Wonen met meer-waarde
voorstelling Roland Kums Samenhuizen vzw Hasselt, 21/02/2013
Samenhuizen vzw Meer dan 10 jaar actief (opgericht november 2000) als vrijwilligersvereniging Subsidie als sociaal-culturele beweging 2011-2015 Missie: “Samenhuizen wil een platform en een forum zijn voor gemeenschappelijk wonen in ons land en zo een bijdrage leveren aan de verscheidenheid aan woonopties voor de bevolking in het algemeen en de realisatie van meer projecten van gemeenschappelijk wonen in het bijzonder. Vanuit kennis van zaken wil de vereniging ook actief bijdragen aan nieuw beleid dat gemeenschappelijk wonen ondersteunt en stimuleert.” Activiteiten: 1. Bekendmaking & sensibilisering 2. Beleidsbeïnvloeding 3. Informatie en kennis versterken 4. Stimuleren en ondersteunen van projecten
Activiteiten en publicaties - website en oproepjes - stimuleren onderzoek - bezoeken en studiedagen - Startgids voor Samenhuizers - knelpuntennota - onderzoek: « Samenhuizen in België » - Open Dag Samenhuizen 3de zaterdag van mei - adviescheques voor startgroepen en bestaande groepen - Campagne 2012 : samenhuizen in het lokaal beleid
Uitdagingen wonen & welzijn gezinsverdunning, groeiend aantal kleine huishoudens mismatch met het bestaand patrimonium woonmobiliteit Betaalbaarheid van woningen vereenzaming, verzuring verhogen lokale veerkracht duurzame ontwikkeling wijken compacter bouwen vrijwaren open ruimte vergrijzing vraag naar aangepaste woningen en zorg
Wat is samenhuizen? samenhuizen, woongemeenschap, gemeenschappelijk wonen, gemeenschapswonen, … gemeenschapshuis, woongroep, friends-wonen, groepswonen, centraal wonen, cohousing, leefgemeenschap, … ecovillage, woonerf, woonpark, gated community, compoundwonen, quattrowonen, gedeeld wonen, solidair wonen, commune, boerderijwonen woonwerkgemeenschap, begijnhof, … serviceflat, begeleid wonen, woon- en zorghotel, pensionwonen, opvangwonen, kangoeroewonen, duplexwonen, intergenerationeel wonen, tandemwonen, aanleunwonen, …
Samenhuizen = koepelterm alle vormen GW
Algemene definitie Een woongemeenschap omvat personen, afkomstig uit
verschillende gezinnen die
vrijwillig
in mindere of meerdere mate van
betrokkenheid
ruimtes delen en
samen wonen in eigen beheer
met de bedoeling een sociale
meerwaarde te creëren
Types samenhuizen : twee basisvormen
huisdelen traditioneel wonen
cohousing en centraal wonen
Samenhuizen 17-8-2012
Types Gemeenschappelijk Wonen
woongemeenschap , groepswonen (B, NL), samenhuizen (B), habitat collectif (B), intentional community , collaborative housing (US, UK)
autonome privé-woonsten + gemeenschappelijke delen beperkte gem. delen:
grote gem. delen :
tuin, garages, wasplaats, en eventueel clubhuis, atelier, …
tuin, garages, washuis, ook : eetzaal, keuken, zithoek, hobby, speelkamer, atelier, logeerkamers, e.a. …
Centraal
Cohousing
wonen
habitat groupé (B), selfdeveloped condo (US),
twee woonsten :
kangoeroewonen (B), duo-wonen (NL), homeshare (US),
kleiner
cohousing (B, US, UK) centraal wonen (NL), co-voisinage (FR), boffaelleskaeber (DK) , cohabitat (CA), kollektivhus (S), …
privé kamers in een grote woonst huishouding ten dele samen
huishouding volledig samen
meestal 3 tot 8 units vaak samen eten
meestal meer dan 8 units meestal samen eten
Woong roep
‘friends-wonen’ (B), co-location (B, F), share house (US), wohngruppe(D)
Leefgemeenschap
tijdelijk :
commune (B, US), communauté (B, F), …
Gemeen-
klooster, abdij, begijnhof, ...
