HEALTHY ANIMALS, HEALTHY PEOPLE
LOOG
nummer 1, februari 2012
Voorwoord Zie hier, de eerste DIOloog van 2012! Met trots presenteren wij de DIOloog in geheel nieuwe stijl, compleet met nieuwe naam en een prachtige nieuwe lay-out. Deze eerste editie van het nieuwe jaar is een tijdloze, waarin u alles kunt lezen over het naderende vijfde lustrum van DIO in mei, welke groots gevierd zal gaan worden. Ook krijgt u een kijkje in de wereld van de Veterinaires Sans Frontières (VSF) en wordt er ingegaan op wat DIO kan betekenen voor studenten diergeneeskunde, en andersom. Zoals u misschien niet ontgaan is, is stichting
Colofon 18e jaargang, nummer 1, februari 2012 De DIO-dialoog is een driemaandelijkse publicatie van de stichting Diergeneeskunde In Ontwikkelingssamenwerking. Deze uitgave wordt verspreid onder de (student-)donateurs en betrokkenen van Stichting DIO. Stichting DIO Yalelaan 1 3584 CL Utrecht Telefoon: 030-2532032 E-mail:
[email protected] Website: www.dio.nl Giro: 6910 Volg ons ook op Twitter en Facebook! Redactie: Laurien van Hoorn, Danjella Nanninga, Mariette Pilot, Marjon Strijker, Jessica van der Weijden. Donateurs: U kunt praktijkdonateur worden door minimaal 100 euro over te maken op het bovenstaande gironummer: 6910. U kunt ook zelf donateur worden door 25 euro over te maken of studentdonateur worden door 10 euro over te maken. U kunt ook schenken middels automatisch incasso als jaar- of kwartaaldonateur, neemt u hiervoor contact op met Stichting DIO via
[email protected]. Jaardonaties worden afgeschreven in de maand juni. Kwartaaldonaties worden afgeschreven in de maanden maart, juni, september en december. Drukwerk: Xerox (Nederland) Vormgeving: Mariska Oosterhuis Ontwerp DIOlooglogo: Linda van de Kerkhof, www.lintgrafischontwerp.nl
2
DIO aan het einde van 2011 genomineerd voor de ‘Redkiwi’s Goede doelen actie’, waarbij met 992 stemmen de 3e prijs binnen gesleept is! Deze prijs bestaat uit een communicatie advies van Bureau Vrijdag, met de ‘training-on-the-job’: “Hoe zet ik mijn goede doel in de spotlight.” Zeer zeker een welkome training en een goed begin van het nieuwe jaar. Bij deze willen we, namens het bestuur en alle vrijwilligers, iedereen hartelijk danken voor het stemmen! Namens de DIOloog redactie, heel veel leesplezier gewenst!
Inhoud Voorwoord ………….............................................2 Colofon…………………………………………...................2 DIO voor de student ……....................................3 Column: Het hol van de leeuw…........................4 Lustrum: The bigger picture Where worlds meet...........................................5 Internationale VSF-E vergadering…....................6 DIO blikt terug- project Kameroen.....................7 Bedankt, gekookte banaan! Filmrecensie De Lion King..................................8 Dankwoord........................................................8
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
DIO voor de student Wat is DIO? Gezonde dieren, gezonde mensen! Dat is het motto van de stichting. Door studenten opgericht in 1987 en sindsdien altijd grotendeels gerund door de veterinaire student. Ooit begonnen als een initatief om meer aandacht voor de tropische diergeneeskunde te brengen onder de studenten, is het uitgegroeid tot een organisatie die zich op vele manieren bezig houdt met diergezondheid in relatie tot het verbeteren van levensomstandigheden van mensen in ontwikkelingslanden.DIO probeert de minder bedeelden in de wereld te helpen door het geven van steun en advies op het gebied van diergezondheid, zodat de dieren gezond blijven en de mensen zich in hun eigen voedel- en levensbehoeften kunnen blijven voorzien Daarnaast speelt diergezondheid vaak een rol in de gezondheid van de mens. Denk aan zoönoses zoals anthrax en rabies die gemakkelijk overgaan van dier op mens wanneer hygiene en kennis over ziekten ontbreken. Het overbrengen van kennis heeft bij DIO altijd een belangrijke rol gespeeld. Dit vanuit de overtuiging dat overdracht van kennis een belangrijke bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van mensen. Ofwel het