z fris Zwolle De kracht van Zwolle

ID05 136 MOP OMSLAG

31-05-2005

09:03

Pagina 1

z fris

De kracht van Zwolle Meerjaren Ontwikkelingsprogramma (MOP) 2005 - 2009

Zwolle

ID05 136 MOP OMSLAG

31-05-2005

09:03

Pagina 2

zfris

4. Financiële paragraaf In het voorwoord is aangegeven hoe het MOP tot stand is gekomen. Daar is vermeld dat de Zwolse prioriteiten naast de kaders van het landelijke Grotestedenbeleid (GSBIII) zijn gelegd. Het MOP is naast sturend document voor de raad en organisatie de komende jaren tevens de onderlegger voor het zogenaamde Stadsconvenant met het Rijk. Voor het daadwerkelijk realiseren van het MOP hebben we de beoogde resultaten

Voor Zwolle zijn de volgende rijksbijdragen vastgesteld:

tussen 2005 en 2009 vastgelegd met het Rijk en de gemeenteraad (de afspraken-

BDU SIV:

kaders in de voorgaande tekst).

• € 8.605.597,- voor 5 jaar voor de onderdelen: gezond in de stad, voortijdig schoolverlaten en extra veiligheidsmiddelen

Met het rijk is op 11 maart 2005 het stadsconvenant afgesloten waarin 53 concrete resultaatafspraken zijn vastgelegd. Het MOP deel B is hier volledig aan gewijd.

• de voor Zwolle geldende uitkomst van de vaste verdeelsleutel van Maatschappelijke Opvang (MO), Verslavingsbeleid (VB) en Vrouwenopvang (VO) voor vijf jaar; voor het jaar 2005 bedraagt de bijdrage € 5.929.099,• € 1.434.400 indicatief voor inburgering voor het jaar 2005.

Als tegenprestatie voor die prestatieafspraken is het Rijk met Zwolle voor de

BDU Fysiek:

periode 2005 –2009 een meerjarige

€ 9.260.475,--

financiële verplichting aangegaan om de gestelde resultaatafspraken te realiseren.

BDU Economie: € 1.840.400,--

Daarvoor zijn door het Rijk 3 brede doeluitkeringen (BDU´s) gecreëerd, die naast

Zwolle heeft binnen de reikwijdte van de

De begroting zal vervolgens uitspraken

de door onszelf gekozen prioriteiten

BDU-regeling, de vrijheid de middelen naar

doen over de besteding van de gemeente-

binnenstad, jongeren en cultuur in grote

eigen inzicht in te zetten gericht op het be-

lijke middelen voor het desbetreffende jaar.

lijnen (moeten) aansluiten bij de thema’s

halen van overeengekomen resultaten. De

Over de uitvoering en resultaten van het

dynamiseren economie, sociaal beleid en

BDU´s zijn echter onderling niet uitwissel-

MOP deel B wordt gerapporteerd bij de

verstedelijkingsopgave Zwolle (fysiek).

baar.

BERAP en jaarrekening.

• BDU sociaal, integratie en veiligheid

In het voorjaar van 2007 voeren Zwolle en

(SIV): hieruit worden tal van sociale

het Rijk een zgn. midterm review uit over

onderwerpen samenhangend met

de voortgang van de overeengekomen

Tot slot is er voor de komende MOP

criminaliteit, overlast, integratie en

resultaten. Indien er aanleiding toe is kan

periode (2005 –2009) ook met de

samenleving gefinancierd.

dat leiden tot tussentijdse aanpassing van

provincie Overijssel een convenant

de resultaten en de financiële middelen, en

afgesloten. Binnen dat convenant is

inspanningsverplichtingen.

op basis van specifieke afspraken

• BDU fysiek: met name voor zaken rond huisvesting, milieukwaliteit, water en watersystemen en bereikbaarheid

overeengekomen dat de Provincie

• BDU economie: met name voor revita-

Voor wat betreft de inzet van gemeentelijke

Overijssel € 3.614.500,-bijdraagt aan

lisering bedrijventerreinen, innovatie,

middelen in het kader van het MOP zal dit

het Meerjaren Ontwikkelings-

werkgelegenheid en bedrijfsleven.

jaarlijks via de reguliere beleidscyclus

programma van Zwolle.

worden afgewogen. Jaarlijks zal er bij de Perspectiefnota een ijking plaatsvinden van het MOP (deel A).

Meerjaren Ontwikkelingsprogramma 2005-2009

zfris

Voorwoord Het gaat goed met Zwolle. Veel inwoners wonen er met plezier, dagelijks gaan tienduizenden mensen aan het werk in de stad en vanuit de wijde regio wordt Zwolle bezocht voor de vele regionale voorzieningen. De kracht van Zwolle is groot.

Het is wellicht een bijzondere constatering

raad vastgelegd als richtinggevende

nale functie op het terrein van wonen, ver-

op de eerste pagina van het Meerjaren

kaders voor het MOP en structuurplan.

voer en transport, zakelijke en maatschap-

Ontwikkelingsprogramma (MOP) voor de

• Op basis van een aantal beleidsvisies en

pelijke dienstverlening, (kennis)economie,

periode 2005 tot en met 2009. Toch is het

bovengenoemde rapporten is er een

goed om stil te staan bij de positieve ont-

SWOT-analyse gemaakt die is besproken

wikkelingen in Zwolle. Juist in een plan

en aangescherpt in drie sessies met de

Zwolle wil samen met haar partners

waarin verbeteringen, uitdagingen en

gemeenteraad, het college van burge-

werken aan de stad met durf, passie en

kansen centraal staan, mogen we aandacht

meester en wethouders en leiding-

inzicht.

hebben voor de successen.

gevenden binnen de gemeentelijke

Dat neemt niet weg dat er bedreigingen en

organisatie.

zwaktes bestaan. En dat er ontwikkelingen

Deze rapporten en de sessies hebben

op de stad afkomen, die vragen om een

geleid tot zes prioriteiten: thema’s waar

duidelijk antwoord en om investeringen.

Zwolle de komende jaren werk van moet en

cultuur en toerisme.

H.J. Meijer

wil maken. Daarbij zijn duidelijke keuzes Groei met behoud van onze unieke kwali-

gemaakt, om te voorkomen dat alle

burgemeester van Zwolle

teiten, is het centrale thema van dit

thema’s worden uitgesmeerd. Deze

Maart 2005

ontwikkelingsprogramma. Groei met

prioriteiten zijn vervolgens naast de kaders

gebruikmaking van de vele potenties en

van het landelijke Grotestedenbeleid

partners in de stad en de regio.

gelegd.

Bij de samenstelling van het Meerjaren

“Groei met behoud van onze kwaliteiten” is

Ontwikkelingsprogramma hebben we uit-

te beschouwen als de rode draad die loopt

gebreid stilgestaan bij de vraag wat Zwolle

door het Meerjaren Ontwikkelingsprogram-

nu is, en wat we willen zijn en willen

ma 2005 - 2009. Want of het nu gaat om de

bereiken.

verdere ontwikkeling van de binnenstad, de

• Daarvoor hebben we het Verwey-Jonker

versterking van de lokale economie of om

Instituut gevraagd een identiteitsstudie te

het verder vormgeven van het voorzieningen-

maken. Het interessante rapport

niveau; belangrijk is dat we al het nieuwe

“Moment, opname voor een stadsfoto”

dat we willen inbrengen zoveel mogelijk

uit april 2003 was het resultaat.

integreren in het goede dat er al is.

• Daarnaast hebben we in 2003 een omvangrijk stadsdebat georganiseerd,

We moeten dus investeren in duurzaam-

dat resulteerde in het rapport ‘Uitge-

heid. Om zodoende te bereiken wat we met

sproken’. De conclusies uit dat document

elkaar voor ogen hebben: een krachtige

zijn in februari 2004 door de gemeente-

stad in balans. Met een belangrijke regio-


3

zfris

Inhoudopgave Uitgave Gemeente Zwolle

Voorwoord

3

2.4.2 Doelstellingen

27

Inhoudsopgave

4

2.4.3 Strategie 2005-2009

31

Tekst Kees Praamstra, Concernstaf Herman Wiersema, eindredactie

Leeswijzer

5

2.4.4 Partners

31

1. De kop op het Mop

6

2.5

7

2.5.1 Probleemschets

32


32

Art direction Maria Mercedes Franken-Rios BNO, Afdeling Communicatie

1.1

Inleiding

1.2

SWOT-analyse

10

1.3. Uitkomsten vertaald

12

Grafisch ontwerp Idem Dito, Kampen

naar prioriteiten

2.6

Vitaliseren van de economie

Wonen in en om de stad

2.6.1 Probleemschets Fotografie Herman IJssel Moving Stills Jos Sluiter Hans Hendriksen Frans Paalman Harry Post Gerlinde Schrijver Rinette van de Vosse Idem Dito Marcel van Zaltbommel Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Gemeente Zwolle Afdeling Communicatie Postbus 10007 8000 GA ZWOLLE Telefoon (038) 498 23 58 Fax (038) 498 33 44 E-mail [email protected]

2. De prioriteiten

37 37

14


42

2.1

Inleiding

15

2.6.3 Strategie 2005-2009

42

2.6.4 Partners

42

2.2

Iedereen doet mee

15


15

2.7

Zwolle Cultureel

43

2.2.2 Maatschappelijke

16


43


44

2.7.3 Strategie

45

2.8

46

effecten/doelstellingen 2.2.3 Strategie 2005 -2009

17

2.2.4 Uitwerking

17

2.3

Binden en activeren

23

van jongeren

Integraal veiligheidsbeleid

2.8.1 Probleemschets en reikwijdte 46 2.8.2 Doelstellingen

47


23

2.8.3 Strategie 2005-2009

48


25

2.8.4 Partners

50

2.3.3 Vertaling naar begrotings-

25

programma’s

www.zwolle.nl

3. Realisatievermogen versterken

52

2.3.4 Meetbare prestaties

26

3.1

Externe netwerkontwikkeling

53

2.3.5 Strategie 2005 - 2009

26

3.2

Aansturing

53

2.3.6 Partners

26 4. Financiën

2.4

Beleef de binnenstad


4

32

27 27


54

zfris

Leeswijzer Voor u ligt het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma (MOP) 2005 –2009. Het MOP vormde de basis van het contract met het Rijk dat op vrijdag 11 maart 2005 door burgemeester Henk Jan Meijer van Zwolle, minister De Graaf (Binnenlandse Zaken), minister Dekker (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) en staatssecretaris Van Gennip (Economische Zaken) is ondertekend in Den Haag.

In deze uitgave van het programma zijn verschillende onderdelen van het MOP samengevoegd. Het oorspronkelijke MOP bestaat uit deel A, waarin het programma van de gemeente Zwolle voor de komende vijf jaren wordt beschreven. In deel B wordt uitwerking gegeven aan 39 outputindicatoren waarover het Rijk met Zwolle afspraken heeft vastgelegd. Een speciale bijlage bevat de concrete resultaatafspraken, waar in maart 2005 feitelijk de handtekeningen onder geplaatst zijn. Hoofdstuk 1 van deze uitgave (De Kop op het Mop) bevat een beschrijving van de staat van de stad (inleiding, paragraaf 1.1) en een beknopte weergave van de uitkomsten van de SWOT-analyse (paragraaf 1.2). In paragraaf1.3 zijn de uitkomsten van de SWOT-analyse vertaald naar de prioriteiten van Zwolle voor de komende jaren. Hoofdstuk 2 bevat de uitwerking van de zes prioriteiten, met aandacht voor de pro-

van het veiligheidsbeleid en GSB-

blemen/uitdagingen, de doelstellingen en

rijksdoelstellingen is het thema veiligheid

de strategie. In speciale kaders zijn de

in hoofdstuk 2 ook nader uitgewerkt.

Hoofdstuk 4 betreft de financiële paragraaf.

afspraken met het Rijk weergegeven. Ook is aandacht voor specifieke afspraken die

Hoofdstuk 3 beschrijft hoe Zwolle het

het Zwolse college van burgemeester en

realisatievermogen kan versterken door

wethouders met de gemeenteraad heeft

het beter benutten van de partners (de

gemaakt. Vanwege de specifieke aanpak

krachten) in de stad.


5

z soap

zfris

1. De kop op het Mop 1.1 Inleiding Zwolle is een stad met bijzondere en waardevolle potenties. De prachtige historische binnenstad, de strategische geografische ligging, de daarmee verbonden evenwichtig opgebouwde en goed ontwikkelde economie bijvoorbeeld. Niet te vergeten: het aantrekkelijke groene buitengebied en de verzorgingsfunctie voor een regio van tussen een half en één miljoen mensen, bijvoorbeeld op het gebied van diensten, onderwijs en gezondheidszorg. Zwolle heeft al met al een goede uitgangspositie. Het is prettig wonen, werken en recreëren in de stad.

Door de centrumfunctie en mede onder

Zwolle, VMBO, Isala klinieken, Voorster-

(winkelen, horeca, cultuur, evenementen),

invloed van rijks- en provinciaal beleid,

poort en Hessenpoort, Stadshagen I en II,

maar het dagelijkse leven speelt zich in de

heeft Zwolle een behoorlijke schaalsprong

Park de Weezenlanden, bereikbaarheid

wijken af, waar ze boodschappen doen,

gemaakt de afgelopen jaren. Dat brengt

(Ceintuurbaan, Hoofdinfrastructuur

samenhang vinden, elkaar ontmoeten en

een druk met zich mee: er kan niet worden

Stadshagen, Hanzelijn) .

terecht kunnen voor primaire voorziening-

volstaan met uitbreiden en onderhoud. Ook het gemeentebestuur is ambitieuzer.

en. De mooie binnenstad, de rust, ruimte Naast de projecten moeten er ook priori-

en het groen in de stad, de voorzieningen

teiten worden gesteld in de bestaande stad

(zoals onderwijs en zorg), de goede werk-

Een groot aantal omvangrijke projecten is

en in zijn relaties naar de regio en de

gelegenheid, het aantrekkelijke buiten-

in uitvoering of ontwikkeling als antwoord

landsdelen samen met provincie en rijk.

gebied met de recreatiemogelijkheden in

op de groei van de stad, zoals het Ontwik-

De inwoners van Zwolle zijn positief over

de omgeving, de centrale ligging zowel ten

kelingsprogramma Binnenstad, het nieuwe

hun stad. Zwollenaren koesteren hun stad

opzichte van het Noorden als de Randstad,

theater, de ontwikkeling van de Kamper-

en zijn bereid zich als vrijwilliger in te zet-

de goede verbindingen per spoor en weg en

poort (inclusief de IJsselhallen), de locatie

ten. Het wijkgevoel wordt nadrukkelijk er-

dat alles op een overzichtelijke schaal,

Schaepman, een nieuw stadion voor FC

varen. De binnenstad is er voor het vertier

maken van Zwolle een prettige stad om te


7

zfris

wonen. De uitdaging is om de genoemde

vitale centrumsteden van Nederland

cie en gemeente om een deel van de

kwalificaties vast te houden in relatie tot

(bureau Louter 2003).

achterstand in te halen.

groei van de stad de komende jaren.

Deze dynamiek heeft er toe geleid dat

Zwolle is een jonge stad, de opleidings-

Zwolle fors heeft geïnvesteerd in de ontwik-

instituten trekken vele jongeren, die naast

Onderwijs (de ROC’s, VU-Windesheim),

keling van Hessenpoort voor grotere

studeren willen uitgaan, wonen, bijverdie-

gezondheidszorg (Isala klinieken) en

kavels. Het areaal uitgeefbare terreinen

nen en later willen werken of een bedrijfje

welzijn ontwikkelden zich de afgelopen

voor kleinere kavels is op een punt geko-

willen starten. De vitaliteit van de stad is

jaren fors. De opvang van deze groei is

men dat er in de komende MOP-periode,

erbij gebaat deze jongeren te binden. Dat

binnen de bestaande stad via vrijkomende

bij een oplevende economie, snel voor een

heeft gevolgen voor huisvesting, uitgaans-

ruimte, uitbreiding bestaande locaties en

nieuwe locatie moet worden gekozen om te

mogelijkheden en werk. De stad heeft

stadsreconstructie tot stand gekomen. Na

voorkomen dat er een knelpunt gaat ont-

weinig mogelijkheden via oudere gebouwen

deze periode van de opvang van de groei is

staan die ongewenst is. De groei van de

ruimte te bieden aan initiatieven vanuit de

er nu vraag naar reallocatie van de voor-

voorzieningen, het werk en het wonen heeft

jeugd, die mans genoeg is zelf te bepalen

zieningen en van consolidatie. Dit wordt

ook gevolgen voor het bestaande wegennet.

wat ze wil.

mede ingegeven door de schaalvergroting

De bereikbaarheid van Zwolle voor de regio

in het onderwijs via samenwerking en

en de bereikbaarheid van de binnenstad

De groei heeft ook zijn effecten op duur-

fusies en de ketenbenadering in de wel-

staan onder druk. De komende jaren moet

zaamheid en leefbaarheid. Het toenemende

zijnssector en de gezondheidssector. Deze

fors geïnvesteerd worden om de

gebruik van de openbare ruimte, of het nu

reallocatie vraagt de komende jaren forse

bereikbaarheid voor zowel regio als eigen

de binnenstad is of de wegen, heeft effect

investeringen in nieuwe, meer geconcen-

inwoners op peil te houden.

op hinder (geluid, lucht en sociaal) en veiligheid (verkeer en geweld). Dit vraagt

treerde locaties en de daarbij behorende Een gebrek aan oude gebouwen, regel-

om investeren in verkeersmaatregelen, het

geving van de gemeentelijk overheid en

aanpassen van infrastructuur en de inrich-

Zwolle vormt de economische motor van de

onvoldoende aandacht hebben ertoe geleid

ting van het openbaar gebied (waaronder

regio en deze motor heeft het de afgelopen

dat stadseconomie een onderbelicht

parken), maar ook in investeringen in de

jaren goed gedaan. Door de ligging en

onderwerp is. Zowel in de nieuwbouw in

positie in het nationale vervoersnetwerk

Stadshagen als bij stadsreconstructie is er

vervult de stad een scharnierfunctie tussen

nauwelijks aandacht geweest voor een

West- en Noordoost-Nederland. De grote

diversiteit van behoefte aan werkplekken.

infrastructuur en openbaar gebied.

nationale transportassen kruisen elkaar hier: de IJssel als belangrijke vaarroute, de

Het culturele leven van Zwolle heeft een

A28 en A50 en de railverbindingen tussen

sterke impuls gekregen door diverse

de Randstad, Noord-Nederland en het

initiatieven uit de samenleving. Knelpunt is

noorden van Duitsland, waaronder de (nog

de achterblijvende infrastructuur en het

aan te leggen) Hanzelijn. De combinatie

gebrek aan geschikte accommodaties,

met een uitstekend woonklimaat en

zowel voor de grootschalige podiumkunst,

succesvolle bedrijventerreinen heeft de

galeries en dergelijke als voor startende

afgelopen jaren gezorgd voor een

kunstenaars. De beperkte aandacht van het

ongekende economische dynamiek.

Rijk voor deze belangrijke regiofunctie

Zwolle is een van de economisch meest

noopt tot gezamenlijk optreden van provin-

8


zfris

sociale structuur en veiligheidsprogram-

ervoor staat: Zwolle doet het in vergelijking

de komende jaren ook gaan investeren in

ma´s. Speciaal aandachtspunt is de zorg

met andere steden niet slecht als het gaat

het beter ´vermarkten´ van die kwaliteiten

voor de specifieke doelgroepen die zicht-

om veiligheid. Dat moet zo blijven. Een

via stadsmarketing, toerisme en promotie.

baar aanwezig kunnen zijn in het straat-

goede veiligheidsbeleving in alle Zwolse

Zwolle kiest daarbij voor de groei van bin-

beeld, zoals verslaafden, mensen met

wijken maar ook bij de bezoekers van de

nen uit, het investeren in de bestaande stad

psychische en sociale problemen en/of

stad, inzet op de binnenstad samen met

en voor de uitleg. Zowel het draagvlak van

dak- en thuisloos zijn. Deze grote-stads-

politie en de ondernemers, en ieders

de bestaande stad, de omvang van het

problematiek vraagt om stevige maatrege-

bijdrage aan nauwe samenwerking bij

programma en de aard van de vraag noopt

len gericht op hulp en regulering, een ba-

problemen en risico’s zijn van groot belang.

tot deze dubbele strategie. De uitleg zal

lans tussen persoonlijk en publiek belang,

Voorkomen is beter dan genezen.

mede de investeringen in de bestaande

waarbij Zwolle ook een regiefunctie vervult.

Het is voor de stad en de regio van belang

stad en met name de binnenstad moeten

dat gezamenlijk de regionale centrum-

betalen. Dat betekent een dubbele opgave:

De kwaliteit van wonen, werken en leven in

positie die in de afgelopen jaren is opge-

namelijk enerzijds een forse inbreidings-

Zwolle wordt in hoge mate medebepaald

bouwd, versterkt wordt. Zwolle wil de kom-

opgave met gezien de problematiek een

door het niveau van veiligheid. Veiligheid

ende periode de regionale opvangfunctie

lange doorlooptijd en anderzijds een uit-

geldt in Zwolle als basisvoorziening: voor

blijven vervullen. In samenwerking met de

breidingsopgave waarvoor na Stadshagen

ontwikkeling, welbevinden en omgang. Het

provincie ontwikkelt Zwolle zich met net-

en Hessenpoort en de Marslanden nieuwe

tegengaan van (jeugd)criminaliteit door

werkstadpartner Kampen tot een veelzijdig

ruimte gevonden moet worden.

bijvoorbeeld veelplegers, het voorkomen

regionaal en landsdelig centrum voor

De plattelandsontwikkeling en het water-

van overlast door probleemjongeren en

Noord- en Oost-Nederland. Dit betekent

beleid geven nieuwe mogelijkheden om

dak- en thuislozen, verhoging van de

een fors ontwikkelingsprogramma op

stad en land te verbinden en tot meer-

onveiligheidbeleving bij de Zwolse burger

het gebied van wonen, werken en voor-

waarde te komen. Deze mogelijkheden

en het verkleinen van de kans op ongeluk-

zieningen.

worden benut.

ken staan daarbij voorop. Het jaarlijkse

De bestaande kwaliteiten van Zwolle zijn

Veiligheidsbeeld geeft aan hoe de stad

groot. Er is een grote potentie. Zwolle wil

vopgeruimd...

Zwolle

Schoonmaakactie Kamperpoort Zaterdag 27 november 2004

zopgeruimd...

Zwolle

Holtenbroek schoon, heel gewoon woensdag 20 oktober 2004


9

zfris

1.2 SWOT-analyse

Op basis van een aantal beleidsvisies, de

Ondanks de beoordeling dat Zwolle een

houden zal Zwolle goed moeten inspelen

identiteitsstudie het Verwey-Jonker

knikkerpotje is waar de knikkers welhaast

op externe ontwikkelingen: verschuivingen

Instituut en de conclusies van het stads-

vanzelf naar toe komen rollen, vragen de

in de internationale concurrentieverhou-

debat (Ùitgesproken`) is er een SWOT-

bestuurders, managers en inwoners van

dingen en ICT bedreigen de geografisch-

analyse uitgevoerd die is besproken en

Zwolle om meer alertheid op de ontwikke-

economisch sterke positie. Aandacht voor

aangescherpt in drie sessies met de

lingen om Zwolle heen. Daarbij is het van

strategie en prioriteitsstelling is dus

gemeenteraad, het college van burge-

belang onderwijs en gezondheidszorg meer

gewenst. Ook na de benuttingsmaatregelen

meester en wethouders en het topmanage-

vanuit economische principes te benader-

op de A28 blijft de kans op congestie in en

ment van de gemeente. In deze paragraaf

en, meer samenwerking te realiseren

rondom de stad levensgroot.

wordt de SWOT-analyse beknopt

tussen instellingen in de zorg en onderwijs,

Ondanks het feit dat de marktpositie van

weergegeven.

beter te plannen met het benutten van

Zwolle in positieve zin doorslaat, zijn de

voorzieningen in de stad en ook het nood-

volgende noties genoemd in de SWOT-

De welvaart en ontplooiingskansen

zakelijke netwerk van instituties te onder-

analyse: meer prioriteiten stellen, meer

van Zwolle

houden. Jongeren zijn van levensbelang

integraliteit in beleid, alert reageren op

Wat opvalt is de sterke sociaal-econo-

voor de stad. Zwolle moet de aantrekkings-

omgeving, de stad bereikbaar houden,

mische positie van Zwolle, met name door

kracht vergroten in de keten studeren–

toeristische organisatiestructuur verbete-

haar gunstige ligging in vergelijking met

wonen–werken.

ren, meer netwerken creëren om de

andere steden. De economische vitaliteit

samenwerking te optimaliseren (organi-

van Zwolle is zeer hoog te noemen. Het

Marktpositie

satie, bestuur, externen). Nut de stad uit!

percentage lage inkomens ligt ruim onder

De sterke punten van Zwolle zijn logistiek,

Ontwikkel het instrument citymarketing en

het gemiddelde van de 40 vergelijkbare

zakelijke dienstverlening, onderwijs, zorg,

stadsmarketing samen met de Zwolse

steden (Nyfer). De werkloosheid is aan het

openbaar bestuur en detailhandel. Zwolle

ondernemers.

stijgen maar nog relatief laag te noemen,

heeft een sterk midden- en kleinbedrijf.

de werkgelegenheidsgroei zal naar ver-

Over het algemeen kan worden gesteld dat

Omgevingskwaliteit

wachting enigszins gaan afvlakken.

het vestigingsklimaat in Zwolle goed is.

