. De werkplekken zijn goed toegankelijk voor medewerkers, maar ook voldoende beschermd tegen toegang door onbevoegden en vandalisme. Verwijzingen naar wet www.wetten.nl
4.1.1 Risico sluisdeuren: Het sluisterrein is vrij toegankelijk voor publiek. De sluisdeuren worden door derden gebruikt als een oversteekplaats als voetganger, fietsers en bromvoertuigen. Het betreden van de sluisdeuren brengt een extra risico op het sluisterrein. Dit omdat de sluisdeuren zonder waarschuwing openen kunnen worden gedrukt door niveauverschillen tussen het markermeer en schermerboezem. Daarnaast zijn er sinds 2012 vismigratie schuiven geplaatst welke zonder voorwaarschuwing op en dicht kunnen worden gestuurd op afstand. Medewerkers zijn op de hoogte van dit risico en nemen maatregelen indien sluisdeuren moet worden betreden. Bovenstaande risico’s is voornamelijk voor derden en bij afwezigheid van een sluiswachter op het sluisterrein. Zie ook 5 Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009 Vraag: Alle medewerkers hebben duidelijke instructies ontvangen en hebben de vaardigheden om het gedrag van publiek te hanteren en waar nodig te corrigeren Antwoord:
nee
Knelpunt:
ja
Risico:
midden
Publiek kan zich begeven op plaatsen waar dat niet toegestaan is. Ook kan publiek moeite hebben met wachten of anderszins opmerkingen hebben over het werk van de medewerker. Het is dan van belang dat medewerkers hier goed mee om kunnen gaan en getraind zijn in het tonen van de-escalerend gedrag
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
9
4 april 2013
4.1.2 Risico gedrag publiek: Er maken veel derden gebruik van de oversteek van het oorgat naar de keetzijde (vs). Uit het gesprek met de sluiswachter blijkt dat het corrigeren van de passanten over de sluisdeuren niet altijd mogelijk is. Reden hiervan is dat de afstand van sluiswachterhuisje en de sluisdeuren aan de schermboezem zijde groot is en dat het omrijden nogal een flinke afstand is. Passanten zien het gevaar van de sluis niet en zijn moeilijk aan te spreken op hun gedrag. Zie ook 5 Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009 Vraag: De sluis is goed betreedbaar voor medewerkers/publiek en leuningen voldoen aan de normen. Antwoord:
nee
Knelpunt:
ja
Risico:
hoog
De sluis moet vrij te betreden zijn voor zowel publiek als de medewerkers van het waterschap. Ook dient de sluis voorzien te zijn van leuningwerk van minimaal één meter hoog aan beide zijden.
4.1.3 Risico vallen voor publiek: Rondom het de sluiskolk is geen hekwerk aanwezig. Gezien de status van Provinciaal monument is het niet te verwachten dat er om de sluiskolk een hekwerk kan/mag worden geplaatst. Dit blijft dus een potentieel risico. Om dit risico weg te nemen is het geheel afsluiten van het sluisterrein de enige mogelijkheid Zie ook 5 Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009
Vraag: De machines bij bruggen en sluizen voldoen aan de eisen van het Machinebesluit Warenwet en het Arbobesluit. Antwoord:
nee
Knelpunt:
ja
Risico:
Hoog
Machines moeten aan verschillende eisen voldoen om de veiligheid van werknemers te waarborgen, door een machine voor de koop op verschillende criteria te controleren, kan het waterschap ervoor zorgen dat ongelukken worden voorkomen. Op het gebied van veiligheid en gezondheid, moeten de machines voldoen aan eisen als: Geen Geen Geen Geen Geen Geen
gevaar gevaar gevaar gevaar gevaar gevaar
voor beknelling; voor vastraken; voor (af)snijden; om opgesloten te raken; voor elektrische schokken; voor lawaai etc.
Er zijn diverse administratieve eisen waaraan de fabrikant moet voldoen, zoals een risicobeoordeling maken, samenstellen van een technisch dossier, gebruikshandleiding en Verklaring van Overeenstemming met de machine meeleveren en het aanbrengen van een CE markering.