bekende chinese spreekwoord: “Geef een man een vis en hij heeft eten voor één dag. Leer een man vissen en hij heeft eten voor heel zijn leven.” Projecten DIO heeft in haar bestaan een heel aantal projecten ondersteund in diverse continenten. Een belangrijke samenwerking is die tussen DIO en het Indiase USSS. Deze samenwerking is eind jaren 90 begonnen en heeft meerdere projecten omvat. Alleenstaande vrouwen hebben trainingen ontvangen over de verzorging van een melkkoe of melkgeiten. Vervolgens kregen ze in cooperatieverband een eigen melkkoe of een koppel melkgeiten. Met de verkoop van de melk kunnen ze in hun levensonderhoud voorzien en voor hun kinderen zorgen. In 2009 is het Lengasiti project van start gegaan in Tanzania, waarbij Community Animal Health
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
Workers werden getraind en DIO heeft geholpen met het opzetten van een vaccinatiecampagne tegen East Coast Fever onder de kalveren van de Maasai in Lengasiti. De student Zoals eerder vermeld is DIO gesticht door veterianaire studenten en door de hulp van studenten wordt de stichting al 25 jaar draaiende gehouden. Zonder veterinaire student, geen DIO. Studenten kunnen op meerder manieren helpen. Voor de verscheidene projecten is DIO op zoek naar vrijwilligers die hun steentje willen bijdragen. DIO zendt geen mensen uit, maar heeft mensen nodig om informatie te verzamelen over geschikte projecten en voor het opstarten van deze projecten. Iedereen is ook vrij om voorstellen voor projecten aan te dragen bij het bestuur. DIO is altijd op zoek naar goede initiatieven. DIO bereikt zijn donateurs via de DIOloog, het kwartaalblad. De commissie bestaat nu uit een vijftal vrijwilligers. Heb je een idee voor een interessant artikel en wil je graag een breed publiek bereiken, stuur dan een mailtje naar de commissie, en dan staat over een tijdje je artikel ook in dit mooie blad. Studenten kunnen ook helpen symposia en lezingen te organiseren. DIO houdt op regelmatige basis vrijwilligersavonden. Hierbij wordt bijvoorbeeld een film getoond over een bepaald land zoals Blood diamond. Soms komen er sprekers die werkzaam zijn in het bui-tenland hun verhaal vertellen. Wil je graag met medestudenten kletsen over het buitenland, ontwikkelingssamenwerking, of gewoon kennis maken onder het genot van een drankje kom dan naar een van deze avonden. Onze deur staat voor je open!
3
Het hol van de leeuw Bert Nanninga is als arts en directeur 18 jaar lang werkzaam geweest in Malawi, Afrika. Gedurende die periode heeft hij veel patiënten - Mens en Dier - Ontwikkelings-strategieën en culturele verschillen voorbij zien komen. Op uitnodiging van de DIOloog redactie geeft hij een korte overdenking van die periode. Commentaar en vragen mogen gemaild worden naar de redactie. Wat een eer om als arts het domein van een stelletje leeuwen te mogen binnengaan! Ik heb deze ervaring weliswaar op meerder fronten gehad, en omdat ik er ondanks -of dankzijdat, nog steeds een paar hersens en handen aan over heb weten te houden, werd ik door mijn dochter benaderd om iets voor DIOloog op papier zetten. Met dank voor de eer. Ter kennismaking: in de artsenij, d.w.z. ‘het vak van arts’ (Van Dale), heb ik voor ons vertrek naar tropisch Afrika, waar ik 18 jaar gewerkt heb, een aantal jaren ervaring opgedaan in de snijdende vakken, de open-hart chirurgie in het bijzonder. Dat was als broekie in het vak natuurlijk spannend, leerzaam en uitdagend; de meters lange incisies voor het oogsten van de veneuze grafts -bijna veterinair- (excusé le mot) gaven me het nodige ‘weefselgevoel’: als chirurg moet je een soort natuurlijke liefde voor weefsels, organen, snijvlakken en the gentle move ontwikkelen. Zonder dat blijft het tobben en wordt het gewoon nooit leuk. Sterker nog: in het tijdperk van de HIV/AIDS kan klungelen in een OK domweg dodelijk zijn. In Malawi heb ik vaak met plezier aan die tijd van luxe teruggedacht. In een tropensetting is het vaak behelpen met je beschikbare middelen en ook de capaciteiten van het personeel laten wel eens wat te wensen over. Ik kan dan ook met enig gevoel van overwinning zeggen dat de eerste (antero-laterale) thoracotomie in de geschiedenis van het St. John’s Hospital (Mzuzu) op mijn naam staat. Het was allemaal nieuw: een patiënt in zijligging, eenzijdig geïntubeerd en op de uitslaapkamer (met Ketamine slapen mensen erg fijn uit...) een adequaat functionerend drie