De kracht van Zwolle is de prachtig

Ondanks de aanwezigheid van grote aan-

Zwakke punten zijn het startersklimaat, op

historische binnenstad, de aanwezigheid

tallen MBO- en HBO-studenten slaagt

termijn de beschikbaarheid van kleinere

van het water (IJssel, Vecht, grachten,

Zwolle er niet in een aantrekkelijk klimaat

kavels, ICT-infrastructuur en onvoldoende

Zwarte Water), de soepele overgang van

voor jongeren te creëren. Het ontbreekt aan

aantrekkingskracht op hoofdkantoren van

stad naar het gevarieerde buitengebied, die

een dynamisch, energiek en creatief

bedrijven. Zwolle is nu nog teveel een

veel recreatieve en toeristische mogelijk-

klimaat, is de klacht van velen. Ook het

filialenstad. Kansrijke ontwikkelingen lig-

heden biedt.

cultureel klimaat is onder het gewenste

gen rond de Hanzelijn, de opgaande (maar

Ingezoomd op ontwikkelingen op het

niveau. Wellicht wordt dit mede veroorzaakt

wel afvlakkende) lijn werkgelegenheids-

gebied van wonen, kan worden gezegd dat

door het ontbreken van beeldbepalende

groei, de binnenstad als koop- en

Zwolle op dat gebied onvoldoende bijdraagt

voortrekkende partners en individuen in de

toeristisch centrum, de toenemende

aan het behoud van een goede

stad. De binding tussen bedrijfsleven,

concentratie van onderwijs, zorg en dienst-

uitgangspositie voor de omgevingskwaliteit:

onderwijs en overheid is ook niet sterk

verlening. Zwolle moet de komende jaren

te weinig onderscheidende aantrekkelijke

ontwikkeld. Dit terwijl de ontwikkelingen

werken aan een meer onderscheidend

nieuwbouw; een tekort aan echt centrum-

positief en kansrijk zijn in het onderwijs en

profiel, en aan het ondernemend en

stedelijke woningen (dichtbij stedelijke

de gezondheidszorg. De groei in dienst-

innovatief vermogen. Er zijn onvoldoende

voorzieningen). Tot slot zijn de fysieke

verlening (kantorennetwerk en grootscha-

onderscheidende voorzieningen in de

verbindingen van binnenstad richting

lige bedrijvigheid) is in potentie veelbelo-

binnenstad (winkels, vrije tijd, cultureel,

buitenwijken en andersom sociaal onveilig.

vend. Dat geldt ook voor het toerisme, het

overnachtingaccommodatie) aanwezig om

Als bedreigend wordt ervaren: het

winkelen horecapotentieel van de binnen-

het toeristisch potentieel van Zwolle goed

dichtslibben van de belangrijke door-

stad, evenementen en het aantrekkelijke

te benutten.

stroomwegen, verlies van de aantrekkelijke

historische karakter van de stad.

Om de bestaande sterke positie vast te

woonpositie door te veel eentonigheid en

10


zfris

middelmaat. Ook de dreigende verloede-

eerder gezegd, een weinig aantrekkelijke

geleund op het oplossend vermogen van de

ring van het buitengebied is een punt van

stad voor mensen (jongeren) die wat meer

lokale overheid. Inwoners zouden meer

zorg. Als kansrijk wordt gezien een onder-

dynamiek verwachten van een stedelijke

moeten optreden als producent van hun

scheidend woningbouwprogramma, nieuw

omgeving.

welzijn. Het zogenoemde ‘wijkgericht

imago en nieuwe (leisure) voorzieningen.

De sociale balans in de oude stadswijken is

werken’ moet dan ook meer die kant op;

Ook de ontwikkeling van de netwerkstad

nog een punt van zorg, ondanks inmiddels

het zelforganiserend vermogen versterken.

(met Kampen) biedt mogelijkheden door

ingezette acties. De mogelijkheid is aan-

Het sociaal beleid mag ook meer integraal

het sterker positioneren van het element

wezig dat indien Zwolle niet bijstuurt in het

worden opgepakt. De overheid moet zorgen

water.

huidige beeld van ´brave stad´, dit alleen

dat ondanks afnemende financiële mid-

Veel zaken worden in Zwolle nu al goed

nog maar sterker zal worden, mede door

delen toch voldoende faciliteiten worden

opgepakt en moeten behouden blijven.

de toenemende vergrijzing. De groei van de

geboden voor veiligheidsbeleving, zorg en

Bijvoorbeeld: beheer, onderhoud en

stad moet worden benut om méér voor-

welzijn, door middel van samenhang, allo-

herstelprogramma’s versterken nu al veel

zieningen voor inwoners te realiseren die

catie, bereikbaarheid en samenwerking

van de cultuurhistorische en groene ken-

bijdragen aan een meer dynamisch karak-

met partners. Het evenementenbeleid is

merken van Zwolle, inbreidingsmogelijk-

ter. Met name het gemeentebestuur heeft

een belangrijk verbeterpunt voor de

heden worden benut, veiligheidsprogram-

het gevoel dat de overheid de inwoners en

komende tijd. Nu komt dat nog onvol-

ma’s in wijken zijn integraal, doordacht en

partners meer verantwoordelijkheid voor

doende uit de verf.

tonen de betrokkenheid van burgers.

het leefklimaat moet geven. Er wordt teveel

Inbreiding is van groot belang de komende periode. Het behoud van de groene-vingerstructuur en de noodzaak van hoogbouw komen daarbij aan de orde. Verloedering van het buitengebied moet voorkomen worden, want het belang van een groene infrastructuur is groot. Verloedering tegengaan doen we bijvoorbeeld door bestemmingsplannen te actualiseren, een ontwikkelingsvisie voor het buitengebied te maken, aandacht te hebben voor achterstanden in het wegenonderhoud en ‘veiligheid’ te verankeren in het beleid. Leefklimaat Zwolle kent een goede balans tussen enerzijds de kwaliteit van de stad (met goede voorzieningen en veel sociale binding) en anderzijds geen echte grootstedelijke problematiek. Het leefklimaat in Zwolle is goed, met groen, rust en veiligheid met een relatief jonge bevolkingsopbouw. Zwolle wordt op die manier gewaardeerd, anderzijds geldt Zwolle ook als een ‘brave’ stad: weinig multiculturele dynamiek, tot basisniveau beperkt cultureel klimaat, weinig voeling met de nieuwe jongerencultuur, introvert. Daarmee is de stad, en het is al


11

zfris

1.3. Uitkomsten vertaald naar prioriteiten

Na de debatten, notities en momentop-

en figuurlijk meer ruimte krijgen. Zwolle

names is het tijd voor keuzes. Het

moet voor jongeren een aantrekkelijke stad

gemeentebestuur heeft zes prioriteiten

zijn. Om te wonen, te studeren, te werken,

vastgesteld, omdat niet alles tegelijk kan.

en om te ontspannen. Belangrijk is

Prioriteren is beter dan alles uitsmeren. De

jongeren blijvend aan de stad te binden.

thema’s ‘bereikbaarheid’ en ‘veiligheid’ zijn

Daarmee wordt de toekomst voor de stad

van belang bij alle onderwerpen.

gecreëerd, maar ontstaan ook nieuwe impulsen die Zwolle lef en dynamiek

Iedereen doet mee

oplevert.

Burgers moeten meer verantwoordelijkheid

Zwolle is een stad met relatief veel

nemen en krijgen voor hun eigen welzijn en

jongeren, maar het lijkt of de 40/50 jarigen

leefklimaat. Het is niet meer zo dat ‘de

de toon zetten. Daarom vormen jongeren

overheid het allemaal wel regelt’.

een specifiek aandachtspunt. In de eerste

Het betrekken van burgers is prioriteit

plaats door daar de juiste randvoorwaarden

binnen het sociale domein. Zwolle wil de

voor te realiseren. Er moet een voldoende

participatie en het zelfoplossend vermogen

en gevarieerd aanbod gecreëerd worden op

van burgers vergroten. Met als adagium:

het gebied van (jongeren)huisvesting,

”De burger is producent van zijn eigen

werkgelegenheid en op recreatief en cultu-

welzijn”. Belangrijk hierbij is dat daadwerk-

reel gebied. Daarnaast moeten jongeren

bloei gebracht door de kwaliteit van het

elijk wordt gekomen tot meer sociale

ook meer geactiveerd worden om hun

winkelen horeca aanbod te verbeteren,

samenhang in buurten en wijken.

eigen omstandigheden te verbeteren.

centrumstedelijke woonmilieus te

Randvoorwaarde hierbij is dat het sociale

ontwikkelen, recreatief en cultureel aanbod

beleid zichtbaar, integraal en wijkgericht

Beleef de binnenstad

te versterken en te differentiëren en het

wordt vormgegeven. Streven is een flexi-

De ontwikkeling van de Zwolse binnenstad

toeristisch potentieel méér te benutten.

bele inzet van voorzieningen in de wijken.

is niet ten einde. De waardevolle ‘diamant’

Overeind blijven natuurlijk de historische

Voorzieningen dienen zo dicht mogelijk bij

wordt geslepen: een forse ontwikkelopgave.

gebouwen, een goede bereikbaarheid per

de burger te worden gebracht, zodat ook de

De historische binnenstad heeft van ouds-

auto, fiets en openbaar vervoer, rustige

betrokkenheid wordt vergroot en het

her meerdere functies: er wordt gewoond,

pleinen en een veilige omgeving.

vrijwilligersbeleid een stevige voet aan de

gewinkeld, gewerkt en gerecreëerd en het

grond krijgt.

is ook een belangrijke ontmoetingsplaats.

Vitaliseren van de economie

De lokale overheid zal zich de komende

Uit alles is gebleken dat de binnenstad van

Om de economische positie te behouden

jaren moeten heroriënteren op haar regie-

Zwolle niet alleen voor de eigen bewoners

moet geïnvesteerd worden in de toekomst.

rol. Uitgangspunt daarbij is de kaderstel-

maar ook voor de regio een grote betekenis

Voldoende ruimte voor bedrijvigheid, een

lende overheid.

en potentie heeft. Om deze centrumfunc-

goede bereikbaarheid, goed opgeleid ar-

ties te kunnen blijven vervullen, moet de

beidspotentieel en een aantrekkelijk woon-

Binden en activeren van jongeren

binnenstad het bruisende en aantrekkelijke

klimaat zijn vereisten. De gemeente gaat de

Als Zwolle een bruisende en levendige stad

hart van Zwolle zijn en blijven. Om hier op

lokale (kennis)economie bevorderen en

wil zijn, dan moeten de jongeren letterlijk

in te spelen wordt de binnenstad verder tot

faciliteren. Dat gebeurt door het vestigings-

12


zfris

zdaadkracht

Zwolle Inhoud: • Waar wonen, winkelen, parkeren . . . en genieten? • Een stadshart dat fonkelt • Samenspraak in stappen • Binnenstadsprogramma: motor voor vlotte besluitvorming

zschitter

Zwolle Binnenstad: de Zwolse diamant! Zwolle groeit onstuimig. In de komende tien jaar stijgt het aantal inwoners met 15 procent. Dat merk je goed in de binnenstad. Steeds meer In ditzelfs nummer:

totstandkomt en hoe de direct belanghebbenden bij de binnenstad hierover het woord krijgen.

inwoners uit stad en ommeland brengen graag een bezoek aan ons compacte • Een bijzonder forum

centrum met haar middeleeuwse panden, prachtige pleinen en gezellige

• Vragen aan het forum winkelstraten. • Stuur op prioriteiten Natuurlijk komt men om te winkelen, maar ook om langs de markt te slen• Is teren, dit het’splein vooreen dat terrasje evenement? zomers te pakken, lekker uit eten te gaan of voor een bioscoop- of schouwburgbezoek. Als je goed kijkt, is onze binnenstad net een ruwe diamant. Een paar facetten zijn prachtig geslepen in de afgelopen jaren. Denk aan het Maagjesbolwerk en het Eiland. Andere delen, zoals het Rode Torenplein

Binnenstad: facetten van de diamant Dit is de tweede nieuwsbrief in het kader van het Binnenstadsprogramma, het programma van de gemeente Zwolle dat in kaart brengt wat we op welk moment tot 2015 in de binnenstad gaan aanpakken. In de vorige

Actief beleid voeren op hoe het Zwolse hart zich moet ontwikkelen, is belangrijker dan ooit. Daarom werkt Gemeente Zwolle aan het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015. Meer weten? Kijk dan op www.binnenstadZwolle2015.nl

Binnenstadsprogramma Zwolle 2015 Nieuws over de aanpak december 2003

Wilt u een impressie krijgen van het Binnenstadsforum? Vanaf zaterdag 28 februari staat er een sfeerimpressie op de site met een greep van de reacties uit de zaal op het Toekomstbeeld Binnenstad 2015. Alle reacties worden meegenomen in het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015 waarover de raad juni 2004 een besluit neemt.

Want al fonkelen niet alle facetten, de schitteringen zijn zichtbaar. functies heeft. Voor de een zal het ene facet eerder glans moeten krijgen. De ander zal zeggen, ´pak juist een ander gedeelte in het centrum snel aan´. Om zicht op de meest gewenste volgorde te krijgen, organiseert de gemeente het Binnenstadsforum. Het wordt gehouden op de avond van 25 februari 2004 in de raadszaal op het stadhuis. Uitgenodigd zijn direct belanghebbenden bij de

Hoe ziet de binnenstad er in 2015 uit als Zwolle zo blijft groeien en we ook meer bezoekers vanuit de rest van Nederland willen verwelkomen?

binnenstad, zoals: bewoners, ondernemers, vertegenwoordigers van kunst en cultuur en evenementen en andere belangengroepen.

nieuwsbrief werd de historische binnenstad vergeleken met een diamant.

De ambitie van Zwolle is haar historische binnenstad als regionaal koop- en ontmoetingscentrum te versterken. Een wens die ook uit het Stadsdebat duidelijk naar voren komt. Het Binnenstadsprogramma gaat erover hoe we alle facetten van de Zwolse diamant kunnen laten schitteren. Daarbij in aanmerking genomen dat de binnenstad voor uiteenlopende mensen uiteenlopende

en de Melkmarkt zijn nog ruw en ongepolijst. Om de hele diamant te laten schitteren, zijn we nu hard aan het werk met het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad: een samenhangend kader dat de verdere ontwikkeling van onze binnenstad in de komende tien jaar vleugels geeft. In deze brochure leest u hoe het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015

zvooruit

Zwolle

Meer weten? Kijk dan op www.binnenstadZwolle2015.nl.

Binnenstadsprogramma Zwolle 2015

In deze uitgave:

Nieuws over het Binnenstadsforum februari 2004

• Binnenstad aan zet! • Opmaat naar de toekomst • Het Zwolle van 2015 . . . • De eerste drieslag • Binnenstadsprogramma: wat betekent het voor u?

Binnenstad aan zet! We kunnen vooruit met het slijpen van de Zwolse diamant! Want het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015 is klaar. Het beschrijft waar het naartoe gaat met ons stadshart, welke 19 projecten er op stapel staan en hoe we die willen betalen. In deze nieuwsbrief –de derde in de reeks- leest u er meer over. Kunnen we met dit programma ons stadshart laten uitgroeien tot een uitblinker van formaat? Ja, zeggen burgemeester en wethouders van Zwolle. De Zwolse gemeenteraad velt op 30 augustus het eindoordeel. Het Binnenstadsprogramma is in samenspraak met uiteenlopende belanghebbende partijen tot stand gekomen. Via consultaties en het

binnenstadsforum van eind februari werden de eerste ideeën getoetst. Ook is gesproken met marktpartijen die actief zijn in de binnenstad. Nu het programma klaar is voor besluitvorming willen we u als binnenstadsbewoner, -ondernemer of geïnteresseerde Zwollenaar, graag uitnodigen om kennis te nemen van het eindresultaat. Zodat u weet wat u tussen nu en 2015 kunt verwachten.

• Komen er nieuwe winkels en woningen bij en waar dan? • Hoe zit het met de uitbreiding van terrassen? • Is ook aan onderhoud en de veiligheid op straat gedacht? • Wordt voldoende gedaan om het groen en de historische kwaliteit van het centrum te versterken? Op deze en andere vragen geeft het Binnenstadsprogramma antwoord. U kunt het inzien op het Gemeentelijke Informatiecentrum in het Stadhuis, Kerkplein 15, of downloaden via www.binnenstadZwolle2015.nl

Binnenstadsprogramma Zwolle 2015 Nieuws over het eindresultaat augustus 2004

klimaat te versterken, netwerken te ont-

buitengebied zo beperkt mogelijk gehou-

nabij Vecht en Zwarte Water, de groene

wikkelen en de aansluiting tussen onder-

den. Efficiënt en creatief omgaan met de

parken en singels. Maar ook valt te denken

wijs en arbeidsmarkt te verbeteren. De

beschikbare ruimte is het devies. Gezocht

aan de vele kunstopleidingen in de stad en

kennisinstellingen die in Zwolle zijn

wordt naar een goed evenwicht tussen

de regionale en soms zelfs landelijke

gevestigd spelen hierbij een belangrijke rol.

woonfuncties, bedrijvigheid, mobiliteit,

functie op het terrein van horeca, evene-

Het dynamiseren van de (kennis)economie

groene infrastructuur en voorzieningen,

menten en cultuur. Deze potentie wordt

vraagt om creativiteit en daadkracht. En het

inbreiden en uitbreiden.

door iedereen onderschreven, maar wordt

geven van de juiste impulsen, gericht op

Tegelijkertijd is het streven om de groot-

op dit moment nog onvoldoende benut. Als

het mobiliseren van een (kennis)economi-

stedelijke problemen achterwege te hou-

Zwolle groeit gaat het om méér dan inwon-

sche voorhoede en het creëren van ruimte

den en segregatie te voorkomen. Fysieke

ers en bedrijven alleen. Juist ook daarom

voor starters en broedplaatsen. Zodat over

groei zal daarom in de pas moeten lopen

wordt gesproken over het beter benutten

Zwolle gesproken wordt als kennis- en

met behoud en versterking van sociale

van de culturele en toeristische potentie.

dienstenstad en het voor ondernemers

cohesie. Meer aandacht voor verstede-

Economisch mindere tijden leiden al snel

aantrekkelijk wordt om zich te vestigen.

lijking in de bestaande stad, een hoog

tot minder investeringen in culturele

voorzieningenniveau en leefbaarheid zijn

ambities. Zwolle trapt niet in die valkuil.

Wonen in en om de stad

hierbij sleutelbegrippen.

Juist ook de wensen ten aanzien van de

Groei van de stad is nodig, maar daarbij

Overigens kan Zwolle dit niet alleen. Het

binnenstad en de economische pijler zijn

moet zoveel mogelijk in de bestaande stad

stedelijke woningbouwprogramma zal

gebaat bij een verdere ontwikkeling van het

worden geïnvesteerd. Alleen op die manier

onder regie van de stad in samenwerking

culturele profiel en het evenementenbeleid.

wordt de belasting op het gewaardeerde

met partners (corporaties, ontwikkelaars,

Verschraling of stilstand op cultureel en

regio) worden uitgevoerd.

toeristisch terrein kan grote gevolgen hebben. Zowel bewoners, als de vele

Zwolle cultureel

bezoekers moeten bediend worden, met

Zwolle heeft een grote culturele en toeris-

allerlei cultuuruitingen. De wens om Zwolle

tische potentie en daarmee ook een econo-

meer in de kijker te spelen en een weinig

mische potentie. Dat is bijvoorbeeld te dan-

spannend imago af te schudden leeft

ken aan de kwaliteiten van de historische

terecht breed.

binnenstad, de ligging in de IJsseldelta,


13

z borrelend

14

zfris

2. De prioriteiten 2.1 Inleiding In het vorige hoofdstuk zijn zes prioriteiten benoemd. Hieronder worden de verschillende ambities toegelicht - en voorzien van concrete doelstellingen. Ook wordt de strategie besproken en is er aandacht voor de partners in de stad die helpen de doelen te bereiken.

2.2 Iedereen doet mee

• Tijdens het stadsdebat vormden uitspra-

geroemd, even als het ’dorpse karakter’

ken als ’vasthouden aan de sociale

van Zwolle. Uit het stadsdebat bleek dat

cohesie in Zwolle‘, ’de groei van Zwolle

Zwollenaren deze kwaliteiten graag willen


moet gelijke tred houden met het sociale

behouden. Wel wordt geoordeeld dat het

Iedereen spreekt over ’het sociale beleid of

profiel van Zwolle‘ belangrijke

eigen oplossend vermogen in de stad te

het sociale profiel van de gemeente Zwolle‘.

ingrediënten.

klein is, er te weinig eigen verantwoorde-

Het roept verschillende beelden en

Uit de SWOT-analyse blijkt dat Zwolle rede-

lijkheid voor het leefklimaat bestaat en dat

associaties op. Een greep uit termen en

lijk goed scoort op de terreinen leef-

het sociale beleid onvoldoende integraal is.

uitspraken uit de afgelopen jaren:

baarheid, omgevingskwaliteit, sociale

Er is vooral sprake van veel projecten,

• Het collegeakkoord uit 2002 zegt: ’We

samenhang en kwaliteit van wonen.

deels ontstaan in de vorige periode van het

zetten in op het versterken van de sociale

Daarnaast lijkt het met de grootstedelijke

Grotestedenbeleid. Er gebeurt van alles een

pijler.’

problematiek in Zwolle over het algemeen

beetje en er ontbreekt een integrale visie.

• Een uitspraak uit ‘herijking I’: ‘We gaan

mee te vallen, al scoort Zwolle ten opzichte

Tenslotte wordt vooral aanbodgericht

de komende jaren het profijtbeginsel

van andere grote steden volgens de ‘Atlas

gedacht. Dit alles wordt op dit moment ook

toepassen.’

van Gemeenten’ niet goed op typisch groot-

nog eens geplaatst in een situatie waarin

stedelijke problemen als geweldsdelicten,

sprake is van economische laagconjunc-

‘herijking II’ luidt: ’Het sociale beleid mag

vernielingen en onveiligheidsgevoelens in

tuur met de onzekere vooruitzichten van de

niet verder worden aangetast dan bij de

de buurt.

nieuwe Wet Werk en Bijstand en de Wet

eerste herijkingoperatie van deze

In het stadsdebat en de SWOT-analyse

Maatschappelijke Ondersteuning.

collegeperiode is gebeurd.’

wordt de betrokkenheid van de stad

• Een van de uitgangspunten voor


15

zfris

2.2.2 Maatschappelijke effecten/doelstellingen

De procesdoelstellingen zijn: • definiëring en invulling van de term sociaal beleid, dat leidt tot een heldere, duurzame en onderscheidende visie op sociaal beleid; • heldere prioriteitstelling in programma´s, vertaald naar projecten en producten die een bijdrage leveren aan de doelstellingen en • een toetsingskader voor sociaal beleid dat te hanteren is bij de groei en ontwikkeling van Zwolle. Ook kan dit in de loop van de tijd, bijvoorDe inhoudelijke doelstellingen zijn:

beeld als gevolg van de veranderende

Het verminderen van het beroep van inwoners van Zwolle op ondersteuning door de

bevolkingssamenstelling in een wijk,

gemeente Zwolle en het bevorderen van hun zelfredzaamheid door:

veranderen. Flexibiliteit in het aanbod van

• het realiseren van de basisvoorzieningen als uitgangspunt te nemen en voor het

voorzieningen is nodig.

overige te streven naar flexibiliteit van voorzieningen in wijken, gebaseerd op kennis

De quick scans hebben betrekking op de

van een wijk en de behoefte van een wijk en de noodzaak van de voorziening;

stad zoals ‘ie nu is, maar de groei zet zich

• daarbij vooral in te zetten op preventie en signalering van kwetsbare groepen om te voorkomen dat zij een beroep doen op ondersteuning en zorg; • het uitgangspunt te hanteren dat het zelfoplossend vermogen en de kracht van inwoners van Zwolle aanwezig is dan wel versterkt wordt de komende vijf jaar.

de komende jaren door. Dat is een belangrijk gegeven, juist bij het bouwen van nieuwe wijken, het herstructureren in de bestaande stad en de wens om bebouwing vooral in de bestaande stad te realiseren. Bij dergelijke processen moet goed worden

Een heldere visie op sociaal beleid begint

gemeentebestuur wil daar in het sociale

gekeken naar de woondifferentiatie in een

met de vooronderstelling dat niet alles dat

beleid van uit gaan en de eigen kracht van

wijk of stadsdeel, de voorzieningen die

in het verleden in ´de sociale pijler´ werd

mensen, bijvoorbeeld in de wijken, verder

nodig zijn, de sociale veiligheid, de inrich-

gerangschikt tot het sociale beleid behoort.

versterken. Voor deze grote groep mensen

ting van het gebied, de verhuizing binnen

Dit klinkt procedureel, maar heeft een

in Zwolle geldt dat als de basisrandvoor-

de stad als gevolg van nieuwbouw en de

inhoudelijke achtergrond. Sociaal beleid

waarden en voorzieningen op orde zijn er

mate van grootschaligheid. Voorkomen

richt zich primair op het versterken van de

niet of nauwelijks een beroep op de

moet worden dat de nieuwbouw van nu de

stad. Hoe minder een beroep op de (lokale)

gemeente wordt gedaan. Mensen die zich-

herstructurering over 20 jaar wordt.

overheid hoeft te worden gedaan omdat

zelf niet kunnen redden, hebben doorgaans

Naast basisvoorzieningen in bestaande en

mensen zich zelf niet redden, hoe sterker

geen baan, huisvesting of financiële

nieuwe wijken vragen mensen in wijken

het sociale beleid is.

middelen en geen perspectief voor de

ook andere zaken van de gemeente. Juist

Uit het stadsdebat blijkt dat veel mensen in

toekomst. Zij hebben de hulp van de

daarvoor geldt dat de kracht van een wijk

Zwolle zichzelf prima kunnen redden. Ze

gemeente nodig. Op basis van ‘quick scans’

en haar inwoners zelf moet worden ver-

hebben een huis, een baan, financiële mid-

van wijken wordt inzichtelijk gemaakt

sterkt. Het principe is dat gekeken wordt

delen en voldoende perspectief voor de

welke voorzieningen verder nodig zijn om

naar wat bewoners zélf kunnen doen.

