NR. 34
Gebedspunten Natuurlijk willen we u vragen om te bidden voor Gaby en de mensen die om hem heen staan en op dit moment verzorgen. Deze telegraaf zal voor een groot deel bestaan uit artikelen die over hem en zijn situatie gaan. De economische situatie in Roemenie is niet best, de armen worden steeds armer en het ziet er niet naar uit dat hier snel verandering in komt; wilt u in uw gebed dan ook denken aan alle mensen in Roemenie en bidden voor een gezond herstel van de samenleving en een verbetering van de leefomstandigheden. Sinds een tijdje steunt de diaconie van Szentimre een gezin dat moeite heeft om rond te komen. De vader en moeder werken hard om alle kinderen en de grootouders te onderhouden, maar hebben desondanks moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Wilt u ook aan hun denken tijdens uw gebed en wilt u danken dat er een na jaren een diaconie in Szentimre die mensen op een praktische manier kan helpen. Wilt u in uw gebed ook denken aan Ds. Kucharski en zijn gezin. Ook zij hebben het ook niet altijd even makkelijk. De kinderen gaan in Oradea naar school en het heen en weer brengen (1/2 uur met de auto) gaat ook z’n tol eisen. Dit naast het feit dat de dominee in een dorp als Szentimre niet alleen dominee, maar ook taxichauffeur, ziekenwagenchauffeur, klusjesman, vraagbaak en nog veel meer is. Wilt in uw gebed vragen om kracht voor Zoltán, zodat hij zijn beroep of beter gezegd roeping zo goed mogelijk mag kunnen uitoefenen in Szentimre.
Voorwoord & colofon Voorwoord Er zijn tijden dat het leven voortkabbelt. Je gaat aan het werk en je komt thuis, geen spanning en sensatie. Het lijkt alsof er geen einde komt aan de rustige tendens van het leven. De rustige tendens van het leven kom je overal tegen, ook in Szentimre. Jaren waren wij altijd even te gast in het kleine huisje van de familie Kovács. Bij elke reis naar Roemenie hadden we het vaste uitstapje naar huisje wat links langs de weg lag. Als je op de weg door zou lopen zou je vanzelf uitkomen bij het meer met daaromheen de vele vissers, die hun hengel alleen in de kast laten staan als er een laag ijs op het meer ligt. We werden steevast zeer hartelijk door Ilonka ontvangen getrakteerd op een koekje. Gaby zat, zoals gewoonlijk, op het bed. En Gabor …? Die zat meestal op de stoel naast de kachel. We ploften naast Gaby op het bed en natuurlijk werden er foto’s van Gaby, Ilonka en hen samen gemaakt die we gelijk weer aan hem lieten zien. Tot groot vermaak van Gaby en Ilonka. Het leukste was het moment waarop Gaby zichzelf op de videocamera terugzag. Het voortkabbelende ritme van dit gezin is inmiddels gestopt; het is veranderd in een draaikolk. Eerst overlijdt Ilonka. Twee maanden later Gabor. In deze telegraaf willen we u iets laten zien van de stroomversnelling waarin het leven van Gaby zich nu bevindt. Groet Jelle Colofon Jelle de Vries, voorzitter Eric Beurskens, secretaris Victor Viveen, penningmeester
Gert Westert (Raad v. Toezicht) Jaques Pilon (Raad v. Toezicht)
Mocht u zich ook betrokken voelen bij de inwoners van Szentimre en dit wilt tonen door een gift over te maken, dan kan dat op het banknummer van de stichting Rabobank 33.59.08.179 t.n.v. Stichting Amersfoort-Sântimreu. De inwoners van Sântimreu zijn u dankbaar voor uw gift!
