Verkort jaarverslag 2008 Rabobank Westland
Coöperatieve Rabobank Westland U.A. gevestigd te Westland Correspondentieadres Postbus 9 2670 AA Naaldwijk Telefoon: (0174) 21 52 15 E-mail:
[email protected] Internet: www.rabobank.nl/westland
Raad van commissarissen W.M. van Rijn, voorzitter N. van Dijk-Koffeman, vicevoorzitter K.A. van der Bij AA FB A. de Bruijn (tot 31-12-08) A.M. van Duijn drs. ir. J.P.W.M. Grootscholten ir. R. van Leeuwen ir. J.P.Teelen (vanaf 01-09-08) De directie drs. F.N.M. van Heyningen, directievoorzitter drs. J. Breugem drs. D.A. Bukman (tot 30-11-08) F.J. de Jong (vanaf 01-01-09) drs. R.A. van Maldegem RC (vanaf 12-01-2009) drs. S.E. Malmberg (tot 30-09-08)
Vestigingen Marktplein 6 Prins Hendrikstraat 398 Herenstraat 9 Hoofdstraat 78 Uiverlaan 16 Slot de Houvelaan 28A Oranjeplein 39 Verdilaan 1 Middel Broekweg 29 Heulweg 2 Leehove 65
‘s-Gravenzande Hoek van Holland Monster De Lier Maassluis Maasland Maasdijk Naaldwijk Honselersdijk Wateringen De Lier
Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Verkoopkantoor Hoofdkantoor
Inhoud Vertrouwen in de toekomst
4
Medewerkers en hun bank
7
Midden in de maatschappij
8
Leden maken het verschil
10
Verkorte jaarrekening
12
Een jaar met meerdere gezichten Voorwoord Cijfers zeggen veel en tegelijkertijd heel weinig. Juist daarom is het zo belangrijk om bij de cijfers een verhaal te vertellen. In dit jaarverslag kunt u vele verhalen lezen: van ledenraadsleden, medewerkers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Rabobank Westland had het afgelopen jaar het genoegen om met hen samen te werken, ambities te verwezenlijken en te bouwen aan de toekomst van ons werkgebied. 2008 was een jaar met meerdere gezichten. Kijken we naar de balans en de winst- enverliesrekening, dan was het voor de bank een fantastisch jaar waarin we nog een flinke schep bovenop de mooie resultaten van 2007 wisten te doen. Het was een jaar waarin onze financieringen groeiden en we veel nieuwe klanten welkom heetten. Maar nuancering en bescheidenheid zijn op hun plaats. Want al vroeg in 2008, nog vóór de effecten van de kredietcrisis, keerde het tij en werden veel bedrijven in onze regio zwaar getroffen. Wij zijn blij met de grote hoeveelheid klanten die in 2008 voor Rabobank Westland kozen. Evengoed zijn wij zeer betrokken bij de klanten die door het instorten van de beurzen verlies hebben geleden en de bedrijven die het moeilijk hebben. Kijken we vooruit, dan kunnen we nu al met zekerheid zeggen dat 2009 er heel anders uit zal zien. Soms zal het spannend zijn, zullen we maatregelen moeten treffen die niet leuk zijn. Met wederzijdse betrokkenheid en vertrouwen in de toekomst gaan we er zeker komen. Meer dan ooit is het tijd voor een solide, betrokken en coöperatieve bank! Fred van Heyningen, Directievoorzitter Rabobank Westland
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
3
Vertrouwen in de toekomst Kiezen voor stabiliteit van de Rabobank
Rabobank Westland is trots op het behaalde resultaat van 2008. Een jaar dat in het teken stond van groei: van ons marktaandeel, van onze dienstverlening en van de relatie met onze klanten. Met het toenemen van de onrust op de financiële markten bleek de tijd gunstig voor de coöperatie. Veel nieuwe klanten kozen voor de stabiliteit van de Rabobank. Wij lichten u de belangrijkste activiteiten en ontwikkelingen van het afgelopen jaar toe en spreken onze verwachtingen uit voor de nabije toekomst. Een toekomst die wij met vertrouwen tegemoet gaan.
Behaalde resultaten 2008 laat een balanstotaal van 5,6 miljard euro zien. De hoeveelheid toevertrouwde middelen van particuliere en zakelijke klanten steeg met 20%. De kredietverstrekking aan bedrijven groeide met 15% en ging gepaard met een toename in verzekeringen en betalingsverkeer. De nettowinst uit reguliere activiteiten bedroeg bijna 30 miljoen euro, hetgeen een geringe daling is ten opzichte van 2007 (8%). De totale nettowinst steeg tot ongeveer 57 miljoen euro. Deze sterke toename bestaat vooral uit opbrengsten uit deelnemingen: in 2008 verkochten wij ons aandelenbelang in de Rabo Hypotheekbank aan Rabobank Nederland voor 27 miljoen euro. De personeelskosten, onze belangrijkste kostencomponent, stegen slechts beperkt. Dit betekent dat onze organisatie efficiënter heeft gewerkt dan in 2007.