toekomst. Het versterken van deze kracht

te kunnen voldoen aan de betekenis van

Sociaal beleid in deze betekenis is dus

in de stad betekent dat basisrandvoor-

een sociaal sterke stad. Dit hoeft niet altijd

bijvoorbeeld niet: zorgen voor een levendig

waarden zoals een baan, een huis en vol-

te betekenen dat alle voorzieningen in

cultureel klimaat, goede winkelvoorzien-

doende inkomen ingevuld moeten zijn. Het

dezelfde mate in alle wijken aanwezig zijn.

ingen in de binnenstad en het behoud van

16


zfris

hoe het sociale beleid versterkt kan word-

stad in ieder geval nodig en voor welke

en. Partners kunnen sommige dingen

groepen inwoners? Voor de stad en per wijk

zonder twijfel beter dan de gemeente. Uit-

worden quick scans uitgevoerd. Welke

‘Burgers als

gangspunt is dan dat de randvoorwaarden

basisvoorzieningen zijn er al, wat wordt nog

en het beleid op hoofdlijnen worden vastge-

gevraagd en hoe worden deze

producent van hun

legd, maar dat er in hoge mate vrijheid is

basisvoorzieningen gerealiseerd? Daarbij

voor partners bij het concreet invullen van

wordt gestreefd naar flexibiliteit in het

eigen welzijn’

de uitvoering. Partners die we al kennen,

aanbod en scherpte in de vraag. Het

maar misschien ook wel partners die nieuw

uitgangspunt wordt gehanteerd dat het

zijn in het sociale veld.

zelfoplossend vermogen en de kracht van inwoners van Zwolle aanwezig is dan wel

2.2.3 Strategie 2005 -2009

versterkt wordt de komende vijf jaar.

het mooie buitengebied. Dit komt wel terug

Het realiseren van de basisvoorzieningen

in andere ambities, zoals de versterking

wordt als uitgangspunt genomen en verder

2.2.4 Uitwerking

van het toeristisch profiel, de versterking

wordt gestreefd naar flexibiliteit van voor-

Op de verschillende sociale beleidsvelden

van de topsport en de versterking van de

zieningen in wijken, gebaseerd op kennis

kunnen basisvoorzieningen worden ge-

binnenstad. Het wordt echter niet gerekend

van een wijk en de behoefte van een wijk en

definieerd. Die beleidsvelden zijn: sport,

tot de uitgangspunten van het sociale

de noodzakelijkheid van de voorziening.

onderwijs, maatschappelijke zorg, cultuur,

beleid. Belangrijkste verschil is misschien

Voor een belangrijk deel richten de sociale

welzijn en werk & inkomen.

wel de rol die wordt vervuld.

basisvoorzieningen zich op preventie en

Het primaat kan juist bij het versterken van

signalering van kwetsbare groepen om te

2.2.4.1 Basisvoorzieningen

elementen zoals cultuur, sport, toerisme

voorkomen dat zij een beroep moeten doen

Onder basisvoorzieningen wordt verstaan:

en binnenstad liggen bij partners in de stad

op ondersteuning en uiteindelijk (als sluit-

het sociale voorzieningniveau dat een stad

(en daarbuiten). De gemeente kan dat

stuk) op ondersteuning voor mensen die

als Zwolle met ruim 110.000 inwoners

partnerschap zoeken, stimuleren, maar

zichzelf (al dan niet tijdelijk) niet meer

minimaal nodig heeft. Daarbij wordt gericht

zonder inzet van derden gebeurt er niets.

kunnen redden.

op basisvoorzieningen waarvoor de

Dat op het gebied van cultuur de basisvoor-

Basisvoorzieningen en ’kwetsbare groepen’

gemeente (mede)verantwoordelijkheid

zieningen op orde moeten zijn, en dat de

worden gedefinieerd. Wat heeft de

draagt. Voor een deel richten die basis-

gemeente daarin een grote verantwoordelijkheid heeft, doet daar niets aan af. Bij het sociaal beleid zoals hierboven omschreven ligt de rolverdeling anders.

Gedeeld burgerschap

Mensen die echt hulp nodig hebben, zijn vaak aangewezen op de overheid. Ook hier

Afgesproken met het Rijk:

kunnen partners worden gezocht, maar

De beheersing van de Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving

deze partners maken vaak ook deel uit van

onder etnische minderheden staat centraal. In de MOP-periode mag de positie van

de overheid of worden in stand gehouden

allochtone inwoners niet slechter worden, maar moet die verbeteren. Het gaat hierbij

met overheidsmiddelen. Die partners

om zowel de sociaal-economische positie als de sociaal-culturele positie. De nulmeting

worden betrokken bij vragen over wat

vond plaats in 2004, waarin de Integratieatlas werd opgesteld. Surinamers zijn volgens

primair tot het sociale beleid hoort, welke

dit onderzoek het meest geïntegreerd en Marokkanen het minst. Antillianen en Turken

basisvoorzieningen daarvoor nodig zijn en

‘scoorden’ daartussen. Zowel oudkomers als nieuwkomers moeten inburgeren. In 2005 moeten 123 nieuwkomers en 81 oudkomers inburgeren. Afgesproken met de Zwolse gemeenteraad: In 2006 is 80% van de nieuw- en oudkomers na een traject van maximaal 24 maanden educatief, professioneel of maatschappelijk zelfredzaam. En met 80% van de relevante, betrokken instellingen zijn in 2006 afspraken gemaakt over interculturalisering in de eigen organisatie.


17

zfris

voorzieningen zich op alle inwoners (bij-

watervoorziening en een nieuw stadion voor

voorzieningen ondersteunen. Hierdoor kan

voorbeeld bibliotheekvoorziening, jeugd-

FC Zwolle staan hoog op de agenda. In het

specialistische kennis worden gebundeld

gezondheidszorg, sportvoorziening) en voor

gebruik van sportvoorzieningen én in het

en kan gebruik worden gemaakt van el-

een deel op inwoners die (tijdelijk)

stimuleren van sport en bewegen speelt

kaars voorzieningen. Voldoende spreiding

ondersteuning nodig hebben (bijv. mensen

Sportservice Zwolle vanaf 2005 een

van basisscholen over de Zwolse woonwij-

in maatschappelijke opvang, voortijdig

belangrijke rol. Daarbij wordt zoveel moge-

ken is een voortdurend aandachtspunt.

schoolverlaters, een deel van de ouderen).

lijk aangesloten bij sportorganisaties en grote onderwijsinstellingen in Zwolle die

In de tweede plaats blijft de gemeente zich

Sport

actief zijn op het gebied van sport.

inzetten om schooluitval te voorkomen.

Sport is een bron van plezier en uitlaatklep

Sportservice zal die intermediaire rol ook

Daarom wordt de komende jaren geïnves-

voor veel burgers. Bovendien kan sport

gaan vervullen voor het breedtesportbeleid.

teerd in voor- en vroegschoolse educatie

bijdragen aan onderlinge ontmoeting en

In 2006 wordt op basis van een evaluatie

gericht op het voorkomen van taal- en

omgang van inwoners en aan hun welbe-

van het programma breedtesport 2000-

leerachterstanden bij jonge kinderen

vinden en gezondheid. De plek van sport in

2005 een nader besluit genomen over de

(peuterspeelzalen), handhaving van de

de samenleving is aan het veranderen. De

voortzetting van breedtesportactiviteiten die

leerplicht en een adequate zorgstructuur

binding aan en het draagvlak van verenig-

in dit kader zijn opgezet, met het

rondom het primair en voortgezet onder-

ingen neemt af, terwijl de vraag naar flexi-

stimuleren van sport en bewegen door

wijs. Wat dit laatste betreft is een conve-

bele sportvoorzieningen toeneemt. Dit uit

jeugd als speerpunt.

nant met de provincie Overijssel in voor-

zich onder meer in de afname van leden bij

bereiding, gericht op het realiseren van een

verenigingen, de opkomst van commerciële

Onderwijs

goede aansluiting tussen gemeentelijke

sportscholen en de toenemende vraag naar

Scholen zorgen voor adequaat onderwijs,

voorzieningen en provinciale jeugdzorg.

sporten bewegingsfaciliteiten in de

waarmee kinderen en jongeren zo goed

Uiteindelijk is het streven dat iedere

openbare ruimte (bijvoorbeeld skatebanen-

mogelijk worden toegerust en op basis van

jongere in Zwolle een startkwalificatie haalt

of ATB-routes, fietsen wandel-

hun capaciteiten en talenten worden voor-

of via een passende leerwerktraject een

voorzieningen, trap- en basketbalveldjes).

bereid op een plek in de samenleving. Ter

plaats op de arbeidsmarkt verwerft.

Om inwoners van Zwolle, individueel en in

ondersteuning van het onderwijs verzorgt

verenigingsverband, in staat te stellen om te

de gemeente drie belangrijke basisvoor-

Tenslotte zijn er nog de voorzieningen op

sporten en te bewegen dient er voldoende

zieningen.

het gebied van educatie. Naast leerwerk-

ruimte (binnen en buiten) beschikbaar te

In de eerste plaats draagt de gemeente

trajecten en leerbanen (in het midden- en

zijn. Velden om op te voetballen, routes om

zorg voor adequate huisvesting van onder-

kleinbedrijf) als randvoorwaarden voor het

veilig te kunnen fietsen of skaten, zwem-

wijsvoorzieningen in de stad, zowel voor

succesvol doorlopen van het onderwijs gaat

faciliteiten, sporten gymzalen waarvan

primair als voor voortgezet onderwijs. De

het daarbij ook om inburgering van oud- en

scholen, verenigingen én individuele

komende jaren wordt gestreefd naar goede,

nieuwkomers. In overleg met de ROC´s,

burgers gebruik kunnen maken. Onze inzet

doorlopende leerlijnen tussen VMBO, MBO

het MKB, de Centra voor Werk en Inkomen

op het gebied van ruimtes voor sport en

en HBO, te faciliteren door clustering van

en de gemeenten in de regio worden de

bewegen wordt geformuleerd in het kader

huisvesting van een aantal scholen voor

beschikbare instrumenten voor de

van het strategisch sportaccommodatie-

voortgezet onderwijs en van de beide

aansluiting van educatie en arbeidsmarkt

beleid dat in 2005 wordt vastgesteld. Daarbij

regionale opleidingscentra (ROC’s) in

verder ontwikkeld. De gevolgen van het

wordt rekenschap gegeven van de functie

Zwolle. Daarnaast wil de gemeente de

nieuwe rijksbeleid voor educatieve acti-

en spreiding van voorzieningen voor wijk en

ontwikkeling naar huisvesting van speciaal

viteiten ten behoeve van oud- en nieuwko-

stad. Het realiseren van een nieuwe zwem-

onderwijs in de nabijheid van medische

mers zijn daarbij van belang. Inburgering-

18


zfris

onderdeel uitmaken van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) en de Welzijnswet maken hier onderdeel van uit. De wet zal aangeven welke voorzieningen minimaal in de stad aanwezig moeten zijn en geeft daarnaast de mogelijkheid om aan te geven welke voorzieningen de gemeente van belang vindt voor de stad. In verband met de invoering van de WMO zal in 2006 het ondersteuningsaanbod voor inwoners die zichzelf (tijdelijk) niet zelfstandig kunnen redden worden vastgelegd in een kadernota zorg, met daarin een definitie van de groepen waarvoor de voorzieningen worden getroffen. Investeren in wat kwetsbare inwoners wél zelf kunnen, overleg met betrokken partners, vraaggericht werken en een integrale aanpak van wonen, welzijn en zorg zijn uitgangspunten. Hierbij kan de gemeente voortbouwen op het reeds bestaande aanbod van zorg en welzijn voor ouderen en gehandicapten in de stad. Daarbij moet rekening worden gehouden cursussen moeten hen in staat stellen om

schap gegeven van de grote betekenis van

met de (absolute) groei van het aantal

zich te redden in de Nederlandse en Zwolse

de opleidingen op het gebied van muziek,

ouderen.

samenleving. Beheersing van de Neder-

drama en beeldende kunst van ArtEZ in

Tegelijk met de invoering van de WMO

landse taal is daarvoor een basisvoor-

Zwolle, de verhouding met particuliere

neemt het Rijk zelf verantwoordelijkheid

waarde. Speerpunt is zelfredzaamheid op

initiatieven in de stad en het bevorderen van

voor de AWBZ. In dit verband zal de ge-

sociaal en professioneel vlak.

cultuurparticipatie door jeugdigen.

meente de verantwoordelijkheid voor de indicatiestelling in het kader van de AWBZ

Cultuur

Zorg

(RIO Zwolle) overdragen aan het nieuwe

De verantwoordelijkheid van de gemeente

De gemeentelijke basisvoorzieningen op

Landelijk Centrum Indicatiestelling. Daar-

op het gebied van cultuur ligt vooral in

het gebied van de zorg richten zich vooral

voor in de plaats zal de gemeente in 2005

ondersteuning van een aanbod van cultu-

op (potentiële) kwetsbare groepen in

besluiten over de toegang tot individuele

rele voorzieningen en activiteiten die pas-

Zwolle. Het gaat om jeugdige, oudere en

voorzieningen op grond van de WMO.

sen bij Zwolle als stad met meer dan

gehandicapte inwoners met een onder-

Lokale zorgloketten kunnen daarin een

100.000 inwoners en een belangrijke regio-

steuningsvraag en over meer specifieke

functie vervullen. De gemeente wil met de

nale functie. In het kader van sociaal beleid

groepen als dak- en thuislozen, slacht-

veelal AWBZ-gefinancierde zorgaanbieders

gaat het enerzijds over instandhouding van

offers van huiselijk geweld, prostituees en

in de stad in gesprek gaan over de aanslui-

de daarvoor benodigde accommodaties en

verslaafden. Het beroep van deze groepen

ting tussen het gemeentelijke ondersteun-

anderzijds over het activiteitenaanbod op

op algemene voorzieningen neemt ook in

ingsaanbod en de meer gespecialiseerde

dit terrein. Een nieuw cultuurprofiel voor

Zwolle toe door de vermaatschappelijking

zorg en hulpverlening die nodig zijn wan-

Zwolle is gereed. Hierin komt ook de vraag

van de zorg. Met de komst van de nieuwe

neer ouderen en gehandicapten niet meer

naar basisvoorzieningen in de cultuur aan

Wet Maatschappelijke Ondersteuning

zelfstandig kunnen blijven wonen.

de orde. Uitgangspunten daarbij zijn ver-

(WMO) in 2006 krijgt de gemeente een nog

sterking van het culturele aanbod, bevor-

grotere verantwoordelijkheid om te zorgen

De gemeente streeft er naar de wettelijke

dering van samenhang en ruimte voor

voor (tijdelijk) ondersteuning van die groep-

verplichte vierjaarlijkse nota gezondheids-

makers van kunst. Daarbij wordt reken-

en. Een groot aantal voorzieningen die nu

beleid voor de periode 2006-2009 te inte-


19

zfris

Gezond en wel in de stad

langrijk aandachtspunt de invulling van

gemeente streeft de komende periode naar

functies die binnen gemeenten aanwezig

realisatie van definitieve huisvesting van

moeten zijn in aansluiting op de provinciale

tenminste dagopvang en gebruiksruimte,

jeugdzorg (conform de nieuwe wet op de

zoveel mogelijk aansluitend bij de


jeugdzorg die in 2005 in werking treedt).

ontwikkelingen in de gehele OGGZ-sector.

In 2009 moet in Zwolse risicowijken een

Hiertoe worden afspraken voorbereid tus-

Zowel landelijk als lokaal neemt de doel-

preventieprogramma beschikbaar zijn

sen de provincie Overijssel en de gemeente

groep steeds verder in omvang toe. Het is

voor overgewicht bij kinderen van vier tot

Zwolle die zullen worden vastgelegd in een

dan ook van steeds groter belang om te

negen jaar. Voor driekwart van de Zwolse

bestuurlijk convenant. Bureau Jeugdzorg

voorkomen dat mensen dak- en of thuis-

kinderen van nul tot negentien jaar die

Overijssel is hierbij een belangrijke partner.

loos worden. Daarom wordt geïnvesteerd in preventie. Als mensen uiteindelijk toch

last van overgewicht hebben of dreigen te krijgen zijn individuele gezondheids-

In het verlengde van de gemeentelijke

terechtkomen in maatschappelijke opvang

interventies opgezet.

taken in de openbare gezondheidszorg zet

en/of verslavingszorg zullen zorg en onder-

de gemeente zich in voor de beschikbaar-

steuning zodanig moeten worden ingezet

heid en toegankelijkheid van curatieve zorg.

dat mensen zich weer zelfstandig kunnen

greren in de kadernota zorg. Speerpunten

De komende jaren vraagt de eerstelijns

redden. Doorstroom naar andere

voor gezondheidsbeleid zullen worden uit-

gezondheidszorg, met name de huis-

voorzieningen (zoals begeleid wonen) en

gewerkt in actieplannen. Tot de speerpun-

artsenzorg, aandacht.

uitstroom naar reguliere huisvesting, in combinatie met werk, zijn het doel. In veel

ten voor de komende periode behoort in elk geval de verdere ontwikkeling van de

De maatschappelijke opvang is eveneens

gevallen is dan nog wel begeleiding be-

integrale jeugdgezondheidszorg 0-19 jaar

een basisvoorziening op zorggebied. Uit-

nodigd om terugval te voorkomen.

(gezondheidsonderzoeken GGD, consul-

gangspunt blijft de Ketenaanpak Zorg vóór

Een specifiek aandachtspunt is huiselijk

tatiebureaus thuiszorg). Tevens wordt met

Overlast. Deze aanpak richt zich enerzijds

geweld. Veel vrouwen, en ook steeds vaker

de overige gemeenten in de regio in 2006

op opvang, zorg en begeleiding voor dak-

mannen, zijn slachtoffer van huiselijk ge-

het basispakket van de GGD vastgesteld

en thuislozen en anderzijds op voorkomen

weld. Ingezet wordt op preventie en het

voor de periode 2007-2010.

en bestrijden. In de afgelopen periode is

bieden van zorg en hulpverlening voor de

In aansluiting op de gemeentelijke gezond-

een groot aantal (soms tijdelijke) voorzien-

slachtoffers. De GGD heeft in 2004 opdracht

heidstaken en het jeugdbeleid is een be-

ingen voor deze doelgroep gerealiseerd. De

gekregen om een plan van aanpak voor een regionale aanpak van huiselijk geweld op te stellen. Welzijn Basisvoorzieningen op het gebied van welzijn raken soms aan basisvoorzieningen op andere terreinen als onderwijs (peuterspeelzalen, brede school), cultuur (bibliotheek) en zorg (welzijn ouderen). Soms is sprake van specifieke welzijnsvoorzieningen als wijkaccommodaties, kinderopvang en sociaal-cultureel werk. Nu er verschillende brede scholen in

20


zfris

Zwolle tot ontwikkeling komen, komt er

tegelijkertijd vinden dat ‘contacten hebben

belangrijke mate te danken aan de inwo-

vraag naar de positionering van het concept

met Nederlanders’ nadrukkelijk onderdeel

ners. Waar vindt de gemeente onder deze

van de brede school. In de periode tot 2009

is van integratie. Het bevorderen van

burgers nu haar partners, hoe kunnen

wordt een evaluatie uitgevoerd, die

sociale contacten wordt in Zwolle nader

kwaliteiten worden aangesproken en

antwoord moet geven op de vraag hoe het

vorm gegeven aan de hand van de

worden omgezet in productieve energie

concept wordt voortgezet: gericht op alle

onderdelen ‘Beeldvorming en interetnische

voor de wijken en daarmee de stad om

betrokken kinderen, ouders en wijkbewo-

contacten’, ’culturele oriëntatie’ en

deze in balans te houden en zonodig te

ners of gefocust op voorzieningen voor

‘interculturalisatie’ en ‘anti-discriminatie’.

versterken?

kwetsbare kinderen en hun ouders.

Naast het onderdeel ‘sociale contacten’ zijn

Voor de kinderopvang vervult de gemeente

de beheersing van de Nederlandse taal en

De kracht in wijken

een rol bij het bewaken van de kwaliteit. De

spreiding essentieel. Het zijn de

De ervaringen over de afgelopen jaren met

komst van de Wet Basisvoorziening

speerpunten van het integratiebeleid voor

wijkgericht werken hebben geleerd dat er

Kinderopvang in 2005 geeft aanleiding tot

de komende jaren.

veel energie in wijken aanwezig is. Dat

een evaluatie van het huidige beleid.

Zwolle al ruim acht jaar wijkplatforms kent

Verder wil de gemeente kritisch kijken naar

Werk en inkomen

die goed bezocht worden, getuigd daarvan.

de basisfunctie die het sociaal-cultureel

De basisvoorzieningen op het gebied van

Ook de activiteiten die uitgevoerd worden in

werk vervult in relatie tot de rol van het

werk en inkomen hebben per definitie

het kader van ‘Premie op actie’, de

opbouwwerk en die partijen die activiteiten

betrekking op kwetsbare groepen. Met de

opkomst bij trajecten voor wijkontwikke-

organiseren. De gemeente wil het eigen

huidige economische situatie neemt het

lingsplannen en de inzet van een groep

initiatief van de burgers daarbij stimuleren

beroep op die voorzieningen fors toe. Met

wijkbewoners in een zogenaamd Kwali-

en tegelijk voorkomen dat Zwollenaren

de invoering van de Wet Werk en Bijstand

teitspanel (Holtenbroek) zijn hiervan

buiten de boot vallen. De spreiding en mate

zijn de ambities opnieuw geformuleerd. De

aansprekende voorbeelden. Dat een deel

van inzet van welzijnsactiviteiten wordt

gemeente wil maatschappelijke uitsluiting

van de wijkbewoners ook best de handen

daarbij afgestemd op de behoefte in wijken.

voorkomen, maar ook het bijstandsvolume

uit de mouwen wil steken, blijkt als wordt

Specifieke aandacht wordt gegeven aan het

zoveel mogelijk beperken door alle cliënten

ingezoomd op buurten straatniveau. Dan

verkleinen van de afstand die wordt ervaren

in beweging te brengen. De inzet is daarbij

zijn er regelmatig bewoners te vinden die al

tussen allochtone en autochtone

gericht op reguliere arbeid, eigen

dan niet gezamenlijk meewerken aan de

Zwollenaren. Voor het welbevinden van

verantwoordelijkheden en is niet vrijblij-

leefbaarheid van wijk, buurt of straat.

beide is wederzijdse inzet van allochtone en

vend. Het voorkomen en tegengaan van

Bijvoorbeeld door mee te helpen bij het

autochtone Zwollenaren nodig.

werkloosheid onder jongeren heeft

onderhouden van speelplekken en groen, of

prioriteit.

actief te zijn als bewonerstoezichthouders in allerlei gedaanten. Vaak hebben initia-

Integratie De Zwolse multi-etnische samenleving

2.2.4.2 Versterking stad

tieven betrekking op zaken voor kinderen of

kent verschillende etnische groepen, waar-

Hoewel grootstedelijke problemen ook aan

actieve ouderen. De gemeente heeft de

bij op dit moment een zekere afstand

Zwolle niet voorbij gaan, valt de goede

Zwolse burger als het om samenwerking

bestaat tussen de verschillende groepen.

balans in de kwaliteit van de stad (goede

gaat vooral aangesproken om mee te weten

Terwijl de allochtonen weinig afstand wens-

voorzieningen, sociale binding) op. Nog

en mee te denken. De gemeente had en

en te bewaren tot de autochtonen, wensen

altijd is Zwolle een vrijwilligers-, sporten

heeft de behoefte om wijkbewoners te

de autochtonen veel afstand te bewaren tot

verenigingsstad, kent het sterke kerkelijke

informeren dan wel mee te laten denken

de etnische minderheidsgroepen. Dat

netwerken en heeft het een relatief jonge

over ontwikkelingen die de stad en/of hun

terwijl autochtone Zwollenaren

leeftijdsopbouw. De balans in de stad is in

wijk aan gaat. En dat wordt gewaardeerd.


21

zfris

De uitdaging

Dit is een samenwerkingsverband tussen gemeente Zwolle, woningcorporaties SWZ, deltaWonen en Openbaar Belang, TRAVERS, maatschappelijk werk De Kern, politie IJssellland, Stichting Welzijn Ouderen.

Als het gaat om het versterken van het

Dit betekent:

zelfoplossend vermogen dan gaat het veel

• Aansluiten bij speerpunten en belang-

om samen doen, om het aanspreken van

en van wijkbewoners en hen hierin

bewoners op hun eigen verantwoordelijk-

een eigen verantwoordelijkheid geven

heid. Dit is een trendbreuk ten opzichte van

((deel)opdrachtgeverschap).

de huidige inzet. Het vraagt niet alleen om

Kom naar de bijeenkomst:

‘Van OBAZ naar WIJKBUDGET’ dinsdag 29 juni 2004

• Samenwerkingsprojecten opzetten als

een cultuurverandering binnen de

bewonerspanels en bewoners-

gemeentelijke organisatie, maar ook om

toezichthouders. Flexibele inzet van

invulling van burgerschap (‘de burger als

middelen, bijvoorbeeld een bepaald

producent van leefbaarheid en veiligheid’).

percentage van de begroting flexibel aanwenden.