4
potten systeem. De patiënt, hij had een steekwond (via de long en het diaphragma in de lever) opgelopen als straf voor dieverij, herstelde zo voorspoedig dat hij binnen een week het raam uitklom en daarmee voorkwam de rekening gepresenteerd te krijgen. Ik vond dat stiekem wel een beetje een eervol ontslag, de nonnen dachten er in alle ernst wat anders over.. Hij was in ieder geval de dans ontsnapt. Naast het maken van lange stoere uren in een hypermoderne topkliniek, iets wat inmiddels aan banden is gelegd, gaf die tijd me ook de gelegenheid om de nuchtere keerzijde van top-medisch handelen te ervaren. We blijven mensen en onze neuzen staan niet altijd dezelfde kant op. Van achter het masker van de asepsis viel er veel te observeren van het management steekspel dat zich afspeelde tussen specialisten en ziekenhuis directeuren. Vechten als leeuwen konden ze, dat alles achter gesloten deuren. In Malawi, waar communicatie eigenlijk zelden direct was, was voor mij de OK vaak de plek waar ik de vinger aan de pols van de leeuwen hield: als je met naald en draad een darmnaad legt leverde dat de nodige tijd om bij te praten. De verpleegkundige (als eerste assistent) kon niet weglopen voor je vragen en andersom was dat niet anders. Leeuwen, net als dochters, if you can’t beat them, join them.
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
25-jarig bestaan DIO In 2012 viert DIO haar 25-jarig bestaan. Dit is een bijzondere gelegenheid die groots gevierd zal worden in de week van 21 t/m 27 mei. De lustrumcommissie is al maanden met de voorbereidingen van het lustrum aan de slag. Niet alleen studenten diergeneeskunde, maar ook dierenartsen, kunstenaars, en sportverenigingen werken mee. De commissie bestaat uit 7 vrijwilligers die met plezier hun vrije tijd opofferen om een week te organiseren die men niet snel zal vergeten. Het thema van het lustrum is: The Bigger Picture: where worlds meet. Het doel is om de verschillende werelden: rijk – arm, blank – zwart en GD – LH dichter bij elkaar te brengen. Het zijn verschillende werelden, maar zo groot zijn de verschillen niet. De vrijwilligers zijn leergierig. Vandaar dat er een symposium gehouden zal worden op de faculteit zelf. Op woensdag 23 mei zullen verschillende werelddelen voorbij komen. Er zal onder andere aandacht zijn voor zoönosen in Azië, de bescherming van ecosystemen in Australië, de klimaatsverandering in Afrika en de grote vleesvee ranches in Zuid-Amerika. De vrijwilligers houden ervan met elkaar te feesten. Dan mag een reünie voor oud-DIO’ers natuurlijk niet ontbreken. De specifieke indeling van deze avond is nog geheim, maar de buiken zullen gevuld zijn. De vrijwilligers houden van aandacht. Vandaar dat ze de publiciteit opzoeken. Om DIO en zijn lustrum te promoten heeft een grafisch ontwerper aangeboden een logo te ontwerpen. Daarnaast is er een verjaardagskalender met mooie foto’s verschenen.
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
Musea zijn een zwakke plek van de vrijwilligers. Ze zijn zo enthousiast dat als het aan hen ligt er een tentoonstelling zal verschijnen over DIO. Deze zal bij diergeneeskunde zelf gehouden worden op de eerste verdieping van het Androclus gebouw op de faculteit. De vrijwilligers houden ook van sporten. Een sportactiviteit mag deze week dus niet ontbreken. Op dit moment is de aanvraag voor de sponsorloop “Run For Rabies” door de gemeente goedgekeurd! De opbrengsten van deze hardloopwedstrijd zullen gaan naar Rabiesvaccinaties voor een project. We hopen jullie allemaal te zien de laatste week van mei! Heb je leuke ideeën, anekdotes of wil je meehelpen met de organisatie van de lustrumweek? Stuur dan een email naar
[email protected] De vrijwilligers houden namelijk erg van gezelschap, dus hoe meer hoe beter!
