Regio Zuid
wel!
CLIENTENPERSPECTIEF IN ZORG EN WELZIJN KWARTAALBLAD VAN ZORGBELANG ZUID-HOLLAND
magazine
wel
mag
Cliëntondersteuning
jaargang 5 lente 2015 nummer 1
IN DIT NUMMER CLIENTONDERSTEUNING WET LANGDURIGE ZORG • PRAKTISCHE TIPS NU DE ZORG VERANDERT • DE SUZANNE-METHODIEK • EEN BREDE ADVIESRAAD VOOR KATWIJK • GOEDE CLIENTENPARTICIPATIE • DE TOEKOMST VAN THUISBEGELEIDING • DE STERKE PUNTEN VAN AUTISME • BELBUS SCHOONHOVEN • ‘MAG IK DEZE DANS VAN U?’ • WIJZELF ZORGCOOPERATIE ZOETERMEER
COLOFON Dit kwartaalblad is een uitgave van Zorgbelang ZuidHolland. Zorgbelang Zuid-Holland behartigt de belangen van gebruikers van zorg en welzijn en hun mantelzorgers en werkt samen met vele belangenorganisaties en vrijwilligers. Het Adviespunt Zorgbelang geeft informatie en biedt hulp bij het indienen van een klacht.
2
mag
Aan de toezending van dit blad zijn geen kosten verbonden. Als u het blad ook wilt ontvangen of uw abonnement wilt opzeggen kunt u contact opnemen met de redactie.
magazine
Redactie Marieke Bauwens, Bas van Bellen, Aart Burger (voorzitter redactieraad), Stasja Cornelissen, Clara Hibma (hoofdredactie), Gré Leutscher, Nel van Roon, Nelleke Schelfhout (redactiesecretariaat).
wel
wel!
lente 2015
Kopij is van harte welkom. Deadline 2015 nr. 2: 15 mei 2015. De redactie kan besluiten ingezonden bijdragen in te korten, taalkundig te bewerken of niet te plaatsen. Een bijdrage kan op verzoek anoniem worden geplaatst; naam en adres dienen bij de redactie bekend te zijn. De inhoud van de artikelen in de rubriek Mijn mening vallen niet onder verantwoordelijkheid van de redactie. Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Artikelen uit dit blad mogen alleen worden overgenomen na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
Postbus 2148 2800 BG Gouda T (088) 929 40 00 E
[email protected] I www.zorgbelang-zuidholland.nl Of volg ons op www.twitter.com/ZorgbelangZH Eindredactie: Redactiebureau Damen Fotoverantwoording P. 4 Nel van Roon; p. 6-7 Argos Zorggroep; p. 9 Jaimy de Bree; p. 10-11 Bas van Bellen; p. 14-15 Wijzelf zorgcoöperatie; p. 16 Herman Schuurman; p. 22 Tineke van Werven; p. 24 Piroska Futó; p. 28 Sylvia Hageman. Vormgeving: De Hoop Grafisch Design Drukwerk: De Hoop Grafisch Design Oplage: 3200 exemplaren Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt met steun van de provincie Zuid-Holland.
Redactioneel Uiteraard brengen we ook in dit nummer van Zo wel! weer een aantal goede voorbeelden binnen zorg en welzijn onder uw aandacht. Deze keer zijn dat het succes van het project ‘Mag ik deze dans van u?’ van de Argos Zorggroep en het verhaal achter de Wijzelf zorgcoöperatie. Twee mooie initiatieven waarbij de cliënt centraal staat. Ook hebben we twee verhalen over praktische oplossingen die voor verschillende mensen uitkomst bieden. Zo is de Belbus in Schoonhoven een voor veel mensen van groot belang. U leest hier meer over op pagina 4. Daarnaast hebben mensen met autisme de sterke punten die juist voor een werkgever heel goed van pas kunnen komen. Een medewerker van AutiTalent deelt zijn ervaringen in een artikel op pagina 8. Sinds 1 januari jl. is de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz) van kracht. In de rubriek Uw rechten en plichten hebben we een aantal zaken voor u op een rijtje gezet. Binnen de Wlz heeft u bijvoorbeeld recht op onafhankelijke cliëntondersteuning. Op pagina 10 leest u in een interview met de teamleider van onze cliëntondersteuners wat zij op dit gebied voor u kunnen betekenen. De veranderingen in de zorg hadden ook gevolgen voor de veranderingen in de thuisbegeleiding. Het belang van goede thuisbegeleiding is groot. U leest meer over de toekomst van de thuisbegeleiding op p. 24. Wij wensen u veel leesplezier. Namens de redactie, Aart Burger, voorzitter redactieraad, tevens lid van de redactie Clara Hibma, hoofdredacteur
Van de directie
lente 2015
Direct in de eerste week van januari werd ik benaderd door journalisten met de vraag hoe het ervoor stond met de transities. Kregen we veel klachten of viel het wel mee? Bijzonder hoe de pers kennelijk heel directe gevolgen verwacht van de decentralisaties. Bijzonder hoe ook de ondertoon van de vragen die ik krijg steeds is: wat gaat er mis? Welke gemeenten doen het slecht? Heb je voorbeelden, zijn er mensen die hun verhaal willen doen over hoe slecht het gaat? Het zou namelijk ook zo kunnen: zijn er al resultaten? Heb je voorbeelden van gemeenten waar het goed gaat? Ken je mensen die nu echt beter geholpen zijn? Toch is helaas het beeld nog niet positief. Een rondje langs de regio’s in Zuid-Holland leverde een wisselend beeld op. Er waren veel zorgen en is nog veel onduidelijkheid. Veel mensen wachten nog af wat er dit jaar gaat veranderen in de ondersteuning en zorg die ze krijgen. Ik zie dat op meer terreinen, bijvoorbeeld dagbesteding. Er zijn mooie voorbeelden van hoe dagbesteding anders en beter georganiseerd kan worden, met wederkerigheid, een extra dimensie in de dagbesteding. Maar ook voorbeeld waar het helemaal mis gaat en er alleen maar mogelijkheden voor dagbesteding verdwijnen. Het meeste zorgen maak ik me over de manier waarop in wijkteams wordt gewerkt. Ik hoor teveel over wijkteams die vooral met een bezuinigingsopdracht op pad worden gestuurd. Te weinig van wijkteams die werken zoals bedoeld, samen met de cliënt passend oplossingen zoeken. Een uitdaging aan ons is om nu eens niet te focussen op wat er niet goed gaat, maar vooral die situaties naar voren te halen waar het goed gaat. Laten we iedereen spiegelen aan de goede voorbeelden: Zo wel!
Robert Boersma,
wel!
Directeur Zorgbelang Zuid-Holand
3
Inhoud Redactioneel
2
Van de directie
3
Vrijwilliger
Hoe de Belbus in Schoonhoven kwam
4
Zo kan het ook
Het succes van ‘Mag ik deze dans van u?’
6
Interview
De sterke punten van autisme
8
Informatie
Cliëntondersteuning Wlz
10
Uw rechten en plichten Wet langdurige zorg
12
Zo kan het ook
Wijzelf zorgcoöperatie Zoetermeer
14
Welzijn
De vorming van een brede adviesraad voor Katwijk
16
Mijn mening
Het flapoor laten hangen naar de zorgverzekeraar?
18
Oproep
Informatiepunt GGz, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg
19
Informatie
Wat heb je nodig voor goede cliëntenparticipatie?
20
Zorg
De Suzanne-methodiek stelt de patiënt centraal
22
Welzijn
De toekomst van thuisbegeleiding
24
Column
Uitzicht
26
Oproep
Klankbordgroep Wmo Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
27
Welzijn
Praktische tips nu de zorg verandert
28
Oproep
Gezocht: oproep leden Klankbordgroep Wmo
30
Zorgbelang antwoordt Inzage medisch dossier geweigerd
31
Vrijwilliger Actueel
mag
Bekijk je de folder van de Belbus Schoonhoven, dan lijkt het een gewone vorm van maatvervoer voor senioren, zoals deze in veel plaatsen is georganiseerd. Inwoners van Schoonhoven die ouder zijn dan 55 jaar worden tegen een gunstig tarief vervoerd van deur tot deur. Toch hoort er bij de Belbus Schoonhoven een bijzonder verhaal. Daar praat ik over met Gerrit de Koster, vrijwilliger op de Belbus, en Kees van Nes, interim-voorzitter van Stichting Belbus. wel
magazine
wel!