Klussen aan een Schoolgebouw Al sinds jaar en dag hebben de gebouwen in Roemenie dubbel glas. Toen wij in Nederland tijdens de natte kerstdagen nog door de altijd beslagen ramen van onze doorzonwoning keken, wist men in Roemenie al dat ramen dubbel uitgevoerd moesten worden. En dat werd ruim toegepast in alle gebouwen. Het scheelt stook-kosten en is in de winter comfortabel. Bovendien is het in de huizen met dikke muren ook heel eenvoudig te monteren. Je plaatst gewoon twee kozijnen achter elkaar en klaar is Kéz. Toch kleven er ook een paar nadelen aan dit oeroude concept, de houten kozijnen met de kleine vierkante glasplaatje zijn vaak dun en gammel uitgevoerd. Het hout is van een slechte kwaliteit en de verf is zo mogelijk nog beroerder. Ook doet de zon in Roemenie, dag in dag uit, het werk waar wij een verfbrander voor nodig hebben. In de winter blijken de kozijnen toch vaak vochtig te zijn, waardoor uiteindelijk alleen nog maar het stukje glas overblijft en de rest volledig is verrot. Dit euvel vertoonde zich ook in het schoolgebouw. Behalve dat de kozijnen door het vocht verrot waren, waren ook de muren vol gezogen met water. Heel veel stucwerk dat grotendeels op kosten van Amersfoort in 1996 is aangebracht, was er inmiddels al weer afgevallen. Het dak, dat er ook in die tijd nieuw op was gegaan, was nodig aan een behandeling toe. Even leek het erop dat het niet meer nodig zou zijn om te investeren in dit oude gebouw dat door de staatin gebruik is als school. Het zit namelijk zo dat de regering het nodig achtte dat elk dorp een (goed) schoolgebouw heeft. Kosten voor bouw & onderhoud zouden dan voor rekening van de staat komen. Met enthousiasme is er in zodoende in 2007 begonnen met de bouw van een nieuwe school, compleet met sporthal. Maar helaas, in 2008 is de bouw “tijdelijk” gestaakt wegens geldgebrek. Sindsdien staat er midden in Szentimre een karkas van iets wat ooit een schoolgebouw had moeten worden. Tja, en toen bleek het dus toch nodig te zijn om het oude schoolgebouw op te knappen. Inmiddels zijn de werkzaamheden grotendeels afgerond en zal de school weer voor een aantal jaar gebruikt kunnen worden.Het dak is behandeld, de dakgoot is vernieuwd, de kozijnen zijn vervangen door moderne kunststof kozijnen met dubbel glas, de muren zijn aan de buitenzijde schoongemaakt en opnieuw bepleisterd. Ook binnen is alles geschilderd en geboend. Vanaf 15 september zijn de kinderen weer welk om in hun oude, vertrouwde, maar gepimpte schoolgebouw.
Az temetés (de begrafenis)
door Jelle de Vries
Op zondagavond krijgen we het telefoontje dat Ilonka (de moeder van Gaby) is overleden. Ilonka leed al langere tijd aan huidkanker maar wilde daar niet voor behandeld worden. Ze stond niet open voor chemotherapie. Zeven maand geleden is er een gezwel onder haar voet weggehaald en sindsdien kon ze eigenlijk niet meer lopen. De laatste maanden heeft ze veel op bed gelegen, en waneer ze daar lag, zat Gaby op een stoel naast haar en hield die zo mogelijk de hele dag vast. Na het telefoontje van Zoltán, waarin hij ons vertelt dat Ilonka is overleden besluiten Tina en ik ons gevoel te volgen en bij de begrafenis aanwezig te willen zijn. We boeken het eerstvolgende vliegtuig, dat maandagochtend naar Budapest vertrekt. Gelukkig is er nog genoeg plek! Wanneer we op maandagmiddag dan in het dorp arriveren, worden we opgevangen door een verdrietige Eva Balogh, de diakones. Zij is samen met een groep vrouwen de maaltijd aan het voorbereiden die na afloop van de begrafenis aan de gasten geserveerd zal worden. Met rode ogen zijn de dames bezig met met oprollen van de honderden koolrolletjes en het schillen van de aardappelen, en worden herinneringen aan Ilonka opgehaald. Tina sluit zich aan bij de dames en helpt met het schillen van de laatste