Workshop Zelfredzaamheid bij brand De zorg voor een veilige ontvluchting Margrethe Kobes en Karin Groenewegen Onderzoekers NIFV Nibra 4-11-2009
1
Doelen • Verkrijgen van inzicht in aspecten die zelfredzaamheid bij brand bepalen • Kennismaking met het NIFV analysemodel vluchtveiligheid • Discussie over specifieke knelpunten bij ontruiming van zorggebouwen
4-11-2009
2
Wat doen mensen bij risicovolle situaties?
4
4-11-2009
3
Zelfredzaamheid bij brand is het menselijk vermogen om signalen van gevaar waar te nemen en te interpreteren, en om beslissingen te nemen en uit te voeren die gericht zijn op het overleven van een brandsituatie 4-11-2009
4
Uiting van gedrag in 4 stappen
Reageren
Interpreteren
Waarnemen
Herkennen
4-11-2009
5
Bewust worden van gevaarsituatie
(1)
• Alertheid (wakend / slapend / onder invloed) – Zien en ruiken van brand / rook – Hitte / ademhalingsproblemen
• Gevaarperceptie – Verkeerd idee over snelheid brandontwikkeling – Onzekerheid over situatie
4-11-2009
6
Bewust worden van gevaarsituatie
(2)
• Sociale ‘normen’ : wachten op anderen voor zelf reageren – Groepsgedrag; bijeen blijven; anderen volgen – Reactie van anderen (BHV!); niet voor gek staan
• Mensen houden vast aan een rolpatroon (scriptgedrag)
4-11-2009
7
Beslissen en handelen • Mensen lopen door rook • Rook heeft een negatieve invloed – op het vinden van de vluchtroute – overlevingskans (rookvergiftiging) – onderlinge communicatie BHV-ers
• Reactietijd belangrijker dan loopsnelheid • BHV-organisatie heeft positieve invloed op reactiesnelheid 4-11-2009
8
Beslissen en handelen • Vergrendelde nooduitgangen worden ook bij brand NIET gebruikt
4-11-2009
9
Wat doen mensen bij brand • Onderschatten gevaren van brand en rook • Mensen reageren nauwelijks bij brandalarm • Mensen helpen elkaar bij nood • Meeste mensen blijven rustig • Vluchten pas als situatie zeer kritiek is • Vluchten via de bekende uitgang / route 4-11-2009
10
Analysemodel vluchtveiligheid
4-11-2009
11
Analysemodel vluchtveiligheid Mate van zelfredzaamheid
Mens kenmerken
Brand kenmerken
Gebouw kenmerken
4-11-2009
12
Analysemodel vluchtveiligheid
4-11-2009
13
Brandkenmerken Waarneembare kenmerken Zichtbare kenmerken Voelbare kenmerken Ruikbare Ruikbare kenmerken kenmerken Hoorbare kenmerken
Voorbeelden: Kunt vlammen of rook zien? Voelt u de temperatuur omhoog gaan? Ruikt een brandgeur of een ‘vreemde’ geur? Hebt u verderop iets horen vallen / knetteren?
Snelheid van brandontwikkeling
Hoe snel breidt de brand zich uit?
Toxiciteit (van rook)
Welke gassen worden uitgestoten (kunststof!!)?
Hitte
Hoe heet is de brand?
4-11-2009
14
Gebouwkenmerken Voorbeelden: Technische kenmerken Lay-out Installaties Materialen Compartmentering Omvang van gebouw Situatiekenmerken Focuspunt Bezettingsdichtheid Wayfinding / routekeuze Handhaving
Zit er een atrium in het gebouw? Is er een brandmeldsysteem / sprinkler / etc? Zijn er kunststoffen, zoals schuimrubbers? Functioneren de zelfsluitende deuren nog? Is het een groot / hoog gebouw?
Zit u in een theater / leslokaal / etc? Is het erg druk / zijn er veel mensen? Is het plattegrond een doolhof? Lijkt het noodtrappenhuis op een opslagruimte?
4-11-2009
15
Menskenmerken Voorbeelden: Persoonskenmerken Karakter Kennis en ervaring Waarnemingsvermogen Beoordelingsvermogen Verplaatsingsvermogen Sociale kenmerken Onderlinge sociale relatie Taakcommitment Rol/verantwoordelijkheid Situatiekenmerken Opmerkzaamheid Fysieke positie Bekendheid met lay -out
Bent u eerder een leider of een volger? Heeft u eerder een brand meegemaakt? Kunt u goed zien, ruiken, horen of voelen? Kunt u het gevaar van brand goed inschatten? Kunt u zelfstandig vluchten of heeft u hulp nodig?
Bent u alleen of met anderen, bijv. met familie? Bent u bezig en durft u af te wijken van de norm? Bent u dienstverlener, manager of BHV-er?
Bent u wakker / nuchter of slapend / onder invloed? Staat u en bent u in beweging of zit u / ligt u? Weet u waar de dichtstbijzijnde uitgang is?
4-11-2009
16
Knelpunten bij brand in de zorg
4-11-2009
17
4-11-2009
18
Knelpunten en uitdagingen Mate van zelfredzaamheid
Mens kenmerken
Brand kenmerken
Gebouw kenmerken
4-11-2009
19
4-11-2009
20
4-11-2009
21
Meer info
4-11-2009
22
Hoe krijgt u meer info? • Brochure: Tien mythen ontkracht 1: Gevaar van brand 2: Vluchten bij brandalarm 3: Groene bordjes 4: Dichtstbijzijnde uitgang 5: Deurbreedte bepalend 6: Liften en roltrappen 7: BHV-ers zijn overbodig 8: Gehandicapten 9: Mobiel is zelfredzaam 10: Paniek! 4-11-2009
23
Boek ‘Zelfredzaamheid bij brand’ Kritische factoren voor het veilig vluchten uit gebouwen
Te bestellen via: Boom Uitgevers Den Haag www.boomuitgeversdenhaag.nl
www.infopuntveiligheid.nl
4-11-2009
25
Meer informatie • NIFV-workshop ‘Vluchtveiligheid’ • E-mail:
[email protected]
4-11-2009
26
Dank voor de aandacht!
4-11-2009
27