lente 2015
Hoe de Belbus in Schoonhoven kwam
4 Totstandkoming Belbus Kees vertelt: ‘Eind 2012 verzocht de gemeente Schoonhoven de Stichting Welzijn Ouderen Schoonhoven (SWOS) om te onderzoeken of voor Schoonhoven een lokale mobiliteitsvoorziening haalbaar was. Aanleiding was dat de burgers van Schoonhoven weinig gebruikmaakten van de regiotaxi. De mensen waren door de lange wachttijden ontevreden over de Groene Hart Hopper en gebruikten die liever niet. Om een idee te krijgen hoe we dit konden aanpakken, gingen we praten in Krimpen aan den IJssel, waar ze al ervaring hadden met een belbus. We werden bijgepraat over alle ins en outs. Daarna deden we in Schoonhoven een onderzoek onder ouderen. Slechts dertig ouderen reageerden positief op het idee van een belbus en er meldden zich maar vijftien mensen als vrijwilliger. Dat was onvoldoende om een belbus rendabel te laten zijn.’ Dit had het einde van het verhaal kunnen zijn: een negatief advies aan de gemeente en daarmee uit. Maar Kees liet het hier niet bij. Hij heeft zelf kinderen die zorg krijgen via Gemiva en ging op persoonlijke titel met deze zorgaanbieder praten. Zijn vraag was: ‘Is het seniorenvervoer te combineren met het
vervoer naar de dagbesteding van cliënten van Gemiva?’ Voor Gemiva, die fors moest bezuinigen op het vervoer, kon het vervoer door vrijwilligers een flinke kostenbesparing zijn. En de Belbus werd financieel haalbaar, doordat meer mensen gebruik gingen maken van de Belbus. Kees: ‘We gingen aan het rekenen. Wat zijn de kosten voor een bus, telefooncentrale, com-
Seniorenvervoer combineren met vervoer naar dagbesteding
Kees vervolgt: ‘De Belbus kon van start. In de ochtend en aan het eind van de middag vervoert de bus cliënten van het activiteitencentrum en daar tussendoor de senioren. Inmiddels is een tweede bus gekocht, waardoor in de middag – een tijdstip dat ook senioren er veel op uit gaan – cliënten van Gemiva en senioren gelijktijdig kunnen worden vervoerd. De bus is financieel rendabel. Er is een eenmalige bijdrage gegeven door de gemeente, daarnaast zijn er sponsors, die betalen voor reclame op de busjes. Ook heeft de Belbus een gift gehad van de Rabobank. Met daarnaast de inkomsten uit het vervoer komen we goed rond.’ De dagelijkse praktijk Gerrit is inmiddels over de 70 en nog maar enkele jaren met pensioen. ‘De hele dag thuis zitten is niets voor me. Toen ik hoorde dat ze vrijwilligers zochten voor de Belbus, heb ik me direct aangemeld. Ik heb er nooit spijt van gehad. Ik doe het twee dagdelen in de week en als het nodig is vaker. Het is gewoon leuk om te doen. Ik rijd door heel Schoonhoven en kom in straatjes waar ik nog nooit van gehoord had. Voordat ik ging rijden in de bus, moest ik wel proef rijden. Dat moet elke vrijwilliger. Gelukkig zijn er veel oudere vrijwilligers en die hebben allemaal een rijbewijs waarmee ze ook in busjes mogen rijden. Ook volgden we een cursus reanimatie.’ Gerrit vervolgt: ‘Het leuke is dat je je klanten leert kennen, zowel de senioren als de cliën-
om er iets gezelligs van te maken’
ten van Gemiva. Dat geeft plezier in het werk. De cliënten van het activiteitencentrum vind ik heel bijzonder. Ze zijn zo positief. Je hebt er eentje die zwaar spastisch is en niet kan praten; hij heeft een stemcomputer. Als hij vindt dat we te hard over hobbels rijden, roept hij met zijn stemcomputer: “Chauffeur, rijdt u wel voorzichtig!” Voor veel mensen is het rijden met de Belbus een uitje. Eentje laat ons speciaal omrijden langs het veer. Dan heeft hij zijn uitje weer gehad en zetten we hem tevreden thuis af.’ Gerrit: ‘Wat zo bijzonder is, is dat veel chauffeurs door hun vrijwilligerswerk voor het eerst in aanraking komen met mensen met een verstandelijke of zelfs dubbele beperking. Ze zeggen dat ze het een verrijking vinden om deze mensen te leren kennen en met hen om te gaan. Tegelijkertijd zijn ze ook dankbaar dat ze zelf gezonde kinderen en kleinkinderen hebben. Doordat wij alleen binnen Schoonhoven rijden, kunnen we goed op tijd rijden. De mensen zijn erg tevreden. Ik vind het belangrijk om er iets gezelligs van te maken. Ik maak me niet druk als ik even op iemand moeten wachten. En ik help mensen als het nodig is met het naar binnen brengen van boodschappen.’ Win-win Kees en Gerrit zijn unaniem: ‘Op alle fronten is sprake van een win-winsituatie. Gemiva heeft goedkoper vervoer voor haar cliënten, de Belbus is financieel mogelijk dankzij de inkomsten uit het vervoer van cliënten en senioren, gebruikers zijn tevreden over het vervoer en de vrijwilligers ervaren hun vrijwilligerswerk als een verrijking.’ Nel van Roon
lente 2015
Er moest veel geregeld worden: opstellen van een stichtingsakte, inschrijving bij de Kamer van Koophandel en samenstellen van een bestuur, offertes opvragen en een bus kopen. Een website werd ontwikkeld en folders werden gedrukt. Voor de telefonisten moest een locatie ingericht worden. Gelukkig konden we terecht in een leegstaande ruimte van het activiteitencentrum. Hiervoor hoeven we alleen de servicekosten te betalen.
‘Ik vind het belangrijk
wel!
puter voor aanvragen registreren en rittenplanning, en de inzet van vrijwilligers? Welke inkomsten krijgen we via de cliënten van Gemiva en hoeveel geld moeten we binnenkrijgen via deelnemers? We berekenden dat de Belbus financieel haalbaar zou zijn bij honderd deelnemers. Met dat verhaal gingen we naar de gemeente. Wel stelden we als harde voorwaarde dat we voldoende vrijwilligers moesten hebben. De gemeente ging akkoord. Twee maal een grote advertentie in de lokale krant leverde vijftig vrijwilligers op. We konden aan de slag!’
5
Zo kan Actueel het ook
6
mag
Het begon allemaal in januari 2013. Ondanks het slechte weer vonden veel belangstellenden hun weg naar de Wetering in Vlaardingen voor het eerste dansfeest van Argos Zorggroep, dat plaatsvond onder de titel ‘Mag ik deze dans van u?’. De dansparen stond al te wachten op de dansvloer. Ook zangeres Rita Young was er klaar voor. De lichten werden gedimd, de microfoon stond aan. Het intro speelde en de eerste danspassen werden ingezet: ‘Mag ik deze dans van u?’ was een feit! wel
magazine
wel!
lente 2015
Het succes van ‘Mag ik deze dans van u?’
Ouderen in beweging Het muzikale project is gestart vanuit een landelijke campagne Valpreventie met als doel ouderen meer te laten bewegen. Karin Hersbach, Manager Marketing, Communicatie & Services, is vanuit Argos Zorggroep betrokken bij het project: ‘Uit onderzoek bleek dat veel ouderen te weinig bewegen. Samen met het Sportservicebureau van de gemeente Vlaardingen hebben we gekeken of dansfeesten een laagdrempelig middel kunnen zijn om ouderen te stimuleren in beweging te komen.’ De oplossing bleek inderdaad om het nuttige met het aangename te verenigen. Karin: ‘Maandelijks organiseerden we een dansfeest in een van onze locaties in Vlaardingen. Het concept sloeg aan en gemiddeld kwamen er zo’n tachtig dansliefhebbers per keer op af.’ Vandaag de dag organiseert Argos Zorggroep vrijwel elke week een dansfeest in haar locaties in Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Spijkenisse, Hoogvliet, Poortugaal en Rhoon. De organisatie doet dit samen met een aantal gemeentes en met samenwerkingspartner Seniorenwelzijn.
Iedere week een bekend gezicht De kracht van ‘Mag ik deze dans van u?’ ligt vooral in een goede organisatie en een bekend gezicht voor terugkerende gasten. Allround zangeres Rita Young is inmiddels uitgeroepen tot beweegambassadrice voor ouderen en neemt tijdens de dansfeesten de muzikale begeleiding op zich. Rita vertelt: ‘Alles mag en alles kan bij “Mag ik deze dans van u”. En iedereen is welkom. Sommige bezoekers komen om de Engelse Wals te dansen, anderen om alleen te bewegen vanuit hun stoel. Ook nemen mensen regelmatig hun kinderen en kleinkinderen mee, het is dus ook echt een familie-uitje.’ Karin vult aan: ‘Mensen vinden de dansfeesten vooral erg leuk. De een komt echt om te dansen, de ander speciaal voor de muziek van Rita en de gezelligheid. Hierdoor trekken we een breed publiek.’ Overige voorzieningen Karin vertelt: ‘“Mag ik deze dans van u?” biedt ouderen niet alleen een sportieve middag, maar laat hen ook kennismaken met alle andere voorzieningen die een locatie te bieden heeft. Veel van onze locaties
vrijwel elke week een dansfeest in haar locaties
zier naar onze dansfeesten komen en dit ook doorvertellen aan anderen. Daar doen we het voor!’ Bas van Bellen Met bijdrage van Argos Zorggroep. Op de foto: zangeres Rita Young.
wel!
De Duim-nominatie Karin sluit trots af: ‘Eind 2014 is “Mag ik deze dans van u?” geëindigd in de top drie van De Duim. Een mooie prestatie waar we trots op zijn. Zeker omdat we dankzij stemmen van het publiek zijn genomineerd. Dat is voor ons het bewijs dat “Mag ik deze dans van u?” werkt. We hebben inmiddels veel ambassadeurs, ouderen die met ple-
Argos Zorggroep organiseert
lente 2015
beschikken over een gezellige brasserie, een kapsalon, biljart, clubs, beweegactiviteiten en eerstelijnsdiensten zoals fysiotherapie. Deze faciliteiten kunnen ouderen ondersteunen om langer verantwoord thuis te blijven wonen. Uit de reacties van omwonende ouderen blijkt dat zij niet wisten dat ook zij hier gebruik van kunnen maken. Door terugkerende activiteiten en het bieden van goede ervaringen, creëren we een vertrouwensband. En gaat het eens wat minder goed? Dan is het fijn om aan te kunnen kloppen bij een organisatie waar je al bekend mee bent.’
7
Argos Zorggroep Argos Zorggroep staat al meer dan vijftig jaar klaar voor ouderen en mantelzorgers in de omgeving van Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Spijkenisse, Hoogvliet, Poortugaal en Rhoon. Ouderen kunnen bij Argos Zorggroep terecht voor onder andere thuiszorg, dagbesteding, verpleeghuis- en revalidatiezorg en
diverse eerstelijnstherapieën. Ook heeft Argos Zorggroep een breed aanbod aan diensten, waaronder uitstapjesbureau Argos ErOpUit, voorlichtingsbijeenkomsten van Argos l’Entrée en ondersteuning door een vrijwilliger van de Oproepcentrale. Meer informatie vindt u op www.argoszorggroep.nl.
Interview
8
mag
Autisme is een verzamelnaam voor het geheel van stoornissen in het autistische spectrum (ASS). Mensen met autisme hebben vaak problemen met communiceren, omdat zij informatie anders verwerken dan de meeste mensen. Aan de ene kant beperkt dit hun mogelijkheden, maar aan de andere kant biedt dat zeker ook voordelen. Door hun specifieke talenten kunnen zij zeer waardevolle medewerkers zijn voor een organisatie. Maar werkgevers vinden het allerminst vanzelfsprekend om hen in dienst te nemen. wel
magazine
wel!
lente 2015
De sterke punten van autisme
Jaimy is al geruime tijd werkzaam bij AutiTalent. AutiTalent is een zakelijke dienstverlener die uitsluitend mensen met autisme in dienst heeft. ‘Ik ben in 2008 bij AutiTalent begonnen via een re-integratiebureau in opdracht van Centrum Autisme in Leiden. Centrum Autisme had mij destijds geadviseerd om vooral te proberen betaald werk te vinden of een opleiding te volgen. Voor mensen met een Wajong-uitkering was het toen al onduidelijk wat de toekomstige ontwikkelingen voor hen zouden gaan betekenen.’ Aline van Nes, jobcoach en projectleider: ‘Voor allerlei taken die nauwgezet en met zorg uitgevoerd moeten worden, zet AutiTalent mensen met autisme in. Door hun bijzondere talenten excelleren zij bij uitstek in dit soort werk. Al onze medewerkers, ongeveer dertig, hebben een vorm van autisme. We willen deze groep een volwaardige, betaalde baan bieden. We hebben in de afgelopen acht jaar al ongeveer tachtig mensen met autisme aan werk kunnen helpen. Tien daarvan
zijn doorgestroomd naar onze opdrachtgevers. Daar zijn wij bijzonder trots op.’ Werkomstandigheden Voor medewerkers met autisme is een autismevriendelijke werkomgeving essentieel. Aline: ‘Dat betekent dat we samen met onze opdrachtgever een prikkelarme werkplek inrichten. Een kantoortuin is voor hen vaak te onrustig. Daarnaast moeten er heldere en up-to-date werkinstructies zijn. Ook is het fijn als er één duidelijk aanspreekpunt is vanuit de opdrachtgever. Dit geeft onze medewerkers zekerheid, waardoor ze zich prettig voelen en hun werk goed kunnen doen. Wij helpen de werkomstandigheden zo optimaal mogelijk te maken.’ Jaimy: ‘Via een extern bureau, Bureau Arbeid – later Werkpad – heb ik lange tijd een jobcoach gehad. Dit beviel goed, maar na vijf jaar werd deze ondersteuning stopgezet door het UWV. Dat was natuurlijk jammer, maar nu doet Aline mijn coaching vanuit AutiTalent en dat gaat goed. Ik ben erg tevreden over AutiTalent als werkgever.’
hebben bijzondere talenten’
het vuur te steken voor de onderzoeksresultaten.’ Meer informatie Zie de websites www.autitalent.nl en www.autismewerktwel.nl. Op de foto: Jaimy de Bree.