spiritueel :
schapshuis gemeenschappelijkheid (ruimtes, voorzieningen, activiteiten, …)
groter
Woongroep Utopia Haaltert Aantal : 5 woonsten Type : woongroep Juridisch : tontine Groep : ouderen
Keimblatt (Oostenrijk)
Peninsula (USA)
Laken (B)
Haniahof (NL)
woongroep
Andromeda (Woluwe) 5 bewoners - huur - senioren
K73 (St-Agatha-Berchem) 4 bewoners Samenhuren jongvolwassenen Samenhuizen 17-8-2012
Centraal wonen De Haringrokerij Antwerpen Aantal : 11 woonsten Type : centraal wonen Juridisch : mede-eigendom Groep : gemengde leeftijden
Centraal wonen
Meerhem (Gent) Aantal : 8 woonsten Juridisch : mede-eigendom Opm : verbouwde school
centraal wonen
De 3 Torekens (Antwerpen) 8 woonsten mede-eigendom gemengde leeftijden
Samenhuizen 17-8-2012
centraal wonen Huiself (Lebbeke) 5 woonsten centraal wonen
Samenhuizen 17-8-2012
centraal wonen Biplan, Haren/Brussel 6 woonsten centraal wonen mede-eigendom
Samenhuizen 17-8-2012
Samenhuizen 17-8-2012
centraal wonen CotéKanaL (Brussel) 17 woonsten centraal wonen mede-eigendom gemengde leeftijden
Samenhuizen 17-8-2012
Cohousing Trudeslund Cohousing (Denemarken) Aantal : 33 woonsten Type : cohousing Juridisch : medeeigendom Groep : gemengde leeftijden
Cohousing Vinderhoute
Retrofit cohousing N-Street
Retrofit cohousing N-Street
Retrofit cohousing N-Street
Abbeyfield – senioren
Entre Voisins (Etterbeek, B)
Martin-Pêcheur (Watermaal-Bosvoorde, B)
8 woonsten
8 woonsten
Meerwaarde van samenhuizen praktisch
ecologisch
sociaal
maatschappelijk
Praktische meerwaarde voor de bewoners
• delen van ruimte en middelen (wasmachine, grasmaaier, atelier, …) • tijdswinst (onderhoud, maaltijden, …) • opvang kinderen (bijzonder voor één-oudergezinnen) • leren van elkaar (rolmodellen, kennis en vaardigheden delen) Samenhuizen 17-8-2012
Maatschappelijke meerwaarde
• • • • • •
samenhang van het buurtleven, integratie in de wijk, uitstraling verhoging van levenskwaliteit en gezondheid (Roseto effect) integratie en ondersteuning senioren en zorgbehoevenden zelfontwikkeling, leren sociaal functioneren bewust burgerschap, democratie van onderaf reconversie van bestaande gebouwen Samenhuizen 17-8-2012
Ecologische meerwaarde • ecologisch verantwoord gebruik van de ruimte, compact bouwen Klassieke verkaveling vs. cohousing beide 34 woonsten (Cohousing Windsong, CA) ruimtegebruik verharding rioleringen
Samenhuizen 17-8-2012
De afgelegde weg in Vlaanderen De ontdekkingsreizigers centraal wonen, woongroep verkenning van de mogelijkheden van gemeenschappelijk wonen Kasteel Hoogveld (1985) - La Placette (1985) - De Haringrokerij (1988) – de Grensstraat (1990) - De molen van Rotselaar (1991) - …
De pioniers CôtéKaNaL ( 2000) - De drie torekens (2002) - Meerhem (2003) – La Grande Cense (2010) - Vinderhoute (2012) Cohousing Mechelen (20xx) - Gent (20xx) - Kortrijk (20xx) - Asse, Wolvertem, Brugge - Hasselt - enz ... De kolonisten ‘mainstream’ Samenhuizen 17-8-2012
Potentieel Peiling Universiteit Roskilde (DK): interesse bij 32% van de alleenstaande ouders voor cohousing
Peiling Harris Interactive voor Gecina (F): interesse bij 32% van de bevolking (bij18-24jaar is dit 44%)
Peiling OIVO-CRIOC (B): interesse bij 23,6% van de bevolking voor huisdelen
Peiling Metlife voor AARP Health Care (USA): interesse bij 34% van de 50-65jarigen om te leven in een cohousing-like setting
Stel slechts 5% van de Vlaamse bevolking dit is 300.000 bewoners in ca 8.000 projecten ⇒ interesse gegarandeerd voor 25 projecten per gemeente (van elk gemiddeld 40 personen)
conducted by
who
about
Communication by Jan Gudman-Hoyer
N=? (open?)
cohousing
- Interested in living in cohousing if there was enough offer: >30%
2
Denmark
2010
Familie & Gender N=? research, Univ. of Roskilde single parents
cohousing
- Considered living in cohousing? Yes: 32% (lived in 3% ; living in 2%; consider often 27%) Yes, but less interested now : 17% No: 48% Don’t know: 4%
3
Italy
2006
Innosense Consulting SRL N=3.474 (social innovation) & Dipartimento INDACO del Politecnico di Milano
habitat groupé or cohousing
- Interested in living in cohousing: 20,5% - Interested but depends (group site costs): 38,9% - Interested but want to know more about it: 30,2%
4
Belgium
2010
Samenhuizen vzw and 'Habitat & Participation'
all types
- Interested in living in communal housing: 63%
SURVEYS with REPRESENTATIVE SAMPLING 5 United States 2004 'Mature Market Institute’ N=? (MetLife) & ‘AARP's Health age 50-65 Care’
cohousinglike setting
- Priorities: * choosing oneself where to live: 51% * defining own rules of life: 42% - Interested living in cohousing-like setting : 34%
6
Italy
2011
Scuola Polytecnica Milano N=? & Cohousing Italia
cohousing
(results not known)
7
Belgium
2010
OIVO-CRIOC (Research Center of the Consumer Organizations)
N=625
share house
- those with positive experience with shared house, interested : 8,6% of population - no experience, interested in share house: 15,0% of population (for the 18-29y: 51%) - sum: 23,6% of the population
8
France
2011
‘Harris Interactive’ for ‘Gecina’ (leading real estate company)
N=2.000
habitat groupé or cohousing
- Interested in living in this setting: 32% of the French (for the 18-24y: 44%)
9
United Kingdom
2011
UK Cohousing Network & ‘NESTA’s Age Unlimited programme’
Age +50 N=?
