nummer 2, juni 2013
Voorwoord Na een drukke, maar gezellige periode zijn we alweer aangekomen bij de laatste DIOloog van dit collegejaar. De afgelopen tijd zijn er vele leuke en leerzame activiteiten geweest. Allereerst was er op 21 maart het jaarlijkse symposium van DIO, dat dit jaar als onderwerp Azië had. Vervolgens gingen twee DIO bestuursleden op 19 april naar Brussel voor de vergadering van ons Europese netwerk, VSF International. Daarnaast waren op 18, 19 en 20 april de Voorjaarsdagen, waar DIO ook aanwezig was. Blader voor meer informatie hierover snel door naar pagina vier! Op pagina drie staat een interessant stuk over de veelbe-
Colofon 18e jaargang, nummer 2, juni 2013 De DIO-dialoog is een driemaandelijkse publicatie van de stichting Diergeneeskunde In Ontwikkelingssamenwerking. Deze uitgave wordt verspreid onder de (student-)donateurs en betrokkenen van Stichting DIO. Stichting DIO Yalelaan 1 3584 CL Utrecht Telefoon: 030-2532032 E-mail:
[email protected] Website: www.dio.nl Giro: 6910 Volg ons ook op Twitter en Facebook! Redactie: Maureen Veld, Marjolijn van Mourik, Mieke Overvliet, Mariette Pilot, Jessica van der Weijden. Donateurs: U kunt praktijkdonateur worden door minimaal 100 euro over te maken op het bovenstaande gironummer: 6910. U kunt ook zelf donateur worden door 25 euro over te maken of studentdonateur worden door 10 euro over te maken. U kunt ook schenken middels automatisch incasso als jaar- of kwartaaldonateur, neemt u hiervoor contact op met Stichting DIO via
[email protected]. Jaardonaties worden afgeschreven in de maand juni. Kwartaaldonaties worden afgeschreven in de maanden maart, juni, september en december. Drukwerk: Xerox (Nederland) Vormgeving: Mariska Oosterhuis Ontwerp DIOlogo: Linda van de Kerkhof, www.lintgrafischontwerp.nl
2
sproken Nelson Mandela. Na ons landenprofiel over Uruguay in 2011, nu een leerzaam artikel over Mongolië op pagina zes en zeven. U vindt achterin onze update over het Malawi – project en de agenda waarin u kunt zien wat DIO dit collegejaar en begin volgend jaar nog voor u in petto heeft! Een hele fijne vakantie gewenst – namens de DIOloog commissie – en we hopen u allemaal volgend collegejaar weer te mogen begroeten.
Inhoud Voorwoord
2
Veelbesproken -Nelson Mandela
3, 4
Afgelopen activiteiten
4, 5
Landprofiel - Mongolië
6, 7
Project - Malawi
8
Agenda
8
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
Veelbesproken - Nelson Mandela Nelson Mandela: een held, een icoon. Zijn hele leven belichaamt de drang naar vrijheid van de mens. De laatste tijd was hij veelvuldig in het nieuws wegens een kwakkelende gezondheid, maar wie is deze veelbesproken man eigenlijk? Nelson Mandela werd geboren in 1918 in het landelijke Transkei, Zuid-Afrika. Het land werd al jarenlang verdeeld door racisme. Dit vond zijn oorsprong in het kolonisme. De kleinere groep van blanken (voor een groot deel afkomstig uit Nederland) wilden hun macht niet delen met de donkere inwoners van het land. De vader van Nelson Mandela was een vooraanstaand persoon in de Tembu stam en Mandela zou hem later opvolgen. Zijn voorkeur lag echter bij het volgen van een studie en hij bedankte voor de eer. Gedurende zijn studietijd kwam Mandela in contact met de moderne beginselen van vrijheid, democratie en gelijkheid. De onrechtvaardigheid van de huidige situatie van Zuid-Afrika werd hem steeds duidelijker. Hij was diep bedroefd om het lijden van zijn collega-Afrikanen. Een vuur werd in hem aangewakkerd en hij werd lid van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC). Binnen een paar jaar werkte hij zich op tot een van de