Belgisch ontwikkelingsagentschap
AIDS wat je zeker moet weten
BASISPRINCIPES R espect
Voor jezelf en voor de andere.
T esten
Stel niet uit tot morgen.
T herapietrouw
Voor een lang en gelukkig leven.
G elijkheid
Geen stigma of discriminatie.
L even
Alles is nog mogelijk!
1
INLEIDING BTC is begaan met jouw welzijn en dat van je familie. De werknemers van BTC werken vaak in een context waarin de strijd tegen hiv en aids nog lang niet gestreden is. Hiv en aids mogen geen taboe zijn. Juiste informatie is belangrijk om het risico op besmetting met hiv te beperken. Bij twijfel, laat je testen. Als de test positief is – en men dus besmet is met hiv – stel dan de medische behandeling niet nodeloos uit. Met correcte informatie en aangepaste behandeling kunnen mensen met hiv gerust blijven werken en van het leven genieten.
3
HIV EN AIDS Hiv is een virus dat je immuunsysteem aantast. Er zijn verschillende types hiv. Zij maken het lichaam vatbaarder voor allerlei infecties en bepaalde vormen van kanker. Iemand met hiv wordt ‘seropositief’ genoemd. Je kan niet zien of iemand hiv heeft. Het kan soms jaren duren alvorens iemand met hiv inderdaad ernstige klachten krijgt. Ondertussen kan hij/zij het virus wel doorgeven. Alleen een bloedtest kan uitwijzen of iemand hiv heeft. De juiste medicatie kan de ontwikkeling van het virus afremmen. Als het immuunsysteem van iemand met hiv zijn/ haar lichaam niet meer kan beschermen, dan krijgt hij/zij aids. De eerste uiterlijke tekenen dat iemand aids heeft, zijn huidaandoeningen, schimmelinfecties, koorts, vermoeidheid of aanhoudende diarree. Let wel, iemand die deze symptomen heeft, heeft daarom nog geen aids. Allen een arts kan die diagnose stellen!
4
HOE KAN JE HIV KRIJGEN? Hiv kan zich bevinden in bloed, sperma, vaginaal vocht, voorvocht of moedermelk. Je loopt risico op besmetting met hiv door: 1. Onveilige seksuele contacten met iemand die hiv heeft. Dit is de meest voorkomende oorzaak. 2. C ontacten met besmet bloed via transfusies, het gebruik van niet gesteriliseerde injectienaalden, het delen van naalden, prikaccidenten of snijwonden. 3. Overdracht van een moeder met hiv op het kind tijdens de zwangerschap, de bevalling of via de moedermelk. Er is GEEN risico op besmetting met hiv tijdens de dagelijkse omgang met mensen met hiv. Hiv wordt NIET overgedragen door een handdruk, ook niet door zoenen, ook niet via toiletten of gebruiksvoorwerpen, ook niet door adem, hoesten, niezen, enz. Hiv kan ook niet worden overgedragen via insectenbeten, zwembaden, sauna’s of etenswaren. 5
HOE KAN JE HIV VOORKOMEN? Vroeger leidde hiv onherroepelijk tot aids met de dood tot gevolg. Dank zij nieuwe behandelingen wordt aids meer en meer een chronische ziekte. Maar voorkomen is nog altijd beter, want van aids kan je niet genezen. Een vaccin tegen hiv bestaat nog niet. Aangezien hiv vooral wordt overgedragen via onveilige seksuele contacten, is de zogenaamde ABC-benadering nog altijd de beste manier om het risico van besmetting te beperken: A: staat voor abstinence of seksuele onthouding B: staat voor being faithful of trouw aan je partner C: s taat voor condooms! Gebruik een condoom tijdens het vrijen. Als je twijfelt of onzeker bent, aarzel dan niet en LAAT JE TESTEN! Laat je ook testen op seksueel overdraagbare aandoeningen. Zij kunnen je gezondheid ernstig schaden en verhogen het risico op hiv. 6
CONDOOMS Condooms beschermen tegen hiv tijdens het vrijen op voorwaarde dat: H et condoom van goede kwaliteit is: kijk na of er een keurmerk en een vervaldatum op de verpakking staat. H et condoom op de juiste manier bewaard wordt: in een stevige, beschermende verpakking; dus NIET losjes in je handtas, je broekzak, je portefeuille, of in de zon op het dashboard van je auto. H et condoom op de juiste manier gebruikt wordt: lees de bijsluiter zorgvuldig. Gebruik een condoom maar één keer. Gebruik ook geen twee condooms over elkaar. Dit vergroot de kans op scheuren. Vrijen met een condoom vergt enige handigheid, maar oefening baart kunst. Durf overleggen met je partner over hoe je het condoom op een aangename manier in het liefdesspel kan integreren. 7