cohousing
(results not known)
N=241
results
Potentieel
country year OPEN SURVEYS 1 Denmark 2009
Samenhuizen 17-8-2012
cohousing zones Vauban (Freiburg, D)
cohousing zones
Trekroner (Roskilde DK) heden 10 projecten
Samenhuizen 17-8-2012
Groepstraject
STAPPENPLAN SAMENHUIZEN PROJECT
VISIE
Visie Visie uitwerken uitwerken en/of en/ofbijschaven bijschaven
VISIE VISIE
aanzet aanzetvanuit vanuit initiatiefgroep initiatiefgroep
GROEP
vormen vormen uit uitbestaande bestaande of ofnieuwe nieuwegroep groep
PLAATS
GROEP GROEP
beschikbare beschikbareof of nog nogtetezoeken zoeken
© Samenhuizen 2012
Groepsstructuur, Groepsstructuur, BeslissingsBeslissingsprocedures, procedures, Conflicthantering Conflicthantering
Criteria Criteriaen enprocedure procedure voor vooraansluiting aansluiting nieuwe nieuweleden leden
Site Sitezoeken zoeken en eneventueel eventueel optie optienemen nemen
SITE SITE
BOUW
Architect Architect kiezen kiezen
JURIDISCH
Juridisch Juridischadviseur adviseur (notaris, (notaris,...) ...)kiezen kiezen
FINANC.
Financieel Financieelexperts experts (adviseur, (adviseur,banken, banken, boekhouder, boekhouder,...) ...) kiezen kiezen
Nagaan Nagaanvan van financiële financiële middelen middelen van vande degroep groep
Urbanisatie Urbanisatie en en reglementen reglementen
Haalbaarheidsstudie Haalbaarheidsstudie architecturaal architecturaal (samen (samenmet metfinanc. financ. haalbaarheidsstudie) haalbaarheidsstudie)
Juridische Juridischestructuur structuur Startfase Startfase (visietekst, (visietekst,charter, charter, initiële initiëleovereenkomst) overeenkomst)
Financiële Financiële haalbaarheidsstudie haalbaarheidsstudie (budget (budgeten enraming) raming) en enfinanciëel financiëelbeleid beleid (kostenverdeling) (kostenverdeling)
Interne Interne communicatie, communicatie, cohesie, cohesie,sociale sociale activiteiten, activiteiten,......
Bekendmaking Bekendmaking en engroep groep vergroten vergroten
Site Siteverwerven verwerven (huren, (huren,kopen, kopen, erfpacht, erfpacht,.).)
Ruimtelijke Ruimtelijke ontwerp ontwerp (programma (programma van vaneisen) eisen) & &aanvraag aanvraag
Kontakten Kontaktenmet met Lokale/Regionale Lokale/Regionale Overheid Overheid
Aannemer(s) Aannemer(s) kiezen kiezenen en contracteren contracteren
Financiering Financiering en enleningen leningen
Plans Plansen en bouwaanvraag bouwaanvraag
Zelfbouw Zelfbouw (hoeveel, (hoeveel,wat, wat, hoe, hoe,wanneer) wanneer)
Juridische Juridischestructuur structuur Bouwfase Bouwfase (burgerlijke (burgerlijke maatschap, maatschap,…) …)
Premies, Premies, subsidies subsidies en eneventuele eventuele sponsoring sponsoring
Toekomstige Toekomstige buren burencontacteren contacteren (evt. (evt.info-avond) info-avond)
Bewoonbaar Bewoonbaar maken maken(inrichten, (inrichten, verbouwen, verbouwen, bouwen…) bouwen…)
Juridische Juridischestructuur structuur Bewoning Bewoning (huren, (huren,eigendom, eigendom, verdeling, verdeling,.).)
Boekhouding Boekhouding (bijdragen (bijdragenvan van deelnemers, deelnemers, betalingen, betalingen,.).)
Samenhuizen 17-8-2012
Ontwikkeling en beheer door de bewoners AANLOOP
KOPEN
BOUWEN
WONEN Samenhuizen 17-8-2012
BEHEER
Pilootproject Tolhuislaan Gent
Samenhuizen 17-8-2012
Traject van het ‘Project Tolhuislaan Gent’ - voorbereiding verkoopdossier - lancering ; media ; infosessies ter kennismaking - begeleidingssessies (info, vorming en groepsvorming) - kandidaat stellen als groep a.d.h.v. groepssamenstelling, visienota en administratieve documenten - keuze bouw- en woongroep, verkoop, keuze architect en bouw onder begeleiding van Samenhuizen vzw - evaluatie, leerpunten (samenwerking tussen partners, opbouw traject, inhoud en vorm van begeleiding, …)
Samenhuizen 17-8-2012
www.samenhuizen.be