De gemeente signaleert daarbij een

• Het kan nodig zijn om bewoners en

aantal spanningsvelden:

wijken te ondersteunen. In een aantal

• Dé burger van Zwolle of dé wijk-

wijken zullen bewoners zelf in staat

bewoner bestaat niet. Zwolle kent een

zijn hun vraag aan ondersteuning te

grote verscheidenheid onder de

formuleren (afhankelijk van het

burgers, allen met hun eigen achter-

onderwerp waar aan gewerkt wordt),

grond, belangen en ideeën.

in andere wijken zal ook hulp nodig

Bestonden deze verschillen voorheen

zijn bij het formuleren van de vraag

vooral tussen wijken, in toenemende

naar ondersteuning. Wijkplatforms

mate is hiervan ook sprake op buurt-

blijven hiervoor van belang, maar

en zelf straatniveau. Er is sprake van

daarnaast zal meer ingezoomd moet-

heterogeniteit, met soms botsende

en worden op buurtniveau (buurt-

levensstijlen.

gesprekken). De gemeente wil beter

‘Van OBAZ naar Wijkbudget’ Wilt u meedoen aan het experiment met wijkbudgetten? Heeft u ideeën die de leefbaarheid en veiligheid in uw straat, buurt of wijk vergroten? Maar kunt u wel een duwtje in de juiste richting gebruiken? Kom dan naar de bijeenkomst ‘Van OBAZ naar Wijkbudget’. Waar: Wanneer: Start: Einde:

wijkcentrum SIO, Thorbeckelaan 10 dinsdag 29 juni 2004 19.00 uur 22.00 uur

samen

• Zwollenaren worden steeds mondiger en zijn er steeds minder op ingesteld

Wijkontwikkelingsplan Aalanden november 2003

Zwolle

Aanmelden Geïnteresseerd? Het aantal plaatsen is beperkt, dus geef u zo snel mogelijk op voor de bijeenkomst. Aanmelden kan tot uiterlijk donderdag 24 juni aanstaande. Bel (038) 498 3300 of stuur een e-mail naar: [email protected] Meer informatie Heeft u vragen of opmerkingen? Tijdens kantooruren kunt u bellen met Patricia Goudzwaard, projectleider Experiment Wijkbudgetten op het telefoonnummer: (038) 498 3300. Breng ook eens een bezoekje aan www.ditiszwolle.nl (klik op ‘experiment wijkbudget’).

betrokken

Zwolle

Wijkontwikkelingsplan Wipstrik januari 2004

gebruik gaan maken van wijkanalyses.

2.2.5 Verankering in beleid

om uitvoering te geven aan dat wat

De hernieuwde positionering van het

door een ander (lees: de overheid)

sociale beleid moet de drager vormen voor

voor hem bepaald is. Van de overheid

Kijken we naar de verschillende wijken

ons handelen in de komende jaren. Het

wordt daadkracht verwacht.

dan liggen er bijvoorbeeld kansen in:

maakt deel uit van het nieuwe Meerjaren

• Kamperpoort, waar een bewoner-

Ontwikkelingsprogramma (MOP), omdat dit

• Het is maar de vraag of er zoiets bestaat als een gemeenschappelijke belang waarop burgers zich laten aanspreken en willen inzetten.

statuut is opgesteld • Holtenbroek, door het beter benutten van het Kwaliteitspanel • Zwolle Zuid, waar gestreefd wordt

Met inachtneming van deze spanningsvelden is het de gemeentelijke ambitie om de betrokkenheid en het zelfoplossend ver-

als katalysator kan werken, maar deze positionering wordt niet alleen vanuit dat kader gezien. Zwolle heeft hoe dan ook behoefte aan een (her)positionering van het

naar een leefbare wijk met buurten

sociale beleid, zoals haarscherp blijkt uit de

waar mensen wonen en blijven wonen

SWOT-analyse.

• Aalanden, Berkum, Zwolle Zuid en

De uitwerking ervan krijgt dan ook zijn

mogen van de burger verder te vergroten.

Assendorp, waar actieve ouderen-

beslag op vrijwel alle terreinen waarop

Zwolle wil mensen medeverantwoordelijk

werkgroepen zijn

beleid ontwikkeld is of wordt. Daarnaast is

maken voor zijn of haar eigen welzijn en leefklimaat en voor die van medeburgers.

• Assendorp, een broedplaats voor allerlei initiatieven.

er sprake van een herijkingsoperatie. Een scherpere definiëring van het sociale beleid

Dit vraagt om inzicht en beleid om de stad

helpt niet alleen bij het stellen van

in handen te leggen of te laten van burgers,

prioriteiten, maar is ook leidraad voor het

al dan niet georganiseerd in verenigingen,

benoemen van zaken waar niet meer op

vrijwilligerswerk etcetera. Anders gezegd:

wordt ingezet.

het draait om het creëren van een modern actief burgerschap.

22


zfris

2.3 Binden en activeren van jongeren


en meer als grote stad ontwikkelt, wil het

Zwolle kent in vergelijking met de overige

bestuur de bijdrage van jongeren aan de

gemeenten uit de G26 een iets meer dan

stad blijvend versterken. Hierbij wordt

gemiddeld aantal jongeren. Daar komt elke

vooral gedacht aan de groep van twaalf tot

dag een groot aantal studerende jongeren

23 jaar. De stad wil ze uitdagen en in staat

en scholieren bij, op weg naar een van de

stellen om zelf actief mee te doen aan de

vele middelbare scholen of scholen voor

samenleving.

beroepsonderwijs in de stad. Zeker op

Kinderen van nul tot twaalf jaar passen in

onderwijsgebied, maar ook op het gebied

dit kader bij Íedereen doet mee´. Zij zijn in

van cultuur, topsport en uitgaansleven

deze levensfase meer gebonden aan hun

heeft Zwolle dan ook een regiofunctie voor

ouders en minder aan de stad.

‘Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst’

jongeren. Voor het merendeel van de jongeren is

Hoewel Zwolle de afgelopen jaren ook in de

voldaan aan de basisvoorwaarden voor een

ogen van jongeren dynamischer is gewor-

onvoldoende studentenkamers en sociaal-

gezonde sociale ontwikkeling. Tot die basis-

den en meer te bieden heeft, worden nog

culturele voorzieningen voor studenten

voorwaarden rekent Zwolle huisvesting, een

wel tekorten ervaren. Volgens de SWOT-

gehinderd kunnen worden.

stabiele thuissituatie, vrije-tijdsbesteding

analyse biedt de stad jongeren nog onvol-

Wat werkgelegenheid betreft profiteren

en perspectief (op onderwijs of werk). Dat is

doende ontplooiingsmogelijkheden op het

hoog opgeleide jongeren mee van de sterke

belangrijk voor jongeren zelf, maar ook

gebied van wonen, werken en vrije tijd.

economische positie van Zwolle. Doordat

voor de stad. Door de aantrekkelijke

Huisvesting is vooral voor studenten en

Zwolle vooral een dienstenstad is, ligt dit

woonsituatie en de aanwezigheid van veel

starters een probleem. Om deze groepen

voor laag opgeleide jongeren moeilijker. Uit

onderwijsinstellingen heeft Zwolle goede

voor langere tijd binnen de stad te houden,

onderzoek in de regio IJssel-Vecht blijkt dat

mogelijkheden om jonge, creatieve mensen

dienen er op korte termijn meer en betaal-

een deel van de jongeren ervoor kiest om

aan de stad te binden en daarmee een

bare woningen en kamers beschikbaar te

buiten de eigen woonplaats een opleiding te

innovatief sociaal, economisch en cultureel

komen. Uitbouw van het hoger onderwijs

volgen en dan dagelijks heen en weer te

klimaat te bevorderen. Nu Zwolle zich meer

met wetenschappelijke opleiding zou door

pendelen om daarna aan het einde van de opleiding een baan in de eigen woonplaats te zoeken. Het gaat dan doorgaans om middelbaar opgeleiden, maar ook wel om hoger opgeleiden. Een ander deel volgt een opleiding elders, maar wil uitdrukkelijk niet meer terug. Voor zover dit Zwolse jongeren betreft, is er sprake van een zogenoemde braindrain. Aangezien jongeren belangrijke dragers zijn van een creatief, innovatief en ondernemend klimaat in de stad en daarmee een stimulans voor de economische ontwikkeling van de gemeente is het gewenst hen meer aan Zwolle te binden.


23

zfris

Op het gebied van vrije tijd bestaat een

aan de culturele ontwikkeling van Zwolle.

voorzieningen, vooral rondom de campus

sterke indruk dat jongeren voldoende voor-

Culturele instellingen krijgen hierdoor

van VU-Windesheim en rond de

zieningen en een uitdagend cultureel kli-

bovendien meer voeling met de jeugd-

binnenstad. Om ze ook na hun studie vast

maat in Zwolle missen en er weinig voeling

cultuur in de stad. Ook de programmalijn

te houden zal nadrukkelijk rekening

met jeugdcultuur is. Opvallend genoeg

´Zwolse jeugd in beweging´ binnen het

gehouden moeten worden met deze groep,

vragen jongeren zelf overigens vooral aan-

breedtesportprogramma en het topsport-

onder meer bij de verdere ontwikkeling van

dacht voor de veiligheid op straat vóór

project ´talentherkenning, ontwikkeling en

de binnenstad in Zwolle. Het winkelen

zaken als studentenhuisvesting, ruimte om

begeleiding´ bieden kansen.

horeca-aanbod moet aansluiten bij hun vraag, er moeten meer centrumstedelijke

buiten te sporten en elkaar te ontmoeten, uitgaansmogelijkheden en activiteiten en

Jeugd 18 en ouder

woonmilieus worden ontwikkeld en het

evenementen voor jongeren.

Jongeren van achttien jaar en ouder zijn

recreatief en cultureel aanbod moet

vooral MBO- (11.300) en HBO-studenten

worden versterkt. Voor wonen wil Zwolle

Jeugd 12-18

(11.500) en werkende jongeren. Anno 2004

aansluiten bij de uitkomsten van het

Binnen de groep jongeren van twaalf tot 23

zijn er 3.500 wooneenheden voor studenten

onderzoek naar de huisvestingsituatie uit

jaar onderscheiden we de groep twaalf tot

in de stad (15 procent van aantal MBO- en

2002. In aanvulling daarop is een uitgebreid

achttien jaar en de groep achttien tot 23

HBO-studenten). Hoewel studerende

onderzoek nodig om ook op andere

jaar. Jongeren van 12-18 jaar zijn veelal

jongeren een grote groep vormen, zijn er

terreinen precies in beeld te brengen wat

scholieren op voortgezet onderwijs (waar-

ook binnen die groep belangrijke verschil-

studerende jongeren missen in Zwolle.

van 60 procent in het VMBO) of middelbaar

len. Jongeren die een MBO-opleiding

Studenten van de beide ROC’s, VU-Windes-

beroepsonderwijs. Meestal wonen ze nog

volgen, zijn veelal jonger en hebben andere

heim en de kunstopleidingen in Zwolle

gewoon thuis, in Zwolle zelf of in één van

interesses en bezigheden dan HBO-

kunnen hier een belangrijke rol bij spelen.

de omliggende gemeenten.

studenten. Ook woont de eerste groep

De jongerencultuur binnen deze groep is

vaker thuis, terwijl uit de tweede groep een

Inzet

altijd sterk in ontwikkeling. Met die dyna-

groter deel op kamers in de stad woont.

Om grip te krijgen op wat jongeren bindt

miek wil Zwolle zoveel mogelijk rekening

HBO-studenten en MBO-scholieren zijn

aan de stad Zwolle en om hen actief bij

houden. Flexibiliteit in beleid en voorzie-

dan ook niet zomaar te vergelijken.

de stad te betrekken, wil de gemeente:

ningen voor jongeren zijn daarom een be-

Studerende jongeren kunnen een

• rekening houden met de variëteit van

langrijk aandachtspunt. Dit kan door vol-

belangrijke bijdrage leveren aan het

doende activiteiten op het terrein van sport

sociale, culturele en economische klimaat

en bewegen, muziek en cultuur, voldoende

in Zwolle. Overigens zijn hedendaagse

vrije ruimte in wijken en rond het centrum

studerende jongeren over het algemeen

jongeren (waar lopen zij warm voor,

(zoals skate- of andere sportmogelijkheden

heel mobiel. Zij laten zich niet gemakkelijk

wat bindt hen met de stad of kan hen

en jongerenontmoetingsplekken). Het

binden aan een bepaalde stad.

actieplan cultuurbereik –dat zich de

Nu is vooral de aanwezigheid van enkele

komende jaren vooral richt op jongeren van

grote onderwijsinstellingen de reden voor

jongeren zelf en hiervoor ruimte laten

het VMBO– is door de koppeling met het

jongeren om in Zwolle te gaan studeren.

of scheppen en

vak Culturele en Kunstzinnige Vorming

Om ze tijdens hun studie meer aan de stad

(CKV) in het middelbaar onderwijs een

te binden, zijn investeringen nodig in

drijven stimuleren om te investeren in

goed voorbeeld van een project om jong-

betaalbare studentenhuisvesting en andere

jongeren.

eren uit te dagen zelf actief bij te dragen

(mede) op studerende jongeren gerichte

24


groepen jongeren en de spreiding over verschillende wijken in de stad; • zicht houden op eigen prioriteiten van

met de stad verbinden?); • vooral inzetten op initiatieven van

• maatschappelijke instellingen en be-

zfris

Geen leerling zonder diploma van school Afgesproken met het Rijk: In 2009 moet de helft van de achterstandskinderen (gewicht hoger dan 1,0) in de leeftijd van twee tot vijf jaar meedoen aan vroeg- en voorschoolse programma’s. Van deze groep

hongeremd

kinderen is 40% autochtoon en 60% allochtonen. In 2009 is verder één schakelklas in

Zwolle

Zwolle ingericht. Nu zijn er nog geen schakelklassen in de stad. Het aantal schoolverlaters moet in de MOP-periode dalen met 40% ten opzichte van 2004. Van alle kinderen die voortijdig de school verlaten haalt 75% alsnog een startkwalificatie in een onderwijs- of werktraject.

Jong in Zwolle, vet mazzel Zwols Jeugdbeleid 2005-2009


2.3.3. Vertaling naar begrotingsprogramma’s

Zwolle wordt meer en meer ´studenten-

Zwolle zal de inzet van de stad gericht op het binden en activeren van jongeren uitwerken in

stad´ met onder meer op studerende jong-

met name de volgende deelprogramma´s:

eren gerichte (culturele) evenementen, goede aansluiting tussen onderwijs en be-

• Cultuur (b.v. actieplan cultuurbereik)

drijfsleven (stages, sponsoring) en tussen

• Sport

onderwijs, vrijwilligerwerk/sport/ zorg

• Jeugdbeleid (zoals studentenonderzoek in samenwerking met VU-Windesheim,

(maatschappelijke stages, vrijwilligers),

peilingen jongeren internet panel)

meer betaalbare studentenhuisvesting en

• Leefbaarheid en wijkgericht werken

aantrekkelijke stedelijke woonmilieus én

• Volkshuisvesting (zoals uitbreiding betaalbare studentenhuisvesting, ontwikkeling

grotere betrokkenheid van studenten van Zwolse onderwijsinstellingen bij de ontwikkeling van de stad op het gebied van won-

stedelijk woonmilieus) • Ruimtelijke plannen (zoals mogelijke bijdrage oudere gebouwen aan ondersteunen initiatieven op cultureel, economisch of receatief gebied)

en, werken en verblijven. De fusie van de

• Recreatie (zoals speelruimtekaart 12+)

Vrije Universiteit en Windesheim draagt

• Toename arbeidsparticipatie (zoals meer aandacht voor fysieke ruimte voor jonge,

hier in belangrijke mate aan bij.

startende ondernemers)

In Zwolle bestaat onvoldoende ‘vrije ruimte’

Vanuit de inzet om jongeren aan de stad te binden en actief te laten bijdragen aan de stad

waar jongeren zelf invulling kunnen geven

liggen er ook aanknopingspunten bij de volgende rijksdoelstellingen uit het beleidskader

aan hun ideeën en ambities op het gebied

GSB III:

van ondernemerschap en werk, vrije tijd, sport en bewegen, muziek en cultuur.

• Betere balans tussen vraag en aanbod op gebied van wonen. Hier liggen kansen voor uitbreiding van huisvesting voor in Zwolle studerende jongeren en voor ontwikkeling

Daarbij wil de gemeente rekenschap geven van spreiding van die ruimte over wijken. Initiatieven van jongeren worden gestimu-

van stedelijke woonmilieus om ze ook na hun studie te kunnen vasthouden. • Fysieke ruimte scheppen voor sociale voorzieningen. Hier liggen kansen voor het realiseren van vrije ruimte waar jongeren kunnen experimenteren.

leerd en ondersteund, bijvoorbeeld door bewust ´rafelranden´ in de stad in de vorm van oude gebouwen in stand te houden en

Organisatie

ne en externe afstemming rondom de prio-

door de toegankelijkheid van de gemeente

De inzet ten behoeve van de prioriteit

riteit jongeren worden gerealiseerd, gekop-

voor initiatieven van jongeren te vergroten.

‘Binden en activeren van jongeren’ strekt

peld aan de jaarlijkse begrotingscyclus. De

zich uit over meerdere beleidsterreinen en

coördinator jeugdbeleid is verantwoordelijk

maatschappelijke sectoren. Ten behoeve

voor het organiseren van deze afstemming.

van de inzet op deze prioriteit zal een inter-


25

zfris

2.3.4. Meetbare prestaties

2.3.6. Partners Tot de partners rekent de gemeente in de

• Zwolse jongeren van 12-23 jaar voelen zich in 2009 meer betrokken bij de stad.

eerste plaats jongeren zelf. Gesproken

• Het aantal in Zwolle studerende en wonende jongeren is toegenomen. In 2006 is er

wordt over jongeren die in Zwolle wonen,

beter inzicht in de vragen en behoeften van jongeren en studenten in Zwolle.

werken of een opleiding volgen. Daarbij

• In 2009 zijn er meer jongeren van 12-18 jaar tevreden over sporten speelfaciliteiten.

wordt onderscheid gemaakt tussen jonge-

• Inzet van jeugd- en jongerenwerk voor sociaal-culturele activiteiten is in 2009 goed

ren van twaalf tot achttien jaar en jongeren van achttien tot 23 jaar. Een specifieke

afgestemd op de vraag van jongeren. • In 2009 vinden er jaarlijks vier – mede of uitsluitend – op HBO-studenten gerichte

doelgroep is de grote groep HBO-studenten. Met het in 2003 begonnen structurele

festivals in Zwolle plaats. • In 2009 is er een samenwerkingsrelatie met het MBO-, HBO- en universitair onder-

overleg tussen gemeente, studentenvereni-

wijs waarbij wordt gemonitord hoeveel jongeren uitstromen en een eigen bedrijf

gingen en HBO-instellingen is een goede

starten en op welke wijze dit kan worden gestimuleerd.

start gemaakt. Ter versterking van het cultureel klimaat voor jongeren zijn naast sterk op jongeren gerichte instellingen als poppodium Hedon, De Muzerie en festivalorganisaties ook grote onderwijsinstellingen in de stad als Landstede, Deltion, VU-Windesheim, ArtEZ en studentenverenigingen en scholen voor voortgezet onderwijs belangrijke spelers. Met name voor de groep HBO-studenten speelt Studentertainment een belangrijke intermediaire rol. Hierbij kunnen ook ondernemers in de horeca worden betrokken. Op het gebied van sport is naast de CALO (onderdeel van Hogeschool Windesheim)

2.3.5. Strategie 2005 - 2009

ook het partnerschap van sportverenigin-

Hoe pakt Zwolle dit aan?

gen en Sportservice Zwolle een belangrijke ontwikkeling.

• Geregeld en gericht bevragen van Zwolse jongeren: Wat bindt hen aan de stad Zwolle

hebben het heft in handen als het gaat om

inzetten? Wat willen zij er zelf aan doen? Wat is er verder nodig? Kortom: zoveel

uitbreiding van betaalbare studentenhuis-

mogelijk aansluiten bij initiatieven van jongeren zelf.

vesting en het ontwikkelen van stedelijke

• In aanvulling op de basisvoorwaarden die voor elke jongere gelden (zoals huisvesting,

woonmilieus om studerende jongeren ook

veilige thuissituatie, vrijtijdsbesteding en perspectief op werk of onderwijs) zijn ook

na hun studie aan Zwolle te kunnen binden.

voor jongeren basisvoorzieningen nodig op het gebied van welzijn, onderwijs, zorg,

De Kamer van Koophandel en het midden-

sport en cultuur. De gemeente wil deze basisvoorzieningen die jongeren in staat

en kleinbedrijf spelen een sleutelrol in het

stellen actief mee te doen aan de samenleving opnieuw definiëren.

faciliteren van initiatieven van jonge, start-

• Met partners in de stad wil de gemeente een visie op binding en activeren van

ende ondernemers, arbeidsmarktbeleid

jongeren aan de stad formuleren als basis voor gemeenschappelijk jeugdbeleid in de

voor jongeren en in de afstemming met

periode 2005-2009.

onderwijsinstellingen in de stad.

• Vanuit die visie worden concrete programma’s en projecten benoemd die een bijdrage leveren aan het realiseren van de doelstellingen en hieraan prioriteit geven voor de komende vijf jaar (gezamenlijke agenda). Dit kan tegelijkertijd aanleiding zijn voor herijking van huidige activiteiten op het gebied van jeugd en jongeren waarbij de gemeente (meestal als subsidiënt) betrokken is.

26

Projectontwikkelaars en woningcorporaties

of wat is er nodig om hen aan de stad Zwolle te binden? Waar willen zij zich voor


zfris

2.4 Beleef de binnenstad

2.4.1. Probleemschets

De volgende vier binnenstadsonderwerpen worden onderscheiden:

Zwolle vervult een belangrijke regionale centrumfunctie. Die vertaalt zich in de op-

• Structuur en inrichting openbaar gebied, zoals het verbeteren van de herkenbaarheid

vang van woningzoekenden, groeiende be-

en inrichtingskwaliteit van het netwerk van pleinen, routes via straten en stadsentrees

drijvigheid en in bijpassend voorzieningen.

als poorten.

In tien jaar wordt de groei geraamd op

• Structuur en kwaliteit centrumfuncties, zoals:

ongeveer 15.000 inwoners. Hiermee be-

- economische versterking: beter benutten van Zwolle als regionaal koopcentrum

hoort Zwolle met ruim 125.000 inwoners in

door in te spelen op de vraag naar en versterking van het aanbod van winkelen

2020 tot de vierde sterkst groeiende Neder-

horecafuncties;

landse stad. De Zwolse binnenstad is van

- beter benutten culturele potenties;

grote betekenis voor deze centrumfunctie.

- verbeteren van de toeristische potentie van de (binnen)stad, zoals verbeteren

Ze is een belangrijke motor van de stede-

profilering en organisatie van toeristische sector gecombineerd met creëren van

lijke economie en vormt de centrale blik-

meer verblijfsmogelijkheden;

vanger van de stad. Wil Zwolle ook in de

- toevoegen stedelijke woonmilieus om een gevarieerder aanbod van woonmilieus te

toekomst een belangrijk regionaal koop- en

bewerkstelligen voor verschillende doelgroepen in de stad.

ontmoetingscentrum blijven, dan zal het

• Bereikbaarheid, zoals verbeteren positie voetgangers en fietsers, expeditie, openbaar

nodige verbeterd moeten worden door:

vervoer en parkeerbeleid voor de auto en fiets. • Leefklimaat: verbeteren van de (sociale) veiligheid, zoals veiligheidsbeleving en

• creatief in te spelen op de vraag naar

bestrijden van overlast en winkelcriminaliteit en ‘schoon, heel en veilig’, zoals:

en versterking van het aanbod van

aandacht voor de kwaliteit en aanzien van bestaande panden, beheer en onderhoud

winkels en andere centrumvoor-

van de openbare ruimte en verlichting.

zieningen; • de bereikbaarheid te vergroten (routing en parkeren) en; • het woon- en verblijfsklimaat te ver-

2.4.2. Doelstellingen

straten en stegen dienen een continu net-

Inrichting openbaar gebied

werk van ruimten te vormen met een

beteren, met een verzorgd aanzien

Verbetering van de functionaliteit en het

duidelijke structuur en identiteit: structuur

van pleinen, straten en panden en met

aanzien van pleinen en straten is cruciaal.

door onderscheid te maken in een herken-

borging van veiligheid, een schone,

Uitbreiding met pleinen vergroot de leven-

baar assenkruis Melkmarkt-Gasthuisplein/

duurzame binnenstad.

digheid en kan bezoekers verleiden de bin-

Luttekestraat-Roggenstraat met de Grote

nenstad verder te gaan ontdekken. Pleinen,

Markt als stadshart; identiteit door de

Toerisme Afgesproken met het Rijk: Volgens het Continue Vakantieonderzoek werd Zwolle in 2003 ruim 4,2 miljoen keer bezocht. In 2009 moet dat aantal met 5% zijn gestegen. Afgesproken met de Zwolse gemeenteraad: In 2009 moeten er twee nieuwe evenementen met een regionale of landelijke uitstraling in Zwolle worden georganiseerd. Verder neemt het aantal informatiecontacten met de VVV toe met een kwart en stijgt het aantal hotelovernachtingen met 30%. Het aantal schepen dat ’s nachts aanmeert in de passantenhavens moet in 2009 met 15% zijn gegroeid.