TESTEN OP HIV In de periode van 4 weken tot 3 maanden na mogelijke besmetting met hiv, heeft het geen zin om je te laten testen op hiv omdat het lichaam nog niet voldoende antistoffen heeft aangemaakt. Tijdens deze zgn. window period ben je zelf wel erg besmettelijk en kan je het virus gemakkelijk doorgeven. Testen op hiv gebeurt via een eenvoudige vingerprik of de afname van een bloedstaal bij je huisarts of in gespecialiseerde centra. Het wordt steeds voorafgegaan door een vertrouwelijk gesprek. Soms is de uitslag reeds binnen enkele uren gekend, maar soms zal je enkele dagen moeten wachten, afhankelijk van de logistieke mogelijkheden. Mogelijke risico’s die men al dan niet bewust heeft gelopen, kunnen leiden tot twijfel, onzekerheid en angst. Een test neemt die angst weg. Een negatieve uitslag – waaruit blijkt dat je geen hiv hebt – stelt je onmiddellijk gerust. Bij een positieve uitslag – waaruit blijkt dat je wel hiv hebt – kan je onmiddellijk maatregelen nemen om jezelf en je partner zoveel mogelijk te beschermen. Een positieve test wordt steeds gevolgd door een tweede controletest om vals positieven uit te schakelen. 8
Niemand kan je verplichten om je te laten testen op hiv. Die beslissing neem je zelf. De resultaten van een hiv-test zijn strikt vertrouwelijk en gebonden aan de regels op de bescherming van de privacy. Het is nooit te laat om een hiv-test te laten afnemen.
9
JE HEBT HIV. WAT NU? In het geval van een positieve test zal men je doorverwijzen naar een centrum dat gespecialiseerd is in de behandeling van hiv en aids. Samen met de behandelende arts ga je op zoek naar de combinatie van hiv-remmers die zo min mogelijk neveneffecten heeft. Het kan wel enige maanden duren vooraleer men de juiste ‘cocktail’ gevonden heeft. Na enige tijd kan er resistentie optreden, of zijn er nieuwe middelen op de markt, waardoor je weer op zoek zal moeten gaan naar datgene dat voor jou het meest geschikt is. Wacht niet totdat je aids hebt om met je antiretrovirale behandeling te starten. Dankzij een tijdige behandeling kan de verdere ontwikkeling van het virus gemakkelijker worden onderdrukt. Sowieso gaat het om een levenslange behandeling en zal je regelmatig op controle moeten gaan. Het tijdelijk onderbreken van de behandeling kan leiden tot resistentie.
10
Met de juiste medicatie en een gezonde levensstijl (gezonde voeding, sport, ontspanning) zal je een vrij normaal en kwaliteitsvol leven kunnen leiden. Alles is nog mogelijk: werken, carrière maken, sporten, eten, drinken, verliefd worden, vrijen (met condoom!), kinderen krijgen, enz. Niemand hoeft te weten dat je hiv of aids hebt, behalve je behandelende arts natuurlijk. Maar je kan ervoor opteren om je status bekend te maken om het taboe te doorbreken of anderen te sensibiliseren. En natuurlijk is het aangeraden om je seksuele partner(s) in te lichten, zowel vroegere, huidige, als toekomstige. Dat zal niet altijd even gemakkelijk zijn, maar het is wel belangrijk dat hij/zij zich ook laat testen en, indien nodig, op tijd met een behandeling kan starten.
11
POST-EXPOSITIE PROFYLAXIE Er kunnen zich acute situaties voordoen waarin je grote kans loopt op besmetting met hiv. Bijvoorbeeld doordat het condoom scheurt tijdens het vrijen met een partner die seropositief is, of doordat je je per ongeluk prikt met een gebruikte injectienaald, of – en laat ons hopen dat jou dit nooit overkomt – bij verkrachting. Een arts kan dan samen met jou beslissen om te starten met een behandeling met post-expositie profylaxie, of kortweg PEP. Een PEP-behandeling zou de ontwikkeling van hiv in een heel vroeg stadium voorkomen, maar een goed resultaat is niet gegarandeerd. Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk na het risicocontact met de behandeling start. Liefst binnen enkele uren en uiterlijk binnen de 48 à 72 uren. Een PEP-behandeling duurt een maand en is erg zwaar, zowel lichamelijk als psychisch.
