De oldste straote van Zwolle Tussen Kärke en Sassenpoorte wier des Assisen epröken. Anders ezegd : Veur ’t Raoduus ielden de Skepenen rechtspraak en wier ’t vonnis e-lèzen.
Zundag 12 oktober bint in ’t Stedelijk Museum Zwolle ( SMZ ) drie tentoonstellingen van stärt egaon. Wöörumme drie ku-j oe ofvraogen, maer dät is maer net oe ie ’t bekieken. Veur mi’j is gewoon een exposisie in drie delen die ieder een eigen karakter ebben en toch met mekaere verband ebben as een stukkien geskiedenisse van Zwolle en een tiedsbeeld van de stad gèven. Wel is ’t zo dät drie personen de lijnen ebben uut-ezet en döörmet ook een stukkien eigen interpretasie ebben toe-evoegd. Wij ebben ’t aover de olste straote van Zwolle ; de Sassenstraote. De Sassenstraote die dit jöör deur de löögstand van de panden be-oorlijk buten de route van ’t winkelende publiek is kommen te lègen. Maer die zovölle geskiedenisse kennen, dät zi’j bi’j ’t Stedelijk Museum ’t de muuite vinnen umme der andacht an te gèven.
Sassenstraat 1930
In ’t veurwoord van ’t bi’jbe-eurend skrieven ef Adiraan Drecht, directeur SMZ, ’t aover de kunstenaers die altied een verbundeneid met de Sassenstraote ebben e-ad.
En as dät dan zo is, kump ’t mooi uut dät ter dit jöör allemaol lampekappen bint op-e-angen zodät Aranka Wijnbeek aer licht kan laoten skienen aover de olde skilders die in de Sassenstraote ebben ewoont en ewärkt of ter insperasie ebben opedaon.
Lampekappen boven de Sassenstraat
Aranka Wijnbeek
Aranka, zelf ook in de Sassenstraote geboren en getogen, ef met aer bi’jdrage an disse exposisie dan ook de skilderi’jen van Gerard ter Börch en (H)endrick ten Oever, tekeningen van Gerrit Grasdörp , of Teun van der Veen en plattegronden van Braun & (H)ogenbärg of Joan Blaeu gebruukt. Aranka ef aer keuze e-maekt en löt de bezuukers langzaam deur de tied lopen.
Sassenpoorten in beeld
De oude houten pauw van het logement
het oudste uithangteken van Zwolle
A-k ’t goed ebbe begrepen ef Paul Reichenbach zien jeugderinneringen in-ebracht. Paul is ook in de Sassenstroate op-egruuid en alen erinneringen op aover de grote diversiteit van de winkelties in de Sassenstraote. De segaerenzake van Wittenaer, de iezerandel van Beumer, slageri’je Paalman, krudenier de Magneet of automatiek Wooltuus en de vette pepierties. Toen waeren der trouwens in de Sassentraote twie bakkers, twie slagers ,twie gruunteboeren en gao zo maer deur. Iederiene ad zien eigen clientèle en allemaole bestaonsrecht.
De invloed van die machtige supermärkten was veur 1960 nog te verwaerlozen. Verder gaf Paul nog wel an dät ij an de misterieuze veraelen aover die zo verbörgen onderaerdse gangen, dicht-emetselde toegangen, in-eslöten studenten van de gemeentelijke HBS en dät soort zaken, zekers ef met-edaon. En èven teruggekommend op de slageri’jen. Slageri’je Paalman die kennen de meeste Zwollenaeren nog wel deur zien slogan: Lève de wörst van Paleman . . . want Paleman ef ter een Leudtien an. Wi’j zongen dät as kind. Maer der is ook een keer een andere tekst ewest. Dät kwamp deur de botsink op de Diezerpoortenplasse tussen de transpörtfietse van de besteller van Paalman en de bakfietse van visboer Ras. Toen wier de tekst iniens: Bi’j Paleman zit ter een luchien an. Later toen Paalman niks meer van de billen wol snieden is de slageri’je verköcht en is döörnao um-ebouwd töt een seksclub. Toen vremde börgemeesters in 1988 Zwolle bezochen, een te smalle broek an adden en een keer van bil wollen, kwammen die in de olde slageri’je kieken wat veur vleis der in de anbieding was en kregen döör be-oorlijk bestuurlijk gedonder met. Jao . . . zo ku-j de krante ook alen.
Rondleiding voor genodigden ( vrienden )
De Sassenstraote ef zo machtig völle an geskiedenisse in zich dät ik ’t wel een mooie vondst vonne dät in de exposisie, de indrukken van die bi’jzundere winkelties achter een deure bint verwärkt. Ie doet as ’t waere de deure lös en kieken zo de winkel in. Mooi edaon.
Anne Prümers, is de educator achter de tentoonstelling aover Lodewiek Napoleon, de eerste koning van Nederland.
Dät de breur van de Fanse keizer Napoleon Bonapärte ier in Nederland töt koning is benuumd is niet zo ampärt. Op disse meniere willen ij gewoon de grip op die Nederlanders be-ollen. Veur de exposisie bint wel bi’jzundere meubelstukken uut die tied, e-liend van Paleis ’t Loo.
Ook de drie zilveren slöttels die Lodewiek Napoleon kreeg bi’j ’t bezuuk an Zwolle bint te zien.
De Napolitaanse tijd
Wa-k oe ook nog èven wille vertellen is dät disse stärt van de exposisie veur en nao de toeprakies is op-e-luusterd deur Trio Cantares.
Drie jonge conservatorium studenten die lichte luuster muziek ten ge-ore brachen.
Kiek ik een keer aover de skolder bi’j de klarinettiste en wat stöt der baovenan de pärtituur? . . . aodemalen !
Wat snap ik ier now niet ?
De reden dät ik bi’j disse opening ware is simpel. Een bevriende stadsgids, die in de beveurechte pesisie was dät ij al ’t ien en ander van de veubereidingen van disse exposisie ad ezien, wis mi’j te vertellen dät ’t bukien aover de Sassenstraote onzettend völle infemasie bevatten die-j as gindse bij wandelingen ärtstikke goed kunt gebruken. Dus veur een anvaerbaar bedrag e-k mi’j mooi een kladde praotstof an-eskaft. A-k now een wandeling deur de Sassenstraote mut örganiseren kan dät wel is lange gaon duren. ’t Kan . . . . maer ’t oeft niet. Een tevölle an infemasie is veur de mensen niet leuk, maer dät ku-j ook wel weer aover meerdere onderwärpen verdelen. En zo kom ik weer terugge bi’j ’t onderwärp an ’t begun van dit veraeltien des Assisen. Han Prins, auterur van ’t boek Zwolle van stuwwal tot stad , umskrèf ierin ’t mogelijke ontstaon van de name Sassensenstraote. De meest anvaerdbaere verklöring is dät ’t een verbastering of ofleiding is van ’t des Assisen wat zoiets as rechtspraeke betekend. Ier wier dus recht espröken. En de name Assen of Sassen kump in völle meer plaatsen veur en verwiezen aoste allemaole naor disse rechtsprake.
En moch ie trouwens ’t idee ebben dät ik der absoluut naost zitte, dan mu-j dät maer an de (walvis-)kaak stellen bi’j ’t olde mostertuus.
Met mekaere was ’t veur mi’j weer geslaagde ondernemming.
Oktober 2014.
Görendrögien W.