27

zfris

‘De huiskamer van Zwolle’

op plaatsen waar de stadsrand doorbroken

aanbod in kunst en cultuur is breed, er

wordt. Ook is ontwikkeling van nieuwe

ontbreekt echter een grote trekker.

poorten cruciaal via bruggen bij Willems-

Het economisch belang van toerisme ligt in

poort en Diezerpoort in relatie tot heront-

een toename van het aantal bestedingen

wikkelen van gebieden en bronpunten net

van mensen die niet in Zwolle woonachtig

buiten de singelgracht.

zijn. Dit is uiteindelijk weer uit te drukken in werkgelegenheid. Het belang van

Centrumfuncties

toerisme is overigens bij uitstek meer dan

De ambitie is om een steviger en meer

alleen economisch. Het ligt met name in

overzichtelijke winkelstructuur te maken.

het vergroten van de bekendheid van de

Dit gebeurt door het feitelijke kernwinkel-

stad. Ook belangrijk is dat de eigen

gebied uit te breiden richting Grote Markt

bevolking ´profiteert´ van allerlei

ertussen gelegen wijken een eigen vorm-

en Gasthuisplein en ook andere plekken te

activiteiten op toeristisch gebied.

en functieprofiel te geven.

intensiveren met nieuwe winkels. Winkels

Doelstellingen zijn het versterken van het

Bebouwingswanden volgen de rooilijn en

die naar branchering, schaal en maat niet

evenementenbeleid, het vergroten van de

gevels refereren aan het historisch be-

in het kernwinkelgebied passen, worden

hotelcapaciteit en het aantal

bouwingsstramien. Pleinen krijgen hierbij

gesitueerd bij binnenstadsentrees. Er is

(boot)passanten en het verstevigen van de

bijzondere betekenis als maatschappelijk

een kwaliteitsslag nodig naar een grotere

congresfunctie. Ook dienen stadsmarketing

ontmoetingspunt door onderscheid te

diversiteit in en vergroting van het horeca-

en toerisme hand in hand te gaan.

maken naar pleintype en thema.

aanbod. Dit kan door het aanwijzen van een

Meer stedelijke woonmilieus zijn van

Versterking van het aanzien en inrichting

groter horecaconcentratiegebied op de as

belang voor versterking van de vitaliteit,

van poorten en aanloopstraten is gewenst

Melkmarkt-Nietzmaneiland. Het huidige

sociale veiligheid en sfeer van het centrum.

28


zfris

Bereikbaarheid Het voetgangersgebied dient substantieel uitgebreid te worden. De toenemende druk

Binnenstad

op met name de Diezerstraat en omgeving kan deels worden tegengegaan door te sti-

Afgesproken met de Zwolse gemeenteraad:

muleren dat bezoekers meerdere ‘lussen’ door de stad kunnen maken. Daarbuiten zal

Openbaar gebied

koop- en ontmoetingscentrum te verster-

de binnenstad geheel autoluw gemaakt

Met als doel om de ruimtelijke structuur

ken wordt ook een groot aantal project

worden. De looproutes vanaf de transfer-

en de inrichting van het openbaar gebied

opgestart. Het effect van de maatregelen

punten moeten breed, obstakelvrij en

van de binnenstad te verbeteren is beslo-

wordt gemeten met de oriëntatie-index (de

aantrekkelijk zijn.

ten om de continuïteit van het netwerk van

verhouding van het draagvlak, bestaande

De positie van fietsers verdient versterking.

openbare ruimte, de pleinen, de stads-

uit klanten uit binding en toevloeiing ten

Om het fietsgebruik blijvend te stimuleren

entrees en het eenduidig gebruik van

opzichte van het inwoneraantal van een

is het noodzakelijk om te werken aan meer

materialen ter hand te nemen.

plaats). Dit wordt in het vijfjaarlijkse koop-

herkenbare duidelijke ‘overstapplaatsen’ bij

De waardering van bezoekers van de

stromenonderzoek gemeten. In 2005 vindt

de stallingen aan de randen van het kern-

binnenstad wordt gemeten om te zien of

weer zoń onderzoek plaats.

winkelapparaat.

het doel bereikt is.

De projecten die voor de versterking

Afhankelijk van het op te stellen bevoor-

Diverse projecten zijn betrokken:

moeten zorgen, zijn:

radingsprofiel binnenstad, zijn maatregelen

• vernieuwing van de Grote Markt als

• uitbreiding van het kernwinkelgebied

denkbaar op het gebied van voertuigen, expeditieroutes en stimulering van particuliere initiatieven van stadsdistributie.

nieuw stadshart (2005); • vernieuwing van de Melkmarkt als centrale wandelstraat (2006); • realisatie van het Rode Torenplein als evenementenplein (2006); • realisatie van het Meerminneplein als stadsentree en winkelplein (2007); • realisatie van de Tanerij als nieuw cultuurplein (2006); • realisatie van de Diezerpoortenplas als stadsentree (2006); • realisatie van Achter de Broeren als nieuw winkel en woonplein (2005); • realisatie van het plein Kraenbolwerk als woonplein (2008); • realisatie van het Nijkerckplein als nieuw woonplein (2009) en • inrichting van de Luttekepoort als groene stadsentree (2009)

met circa 5.500 vierkante meter bruto vloeroppervlak winkelruimte (o.a.: Melkmarkt Zuid (3000 m2), Rodetorenplein (250 m2), Xenosstrip (1250 m2), HEMA (1000 m2) en Luttekepoort (100m2); • uitbreiding van het ‘niet-kernwinkelgebied’ met circa 2.500 vierkante meter bruto vloeroppervlak winkelruimte (thematische winkels in Flevogebouw (1500 m2) en op Kraenbolwerk (1000 m2); • uitbreiding van de horeca (excl. hotels) op de as Grote Markt-MelkmarktMaagjesbolwerk-eiland Nietzman en • versterking van cultuurvoorzieningen (stadstheater bij Tanerij, Odeon en Broerenkerkcomplex). Om de positie van Zwolle als toeristische stad te versterken worden eenduidige promotie en een marketingstrategie ontwikkeld, worden evenementen met een regio-

Centrumfuncties

nale en/of landelijke uitstraling onder

Om de positie van Zwolle als regionaal

steund en wordt de hotelcapaciteit


>

29

zfris

uitgebreid. De effecten worden gemeten

distributie blijft gehandhaafd. Er wordt een

jaarlijkse aanpak van zakkenrollerij, ‘Veilig

door het aantal bezoekers en het aantal

bevoorradingsprofiel opgesteld. Afhankelijk

op Straat’ (het convenant tussen gemeente,

grote evenementen, het aantal bezoekers

van de uitkomsten worden maatregelen

politie, horeca en Openbaar Ministerie) en

aan de VVV en het aantal overnachtingen bij

genomen.

de doorstart van het project tegen winkel-

verblijfsaccommodaties.

Per openbaar vervoer moet de binnenstad

criminaliteit (samen met onder meer City

ook goed bereikbaar blijven. Door de ge-

Centrum, politie, Stichting Veiligheidszorg

In de binnenstad worden stedelijke woon-

middelde snelheid van het openbaar ver-

IJsselland, de brandweer en de Kamer van

milieus toegevoegd, om daarmee een

voer tijdens spitsuren te meten en door na

Koophandel).

gevarieerd aanbod van woonmilieus te

te gaan of de bestaande lijnen en haltes

Op enkele doelgroepen wordt specifiek

bereiken voor verschillende doelgroepen in

gehandhaafd blijven, kan het resultaat

ingezet: veelplegers, risicojeugd, criminele

de stad. Een aantal projecten wordt

gemeten worden.

Antillianen en Arubanen en overlastgeven-

uitgevoerd: • circa 160 woningen via wonen boven

de dak- en thuislozen/drugsgebruikers. De Voor automobilisten moet de binnenstad de

hoeveelheid criminaliteit en geweldsdelic-

winkels (o.a. Korte Smeden en Jufferen-

komende jaren goed bereikbaar blijven.

ten door hen gepleegd moet de komende

wal);

Daarvoor worden enkele projecten uitge-

jaren dalen. Cijfers van de politie wijzen uit

voerd:

of dat lukt. De nieuwe Zwolse A/Anpak

• het benutten van de overcapaciteit van de

(voor Antillianen/Arubanen), het convenant

• circa 200 woningen op Noordereiland locatie Nijkerckenbolwerk en Tanerij; • circa 150 woningen op Noordereiland locatie Kraenbolwerk en • circa 28 woningen op Melkmarkt. Bereikbaarheid De binnenstad wordt autoluw gemaakt. De effecten worden gemeten door in 2009 vast

Diezerpoortgarage (400), het provincie-

Veelplegers (met Deventer, politie, Open-

huis (150), het terrein aan de Drijber-

baar Ministerie en reclassering), de aanpak

singel (150), de Van Royensingel (50) en

van loverboys en de ketenaanpak Zorg vóór

de Turfmarkt (100);

Overlast worden met dat doel ingezet.

• het inzetten van een pendelbus op zaterdag voor werkers; • het realiseren van uitbreidingen van

Overlast door problematische dak- en thuislozen en drugsgebruikers wordt

te stellen waar nog auto’s mogen komen en

parkeerplaatsen, zoals op Emmadek

tegengegaan, door te zorgen voor huis-

door de waardering van bezoekers aan de

(315 parkeerplaatsen) en bij de Branie

vesting voor dak- en thuislozen. Daarnaast

binnenstad tegen het licht te houden.

(250 parkeerplaatsen);

wordt toegewerkt naar een SER (een

De bereikbaarheid van de binnenstad per fiets wordt verbeterd. De resultaten van de inspanningen kunnen gemeten worden door de gemiddelde snelheid van fietsers in het centrum te bekijken. Om het doel te

• het realiseren van nieuwe accommo-

sociale effect rapportage).

daties, zoals bij de Willemspoort (550 parkeerplaatsen) en • een parkeerverwijssysteem op de buitenring en de A28.

bereiken worden er:

Voor de kwaliteit van het beheer en onderhoud van het openbaar groen, de verharding en het water met de oevers moet eind 2008 het niveau ‘hoog’ gelden. Voor het

Leefklimaat

meubilair in de binnenstad geldt zelfs het

stad aangelegd (700 bewaakte op

Het veiligheidsgevoel van de Zwolse burger

streven om het kwaliteitsniveau ‘zeer hoog’

bankenlocatie Melkmarkt en op het

over de binnenstad mag niet verslechteren.

te halen.

Meerminnenplein) en 675 onbewaakte

Het bestaande Omnibusonderzoek geeft

Om de doelen te bereiken wordt ingezet op

plaatsen (voor ‘08 verspreid in het open-

hier duidelijkheid over.

de openbare verlichting in de binnenstad

baar gebied);

Veilig uitgaan en het tegengaan van winkel-

(waarvoor een masterplan wordt opge-

• nieuwe fietsparkeerplaatsen in binnen-

criminaliteit en zakkenrollerij wordt bevor-

steld), het realiseren van ondergrondse

tussen Kamperpoort/Pannenkoekendijk

derd. Dit kan gemeten worden door het

containers (in 2006) en het opknappen van

en Maagjesbolwerk en

aantal aangiften bij de politie, het aantal

de Korte Smeden als cruciale loopver-

meldingen van overlast en het aantal ge-

binding naar Het Eiland (2005).

• een fietsen voetgangersbrug aangelegd

• een nieuwe voetgangersbrug aangelegd bij het nieuwe theater. De bereikbaarheid van de binnenstad voor

30

registreerde overlastgevers en veelplegers. Projecten om dit doel te bereiken zijn: de


zfris

Het openbaar vervoer zal zijn functie voor

Leefklimaat

de binnenstad dienen te behouden en waar mogelijk versterkt moeten worden. De

Doelstellingen voor (sociale) veiligheid:

bestaande busroutes en haltering blijven

• consolideren van het veiligheidsgevoel van de Zwolse burger over de binnenstad;

gehandhaafd.

• afname van criminaliteit en geweld in de binnenstad;

Het parkeeraanbod in de binnenstad neemt

• afname van overlast;

af door het autoluw maken, de opheffing

• burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties stimuleren activiteiten te

van het parkeerdek Noordereiland en ver-

ondernemen om de leefbaarheid en veiligheid in de binnenstad te bevorderen en

mindering van het aantal vergunninghou-

• zorgdragen voor definitieve huisvesting voor de voorzieningen ten behoeve van dak-

ders. De periferie zal deze afname van het

en thuislozen en verslaafden.

binnenstadsaanbod op moeten vangen, alsmede een toename van de vraag door winkelgroei. Bestaande locaties dienen

Op grond van de BOR-systematiek ('Be-

samenhangende herzieningen van bestem-

beter benut te worden, ook zullen nieuwe

heerssysteem Openbare Ruimte') heeft de

mingsplannen.

accommodaties nodig zijn. Tot slot is het

gemeenteraad een streefbeeld voor

van belang, dat verkeer op de centrumring

´schoon, heel en veilig´ vastgesteld. Hierin

De ontwikkelingsstrategie is erop gericht

niet verder toeneemt.

staat onder meer dat de binnenstad op een

om per collegeperiode tot 2015 afgestemd

hoog niveau onderhouden moet worden,

op elkaar projecten van ontwikkeling en

terwijl voor het meubilair in de binnenstad

beheer te programmeren. Programma-

niveau ‘zeer hoog’ geldt. Gezien de be-

management, centrummanagement en

schikbare middelen is er echter voor

centrale coördinatie wordt ingezet om ook

gekozen dat momenteel voor de gehele

daadwerkelijk daadkracht te tonen bij de

stad kwaliteitsniveau ‘basis plus’ wordt

uitvoering van alle binnenstadsprojecten.

wijzer Het is begonnen! Er is door burgers, belanghebbenden en politici veel over geschreven en gepraat, nu wordt het concreet. De realisering van het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015 is zelfs al begonnen. De binnenstad krijgt haar verjongingskuur tussen nu en 2015. Via deze kalender houden we u geregeld op de hoogte van de vorderingen. Bezoek ook eens de site: www.binnenstadzwolle2015.nl. Het ambitieuze programma met

het oog op de toekomst van Zwolle bevat maar liefst negentien projecten in en rond het stadshart. Na de vaststelling door de gemeenteraad eind augustus, is er al veel gebeurd en in gang gezet. Daardoor kan begin volgend jaar de schop voor de eerste projecten in de grond. Het Binnenstadsprogramma pakt de binnenstad op drie fronten aan: 1) Pleinen en andere mooie plekken in de binnenstad worden heringericht. 2) Er wordt geïnvesteerd om de

binnenstad schoon, heel en veilig te laten zijn en blijven, onder andere door het goed aanpakken van zaken als verlichting en afvalcontainers. 3) Het centrum wordt autoluw gemaakt om de binnenstad bereikbaar en leefbaar te houden. In 2015 moet Zwolle klaar zijn voor de toekomst. Een markant, historisch koop- en ontmoetingscentrum voor de hele regio, waar het ook goed wonen en werken is.

Gratis parkeren vlakbij binnenstad

wijzer pagina 2

Agenda Binnenstadsprogramma

hbinnen december

herinrichting •Grote Markt, Melkmarkt, Rodetorenplein

met borden aangegeven: 'Gratis parkeren Wehkampterrein'. Het is nu nog een proef, die begin 2005 wordt geëvalueerd. De gemeente hoopt hiermee het winkelpubliek een dienst te bewijzen en tegelijk de parkeeroverlast in de wijk Kamperpoort tegen te gaan.

Gratis parkeren op een paar minuten lopen van de binnenstad. Het moet misschien éven wennen, maar het is echt mogelijk. Op het parkeerterrein van Wehkamp aan de Meeuwenlaan 2 kan het dit jaar nog op 22 en 23 december.

Het parkeerterrein, pal naast de A28, werd alleen overdag gebruikt door het Wehkamppersoneel, maar wordt nu dus ook op koopavonden en zaterdagen opengesteld. De route naar Wehkamp wordt vanuit verschillende richtingen

Aan de fietser is ook gedacht. Die kan de fiets kwijt in drie bewaakte fietsenstallingen, bij het Maagjesbolwerk, de Pletterstraat en het Meerminneplein. De laatstgenoemde fietsenstalling is sinds kort zelfs gratis, en ook dat is mogelijk gemaakt door de gemeente Zwolle!

Zwolle

Programma van eisen vastgesteld Technische klankbordgroep opgericht en eerste bijeenkomst Start uitwerking Voorlopig Ontwerp

januari

Technische klankbordgroep toetst Voorlopig Ontwerp Oprichting brede klankbordgroep

Het Programma van Eisen voor de herinrichting is al vastgesteld. In maart nemen burgemeester en wethouders een beslissing over het Voorlopig Ontwerp. Daar kunnen belangstellenden vervolgens op reageren. Nog voor de zomer wordt het Definitief Ontwerp vastgesteld, als alles volgens planning verloopt.

Klankbordgroepen met belanghebbenden De uitvoering wordt voorbereid in overleg met belanghebbenden uit de detailhandel, de horeca, de markt, de politie en een brede vertegenwoordiging van het publiek. Zij kunnen als geen ander meewegen of de plannen inderdaad voor een prettig verblijfsklimaat gaan zorgen. En dan gaat in het najaar van 2005 de schop in de grond van de Grote Markt, die dankzij herbestrating en herinrichting een compleet nieuw aanzien krijgt.

Zwolse stadsplein. De Melkmarkt moet uitgroeien tot een hoogwaardig winkelen horecagebied, het Rodetorenplein wordt een evenementenplein aan het water. Op de pleinen krijgen voetgangers

kwaliteitsslag

Inrichtingsplan vastgesteld door b&w. Inloopbijeenkomst Werk wordt aanbesteed

Voorbereidingen treffen voor uitvoering

• Ondergrondse containers

De plaatsing van ondergrondse afvalcontainers is begonnen

Voorbereidingen treffen voor plaatsing overige ondergrondse containers

bereikbare binnenstad

Beter benutten bestaande parkeerruimte: proef Wehkamp Start Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad

Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad wordt verder uitgewerkt

•Achter de Broeren en Korte Smeden

alle ruimte, zodat mensen er prettig en veilig kunnen vertoeven, zonder doorgaand autoverkeer. Schets: Melkmarkt van Dick Huiskamp, DLH]

In het Binnenstadsprogramma krijgt elk plein zijn eigen bestemming. De Grote Markt wordt hét

Opknapbeurt Achter de Broeren en Korte Smeden Voor twee opknapbeurten staat het inrichtingsplan al vast: Achter de Broeren en Korte Smeden. Tijdens een inloopbijeenkomst op 9 november konden omwonenden en belangstellenden

reageren op de inrichtingsschetsen en bekijken hoe het eruit gaat zien. De opknapbeurten dragen bij aan een betere kwaliteit en verblijfsklimaat in de binnenstad. De uitvoering gaat van start in maart, nadat het risico op vorst geweken is.

De Korte Smeden wordt een goede loopverbinding tussen de Diezerstraat en Het Eiland.

Bankenlocatie Melkmarkt Afgelopen najaar heeft de Zwolse projectontwikkelaar DLH schetsen gepresenteerd voor de complete verbouwing van de bankenlocatie aan de Melkmarkt. Als initiatiefnemer werkt DLH Projectontwikkeling de schetsen en plannen verder uit en verzorgt de realisatie. De gemeente Zwolle haakt in op dit particuliere initiatief en neemt in aansluiting op het bouwproject de herinrichting van de openbare ruimte voor haar rekening. Zo wordt werk met werk gemaakt en toegewerkt naar de totale verfraaiing van dit deel van het Zwolse stadshart.

Globale planning (onder voorbehoud!) van het project herinrichting Grote Markt, Melkmarkt, Rodetorenplein, dat nu in voorbereiding is: - najaar 2005 start herinrichting Grote Markt - voorjaar 2006 herinrichting Melkmarkt - 2e helft van 2006 voorbereidingswerkzaamheden Rodetorenplein: riolering en bergbassin - 1e helft van 2007: herinrichting Rodetorenplein

Achter de Broeren wordt een stedelijk winkelplein waar mensen met plezier zullen ver

Als eerste gaat Achter de Broeren in uitvoering. Zodra dat klaar is -naar verwachting eind april- volgt de Korte Smeden. Beide opknapprojecten zijn dit voorjaar gereed. foto: ondergrondse containers

blijven, en er is ook plaats voor kleine evenementen. Rond diezelfde tijd wordt ook de groenstrook langs de Thorbeckegracht aangepakt. Er waren klachten waren over donkere hoeken en overlast van zwerfvuil. Straks komt er een natuurstenen trap, zoals bij de Librije op het Broerenkerkplein, en de beplanting wordt aangepast. Het resultaat moet een mooi stukje binnenstad worden dat gemakkelijk is in onderhoud en handhaving. Een binnenstad met kwaliteit begint met goed onderhoud. Daarmee houden we de stad mooi.

Ondergrondse containers

Oprichting Platform Bereikbaarheid

Naast het opstellen van het Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad wordt intussen hard gewerkt om voldoende parkeergelegenheid en fietsenstallingen beschikbaar te maken.

Vanaf 1 januari 2006 mogen ondernemers in de Zwolse binnenstad niet langer hun (rol)containers in de openbare ruimte stallen. Verwacht wordt dat dit een aanzienlijke verbetering van het straatbeeld geeft, het voorkomt stankoverlast en gaat de overlast van muizen tegen. De gemeente biedt de ondernemers nu een alternatief systeem waarmee afval in ondergrondse containers verzameld kan worden. Ook omwonenden krijgen van de gemeente de mogelijkheid om (op vrijwillige basis) hiervan gebruik te maken.

Bereikbare Binnenstad Naast de verbetering van de kwaliteit en de herinrichting van bijvoorbeeld pleinen is het belangrijk dat het centrum goed bereikbaar is voor bewoners, bezoekers en ondernemers en hun bevoorradingsverkeer. Het is een randvoorwaarde voor een aantrekkelijk stadshart. In het Binnenstadsprogramma en in de Parkeernota, die eveneens dit jaar is vastgesteld, staan dan ook voornemens om het cen-

trum goed bereikbaar te houden en autoluw te maken.

Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad

Deze voornemens worden nu tot in detail verder uitgewerkt. Voor de binnenstad vindt de uitwerking in het komende halfjaar plaats, in een Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad. Dit uitvoeringsplan moet samenvallen met de programmering van het Binnenstadsprogramma.

In het Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad wordt tot in detail uitgezocht hoe en in welke stappen de binnenstad autoluw wordt gemaakt, hoe het auto- en fietsparkeren en het laden en lossen in en rond het centrum wordt aangepakt. Ook het bewoners- en gehandicaptenparkeren komt aan bod, de bereikbaarheid voor hulpdien-

B&w besluit over Voorlopig Ontwerp Start inspraak Voorlopig Ontwerp Inloop- en infobijeenkomst

Ook het Nieuwe Theater valt onder het Binnenstadsprogramma. Daarover leest u meer in de speciale rubriek in de Wijzer.

Kwaliteitsslag: schoon, heel, veilig Om de kwaliteit van de binnenstad goed te houden, staan er allerlei projecten - groot en klein- in het Binnenstadsprogramma op stapel die moeten zorgen dat het centrum schoon, heel en veilig is en blijft.

Brede klankbordgroep toetst Voorlopig Ontwerp

maart

•Nieuwe Theater

Herinrichting Grote Markt, Melkmarkt, Rodetorenplein De voorbereidingen voor de herinrichting van de Grote Markt, Melkmarkt en Rodetorenplein zijn in volle gang. Het is een van de grote herinrichtingprojecten uit het Binnenstadsprogramma, waarmee de gemeente het programma flink vaart wil geven.

februari

sten, evenals het openbaar vervoer en de routes voor voetgangers en fietsers. De grootste uitdaging zal zijn om de uitvoering in de pas te laten lopen met de uitvoering van projecten uit het Binnenstadsprogramma. In juli moet het Uitvoeringsplan Bereikbare Binnenstad gereed zijn om úitgerold´ te worden vanaf de tweede helft van 2005.

De gemeente Zwolle gaat het uitvoeringsplan opstellen in samenspraak met vertegenwoordigers van bewoners, gebruikers en andere belanghebbenden van de binnenstad. Zij krijgen de uitnodiging om deel te nemen aan een Platform Bereikbaarheid dat het uitvoeringsplan tussentijds kan toetsen.

Dit gebeurt onder meer door het beter benutten van de bestaande terreinen, zoals nu in een proef met gratis parkeren op het Wehkamp-terrein.

Schop in de grond voor Achter de Broeren

gehanteerd, al zijn de reguliere budgetten Startbijeenkomst Platform Bereikbaarheid

niet geheel toereikend om voor alle onder-

Naast het uitvoeren van de ontwikkelings-

delen niveau ‘basis’ te halen.

strategie van het Ontwikkelingsprogramma

Een aspect dat apart aandacht verdiend is

Binnenstad zal specifiek voor de onderde-

de verlichting in de binnenstad. De huidige

len toerisme en (sociale) veiligheid nog een

verlichting is deels verouderd en aan ver-

integraal marketingplan en het Zwolse

vanging toe.

Veiligheidsprogramma 2005-2009 opgesteld worden.

2.4.3 Strategie 2005-2009 De ontwikkeling en versterking van de

2.4.4 Partners

binnenstad tot 2009, zoals in dit hoofdstuk

Het daadwerkelijk realiseren van de

beschreven, maakt deel uit van het Ontwik-

ambities, doelstellingen en projecten is

kelingsprogramma Binnenstad 2015. Dit

mede afhankelijk van de samenwerking

programma geeft het ruimtelijk kader voor

met diverse betrokken partijen en organi-

de integrale ontwikkeling van de binnen-

saties. De gemeente vervult hierbij met

stad. Het geeft de richting en de grenzen

name de regisserende en stimulerende rol.

aan voor alle toekomstige beleidsnota´s en

De rij met concrete partners is te uitge-

initieert projecten, maar ook de daarmee

breid om op deze plaats weer te geven.


31

zfris

2.5 Vitaliseren van de economie


delen van Gelderland, Overijssel, Flevoland,

De economie van Zwolle is in de kern ge-

Friesland en Drenthe omvat. Het kunnen

zond. Zwolle heeft een veelzijdige econo-

blijven vervullen van de twee rollen zal

vestigingsmogelijkheden meer voor

mische structuur en telt ruim 77.000

leiden tot verdere groei. Dat vergt evenwel

bedrijven kleiner dan één hectare.

arbeidsplaatsen. Dit is meer dan de poten-

aanzienlijke investeringen op het vlak van

• De relatief goede bereikbaarheid van

tiële beroepsbevolking van Zwolle. Uit

infrastructuur, bedrijven- en kantoor-

economische analyses blijkt dat Zwolle en

terreinen, voorzieningen en hoogwaardig

regio een belangrijke scharnierfunctie

wonen. De impact van die investeringen

vervult binnen het nationaal stedelijke

overstijgt het lokale/regionale niveau.

systeem. Dat geldt zowel voor logistiek en

• Binnen vier jaar heeft Zwolle geen

Zwolle komt steeds meer onder druk te staan. • Ondanks het uitgebreide aanbod aan winkels is de toekomstige positie van de Zwolse binnenstad niet

transport als voor de kantorensector.

