nummer 4, oktober 2012
Voorwoord Het is alweer oktober en buiten is het guur en koud. De herfst is duidelijk aangebroken. Gelukkig krijgt menig DIO-er het weer een beetje warm van binnen als hij of zij terugdenkt aan het mooie voorjaar met dat prachtige lustrum! Maar er moet natuurlijk niet alleen teruggeblikt worden, want de wereld draait door. Vanuit dit oogpunt is er in deze DIOloog veel aandacht voor politiek, met aandacht voor de situatie in Nederland en ons nieuwe beleid omtrent ontwikkelingshulp, maar ook voor recente ontwikkelingen in Afrika. Zo zult u kennis maken met de eerste vrouwelijke president op dat continent,
Colofon 18e jaargang, nummer 4, oktober 2012 De DIO-dialoog is een driemaandelijkse publicatie van de stichting Diergeneeskunde In Ontwikkelingssamenwerking. Deze uitgave wordt verspreid onder de (student-)donateurs en betrokkenen van Stichting DIO. Stichting DIO Yalelaan 1 3584 CL Utrecht Telefoon: 030-2532032 E-mail:
[email protected] Website: www.dio.nl Giro: 6910 Volg ons ook op Twitter en Facebook! Redactie: Laurien van Hoorn, Danjella Nanninga, Mariette Pilot, Marjon Strijker, Jessica van der Weijden. Donateurs: U kunt praktijkdonateur worden door minimaal 100 euro over te maken op het bovenstaande gironummer: 6910. U kunt ook zelf donateur worden door 25 euro over te maken of studentdonateur worden door 10 euro over te maken. U kunt ook schenken middels automatisch incasso als jaar- of kwartaaldonateur, neemt u hiervoor contact op met Stichting DIO via
[email protected]. Jaardonaties worden afgeschreven in de maand juni. Kwartaaldonaties worden afgeschreven in de maanden maart, juni, september en december. Drukwerk: Xerox (Nederland) Vormgeving: Mariska Oosterhuis Ontwerp DIOlogo: Linda van de Kerkhof, www.lintgrafischontwerp.nl
2
en bieden we een overzicht van recente ontwikkelingen in Somalië, waar voor het eerst sinds 20 jaar weer een parlement is. Om ook op veterinair gebied niet achter te blijven, duiken we in de details rondom de uitbraak van het zoönotische Hantavirus in Amerika. Een epidemie waardoor een van onze redactrices met iets minder warme gevoelens terugkijkt op haar zomer in dat bewuste park! Namens de redactie wens ik u veel leesplezier en hoop ik dat het u niet warm of koud laat!
Inhoud Introductie Eerstejaars Eigen land eerst- Politiek en ontwikkelingssamenwerking Vrouwen aan de top in Afrika Eindelijk een stabiel Somalië? Help, het Hantavirus! Kleine Bij – Boekrecensie
3 4 5 6 7 8
Jaarincasso De penningmeester wil u graag attenderen op het feit dat in de week van 12 november de jaarincasso’s weer geïncasseerd zullen worden. Voor vragen of het doorgeven van (adres)wijzigingen kunt u mailen naar
[email protected]. Hebt u nog geen automatische incasso en wilt u dat wel? Dan kunt u het bijgevoegde incassoformulier invullen en opsturen.