12
HIV EN WERKEN OP BTC Jouw hiv-status of die van jouw partner zal geen invloed hebben op je tewerkstellingskansen of promotiekansen bij BTC. Sinds 2011 heeft BTC een hiv-werkvloerbeleid dat van toepassing is op alle werknemers in binnen- en buitenland, en hun rechtstreekse verwanten. BTC wil zijn werknemers sensibliseren en informeren over hiv en aids. Op alle BTC-kantoren zal er een lijst komen met de contactgegevens van plaatselijke gespecialiseerde centra waar men terechtkan voor counselling, testen en behandeling in verband met hiv. Het is de bedoeling dat het hiv-werkvloerbeleid van BTC in 2013 volledig operationeel is.
13
NUTTIGE WEBSITES Meer informatie over hiv en aids kan je vinden op de volgende websites: H et aidsreferentiecentrum aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen: www.helpcenteritg.be H et opvangcentrum dat zorgt voor psychosociale begeleiding van kansarme mensen met hiv in Brussel: www.lhiving.be H et Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid in Antwerpen en Gent: www.sensoa.be Informatie over hiv voor mannen die seks hebben met mannen (een dienstverlening van Sensoa): www.mannenseks.be Informatie over hiv en seksualiteit voor jongeren (een dienstverlening van Sensoa): www.allesoverseks.be. 15
In dit boekje vind je een Lovepack condoom. Lovepack condooms worden geproduceerd volgens de principes van Fair Trade. Zij worden gemaakt van natuurrubber dat op een duurzame en sociaal verantwoorde manier wordt geproduceerd op plantages in Zuid-India. De productie van de condooms gebeurt op een CO2-neutrale manier door CPR GmbH, een Duitse firma in de buurt van Hannover. De distributie van de Lovepack condooms in de Benelux gebeurt door Lotika, een Nederlands bedrijf dat enkel verantwoorde producten verkoopt. Lovepack condooms bestaan in verschillende diktes, smaken en kleuren. Meer informatie kan je vinden op : http://www.lovepack.nl/ en op www.lotika.be
0197
CPR GmbH Im Kirchenfelde 8 D-31157 Sarstedt
Latex
ISO 4074:2002
© 2012 BTC, Belgisch ontwikkelingsagentschap, Brussel. BTC is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor eventuele schade die het gevolg kunnen zijn van deze uitgave.
16
Condooms: gebruiksaanwijzing
GRATIS CONDOOM
Condooms zijn een betrouwbare bescherming tegen ongewenste zwangerschappen, seksueel overdraagbare aandoeningen en hiv, maar helaas is die bescherming nooit 100%. Dit komt, o.a., door verkeerd gebruik. Gebruiksaanwijzing: 1. Open de verpakking vlak voor het gebruik, niet eerder. Kijk uit met scherpe nagels of sieraden. 2. Doe het condoom pas om als de penis stijf is. Als je het condoom omdoet, druk dan het topje van het condoom stevig dicht tussen duim en wijsvinger, zodat er geen lucht inkomt. Zorg ervoor dat de af te rollen ring aan de buitenkant zit. Als de ring per ongeluk aan de verkeerde kant zit, gooi het condoom dan weg en gebruik een nieuw. Houd het topje vast met je ene hand en rol het condoom zover mogelijk af met de andere hand. 3. Trek de penis na de zaadlozing terug als hij nog stijf is. Hierbij houd je het condoom vast bij de ring om afglijden te voorkomen. 4. Doe een knoop in het condoom en gooi het in de prullemand. Gooi een condoom nooit in het toilet. 5. Als er extra glijmiddel nodig is, gebruik dan enkel glijmiddel dat geschikt is voor condooms. Gebruik nooit substanties op vetbasis, zoals vaseline, body lotion, massage-olie, boter, margarine, enz. omdat die het condoom kunnen beschadigen. 6. Raadpleeg altijd een arts bij allergie of irritatie, vooral bij het gecombineerd gebruik met zaaddodende middelen of andere crèmes aan de penis of de vagina.
HOOGSTRAAT 147 1000 BRUSSEL T +32 (0)2 505 37 00 F +32 (0)2 502 98 62
[email protected] www.btcctb.org
V.U.: Carl Michiels, Hoogstraat 147, 1000 Brussel - Foto cover: © BTC / Martin Van der Belen
BTC Belgisch ontwikkelingsagentschap