Ondanks de vele sterke punten zijn er wel

onomstreden en niet veiliggesteld.

Tevens blijkt Zwolle en regio binnen een

degelijk een aantal bedreigingen aanwezig.

• Door de beperkte aanwezigheid van

wijde omtrek de belangrijkste economische

Het is nodig om deze bedreigingen zo veel

kennisoverdracht van onderwijs-

groeipool te vormen en daarmee ook een

mogelijk het hoofd te bieden, zodat onze

instellingen naar bedrijfsleven en

economische en verzorgende kernpositie in

sterke economische positie niet in het

omgekeerd vernieuwt de productie-

te nemen in een (landsdelige) regio die

geding komt.

structuur van Zwolle en de regio zich onvoldoende. • Door de relatief minder positieve beoordeling van de gemeentelijke dienstverlening, zouden bedrijven iets minder snel voor Zwolle kunnen kiezen. • Door het tekort aan overnachtingsmogelijkheden en onvoldoende organisatie van de toeristische sector profiteert Zwolle onvoldoende van de economische potentie van die sector. • Door de relatieve onbekendheid van Zwolle en het ontbreken van een samenhangende marketingstrategie lopen we bedrijven en potentiële toeristen mis.

2.5.2 Doelstellingen De doelstellingen zijn geformuleerd op basis van de stand van zaken van de economie en de SWOT-analyse. Algemene doelstelling is het tot stand brengen van een

'Zwolle, economische schakel tussen Randstad en Noord- en Oost-Nederland'

32


zfris

vitale economische structuur met een

slechts een geringe werkgelegenheidsgroei

2006 Hessenpoort 2 uitgeefbaar is.

soepel functionerende arbeidsmarkt en

optreden. Uitgangspunt is het streven om

Het proces om te komen tot een opvolger

voldoende werkgelegenheid. Dit wil de

de veelzijdige productiestructuur zo veel

voor Marslanden G is nog niet gestart.

gemeente tezamen met de partners

mogelijk te handhaven. De stad richt zich

Dit terwijl Marslanden G nog maar voor

bereiken door:

hierbij vooral op het faciliteren van zakelijke

enkele jaren uitgeefbare voorraad tot haar

diensten, onderwijs, zorg, detailhandel en

beschikking heeft. Dit betekent dat de

logistiek vanuit de eigen kracht en het

voorbereiding van een opvolger van

locaties voor bedrijven en instellingen;

faciliteren van industrie en assemblage om

Marslanden een acuut vraagstuk vormt

• stimuleren van de vernieuwing van de

de brede productiestructuur te handhaven.

en prioriteit dient te hebben.

• realiseren van voldoende vestigings-

economie; • verbeteren van de dienstverlening aan bedrijven en instellingen;

Ten aanzien van de programmering van bedrijventerreinen vindt afstemming met

Bestaande bedrijventerreinen

Kampen plaats.

Naast de ontwikkeling van nieuwe bedrij-

• versterken van de positie van Zwolle als toeristische stad; • versterken van de positie van Zwolle als regionaal koopcentrum; • versterken van de bereikbaarheid van

venterreinen zijn ook de bestaande Nieuwe bedrijventerreinen

bedrijfslocaties van essentieel belang

Uit onderzoek blijkt dat Zwolle de komende

voor een gezonde economische

jaren rekening moet houden met een ge-

ontwikkeling.

middelde jaarlijkse vraag van zestien hec-

In Zwolle loopt sinds enige jaren het project

tare (twaalf hectare voor kavels groter dan

“Duurzame Versterking Bedrijventerreinen

• beter vermarkten van Zwolle en

één hectare en vier hectare voor kleinere

Zwolle”. Het doel van het project is om

• versterken van de regionale samen-

kavels). Op dit moment beschikt Zwolle

samen met het bedrijfsleven te komen tot

over ruim 65 hectare bedrijventerrein,

een duurzame kwaliteitsverbetering van de

Zwolle;

werking.

dat terstond kan worden uitgegeven.

bedrijventerreinen Voorst en Marslanden.

Met uitzondering van het laatstgenoemde

Op Hessenpoort I is nog circa veertig

De samenwerking is gericht op het

punt (dat een instrument vormt om de

hectare vrij uitgeefbaar (niet gereserveerd

verbeteren van het bedrijfseconomisch

doelen te bereiken) worden de doelstel-

en/of in optie uitgegeven) en op

resultaat, de vermindering van milieu-

lingen beknopt uitgewerkt.

Marslanden nog bijna twintig hectare.

belasting en een efficiënter ruimtegebruik.

Hessenpoort is bedoeld voor bedrijven Realiseren van voldoende

groter dan één hectare en Marslanden voor

Woon-werklocaties

vestigingslocaties voor bedrijven en

bedrijven kleiner dan één hectare.

De beleidsopgave voor de komende

instellingen

Op Autopark de Vrolijkheid resteert nog

jaren is er op gericht om ruimte te bieden

Een succesvol economisch beleid valt of

circa anderhalve hectare.

aan functiemenging in de te herstruc-

staat met het kunnen aanbieden van ge-

De planvoorbereiding voor de uitbreiding

tureren (Holtenbroek, Kamperpoort) en nog

schikte vestigingslocaties voor bedrijven en

van Hessenpoort 2 (170 hectare bruto) is

te ontwikkelen Zwolse wijken (Stadshagen).

instellingen. Succes op economisch gebied

inmiddels gestart. Verwacht wordt dat in

is namelijk voor een groot deel afhankelijk van de mate van groei van bestaande en nieuwe bedrijven en instellingen. Als bestaande Zwolse bedrijven niet

Bedrijven en dienstverlening

kunnen uitbreiden en bedrijven die een vestigingsplaats in Zwolle zoeken zich


onmogelijk kunnen vestigen, zal er geen of

In 2009 moet in totaal 55 hectare bedrijventerrein in Zwolle zijn geherstructureerd: veertig hectare op Voorst en vijftien hectare op de Marslanden. Ondernemers moeten in 2009 meer tevreden zijn over de dienstverlening van de gemeente. Het rapportcijfer was in 2002 5,8; in 2009 moet het cijfer minimaal 6,3 bedragen. Zwolle heeft zich in 2009 aangesloten bij het ondernemersloket van de Kamer van Koophandel en de Belastingdienst. Het project Zwolle Kennispoort heeft nu één kenniskring. In 2009 moeten dat er zeker zes zijn.


33

zfris

heid. Evenals bij de bedrijventerreinen die

onderwijsinstellingen en bij (delen van) het

Daarbij moet nadrukkelijk rekening

ook éénderde van de werkgelegenheid

bedrijfsleven) is nog onvoldoende

worden gehouden met de volgende

accommoderen, onderstreept dit het be-

ontwikkeld. Hierbij speelt een rol dat het

aspecten:

lang van de kantorensector voor de Zwolse

regionale bedrijfsleven onvoldoende is

• Hoe, en op welke locaties kunnen

economie.

georganiseerd. Voor een verdere ver-

ondernemersdoelstellingen worden

Ter voorkoming van een directe concur-

sterking van de regionale economie is een

verenigd met woonwensen? Welke

rentie tussen locaties richt Zwolle zich de

intensivering van kennisoverdracht gekop-

flexibiliteit in het gebruik van ruimte

aankomende jaren daarom op een beperkt

peld aan een hogere organisatiegraad van

voegt kwaliteit toe en wordt door de

aantal nieuwe locaties. Voor de beleids-

het bedrijfsleven noodzakelijk. Bij het

markt ondersteund?

opgaven die spelen in de periode tot 2009,

bedrijfsleven, bij onderwijsinstellingen, bij

vervullen de locaties Hanzeland,

de provincie Overijssel en bij de gemeente

en de woonomgeving waarin ze zijn

Oosterenk/Watersteeg en Voorsterpoort

Zwolle leeft de wens om deze verandering

opgenomen vraagt om een adequate

dan ook een centrale rol. Verwacht wordt

te bewerkstelligen.

afweging van de belasting van de

dat gemiddeld genomen over deze periode

Tussen de gemeente en VU-Windesheim

openbare ruimte en het gewenste

de jaarlijkse opname van 27.000 vierkante

zijn afspraken gemaakt over de kennis-

kwaliteitsniveau.

meter kantoor kan worden gecontinueerd

clusters. Het betreft onder meer logistiek &

in de periode 2004-2009.

ICT en gezondheidszorg. De lectoraten

• Het ontwerp van woonwerkeenheden

• Specifieke woon-werkeenheden

zullen mede op deze terreinen worden

blijken voor een deel van de doelgroepen financieel niet haalbaar.

Stimuleren van de vernieuwing van de

ingezet.

De oorzaak is dat een woonlocatie

economie

Verder is afgesproken dat tussen onder-

duurder is dan werkruimte op een

Kennisoverdracht tussen onderwijs-

wijsinstellingen en het bedrijfsleven de

bedrijfsterrein. Het realiseren van

instellingen en bedrijfsleven

komende jaren kenniskringen worden ont-

functiemenging heeft daarmee een

Zwolle is een beroepsonderwijsstad met

wikkeld. Eind 2004 is het project Kennis-

prijs.

een eerste aanzet tot universiteitsstad (VU-

poort Zwolle van start gegaan.

Windesheim). In de regio zijn enkele

Initiatiefnemer is de Kamer van Koophan-

strijdig. Voor toekomstige projecten is

bedrijven gevestigd met hoogwaardige

del, overige participanten zijn: VU-Windes-

het van belang te zoeken naar

kennis (zoals Wehkamp, JE Stork Air,

heim, gemeente Zwolle, provincie Overijs-

systemen die gelijktijdig flexibel

Scania, Abbott). Het systematisch

sel en Syntens. Op basis van een groei-

gebruik mogelijk maken en onveilige

uitwisselen van kennis (aanwezig bij

model zullen meerdere kenniskringen

• Regulering en flexibiliteit zijn vaak

en onleefbare situaties uitsluiten en tenslotte voldoende houvast bieden voor een uitvoerbare controle en naleving.

Kantoorlocaties Medio 2004 bedroeg de voorraad kantoorruimte in Zwolle ongeveer 600.000 vierkante meter bruto vloeroppervlak. Dit reflecteert het karakter van Zwolle als een dienstenstad, want Zwolle is na Groningen de tweede kantorenstad van NoordoostNederland. Het totale Zwolse metrage is vergelijkbaar met steden als Amersfoort, Apeldoorn en Breda en zelfs groter dan dat van Nijmegen, Enschede of Tilburg. Geschat wordt dat er ruim 24.000 kantoorbanen in de gemeente Zwolle zijn. Dit betreft éénderde van de Zwolse werkgelegen-

34


zfris

moeten ontstaan. De kringen worden

van deze locaties te onderstrepen.

getrokken door bedrijven met expertise, de

Starters

kennisinstellingen en –intermediairs zijn

Het startersbeleid van de gemeente Zwolle

aanwezig bij de bijeenkomsten. Het kennis-

kan omschreven worden als het initiëren

centrum logistiek is inmiddels gestart.

van, danwel meedoen met diverse projec-


Breedband

ten voor starters zonder dat er sprake is

In 2009 is in Zwolle een

Digitale bereikbaarheid

van synergie. De vraag dient zich aan of er

aanbestedingsronde van het

Het bedrijfsleven heeft breedband nodig

een actiever startersbeleid gevoerd dient te

vraagbundelingstraject afgerond, gericht

voor hun zakelijke en commerciële dienst-

worden. De eerst indruk is dat dit niet het

op het aansluiten van (semi-)publieke

verlening. Het kunnen beschikken over een

geval is. Uit de gesprekken met de zoge-

instellingen op een fysiek netwerk.

hoogwaardige en betaalbare breedband-

naamde stakeholders die zijn betrokken bij

infrastructuur is in toenemende mate nood-

het opstellen van de Nota Economisch

zakelijk voor het primaire productieproces

Beleid is gebleken, dat zij slechts een be-

aspecten heeft de stad redelijk voor elkaar.

en de communicatie met leveranciers en

perkte rol zien voor de gemeente. Alleen

De waardering voor de gemeentelijke

klanten. De meerwaarde van breedband

het faciliteren van starters bij gemeentelijke

dienstverlening aan bedrijven en instel-

wordt optimaal benut als zowel bewoners,

taken is wenselijk. Bij het begeleiden van

lingen is minder positief. Zwolle neemt de

publieke instellingen en bedrijven zijn

starters voorziet men geen rol voor de

achttiende plaats in van de 25 grote steden.

aangesloten op breedband.

gemeente. Ook moet de gemeente zelf

De gemeente moet daarom nog veel

De lokale overheid kan operen als ‘vraag-

geen (fysieke) starterscentra opzetten. Dit

inspanningen verrichten om waar dat

bundelaar’, financiële stimulator en

moet worden overgelaten aan de markt.

mogelijk is bedrijven en instellingen zo

launching customer om de verdere ontwik-

Stimulering van huisvesting via het onder-

goed en zo soepel mogelijk van dienst te

keling te stimuleren. Met name voor het

steunen van marktinitiatieven is wel

zijn. Een belangrijk project voor de

komende GSB-periode dringt het ministerie

wenselijk. De gemeente blijft met alle

komende jaren is de aansluiting bij het

van Economische Zaken aan op een actieve

betrokkenen op startersgebied in gesprek

virtueel ondernemersloket van de Kamer

rol van de gemeente als vraagbundelaar

over de meest logische (marktgerichte)

van Koophandel en de Belastingdienst.

voor publieke instellingen. De provincie

positionering.

Ook moet de gemeente signalen oppikken

Overijssel wil een open glasvezelring

over momenten waarop de helpende hand

realiseren tussen de vijf grote steden in

Aansluiting tussen onderwijs en

kan worden geboden. Dat past binnen de

Overijssel, in onze regio geldt dit voor de

arbeidsmarkt

doelstelling om bedrijvigheid aan Zwolle te

Netwerkstad Zwolle-Kampen.

Het is de komende jaren van belang dat er

binden, deze voor de stad te behouden en

Naast het fysiek realiseren van meer

een intensiever contact ontstaat tussen

zoveel mogelijk uit te laten groeien.

breedbandverbindingen wil Zwolle in de

regionaal bedrijfsleven en onderwijsinstel-

komende GSB-periode aandacht geven aan

lingen. Daarmee wordt meer zicht ver-

Versterken van de positie van Zwolle

het versterken van de elektronische dienst-

kregen op de gevraagde competenties, de

als toeristische stad

verlening door de gemeente en het stimu-

mate waarin de feitelijke uitstroom van

Het economisch belang van toerisme ligt in

leren van breedbanddiensten.

studenten hieraan voldoet en de wijze

een toename van het aantal bestedingen

Voor de ontwikkeling van nieuwe terreinen

waarop discrepanties kunnen worden

van mensen die niet in Zwolle woonachtig

zoals Hessenpoort 2 en Voorsterpoort is

vermeden. Daarnaast is een intensiever

zijn. Dit is uiteindelijk weer uit te drukken in

digitale ontsluiting door het aanleggen van

contact tussen bedrijfsleven en onder-

werkgelegenheid. Het belang van toerisme

de daarvoor benodigde infrastructuur

wijsinstellingen van belang om de kennis

is bij uitstek meer dan alleen economisch.

nodig, mede om het hoogwaardig karakter

en vaardigheden van het zittend personeel

Het ligt met name in het vergroten van de

op peil te houden. De rol van de gemeente

bekendheid van de stad. Toerisme kan

is die van initiatiefnemer.

´smoel´geven aan de stad. Ook belangrijk is dat de eigen bevolking ’profiteert‘ van

Verbeteren van de dienstverlening aan

allerlei activiteiten op toeristisch gebied.

bedrijven en instellingen

Daarom liggen de toeristische belangen in

Als het gaat om de waardering van het

het verlengde van bredere economische

ondernemingsklimaat in zijn algemeenheid

belangen. De stad heeft er baat bij dat de

scoort Zwolle goed. Met name de fysieke

toeristische uitstraling past in de wijze


35

zfris

waarop de stad wordt vermarkt. Kortom,

tische ambities, visies en projecten is af-

de consument uit de regio). Om de bereik-

stadsmarketing en toeristische promotie

hankelijk van de slagkracht en het aan-

baarheid van Zwolle de komende jaren te

horen hand in hand te gaan.

jagend vermogen dat uitgaat van de toeris-

verbeteren staan diverse concrete

tische organisaties in de stad. Effectieve

maatregelen op stapel die zich voorname-

Uit diverse analyses blijkt dat Zwolle veel

samenwerking tussen alle betrokken par-

lijk richten op de A 28, de Hanzelijn, de

potentie heeft (historische stad die toeris-

tijen en organisaties is essentieel. De ge-

N35, de Ceintuurbaan en de afwikkeling

ten veel te bieden heeft gelegen in de nabij-

meente kan daarin een initiërende rol ver-

van het verkeer van Stadshagen.

heid van verblijfsgebieden als Noord-

vullen. Het versterken van de productont-

Veluwe, Vechtdal en Noord-Oost-

wikkeling en het afstemmen van promo-

Beter vermarkten van Zwolle

Overijssel). De toeristische sector in Zwolle

tionele activiteiten staat in de komende

Bij veel Nederlanders is het maar matig

heeft nog steeds groeiperspectieven, mede

periode centraal. In de uitvoering speelt de

bekend dat Zwolle een gunstige plek is voor

omdat ze tot nu toe nog onvoldoende tot

VVV Kampen-Zwolle-Overijssels Vechtdal

de vestiging van een bedrijf of voor een

wasdom is gekomen. Onvoldoende profile-

een belangrijke rol.

toeristisch bezoek. Hierdoor loopt de stad veel bezoekers en bedrijven mis en daar-

ring, onbekendheid van Zwolle, onvoldoende organisatie van de toeristische sector

Versterken van de positie van Zwolle

mee ook de inkomsten. Het is daarom

gecombineerd met onvoldoende verblijfs-

als regionaal koopcentrum

belangrijk dat het ‘multifunctionele product

mogelijkheden zijn hieraan debet.

De nadruk ligt hierbij vooral op de binnen-

Zwolle’ sterker onder de aandacht wordt

stad. De binnenstad is de meest dynam-

gebracht. Daarbij kan gebruik worden

Toeristische speerpunten voor de stad

ische plek van de Zwolse economie. Om de

gemaakt van marketingprincipes en -

Zwolle in de periode 2004-2009 zijn:

centrumfunctie te blijven vervullen, moet

technieken die gericht zijn op het profileren

• Afstemmen en verder uitbouwen

de binnenstad echter vitaal en aantrekkelijk

van Zwolle onder de gebruikers (bewoners,

blijven. In het onderdeel binnenstad van dit

toeristische bezoekers, investeerders,

Meerjarig Ontwikkelingsprogramma

ondernemers). Hierbij moet sprake zijn van

worden alle maatregelen opgenoemd.

een modelmatige aanpak. Het helder

evenementenaanbod • Profileren kunst, cultuur en evenementen

benoemen van product-marktcombinaties

• Vergroten van de hotelcapaciteit • Vergroten van de capaciteit voor (boot)passanten. • Verstevigen congresfunctie (congrestoerisme)

Verbeteren van de bereikbaarheid van

en de ingrediënten hiervan (product, prijs,

Zwolle

plaats, promotie en politiek). Al veel jaren

De wegen in en rondom Zwolle worden

wordt gesproken over het belang van een

drukker. Dat komt door de groei van de

integraal marketing en promotieplan voor

stad (meer inwoners en meer bedrijven), in

de stad Zwolle. Dit heeft echter nog niet

Er ligt een sterke relatie met andere

combinatie met de toenemende automobi-

geresulteerd in een samenhangend en

thema’s die in het binnenstadsprogramma

liteit. Er zijn substantiële verbeteringen

eenduidig plan. Vanuit het economische en

aan de orde komen zoals versterken van de

nodig. Voor het economisch goed kunnen

toeristische beleidsveld wil de gemeente

cultuurhistorische uitstraling, verlevendi-

functioneren van bedrijven is primair de

hiervoor een aanzet geven. Dit wordt

gen van winkelen horecafunctie (fun-

bereikbaarheid per auto of vrachtwagen het

gezamenlijk met de partners op het

shoppen, terrassen, uitbuiten culinaire

belangrijkste. Het gaat hierbij voornamelijk

economische beleidsterrein gedaan. Zij zijn

uitstraling), verbeteren van de openbare

om de toegang tot de stad Zwolle (A 28), de

immers belangrijke ambassadeurs voor de

ruimte, bereikbaarheid en bewegwijzering.

buitenring (waaraan een groot deel van de

stad Zwolle.

bedrijven- en kantoorterreinen ligt) en de Organisatie en promotie

toegang tot de binnenstad (zowel voor het

Het daadwerkelijk realiseren van toeris-

bevoorradend verkeer, maar meer nog voor

36


zfris

2.6 Wonen in en om de stad


Relatie planvorming, structuurplan

Context

De verstedelijkingsopgave komt niet zo-

Zwolle is de centrumstad voor een regio

maar uit de lucht vallen. Op het niveau van

van tussen een half en één miljoen mens-

visievorming en programma is inmiddels

en. De opgave van de stad is de kwalitatieve

het nodige gereed of in wording. Als voor-

en kwantitatieve groei zodanig te accom-

loper op het structuurplan zijn er stads-

moderen dat de stad aantrekkelijk is voor

debatten gevoerd. De structuurplanperiode

de Zwollenaren en voor haar bezoekers.

heeft qua realisatie nauwelijks invloed op

Eerder in dit Meerjarig Ontwikkelingspro-

de MOP-opgave omdat nieuw beleid eerst

gramma is de veelzijdigheid en complexiteit

uitgewerkt moet worden in plannen.

‘Je voelt je thuis in Zwolle’

van de opgave al aangegeven. Het is een spannend traject met grote uitdagingen die

De opgave

samen met de partners in de stad, met

De opgave betreft wonen, werk, voorzien-

nog steeds, maar door in te spelen op de

provincie en Rijk opgepakt wordt.

ingen op het gebied van bijvoorbeeld

gewijzigde vraag door de diverse partijen

De opgave heeft betrekking op ruimte in de

onderwijs, sport, recreatie, cultuur, ge-

moet het gaan lukken. De woningbouw zal

bestaande stad en aan de rand van de stad.

zondheidszorg, winkelen en uitgaan en het

voor ongeveer tweederde plaatsvinden in

Werken in de bestaande stad met haar

bereikbaar houden en maken zowel qua

de uitleglocatie Stadshagen I en vanaf 2006

grote verschillen in belangen is een

infrastructuur als qua veiligheid. Voor de

in Stadshagen II. De opgave in enge zin zal

emotievolle opgave die vraagt om visie, durf

periode 2005-2009 zijn veel van de plannen,

zijn om voldoende en op de vraag afge-

en draagvlak.

als het om realisatie gaat, gereed of in een

stemde woningen te bouwen. In brede zin is

Specifiek voor Zwolle is de ligging in de

vergevorderd stadium.

de opgave Stadshagen te ontwikkelen tot een volwaardig dynamisch stadsdeel, waar

IJssel- en Vechtdelta en daarmee de relatie van de ruimteopgave met dit watersysteem,

Wonen

gewoond, gewerkt en gerecreëerd wordt. In

dat interessante kansen en bedreigingen

De vraag naar woningen omvat ruim 4500

Stadshagen zijn er voorzieningen voor

biedt. De geografische ligging op de verbin-

woningen (waarvan 870 binnenstedelijk) in

eigen inwoners, voor andere Zwollenaren

dingen van Zuid- met Noord-Nederland

vijf jaar tijd. Dat is een gigantische opgave

en mogelijk voor de regio.

voor zowel rail- als wegverkeer werkt voor

gezien de recente productie in een stagne-

De ontwikkeling van de hoofdinfrastructuur

Zwolle als een richtinggevende context.

rende economie. De economie stagneert

voor auto, openbaar vervoer en fiets is een belangrijke randvoorwaarde. Spannend wordt het om de hoofdinfrastructuur voor Stadshagen financieel rond te krijgen. De infrastructuur moet ervoor zorgen dat Stadshagen bereikbaar is en een aantrekkelijk leefklimaat biedt. De overige woningbouw zal plaatsvinden in enkele kleinere uitlegprojecten waar het initiatief bij derden ligt en verder via een groot aantal locaties binnen bestaand


37

zfris

stedelijk gebied. De grootste locaties

Wonen

betreffen Holtenbroek en Kamperpoort. In Holtenbroek is herstructurering gaande. De


Kamperpoort zal vanuit een nota van uit-

Op uitleglocaties (nieuwe woongebieden rondom de stad, zoals Stadshagen) moet Zwolle

gangspunten in fases worden herontwik-

in 2009 900 goedkope en 160 middeldure huurwoningen hebben bijgebouwd. Daarnaast

keld en daarnaast wordt gewerkt aan het

moeten er 290 goede, 950 middeldure en 1450 dure koopwoningen zijn gerealiseerd. Bij

verder uitlijnen en concretiseren van de

de inbreidingslocaties (in de stad) zijn de aantallen anders. Daar moeten 100 goedkope,

inhoudelijke opgave en de ontwikkelings-

40 middeldure en 120 dure huurwoningen komen, en 70 goedkope, 100 middeldure en

strategie.