belangrijkste leiders en woordvoerders van de organisatie. ANC bekritiseerde openlijk het racistische politieke systeem van racisme, waarbij zwarte Afrikanen legaal werden gediscrimineerd. Onder leiding van Nelson Mandela vonden georganiseerde stakingen en landelijke protesten plaats tegen de apartheid in de jaren 1940 tot 1960. Dit werd echter beantwoord met weerstand, martelingen en wreedheid. De ANC werd verboden in 1960. Als reactie riep Mandela op tot het vormen van een militaire tak binnen de ANC, namelijk Umkhonto we Sizwe die gewelddadige tactieken niet uit de weg ging. Op het hoogtepunt van alle spanning werd Nelson Mandela met andere leiders van de ANC gearresteerd en beschuldigd van hoogverraad: het omver willen werpen van het huidige regime met geweld. Zijn verklaring kreeg erg veel aandacht in de binnenlandse en buiten-
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
landse media. Mandela werd met 7 anderen schuldig bevonden. Vanaf 1964 zat Nelson Mandela gevangen in het beroemde Robbeneiland, een gevangenis voor de kust van Kaapstad. Hier zat hij uiteindelijk 27(!) jaar in een kleine cel, gezamenlijk met andere politieke gevangenen. Hij kreeg wel een aantal mogelijkheden tot vrijlating, echter dan moest hij alle vormen van geweld afzweren, maar dit weigerde hij. Gedurende de 27 jaar die hij in de gevangenis zat groeide Mandela uit tot een inspiratiebron en voorbeeld voor velen. Duizenden Afrikanen traden toe tot de ANC. De politieke druk vanuit binnen- en buitenland werd steeds groter. Uiteindelijk moesten de blanke nationalisten wel toegeven en werd Nelson Mandela in 1990 vrijgelaten. Men zegt dat de jaren in de gevangenis Mandela zachter hebben gemaakt. Hij gaf toe
3
dat geweld niet het juiste middel is om vrede te bereiken. Mandela werd na zijn vrijlating gekozen tot de leider van de ANC. Samen met de huidige leider van Zuid-Afrika, een blanke Afrikaan genaamd De Klerk, onderhandelde hij voor vrije verkiezingen. Deze onderhandelingen gingen niet zonder slag of stoot en duurden jaren. De enorme tumult die dit veroorzaakte in het land is moeilijk te omschrijven, maar het harde werk werd beloond. De eerste vrije verkiezingen volgden in 1994 en beide heren kregen de Nobelprijs voor de Vrede. Nelson Mandela die de ANC vertegenwoordigde won de vrije verkiezingen overweldigend. Hij werd de eerste zwarte president van Zuid-Afrika, maar hij is vooral te roemen omdat hij een definitief einde maakte aan de apartheid die zwarten en blanken in Zuid-Afrika verdeelde. Mandela stond voor nationale eenheid, een democratisch bestuur en de opbouw van een land dat gekenmerkt werd door littekens van het voormalige regime. Door wat Mandela tot stand
heeft gebracht is hij in de loop der jaren een symbool geworden voor onderdrukte mensen over de hele wereld. Ondanks dat hij zich heeft teruggetrokken uit de politiek blijft zijn stem nog steeds weerklinken wanneer er sprake is van rassenscheiding, oorlog en verdeeldheid.
Afgelopen activiteiten Symposium – Meeting Asia and its veterinary aspects Op donderdag 21 maart werd DIO’s jaarlijkse symposium georganiseerd. Het thema van dit jaar was Azië. Na een vermakelijke opening van Boyd Berends, specialist op het gebied van Veterinary Public Health, vertelde Peter de Leeuw ons het een en ander over global disease control en de belangrijke rol die Azië hierin speelt. Hierdoor kunnen zoönoses en emerging diseases relatief snel ontstaan. Vervolgens vertelde Dirk Jan Verdonk van de World Society for the Protection of Animals, (WSPA) ons praktijkverhalen over dieren in rampgebieden en hoe de WSPA hierin ondersteunt.