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
Introductie eerstejaars In september was het weer zo ver: 225 popelende eerstejaars stonden klaar voor hun introductie bij de studie diergeneeskunde. Natuurlijk mocht ook een kennismaking met DIO niet ontbreken en daarom zijn de nodige activiteiten ondernomen! Hoewel de eerstejaars maandag 6 september al mochten beginnen met rondleidingen door de klinieken, het hoofdgebouw en de boerderij, waren de verenigingen van diergeneeskunde op dinsdag aan de beurt. Met vier man sterk hebben we op 7 september alle eerstejaars in groepen een presentatie gegeven over wat DIO is en doet. Er was veel enthousiasme te bespeuren en dat heeft geresulteerd in nieuwe st u d e ntd o n ate u rs , veel nieuwe mailadressen voor de DIO-update en geïnteresseerden voor onze commissies.  Donderdag was het tijd voor de sportdag. Alle eerstejaars doen in teams mee en ook alle verenigingen mogen zich inschrijven om zich van hun sportiefste kant te laten zien. Met 9 DIOers gingen we in sportkleding en DIO-shirts naar het sportterrein Olympos. De sfeer zat er goed in en hoewel onze eigen verwachting was dat we de dagwinnaar zouden worden, hebben we dit toch nèt niet gehaald. Vrijdag begon het eerstejaarsweekend. Voor DIO nog even een rustdag want pas op zaterdag waren wij aan de beurt om met een prachtig ‘koe-bord’, blaaspijpjes en pijltjes naar Someren af te reizen om op de spellenmiddag van het weekend, alle eerstejaars een heus DIO-spel te
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
laten spelen. Onze Afrikaanse koe in nood moest namelijk verdoofd worden met behulp van een blaaspijp en bijbehorende verdovingspijltjes. Wederom een heel geslaagde en gezellige dag. De laatste eerstejaarsactiviteit stond gepland op donderdag 13 september, waar we te vinden waren tijdens de activiteitenavond voorafgaand aan de welbekende eerstejaars Vet-inn (diergeneeskundefeest). We hadden een heuse cocktailbar gemaakt bij de Solleysel (de paardenvereniging) naast hun Saloon. De opbrengst van de heerlijke cocktails is voor het nieuwe project in Malawi! Al met al weer een geslaagde introductieperiode waar DIO heel actief is geweest en veel eerstejaars kennis hebben kunnen maken met de gezelligheid en het mooie werk van DIO.
3
Eigen land eerst? - Politiek en ontwikkelingssamenwerking In Nederland is de discussie of we moeten bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking al lang voorbij. Nu draait het vooral om de vraag hoeveel. Aan de andere kant van het kanaal is er een heel andere discussie aan de gang. De huidige Engels regering wil de huidige steun maar 10 miljard omhoog brengen naar bijna 13 miljard euro. En dat terwijl de crisis ook daar voelbaar is. In ons land roept rechts dat er in het huidige klimaat minder geld moet naar het buitenland. Eigen land eerst. Zo zegt de VVD dat ze willen bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking omdat landen zichzelf in stand moeten leren te houden. Daarnaast komt het geld volgens de partij niet op de juiste plekken, maar blijft het liggen bij de corrupte regering. De Partij voor de Vrijheid vindt dat de ontwikkelingshulp, behoudens noodhulp, moet worden afgeschaft. Links wil niet fors bezuinigen op de ontwikkelingssamenwerking. De SP wil juist het budget voor ontwikkelingssamenwerking verhogen. De PvdA zegt te willen blijven investeren in internationale samenwerking, democratie en rechtsorde. Ze streven naar een eerlijke en sterke wereldeconomie. In Groot-Brittannië is het verassende dat juist de conservatieven en meer rechtse leden, roepen om meer steun van de ontwikkelingshulp. Een wereld van verschil met de huidige situatie in Nederland. Dit doordat men van mening is dat ontwikkelingshulp een investering is die zichzelf zal terugbetalen. De Britse secretaris-generaal van ontwikkelingssamenwerking Mark Lowcock hoopt dat de aankomende Nederlandse regering niet zal korten op ontwikkelingssamenwerking. Hij zegt dat Nederland in het verleden juist veel geld heeft weten te halen uit de ontwikkelingshulp, doordat er nieuwe handelspartners zijn gecreëerd. Hij wijst hiermee op de explosieve groei in Latijns-Amerika, Azië en Afrika. Lowcock geeft wel aan dat het voordeel geen zekerheid
4
is. In het verleden zijn landen als Venezuela en Bolivia zich meer gaan afzetten. Dit doordat ze juist economisch zelfstandig zijn geworden. Het uitgangspunt van Groot-Brittannië blijft echter dat iedereen gebaat is bij vrije handel. De klachten over de corruptie en hulpafhankelijkheid worden bij de overburen ook vaak gehoord. Lowcock geeft aan het geld niet altijd op de goede plek terechtkomt, maar dat de resultaten overwegend positief zijn. Helaas steunt een meerderheid van de Nederlanders met 53% het plan om te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. Dit in tegenstelling tot Groot-Brittannië waar maar 27% wil bezuinigen. Lowcock is duidelijk: “Als we nu niet helpen, wanneer dan wel? En als wij het niet doen, wie dan wel?”