130 dure koopwoningen. Afgesproken is dat tot en met 2009 in totaal 610 woningen in de bestaande stad worden gebouwd. Tot slot zijn ook afspraken met het Rijk gemaakt over

Werk en bedrijvigheid zullen plaatsvinden

nieuwe woningen in herstructureringswijken: 70 goedkope, 30 middeldure en 30 dure

op de bedrijventerreinen Hessenpoort I met

huurwoningen en 110 middeldure en 60 dure koopwoningen. Hierbij geldt bij

als vervolg Hessenpoort II voor de grote,

koopwoningen: tot 135.000 euro is goedkoop, tot 225.000 euro is ‘middelduur’ en

regionale bedrijven en op de Marslanden

daarboven geldt als ‘duur’.

voor de middelgrote bedrijven. Naast deze

Verder moeten 400 huurwoningen worden omgevormd tot koopwoningen en is het de

uitleglocaties zal er ook het nodige gebeu-

bedoeling dat 375 woningen worden gesloopt. 150 Woningen krijgen een ingrijpende

ren op het gebied van herstructurering en

opknapbeurt.

optimalisering van de bestaande bedrijventerreinen zoals Voorsterpoort, Voorst, de Marslanden en de Vrolijkheid, gericht op

38


zfris

structuur, zo mogelijk in combinatie met water. Een afweging of op plaatsen toch niet gebouwd kan worden op plaatsen waar nu groen is moet mogelijk blijven. Concreet ontstaat er een nieuwe hoofdinfrastructuur groen in Stadshagen en wordt er geïnvesteerd in park Weezenlanden en de Westerveldse Aa. Hoewel niet nieuw geeft de plattelandsontwikkeling en het waterbeleid nieuwe mogelijkheden om stad en land te verduurzaming, verdichting, vernieuwing.

aantallen gebruikers. De binnenstad en de

verbinden en tot meerwaarde te komen.

Belangrijk afweging is functiewisseling van

ring daarom heen zijn de belangrijkste

Deze mogelijkheden gaat Zwolle benutten.

bedrijfsterrein naar andere functies, waar-

gebieden. Voor de bereikbaarheid is de

bij zowel economische- en milieuaspecten,

infrastructuur en vooral het parkeren (auto,

Milieu

de stedelijke structuur en de ruimtelijke,

fiets) van essentieel belang en daarnaast

Het milieu kent vele gezichten. Aan de ene

sociale kwaliteit van de stad als geheel een

de kwaliteit van de openbare ruimte. Het

kant maakt de gemeente bij de verstede-

rol spelen. In het structuurplan in wording

binnenstadsprogramma geeft de koers en

lijkingsopgave gebruik van het bestaande

worden belangrijke keuzes gemaakt. Voor

het programma aan. Maar er zijn meer

prettige milieu: met landschap, natuur,

de werkgelegenheid, maar ook voor de

concentratiegebieden, zoals de Isala

watersysteem wordt geprobeerd

maatschappelijke ontwikkeling en het

klinieken, het stadion van FC Zwolle , de

aantrekkelijke leefmilieus te scheppen. Aan

binden van mensen, is de ontwikkeling van

unilocatie van het Deltion College en VU-

de andere kant heeft de verstedelijking

een stadseconomie belangrijk. Dat heeft

Windesheim.

negatieve effecten op het grijze en

gevolgen voor de wijze waarop de gemeen-

In samenhang met de opgave van deze

groenblauwe milieu. In het kader van de

te omgaat met de bestaande stad en de

primaire functies zijn er drie functies die

stedelijke ontwikkeling leidt de vraag naar

nieuwbouw van woningen. Gevaar is dat

zowel randvoorwaardelijk als op zichzelf

binnenstedelijk bouwen bijvoorbeeld tot een

ambitie blijft steken in beleid, door niet op

van belang zijn, te weten de groenstruc-

hogere prioriteit voor bodemsanering. Het

de ambitie afgestemde regelgeving en

tuur, het milieu en de infrastructuur

toenemende gebruik van de infrastructuur leidt tot problemen met betrekking tot

houding. Groenstructuur

geluidhinder, luchtkwaliteit en externe

Voorzieningen

De groenstructuur vervult veel functies: het

veiligheid. Dit vraagt enerzijds om

Voorzieningen in brede zin zijn aanwezig en

bepaalt het gezicht van de stad, geeft

maatregelen en slim omgaan met functies,

worden vernieuwd en samengevoegd of er

structuur, verbindt de stad met zijn om-

maar ook om de acceptatie dat in de

komen nieuwe voorzieningen, passend bij

geving en biedt ruimte voor natuur en

afweging van voor- en nadelen van een plek

de functie en schaal van Zwolle als cen-

mensen die er recreëren. Groen kan in dit

de milieusituatie niet overal optimaal hoeft

trumstad voor één miljoen mensen. Met

verband ook verbreed worden tot water.

te zijn voor de gebruikers en/of bewoners.

uitzondering van Stadshagen zullen deze

De groene-vingersstructuur wordt zeer

Op basis van milieukaarten zal de

mutaties plaatsvinden binnen de bestaande

gewaardeerd en moet behouden blijven.

milieukwaliteit van de stad gedifferentieerd

stad. Dat zijn ingewikkelde en langlopende

Specifiek is er de opgave om meer ruimte

in beeld worden gebracht en via de milieu-

trajecten. Randvoorwaardelijk is dat de

te geven aan het water.

visie en de watervisie zal de raad richting

bereikbaarheid verzekerd is en de open-

De toename van gebruik leidt ertoe waar

bepalen en prioriteiten stellen. Vooralsnog

bare ruimte afgestemd is op toenemende

mogelijk te investeren in parken en groen-

wordt voortgegaan op eerder ingezet beleid.


39

zfris

Inbreiding Wat is inbreiden nu eigenlijk? Inbreiden wil zeggen dat er binnen de grenzen van de bebouwde kom wordt gebouwd. De ene locatie leent zich hier beter voor dan de andere. Het is niet zo dat er in de stad ‘lege plekken’ zijn, waar eenvoudig gebouwd kan worden. Elke plek in de stad heeft één of Infrastructuur

Toekomst

meerdere functies. Bij inbreiden zal daar-

Infrastructuur is in een groeiende stad een

Het huidig ruimtelijke kader geeft geen

om altijd sprake zijn van het (deels) ophef-

essentiële randvoorwaarde, die vanuit de

antwoord op alle ruimtevragen. Daarom

fen, dan wel verplaatsen van de bestaande

financiële problematiek vaak te laat wordt

wordt er gewerkt aan een nieuw structuur-

functie. Omdat er een fors programma in

ingevuld. Er is een helder beeld voor wat er

plan en gelijktijdig aan bijvoorbeeld een

de bestaande stad ingebreid moet worden,

nodig is in de stad voor wat betreft de infra-

woonvisie, parkeerbeleid, verkenning van

zal er ook sprake zijn van intensief en

structuur voor de auto, het openbaar ver-

de ontwikkeling van het landelijk gebied,

meervoudig ruimtegebruik. Inbreiding zal

voer en de fiets, inclusief het parkeren. De

een milieuvisie, een watervisie en een

gepaard moeten gaan met kwaliteits-

komende jaren zal fors geïnvesteerd moe-

recreatievisie. Deze exercities moeten

verbetering en structuurversterking.

ten worden en zal vanwege de regionale

leiden tot een nieuw ruimtelijk kader voor

functie nauw samengewerkt worden met

de middellange termijn en tot (actie)pro-

Voorbeelden van locaties in Zwolle die zich

de provincie. Naast het investeren in de

gramma´s. Duidelijk is dat een belangrijk

lenen voor inbreiding zijn:

infrastructuur zal ook het gebruik van de

deel van de ruimte gevonden moet worden

• Open plekken met een park-, sport-,

infrastructuur en het sturen daarop in

binnen de bestaande stad door bijvoorbeeld

plein- of parkeerfunctie. Bij

regionaal verband opgepakt worden.

functieverandering, intensiever grondge-

parkeerplaatsen (bijv. Turfmarkt) zal er

bruik en meervoudig ruimtegebruik. Dat

altijd sprake moeten zijn van verplaatsen

zijn lastige en veelal langdurige trajecten,

van de functie. Bij parken en pleinen ligt

die vragen om andere werkwijzen, geza-

het aan het gewicht dat aan de functie

menlijk met partners in de stad.

wordt toegekend. • Bestaande woonwijken. In de bestaande wijken kan sprake zijn van herstructure-

De uit te voeren projecten in de periode 2005 –2009 richten zich met name op

ring; sloop en nieuwbouw waardoor de

• Reconstructie van de Ceintuurbaan/N35

sociale, fysieke en soms economische

• Hoofdinfrastructuur Stadshagen

wijkstructuur verbeterd wordt. In de

• Regionale projecten met participatie van de gemeente Zwolle

meeste gevallen is hier echter geen

• Bereikbaarheid Regio Zwolle (BREZ, trekker: provincie Overijssel)

sprake van verdichting, tenzij de bebou-

• Bereikbaarheidsvisie Netwerkstad ZKP (trekker: Netwerkstad)

wing aanzienlijk hoger wordt. Het is ook

• Benuttingsmaatregelen Hattemerbroek Zwolle en Afslag Ommen-Lankhorst (trekker:

mogelijk dat in wijken op ‘open plekken’

Rijkswaterstaat)

van beperkte omvang woningen of voor-

• Planstudie A28 (trekker: Rijkswaterstaat)

zieningen (bijv. multifunctionele accom-

• HOV Kamperlijn (trekker: provincie Overijssel)

modaties) worden gebouwd.

• Realisatie Hanzelijn (trekker: Rijkswaterstaat)

• Verouderde bedrijventerreinen kennen we nauwelijks in Zwolle. Voorbeelden zijn

40


zfris

het DSM-terrein en het terrein Oude Almelose kanaal. Hierbij is sprake van functieverandering en verdichting. Bestaande bedrijventerreinen (zoals de Vrolijkheid, Voorst A en delen Marslanden) worden wel geherstructureerd, waarbij de functie niet veranderd. Er is daar sprake van verdichting, kwaliteitsverbetering en duurzame ontwikkeling. De resultaatverplichting is hiervoor opgenomen in de prioriteit `Vitalisering van de economie`. • Locaties langs de hoofdinfrastructuur (A28, Zwartewaterallee). Op deze locaties zijn verschillende functies aanwezig, vooral bedrijvigheid en voorzieningen. Deze locaties lenen zich nadrukkelijk voor intensivering en meervoudig ruimtegebruik van voornamelijk economische programma’s. Wellicht kunnen deze ook

Omgevingskwaliteit

een rol voor wonen spelen. • Locaties rond de binnenstad (bijv. locatie


Weezenlanden van de Isala kliniekenen en

In de periode tot en met 2009 krijgt ruim 20.000 vierkante meter openbare ruimte een

het belastingkantoor). Deze locaties lenen

fikse kwaliteitsimpuls. Het gaat bijvoorbeeld om pleinen en straten in de binnenstad.

zich voor stedelijke functies, zoals

Vijf projecten worden uitgevoerd om voor ruim 600 hectare aan groene locaties op te

stedelijk wonen.

knappen, zoals Park de Wezenlanden, de Westerveldse Aa, de IJsselzone en het

• Spoorzone. Deze zone kan een rol spelen

uitloopgebied van Stadshagen richting de polder Mastenbroek.

bij het vestigen van alle programma’s. De

De culturele kwaliteiten in wijken benutten voor verbetering van de omgevingskwaliteit

mate van dichtheid en functiemenging is

staat centraal in vijf projecten, waaronder de Ambachtschool, het nieuwe museum aan

afhankelijk van de uiteindelijke

de Blijmarkt en het Broerenkerk-complex.

inbreidingsopgave.

Van de 1800 locaties in Zwolle die verdacht worden van bodemverontreiniging moeten ongeveer 800 locaties door de gemeente worden aangepakt. De rest vraagt inspanning

Inbreidingsopgaven zijn zeer complex en

van derden. Niet in alle gevallen vindt sanering plaats.

tijdrovend. Er is meestal geen sprake van

Van de woningen die kampen met teveel geluidsoverlast (en op de zogenoemde A- en

gemeentelijke eigendommen, maar wel van

raillijst staan) zijn in 2009 113 woningen gesaneerd.

meerdere eigenaren, met diverse belangen. Functies moeten verplaatst worden.

Verder moeten 400 huurwoningen worden omgevormd tot koopwoningen en is het de

Inbreiding betekent ook een intensiever

bedoeling dat 375 woningen worden gesloopt. 150 Woningen krijgen een ingrijpende

gebruik van de bestaande infrastructuur. De

opknapbeurt.

vraag is in hoeverre de bestaande infrastructuur deze toename aan kan. Staat de


41

zfris

bereikbaarheid van de inbreidingslocaties

een overzichtelijke schaal, maken van

zich op de bestaande stad en op uitbreiding

niet bij voorbaat al onder druk? De bereik-

Zwolle een prettige stad om te wonen. In

van de stad en inbedding in zijn omgeving.

baarheidsproblemen moeten vooraf worden

hoeverre kunnen we de genoemde

De verstedelijking vindt plaats op basis van

opgelost, niet achteraf.

kwalificaties vasthouden als er fors wordt

visie, programma en project met op ieder

De leefomgevingskwaliteit mag door de

ingebreid?

niveau een goede afstemming met betrok-

inbreiding niet in het geding zijn. Het stede-

kenen en op basis van betrokkenheid.

lijk groen is een belangrijk aspect van deze

Dat er sprake zal zijn van een forse inbrei-

kwaliteit. Het ligt dan ook niet voor de hand

dingsopgave is evident. Ook in de Nota

2.6.3 Strategie 2005-2009

de parken voor inbreiding op te offeren. De

Ruimte wordt aangegeven dat de bestaan-

De strategie voor de kortere termijn is

parken zullen wel anders en intensiever

de stad benut moet worden voor een groot

opgenomen onder de diverse lopende pro-

gebruikt gaan worden. Er zal sprake zijn

deel van de programma’s. De vraag is hoe

gramma’s. Voor de langere termijn zal het

van meervoudig groengebruik.

ver we moeten gaan. Welke gevolgen zijn

programma voor het structuurplan maat-

Bij inbreiding is er per definitie sprake van

nog aanvaardbaar? Hoe wegen we de

gevend zijn. In ieder geval zal samen-

meervoudige milieuproblematiek. Denk

sociale en fysieke kwaliteiten? Het is vrijwel

werken met diverse publieke en private

maar aan bodemvervuiling, geluidhinder en

uitgesloten dat het totale programma voor

partners een must zijn om de ambitieuze

externe veiligheid. Er zal een creatieve

wonen, werken en voorzieningen in de

doelstellingen te halen.

manier gevonden moeten worden om met

bestaande stad is in te breiden. Er zal dan

de verschillende milieuaspecten om te

ook altijd behoefte blijven aan uitlegloca-

2.6.4 Partners

gaan.

ties. Ook al omdat de complexiteit van de

• Private partijen

inbreidingsopgave niet strookt met het

• Provincie

aantal jaarlijks op te leveren woningen.

• Rijk

inwoners van Zwolle zijn positief over hun


Bijzonder punt is de samenwerking in de

stad. Zwollenaren koesteren hun stad en

De verstedelijkingsopgave richt zich op de

netwerkstad Zwolle-Kampen en de samen-

zijn bereid zich als vrijwilliger in te zetten.

doorontwikkeling van Zwolle naar een

werking op regionaal niveau, vanwege de

Het wijkgevoel wordt nadrukkelijk ervaren.

krachtige centrumstad. Het betreft een

centrumpositie van Zwolle.

De binnenstad is er voor het vertier

evenwichtige ontwikkeling in de zin van een

(winkelen, horeca, cultuur, evenementen),

complete stad waarin het goed wonen,

maar het dagelijkse leven speelt zich in de

werken en verblijven is. De opgave richt

Inbreiding zal ook leiden tot verandering van de sociale cohesie in de stad. De

wijken af, waar mensen boodschappen doen, samenhang vinden, elkaar ontmoeten en terecht kunnen voor primaire voorzieningen. De mooie binnenstad, de rust, ruimte en het groen in de stad, de voorzieningen, de goede werkgelegenheid, het aantrekkelijke buitengebied met de recreatiemogelijkheden in de omgeving, de centrale ligging zowel ten opzichte van het Noorden als de Randstad, de goede verbindingen per spoor en weg en dat alles op

42


zfris

2.7 Zwolle Cultureel


sterkt worden en daar gaan wij dan ook op

dynamischer en flitsender mag, met name

In de bestuurlijke reactie op de uitkomsten

inzetten.”

in en rondom de binnenstad. Culturele uitingen op kleine schaal, grote evenemen-

van het stadsdebat staan de volgende uitgangspunten: “Meer dynamiek en kwaliteit

Uit het stadsdebat en de SWOT-analyse

ten met regionale dan wel landelijke uit-

als het gaat om cultuur en evenementen

blijkt dat inwoners van Zwolle over het

straling, jongeren die Zwolle intenser be-

vinden ook wij belangrijk. Wij gaan dat ook

algemeen heel tevreden zijn over Zwolle.

leven. Het is er allemaal tot op zekere

zoveel mogelijk stimuleren en faciliteren,

Een van de opmerkingen is dat het wel

hoogte wel, maar het mag meer!

maar het is iets dat ook uit de stad zelf moet komen. Wij zien veel in het stimuleren van kleinschalige initiatieven, evenementen

Er is nog een aantal elementen dat van belang is voor dit thema:

(groot en klein) en cultuuruitingen in de

• Zwolle heeft soms nog te weinig lef voor bijzondere evenementen.

hoop dat ze kunnen uitgroeien tot activi-

• Zwolle heeft in de breedte veel kwaliteiten te bieden, maar deze worden nog niet

teiten met een promotionele waarde voor onze stad. Wij kiezen voor het van onderop stimuleren en faciliteren van cultuur en evenementen, zonder gericht in te zetten op het aantrekken van een grootschalig evenement van buitenaf. (…) Het toeristisch profiel van onze stad kan met het beter

ten volle benut. • Zwolle kan nog een culturele impuls gebruiken, los van het theater dat in ieder geval gerealiseerd wordt. • Zwolle maakt te weinig gebruik van haar inwoners bij het op de kaart zetten van Zwolle, het nemen van initiatieven. • Het bestuur moet meer oog hebben voor haar eigen rol. Niet alles zelf willen doen, maar vooral faciliteren, randvoorwaarden scheppen en mobiliseren.

benutten van de huidige kwaliteiten verDe Atlas voor Gemeenten 2004 meldt dat uit cijfers blijkt dat de aanwezigheid van veel creatieve mensen in een stad de beste garantie is voor een toename van de werkgelegenheid. De economische groei in de noordvleugel van de Randstad houdt er rechtstreeks verband mee. Onderzoek toont aan dat niet zozeer hoogopgeleiden de motor achter de moderne economie zijn, maar mensen met innovatieve ideeën. Hoe omvangrijker de creatieve klasse, des te groter de werkgelegenheidsgroei. Die creatieve klasse waardeert een rijk cultureel aanbod, een historische binnenstad en een goede bereikbaarheid. Als deze basisvoorwaarden aanwezig zijn, zal men meer moeite doen zich blijvend te vestigen in de


43

zfris

De ambitie is: in 2010 is het gemeentebe-

stad, de aanwezigheid van creatieve

stuur er zichtbaar in geslaagd de dynamiek

mensen in de stad, de aanwezigheid van

van Zwolle te vergroten en het culturele

jongeren en vooral studenten dragen

klimaat te versterken vanuit de rol als

hieraan ook in belangrijke mate bij. Maar

‘Bruisen, bloeien

facilitator en stimulator.

ook de combinatie van dingen in de stad

en broeien’


tureel wordt. Goede restaurants met lande-

• Continueren en verder versterken van het

lijke uitstraling, theater (klein- en groot-

maakt dat het levendig, dynamisch en cul-

in gang gezette cultuurbeleid 2000-2004

schalig), horeca en een creatief alternatief

in het volgende culturele profiel 2005-

winkelaanbod moeten elkaar versterken.

2008.

Dat zorgt voor extra dynamiek. Dit betekent

• Inzetten op het continueren en verster-

dat het vergroten van de culturele potentie

gemeente, wat weer een zeer gunstig effect

ken van evenementen en festivals in en

veel te maken heeft met een aantal andere

heeft op de lokale economie en de waarde-

rondom de binnenstad gebaseerd op een

prioriteiten uit het MOP (zoals dynamiseren

ring van het klimaat in de stad. Overigens

nieuwe nota Evenementenbeleid.

geldt dit ook voor bijvoorbeeld het inves-

• Vergroten van culturele potentie in

teren in betaalbare woningen op accep-

Zwolle.

tabele afstand van de binnenstad. Bij zoveel artistieke en kunstzinnige studenten als

Meer dynamiek, evenementen en cultuur in

Zwolle binnen zijn stadsmuren ontvangt, is

de stad wordt niet alleen gerealiseerd door

het hebben van ruimte om te werken een

cultuurbeleid te voeren en evenementen

minstens zo belangrijke voorwaarde.

stimuleren. De inrichting van de binnen-

44


zfris

economie, jongeren en binnenstad). Het is duidelijk dat de overheid vooral randvoorwaarden kan creëren en bepaalde

Cultuur

activiteiten kan stimuleren. Het bestuur moet uitstralen dat het thema belangrijk is

Afgesproken met de Zwolse gemeenteraad:

en dan concrete acties worden onder-

Het in gang gezette cultuurbeleid wordt gecontinueerd en versterkt:

steund. De echte kracht echter moet vooral

• Vaststellen culturele profiel 2005-2008 (2005)

uit de stad zelf komen.

• Realiseren van museum voor moderne en hedendaagse kunst (2005) • Realiseren nieuwe theater (2006)

2.7.3 Strategie

• Realiseren Tanerij als nieuw cultuurplein (2006)

In feite kent het vergroten van de culturele potentie twee strategieën. Enerzijds zoveel

Er wordt ingezet op het continueren en versterken van evenementen en festivals:

mogelijk de goede dingen die de afgelopen

• Nota evenementenbeleid (2005)

jaren zijn gerealiseerd, behouden. Het op

• Manifestatieterrein park de Weezenlanden realiseren (2005)

peil houden van de voorzieningen en daar

• Realiseren Rode Torenplein als evenementenplein (2006)

waar mogelijk verder uitbouwen. De ont-

• Horecamogelijkheden in binnenstad vergroten (2007)

wikkelingen rond de Broerenkerk, de festi-

• Inzetten op continueren van evenementen als bevrijdingsfestival,

vals, Hedon en de culturele werkplaats

Straatfestival en stad als theater (2005-2008)

dragen bij aan een aantrekkelijk profiel voor Zwolle, maar ook het hebben van een

De culturele potentie van Zwolle wordt vergroot:

aantal goede basisvoorzieningen, zoals het

• Continueren van de culturele werkplaats (2005-2009)

Filmhuis, Odeon en een grote podium-

• Broedplaatsen voor kunst en cultuur verder stimuleren (2005-2009)

accommodatie, moet niet worden

• Ontwikkelen van culturele strategie voor nieuwbouwlocaties (2006)

onderschat.

• Realiseren van stimuleringsbudget kleinschalige cultuuruitingen (2007)

Hetzelfde geldt voor de festivals en evene-

• Versterken van het netwerk “creatieve klasse” (2008)

menten. Het Bevrijdingsfestival is belangrijk voor Zwolle, evenals een festival als De Stad als Theater. Ook het straatfestival trekt ontzettend veel bezoekers. Een goede nota evenementenbeleid is een belangrijk vertrekpunt. Niet alleen vanuit het willen reguleren van beleid, maar juist ook om zichtbaar te maken hoe de gemeente kan faciliteren en stimuleren. Aan de andere kant wil Zwolle investeren in de potentie van de stad. Gedacht wordt aan stimuleringsbudgetten beschikbaar maken, maar ook door actief op zoek te gaan naar de creatieve klasse. De wijze waarop dat gebeurt wordt de komende jaren nader uitgewerkt.


45

zfris

2.8 Integraal veiligheidsbeleid

2.8.1 Probleemschets en reikwijdte De kwaliteit van wonen, werken en leven in Zwolle wordt in hoge mate bepaald door

Van de straat en veilig

het niveau van veiligheid. Veiligheid geldt als basisvoorziening: voor ontwikkeling,


welbevinden en omgang.

Op dit moment verblijven cliënten gemiddeld 95 dagen in een crisisopvang en 34 dagen in de opvang voor dak- en thuislozen, zo blijkt uit gegevens van 60% van de beschikbare

Het tegengaan van (jeugd)criminaliteit, van

capaciteit. In 2009 moeten deze aantallen gelijk zijn. Het aantal plaatsen in de

overlast, van onveiligheidsbeleving en het

vrouwenopvang moet in 2009 met vier zijn gestegen.

verkleinen van de kans op onveiligheid

In 2003 werden 2 mensen per duizend inwoners behandeld in de verslavingszorg. In

staan daarbij voorop. Voorkomen en aan-

2009 moet dat aantal stijgen tot 2,3. Van deze behandelingen wordt per jaar 68% in de

pakken, maar ook het inschakelen van zorg

regio IJssel-Vecht afgesloten, in de regio Noordwest-Veluwe 54%. In 2009 moet jaarlijks

voor resocialisatie van bijvoorbeeld draai-

75% van de trajecten worden afgerond.

deurcriminelen en overlastgevende dak- en thuislozen moeten daarbij uitgebalanceerd hand in hand gaan. harddrugsgebruikers, de inzet op jeugd via Er wordt nauw samengewerkt door alle be-

het programma jeugd & veiligheid en de op

trokken partijen om, stedelijk waar dat

veiligheid en leefbaarheid gerichte activi-

moet en in de wijk waar dat kan, veiligheid

teiten in het kader van veilig wonen, veilig

te verbeteren.

ondernemen en veilig voelen.

Daarbij vindt de gemeente het belangrijk

Ook tegengaan van huiselijk geweld en

wat de Zwolse burger en ondernemer van

loverboy-praktijken zijn gestart. Bij de

die inspanningen vindt, hoe het staat met

aanpak van criminele Antillianen en

het “veiligheidsgevoel”.

