Visie
Beauty-‐ en fashionbloggers kunnen niet journalistiek onafhankelijk zijn.
Naam: Barbara Schriek Studentnummer: 1549123 Docent: Frank Wezenberg Datum: 02-‐12-‐2013
Inleiding In 2008 begon ik aan de studie Journalistiek. Tijdens deze studie begonnen zogenaamde ‘bloggers’ populair te worden. Een fenomeen dat ik in deze visie nader wil observeren, met name wat betreft de objectiviteit van de bloggers. Aan journalistieke principes werd tijdens de studie veel aandacht besteed. Zo heb ik geleerd altijd objectief te zijn. Met die waarde en observatie in mijn achterhoofd begon ik aan mijn tweede stage bij een vrouwenmagazine. Er kwamen iedere dag nieuwe geurtjes, nagellakjes en zelfs kleding met de post mee. Er ging wel wat mee naar huis met de redacteuren, maar het overgrote deel werd gebruikt voor productfotografie. Andere journalistieke principes zijn hoor en wederhoor, vergelijken, factchecking en het is belangrijk te laten zien waar je de informatie vandaan haalt. Terug naar de bloggers. Beauty-‐ en fashionbloggers zijn een ware hype. Duizenden bezoekers komen iedere dag naar hun websites, op zoek naar de laatste nieuwtjes. Merken staan in de rij om te adverteren en hun producten op te sturen. Het gaat steeds slechter met de tijdschriftenwereld, beautyblogs daarentegen worden steeds populairder. Zelf ben ik ten tijde van deze visie mijn eigen blog gestart op www.barbaraschriek.com. Ik probeer er uit te springen door het in praktijk brengen van datgene wat ik tijdens mijn journalistieke studie heb opgestoken, mijn eerlijkheid en mijn objectiviteit, want ik geloof daar in. Daarnaast werk ik als beauty-‐ en lifestylejournalist bij het blad Gooisch. In het format van de pagina’s die ik maak, maak ik uiteraard gebruik van het productaanbod van verschillende merken (in de vorm van persberichten met fotomateriaal of advertorials), maar ik gebruik alleen productinformatie als ik het vind passen bij de stijl van het magazine. Ik zoek zelf actief naar producten die ik trendy vind en schrijf daar dan objectief over zonder reclame twist. Voor mij de hoogste tijd om onderzoek te doen naar de beauty-‐ en fashionblogs en dan voornamelijk naar hun betrouwbaarheid. Mijn stelling hierover is:
Beauty-‐ en fashionbloggers kunnen niet journalistiek onafhankelijk zijn.
2
Beauty-‐ en fashionbloggers kunnen niet journalistiek onafhankelijk zijn. Tegenwoordig als je op een persevenement bent zijn er tien journalisten, maar ook tien bloggers. Voor veel lezers lijken bloggers en journalisten op het eerste oog hetzelfde. Wie echter goed kijkt, ziet al snel de verschillen. Eerst zal ik de trends laten zien en daarna zal ik laten zien waarom mijn stelling juist is. De laatste jaren dalen de oplages van vrouwentijdschriften sterk. In het laatste kwartaal van 2012 werden er bijna 5% minder tijdschriften verkocht. Carolien Vader vertelt op bladendokter.nl vijf trends die daar volgens haar aan bijdragen. Ten eerste de customer media. Dit houdt in dat het produceren van tijdschriften goedkoper en laagdrempeliger is geworden. Iedereen kan een tijdschrift maken. Relatiemagazines worden om dezelfde reden steeds mooier en professioneler. Als je al de catalogussen bekijkt van jouw favoriete winkels, waarom heb je dan nog een glossy nodig? Ten tweede is de onderlinge concurrentie in Nederland ontzettend groot. “Ons land heeft de grootste magazinedichtheid ter wereld”, aldus Vader. “De markt is verzadigd en begint zichzelf zo langzamerhand te saneren.” Dan is er natuurlijk de komst van de iPad. Er zijn wel magazines die online te verkrijgen zijn, maar deze cijfers zijn nog niet meegerekend in de analyses. Op de vierde plaats