aardappels wanneer de voorbereidingen klaar zijn gaan Tina en ik samen met Eva naar het huis van Gaby en zijn vader Gabor. Onzeker over hoe we hen zullen aantreffen gaan we voorzichtig het huisje binnen. Bij binnenkomst loopt Gaby ons al tegemoet en pakt hij mijn hand, die hij voorlopig ook niet meer los laat. We vragen aan Gabor of Gaby begrijpt wat er is gebeurd. Hij zegt dat Gaby niet weet wat er gebeurd is, maar wel beseft dat zijn moeder weg is. Hij had al een paar keer gevraagd waar ze was. Aan Gaby merken we geen verschil t.o.v. andere bezoeken. Hij oogt vrolijk en lacht naar ons. Hij is druk in de weer met het knuffelen van een kleine pluche bambi die hij met Kerst had gekregen.Gabor is triest en verward en zegt aan Eva dat hij geen drinkwater meer in huis heeft. Eva vertelt dat ze gisteren nog tien liter had meegebracht en laat zien waar het staat. De zus van Ilonka is in tussentijd eten aan het koken voor de twee mannen. Ook laat de neef van Gabor zich nog even zien. Gabor komt het huis niet uit deze dagen. Het stuk zeil onder
zijn stoel is bijna doorgesleten en ik bedenk hoe vaak en hoe lang hij op die keukenstoel moet hebben gezeten. Nu staat de televisie zacht maar wanneer wij weer weg zijn zal het geluid van de soaps wel weer terug zijn in het huis. Gabor verontschuldigd zich dat hij ons geen wijn kan aanbieden. Hij laat ons weten dat hij al tijden geen wijn meer in huis heeft gehad terwijl het toch zo lekker is. Ik doe een leugentje om bestwil en zeg tegen hem dat ik het helemaal niet lekker vind om op koude en regenachtige dagen wijn te drinken. Wat is het huis leeg en ‘koud’ zonder Ilonka, zonder haar moederzorg voor Gaby …. Op dinsdag is de begrafenis, we lopen naar het huis waar Ilonka heeft gewoond en waar ze nu ook opgebaard ligt. Vanuit huis zal Ilonka worden begraven, de begrafenisceremonie begint thuis. Al lopend zien we uit de verte al dat er veel mensen op straat bij het huis staan. Bij het huis aangekomen gaan we aan de rand van het erf staan, waar zich ook al veel mensen hebben verzameld. De kist wordt naar buiten gedragen en komt midden in op het erf te staan. Enorm veel bloemen en dennengroen wordt op de kist gelegd. Een aangrijpend moment is als Gaby en Gabor naar buiten komen en vooraan bij de kist gaan zitten. Vader en zoon, samen en toch alleen. Familie en vrienden staan om de kist heen Er wordt uit de bijbel gelezen en dominee Kucharszki spreekt een gebed uit.
Nadat er samen is gezongen, wordt de kist op een wagen geplaatst en verplaatst de stoet zich naar de kerk. Gabor en Gaby blijven achter in het huis, voor hen eindigt de ceremonie hier. Ook wij laten Gaby en Gabor hier achter, dit is ons afscheid, geen zwaaien zoals altijd maar triest en gelaten kijken we naar hen achterom. Zwijgend en met tranen in onze ogen lopen we in de stoet mee naar de kerk. We denken terug aan Ilonka, aan haar warme persoonlijkheid. Aan haar liefde voor haar zwaar gehandicapte zoon, die in Roemenie eigenlijk niet had mogen leven. We zijn dankbaar dat we haar hebben leren kennen. In de kerk zingen we en kijkt ds. Kucharszki terug op het zware leven van Ilonka aan de hand van Jeremia 10:23. Ook blikt hij terug op de zegeningen die Ilonka heeft ontvangen, waaronder de steun en het gebed uit onze gemeente in Amersfoort. Na afloop van de dienst gaat de stoet zingend op weg naar de begraafplaats. Hier wordt na het lezen van een Bijbeltekst en het gezamenlijk uitspreken van de geloofsbelijdenis de ceremonie afgesloten. Een groep mannen uit de naaste familie laat de kist in het graf zakken waarna zij het graf delven en met bloemen afdekken. Het officiële deel is ten einde wanneer een ieder weer beneden in het dorp is. Wij sluiten ons aan bij de familie en gaan naar het cultuurhuis waar we een lekkere maaltijd krijgen.