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
Vrouwen aan de top in Afrika De primeur van Afrika werd beleefd in Liberia. In 2006 werd in een eerlijke verkiezingsstrijd Afrika’s eerste vrouwelijke president gekozen, namelijk Ellen Johnson-Sirleaf. De weg naar de macht in Liberia was lastig. Eind 2003 gaf de toenmalige president Charles Taylor de strijd op. Liberia was een land van onrust en oorlog. Onder zijn bewind hebben tijdens twee burgeroorlogen duizenden mensen de dood gevonden door geweld. Toen Taylor in 2003 werd aangeklaagd door het Sierra Leone Tribunaal vluchtte hij naar Nigeria. Hierna was het aan de overgangsregering om vrije verkiezingen te regelen. Ellen Johnsen-Sirleaf ging toen de verkiezingsstrijd aan met de sympathiek overkomende ex-voetballer George Weah. JohnsenSirleaf was duidelijk de sterkere kandidate doordat ze econome is, ervaring had als minister en bij de Verenigde naties heeft gewerkt. Als een van haar eerste stappen stelde de nieuwe presidente een waarheidscommissie in, die zich moest gaan buigen over de schendingen van het mensenrecht die tijdens de burgeroorlog hadden plaatsgevonden. Door de oorlog is veel van de infrastructuur verloren gegaan en zijn vele scholen vernietigd, waardoor de meeste Liberianen niet naar school kunnen. De nieuwe presidente strijdt, naast een stabiel en welvarend Liberia en goed onderwijs, ook voor betere vrouwenrechten. In 2011 werd ze onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. Liberia heeft met haar een capabele, enthousiaste en democratische president gekozen. Joyce Banda is recentelijk (april 2012) gekozen tot president van Malawi. Na de plotselinge dood van president Bingu wa Mutharika
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
werd Joyce Banda de eerste vrouwelijke president van het land en dus de tweede vrouwelijk president op het Afrikaanse continent. Haar eerste maanden heeft ze al veel stof doen opwaaien. Zo heeft ze erg veel ingespeeld op de westerse gemeenschap en gepleit voor het opheffen van het verbod op homoseksualiteit. Homoseksualiteit is in Malawi namelijk strafbaar. Daarnaast heeft zij de nationale munt met een derde gedevalueerd. Het IMF wilde dit al lange tijd. Ze viel internationaal ook op doordat ze de presidentiële privéjet en zestig limousines in de verkoop gooide. Ze gaf aan geen behoefte te hebben aan dit alles. Het beleid heeft zijn vruchten afgeworpen, doordat EU-landen nu meer naar Malawi lijken toe te trekken. De Afrikaans Unie heeft afgelopen juli ook voor het eerst een vrouwelijke leider gekregen. De Afrikaanse Unie is de supranationale politieke unie van Afrikaanse landen. De Zuid-Afrikaanse Nkosazana Dlamini-Zuma werd gekozen tot voorzitter van het dagelijks bestuur. Dlamini is de ex-vrouw van de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma. Ze is minister van Binnenlandse Zaken in zijn kabinet en eerder was ze minister van Volksgezondheid en van Buitenlandse Zaken.  Drie sterke vrouwen bevinden zich op dit moment aan de top in Afrika. Ze lijken stuk voor stuk erg capabel voor de problemen waar ze mee te maken hebben. Het is natuurlijk altijd de vraag hoeveel ze zullen bereiken. Echter, het feit dat er op dit moment zoveel vrouwen een hoge positie hebben is natuurlijk al een prachtige prestatie op zich.