staan online en social media. Naast de papieren magazines hebben tijdschriften sinds vijf jaar een facebookpagina, een twitteraccount en een instagrampagina. Soms komt er te veel online te staan waardoor de tijdschriften zelf niet meer gekocht worden. Als laatste is er de consument zelf. Consumenten kunnen zelf content delen. “Het succes van de modebloggers heeft effect op de verkoop van glossies.” Toch ziet Carolien Vader nog hoop voor de toekomst. “Mooi gemaakte bladen als Flow en LINDA. doen het goed.” Volgens een onderzoek van Femmedia hebben beautybloggers gezamenlijk maandelijks een bereik van 1,9 miljoen bezoekers, dit is gebaseerd op 191 Nederlandse beautyblogs die worden gebruikt voor de Beautyblog Top 50. In de afgelopen zes maanden is het bereik van deze 50 grootste met 38% gegroeid, van 1,21 miljoen in oktober 2012 naar 1,67 miljoen in maart 2013. Inkomsten Waar bloggers begonnen als hobbyisten is er nu aardig wat geld te verdienen door middel van reclames op de blogs en advertorials. Bij reclame in de vorm van banners is het gelijk duidelijk dat het gaat om een advertentie. Bij een advertorial daarentegen valt dit niet altijd te zien. De blogger giet haar eigen sausje over het betaalde persbericht om het in het blog te laten passen. Veel bloggers zetten er wel het woord advertorial bij. Op de website verdienenmetbloggen.nl staat dat een vergoeding voor een tekst tussen de 20 en 100 euro ligt. Banners blijven vaak een aantal bezoeken (1000) staan. De meeste populaire bloggers hebben tienduizenden bezoekers per dag, dus dat loopt aardig op. Serena Verbon (haar Beautylab.nl krijgt 55.000 unieke bezoekers per dag) laat in een interview aan winst.nl weten dat zij begon met het schrijven van advertorials voor 10 euro. “Ik had het gewoon op het standaard bedrag laten staan, maar met de aantallen bezoekers die ik toen al had, had ik makkelijk 100 euro per advertorial kunnen
3
vragen.” Verdiensten en inkomsten zijn moeilijk te achterhalen. De bloggers laten de advertentieverkoop via speciale bureaus zoals Blogmij doen. Eigen keuze Door de opkomst van bloggers en de daling van de oplages van tijdschriften is het voor de commercie aantrekkelijk hier op in te haken. Duizenden pubers per dag bezoeken de blogs in de hoop nieuwe informatie te vinden. Maar hoe betrouwbaar is de informatie die er wordt gegeven als er gratis producten worden opgestuurd? De bloggers reizen zelfs naar Parijs en Milaan, helemaal betaald. Daarvoor verwacht de betalende partij dat de bloggers positieve artikelen publiceren over hun producten. Bij journalistieke modebladen wordt er eerst gekeken of het überhaupt noodzaak is met een persreis mee te gaan. Is dit van belang, dan gaat de journalist mee, maar zegt niet van tevoren waar, wanneer en hoe hij of zij over dit onderwerp gaat schrijven. Dat is zijn of haar keuze en niet van de organisator van de perstrip. Bij mijn werkgever Gooisch mag ik zelf kiezen waar ik over schrijf. Ik laat me niet leiden door perstrips of gratis producten. Zodra ik over een product moet schrijven waarvoor ik betaald krijg, moet de informatie wel kloppen met de gedachte van de opdrachtgever over dit product. Maar als dit niet bij het blad past, schrijf ik er niet over. Objectief Er is vrijwel niets negatiefs op blogs te vinden. Hoe zit het dan met de objectiviteit? Alles wat de meiden of jongens testen, is fantastisch en mooi; er is geen kritische noot te bekennen. Volgens blogger Linda Tol (www.lindatol.com) heeft dit een andere reden. “Als ik ergens niet enthousiast over ben, schrijf ik er niet over. Ik schrijf alleen over dingen die passen bij mijn stijl.” Dat zal al een hoop verklaren. Maar