4
Na de Oosterse wokmaaltijd die al dan niet met stokjes genuttigd werd, ging het programma verder met Thijs Kuijken, die ons eens erg interessante presentatie gaf over onder andere coronavirussen als het SARSvirus en redenen waarom deze virussen juist in Azië kunnen ontstaan. Ter afsluiting gaf Joop Lomans ons een kijkje in zijn leven als paardendierenarts in China en welke opmerkelijke verschillen er zijn met Nederland. Deze soms absurde verhalen waren een mooie afsluiting van het symposium. Uiteraard is de symposiumcommissie bedankt voor het harde werk in de voorbereidingen. Een gezellige borrel vormde het einde van de avond. Op naar volgend jaar!
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
VSF - international vergadering Op vrijdag 19 april zijn bestuursleden Danjella en Janke afgereisd naar Brussel voor een vergadering van ons Europese netwerk, VSF International. Het doel van de meeting waar onze Zwitserse, Franse, Duitse, Italiaanse, Canadese en natuurlijk Belgische collega’s aanwezig waren, was het vaststellen van de verschillende belangen en doelen van elk lid met VSF en daarna het gezamenlijke belang met VSF International. De belangrijkste punten waren dat we meer ervaring, kennis en netwerken willen uitwisselen en beter willen samenwerken met projecten in zowel Europa als het zuiden. Momenteel is er een aantal leden bezig met het uitwerken van de documenten voor de volgende VSF vergadering, zodat die dan besproken en definitief gemaakt kunnen worden.
Voorjaarsdagen 18, 19 en 20 april was DIO aanwezig op de Voorjaarsdagen in Amsterdam, dé grote veterinaire conferentie in Nederland. Gelukkig waren ook dit jaar weer enthousiaste DIO commissieleden te vinden die graag een dagje DIO wilden promoten. Op de voorjaarsdagen hebben we dit jaar vooral DIO’s aankomende Vaccinatie Actie gepromoot, die zal plaatsvinden van 3 tot en met 8 juni 2013. Naast veel enthousiaste reacties over deze actie hebben we ook met veel geïnteresseerden kunnen praten over het goede werk van DIO en hebben we veel genetwerkt. Tussen de drukte door konden de DIO’ers zich ook prima vermaken met alle andere bezienswaardigheden en lezingen op veterinair gebied, want op de Voorjaarsdagen is van alles te beleven! Al met al dus weer 3 mooie dagen voor DIO en haar commissieleden!
DIOmokken
Koop nu het nieuwste DIO- artikel: een prachtige mok! Deze maatschappelijk verantwoorde groene mok zal uw kast sieren, drinkt lekker en niet onbelangrijk; past onder een Senseo-apparaat! Bestel hem nu voor maar € 5,- via
[email protected].
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
5
Landprofiel - Mongolië Het Aziatische Mongolië is een erg divers land qua geografie. Ingesloten tussen Rusland en China bestaat het noorden van het land grotendeels uit hoogvlakten en bergketens die doorlopen in Siberië; het zuiden bestaat voornamelijk uit zandvlakten behorende tot de Gobi-woestijn, die doorloopt in China. De hoofdstad, Ulaanbaatar (Oelan-Bator), bevindt zich in het bergachtige noordwesten van het land en huisvest ruim een-derde van de bevolking. De politieke geschiedenis van Mongolië is veelbewogen. De beroemde Djenhgis Khan wordt gezien als de officiële stichter van het Mongoolse rijk in 1206, doordat hij alle toen bestaande Mongoolse stammen verenigde tot een confederatie. Door zijn voorkeur voor meritocratie (regeringen door mensen die dat verdienen) en meedogenloze politiek (steden moesten zich overgeven of werden verwoest) wist hij het Rijk uit te breiden, waardoor onder andere de handel langs de Zijderoute veilig gesteld werd en nieuwe handelsroutes ontstonden. Onder de regeerperiode van de laatste nazaat van Djenghis Khan, Koeblai Khan, heerste er al onrust. Hij verplaatste de hoofdstad naar Beijing en regeerde als keizer in de Chinese Yuan-dynastie. Het land is in de honderden jaren daarna meerdere malen bin-
nengevallen door zowel Rusland en China en het grootste gedeelte van die tijd bestuurd door China. Het zuidelijke deel, Binnen-Mongolië, is nog steeds een deelstaat van China en staat los van de onafhankelijke staat Buiten-Mongolië. In 1911, toen de Qing-dynastie van China viel, verklaarde Mongolië zich onafhankelijk. Dit werd pas erkend in 1921 met behulp van de Sovjettroepen. Het werd een communistische staat met als enige erkende partij de Mongolian’s People’s Party (MPP). Het Sovjet regime duurde tot 1990, waarbij na vele demonstraties de regering viel. In de loop van de jaren is een democratisch land ontstaan met een centrale regerende macht en een president die voor 4 jaar gekozen wordt; alle inwoners van Mongolië van 18 jaar en ouder mogen hiervoor stemmen.