De praktijk Karien Schilder is adviseur bij Zorgbelang Zuid-Holland. ‘In 2014 werkte ik samen met twee medewerkers van AutiTalent, waarvan Jaimy er één was. Voor de onderzoeken Monitor dagbesteding en Monitor ouderen langer thuis hebben deze medewerkers duizenden vragenlijsten in ons digitale systeem gezet. Het was samen met AutiTalent even zoeken wie van hun medewerkers het beste bij de taak zou passen. De ene persoon met autisme is de andere niet. Toen we daar uit waren, werd ik getroffen door hun integriteit en volharding. Door de nauwkeurigheid waarmee zij hun werk hebben gedaan, durf ik mijn handen in
In 2011 startte Start Foundation samen met Fonds Psychische Gezondheid het programma Autisme en Werk. Het belangrijkste doel daarvan was: verhogen van de arbeidsparticipatie van mensen met autisme. AutiTalent werd met zeven andere projecten geselecteerd om deel te nemen. Inmiddels is het programma afgelopen en is een onderzoek uitgevoerd naar de maatschappelijke impact van de projecten. Naast de maatschappelijke opbrengsten werd een duidelijke verbetering gemeten van het welzijn van de werknemers. Dit is door middel van interviews en vragenlijsten onderzocht. De meest genoemde aspecten zijn de zekerheid van werk, het hebben van betaald werk en werkzaamheden die passen bij de individuele kwaliteiten.
lente 2015
Aline: ‘Onze medewerkers hebben speciale talenten, waardoor zij specifieke taken zeer nauwgezet kunnen uitvoeren. Mensen met autisme hebben veel oog voor detail, zijn nauwkeurig, hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel en volgen nauwgezet vastgestelde procedures. Eigenschappen die zeer goed passen bij bijvoorbeeld digitalisering en ICT-werk.’
‘Onze medewerkers
wel!
Talenten De medewerkers van AutiTalent zijn de afgelopen jaren bij diverse organisaties ingezet. Zo werkten zij aan een groot digitaliseringsproject bij de trombosedienst Star-MDC in Rotterdam en worden twee medewerkers al jaren ingezet bij het Kadaster als softwaretester. Jaimy: ‘Het werk zelf vind ik elke keer leuk, er zit altijd wel uitdaging in. Ik heb het dan ook altijd naar mijn zin op het werk. Voor mij is het belangrijk dat er duidelijke verwachtingen zijn wat betreft de werkzaamheden en duidelijke instructies, zodat ik rustig zelfstandig kan werken. Daarnaast vind ik het prettig als ik een goede positieve omgang heb met collega’s.’
9
Informatie
10
mag
Komt u in aanmerking voor langdurige zorg omdat u een langdurige zorg-indicatie heeft (Wlz) dan heeft u recht op onafhankelijke ondersteuning. Nel van Roon, teamleider Cliëntondersteuners Wlz vertelt. wel
magazine
wel!
lente 2015
Onafhankelijke cliëntondersteuning Wet langdurige zorg
Veel keuzes Nel: ‘Met een langdurige zorg-indicatie komt er veel op mensen af. Ze krijgen te maken met allerlei keuzes: ga ik wonen in een instelling en zo ja, welke instelling kies ik dan? Of blijf ik liever thuis wonen? In dat geval moeten ze gaan regelen door wie en hoe de zorg thuis geleverd wordt. Ook tijdens opname in een instelling kunnen ze vragen hebben rond hun zorgplan en de uitvoering hiervan.’ ‘Bij al deze vragen kan het zijn dat iemand behoefte heeft aan ondersteuning. Of het nou gaat om hulp bij het opstellen van het zorgplan of ondersteuning bij een evaluatiegesprek. Ons team van clientondersteuners kan kosteloos helpen bij alle vragen rond het regelen en de uitvoering van de zorg. Dat is voor veel mensen die door de bomen het bos niet meer zien een uitkomst.’ ‘We gaan uit van wat iemand nodig heeft. Samen wordt gekeken welke oplossingen gewenst zijn en wordt ondersteuning geboden bij het realiseren hiervan. Wij nemen de vraag niet van de klant over, maar ondersteunen mensen om passende oplossingen te vinden en te realiseren.’
Organiseren passende zorg Maar wat kan de cliëntondersteuner precies voor iemand betekenen? ‘Er komt veel kijken bij het regelen van passende zorg die echt goed aansluit op wat iemand nodig heeft. Een cliëntondersteuner biedt bijvoorbeeld informatie en advies over de manieren waarop men de zorg vorm kan geven, over het zorgaanbod, cliëntenrechten en uitleg over wachttijden, over zorgtoewijzing en start van de zorglevering. Ook geven we
Uw belang staat voorop
Wilt u ondersteuning
Onafhankelijk Nel: ‘Voor veel mensen is het fijn om te weten dat onze cliëntondersteuners onafhankelijk zijn van zorgaanbieders en andere instanties. Wij zijn door Zorgverzekeraars Nederland ingehuurd om u echt in uw belang te ondersteunen. Daarbij werken we vanuit de regio, waardoor wij precies op de hoogte zijn van de lokale (zorg)mogelijkheden. Ik hoop dan ook van harte dat iedereen met een indicatie langdurige zorg die vragen heeft de weg naar ons weet te vinden. Iedereen heeft recht op goed passende zorg; daar zetten wij ons graag voor in.’ Contact De cliëntondersteuners van Zorgbelang Zuid-Holland helpen u graag verder. U kunt hen als volgt bereiken: Telefonisch via (088) 929 40 40 (werkdagen 9.00-17.00 uur, lokaal tarief ). Per mail:
[email protected]. Op de foto (p.10): Margré Romein, Kausil Kisoen, Enrico Soegito, Nel van Roon, Karien Schilder, Henk Moerenhout en Nellie Ochtman.
Wat kan een cliëntondersteuner Wlz voor u doen? Informatie en advies • Een cliëntondersteuner biedt informatie en advies over de manieren waarop u de zorg vorm kunt geven, het zorgaanbod, cliëntenrechten en uitleg over wachttijden, zorgtoewijzing en start van de zorglevering. Kiezen van een passende zorgaanbieder • Een cliëntondersteuner biedt advies en ondersteuning bij de keuze van een zorgaanbieder. Invulling van de zorg • Een cliëntondersteuner biedt ondersteuning bij het opstellen, evalueren en bijstellen van het persoonlijk plan en het zorgplan. Bemiddeling • Een cliëntondersteuner biedt bemiddeling wanneer u en de zorgaanbieder er samen niet uitkomen.
lente 2015
bij een evaluatiegesprek?
wel!
advies en ondersteuning bij de keuze van een passende zorgaanbieder. Daarnaast is het opstellen, evalueren en bijstellen van het persoonlijk plan en het zorgplan voor veel mensen nog een hele toer. Ook daar kunnen de cliëntondersteuners helpen. En wanneer men er met een zorgaanbieder samen niet uitkomt kunnen we bemiddelen.’
11
informatie
Uw rechten en plichten
12
mag
Indicatie zware zorgvraag De Wlz is er voor mensen met een zware zorgvraag; zij hebben 24 uur per dag intensieve zorg en toezicht nodig. Het permanente karakter van de zorgbehoefte is leidend bij Wlzzorg. Hierbij gaat het om zware dementie, mensen met ernstige psychische problemen en mensen met een ernstige verstandelijke lichamelijke of zintuigelijke beperking. Om in aanmerking te komen voor de Wlz moet u net als voorheen contact opnemen met het Centrum indicatiestelling zorg, het CIZ. Het CIZ zal uw zorgbehoefte met u bespreken en met u kijken of ook hulp van familie en vrienden ingezet kan worden. Met deze verzamelde informatie stelt het CIZ een zorgprofiel vast. Daarin staan de aard, inhoud en globale zorg die u nodig heeft. Het gaat altijd over zorg die nodig is bij 24 uur toezicht. wel
magazine
wel!
lente 2015
Per 1 januari 2015 is de AWBZ opgedeeld in de Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet. Volgens het kabinet sluiten de nieuwe regelingen beter aan op de zorgbehoefte van mensen en op de wens dat meer mensen langer thuis willen blijven wonen, zo nodig met ondersteuning van de gemeente of met zorg via de zorgverzekering.
Het CIZ stuurt zijn besluit naar het zorgkantoor. Bent u het niet eens met de indicatie, dan kunt u bezwaar maken. Met de door u gekozen zorginstelling (waarmee het zorgkantoor een overeenkomst heeft) sluit u een zorgleveringsovereenkomst.
In deze overeenkomst staan de algemene voorwaarden beschreven. De afspraken over de zorg worden vastgelegd in het zorgplan. Wlz of Wmo? Als u recht heeft op langdurige zorg, komt u niet meer in aanmerking voor de maatwerkvoorziening van de Wmo. Komt u daarentegen niet in aanmerking voor zorg uit de Wlz, dan kunt u een gesprek aanvragen met het Wmo-loket in uw gemeente. De gemeente kijkt samen met u welke zorg u nodig heeft en kan u een maatwerkvoorziening toekennen. Wilt u niet naar een instelling, maar thuis zorg in natura ontvangen, dan kunt u kiezen uit: • VPT, volledig pakket thuis, u krijgt de zorg van één zorginstelling; dit pakket bevat bijna alle zorg die u in een instelling zou krijgen en kan bestaan uit verpleging, begeleiding, dagbesteding, Wlz-behandeling, vervoer, maaltijden, hulp in de huishouding, welzijnsactiviteiten, nachtzorg; • MPT, modulair pakket thuis, u maakt hierbij geen aanspraak op het volledige pakket, maar op een deel daarvan; u kunt gebruikmaken van meerdere zorgaanbie-
ders voor verschillende zorgonderdelen; Modulair pakket thuis met pgb, u kunt een deel van de zorg naast de afspraak met een zorgaanbieder ook zelf regelen met een persoonsgebonden budget (pgb).
Uw rechten Recht op informatie Uw zorgaanbieder moet u goed informeren over: • de wachttijden; • het inzetten van alternatieve zorg bij een wachtlijst; • de klachtmogelijkheden; • de cliëntenraad; • eventuele extra kosten. Recht op ondersteuning Bij het aanvragen van zorg komt heel wat kijken. Het is belangrijk dat u tevreden bent over de afspraken met het CIZ, het zorgkantoor en de zorgaanbieder, over uw zorgplan, het budget en de zorg. Maar ook als het gaat om zorg door uw gemeente. U kunt kosteloos hulp krijgen van een onafhankelijke cliëntondersteuner. Al vanaf het begin van uw aanvraag heeft u recht op deze cliëntondersteuning. Het CIZ, het zorgkantoor en de zorginstelling zullen u hierop wijzen of de ondersteuning zelf voor u aanvragen.