hoe kritisch kun je zijn als er advertenties worden verkocht? Linda: “Voor advertorials maak ik de content altijd persoonlijk. Natuurlijk wordt er wel beschreven wat ik precies moet zeggen.” Een anonieme mode-‐ en beautyredacteur van vrouwentijdschriften is het hier niet mee eens. “Ik denk dat een groot aantal bloggers voor de goodies gaan en dat vind ik geen goede ontwikkeling. Er zitten vast goede bloggers bij, maar als je het mij vraagt is de meerderheid een verkapte marketingtool.” Op de objectiviteit is veel aan te merken, dat vinden de bloggers zelf ook. Lissane van der Vaart van www.lisanneleeft.nl (30.000 unieke bezoekers per dag) geeft toe: “Ieder mens is (onbewust) beïnvloedbaar wanneer ze gratis dingen krijgen. Honderd procent objectief kun je niet blijven. Ik geloof werkelijk dat dit onmogelijk is.” Wanneer ik haar confronteer met de term marketingtool, antwoordt ze: “Dat bloggers zo gezien worden vind ik oké, maar ze moeten hier wel mee om kunnen gaan. Als blogger moet je transparant blijven en eerlijk melden wanneer je iets hebt gekregen of als ergens voor betaald is.” Om deze visie uit te dragen, schreef zij onlangs een artikel over eerlijkheid en transparantie op haar blog. Ze vindt het belangrijk dat haar lezers weten waar ze aan toe zijn. “Mijn disclaimer is in de maak.” Transparantie en ervaring Veel van de serieuze bloggers hebben al een disclaimer op de site staan. Cynthia Schultz van MissLipgloss.nl (tussen de 40.000 en 50.000 unieke bezoekers per dag) is niet in staat vragen te beantwoorden, maar op haar website staat al veel informatie. Bezoekers vragen zich af hoe ze haar geld verdient. “Ik verdien geld met mijn site door advertenties. Een advertorial is een betaald bericht door een merk of bedrijf. Ik krijg van hen een
4
opdracht een artikel te produceren met bepaalde informatie en zij betalen mij daarvoor.” Daarnaast zegt ze geen (positieve) review te garanderen: “Ik krijg erg veel spullen opgestuurd dus ik maak een selectie van de dingen die daadwerkelijk passen binnen de stijl en informatievoorziening van MissLipgloss.nl.” Op haar blog vond ik een vrij negatief bericht over een poeder. Onder het artikel stond de zin: Deze review bevat producten die door een merk of bedrijf zijn opgestuurd. Lees mijn disclaimer. Het duurde echter lang voor ik weer een negatief artikel vond. Vera Camilla van www.veracamilla.nl (30.000 bezoekers per dag) zegt dat ze het al zo lang doet dat ze wel objectief kan blijven. “Ik krijg ontzettend veel binnen. Dus ik ben kieskeurig met wat ik uitkies voor mijn website. Het moet bij mij passen.” Maar of ervaring genoeg is om objectief te kunnen blijven is de vraag. Ze past geen hoor en wederhoor en toe en ook zie ik geen vergelijkingen met andere producten op haar blog staan. Ze weet dat bezoekers vragen stellen over haar objectiviteit en heeft er een stukje aan gewijd op haar website. “Ik schrijf altijd objectief en onafhankelijk. Persbedrijven sturen mij producten op. Ik krijg daar geen geld voor en mag zelf bepalen of ik over het product schrijf of niet. Ik ben vanaf de eerste blogpost die ik schreef, altijd eerlijk en transparant geweest. Dat vind ik heel belangrijk.” Tijdgeest Journalistieke principes als ‘hoor en wederhoor’ zie ik niet terug in de blogs. Vrijwel alle berichten op de beautyblogs zijn eigen meningen. Er komt geen expert, ervaringsdeskundige aan te pas. Judith Bakkers (freelance journalist) zegt: “Je kunt wel onafhankelijk en objectief schrijven over producten die opgestuurd zijn als je ze inbedt in een artikel over de productgroep samen met vergelijkbare producten.” Dit is bij bloggers vrijwel nooit het geval.