De geografische ligging van Mongolië (rood) tussen China en Rusland. Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/ Mongoli%C3%AB
6
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
De Mongoolse cultuur is uniek en nauw verbonden met het houden van dieren. Hoewel 60% van de bevolking in dorpen en steden leeft, huisvest het land ook nomadenstammen en semi-nomaden, die rondtrekken via gebieden die vruchtbaar genoeg zijn om het vee te onderhouden. Om met de kudde te kunnen reizen wonen deze nomaden in gertenten, die makkelijk open af te bouwen zijn. De gehouden dieren zijn vaak schapen, geiten, yak-runderen, paarden en kamelen en worden ook wel “de vijf” genoemd (tavan khoshuu mal). Ze worden gehouden voor melk, wol, huid, beenderen of vlees. Van oudsher zijn de Mongolen ook een paardenvolk. Behalve dat men in de natuur ook de (nu weer terug gefokte) Przewalski paarden vond, bezat elke familie zelf meerdere paarden en elke ruiter die vertrok ging altijd samen met meerdere paarden en familieleden weg, zodat de ruiter altijd een fris paard had. Heden ten dage worden er nog steeds paardenraces gehouden met de paarden die van oorsprong van de steppen komen – de dieren worden bereden door kinderen van rond de 9 jaar en lopen hun eigen tempo. Het winnende dier wordt rijkelijker beloond dan de ruiter – het wordt behangen met linten en besprenkeld met paardenmelk en verkrijgt eeuwige roem. Het houden van dieren heeft echter voornamelijk economische beweegredenen. Als ontwikkelingsland is Mongolië niet direct te kenmerken – het heeft sinds de aanname van de nieuwe grondwet in de jaren 90 een democratisch bestel met een onafhankelijke rechterlijke macht en universeel stemrecht. De omstandigheden in het land en de politieke geschiedenis hebben echter parten gespeeld op de economie. Door het wegvallen van de Sovjet-steun in 1991 was het voor de Mongolen moeilijk om het hoofd boven water te houden. Aangezien de grote bedrijven voornamelijk gerund werden vanuit Rusland, was de bevolking toegewezen op de landbouw. Het aantal dieren nam enorm toe en dan in het bijzonder het aantal geiten, aangezien de kasjmier-export veel geld opleverde. De wijze van grazen van deze dieren veroorzaakte echter uitgebreide verwoestijning van de graasgebieden, waardoor het moeilijker werd kuddes te onderhouden. Samen met het wisselvallige en
DIOloog, Nr. 2, juni 2013
Een gertent op de Mongoolse vlakte. Bron: http://www.mongoolsverkeersbureau.nl/overmongolie/cultuur/traditionele-gertenten.html
grillige klimaat van Mongolië met onder andere lange en strenge winters (dzud genoemd) was dit een reden dat dit zo modern-Westers ingerichte land moeite had en nog steeds heeft om economisch stabiel te zijn. Meerdere initiatieven zijn opgericht om in dit kader ondersteuning te bieden, zoals het Index-Based Livestock Insurance Project (IBLIP) van de World Bank dat op lokaal niveau verzekeringen biedt. Zo kunnen agrariërs compensatie ontvangen bij het verliezen van (grote) gedeelten van hun kuddes. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan het managen en gezond houden van de kuddes. Ook de Nederlandse Rijksoverheid heeft zich beziggehouden met ontwikkeling in Mongolië middels een milieu- en duurzaamheidsprogramma. Speciale aandacht van hulporganisaties krijgt het Przewalski-paard, het nationale symbool van Mongolië. Het uitgestorven wilde paard is succesvol teruggefokt en herintroduceerd in speciale parken en reservaten. Behalve dat het land hiermee een stukje waardevol cultureel- en natuurerfgoed terug heeft gekregen, is ook de hoop dat de terugkomst van dit dier het toerisme zal aanwakkeren. Dit prachtige land is sterk in ontwikkeling en zal zeker nog van zich laten horen.