4.1.4 Risico beknelling voor publiek: Op het sluisterrein zijn veel elektrisch aangedreven machines met draaiende delen. Zoals de rinketten, vismigratieschuiven, sluisdeuren en kapstanders. Ook zijn de kaapstanderboom bij bediening in beweging over openbaar terrein. De sluiswachter zullen bij bediening van de sluis niet in aanraking kunnen komen met deze draaiende delen. Om dit risico weg te nemen is het geheel afsluiten van het sluisterrein de enige mogelijkheid. Zie ook 5 Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
10
5
4 april 2013
Risico- inventarisatie en evaluatie HI&I B.V. Sliedrecht 11-2009
5.1 Risicograaf De aangetroffen risico’s zijn ingeschat volgens de methode met de Risicograaf. Hierbij worden de risico’s ingedeeld volgens de formule Risico = Kans x Effect in 16 gevaarniveaus, variërend van niveau 1 (relatief ongevaarlijk) tot niveau 16 (zeer gevaarlijk). Deze 16 niveaus zijn weer onderverdeeld in 4 gevarenklassen. In onderstaande tabel is dit aangegeven samen met de daarbij behorende urgentie om het risico op te heffen. Risico’s die vallen in de gevarenklasse Zeer Groot moeten in feite direct worden verholpen, waarbij de machine niet meer mag worden gebruikt. In de praktijk is dat echter nauwelijks haalbaar, waardoor hiervoor vaak een week wordt gehanteerd. Omdat er bij deze inspectie, met name ten gevolge van de kans op verdrinking, veel risico’s zijn die in de gevarenklasse ‘Zeer Groot’ vallen zal hier op een andere manier naar gekeken moeten worden. Toch zullen al deze risico’s weggenomen moeten worden, maar vanwege de grote hoeveelheid zal hierin een prioriteitsstelling gemaakt moeten worden. Gevaarniveau 1 tm 4
Gevarenklasse Licht
Urgentie / opheffen Binnen een jaar
5 tm 8 9 tm 12
Middel Groot
Binnen een half jaar Binnen een maand
13 tm 16
Zeer Groot
Direkt (binnen een week)
Bij de Risicograaf is het begrip Effect of Ernst de mate waarin mensen licht gewond (= factor 1 - lichte snijwonden, lichte kneuzing, e.d.), zwaar gewond (= factor 2 - zware kneuzingen, botbreuken, inwendig letsel) kunnen raken of zelfs kunnen overlijden of zwaar invalide raken (= factor 3). Het begrip ‘Kans’ is onderverdeeld in drie afzonderlijke stappen: Blootstelling (hoe vaak wordt er blootgestaan aan het gevaar) = factor 1 of 2. Dit is afhankelijk van de mate waarin er mensen aanwezig zijn in de buurt van het gevaar. Op een brug en sluis is het (vooral zomers) vaak druk met aanwezige passanten en toeschouwers, waardoor deze factor relatief hoog en is deze voor de meeste risico’s op ‘2’ gesteld. Waarschijnlijkheid (hoe waarschijnlijk is het dat iemand die blootgesteld wordt aan het gevaar zich daadwerkelijk in de gevarenzone begeeft en het gevaar zich voordoet) = factor 1, 2 of 3. Dit is afhankelijk van de mate waarin de aanwezige mensen zich in de gevarenzone (moeten) begeven. Gevaarafwending (in hoeverre kan iemand die daadwerkelijk door het gevaar ‘gegrepen’ wordt dit nog afwenden) = factor 1 of 2. Als het gevaar niet meer te keren is geldt factor 2, als dat nog wel mogelijk is (door zich b.v. tijdig vast te grijpen) geldt factor 1. Voor alle factoren is van belang dat het ergste geval als uitgangspunt moet gelden. Vandaar dat de mogelijkheid om in het water te vallen – en te verdrinken – altijd erg zwaar weegt in de risicoscores.