5
Eindelijk een stabiel Somalië? In augustus 2012 vonden er in Somalië voor het eerst in meer dan 20 jaar verkiezingen plaats, na een lange periode zonder effectieve centrale overheid. Is het eindelijk tijd voor optimisme over ‘de gefaalde staat’? En hoe is de problematiek eigenlijk ontstaan? Een overzicht van de situatie in Somalië. In 1960 werd de voormalige Engelse kolonie Somaliland onafhankelijk verklaard en vormde samen met het Italiaanse Somaliland, Somalië. In 1969 kwam generaal Mohamed Siad Barre dankzij een coup aan de macht. Hij streefde van begin af aan naar een ‘Groot-Somalië’. Hij viel in 1977 Ogaden binnen, een etnisch Somalische regio van Ethiopië. Somalië kreeg echter niet de internationale steun welke het verwacht had. De rebellen en het Nationale leger werden verslagen en moesten zich terugtrekken, waarna een wapenstilstand werd afgekondigd. In 1991 werd Barre afgezet door de gewapende oppositie, waarna het land jarenlang wordt verscheurd door een burgeroorlog. Een vredesmacht van de Verenigde Naties werd al snel ingezet, maar wist geen rust te brengen in het gebied en vertrok in 1995. Sinds het uitbreken van de burgeroorlog bestond er geen centraal gezag meer. Eerst maakten egoïstische krijgsheren de macht uit, maar radicaal islamitische terreurgroepen waaronder de aan Al Qaeda gelieerde groepering Al Shabaab, krijgen steeds meer grip over het land gedurende de jaren. Ondertussen zijn er twee regio’s die hun eigen plan trekken. Somaliland, in het noorden, verklaarde zichzelf onafhankelijk kort nadat de burgeroorlog uitbrak in 1991, maar wordt door geen enkele overheid erkend. Ook Putland, in het noordoosten, verklaart zichzelf autonoom in 1998. Vanaf 2004 vindt echter een omslag plaats. Buurlanden, de VS en Europa werden bang voor
6
de groeiende invloed van de islamitische terreurgroepen. Een overgangsregering, gesteund door de VN, werd ingesteld en ging het land besturen na 14 mislukte formatiepogingen. Ter ondersteuning kwam er een vredesmacht van de Afrikaanse Unie. Al-Shabaab werd in 2011 uit de hoofdstad Mogadishu verdreven. Ondanks dit succes controleert al-Shabaab echter nog steeds grote delen van zuidelijk Somalië. In 2011 brak ook de ongekende droogte uit in de hoorn van Afrika, waardoor veel mensen door hongersnood omkwamen en gedwongen werden te vluchten naar Kenia en Ethiopië. Ook piraterij viert hoogtij, aangezien piraten ongestoord te werk te gaan dankzij het gebrek aan effectieve regering. Op 20 augustus van dit jaar werden voor het eerst in 21 jaar verkiezingen gehouden en een parlement geïnstalleerd, waarmee een einde kwam aan een periode van acht jaar bestuur door de tijdelijke regering. Hassan Sheikh Mohamud is de nieuwe president. De internationale gemeenschap hoopt dat met de vorming van het kabinet meer stabiliteit zal ontstaan in Somalië. Optimisten noemen de verkiezingen een belangrijke fase in de heropbouw van de ‘mislukte staat’. Critici vinden dat roofzuchtige politici de overgang hebben gekaapt. De toekomst zal duidelijk maken wie er gelijk krijgt. Dat de stabiliteit zeker nog niet helemaal is wedergekeerd, blijkt echter uit het feit dat enkele weken na zijn benoeming al een (mislukte) aanslag is gepleegd op president Mohamud welke opgeëist is door al-Shabab.
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
Help, het Hantavirus! Afgelopen juni heeft er een uitbraak plaatsgevonden van het Sin Nombre hantavirus (SNV) in Yosemite National Park in de Verenigde Staten. Het virus wordt overgebracht via urine of uitwerpselen van de hertmuis (Peromyscus maniculatus), die opgedroogd via stofdeeltjes mensen kunnen besmetten. Met een incubatietijd van zes weken is het niet gemakkelijk om de ziekte snel op te merken, daarom is het nog onbekend hoeveel mensen er precies zijn besmet. Van griepachtige symptomen tot serieuze respiratoire problemen die leiden tot het falen van de longen, kan een besmetting tot sterfte leiden. Tijd om het Hantavirus eens iets beter te leren kennen! De hertmuis komt in Nederland niet voor, maar met meer dan 3 miljoen bezoekers per jaar is Yosemite National Park één van de meest bezochte nationale parken in Amerika. Het