5
Verslag VSF-E vergadering Frontières Europa (VSFE) is het Europese netwerk voor alle VSF’s waar stichting DIO uiteraard ook onder valt. Opgericht in 2001, heeft het als doel om de krachten te bundelen, een netwerk te vormen en samen projecten uit te voeren. Op dit moment zijn VSF Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje, Portugal, Nederland, België, Zwitserland en Oostenrijk lid van VSFE, en van Canada en Tsjechie liggen de aanvragen om lid te worden momenteel bij VSFE. In het afgelopen jaar zijn VSF Oeganda en VSF Noorwegen in het leven geroepen. Een voorbeeld van een project van VSFE is het Development Education Program (DEP) (www.smallscalelivestock.org) waarbij er in Europa een programma werd geschreven en uitgevoerd om de landen in het Noorden bewust te maken van de rol van dieren en ‘small scale livestock’ in het Zuiden. Vooral Frankrijk, Spanje en Duitsland hebben hier actief een rol in gespeeld. Stichting DIO is vanaf het begin actief bij VSFE en heeft een belangrijke rol gespeeld in de vorming en sturing van VSFE gedurende de jaren. Twee keer per jaar komen alle VSFE-leden bij elkaar voor een vergadering, onder het toeziend oog van voorzitter Alessandro Broglia van VSF-Italië. Één keer in de twee jaar is er een General Assembly, waarvoor alle VSFE-leden hun eigen leden mogen uitnodigen. Er is sinds kort ook een coördinator van de VSFE/DEP, namelijk Chiara Cannizzo. Zij zal de komende drie jaar het netwerk van VSFE uitbreiden en de DEP coördineren. Ook zal zij zich bezig houden met het schrijven van 3 zogeheten positionpapers, waarmee de algemene positie van VSFE kan worden bepaald en neergezet. De thema’s zijn food security/sovereignity, production systems, livestock en Climate Change. Danjella Nanninga is de vertegenwoordiger voor DIO binnen VSFE, en was dus ook aanwezig op de vorige VSFE vergadering van oktober 2011, in Innsbruck. Er wordt geprobeerd om naast de vergaderingen ook een symposium te organiseren. Afgelopen jaar was het een symposium van AGES ( Österreichische Agentur für Gesundheit und Ernährungssicherheit) – op hun site is ook
6
een compleet verslag te lezen: http://www.ages. at/. In de middag waren er vier interessante lezingen over de ‘challenges’ en ‘opportunities’ met betrekking tot het gebruik van livestock in ontwikkelingslanden. Het uitroeien en het effect van MKZ op de ‘food chain’ werd aan de hand van voorbeelden uit het Midden Oosten belicht. Het belang van agrarische productie voor voedselveiligheid werd besproken, en ook de moeilijke situatie waarin etnische minderheden zich bevinden (tussen de economie, politieke en ontwikkelingsideeën). Tot slot gaf Alessandro een mooie samenvatting over hoe belangrijk de rol van de dierenarts en VSF is m.b.t. al deze onderwerpen. Na de lunch hebben verschillende VSF’s nog aan de hand van projecten hun ervaringen op dit gebied gepresenteerd. Komend jaar zal DIO de gastheer zijn voor de VSFE vergadering en General Assembly. Deze zal plaatsvinden in de lustrum-week, welke plaatsvindt van 21 t/m 27 mei 2012. Nadat het symposium was afgesloten heeft Erin Frasier (VSF-Canada) een kleine presentatie gehouden over VSF-Canada. VSF-C is begonnen in 2004 en heeft nu al meerdere projecten afgerond. Ze houden zich nu vooral bezig met projecten waar ze ook vrijwilligers (studenten en praktiserende dierenartsen) naartoe kunnen sturen.