Vanuit bovenstaande factoren is er een gevaarniveau bepaald via het schema van de risicograaf. Dit gevaarniveau is weergegeven in de kolom ‘Totaal’. Hiermee kan dan volgens bovenstaande tabel de gevarenklasse worden bepaald en binnen welke termijn dit moet worden verholpen.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
11
Datum
4 april 2013
Vervolgens is er een code aan elk risico gekoppeld die aangeeft welk soort risico het betreft. Deze code staat uitgelegd in onderstaande tabel: C
Risico’s vanwege constructieve gebreken
M B
Risico’s vanwege ontbreken maatregelen ter bescherming Risico’s vanwege bediening- en besturingstechnische gebreken
E W
Risico’s vanwege elektrische gebreken Risico’s vanwege gebrek aan waarschuwing en informatie
A O
Risico’s vanwege algemene tekortkomingen Risico’s vanwege overige tekortkomingen en gebreken
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
Datum
12
4 april 2013
5.2 Inventarisatie Nog openstaande knelpunten uit het rapport van HI&I B.V. Sliedrecht 2009 Rapportage Veiligheidsinspectie Edam Zeesluis
5.2.1 nr. 1
2
Onderdeel: Leuningen Aangetroffen situatie: De loopruimte op bordessen op de sluisdeuren is smal, breedte bij staanders slechts 44 cm (boutkoppen steken uit), bij rinketaandrijvingen slechts 30 cm. De hoogte van de leuningen is 108 cm en deze hebben geen voetstootlijsten. Houten loopplanken op deuren zijn vaak glad. Hoge op-afstap 19 cm van kade naar bordes op sluisdeuren. Bij overgang van sluisdeuren zit opening tussen handregels van 15 cm en tussen knieregels van 40 cm. Bij overgang sluisdeur naar andere deur zijn geen zelfsluitende hekjes aanwezig.
Locatie: Zeesluis Beschrijving risico: Uitglijd- en valgevaar. Struikel- en valgevaar bij staanders. Verdrinkingsgevaar.
Opmerkingen: Fietsers en voetgangers steken vaak over. (Krijgen wel vaak advies om de volgende brug te nemen.)
Valgevaar door leuning. Bij niet geheel gesloten deuren risico om in water te vallen. Verdrinkingsgevaar.
nr. 1
Regelgeving: Valgevaar moet te allen tijde zijn voorkomen door het treffen van afdoende maatregelen, zoals het plaatsen van leuningen volgens de eisen uit de norm. Het bordes moet stroef zijn en een minimale breedte hebben van 600 mm. De aansluiting op de kademuur moet vlak zijn en de voegopening mag maximaal 30 mm zijn. Bij passages van obstakels mag de bordesbreedte 500 mm zijn. Bordessen moeten zoveel mogelijk gelijkvloers liggen (max hoogteverschil 4 mm).
Referenties: Arbobesluit art. 3.2, 3.7, 3.14, 3.16 en 7.5 Arbobeleidsregel 3.16 NEN 6787 art. 5.1.3 NEN-EN-ISO 14122-2 art. 4.2.2 NEN-EN-ISO 14122-3 art. 7.1 NEN-EN-ISO 12100-2 art. 5.5.6
2
Waar het ene bordes aansluit op het andere moeten zelfsluitende hekjes zijn aangebracht indien er kans is op valgevaar. Dit is zo indien de sluisdeuren niet meer gesloten zijn. Deze zelfsluitende hekjes moeten openen naar het bordes toe, zodat er niet doorheen gevallen kan worden. Openingen tussen leuningen mogen niet groter zijn dan 120 mm.
Arbobesluit art. 3.2, 3.7, 3.14 en 3.16 NEN 6787 art. 5.1.3 NEN-EN-ISO 14122-2 art. 4.2.2 NEN-EN-ISO 14122-3 art. 7.1 NEN-EN-ISO 12100-2 art. 5.5.6
E 3
Score: B W 2 2
G 1
3
1
1
2
Totaal Code: 13 C
11
C
Aanbeveling: Vervang de bordessen en leuningen op de sluisdeuren door bordessen met 2 leuningen die aan de eisen uit de normen voldoen. Zorg voor voldoende bordesbreedte bij de rinketaandrijvingen, die bij voorkeur geheel binnen het bordes vallen (evt. via een bordesuitbouw) vanwege goede bereikbaarheid voor onderhoud. Zorg voor gelijkvloerse aansluiting van de bordessen op de kaden. Breng ter plaatse van de deurovergangen bij elke deur een zelfsluitend hekje aan. Verleng de hand- en knieregels (en voetstootlijsten) zodat deze op elkaar aansluiten.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
13
Datum
4 april 2013
Opstap niet gelijkvloers Leuningen en bordessen voldoen niet aan de eisen Openingen tussen leuningen bij overgang deuren Boutkoppen geven struikelgevaar
Zelfsluitende hekjes ontbreken
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
14
Datum
4 april 2013
Rapportage Veiligheidsinspectie Edam Zeesluis
5.2.2 nr. 3
4
nr. 3
4
Onderdeel: Leuningen en kaden Aangetroffen situatie: Leuningen op kaden ontbreken overal, evenals leuningen bij trappen op kaden. Op de kademuur bevinden zich bolders in het loopvlak.