Bloggers sluiten echter wel aan bij de tijdsgeest. Drs. Wilbert van der Heijden (trainer en coach communicatie/redactie) vertelt: “De huidige leesroute vraagt om individueel snel toegankelijke informatie van specialisten (lees bloggers), maar de bekendheid is vaak beperkt tot kleine kringen.” Spelling Marketingexpert Orhan Polat constateert een probleem. “De dames schrijven vaak in MSN-‐taal op een manier dat het voor hun volgers herkenbaar is.” Dit gaat niet altijd gepaard met correcte spelling en juiste grammatica. Toch vinden de dames dat ze geen journalistieke opleiding nodig hebben. “Ik schrijf heel makkelijk”, vertelt Vera Camilla. “Maar ik heb wel echt moeite gehad met spelling en grammatica. Nu ben ik meer boeken aan het lezen, dat helpt.” Spelling is ontzettend belangrijk. De dames en heren hebben een zekere voorbeeldfunctie en hun blogs worden goed gelezen. Spelfouten zijn uit den boze. Marketing Omdat het bloggen steeds populairder wordt, springen hier ook marketing-‐ en salesadviseurs op. Zo is er het bedrijf Blogmij. Het is het grootste influencers (bloggers) netwerk van Nederland. De bloggers krijgen betaald voor het maken en/of verspreiden van betaalde content via hun koppeling aan adverteerders. Bij tijdschriften is dit ook een
5
trend, maar in mindere mate. Beautyredacteuren zijn niet bang nee te zeggen tegen producten die zij niet bij het blad vinden passen. Naast dit bedrijf hebben vrijwel alle PR-‐bureaus hun beeldbanken openstaan voor bloggers. Een anonieme bron uit de tijdschriftenwereld vertelt: “Ik hoop dat merken zich bewust zijn van de grote groep bloggers die minder inhoudelijk is en meer voor de goodies gaan.” Orhan Polat is het hier mee eens. “De content van de bloggers is merendeels vastgesteld door ‘voorgekauwde marketing’.” Daarnaast wijst hij op een ander punt. “Er wordt ook geld verdiend middels webshops. Dat trekt de objectiviteit van de besproken artikelen nog meer in twijfel.” Als een blogger een mascara verkoopt van merk A in haar webshop zal ze hier geen negatieve review over schrijven, want dit gaat ten koste van het geld dat ze hier op verdient. En hoe eerlijk zal ze zijn over mascara’s van merken B, C en D die ze niet verkoopt? Veel van de grote beauty-‐ en fashionbloggers hebben een webshop. MissLipgloss, ILoveFashionNews, Beautylab, allemaal hebben ze er een. Vera Camilla niet. Ze wil volledige vrijheid om de producten te reviewen die zij uitkiest en is bang dat het haar eerlijkheid niet ten goede komt als ze een webshop opent. Margreet Hagdorn werkt al jarenlang als freelance mode-‐ en beautyredacteur. “Het is naar mijn mening logisch dat bloggers en journalisten de pot crème krijgen bij de persinformatie. Het is allemaal persmateriaal wat je voor kennisgeving aanneemt, goed bekijkt en vooral goed leest. Voor mij geen reden om er positief over te schrijven. Ik mag hopen dat de huidige beautybloggers er ook zo over denken.” Wilbert van der Heijden is echter duidelijk: “Natuurlijk zijn de bloggers niet onafhankelijk. Ze azen immers op de gratis recensie-‐exemplaren uit de branche en dat gaat vaak gepaard met extra ‘cadeautjes’.” Daarnaast wijst hij op journalistieke onderzoek. “De journalistieke research schiet er doorgaans bij in. Bijvoorbeeld: sluit je uit dat je kanker krijgt van de smeersels? Wat is de mening van de Drugs and Food Administration of in het geval van mode: worden er geen kinderhandjes gebruikt bij de vervaardiging? Nee, aan die eisen kunnen bloggers moeilijk voldoen.” Het publiek speelt ook een rol. “Het kan het publiek doorgaans weinig schelen of de blogger onafhankelijk is. Dat maakt het dubbel moeilijk om integer te blijven: het doel is immers niet, zoals in de journalistiek, een betere samenleving te verkrijgen of de waarheid boven tafel te krijgen”, aldus Van der Heijden. Conclusie Na gesproken te hebben met de bloggers zelf en deskundigen op het gebied van marketing en redactie voor magazines kan ik concluderen dat bloggers niet journalistiek onafhankelijk zijn. Hoewel bloggers zeggen dat ze altijd objectief en eerlijk zijn, is niet na te gaan in hoeverre dit waar is. De een is betrouwbaarder dan de ander, maar echt geleerd journalistieke overwegingen te maken hebben deze dames en heren niet. Lezers van blogs worden overspoeld met positieve reviews waardoor het lijkt of ieder beautyproduct perfect is. Ze geven echter geen inzicht in waar al hun informatie vandaan komt en tonen geen vergelijking met andere producten.