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
DIO blikt terug: Project Kameroen In het kader van het lustrum zal op de website www.dio.nl elke maand een nieuw verhaal worden geplaatst over een bijzonder project, een stukje geschiedenis of een paar mooie anekdotes. In deze DIOloog beginnen we deze serie met een terugblik op het project in Kameroen dat van 2006 tot 2009 heeft plaatsgevonden. Een toenmalig lid van Stichting DIO, Hanneke Mertens, is in 2005 naar Kameroen gegaan om te assisteren bij een workshop van de varkensboeren-coöperatie North West Pig Farmers Cooperation (NOWEPIFAC). Het motto van deze coöperatie van meer dan 150 varkensboeren was “Fighting the Feed, Marketing and Disease Crisis of Pigfarming”. Een nobel streven dus! Van het één kwam het ander en na groot enthousiasme en een projectvoorstel is een balletje gaan rollen. Uiteindelijk is de stichting Farmeroon opgericht. Er bleek namelijk een grote vraag naar kennis en faciliteiten. Deze stichting heeft onder andere acht meerdaagse trainingen gegeven over verschillende aspecten van de veehouderij zoals: ‘het houden van varkens, kippen danwel konijnen’, ‘veterinaire aspecten van de veehouderij’ en ‘het oprichten van een coöperatie’. Een deel van deze
trainingen is gegeven door Nederlandse experts. Ook is er een demonstratieboerderij gebouwd waar alle praktische aspecten van de trainingen plaats konden vinden. Daarnaast zijn er diverse spullen aangekocht voor de coöperatie en zelfs een vrachtwagen voor het vervoer van varkens en veevoer. In totaal zijn er met de zeer diverse trainingen ruim 450 mensen bereikt. Vanuit Nederland zijn er voornamelijk vier personen actief geweest voor dit project, waarvan drie leden van Stichting DIO. De verantwoordelijkheid lag hier vooral bij het stukje diergezondheid. Stichting DIO heeft alle trainingen en de demonstratieboerderij gefinancierd. Verder heeft de NCDO (Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling) van de Nederlandse overheid al het opgehaalde geld verdubbeld. Wat is de huidige situatie? In 2011 is Stichting Farmeroon helaas opgeheven. Wel is er nog af en toe contact met de voorzitter van NOWEPIFAC en er zijn ideeën voor een nieuw project. De demonstratieboerderij staat er nog steeds, helaas is er vanwege financiële tekorten op dit moment geen mogelijkheid om hier demonstraties te geven. De vrachtwagen staat nog steeds in Kameroen, maar ook hier is het moeilijk om financiering te krijgen voor de brandstof en eventuele reparaties. Het allerbelangrijkste leeft echter nog wel voort: de opgedane veterinaire en veehoudertechnische kennis onder ruim 450 veehouders in de regio. En de hoop is dat deze kennis onderling zal worden doorgegeven en uitgebreid!
Training in Kameroen. Bron: http://www.freewebs.com/nowepifac/
DIOloog, Nr. 1, februari 2012
7
Bedankt, gekookte banaan! Filmrecensie The Lion King Plannen om Serengeti National Park te bezoeken? Nergens voor nodig! Onlangs verscheen namelijk de 3D versie van Walt Disney’s filmklassieker The Lion King. De makers van de film zijn indertijd persoonlijk afgereisd naar dit prachtige natuurpark in Tanzania ter inspiratie voor de filmlandschappen. Nu The Lion King ook in 3D te bewonderen is, is het net alsof je zelf midden in de savanne staat. De grassprieten deinen mee met de wind en de hongerige hyenakoppen komen angstvallig dichtbij… Het verhaal is uiteraard hetzelfde gebleven. Kleine leeuwenkoning-to-be Simba is getuige van dodelijk verraad in de familie, waarna zijn oom de macht grijpt. Hij vlucht, maar ontsnapt zijn verleden niet. De volwassen Simba moet terugkeren om zijn koninkrijk terug te eisen van zijn kwaadaardige oom. De oplettende kijker is de overeenkomst met Shakespeare’s Hamlet niet ontgaan. Niet alleen het landschap is geïnspireerd op Afrika, ook de verschillende namen en liedjes zijn nauw verbonden met de Afrikaanse cultuur en zijn veelal afkomstig uit de taal Swahili. Zo heet ‘Simba’ in het Nederlands gewoon ‘Leeuw’, en zingt aap ‘Vriend’ (Rafiki) vrolijk een liedje over gekookte bananen. De alom bekende lijfspreuk Hakuna Matata, wordt in het bijbehorende lied-
je al vertaald tot ‘heb geen zorgen’. Deze klassieker van Disney hoort thuis in de filmcollectie van eenieder met een passie voor Afrika. Haal deze DVD en bijbehorend brilletje dus in huis en geniet vanaf de bank van een mooi verhaal, een wijze les, en van een van de meest indrukwekkende landschappen ter wereld. En volg ook nog eens een gratis taalcursus.
Dankwoord Onze hartelijke dank gaat uit naar onze vormgeefster, Mariska, die enorm veel vrije tijd heeft gestoken in het ontwerpen van onze nieuwe layout. Ook gaat onze grote dank uit naar Linda, voor het ontwerpen van het prachtige nieuwe DIOlogo. Natuurlijk willen wij ook alle donateurs hartelijk bedanken, zonder wiens hulp stichting DIO niet zou kunnen bijdragen aan een betere
8
diergezondheid in ontwikkelingslanden en zonder wie de DIOloog niet mogelijk zou zijn. Ook gaat onze dank uit naar alle vrijwilligers van DIO, die allemaal ontzettend hard werken om alles waar DIO voor staat mogelijk te maken. Last but not least wil de redactie van de DIOloog het bestuur bedanken voor hun betrokkenheid en vertrouwen in onze creativiteit.
DIOloog, Nr. 1, februari 2012