Locatie: Zeesluis
Beschrijving risico: Uitglijd- en valgevaar, verdrinkingsgevaar.
Opmerkingen:
Struikel- en valgevaar. Verdrinkingsgevaar.
Regelgeving: Valgevaar, met name naar een gevaarlijk gebied zoals water, moet te allen tijde zijn voorkomen door het treffen van afdoende maatregelen. Er moeten leuningen zijn aangebracht met handregels op 1100 mm, knieregels en voetstootlijst. Bij trappen moeten handregels zijn aangebracht op 900 – 1000 mm vanaf voorkant trede. Eventueel ook knieregels. Val- en struikelgevaar, met name bij een gevaarlijk gebied zoals water, moet te allen tijde zijn voorkomen door het treffen van afdoende maatregelen.
E 3
Score: B W 2 2
G 2
3
2
2
2
14
C
Referenties: Arbobesluit art. 3.2, 3.13, 3.14 en 3.16 Arbobeleidsregel 3.16 NEN 6787 art. 5.1.3 NEN-EN-ISO 14122-3 art. 7.1 en 7.2
Aanbeveling: Breng een leuning aan op de rand van de kademuur en trappen die aan de eisen uit de norm voldoet.
Arbobesluit art. 3.2, 3.11, 3.14 en 3.16 Arbobeleidsregel 3.16
Breng de leuning op de kade aan, zodanig dat de bolders in de voetstootlijst vallen.
Bolders geven struikelgevaar
Leuningen op kaden ontbreken
Totaal Code: 14 C
Leuningen bij trappen ontbreken
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
15
Datum
4 april 2013
Rapportage Veiligheidsinspectie Edam Zeesluis
5.2.3
Onderdeel: Aandrijving
nr. 5
Aangetroffen situatie: Aandrijving rinketschuif zit aan buitenkant van leuning en is slecht bereikbaar voor onderhoud achter de rinketkast. Ook zijn de eindschakelaars van de elektrische rinketschuif zeer slecht bereikbaar. Palwiel bij handbediende rinketschuif inklemmingsgevaar. Kaapstandertrommel staalkabel is niet afgeschermd.
6 7
Locatie: Zeesluis Beschrijving risico: Hangen over de leuning, kans in het water te vallen, verdrinkingsgevaar.
Opmerkingen:
Beknellinggevaar voor vingers. Beklemminggevaar voor handen.
nr. 5
Regelgeving: Aandrijfdelen moeten goed bereikbaar zijn voor onderhoud en reparatie en valgevaar moet zijn voorkomen door het plaatsen van een bordes met leuningen. Het bordes moet stroef zijn en standaard een minimale breedte hebben van 600 mm.
Referenties: Arbobesluit art. 3.2, 3.7, 3.14, 3.16 en 7.5 NEN-EN-ISO 14122-3 art. 7.1 NEN-EN-ISO 12100-2 art. 5.5.6
6
Gevaar om bekneld te raken moet zijn voorkomen. Arbeidsmiddelen mogen niet defect zijn en moeten goed onderhouden worden. Aandrijfmechanismen moeten deugdelijk zijn afgeschermd als ze gevaar kunnen opleveren. De afscherming moet stevig zijn uitgevoerd en voldoen aan de norm voor veiligheidsafstanden.