6
Hoor en wederhoor is nergens zichtbaar, het is puur de eigen mening van de dames en heren. Toch is dat wel nodig, omdat ze zich bezighouden met beautyproducten en de bijbehorende ingrediënten. Een expert zo nu en dan aan het woord laten is dan wel op zijn plaats. Ik zou bloggers aanraden om een cursus spelling/grammatica te doen. Dit voor de kwaliteit van hun blogs, maar ook uit respect naar hun lezers. Daarnaast zou ik ze echt afraden om een webshop te beginnen. Alles wat in deze shop staat is natuurlijk mooi en prachtig, als het maar verkocht wordt. Ze zullen de producten die ze verkopen positief altijd reviewen. Dat zou een negatief effect kunnen hebben op dezelfde producten van andere merken. Eerlijkheid is voor mij het belangrijkst. Ik wil weten waar de informatie vandaan komt die zij geven. Bij een blogger is dit vaak niet verifieerbaar. Ik denk dat dit erg lastig is voor meiden die beginnen met bloggen en gratis dingen opgestuurd te krijgen. Tijdens de opleiding en stages van Journalistiek leer je hiermee om te gaan. Dat is bij hen dus vaak niet het geval. Het is niet voor niets dat ‘sales’ en redactie bij een tijdschrift gescheiden is. Een blogger is beide tegelijk. Daarom sta ik volledig achter mijn stelling: Beauty-‐ en fashionbloggers kunnen niet journalistiek onafhankelijk zijn.
7
Bronnendossier Vader, Carolien. 27-‐03-‐2013. Waarom dalen tijdschriften oplages? URL: http://www.bladendokter.nl/waarom-‐dalen-‐tijdschrift-‐oplages/. Geraadpleegd op: 29-‐ 11-‐2013. Aarle, van Paul. 30-‐09-‐2013. Hoe krijg je 55.000 bezoekers per dag op je blog? URL: http://winst.nl/2013/interviews/hoe-‐krijg-‐ik-‐meer-‐bezoekers-‐op-‐mijn-‐blog/ Geraadpleegd op: 01-‐12-‐2013 Vaart, van der Lisanne. 01-‐12-‐2013. Blogtips 8, transparantie, authenticiteit, eerlijkheid. URL: http://www.lisanneleeft.nl/blogtips-‐8-‐transparantie-‐authenticiteit-‐eerlijkheid/. Geraadpleegd op: 01-‐12-‐2013 Schultz, Cynthia. 24-‐11-‐2013. Max Factor creme puff pressed powder. URL: http://www.misslipgloss.nl/max-‐factor-‐creme-‐puff-‐pressed-‐powder/ Geraadpleegd op: 01-‐12-‐2013 Schultz, Cynthia. Veelgestelde vragen. URL: http://www.misslipgloss.nl/veelgesteldevragen/ Geraadpleegd op: 23-‐11-‐2013 Mirck, Jeroen. 17-‐04-‐2013. Blogtoday sanoma wil geld verdienen aan bloggers. URL: http://www.adformatie.nl//opinie/bericht//blogtoday-‐sanoma-‐wil-‐geld-‐gaan-‐ verdienen-‐aan-‐bloggers Geraadpleegd op: 26 november 2013 RTL Nieuws. 