Arubanen zijn goede resultaten geboekt. De inzet van de gemeente was daarbij zo veel

Die objectieve cijfers laten zien dat het

mogelijk gericht wordt op voorkomen en

beeld van Zwolle als geheel, vergeleken

begeleiden.

met de veiligheid in andere grote gemeenten, relatief gunstig is. De inzet van

Ook de binnenstad van Zwolle doet het

de afgelopen jaren werpt vruchten af.

relatief goed ten opzichte van de binnen-

Goede voorbeelden zijn de integrale aanpak

steden van vijftien vergelijkbare Neder-

van overlastgevende dak- en thuislozen en

landse gemeenten. Er wordt bijvoorbeeld al

ting wordt verbeterd. Tijdens de zomer-

meer dan tien jaar nadrukkelijk ingezet op

maanden en bij openluchtfestiviteiten zoals

veilig uitgaan. Samen met horeca en politie

de Blauwvingerdagen wordt de zakkenrol-

is camerabewaking gerealiseerd, het

lerij ook preventief bestreden. “Niets erin,

horecapersoneel heeft anti-agressiecur-

niets eruit” geldt als slogan bij het aan-

sussen gevolgd, vrijwillige horecascans in

pakken van autocriminaliteit en waar

het kader van veilig ondernemen worden

jeugdoverlast de kop op steekt volgt

uitgevoerd en er is een jaarlijkse campagne

gezamenlijke actie.

‘Gerust en veilig in de stad’

46

Óutgaan in Zwolle´ (tegen overmatig alcoholgebruik) in het uitgaansleven onder

Andere activiteiten bij het tegengaan van

jongeren. Met een fors aantal ondernemers

verloedering van de binnenstad zijn de ge-

zijn acties uitgevoerd om de winkelcrimina-

plaatste plaszuilen, veiligheid rond pinauto-

liteit tegen te gaan, bijvoorbeeld via onder-

maten en de actie “Stappen kan rustig”.

linge alarmering en trainingen. De verlich-

Zwolle beschouwt de binnenstad als een


zfris


Stedelijk

Gebiedsgericht

Binnenstad

• Toename van de veiligheidsbeleving bij

• Afname van criminaliteit in risicoge-

• Afname van criminaliteit en geweld in

de Zwolse burger (op stedelijk niveau,

bieden door een gebiedsgerichte

de Binnenstad door bevorderen veilig

in de wijken en in de binnenstad)

aanpak: veilig ondernemen, beveili-

uitgaan, afname van winkelcrimina-

ging van bedrijventerreinen, afname

liteit, zakkenrollerij en fietsendiefstal.

• Afname van criminaliteit en geweldsdelicten door volwassenen en

van criminaliteit tegen bedrijven en

jeugdigen met speciale aandacht voor

ondernemers, afname van winkel-

veelplegers, risico-jeugdigen,

criminaliteit in met name winkelcentra

criminele Antillianen/ Arubanen,

en winkelstraten, veilig wonen (het

van problematische dak- en thuis-

loverboys en problematische dak- en

bevorderen van inbraakpreventie),

lozen, problematische jongeren en

thuislozen/drugsgebruikers

beveiliging van parkeerterreinen en

stappers. Ook tegengaan van

vermindering van de autocriminaliteit

verloedering, zoals graffiti.

• Afname van (herhaling van) huiselijk en relationeel geweld • Voldoene inzet toezichthouders waarborgen • Uitwerken en versterken van de

• Afname van overlast door de aanpak

• Afname van overlast door problematische dak- en thuislozen/harddrugsgebruikers door uitvoering van beheersplannen; een laagdrempelige

veiligheid/ rampenbestrijding

voorziening waar burgers terecht

doelgroepen en monitoring

ting.

en fietsendiefstal.

ketenaanpak externe (fysieke) • Kwalitatieve verbetering registratie

• Het verbeteren van de stadsverlich-

kunnen met klachten en het ontwikkelen van instrumenten voor activering van de doelgroep. • Bevorderen van leefbaarheid en veiligheid door het bevorderen van burger-

De doelstellingen worden gemeten via het

schap en sociale samenhang en hand-

jaarlijkse Veiligheidsbeeld, waarin onder

having, toename verkeersveiligheid en

meer de uitkomsten van het Omnibus-

afname van jeugdoverlast.

onderzoek en de politiegegevens worden opgenomen.

“smeltkroes” die bepalend is voor het gezicht van Zwolle: veel belang wordt gehecht aan het hebben èn houden van een veilige binnenstad en daar wordt de komende jaren specifiek op ingezet. vooruit!

Al met al is er sprake van een redelijk opti-

Zwolle

vooruit

Zwolle

aan de slag

Zwolle

mistisch beeld over de veiligheid in Zwolle. Maar dat kan veranderen, bijvoorbeeld door de stevige groei van de stad de komende jaren en overloop uit andere steden, met

Wijkveiligheidsplan Wipstrik

Wijkveiligheidsplan Berkum

Wijkveiligheidsplan Aalanden

als effect een ongewenste ínhaalslag´. Daarom wordt nadrukkelijk ingezet op de integrale aanpak van veiligheid.


47

zfris

2.8.3 Strategie 2005-2009

omgekeerd. Bewoners worden hier actief

Ketenaanpak veiligheid in balans

De veiligheidsaanpak krijgt gestalte via het

bij betrokken en hebben een grote mate

Mede ingegeven door het kabinetsbeleid is

Programma Veiligheid, dat jaarlijks waar

van invloed op te nemen maatregelen.

er een sterkere behoefte aan repressie te

nodig wordt bijgesteld. De doelstellingen

zien. Recent zijn regioconvenanten afge-

zijn onderverdeeld in de eerder genoemde

Veiligheidsgevoel verbeteren

sloten tussen betrokken ministers, korps-

reikwijdtes: stedelijk, gebiedsgebonden en

Het verminderen van het verschil tussen

beheerders en politie. Dit heeft binnen de

binnenstad.

veiligheidsgevoel en objectieve cijfers wordt

politieregio IJsselland geleid tot een kern-

Er wordt een concreet actieprogramma op-

aangepakt via het programma ‘Dit is

takendiscussie. Inzet is dat de politie zich

gesteld per doelgroep of gebied met reali-

Zwolle’. Via beïnvloeding en bewustwording

op een aantal terreinen terugtrekt wat be-

stische doelen, wijze van uitvoering, resul-

wordt de beleving van onveiligheid geana-

treft pro-actie en preventie, en mogelijk

taatmeting en inzicht in financiën. Deze

lyseerd en vervolgens verminderd.

niet-probleemgerichte toezichthoudende

doelgroepen- en gebiedsaanpak komt niet

Concreet gaat het daarbij onder meer om

taken.

in de plaats van bestaand beleid. Recht

buurtgesprekken, de aanpak van brom-

overeind blijft dat het in de wijken en woon-

fietsoverlast, toezicht door bewoners en

De gemeente Zwolle hecht veel belang aan

buurt leefbaar, heel en veilig moet blijven.

handhavingsacties.

een goede balans in de ketenaanpak veiligheid en het cruciale belang van

Zo’n werkwijze wordt ook uitgevoerd bij fysieke veiligheid: een ketenaanpak waarbij

Ook wordt voorzien in aanpak van

preventieve actie om criminaliteit terug te

pro-actie (risico´s vóór zijn via bestem-

specifieke doelgroepen door (verslaafde)

dringen en overlast tegen te gaan. De in-

mingsplannen/beleid van de brandweer),

dak- en thuislozen en risicojongeren een

spanningen zullen er op gericht zijn de

preventie (vergunningen en handhaving)

actieve bijdrage te laten leveren aan de

balans in de ketenaanpak veiligheid te

preparatie en repressie (rampenbestrijding

kwaliteit van leven in de stad.

behouden, zo nodig door andere partners

in brede zin) en nazorg.

Zwolle wil deze aanpak versterken via

ontstane lacunes te laten opvullen. Als

gerichte communicatie over een duidelijke

uitwerking van deze kerntakendiscussie zal

Omdat niet alle veiligheidsproblemen op

toedeling van verantwoordelijkheid van de

de gemeente met de betrokken partners

stadsniveau kunnen worden aangepakt,

overheid en verantwoordelijkheid van de

duidelijk maken wat de gevolgen zijn van

maar vooral ook omdat burgers zelf een

burger bij de aanpak van onveiligheid.

herpositionering van partners en hoe die

bijdrage kunnen en moeten leveren aan de

Daarbij hoort ook duidelijkheid over wat de

worden opgevangen.

veiligheid en leefbaarheid van hun omge-

gemeente doet, wat van de gemeente mag

ving, kiest Zwolle voor een werkwijze waar-

worden verwacht en waarvoor de andere

Het gemeentebestuur wil ook nagaan in

bij stedelijke veiligheidsinitiatieven worden

partners in de veiligheidsketen verantwoor-

hoeverre preventieve taken door de samen-

aangevuld met initiatieven op wijkniveau en

delijk zijn.

leving zelf kunnen worden gedaan, door Zwolse burgers, bedrijven of andere organisaties.

Samenwerking verbeteren

Daarnaast blijft de inzet van toezicht-

Een krachtige samenwerking en coördinatie is nodig bij doelgroepen zoals risico-

houders van belang. De invoering van de

jongeren:

Wet Bestuurlijke Boete is overigens ook

• versterking van de wisselwerking tussen netwerken op wijken stadsniveau om goed

een uitwerking van de prestatieafspraken

te kunnen insteken op plekken en situaties waar problemen de kop opsteken; • zorgen voor gelijke gebiedsindeling bij de gebiedsgerichte aanpak van met name gemeente en politie; de teamwerkplannen van de politie en het gemeentelijk veiligheidsbeleid moeten naadloos op elkaar aansluiten; • nagaan of instellingen in de stad op het terrein van de reclassering en de kinderbescherming nauwer kunnen gaan samenwerken om zo de schaarse capaciteit optimaal te benutten, de wederzijdse wetenschap over risicojongeren beter te delen en het overleg met bestuur en politie te vereenvoudigen.

48


ingevolge het Grotestedenbeleid III. In het kader van de veiligheid moeten de gemeenten meer optreden tegen kleine

zfris

ergernissen in de openbare ruimte. De

Hetzelfde geldt zo veel mogelijk mogelijk

politie beperkt zich tot haar kerntaken en

voor ondernemers in de binnenstad (zoals

zal mogelijk niet meer optreden tegen dit

eerder met de horeca gebeurde) voor de

soort zaken. Daarom krijgen de gemeenten

aanpak van winkelcriminaliteit.

Inpikken? Aanpakken!

de bevoegdheid tot het opleggen van de bestuurlijke boete.

Onderbouwen Het Veiligheidsprogramma moet goed

Regie en krachtenbundeling

onderbouwd worden met informatie, om

De gemeente krijgt steeds meer een rol als

evaluatie mogelijk te maken. Hierbij gaat

het gaat om nazorg danwel maatschappe-

het niet alleen om informatie over de aard,

lijke reïntegratie van problematische

omvang en de ontwikkeling van de veilig-

(overlastgevende) groepen, bijvoorbeeld

heidsproblemen in (delen van) de stad,

dak- en thuislozen en veelplegers.

maar ook om de activiteiten die instellingen

Om invulling te geven aan de regierol en de

en organisaties uitvoeren om die proble-

inzet van de andere partners zullen daarbij

men te verhelpen. Voor de evaluatie van

maatschappelijke convenanten worden

ontwikkelingen en projecten wordt ook een

afgesloten voor samenwerking.

beroep gedaan op derden.

Laat winkelcriminelen niet hun gang gaan! Kom naar de training:


‘Omgaan met winkelcriminaliteit’

49

zfris

2.8.4 Partners Onmisbare veiligheidspartners zijn politie, Openbaar Ministerie en brandweer. Om tot een goede balans tussen zorg en repressie te komen zijn méér partners nodig, bijvoorbeeld verslavingszorg, maatschappelijke opvang, reclassering en jeugdzorg. Om preventie goed in te bedden in de ketenaanpak van veiligheid zijn met name de sociale dienst, woningcorporaties, scholen, horeca en ondernemers belangrijk. Als medebeleidsbepaler en medefinancier zijn Rijk, de provincie en omliggende gemeenten onze partners. Niet te vergeten: de Zwolse burgers en de bezoekers van Zwolle zijn ook partners. Voor de Zwolse burger geldt een medeverantwoordelijkheid voor het niveau van de veiligheid in Zwolle, door instelling en gedrag, waar mogelijk door actieve inzet. Bij iedere activiteit zullen waar mogelijk de

antwoordelijkheid te dragen voor veiligheid.

heidsbeleid van de gemeente en de team-

inzet en verantwoordelijkheid van de trek-

Tegelijkertijd vraagt de samenleving met

werkplannen moeten naadloos in elkaar

ker en uitvoerenden worden aangegeven bij

meer nadruk om concrete en snelle

grijpen; daarbij zal de gemeente concreet

de door hen te leveren (deel)prestatie.

resultaten.

aangeven wat zij van de politie verwacht.

Regie en organisatie

In dat proces herdefiniëren partijen hun rol;

regisserende rol vervullen bij de vaststel-

Het Zwolse Integraal Veiligheidsbeleid is

goed voorbeeld is de huidige kerntaken-

ling van de wijkplannen, ter voorbereiding

overkoepelend voor het beleid en de maat-

discussie bij de politie.

van de formele vaststelling in de driehoek.

regelen van de diverse (gemeentelijke)

De gemeente wil de verantwoordelijkheid

Convenanten spelen bij deze samen-

partners op het terrein van veiligheid.

voor de regierol veiligheid sterker invullen.

werking een belangrijke rol. Het past ook

Binnen dat veiligheidsbeleid is sprake van

Dat betekent dat de gemeente de proble-

bij de rol van de gemeente als regisseur

een gedeelde verantwoordelijkheid.

men definieert en zorgt voor goede beleids-

om er voor te zorgen dat afspraken worden

Politie, Openbaar Ministerie en gemeente

afstemming. Daarbij streeft het bestuur

vastgelegd en ook daadwerkelijk worden

spelen een bijzondere rol die tot uitdruk-

ernaar dat deze thema´s ook worden ge-

uitgevoerd. Afspraken die meer dan voor-

king komt in het “driehoeksoverleg”.

prioriteerd door de partners. Vooral bij de

heen concrete en meetbare resultaten

Daarnaast neemt het aantal organisaties

politie gebeurt dat al. Op deze manier

bevatten, en duidelijke afspraken over

dat zich met veiligheid bezig houdt toe en

wordt geprobeerd te komen tot bundeling

verantwoordelijkheden.

zijn burgers, ondernemers en maatschap-

en toespitsing van krachten met als doel

De regierol betekent niet dat de gemeente

pelijke instellingen vanuit bijvoorbeeld

een sluitende veiligheidsketen (van pro-

altijd trekker is of acties moet onder-

onderwijs, zorg en sport meer bereid ver-

actie tot nazorg) te realiseren. Het veilig-

nemen. Het is juist van belang partners

Hierbij kan de wijkwethouder een meer

50


zfris

Naar een veiliger samenleving Afgesproken met het Rijk: In de periode tot en met 2009 wordt 55 veelplegers en zes jeugdige veelplegers een traject aangeboden. Het gaat om nazorg- en/of resocialisatietraject, waarvan 80% met succes moet worden doorlopen. In 2004 waren er 149 veelplegers en zes jeugdige veelplegers. In 2009 moeten er minder dan vijftien meldingen van ernstige overlast (niet woongebonden) binnenkomen. Voor 90% van de overlastgevenden is dan crisisopvang beschikbaar. In 2005 moet een convenant worden gesloten met betrokken partijen over de aanpak van huiselijk geweld en op uiterlijk 1 januari 2006 moet een advies- en meldpunt over huiselijk geweld gestart zijn in de regio IJssel-Vecht. Tot 2009 moet het aantal (eerste) meldingen van huiselijk geweld jaarlijks met 5% stijgen, terwijl het aantal meldingen van herhaling van huiselijk geweld moet dalen met 3% per jaar. De criminaliteit in risicogebieden moet verminderen. Per 100 eenheden vinden nu (gemeten in 2004) 0,89 woninginbraken plaats. In 2009 moet dat aantal tot 0,8 gedaald zijn. Dezelfde werkwijze geldt bij voertuigcriminaliteit (van 1,72 naar 1,65), diefstal van brom-, snor- en fietsen (2,21 naar 2,00), diefstal uit of aan bedrijven (12,13 nu, 11,00 in 2009), winkeldiefstal (55,79 nu, 55 in 2009) en aantasting van de openbare orde of openbare ruimte (van 1,84 naar 1,75). Het aantal criminele activiteiten of misdrijven gepleegd door jongeren mag in 2008 niet gestegen zijn ten opzichte van 2004. Afgesproken met de Zwolse gemeenteraad: Het project ‘Communities that Care’ in Zwolle Zuid, waarmee onder meer jeugdcriminaliteit wordt voorkomen en aangepakt, wordt voortgezet. In het project zijn vijf risicoafhankelijk van het onderwerp leading te

factoren opgenomen. In 2008 mogen deze risicofactoren niet zijn toegenomen. Ook pro-

laten zijn en dat de gemeente partners

bleemgedrag bij jongeren (zoals deelname aan een vechtpartij of het meenemen van een

stimuleert hun rol in de veiligheidsketen op

wapen) mag in 2008 niet zijn toegenomen.

te pakken en daaraan invulling te geven.

In 2004 is 6% van de Zwolse jongeren van 12 tot en met 17 jaar gehoord door de politie

In het kader van de gebiedsgerichte aanpak

als verdachte. In 2008 mag dit aantal niet zijn gestegen.

streeft de gemeente ernaar de inwoners

In 2004 is onderzoek gedaan naar het aantal jongeren dat wel eens criminaliteit heeft

van Zwolle meer invloed te geven op de

gepleegd. In 2008 mag het aantal jongeren niet hoger zijn geworden.

inzet van acties als ook de wijze waarop de inzet wordt uitgevoerd. De bestuurlijke regie van het integrale

voor de programma´s en projecten op

de districtschef politie, de brandweercom-

uitvoeringsniveau.

mandant en de coördinator IVB. Anderen

veiligheidsbeleid ligt op programmaniveau

kunnen aanschuiven als dat nodig is.

bij de burgemeester. De burgemeester

De Stuurgroep IVB geeft de bestuurlijke

De inhoudelijke voorbereiding van de

heeft tot taak om tot afstemming te komen

richting, realiseert de randvoorwaarden,

Stuurgroep geschiedt via het Beleids-

met de verschillende vakwethouders.

geeft advies over het IVB en beoordeelt de

overleg IVB (zowel fysiek als sociaal).

Daarnaast is de burgemeester verant-

voortgang en de resultaten. Deelnemers

woordelijk voor de repressie in het kader

zijn de burgemeester, de portefeuillehou-

van het integraal veiligheidsbeleid (IVB) en

ders wijkzaken en handhaving/zorg, de

de openbare orde.

eenheidsmanagers Ontwikkeling en Wijk-

De vakwethouders zijn verantwoordelijk

zaken, hoofd Openbare Orde en Veiligheid,


51

z waskracht

52

zfris

3. Realisatievermogen versterken Om de gestelde doelen te bereiken en te komen tot een effectieve en efficiënte uitvoering van beleid is het van belang dat er voldoende realisatiekracht is. Dat betekent dat de gemeente kiest voor een bestuursstijl die aansluit op de wijze waarop de doelen worden bereikt.

Uitgangspunt voor de bestuursstijl is het

strategische partners, die mogelijkheden

ring van beleid en de realisatie van priori-

faciliteren, mobiliseren en stimuleren van

hebben om te investeren of anderszins

teiten.

krachten in de stad, om de potenties van de

kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van

Maar ook wil de gemeente de actieve be-

stad beter te benutten en zodoende de

de stad. Zoals woningcorporaties, project-

trokkenheid vergroten van de burger, de

dynamiek van Zwolle te versterken. Want

ontwikkelaars, instellingen, verenigingen,

gewone man op straat. Door het zelfoplos-

zonder burgers en strategische partners

welzijns- en zorgorganisaties en de politie.

send vermogen van de burger te vergroten,

zal het niet lukken om de gestelde doelen

Uitgangspunt is dat de gemeente -waar

maar ook door de burger te betrekken bij

te bereiken. De gemeente wil dan ook

mogelijk en zinvol- strategische partners

het vergroten van het sociale en culturele

inzetten op een versterking van de externe

verantwoordelijkheden willen overdragen of

klimaat. En hem of haar daarmee mede-

samenwerking. Met als motto: partners

met hen wil delen. Door een beroep te doen

verantwoordelijk te maken voor zijn of haar

zoeken, vinden, benutten en behouden.

op hun maatschappelijke verant-

eigen welzijn en leefklimaat en die van

woordelijkheid en hen te betrekken bij de

medeburgers, waaronder kwetsbare

ontwikkeling en de daadwerkelijke uitvoe-

groepen.

In de eerste plaats gaat het daarbij om

3.1 Externe netwerkontwikkeling

3.2 Aansturing

In de benadering van de gemeente om partners te mobiliseren en te activeren staat

Om als gemeente daadkrachtig te kunnen

externe netwerkontwikkeling centraal.

opereren, partners te mobiliseren en van daaruit de regie ter hand te nemen is een

Doel is:

verankering in de bestaande organisatie

• het beter benutten van bestaande netwerken en het ontwikkelen van nieuwe

van eminent belang. Centraal hierin staat

netwerken en

een praktische aansturing vanuit een

• het faciliteren van samenwerking tussen gemeente en externe partners en externe

programmatische aanpak.

partners onderling.

Aandachtspunten bij deze prioriteiten zijn: • vaststellen van de belangrijkste (beoogde) partners of stakeholders en het niveau waarop de gemeente de partners wenst te betrekken; • in gesprek komen met noodzakelijke, maar nog ontbrekende partijen en hierin helder zijn over het doel van de samenwerking; • helder formuleren van posities, verantwoordelijkheden en rollen betrokken partijen; • organiseren van effectieve en doelmatige overlegvormen; • zorgdragen voor goede informatievoorziening, communicatie en promotie.


53

z middelen

ID05 136 MOP OMSLAG

31-05-2005

09:03

Pagina 2

zfris

4. Financiële paragraaf In het voorwoord is aangegeven hoe het MOP tot stand is gekomen. Daar is vermeld dat de Zwolse prioriteiten naast de kaders van het landelijke Grotestedenbeleid (GSBIII) zijn gelegd. Het MOP is naast sturend document voor de raad en organisatie de komende jaren tevens de onderlegger voor het zogenaamde Stadsconvenant met het Rijk. Voor het daadwerkelijk realiseren van het MOP hebben we de beoogde resultaten

Voor Zwolle zijn de volgende rijksbijdragen vastgesteld:

tussen 2005 en 2009 vastgelegd met het Rijk en de gemeenteraad (de afspraken-

BDU SIV:

kaders in de voorgaande tekst).

• € 8.605.597,- voor 5 jaar voor de onderdelen: gezond in de stad, voortijdig schoolverlaten en extra veiligheidsmiddelen

Met het rijk is op 11 maart 2005 het stadsconvenant afgesloten waarin 53 concrete resultaatafspraken zijn vastgelegd. Het MOP deel B is hier volledig aan gewijd.

• de voor Zwolle geldende uitkomst van de vaste verdeelsleutel van Maatschappelijke Opvang (MO), Verslavingsbeleid (VB) en Vrouwenopvang (VO) voor vijf jaar; voor het jaar 2005 bedraagt de bijdrage € 5.929.099,• € 1.434.400 indicatief voor inburgering voor het jaar 2005.

Als tegenprestatie voor die prestatieafspraken is het Rijk met Zwolle voor de

BDU Fysiek:

periode 2005 –2009 een meerjarige

€ 9.260.475,--

financiële verplichting aangegaan om de gestelde resultaatafspraken te realiseren.

BDU Economie: € 1.840.400,--

Daarvoor zijn door het Rijk 3 brede doeluitkeringen (BDU´s) gecreëerd, die naast

Zwolle heeft binnen de reikwijdte van de

De begroting zal vervolgens uitspraken

de door onszelf gekozen prioriteiten

BDU-regeling, de vrijheid de middelen naar

doen over de besteding van de gemeente-

binnenstad, jongeren en cultuur in grote

eigen inzicht in te zetten gericht op het be-

lijke middelen voor het desbetreffende jaar.

lijnen (moeten) aansluiten bij de thema’s

halen van overeengekomen resultaten. De

Over de uitvoering en resultaten van het

dynamiseren economie, sociaal beleid en

BDU´s zijn echter onderling niet uitwissel-

MOP deel B wordt gerapporteerd bij de

verstedelijkingsopgave Zwolle (fysiek).

baar.

BERAP en jaarrekening.

• BDU sociaal, integratie en veiligheid

In het voorjaar van 2007 voeren Zwolle en

(SIV): hieruit worden tal van sociale

het Rijk een zgn. midterm review uit over

onderwerpen samenhangend met

de voortgang van de overeengekomen

Tot slot is er voor de komende MOP

criminaliteit, overlast, integratie en

resultaten. Indien er aanleiding toe is kan

periode (2005 –2009) ook met de

samenleving gefinancierd.

dat leiden tot tussentijdse aanpassing van

provincie Overijssel een convenant

de resultaten en de financiële middelen, en

afgesloten. Binnen dat convenant is

inspanningsverplichtingen.

op basis van specifieke afspraken

• BDU fysiek: met name voor zaken rond huisvesting, milieukwaliteit, water en watersystemen en bereikbaarheid

overeengekomen dat de Provincie

• BDU economie: met name voor revita-

Voor wat betreft de inzet van gemeentelijke

Overijssel € 3.614.500,-bijdraagt aan

lisering bedrijventerreinen, innovatie,

middelen in het kader van het MOP zal dit

het Meerjaren Ontwikkelings-

werkgelegenheid en bedrijfsleven.

jaarlijks via de reguliere beleidscyclus

programma van Zwolle.

worden afgewogen. Jaarlijks zal er bij de Perspectiefnota een ijking plaatsvinden van het MOP (deel A).


ID05 136 MOP OMSLAG

31-05-2005

09:03

Pagina 1

z fris

De kracht van Zwolle Meerjaren Ontwikkelingsprogramma (MOP) 2005 - 2009

Zwolle

z fris Zwolle De kracht van Zwolle

Recommend Documents