De Wet langdurige zorg is er voor mensen met een zware zorgvraag
lente 2015
Het zorgkantoor beoordeelt of een VPT of een MPT in uw situatie haalbaar is. Er zijn twee voorwaarden: de zorg moet verantwoord zijn en de kosten mogen niet hoger zijn dan bij opname in een instelling.
De cliëntondersteuner handelt altijd in het belang van de cliënt en kan hulp bieden bij: • het invullen van de zorg en hulp bij het opstellen van een persoonlijk plan; • de keuze voor een zorgaanbieder; • het invullen van het zorgplan en het budgetplan; • de evaluatie van de zorg; • het geven van informatie en advies. Recht op continuïteit van de zorg De zorgaanbieder kan niet zomaar de zorg stopzetten. Deze moet eerst overleggen met het zorgkantoor. De reden wordt met u besproken en er moet vervangende zorg geregeld worden. Zowel de zorgaanbieder als het zorgkantoor zal u erop wijzen dat u recht heeft op een cliëntondersteuner.
wel!
•
13
Zo kan Actueel het ook
14
mag
Mensen die zelf hun hulp of zorg willen regelen, moeten dit eenvoudig kunnen doen. Dat is de mening van Wijzelf zorgcoöperatie Zoetermeer. Dat geldt ook als mensen geen of te weinig indicatie voor huishoudelijke hulp van de gemeente krijgen. Inwoners van Zoetermeer en Benthuizen kunnen voor praktische hulp en ondersteuning in en rond huis terecht bij Wijzelf. Die hulp wordt gegeven door vrijwilligers of tegen een lage vergoeding. Willemien Visser en Willy Bij de Vaete, respectievelijk initiatiefnemer en voorzitter van Wijzelf, vertellen wat een zorgcoöperatie voor mensen betekent. wel
magazine
wel!
lente 2015
Wijzelf zorgcoöperatie Zoetermeer Zorg en hulp voor elkaar
Gestart in 2013 Willemien Visser: ‘Vroeger werkte ik in de IT. In 2008 ben ik in de zorg gaan werken, omdat ik wilde helpen een maatschappelijk vraagstuk op te lossen. Toen heb ik gezien dat de veranderingen in de zorg lastig zijn door te voeren in de praktijk, ook voor de instellingen. Ook privé heb ik dat gezien. Mijn schoonvader heeft een hersenbloeding gehad en heeft daarna nog zeventien jaar geleefd. We hebben in die tijd alle vormen van zorg voorbij zien komen en moeten regelen. Daarom wilden mijn partner en ik de zorgcoöperatie opzetten: eigen regie om goede zorg te krijgen is belangrijk.’ Eigen regie Willemien: ‘Binnen een zorgcoöperatie regelen mensen zelf hun zorg. We zijn in 2013 van start gegaan met een groep enthousiaste leden. Nu de gemeente sinds begin dit jaar verantwoordelijk is voor meer delen van de zorg, blijken steeds meer mensen hun hulp zelf te moeten regelen. Huishoudelijke hulp bijvoorbeeld wordt minder vergoed door gemeenten. Sommige mensen komen dan bij ons terecht voor huishoudelijke hulp die bij hen past en die betaalbaar is. We merken dan ook dat we steeds bekender worden in Zoetermeer. Er is duidelijk een omslag van verzorgingsstaat naar eigen regie.’ Vraag en aanbod Willemien: ‘Iedereen uit Zoetermeer en Benthuizen die zorg of hulp nodig heeft, kan zich op onze
website aanmelden. Na de aanmelding wordt er telefonisch contact opgenomen voor een persoonlijke kennismaking. Daarna worden mensen toegelaten. Mensen kunnen op de website zetten welke hulp of zorg ze nodig hebben. Aanbieders, mensen die ook in Zoetermeer of Benthuizen wonen, kunnen reageren. Na onderhandelen wordt er een contract afgesloten. Het bestuur houdt in de gaten of alles goed verloopt.’ Online vaardig Willemien: ‘Bij Wijzelf gaan we uit van zelfregie. Mensen moeten wel online vaardig zijn. Het is een misverstand dat senioren niet of minder online vaardig zijn: veel senioren regelen hun zaken zelf.
Mensen kunnen op de website zetten welke hulp of zorg ze nodig hebben
Willemien; ‘We waren ook zeer blij dat we werden genomineerd voor de Duim 2014. We stonden zelfs in de top drie. Het is fijn dat we aandacht krijgen voor de zorgcoöperatie.’ Lage kosten Willy Bij de Vaete: ‘Het verschil met reguliere zorgaanbieders is dat wij een coöperatie zijn. Mensen schrijven zich in om zorg of hulp te zoeken of aan te bieden. Het gaat om de eigen regie, mensen regelen alles zelf. Daarbij hebben we een lage overhead. We hebben geen kantoor en het bestuur bestaat uit vrijwilligers. Ook de aanbieders binnen Wijzelf bieden hun hulp of ondersteuning goedkoop of gratis aan. Hierdoor is de hulp en ondersteuning betaalbaar.’
Alles wit en goed geregeld Willy: ‘Mensen kunnen hun zorg zelf bij ons regelen. Dat gebeurt allemaal wit. Wijzelf ziet erop toe dat alles fiscaal en juridisch goed is geregeld, zodat er geen onverwachte kosten achteraf zijn. Via ons platform regelen mensen zelf de afspraken, de overeenkomst en de betaling. Pas na accordering krijgt de aanbieder uitbetaald. Als bestuur controleren we ook wie zich inschrijven. In de regel loopt dit prima. We willen dan ook dat mensen de juiste hulp en ondersteuning krijgen.’ Groei Willy: ‘We hopen nog meer naamsbekendheid te krijgen en flink te kunnen groeien. We zijn op zoek naar meer vrijwilligers, naast betaalde aanbieders. We zijn onlangs een samenwerkingscontract aangegaan met de vrijwilligerscentrale in Zoetermeer. Zo hopen we de hulp en ondersteuning betaalbaar te houden. Ook zijn we op zoek naar sponsoren, bedrijven die ons financieel willen ondersteunen.’ Bas van Bellen Meer informatie Op de website https://zoetermeer.wijzelf.nl vindt u meer informatie. Op de foto op p. 14: initiatiefnemers Willemien Visser en Maurice Smit. Op de foto onder het bestuur.
lente 2015
Meer locaties Wijzelf Willemien: ‘Wijzelf is ontstaan vanuit de burgergedachte. Het is een mooie beweging en de belangstelling is dan ook groot. In Delft, Leiden, Leidschendam-Voorburg en op de Zuid-Hollandse Eilanden worden binnenkort Wijzelf zorgcoöperaties opgericht. De kracht van het systeem is dat het vraaggestuurd is, in de beslotenheid van een coöperatie. We zijn ook echt een coöperatie en geen commercieel bedrijf. Het is ook te zien wat dat doet met mensen. Een man organiseert de hulp voor zijn vrouw via Wijzelf. Hij heeft drie mensen geregeld en alles gepland. Zo houden ze zelf zeggenschap, wat de kwaliteit van leven enorm verhoogt. En zo zijn er meer mooie verhalen!’
Opvangen bezuiniging op thuiszorg Willy: ‘We zijn in 2013 met een kleine groep mensen gestart. Nu hebben we circa 130 mensen die hulp zoeken of aanbieden. We willen nog meer bekendheid krijgen in Zoetermeer. In september stopt de gemeente Zoetermeer met het vergoeden van de thuiszorg. We hebben de gemeente gevraagd om informatie over de Wijzelf zorgcoöperatie op te nemen in de informatie naar de mensen, en dat gaat de gemeente doen.’
wel!
Ons oudste lid is 93 jaar en regelt zelf haar zaken. Dit vergt een andere manier van denken, niet alleen bij aanbieders, maar ook bij zorgvragers. Onderzoek wijst uit dat mensen ook graag zelf hun zorg of hulp willen regelen. Het is het begin van een omwenteling van aanbodgestuurde zorg naar vraaggericht werken en eigen regie.’
15
16
mag
De vorming van een brede adviesraad voor Katwijk wel
magazine
wel!
lente 2015
Actueel Welzijn
Onder de nieuwe Wmo hoeven gemeentes geen Wmo-adviesraad meer in te stellen. Toch wilde de gemeente Katwijk een adviesraad behouden om burgers, cliënten en gebruikers te blijven betrekken bij het sociale beleid. Ze vroeg de bestaande Wmo-adviesraad om daarvoor een voorstel te doen. Herman Schuurman, secretaris van de Wmo-adviesraad Katwijk, vertelt.
‘We wilden onze huidige Wmo-adviesraad omvormen tot een brede adviesraad Sociaal Domein. Maar hoe doe je dat? Zorgbelang Zuid-Holland liet ons verschillende modellen van lokale burger- en cliëntenparticipatie zien1 en vertelde hoe het werkt in andere gemeenten, bijvoorbeeld in Gouda. Toen hebben we gekozen voor een combinatie van twee modellen: het inschakelen van experts en tegelijkertijd de belangengroepen via een vertegenwoordiging laten meedenken. De laatsten zijn dus de ervaringsdeskundigen. Volgens ons kan dit goed samengaan. Bovendien kan de adviesraad zo representatief worden samengesteld; dat was een expliciete wens van de gemeente.’
tenbelangengroepen en ervaringsdeskundigen we in gesprek wilden. De adviseur van Zorgbelang Zuid-Holland heeft vervolgens een aantal
Alle benaderde belangengroepen bleken bereid om samen te werken
Zoeken naar partners ‘Voor onze zoektocht naar samenwerkingspartners hebben we eerst zelf een voorstel voor een structuur opgesteld. Met Zorgbelang ZuidHolland hebben we gekeken met welke cliën1 Dit was het rapport Modellen voor lokale participatie. Een zoektocht naar toekomstbestendige, lokale burger- en cliëntenparticipatie van Zorgbelang Noord-Holland, de Koepel Wmo-raden en Movisie (maart 2013).