Arbobesluit art. 7.4, 7.5 en 7.7
7
Rinketaandrijfmotor slecht bereikbaar
Arbobesluit art. 7.7 NEN-EN-ISO 12100-2 art. 5.2.2 en 5.2.4 NEN-EN-ISO 13857
E 3
Score: B W 1 2
G 2
2
1
2
1
7
C
2
1
1
1
5
C
Aanbeveling: Zie ook aanbeveling bij risico nr.1. Laat de rinketaandrijving en de eindschakelaars boven het bordes vallen door dit b.v. uit te bouwen. De passage tussen leuning en aandrijfunit moet minimaal 500 mm zijn. Vervang de palwielconstructie door een zelfremmend systeem of scherm het palwiel af. Scherm de kabeltrommel in de kaapstander voldoende af, zodat deze voldoet aan de normen.
Rinketeindschakelaars slecht bereikbaar
Beknellinggevaar bij palwiel Beknellinggevaar bij kabeltrommel
Totaal Code: 12 C
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie, Risico’s voor publiek Pagina
16
Datum
4 april 2013
Rapportage Veiligheidsinspectie Edam Zeesluis
5.2.4 nr. 8
9
Onderdeel: Diversen Aangetroffen situatie: Sluisdeuren moeten vastgezet worden met touw, omdat tijdens het spuien de deuren een eindje open staan en de aandrijving de deuren niet vasthoudt. De aandrijfmotor is niet geremd. Oversteken via de deuren is dan gevaarlijk; dit wordt met borden kenbaar gemaakt. Staalkabel is onvoldoende afgewerkt, waardoor de losse draden uitsteken die bij beetpakken verwondingen kunnen opleveren.
Locatie: Zeesluis Beschrijving risico: Kans op vergeten borden te plaatsen. Valgevaar in water bij oversteken via iets geopende sluisdeuren. Verdrinkingsgevaar.
Opmerkingen: Bij spuien wordt 1 deur iets geopend. Gevaar dat bord aan overzijde niet geplaatst wordt.
Snij- en steekgevaar voor handen en vingers.
nr. 8
Regelgeving: Er moet te allen tijde gewaarschuwd worden voor gevaar en gevaarlijke plaatsen. Bij valgevaar moeten veilige leuningen en bordessen aanwezig zijn.
Referenties: Arbobesluit art. 3.15 en 3.16 NEN-EN-ISO 14122-2 art. 4.2.2 NEN-EN-ISO 14122-3 art. 7.1
9
Arbeidsmiddelen mogen geen gevaar opleveren of verwonding veroorzaken door scherpe delen.
Arbobesluit art. 7.4 en 7.5
Bij spuien wordt kaapstander vastgezet met touw
E 3
Score: B W 2 2
G 1
1
1
2
2
Totaal Code: 13 W
4
O
Aanbeveling: Activering van hekken of lampen aan beide kanten met ‘Verboden toegang, i.v.m. spuien’ (of ’i.v.m. sluisdeur niet gesloten’) door activering eindschakelaars. Tevens kan overwogen worden om de bordessen uit te rusten met overschuifdelen en uitschuifleuningen. Breng een deugdelijke afscherming aan op de kabelverbinding.
Staalkabel niet goed afgewerkt
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
17
Datum
13 maart 2013
Rapportage Veiligheidsinspectie Edam Zeesluis
5.2.5 nr. 10
11
12
Onderdeel: Diversen Aangetroffen situatie: Het oversteken van de sluis is lastig voor fietsers i.v.m. granieten trap en smalle bordes op de sluisdeuren. Hoogteverschil bij kaapstander benedenhoofd geeft gevaar op verstappen bij passeren ervan. Dit is met name bij fietsers het geval omdat die om de boom heen moeten. Staalkabelverbinders van kaapstanderboom kerven in houten boom.
Locatie: Zeesluis E 2
Score: B W 2 2
G 2
Struikel- en valgevaar.
2
2
2
2
10
C
Slijtage aan houten boom verhoogt de onderhoudsgevoeligheid.
1
1
1
1
1
O
Beschrijving risico: Uitglijd, struikel- en valgevaar.
Opmerkingen:
nr. 10
Regelgeving: Val- en struikelgevaar, met name bij een gevaarlijk gebied zoals water, moet te allen tijde zijn voorkomen door het treffen van afdoende maatregelen.