1-‐09-‐2013. Doei tijdschrift. Hallo modeblogs. URL: http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/doei-‐tijdschrift-‐hallo-‐modeblogs Geraadpleegd op: 23-‐11-‐2013. Sanoma. 25-‐06-‐2013. Fashionista lanceert eerste nederlandse blogger tijdschrift. URL: http://www.sanoma.nl/merken/nieuws/fashionista-‐lanceert-‐eerste-‐nederlandse-‐ blogger-‐tijdschrift/print/fashionista/ Geraadpleegd op: 24-‐11-‐2013. Jassies, Kirsten. 24-‐10-‐2013. Van magazine naar persoonlijke blog. URL: http://fastmovingtargets.nl/2013/10/24/van-‐magazine-‐naar-‐persoonlijke-‐blog/ Geraadpleegd op: 26-‐11-‐2013. Sandraschrijft. 12-‐03-‐2013. Beautybloggers. Succesvol zijn is een peulenschil. URL: http://mens-‐en-‐samenleving.infonu.nl/communicatie/94170-‐beauty-‐bloggers-‐ succesvol-‐zijn-‐is-‐een-‐peulenschil.html Geraadpleegd op: 24-‐11-‐2013. Femmedia. 17 april 2013. Beautybloggers bereiken 19 miljoen bezoekers per maand. URL: http://www.femmedia.nl/beautybloggers-‐bereiken-‐19-‐miljoen-‐bezoekers-‐per-‐maand/ Geraadpleegd op: 25-‐11-‐2013
8
Yve, Anouk. 06-‐11-‐2013. Bloggers opgelet: voor niets gaat de zon op. URL: http://www.marieclaire.nl/2013/11/06/bloggers-‐opgelet-‐voor-‐niets-‐gaat-‐de-‐zon-‐op-‐ anouk-‐yve/ Geraadpleegd op: 18-‐11-‐2013 Documentaire bronnen: Barger, Floor. 29-‐01-‐2013. Experimenteel onderzoek voor de Universiteit van Amsterdam. Fashionblogs, nieuwe marketingtool? URL: http://dare.uva.nl/document/476646 Geraadpleegd op: 20-‐11-‐2013. Detterbeck, Kimberly. LaMoreaux, Nicole. Sciangula, Marie. 2012. Fashionbloggers. URL: http://metro.org/media/files/article/myMETRO_FashionBloggers.pdf Geraadpleegd op: 20-‐11-‐2013. Mondelinge bronnen: Tegen Camilla, Vera. Eigenaresse van www.veracamilla.nl. Telefoon: 0624852945 Gesproken op 20-‐11-‐2013. Tol, Linda. Eigenaresse van www.lindatol.com Email:
[email protected] Gesproken op 19-‐11-‐2013 Vaart, van der Lisanne. Eigenaresse van www.lisanneleeft.nl. Email:
[email protected] Gesproken op: 24-‐11-‐2013 en 15-‐12-‐2013 Voor Anoniem in het stuk. Mode-‐ en beautyredacteur op freelancebasis. Gesproken op 18-‐11-‐2013 Orhan Polat. Marketingexpert. Telefoon: 0628726168 Email: orhan@op-‐projectmanagement.com Gesproken op 19-‐11-‐2013 Hagdorn, Margreet. Mode-‐ en beautyredacteur freelancer o.a. voor Gooisch …als lifestyle. Email:
[email protected] Gesproken op: 22-‐11-‐2013 Heijden, van der Wilbert. Training en coaching communicatie/redactie. Email:
[email protected] Telefoon: 020 6386752 en 0031(0)653792231 Gesproken op: 10-‐12-‐2013
9
Bakkers, Judith. Freelance journalist. Email:
[email protected] Gesproken op: 15-‐12-‐2013
10