Doelgroepoverstijgend advies ‘Natuurlijk kleven er ook risico’s aan deze vorm van samenwerking. Zo kan er spanning ontstaan tussen collectieve en individuele belangenbehartiging. De adviesraad wil zeker geen klachtenbureau voor burgers worden! Er kunnen ook onderling tegengestelde belangen spelen. Het zal dan ook de kunst zijn om breed gedragen adviezen te bereiken, die doelgroepoverstijgend zijn.’ Streven naar eensgezindheid ‘De nieuwe adviesraad zal zijn uiterste best doen om consensus te bereiken tussen de betrokken belangengroepen. Lukt dat niet, dan hebben partijen de mogelijkheid een minderheidsstandpunt in te nemen. Dat zal dan worden vermeld in het advies. Als dat ook niet lukt, dan kunnen die groepen altijd nog zelf rechtstreeks een advies uitbrengen aan de
Onafhankelijke partij ‘De adviseur van Zorgbelang Zuid-Holland heeft de partijen benaderd en zo nodig een toelichting gegeven. Zij trad ook op als onafhankelijk gespreksleider tijdens de groepsgesprekken. Dit heeft denk ik de doorslag gegeven voor het succes van deze gesprekken. Ze wist de juiste sfeer te scheppen, gaf ruimte voor vragen en eigen ideeën van de belangengroepen. Het was te zien dat de aanwezigen steeds meer vertrouwen kregen in de bedoeling van de gesprekken. De adviseur structureerde het groepsgesprek ook goed en bewaakte de verdeling van de spreektijd tussen ons en de gasten.’ Hoe nu verder? ‘We hebben inmiddels een intentie tot samenwerking bereikt met in totaal 22 partijen. Dat grote aantal strookt met de reikwijdte van het sociaal domein. In december hebben we een definitief voorstel aan de gemeente aangeboden en in februari hebben we een conceptconvenant met de gemeente opgesteld. Belangrijk daarin is de zogenoemde motiveringsplicht. Dat betekent dat als het college van B&W afwijkt van ons advies, het college moet benoemen waarom het dat doet.’ ‘Als het convenant definitief is, zullen we een nieuw reglement voor de adviesraad opstellen en de werkgroepen indelen. Dan stellen we ook profielen op voor de leden van het kernteam. Via een natuurlijk proces zal het dagelijks bestuur van de huidige adviesraad worden omgezet in een kernteam van experts.’ Herman Schuurman Op de foto: Herman Schuurman.
Tips voor andere Wmo-adviesraden 1. Vorm binnen de adviesraad een kleine werkgroep om het proces voor te bereiden. 2. Ga niet met alle doelgroepen tegelijk in gesprek. 3. Kies bij de verkennende gesprekken voor een onafhankelijke gespreksleider. 4. Kies voor een groeimodel, met een stapsge-
wijze ontwikkeling. 5. Start met de mensen die nu al in de adviesraad zitten en ga daarna op zoek naar nieuwe leden met de noodzakelijke deskundigheid en ervaring. 6. Ga uit van de eigen kracht van de adviesraad; wees dus niet (te) volgzaam naar de gemeente.
lente 2015
Betrekken ervaringsdeskundigen ‘We gaan tijdelijke, themagerichte werkgroepen vormen, die worden geleid door een expert uit het kernteam en een ervaringsdeskundige uit de adviesraad. Zij worden aangevuld met mensen uit de achterbannen. Zo’n werkgroep stelt dan een preadvies op, dat vervolgens door de adviesraad wordt besproken en aan het college van B&W wordt gezonden. Zo kunnen we de juiste mensen en belangengroepen op de juiste momenten betrekken bij de beleidsadvisering aan de gemeente. We willen dus draagvlak creëren, zodat de partijen zich herkennen in onze adviezen en ook blijvend willen meewerken.’
gemeente.’ ‘We vinden het ook belangrijk om de achterbannen goed te informeren. Dit willen we doen via achterbanbijeenkomsten en het inrichten van een nieuwe website, waarop onze uitgebrachte adviezen en de reacties van de gemeente komen te staan.’
wel!
groepsgesprekken gepland en de uitnodigingen verzorgd. Doel van die gesprekken was om onze eigen voorstellen te toetsen en te vragen naar de randvoorwaarden van onze gesprekspartners voor samenwerking. Ook wilden we weten welke thema’s zij belangrijk vonden. In totaal hebben we vijf groepsgesprekken gehouden, met drie of vier belangengroepen tegelijk. Na afloop van de gesprekken bleken alle benaderde cliëntenbelangengroepen en enkele ervaringsdeskundigen bereid om met ons te gaan samenwerken.’
17
Mijn mening
Ingekomen reactie Het flapoor laten hangen naar de zorgverzekeraar?
18
mag
Mijn dochter is een prachtige meid van 13 jaar. Dat zal iedere moeder over haar kind zeggen. Zelf is ze op een leeftijd dat alles aan haar lijf onder een vergrootglas gelegd wordt. Haar schitterende rode krullen zou ze het liefst recht stijlen en een andere kleur geven, de hoeveelheid make-up breidt zich langzaam maar zeker uit, elk puistje is er één te veel en voor haar oren schaamt ze zich. Tja, haar oren. Het was al gelijk zichtbaar toen ze geboren was: mijn dochter heeft flaporen. Natuurlijk hebben wij als ouders dat genegeerd en nooit benoemd of er anderszins aandacht aan besteed, maar daarmee waren ze natuurlijk niet minder zichtbaar. Zelf had ik vroeger één oor dat wat ver van mijn hoofd stond en ook voor mij werd dat in de puberteit een probleem. Een operatie volgde. Dus toen mijn dochter begon over de mogelijkheid om iets aan haar oren te laten doen, zou het hypocriet zijn geweest haar dat uit het hoofd te praten. Haar vader (mijn ex-partner) werkt bij een niet nader te noemen verzekeraar en heeft dankzij personele korting een flink uitgebreid pakket en uiteraard hebben wij onze beide kinderen daarom ondergebracht in zijn verzekering. Ik zocht zoals gezegd elk jaar naar een goede deal qua zorgverzekering. Maar de tijden zijn veranderd sinds mijn otoplastiek 25 jaar geleden, toen de ingreep door de particuliere zorgverzekering van mijn ouders volledig vergoed werd. Na een medische goedkeuring voor de operatie van mijn dochter bleek de aanvullende verzekering slechts te voorzien in € 500 vergoeding voor de operatie. Daarbij werden wij verwezen naar een kliniek die een korting hanteerde voor de verzekerden van de niet nader genoemde verzekeringsmaatschappij. De ingreep kostte daar € 2200. Ai, dat ging ons dus € 1700 kosten. Dat moesten we wel
magazine
wel!
lente 2015
En, bent u van zorgverzekeraar gewisseld afgelopen jaar? Of gaat alles naar wens en blijft u liever zitten waar u zit? Ik ben al talloze malen gewisseld van verzekeringsmaatschappij, soms vanwege de voorwaarden, soms vanwege de prijs. Slechte ervaringen heb ik eigenlijk nergens gehad. Deze keer heb ik echter doelbewust geshopt. Waarom? Welnu …
even laten bezinken. Aangezien er sowieso geen vergoeding vanuit het basispakket kwam voor een dergelijke ingreep, vroeg ik me af of andere verzekeraars wellicht meer zouden vergoeden. Dokter Google bood uitkomst. En jawel, er waren genoeg partijen die in een aanvullend pakket deze oorstandcorrectie volledig vergoeden. Het goedkoopste pakket kostte slechts € 5,15 per maand. Ik hoef u niet voor te rekenen dat de besparing hiermee enorm is. De besparing voor ons. Tja, wat er nu moest gebeuren was duidelijk. Wachten tot het eind van het jaar, dan de overstap door mij (haar vader mag niet overstappen naar een andere partij dan zijn werkgever), dochter bij mij bijschrijven en opereren maar. En dat hebben we dus gedaan. In de eerste week van januari hebben we al een consult gehad bij weer een andere kliniek. Nu is het wachten op goedkeuring van de verzekeraar, maar dan is de operatie ook binnen een paar weken een feit. En toch… het voelt raar. Shoppen bij verzekeraars om een ingreep vergoed te krijgen. Maar ja, zoals de vader van mijn dochter zei toen ik deze twijfel uitte: ‘We (de niet nader genoemde zorgverzekeraar en andere maatschappijen) werken het zelf in de hand. Het systeem leent zich voor deze vorm van boodschappen doen.’ En dat klopt; we doen niks illegaals, we maken alleen gebruik van de regels. Maar ja, na dit jaar draaien we waarschijnlijk alles weer terug naar het oude en heb ik mijn tijdelijke verzekeraar meer gekost dan opgeleverd. Ergens moet die rekening toch vereffend worden? Naam bekend bij de redactie
Oproep
Informatiepunt GGz, Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg Vrijwilligers gezocht
Vrijwilligers gezocht Voor de versterking van het informatiepunt zoekt de afdeling Basisberaad nog een aantal vrijwilligers. • Bent u ervaringsdeskundig op het gebied van GGz, MO of Vz? • Bent u twee à drie dagdelen per week beschikbaar? • Heeft u goede communicatieve vaardigheden? Kom dan het informatiepunt CLIP versterken!
Meer informatie Heeft u belangstelling om als vrijwilliger het informatiepunt te komen versterken, neem dan contact op met Berletta Scholten, tel. (010) 466 59 62 of per e-mail
[email protected].
lente 2015
Doelstelling Het informatiepunt CLIP verstrekt zowel telefonisch en als persoonlijk informatie aan cliënten. Bij het informatiepunt kan men advies krijgen. Ook biedt het informatiepunt ondersteuning bij het toegang krijgen tot en gebruikmaken van de GGz, MO en Vz.
Wat krijgt u hiervoor terug? • Een interessante vrijwilligersbaan waarin u een bijdrage kunt leveren aan de maatschappelijke problemen rond de GGz, MO en Vz. • Een vaste reiskostenvergoeding. • Opleidingsmogelijkheden. • Een leuk team.
wel!
Voor de cliënten uit de geestelijke gezondheidszorg (GGz), de maatschappelijke opvang (MO) en de verslavingszorg (Vz) zorgen de wijzigingen in zorg en welzijn sinds 1 januari 2015 voor veel onduidelijkheid. De huidige Wmo-loketten blijken onvoldoende toegerust om cliënten uit de GGz, de Maatschappelijke Opvang en de Verslavingszorg te bedienen. Daarom gaat de afdeling Basisberaad het Cliënten Informatiepunt (CLIP) starten.
19
Informtie
20
mag
Wat zijn de belangrijkste ingrediënten voor een goede cliëntenparticipatie? JSO en Zorgbelang Zuid-Holland onderzochten de wensen van belangenbehartigers, leden van cliëntenraden in de jeugdzorg (jongeren en ouders) en leden van Wmo-raden. Zij blijken persoonlijk contact, een open mind en vroegtijdig betrokken worden in het beleidsvormingsproces het meest op prijs te stellen. wel
magazine
wel!
lente 2015
Wat heb je nodig voor goede cliëntenparticipatie?
Doorgaans tevreden Over het algemeen is men tevreden over de cliëntenparticipatie binnen gemeenten. Een goed contact met de wethouder wordt belangrijk geacht om invloed uit te kunnen oefenen. Opvallend is dat het gebruik van sociale media niet de manier is om met jongeren in contact te komen. Ook zij hebben behoefte aan persoonlijk contact. Verbeterpunten Verbeterpunten ziet men vooral in de houding van de gemeente. Een gelijkwaardige positie, gehoord worden, vertrouwen, transparantie en serieus genomen worden. Dat is wat belangenbehartigers en Wmo-raden willen. Serieus nemen betekent ook dat zij voldoende tijd krijgen om een gedegen advies aan de gemeente voor te bereiden. Bij sommige gemeenten is dit nog niet altijd vanzelfsprekend. Een vaste contactpersoon bij de gemeente voor Wmo-raden en gehandicaptenorganisaties is ook een aanbeveling. Deze persoon kan hen tijdig informeren en om advies vragen. Wmo-raden en belangenorganisaties zien ook een eigen verantwoordelijkheid in een goede samenwerking.