Referenties: Arbobesluit art. 3.2, 3.11, 3.14 en 3.16 Arbobeleidsregel 3.16
11
Val- en struikelgevaar moet te allen tijde zijn voorkomen door het treffen van afdoende maatregelen.
Arbobesluit art. 3.2, 3.14 en 3.16
12
Constructies moeten zodanig zijn uitgevoerd dat ze daardoor niet extra onderhoudsgevoelig worden.
Arbobesluit art. 7.5
Leuningen ontbreken op kade Scheepsverkeerslichten slecht bereikbaar
Totaal Code: 10 C
Aanbeveling: Zorg naast de trap voor een fietshelling, of leid het fietspad direct naar de hoge kade. Verbreed het bordes op de sluisdeuren naar 600 mm, volgens de norm. Vul het veld rondom de kademuren aan met grond tot gelijk niveau met de kade. Leg eventueel het fietspad om langs de trap naar de hoge kade. Zorg voor een deugdelijke kabelverbinding die niet op de boom inslijt.
Gevaar op verstappen Fietsroute wel / niet ideaal met name voor fietsers
Inkerving door sluitingen
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
Datum
18
6
13 maart 2013
Bijlagen
6.1 Bijlage 1 Gebruikte wet en regelingen bij de beoordeling 6.1.1 Arbeidsomstandighedenwet, Artikel 3 De werkgever voert een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid en neemt daarbij, gelet op de stand van de wetenschap en professionele dienstverlening, het volgende in acht: a. tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd moet de werkgever de arbeid zodanig organiseren dat daarvan geen nadelige invloed uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de werknemer; b. tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd moeten de gevaren en risico’s voor de veiligheid of de gezondheid van de werknemer zoveel mogelijk in eerste aanleg bij de bron daarvan worden voorkomen of beperkt; naar de mate waarin dergelijke gevaren en risico’s niet bij de bron kunnen worden voorkomen of beperkt, moeten daartoe andere doeltreffende maatregelen worden getroffen waarbij maatregelen gericht op collectieve bescherming de voorrang dienen te hebben boven maatregelen gericht op individuele bescherming, dienen doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen aan de werknemer ter beschikking te worden gesteld; c. de inrichting van de arbeidsplaatsen, de werkmethoden en de bij de arbeid gebruikte arbeidsmiddelen alsmede de arbeidsinhoud moeten zoveel als redelijkerwijs kan worden gevergd aan de persoonlijke eigenschappen van werknemers zijn aangepast.
6.1.2 Arbeidsomstandighedenwet, artikel 10 Indien bij of in rechtstreeks verband met de arbeid die de werkgever door zijn werknemers doet verrichten in een bedrijf of een inrichting of in de onmiddellijke omgeving daarvan gevaar kan ontstaan voor de veiligheid of de gezondheid van andere personen dan die werknemers, neemt de werkgever doeltreffende maatregelen ter voorkoming van dat gevaar. 6.1.3
Richtlijn arbeidsmiddelen
Deze richtlijn heeft betrekking op machines, gereedschappen, installaties en apparaten, zonder CE markering. De kern van de richtlijn is om, voor niet CE gemarkeerde arbeidsmiddelen (die dus al lang in gebruik zijn), een bepaald minimum niveau van veiligheid te bereiken. De ondernemer is op basis van deze Richtlijn verplicht per arbeidsmiddel een risico inventarisatie te maken. Verplichtingen werkgever De Richtlijn Arbeidsmiddelen (RA) stelt verplichtingen aan de werkgever die arbeidsmiddelen aan de werknemer ter beschikking stelt. De verplichtingen van de werkgever zijn: 1. De werkgever dient veilige machines ter beschikking te stellen. 2. De machines dienen geschikt te zijn voor het uit te voeren werk. (In overige gevallen dienen maatregelen genomen te worden die risico's beperken) 3. De werkgever dient te zorgen voor zorgvuldig onderhoud van de machines. 4. De werkgever dient voldoende informatie te verstrekken. Dit kan in de vorm van handleidingen maar ook mondeling. De werkgever dient hierbij rekening te houden met de minimale eisen ten aanzien van informatieverstrekking. Zo dient de informatie de volgende gegevens te bevatten:
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
19
Datum
13 maart 2013
- beschrijving van gebruiksomstandigheden - aangeven van voorzienbare abnormale situaties - conclusies - ervaringen van gebruik in het verleden - de informatie dient afgestemd te zijn op het niveau van de gebruiker 5. De werkgever dient de gebruikers voldoende op te leiden. 6. De werkgever dient onderhoudspersoneel specifiek op te leiden. 7. De werkgever dient werknemers te raadplegen bij de uitvoering van de richtlijn 8. De werkgever dient de arbeidsmiddelen te laten keuren door deskundigen vóór de eerste in gebruik neming. 9. De werkgever dient de arbeidsmiddelen periodiek te keuren of te beproeven indien het arbeidsmiddel onderhevig is aan invloeden die leiden tot verslechteringen. De keuringsresultaten moeten voldoende lang bewaard worden. 10. De werkgever dient het arbeidsmiddel buiten de onderneming te vergezellen van een keuringsbewijs. 11. De werkgever dient rekening te houden met de werkplek, de houding van werknemers en ergonomische beginselen. 12. De werkgever dient werknemers te wijzen op de gevaren die zij lopen, op de arbeidsmiddelen in hun onmiddellijke werkomgeving en op belangrijke veranderingen. 13. Bij arbeidsmiddelen met specifiek gevaar zorgt de werkgever ervoor; - dat deze alleen gebruikt wordt door gekwalificeerd personeel, - dat onderhoud alleen door gekwalificeerd personeel wordt uitgevoerd. Naast de minimum voorschriften die worden gesteld aan arbeidsmiddelen worden in de richtlijn bepalingen gegeven voor het gebruik van arbeidsmiddelen, waarmee u in de praktijk rekening kunt houden.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
20
Datum
13 maart 2013
6.1.4 Machinerichtlijn (98/37/EG) De machinerichtlijn is een onderdeel van de CE markering. Een machine wordt als volgt gedefinieerd: Samenstel van onderling verbonden onderdelen of organen waarvan ten minste één kan bewegen en/of een aandrijfmechanisme, bediening- en vermogensschakeling, bestemd voor een bepaalde toepassing. Samenstel van machines, zodanig opgesteld en bediend dat zij in samenhang functioneren. Verwisselbaar uitrustingstuk (géén vervangingsonderdeel of werktuig) waardoor de functie van de machine wordt gewijzigd, bedoeld om door de bediener zelf te worden aangebracht. Veiligheidscomponent dat afzonderlijk in de handel wordt gebracht. Gelet op deze definitie zijn alle sluizen met een elektrische aansturing met motoren een "machine". Met betrekking tot gezondheid, veiligheid en milieu stelt men voor een product minimaal de volgende fundamentele eisen aan: - Het ontwerp. - De gebruikte materialen. - De verlichting. - De bediening. - De beveiliging tegen mechanische risico's. - De schermen en beveiligingsinrichtingen. - De beveiliging tegen andere gevaren. - Het onderhoud. - De aanduidingen. - De gebruiksaanwijzing. De wettelijke basis voor de Machine richtlijn in Nederland is het "Besluit Machines"; het "Besluit gemotoriseerde transportwerktuigen" en het "Besluit kantel- en valbeveiligingen bouwmachines", allen op basis van de "Wet Gevaarlijke werktuigen" en het "Machinebesluit" gebaseerd op de "Warenwet".
6.1.5 Binnenvaartpolitiereglement (B.P.R.) Het Binnenvaartpolitiereglement (B.P.R.) bevat de verkeersregels voor de Nederlandse binnenwateren. Zo staan hierin de borden, “stoplichten” en overige verkeerstekens vermeld, de te voeren verlichting, tekens en geluidsseinen voor vaartuigen, en de voorrang- en uitwijkregels op het water. Het B.P.R. geldt voor iedereen en voor elk vaartuig, zowel voor de beroepsvaart als voor de recreatievaart (inclusief roeiboten en surfplanken). Op grond van het Vaststellingsbesluit Binnenvaartpolitiereglement is het B.P.R. geldig op alle objecten en wateren van HHNK die voor scheepvaart openstaan.