is niet de eerste keer dat het virus zich voordoet in het park, maar het is wel de meest serieuze uitbraak tot nu toe. Tot zover zijn namelijk al drie mensen gestorven aan de infectie. Het virus is echter voor de Amerikanen al een bekend probleem. In 1993 stierven twintig personen aan het hantavirus pulmonaire syndroom (HPS), dat volgde op de koorts, rillingen en spierpijn. Amerika is daarbij niet de enige plek waar dit virus voorkomt. Ook in Europa en Azië komen types van het hantavirus voor. Hier zorgt het virus voor het ‘hemorragische koorts en nier syndroom’(HFRS), bestaande uit koorts, bloedingen en nierfalen. In het jaar 1485 woedde er in Engeland de ‘sweating sickness’, waarvan wetenschappers tegenwoordig beweren dat de symptomen erg op die van HPS lijken. Ondanks dat het nog niet volledig bewezen is, lijkt dit op een van de eerste uitbraken van het Hantavirus in Europa! Op een heel ander continent werd in 1976 een type van het hantavirus gevonden in de Koreaanse veldmuis. Tijdens de Koreaanse Oorlog, die woedde van 1950 tot 1953, vielen er bijna drieduizend slachtoffers door het virus. Er is in die tijd erg veel onderzoek naar verricht om erachter te komen welk agens precies voor de
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012
enorme sterfte had gezorgd. Er was ruim 25 jaar onderzoek nodig om het hantavirus te identificeren! Het virus werd vernoemd naar de regio waar het als eerste was ontdekt, namelijk de Hantaan Rivier, in de buurt van Seoul, Zuid-Korea. Ten slotte is ook in Afrika in de Afrikaanse houtmuis (Hylomyscus simus), in 2006 een hantavirus gevonden in Sangassou, een plaatsje in Guinea. Dit hantavirus staat dan ook beter bekend onder de naam Sangassou virus (SANGV). Bij mensen zijn al antilichamen tegen het virus aangetoond, maar het is nog niet helemaal bekend wat voor symptomen een infectie met zich meebrengt. Er wordt gedacht aan HFRS wat wordt gezien in Europa en Azië, maar er wordt nog onderzoek gedaan om dit aan te tonen. In ieder geval is het hantavirus dus wereldwijd verspreidt en moet men altijd rekening houden met wilde knaagdieren, die het kunnen overbrengen op de mens.
7
Kleine bij - boekrecensie ‘We willen je eigenlijk niet vertellen waar dit boek over gaat. Op het moment dat je begint te lezen, wil je je vrienden erover vertellen. Maar vertel hun alsjeblieft ook niet waar dit boek over gaat. Door de magie van het boek komen ze het vanzelf te weten.’ Met deze beschrijving op de achterflap van het boek Kleine Bij, geschreven door Chris Cleave, moeten we het doen. Het boek is inderdaad magisch en zeker de moeite waard om te lezen. Toch moet je natuurlijk net genoeg weten om het boek te willen gaan lezen, en daarom vertellen we je dit: “The Other Hand” is een verhaal over twee vrouwen. De ene is een jonge Afrikaanse asielzoekster, Kleine Bij. Ze heeft vreselijke dingen meegemaakt in haar nog korte leven. De andere vrouw is Sarah, een succesvolle Britse tijdschriftredactrice. Jaren geleden ontmoetten zij elkaar op een strand aan de Nigeriaanse kust. De scène die zich daar heeft afgespeeld, is tekenend voor de levens van zowel de Britse als voor Little Bee. Het verhaal begint op het moment dat de wegen van de beide vrouwen elkaar opnieuw kruisen, nadat Kleine Bij dankzij een bureaucratische misser zonder
8
papieren uit een Engels asielzoekerscentrum wordt vrijgelaten. De kracht van het boek is de manier waarop de strandscène, en daarmee de voorgeschiedenis, zich langzaam maar zeker ontrafelt. Stukje bij beetje worden lege plekken ingevuld en vormt het aangrijpende verhaal zich. Ondertussen richt Little Bee haar verwonderde blik op vooroordelen en onrechtvaardigheden en zet ze de lezer aan tot nadenken, de ene keer glimlachend, de andere keer ontroerd. Daarnaast doet ze je huiveren door, lichtvoetig en subtiel te vertellen over de gruwelijkheden die ze heeft meegemaakt. De Engelse Chris Cleave (1973) woont in Londen en is in het dagelijks leven columnist bij The Guardian. Naast “Kleine Bij” schreef hij “Licht Ontvlambaar”, dat in twintig landen verscheen. “Kleine Bij” was een groot succes bij pers en publiek.
DIOloog, Nr. 4, oktober 2012