Vroegtijdig open gesprek Door voordat het formele besluitvormingsproces van start gaat een open gesprek aan te gaan met ervaringsdeskundigen, kan de gemeente ervaringskennis benutten. Zo’n gesprek kan het beste plaatsvinden in een informele setting, op een locatie waar de doelgroep bekend is. Dat bevordert de deelname aan het gesprek. Hoewel er meestal wel begrip voor is dat niet alles kan, willen betrokkenen wel terugzien wat er met hun input gedaan is. Na een informeel gesprek
Door een open gesprek kan de gemeente ervaringskennis benutten
kan dan een Wmo-raad of Adviesraad Sociaal Domein in het formele besluitvormingsproces en over beleidsnota’s adviseren.
is een gezamenlijke verantwoordelijkheid
een Brede Adviesraad Sociaal Domein. Als onafhankelijk deskundige brengt Zorgbelang Zuid-Holland partijen bij elkaar voor een goed functionerend adviesorgaan in uw gemeente. Ingrid Lips
Advies en ondersteuning De adviseurs van Zorgbelang Zuid-Holland bieden ondersteuning bij het vormen van
Zorgbelang Academie Aanbod april-juni De Zorgbelang Academie verzorgt tot en met juni 2015 een aantal trainingen voor belangenbehartigers van patiënten, cliënten en mantelzorgers, ervaringsdeskundigen of vrijwilligers in zorg en welzijn. • • • •
Training ‘Lobbyen voor verbeteringen in zorg en welzijn’ Training ‘Een belangrijk gesprek in zorg en welzijn’ Training ‘Achterbanraadpleging in zorg en welzijn Intervisiebijeenkomsten voor belangenbehartigers in zorg en welzijn
In de trainingen gebruiken we praktijkvoorbeelden en bieden veel mogelijkheden om te oefenen. De Provincie Zuid-Holland subsidieert de trainingen, daarom vragen wij geen financiële bijdrage. Meer informatie vindt u op onze website www.zorgbelang-zuidholland.nl.
lente 2015
Samenwerking adviesraden Het is voor Wmo-raden, cliëntenraden en belangenorganisaties van belang dat zij oog hebben voor hun gemeenschappelijke belangen en samenwerken in hun advisering aan de gemeenten. Zeker nu gemeenten zorg inkopen bij instellingen wordt dit steeds belangrijker. Het gaat dan bijvoorbeeld over de bezuinigingen in de dagbesteding of een sluitende overdracht van patiënten die ontslagen worden uit het ziekenhuis naar de thuiszorg. In dat kader kan gewerkt worden aan de oprichting van een Brede Adviesraad Sociaal Domein binnen een gemeente.
Goede samenwerking
wel!
Ken uw doelgroep Wethouders en ambtenaren wordt gevraagd om kennis te maken met de nieuwe nog onbekende doelgroepen van de gemeente. Door te luisteren naar hun ervaringsverhalen ontstaat er een beter beeld van de doelgroep. Hierdoor kan het beleid beter worden afgestemd op wat deze kwetsbare burgers willen en nodig hebben. Middelen kunnen hierdoor efficiënter en effectiever worden ingezet. Zo ontstaat er een win-winsituatie.
21
Zorg
22
mag
Hoe zorg je ervoor dat in de zorg gedacht en gehandeld vanuit de patiënt? Met andere woorden, hoe stel je de patiënt in de dagelijkse praktijk centraal? Adviseurs van Zorgbelang ZuidHolland zetten hiervoor verschillende methodes in. Zorgbelang liet zich inspireren door voorbeelden uit Zweden en Engeland. wel
magazine
wel!
lente 2015
De Suzanne-gedachte stelt de patiënt centraal
In Zweden en Engeland geeft men patiënten een naam, ‘Esther’ in Zweden en ms. Smith in Engeland. Het effect hiervan is dat de relatie tot patiënten persoonlijker wordt en meer mensgericht. Zorgbelang Zuid-Holland en de samenwerkingspartners binnen het Transmuraal Netwerk Midden-Holland hebben de patiënt de naam ‘Suzanne’ gegeven. Gré Leutscher en Tineke van Werven van Zorgbelang Zuid-Holland zijn betrokken bij ‘Suzanne’. Suzanne: een fictieve zorggebruiker Tineke: ‘Suzanne is een fictieve zorggebruiker, net als Esther en ms. Smith. Deze manier van werken bleek in het buitenland zo nuttig, dat we in onze regio ook iets dergelijks wilden starten. Suzanne helpt zorgverleners om bij alles wat ze doen te focussen op de waarde voor de patiënt. Zorgbelang Zuid-Holland heeft samen met het Transmuraal Netwerk inmiddels meerdere bijeenkomsten georganiseerd. Alle zorgverleners die deelnamen zijn enthousiast.’ Wie is Suzanne? Gré: ‘Suzanne is dus een fictieve patiënt/cliënt. Suzanne kan iedereen zijn en komt overal in zorg en welzijn voor. Wij hebben gekozen voor een vrouwennaam omdat vrouwen langer leven en meer gebruikmaken van de gezond-
heidszorg. Suzanne kan dus ook een man zijn. Ze is een ijkpersoon die zorgverleners helpt om de wensen en het welzijn van de patiënt in het oog te houden. In iedere zorgsituatie kunnen zij deze ijkpersoon andere kenmerken geven. Suzanne kan een vrouw van 65 jaar zijn die wegens een hartaanval opgenomen is geweest in het ziekenhuis en vervolgens een revalidatieprogramma doorloopt. Ook een jonge vrouw die een moeilijke bevalling heeft gehad en ten gevolge daarvan bekkenletsel opgelopen heeft. Door Suzanne te laten vertellen over haar
Wat heeft Suzanne nodig om zich veilig en gehoord te voelen?
Is dit goed voor Suzanne? Gré: ‘Werken volgens de Suzanne-gedachte betekent een cultuuromslag. De zorg is gebaseerd op wat de patiënt nodig heeft. De traditionele zorgverlening gaat vooral nog uit van het aanbod binnen de organisaties. Wat kunnen wij de patiënt bieden? De cultuuromslag betekent dat zorgverleners zich gaan afvragen: Wat is in het belang van deze patiënt? Nemen we de juiste beslissingen samen met deze patiënt?’ Tineke: ‘Zorgverleners krijgen hiermee als het ware twee banen. Enerzijds hun vak uitoefenen, anderzijds steeds nagaan hoe zij de kwaliteit van hun werk kunnen verbeteren. Ik zie daar in verschillende zorginstellingen inspirerende voorbeelden van. Zoals binnen een ziekenhuis dat de wachttijden voor Suzanne opgelost heeft door beter te plannen.’ Wat heeft Suzanne nodig? De Suzanne-gedachte gaat uit van wat de Suzanne nodig heeft. Wat zijn de ervaringen van Suzanne met de zorg? Tineke: ‘Om een algemeen beeld te krijgen van ervaringen en opvattingen van Suzannes, houden we enquêtes en interviews. Daarnaast werken we met spiegelgesprekken. Daarin staan de ervaringen van Suzanne centraal, terwijl de betrokken zorgverleners als toehoorder aanwezig zijn. Bij
Suzanne-café Tineke: ‘Een andere vorm van ervaringen verzamelen is het Suzanne-café. “Suzanne” en zorgverleners ontmoeten elkaar in een ongedwongen sfeer. De vraag die centraal staat is: Hoe kan de zorg zo worden aangeboden, dat het meer aansluit bij wat Suzanne nodig heeft? De cafés starten met één of meer ervaringsverhalen. Verschillende Suzannes vertellen over hun ervaringen, eventueel met ondersteuning. Vervolgens praten de aanwezigen in kleine groepjes hierover door en zoeken ze samen naar mogelijkheden om de zorg en het welbevinden voor Suzanne te verbeteren. Het Suzanne-café sluit af met concrete afspraken: Wat spreken we af dat wij als zorgverleners vanaf morgen anders gaan doen en wie doet wat?’ Wat kunnen we nog meer doen? Gré: ‘Daarnaast kunnen ook echte Suzannes worden ingezet als mystery patient. En tenslotte is er de Patiënt tracer-systematiek. Dan wordt een patiënt door het gehele zorgtraject gevolgd. De ketenpartners kijken gezamenlijk vanuit een realistisch patiëntperspectief naar hun dienst- en zorgverlening aan deze patiënt. Daarvoor hebben zij gezamenlijk bepaald wie Suzanne precies is, wat haar profiel is. Hoe verloopt het zorgproces voor deze Suzanne? Op deze manier kunnen verbeter- en innovatiemogelijkheden in kaart worden gebracht.’ Stasja Cornelissen Op de foto: Tineke van Werven (links) en Gre Leutscher (rechts).
De Suzanne-gedachte • • •
maakt zorgverleners bewust van wat zij doen; laat zien waar de zorg kan worden verbeterd; maakt het mogelijk de zorg af te stemmen op de wensen en behoeften van de patiënt.
lente 2015
Tineke: ‘Suzanne gaat vooral over mensen in een kwetsbare positie. Dat kan zijn omdat zij meerdere aandoeningen hebben, afhankelijk zijn van meerdere zorgaanbieders of te maken hebben met een overdracht van de ene zorgaanbieder naar de andere. Het doel van deze manier van denken is dat Suzanne zich veilig en gehoord voelt, dat alle betrokken zorg- en hulpverleners zich daar verantwoordelijk voor voelen; dat zij er gezamenlijk zijn voor Suzanne.’
focusgroepen staat juist de inhoud centraal. Dan zit de zorgaanbieder zelf ook aan tafel en neemt actief deel aan het gesprek. Ten slotte is er nog een audit op afdelingsniveau mogelijk, vaak naar aanleiding van ervaren knelpunten van patiënten.’
wel!
ervaringen kan een zorgsituatie vanuit de wensen en behoeften van Suzanne verbeteren.’