Een t(e)huis voor Gaby Szentimre 30 Augustus. Tussen de bezoeken door en de begrafenis zijn we aan het denken over en het zoeken naar opvang voor Gaby. Gabor is niet in staat om voor zijn zoon te zorgen, en met de trieste uitdrukking “het zal een lange koude winter worden” weet hij dat ook hij afscheid van Gaby moet gaan nemen. Naast het verdriet plagen diverse ouderdomsklachten zijn lichaam. Bovendien is hij verward en vergeetachtig. Zodra Gabor de kans krijgt zal hij de fles drank weer grijpen. Een middel om de misére te vergeten. Maar evenmin als de televisiebeelden, die toch al met moeite te zien zijn, zal dit zijn lange, eenzame dagen niet kunnen vullen of verzachten . Al pratend en denkend over een nieuw thuis voor Gaby, komen we al gauw tot de conclusie dat dat niet in Szentimre zal zijn …... Gaby is aan zijn eigen leefomgeving gewend, daar bij zijn vader is hij thuis. Ook al is het contact tussen vader en zoon niet zoals tussen moeder en zoon, toch is Gaby in de nabijheid van zijn vader rustig en kan hij door zijn vader gekalmeerd worden. Bij ‘vreemden’ is Gaby onrustig en moeilijk in bedwang te houden, uiteindelijk is hij lichamelijk een man van veertig en met zijn 100 kilo een behoorlijke zwaargewicht. Eind september In de afgelopen weken hebben we gezocht naar connecties en instanties in Hongarije die ons zouden kunnen helpen in de zoektocht naar een t(e)huis voor Gaby. We zijn er steeds vanuit gegaan dat Gaby in Hongarije terecht moet komen omdat hij geen Roemeens spreekt en verstaat. Daarmee was, naar ons idee, de weg naar een Roemeense instelling afgesloten. Maar ook de zorg voor verstandelijk beperkten ligt in Roemenie doorgaans op een lager niveau dan in Hongarije. De zorg voor Gaby is de afgelopen maanden in eerste instantie gegeven door mensen uit de gemeente en door zijn vader. Ondanks al deze goede zorg is Gaby in een paar weken tijd 5 kilo van zijn gewicht kwijtgeraakt. Niet alleen wij zijn aan het zoeken, ook Zoltán zet zich er volledig voor in. Hij heeft goede contacten in Hongarije die hem verder helpen en in contact brengen met een instelling voor verstandelijk beperkten. Zowel Zoltán als wij gaan in gesprek met de contactpersoon vanuit het tehuis en gelukkig krijgen we al vrij snel het bericht dat zij ruimte hebben voor Gaby en hem ook willen opnemen. Er is één nadeel … het tehuis staat in Budapest, zo’n 5 uur rijden vanaf Szentimre.
Oktober Op dinsdag 19 oktober horen we dat de gezondheid van Gabor hard achteruit gaat. Na contact met een huisarts wordt hij opgenomen in het dichtstbijzijnde ziekenhuis, in Oradea. Maar nog diezelfde dag wordt hij ontslagen…. de familie kan de gezondheidszorg niet bekostigen en ze hebben geen mogelijkheden om de overige, praktische verzorging (o.a. eten) op zich te nemen. Op donderdag 21oktober overlijdt Gabor aan een longontsteking. Gaby gaat nog diezelfde dag naar een oom die voorlopig voor hem zal zorgen.
Het is 29 oktober wanneer een tante van Gaby samen met twee ouderlingen en Zoltán naar Budapest gaan om een eerste bezoek te brengen aan de instelling voor mensen met het Down Syndroom. De rondleiding in het tehuis geeft hoop, de bewoners worden goed verzorgd en er is dagbesteding d.m.v. activiteiten. Het huis ziet er netje uit en de mensen zijn vriendelijk. De gesprekken met de directie van het tehuis maken duidelijk wat er allemaal moet gebeuren voordat Gaby welkom geheten kan worden. Er zal een voogd moeten worden aangesteld, deze persoon moet al het papierwerk voor Gaby gaan regelen. Er moet een Hongaars paspoort geregeld worden, pas als Gaby Hongaars burger is, kan hij immigreren naar Hongarije. Officieel kan Gaby dan nog niet in het tehuis worden opgenomen omdat de Hongaarse overheid hem dan nog geen uitkering/ tegemoetkoming in de kosten betaalt. Hij zou dan eerst een maand ergens anders in Hongarije moeten wonen. Maar omdat de situatie zo schrijnend is, heeft men een ander oplossing gevonden. De eerste maand in Hongarije zal Gaby, voor de wet, ingeschreven staan op een vast woon/postadres. Ondertussen zal Gaby al worden opgenomen in het tehuis in Budapest, maar zonder uitkering van de Hongaarse overheid. Dat zal pas een maand later starten. De eerste maand van Gaby’s verblijf in het tehuis zal dus hogere kosten met zich meebrengen. Deze extra kosten zullen worden opgebracht door de familie van Gaby. De overige kosten voor de opvang van Gaby zullen via de diaconie van Szentimre voor het grootste deel uit Amersfoort komen. Elders in de Telegraaf zullen we dit toelichten. Alles is nu in gang gezet om Gaby zo spoedig mogelijk in het tehuis in Budapest te laten wonen. We hopen dat hij er in december kan gaan wonen.