7
Project - Malawi DIO is de afgelopen maanden ook hard aan de slag geweest met het Malawi-project. Bij dit project gaan boeren in Malawi via DIO een training volgen over diergezondheid, huisvesting, voeding en productie. Via enquêtes die vorig jaar zijn afgenomen bij 170 boeren uit de omgeving van het Mathunka centrum (lokale partner in Malawi), hebben wij de training goed af kunnen stemmen op de behoeften en interesses van de lokale boeren. Er wordt op dit moment hard gewerkt aan een syllabus die wordt gebruikt als lesmateriaal en naslagwerk tijdens de trainingen. Een greep uit de onderwerpen in de syllabus herkennen en mogelijk behandelen van lokale dierziekten (ook zoönoses krijgen de aandacht) bij verschillende diersoorten, kennis over voorplanting en rasverbetering, basale anatomie en mogelijke opties voor huisvestingsverbetering. Eerst zullen de trainingen in uitgebreide vorm worden gegeven aan een groep gemotiveerde
lokale trainers, die daarna hun kennis gaan overbrengen op de boeren. In oktober dit jaar zal begonnen worden met het bouwen van de stallen bij het Mathunka centrum. Deze stallen zullen fungeren als voorbeeldboerderij, zodat boeren ideeën op kunnen doen over een juiste manier van huisvesten. De dieren op de voorbeeldboerderij zullen ook worden gebruikt in het lesprogramma.
Agenda Altijd al meer willen weten over rabiës? Op dinsdag 4 juni organiseert DIO een lezing met als thema rabiës. Op deze avond zullen een humaan arts en een dierenarts vertellen over herkenning en bestrijding van de ziekte, symptomen bij mens en dier, de epidemiologie en nog veel meer. De lezing begint om 19.00 uur en wordt gehouden in zaal O.008 van het Androclusgebouw (Yalelaan 1)
Zaterdag 28 september 2013, op ‘World’s Rabies Day’, organiseert DIO een hardloopevenement vanaf de faculteit Diergeneeskunde te Utrecht om geld in te zamelen voor het goede doel. Het inschrijfgeld en geld dat wordt ingezameld gaat in zijn geheel naar het rabiësproject dat wij ondersteunen in Sri Lanka. Kijk voor meer informatie en voor inschrijving op www.run4rabies. nl.
In de week van 2 tot en met 7 september van dit jaar is DIO weer druk met de introductie activiteiten van de eerstejaars diergeneeskunde. Onder andere een algemene DIO- introductie, deelname aan de sportdag en het eerstejaarsweekend staan op het programma. Commissieleden van DIO zijn van harte welkom om mee te doen.
In januari 2014 gaat Stichting DIO in samenwerking met Stichting Kilimanjaro een nascholingsreis (genaamd AfricaChallenge) organiseren voor dierenartsen naar Tanzania. Hier heeft DIO recent een veterinair project gehad welke tijdens de reis ook bezocht zal worden. Dierenartsen (en andere veterinair werkenden) die geïnteresseerd zijn in deelname kunnen mailen naar
[email protected] om op de hoogte gehouden te worden!
8
DIOloog, Nr. 2, juni 2013