23
Welzijn
24
mag
Bij Careyn Thuisbegeleiding zijn veranderingen doorgevoerd om aan te sluiten bij de wijzigingen die sinds januari in de zorg hebben plaatsgevonden. In een gesprek vertellen Marije van Rossum (voorheen manager thuisbegeleiding regio NWN/DWO) en Mariska Dukker (thuisbegeleider) over deze veranderingen. wel
magazine
wel!
lente 2015
De toekomst van thuisbegeleiding
Versterken sociaal netwerk Marije: ‘Onze focus komt steeds meer te liggen op het versterken van het sociale netwerk van zorgvragers. Onze thuisbegeleiders coachen, ondersteunen en begeleiden mantelzorgers en vrijwilligers in hun contacten met cliënten. Dat betekent dat onze thuisbegeleiders niet meer meegaan naar een afspraak bij een specialist, maar ervoor zorgen dat een mantelzorger of vrijwilliger dat voortaan kan doen. Voor vrijwilligers is het wel belangrijk om doorzettingsvermogen te hebben. Als een cliënt bijvoorbeeld drie keer de deur niet opendoet, moet de vrijwilliger het toch nog een vierde keer proberen. Een vrijwilliger moet ook zelfbewust zijn, weten hoe om te gaan met “claimgedrag” van cliënten en grenzen kunnen stellen.’ Mariska: ‘Ik werk inmiddels vijftien jaar bij Careyn. Eerst als huishoudelijke hulp verzorgende C en daarna als thuisbegeleider. Het meest bijzondere aan mijn werk vind ik, dat ik bij mensen thuis kom. Ik kom ‘op visite’, terwijl ik weet dat er dingen niet goed gaan. Ze nemen mij gauw in vertrouwen en vertellen heel snel hun levensverhaal. Dat vind ik heel erg bijzonder. Wat ik zie, is dat mensen sneller vastlopen als hun achtergrond, hun basis, niet goed is. Het is heel moeilijk om je staande te houden als je referentiekader,
je jeugd, niet stabiel is geweest. Bij het merendeel van de gezinnen waar wij komen, spelen meerdere, vaak complexe problemen tegelijk. Een andere groep mensen aan wie wij ook veel thuisbegeleiding bieden, zijn mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel.’ Eerst diagnose, dan hulp Mariska: ‘Wil je tegenwoordig als zorgvrager voor thuisbegeleiding in aanmerking komen moet je éérst een diagnose hebben. Daarnaast hebben mensen vaker ‘problematische schulden’
Door het inzetten van thuisbegeleiding kan zware zorg worden voorkomen
Thuisbegeleiding preventief inzetten Marije: ‘Ik zie in de ideale situatie een mooie samenwerking ontstaan tussen cliënt, mantelzorger en thuisbegeleider. Er is professionele ondersteuning voor de “ingewikkelde” zaken, maar voor de eenvoudige vragen koppelen wij een vrijwilliger aan een cliënt. Het zal flexibeler worden hoe de thuisbegeleiding per cliënt wordt ingevuld. Ik vind dat een goede zaak. Bedrijfsmatig gezien, vind ik dat wij een goed product hebben. Door het inzetten van thuisbegeleiding kan zware zorg worden voorkomen, maar dan moet die begeleiding dus wel tijdig worden ingezet! Daar ligt een taak voor de gemeente.’ Mariska: ‘Vanaf januari ben ik samen met een aantal collega’s voor twee jaar bij de gemeente gedetacheerd. Daar is behoefte aan professionele krachten met praktijkervaring, aan mensen die de zorgvrager kennen. Wij zijn daarom betrokken bij de indicatiestelling voor de Wmo.’ Marije: ‘Thuisbegeleiding kijkt naar het hele gezinssysteem: partner, kinderen, familieleden, het sociale netwerk. Thuisbegeleiding werkt altijd vanuit het principe dat er voor ieder gezin één overkoepelend plan is én dat wordt uitgegaan van de eigen kracht van mensen.
hebben werkelijk géén idee hoeveel mensen het zonder hulp van buiten niet redden
Ik hoop dat gemeenten gaan inzien dat thuisbegeleiding naast de GGz hoort te staan en het liefst vóór de GGz! Nu moet iemand eerst in een zware depressie raken, voordat er thuisbegeleiding kan worden aangevraagd. Het zou heel veel leed voorkomen als thuisbegeleiding als voorliggende voorziening gezien kon worden. Beleidsmakers en de politiek hebben werkelijk géén idee hoeveel mensen het zonder hulp van buiten niet redden!’ Nieuwe diensten Marije: ‘Dit jaar is hét moment om meer nieuwe diensten te gaan ontwikkelen. Denk aan het opzetten van groepsbegeleiding op locatie of het creëren van inloopspreekuren. Wij willen ook clienten aan elkaar gaan koppelen, zodat zij samen kunnen doen waar vroeger een professional voor kwam. Het gaat dan bijvoorbeeld om het openen van de post of het samen uitlaten van de hond. We zijn ook bezig met het ontwikkelen van ICTtoepassingen voor op de tablet. Zo zouden we samen met de cliënt, op afstand, brieven kunnen bekijken. Dat gaat sneller, want cliënten hoeven niet te wachten totdat de thuisbegeleider langskomt. Toch zullen er ook persoonlijke gesprekken en ontmoetingen met professionals blijven. Dat kan nodig zijn door de aard en de zwaarte van de problematiek van een cliënt.’ Toekomstbeeld Marije: ‘Ik voorzie voor de toekomst een callcenter dat 7 dagen in de week, 24 uur per dag bereikbaar is. Daar werken dan professionals vanuit de zorg én de gemeente samen. In mijn optiek zijn zorgaanbieder en gemeente samen verantwoordelijkheid voor mensen met een hulpvraag! Piroska Futo Op de foto: Marije van Rossum (links) en Mariska Dukker (rechts).
lente 2015
Marije: ‘Mensen waren gewend dat ze altijd aanspraak konden maken op zorg. Maar die rechten zijn weg. Vroeger stond de gemeente zelfs met een kraampje op de markt: “Heeft u er al aan gedacht dat u een rollator zou kunnen krijgen?” Of: “Vraag het vooral aan en wij regelen de rest.” Patiënten moeten in deze nieuwe wereld mee veranderen: wat hebben ze nodig, in plaats van: wat is leuk om te hebben? Misschien zouden patiëntenorganisaties in deze mentaliteitsverandering een rol kunnen spelen?’
Gemeenten en politiek
wel!
dan voorheen. Enerzijds is de hoogte van de schulden vaak te hoog, anderzijds heeft men vaker schulden die niet ‘bemiddelbaar’ zijn, zoals openstaande boetes bijvoorbeeld. De weg naar ‘schuldenvrij’ is dus ingewikkelder geworden en duurt het ook nog eens langer voordat alles geregeld kan worden. Van mensen wordt nu verwacht dat zij hun schulden redelijk overzichtelijk op een rij hebben en dat kunnen zij vaak niet; er zijn niet voor niks problemen ontstaan. Zij kunnen hiervoor hulp krijgen van een vrijwilliger. Wat sinds januari er ook niet meer is, is een extra bijdrage voor bijvoorbeeld medicijnkosten uit de bijzondere bijstand. In de praktijk betekent dit alles dat de weg naar zorg juist voor de mensen met de meest complexe hulpvraag te ingewikkeld en te duur wordt waardoor zij andere keuzes gaan maken. Tegelijkertijd moeten wij ook de verwachtingen van onze cliënten bijstellen.’
25
Column
Uitzicht
26
mag
Na alle wijze raad zit ik dan op mijn elektrische fiets. Een gewone fiets lukt niet meer, maar dit gaat prima: altijd lichtjes trappen en je gaat (te) snel vooruit. Het zonnetje steekt zelfs een beetje en ik geniet van ons mooie land. Bij een flinke bocht in de weg staat een rood-wit schrikhek om het verkeer te waarschuwen. Ik stop, zet mijn fiets achter het hek en ga zelf op het hek zitten. Achter mij ligt een brede sloot waarin ik eenden hoor. Ik kijk om en zie ook een mooie reiger zitten, die gespannen maar rustig afwacht tot de maaltijd voorbijkomt. Voor mij ligt een weiland en ik geniet van het uitzicht. Knotwilgen bepalen de horizon. Vlakbij zijn twee zwanen druk bezig. Een van hen heeft nog ietwat bruine veren. Die is er vroeg bij. Een paar meter boven de grond klapwiekt een ooievaar die niet eens is begonnen aan de tocht naar het verre zuiden; hij scharrelt hier zijn kostje wel bij elkaar. wel
magazine
wel!
lente 2015
Het is mooi weer, het zonnetje schijnt en na al die regen van de afgelopen tijd ziet het er nu wat droger uit. ‘Ik ga een stukje fietsen’, zeg ik tegen mijn echtgenote. Ze kijkt enigszins bedenkelijk: ‘Ga je alleen?’ ‘Ja, heerlijk rustig een klein rondje maken.’ ‘Goed,’ zegt ze bezorgd, ‘maar doe voorzichtig, ga niet te ver en kleed je goed aan.’
En dan ineens, waar komen ze vandaan? Zijn het nou twee konijntjes of twee haasjes? Ik kan het net niet zien. Ze spelen met elkaar en rennen achter elkaar aan. Een paartje? Nu al? De zwanen zien niets, laten in ieder geval niets merken, zijn ook druk met elkaar. De enige vijand in de buurt was de ooievaar, maar die
is inmiddels gevlogen. De konijntjes, zie ik nu, komen dichterbij. Het is hier gelukkig niet zo’n drukke weg en ik blijf doodstil zitten. Ik krijg het koud, maar ik blijf gefascineerd kijken naar het spel van die twee beestjes, zich van geen kwaad bewust en met alleen aandacht voor elkaar. Prachtig. Dan is er hard geronk in de verte; het komt snel dichterbij. Het blijkt een grote vrachtwagen met aanhanger, in drie lagen volgestouwd met varkens. De chauffeur rijdt voorzichtig door de bocht, wat maar net gaat met die combinatie. Hoewel het beetje wind af is, anders waren de konijntjes zeker niet zo kortbij gekomen, blijft na de varkenspassage een zware lucht hangen. De aardigheid is er bij mij een beetje af: de eenden zijn weg, de reiger zoekt zijn heil elders, de ooievaar was al weggevlogen en de konijntjes zijn even plotseling verdwenen als ze waren gekomen. Alleen de zwanen gaan nog altijd onverstoorbaar in elkaar op. De zon schuilt steeds meer en ik ben koud geworden. Snel stap ik op mijn fiets en ga naar huis. ‘Hoe was het?’, vraagt mijn vrouw. Ik vergeet de kou en de varkens en vertel enthousiast over het konijnenpaartje. Ze vindt het een prachtig verhaal. Volgende keer gaan we samen. Het loopt zo langzamerhand tegen etenstijd en mijn vrouw zegt: ‘We hebben vandaag weer eens een lekker karbonaadje.’ Mijn gezicht betrekt. Ik lust best een karbonaadje, maar uitgerekend nu? Maarten van Sammers
Oproep
Klankbordgroep Wmo AlblasserwaardVijfheerenlanden
De gemeenten van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden vinden het belangrijk dat de Klankbordgroep er komt en betalen daarom de meeste kosten. Daarnaast is een financiële bijdrage ontvangen van de Stichting SPZ. Wat gaat de klankbordgroep doen? De klankbordgroep gaat meedenken, luisteren en signalen doorgeven aan de gemeenten over de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De klankbordgroep gaat zeven keer per jaar vergaderen. Daarnaast gaan af en toe overleggen met de gemeenten en houden we een paar thema-cafés over Wmo-onderwerpen voor de achterban.
Wie zoeken we? We zoeken leden voor deze klankbordgroep die: • zelf een lichte verstandelijke beperking hebben; • ondersteuning krijgen vanuit de Wet Maatschappelijke ondersteuning (Wmo) bij wonen, werk en/of dagbesteding; • en wonen in een van de volgende gemeenten: - Giessenlanden - Gorinchem - Hardinxveld-Giessendam - Leerdam - Molenwaard - Zederik. Meer informatie Lijkt het je leuk om mee te gaan doen in de Klankbordgroep? Meld je dan aan bij Judith Broerse, netwerkcoach Zorgbelang-ZuidHolland. Via de mail:
[email protected] of op telefoonnummer (088) 929 40 00. Ook als je eerst nog vragen hebt, kan je contact met haar opnemen.
wel!