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
Datum
21
13 maart 2013
Samenvatting tekens en lichten op sluizen
G.4
Sluizen (art. 6.28a) Opmerking: Het kan voorkomen dat de rode en groene lichten slechts aan één zijde van de invaart (als regel stuurboordzijde) zijn geplaatst
4.1
Algemeen a Sluis in bedrijf
invaart of uitvaart verboden
invaart verboden, wordt aanstonds toegestaan
invaart of uitvaart toegestaan
b Sluis buiten bedrijf invaart verboden
doorvaart toegestaan, sluis aan beide zijden openstaand
6.1.6 Normen Hieronder de lijst geraadpleegde normen:
NEN-EN 349 (1993) Veiligheid van machines – Afstanden ter voorkoming van beknelling NEN-EN 953 (1998) Veiligheid machines - Afschermingen - Vaste en beweegbare afschermingen NEN-EN 1037 (1996) Veiligheid machines - Voorkoming onbedoeld starten NEN 6787 (2003) Het ontwerpen van beweegbare bruggen – Veiligheid NEN-EN-ISO 7731 (2005) Ergonomie - Signalen v openb en werkruimten - Hoorbare gevaarsignalen NEN-EN-ISO 12100-1 (2003) Veiligheid van machines – Ontwerp – Methodologie NEN-EN-ISO 12100-2 (2003) Veiligheid van machines – Ontwerp – Technische beginselen NEN-EN-ISO 13850 (2006) Veiligheid machines -Noodstoppen - Ontwerpprincipes
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
22
Datum
13 maart 2013
NEN-EN-ISO 13857 (2008) Veiligheid machines - Veiligheidsafstanden bovenste en onderste ledematen NEN-EN-ISO 14121-1 (2007) Veiligheid machines - Risicobeoordeling - Principes NEN-EN-ISO 14122-1 (2001) Veiligheid van machines - Toegangsmiddelen - Keuze van vaste toegangsmiddelen NEN-EN-ISO 14122-2 (2001) Veiligheid van machines - Toegangsmiddelen - Bordessen en Looppaden NEN-EN-ISO 14122-3 (2001) Veiligheid van machines - Toegangsmiddelen - Trappen, Trapladders en Leuningen NEN-EN-ISO 14122-4 (2005) Veiligheid van machines - Toegangsmiddelen - Vaste ladders NEN-EN-IEC 60204-1 (2006) Veiligheid machines - Elektrische uitrusting - Algemene eisen
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
23
Datum
13 maart 2013
6.2 Bijlage 2, Kadastrale gegevens
Bron: Geoweb HHNK http://geoweb.hhnk.nl/GeoWeb31/Viewer/Viewer.aspx?Site=Project_Kadaster
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
24
Datum
13 maart 2013
6.3 Bijlage 3, Toelichting recht van overpad Een recht van overpad is het recht dat u hebt om gebruik te maken van (een deel van) de grond van iemand anders. Hebt u het recht van overpad? Dan mag u over de grond van uw buren lopen of fietsen om bij uw huis of ander eigendom te komen. Een recht van overpad is een zogenoemde 'erfdienstbaarheid'. Een erfdienstbaarheid en dus ook een recht van overpad kan op twee manieren tot stand komen: 1. Door vestiging Dit gebeurt door middel van een notariële akte. Alleen de eigenaren van de betrokken erven kunnen een erfdienstbaarheid vestigen. U moet hiervoor naar een notaris. 2. Door verjaring Verjaring wil zeggen dat een situatie zo lang heeft bestaan, dat er een recht is ontstaan. Dit is het geval na 10 jaar als de verjaring ‘te goeder trouw’ gebeurt. Anders is de termijn 20 jaar. De eigenaren van beide erven kunnen zich op verjaring beroepen. NB Een recht van overpad kan pas sinds 1992 door verjaring ontstaan. Een vestigingsakte is een akte opgesteld bij de notaris, waarin het recht van overpad is afgesproken. Daarin kan ook staan dat u alleen mag lopen over het pad, dus niet met de fiets of brommer mag rijden. Bron: http://www.juridischloket.nl/vraagenantwoord/wonen/buren/recht-van-overpad/Pages/default.aspx
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
25
6.4 Bijlage 3, Foto’s
Datum
13 maart 2013
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Zeesluis Edam Risico Inventarisatie en evaluatie Pagina
26
Datum
13 maart 2013