Zomerreis 2011 Volgend jaar is het weer zo ver! Want volgend jaar wordt er weer een echte zomerreis georganiseerd. Na alle speciale reizen die we de laatste jaren hebben gehad, gaan we “gewoon” weer met een groep naar Szentimre toe. En deze groep kan bestaan uit ouderen, jongeren, mannen, vrouwen of hele gezinnen, kortom een ieder die zin heeft om mee te gaan is van harte uitgenodigd. Zoals het er nu naar uit zien zal de reis plaatsvinden in de eerste twee weken van de maand augustus. Het is dan nog vakantie en als we terug zijn is er nog tijd genoeg om bij te komen, want de scholen zijn dan nog niet begonnen. Ontmoeten We zullen je deze week proberen kennis te laten maken met het dorp en de inwoners. Door hun gastvrijheid zal dit zeker geen probleem zijn. Leer je broeders en zusters in Szentimre beter kennen door samen te eten, te drinken en te praten. Daarnaast is er volop de gelegenheid om te genieten van het weer en de natuur. Een duik van de bekende (10 meter hoge) toren in het meer in mag daarbij natuurlijk niet ontbreken. Leren We willen tijdens de komende reis natuurlijk ook de nodige aandacht besteden aan ons geloof. Door middel van bijbelstudies, discussies, zang en meditaties hopen we ook op deze manier een goede tijd te hebben. Heb je interesse en wil je hier graag meer over weten? Zorg dan dat je een van de bestuursleden van de Stichting te pakken krijgt en laat ze u nog enthousiaster maken.
De vriendenkring van Gaby Gaby is nog dit jaar welkom in de instelling voor mensen met het Down syndroom in Budapest. Down Alapítvány is een professionele instelling waar hij de aandacht en zorg krijgt die hij nodig heeft. Klik hier www.downalapitvany.hu, voor een kijkje op de website. Deze zorginstelling vraagt maandelijks per bewoner aan zijn of haar familie een eigen bijdrage.Voor de familie van Gaby is deze bijdrage niet op te brengen en zij zullen dus een beroep doen op de diaconie van de gemeente van Szentimre. Als steunende gemeente in Amersfoort willen wij graag de diaconie ondersteunen in de maandelijkse financiele bijdrage voor Gaby. Hoeveel geld is er nodig? Om Gaby te ondersteunen hebben we per maand ongeveer € 150,00 nodig. Hoe willen we dat bij elkaar krijgen? We willen een vriendenkring voor Gaby opzetten die hem financieel zal steunen. Op deze manier hopen we met elkaar, als vrienden van Gaby, de financiële zorg voor hem te dragen zodat hij in het tehuis kan wonen. Hoe kan ik meedoen? Ben je bereid om een vast bedrag (per maand) te geven (het liefst via automatische overschrijving) geef dit dan door aan één van de bestuursleden van de stichting. Wanneer je bent aangemeld als Vriend van Gaby houden we je, via een nieuwsbrief, op de hoogte van het wel en wee van Gaby. Wanneer we Gaby bezoeken zullen we foto’s en het nieuws over hem doorsturen.
Gezocht in noord
Penningmeester www. m/v amersfoort
santimreu.nl
De stichting Amersfoort Sântimreu is op zoek naar een enthousiaste vrijwilliger die de taak van penningmeester op zich wil nemen in ons bestuur. Een maal per maand komen wij samen om te vergaderen. Tijdens deze vergaderingen worden de diverse bestuurlijke zaken doorgenomen m.b.t. tot het wederzijds contact dat wij hebben met de gemeente in Sântimreu. De penningmeester heeft als taak de financiën bij te houden en eenmaal per jaar de jaarrekening te presenteren aan het bestuur en de raad van toezicht. Spreekt deze functie als bestuurslid je aan en wil je hier meer over weten of wil je een keer een vergadering bijwonen? Neem dan contact op met : Victor Viveen,
[email protected], 033-4945900
Stichting Amersfoort Sântimreu