In de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden wordt momenteel een klankbordgroep opgericht voor en door mensen met een verstandelijke beperking. Deze start per 1 mei 2015.
lente 2015
Vrijwilligers gezocht
27
Welzijn
28
mag
De zorg verandert en dat roept bij veel mensen praktische vragen op. Bij zorgvragers, bij mantelzorgers en bij vrijwilligers. Het informatieprogramma Zorg Verandert organiseert in 2015 en 2016 in het hele land bijeenkomsten: bij gemeentes, in cafés en buurthuizen, en in kantoren. wel
magazine
wel!
lente 2015
Praktische tips nu de zorg verandert
Wat doet Zorg Verandert? Sylvia Hageman van Zorgbelang Zuid-Holland is coördinator Zuid-Holland van het programma Zorg Verandert. Zij vertelt: ‘De veranderingen in de zorg zijn groot. Er leven dan ook veel vragen bij mensen. Krijg ik nog de zorg of ondersteuning die ik nodig heb? Wat moet ik zelf doen? En wat kan ik verwachten van mijn partner, gezin, vrienden of buren? Om mensen te ondersteunen bij de veranderingen heeft het ministerie van VWS het programma Zorg Verandert in het leven geroepen. We organiseren door het hele land bijeenkomsten. Maar ook op de website www.zorgverandert.nl geven we veel informatie en concrete handvatten.’ Informatiebijeenkomsten Sylvia: ‘We organiseren in 2015 en 2016 in het hele land bijeenkomsten. De bijeenkomsten hebben tot doel mensen te informeren over de veranderingen. Maar ook om hen te inspireren tot nieuwe ideeën. In groepsgesprekken kijken we samen naar oplossingen voor het regelen van de juiste zorg of ondersteuning. Hoe kunnen familie, vrienden en buren een steentje bijdragen? En hoe kan de gemeente, huisarts of zorginstantie beter helpen? Aan bod komen concrete, direct toepasbare thema’s, zoals langer thuis blijven wonen, het versterken van
het sociale netwerk en het maken van een persoonlijk plan.’ Meld uw ervaringen! Sylvia: ‘Gemeenten en zorgverzekeraars hebben sinds januari meer taken in zorg en ondersteuning. We zijn benieuwd naar de ervaringen van mensen hiermee. Weten ze de weg te vinden? Wordt er naar ze geluisterd? Gaan er zaken fout in het regelen van de zorg of ondersteuning? We horen het graag. We hebben daarvoor op onze website een Signaalpunt ingesteld. Met de ervaringen die daar binnenkomen, brengen
In groepsgesprekken kijken we samen naar oplossingen voor het regelen van de juiste ondersteuning
we in kaart welke veranderingen goed gaan en welke niet. Mensen kunnen hun ervaringen, klachten, suggesties en dergelijke doorgeven via de website www.zorgverandert.nl.’
wat er goed gaat en wat niet
Stasja Cornelissen Op de foto: Sylvia Hageman.
Zorg Verandert Het vierjarige programma Zorg Verandert wordt uitgevoerd door cliënt- en welzijnsorganisaties, (buurt)verenigingen, gemeenten en zorgaanbieders. Waar mogelijk sluiten zij aan bij lokale initiatieven. Deelnemende organisaties zijn penvoerder Ieder(in), Lpg, CSO, LOC, LSR, Mezzo, MEE, Koepel Wmo-raden, Zorgbelang Nederland en Per Saldo. Het programma wordt gesteund door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). www.alleszelf.nl Waar vind of regel ik: Wmo-loketten, maaltijden, diensten, technische oplossingen bv. alarmeringen? Kortom: hoe vind ik hulp? www.dezorgverandertmee.nl Verwijst naar diverse voorlichtings- en hulpprogramma’s op het gebied van transitie en decentralisatie. www.gesprekmetdegemeente.nl Gaat u in 2015 naar de Wmo of Jeugdwet? Dan hebt u een gesprek met de gemeente of het wijkteam. Deze website helpt u om het gesprek goed voor te bereiden. www.hervorminglangdurigezorg.nl Informatie over de hervormingen van de langdurige zorg voor cliëntorganisaties, professionals, (zorg)aanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten. www.hoeverandertmijnzorg.nl Website van het ministerie van VWS voor cliënten, over de veranderingen in de zorg. www.iederin.nl Voor een informatieblad over de nieuwe wetten in begrijpelijke taal, tik in het zoekveld de term begrijpelijk. www.voordejeugd.nl Voor iedereen die professioneel is betrokken bij de uitvoering van de stelselwijziging jeugd.
lente 2015
Een bijeenkomst organiseren? Wilt u als gemeente, cliëntorganisatie, zorgorganisatie, wijkcentrum of ouderenorganisatie een bijeenkomst organiseren in samenwerking met Zorg Verandert? Neem dan contact op met Sylvia Hageman: tel. (06) 29 04 85 02, e-mail
[email protected].
Met uw ervaringen bekijken we
wel!
Website De website www.zorgverandert.nl biedt op verschillende manieren handvatten. Sylvia: ‘We delen goede voorbeelden en geven praktische ondersteuning. Voor mensen met een taalachterstand en voor laaggeletterden geven we de informatie ook in eenvoudige taal.’
29
Oproep
Zorg Verandert zoekt gespreksbegeleiders
30
mag
Organiseren en begeleiden van bijeenkomsten De bijeenkomsten vinden plaats in uw eigen wijk of buurt. Ze zijn bestemd voor mensen die zorg of ondersteuning nodig hebben én voor hun omgeving. Het doel van de bijeenkomsten is bewustwording en het versterken van de eigen regie. Als gespreksbegeleider begeleidt u het gesprek tussen de deelnemers aan de bijeenkomst. Er wordt gesproken over de veranderingen en over mogelijke oplossingen voor het regelen van zorg en ondersteuning. wel
magazine
wel!
lente 2015
Vindt u het belangrijk dat mensen de juiste zorg of ondersteuning krijgen? Wilt u mensen graag activeren en motiveren om de regie in eigen hand te houden? En heeft u enige ervaring met het organiseren en leiden van gespreksgroepen? Word dan gespreksbegeleider van Zorg Verandert! Dit is een landelijk project waarin tien landelijke organisaties samenwerken, gericht op cliënten, familie, ouderen en mantelzorgers. Zorgbelang Zuid-Holland is één van deze tien organisaties.
Uw rol als gespreksbegeleider Als gespreksbegeleider: • heeft u een belangrijke rol tijdens één of meer bijeenkomsten in bijvoorbeeld een café, buurthuis of kantoor; • gaat u met een groep van maximaal vijftien personen aan de slag; • helpt u vragen, twijfels en behoeften te doordenken. Hoe gaan de deelnemers om
•
•
met de veranderingen? Waar is behoefte aan en wat kunnen mensen zelf doen; motiveert u deelnemers elkaar te inspireren met goede voorbeelden, nieuwe ideeën en mogelijke oplossingen; biedt u ruimte om in te gaan op persoonlijke situaties.
Wat vragen wij van u? Wij zoeken mensen die: • affiniteit hebben met de zorg en enige kennis hebben van de stelselwijzigingen; • vanuit empathie interesse hebben in andere mensen; • enige ervaring hebben in het organiseren en leiden van gespreksgroepen; • een positieve en oplossingsgerichte houding hebben; • het als een uitdaging zien deelnemers aan de bijeenkomsten positief te coachen in de zoektocht naar passende oplossingen; • anderen kunnen enthousiasmeren en stimuleren.
Zorgbelang antwoordt Waar belde u over? Met vragen of klachten over de zorg kunt u terecht bij de medewerkers van het Adviespunt Zorgbelang. In deze rubriek beschrijft een medewerker een voorbeeld uit de praktijk. In verband met de privacy zijn namen en details gewijzigd.
Beroepsgeheim, ook na overlijden Het beroepsgeheim van artsen eindigt niet bij het overlijden van een patiënt. Volgens de wet hebben nabestaanden geen recht op inzage in het dossier van een overledene. Op deze algemene regel bestaat een aantal uitzonderingen. Allereerst kan een patiënt bij leven iemand machtigen om (ook) na overlijden zijn dossier te mogen inzien. In de tweede plaats kunnen familieleden vanuit hun verantwoordelijkheid voor de overledene aanspraak maken op inzage in het dossier. Hierbij kun je denken aan de ouders of voogd van een minderjarige of de wettelijk vertegenwoordiger van een meerderjarige. En ten slotte is inzage in het dossier mogelijk bij een zwaarwegend belang voor een ander en bij veronderstelde toestemming van de overledene. Is er een zwaarwegend belang? Veronderstelde toestemming en zwaarwe-
gend belang worden niet makkelijk aangenomen. De arts probeert bij het verzoek om inzage vast te stellen of de patiënt bij leven hiervoor toestemming gegeven zou hebben. Kan hij dit niet goed vaststellen, dan kan hij toch nog beslissen gegevens te verstrekken als hij meent dat er sprake is van een zwaarwegend belang. Het belang van de nabestaande op gegevensverstrekking weegt dan zwaarder dan de handhaving van het beroepsgeheim. Dit kan zijn bij het vermoeden van een erfelijke ziekte, als er sprake is van een ernstige klacht over de behandeling van de overledene of als het nodig is voor de waarheidsvinding door de rechter in een rechterlijke procedure. Advies aan Wendy is om in een herhaald verzoek aan het ziekenhuis te vermelden waarom ze medische informatie wil. Ze kan aangeven dat ze wil weten of er sprake is van een erfelijke ziekte bij haar moeder en – als dat het geval is – welke erfelijke ziekte. De arts kan op grond van het zwaarwegende belang van Wendy haar vragen beantwoorden, zonder volledige inzage in het medisch dossier van haar moeder te geven. Komt ze er zo niet uit, dan kan ze ook vragen of een onafhankelijke arts inzage in het dossier kan hebben, zodat deze haar de gevraagde informatie kan verstrekken. Ook een vraag of klacht over de zorg? Bel dan naar (0900) 243 70 70 of mail naar
[email protected].
wel!
Wendy had al jaren geen contact meer met haar moeder. Onlangs kwam ze erachter dat deze vijf jaar geleden op 59-jarige leeftijd is overleden. De broer en zus van haar moeder zijn ook op betrekkelijk jonge leeftijd overleden. Wendy wil weten wat de doodsoorzaak is. Zit er soms een erfelijke ziekte in de familie? Ze weet dat haar moeder in ziekenhuis X onder behandeling was en deed daar een verzoek tot inzage in het medisch dossier. Zij kreeg de reactie dat dit volgens de wet niet kan. Wendy wil weten welke rechten ze heeft om het medisch dossier van haar moeder in te zien.
lente 2015
INZAGE MEDISCH DOSSIER GEWEIGERD
31
Postadres Bezoekadres T (088) 929 40 00 Postbus 2148 Ronsseweg 140 I www.zorgbelang-zuidholland.nl 2800 BG Gouda 2803 ZR Gouda E
[email protected]