Groei binnen het onderdeel particulieren Ondanks een stagnerende huizenmarkt bewerkstelligden wij een groei van het afzetaandeel in hypothecaire leningen van 25% in 2007 naar 29% in 2008. Een efficiënter en klantgerichter werkproces leidde tot relatief minder fouten, kortere doorlooptijden en het sneller uitbrengen van offertes. Door een goede samenwerking met projectontwikkelaars en makelaars in nieuwbouwprojecten, vergrootten wij onze zichtbaarheid als hypotheekverstrekker. Een voorbeeld is onze samenwerking
4
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
binnen het project Woerdblok in Naaldwijk waar we 50% van de woningen financieren. Door op het juiste moment aanwezig te zijn, kunnen we geïnteresseerde kopers direct adviseren omtrent de mogelijkheden van financiering. Door de veranderingen in de markt staan de marges minder onder druk. In 2008 hebben we met succes de Rabo OpbouwHypotheek geïntroduceerd; een innovatief product dat de hypotheek combineert met de nieuwe vorm van banksparen. Veel nieuwe klanten waren er ook op het gebied van sparen. In een onrustige financiële wereld kozen zij ervoor om hun spaargeld bij Rabobank Westland onder te brengen.Wij zijn blij met het in ons gestelde vertrouwen en zullen er hard aan werken om een duurzame relatie met onze nieuwe klanten op te bouwen.Veel aandacht was er vanzelfsprekend ook voor bestaande klanten, bijvoorbeeld voor hen die geconfronteerd werden met een waardevermindering van effecten door wispelturige aandelenbeurzen. Onze medewerkers hebben hen via persoonlijke gesprekken en informatiebijeenkomsten met grote regelmaat voorzien van informatie.
Versterking van de marktpositie binnen het onderdeel bedrijven Uit de resultaten spreekt wederom een versteviging van ons marktleiderschap in food & agri en de sectoren van handel, industrie en
V.l.n.r. : Fred van Heyningen, Frans de Jong, Jaap Breugem en Ronald van Maldegem.
dienstverlening. Rabobank Westland heeft in 2008 veel financieringen verstrekt voor plannen die bedrijven eerder al maakten: een na-ijleffect van het gunstige economische klimaat in 2006 en 2007.Veel werd geïnvesteerd in schaalvergroting en capaciteitsuitbreiding in de glastuinbouw, met een positieve uitstraling naar bedrijven in aanverwante sectoren.Vooruitlopend op de kredietcrisis werd de glastuinbouw echter al in het voorjaar van 2008 geconfronteerd met oplopende energiekosten en tegenvallende opbrengsten. Een toenemend aantal ondernemers kreeg gedurende 2008 rentabiliteits- en liquiditeitsproblemen. Daarbovenop zorgde de koersstijging van de euro voor een slechtere concurrentiepositie. De groente- en vervolgens ook de sierteeltsector werden hard getroffen. Richting 2009 heeft deze neergaande beweging zich sterk doorgezet. De financieringsaanvragen van nu zijn vooral gericht op het aanvullen van liquiditeitstekorten. Ook hierin willen wij ondernemers waar mogelijk van dienst zijn.Wel vragen wij om duidelijke managementinformatie over resultaten en verwachtingen. Ook worden klanten door onze accountmanagers actief benaderd om de situatie van hun bedrijf door te spreken.
Ook in mindere tijden staat Rabobank Westland dus achter de ondernemer. Daarbij helpen wij ondernemers graag om verder te professionaliseren. Het is belangrijk dat de glastuinbouw meegroeit met schaalvergroting en een veranderend ondernemingsklimaat. Aan diverse initiatieven verleenden wij onze medewerking, kennis of financiële ondersteuning.Voorbeelden zijn het professionele management- en innovatiespel Horti Business Game, de opleiding Strategisch Manager voor de Glastuinbouw en het programma TuinbouwTopTalent, waarmee een brug geslagen wordt tussen het bedrijfsleven en onderwijs. Rabobank Westland organiseerde zelf ook workshops binnen de thema’s strategie, marketing en financieel management. In de workshops leren de deelnemers niet alleen van de aanwezige deskundige, maar juist ook van elkaar. Deze krachtige combinatie krijgt dan ook zeker een vervolg. Evenals onze samenwerking met regionale ondernemersverenigingen en de Kamer van Koophandel. Gezamenlijk brengen we in 2009 opnieuw het rapport ‘De Kracht van het Westland’ uit. In onze samenwerking met ondernemers hebben wij er bewust voor gekozen een ontwikkeling door te maken van aanbieder van verzekeringen tot partner in risicomanagement: met elkaar risico’s in kaart brengen, inschatten welke risico’s de ondernemer zelf kan dragen en zoeken naar een passend product wanneer de ondernemer dit niet kan.Wij geloven nadrukkelijk in deze beweging, waarbij wij als bank verdergaan dan het aanbieden van financiële producten. Niet alleen in eigen regio staan wij dicht bij de ondernemer. Rabobank Westland volgt bedrijven ook over de grens. Steeds meer bedrijven in ons werkgebied ontplooien activiteiten in het buitenland. Diverse Westlandse bedrijven werden in 2008 door onze bank in het buitenland gefinancierd. Daarnaast hebben wij in onze internationale dienstverlening vooruitgang geboekt op het gebied van betalingsverkeer en financiële logistiek.
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
5
Kijken naar de toekomst Sinds de zomer van 2007 werken wij aan onze toekomstvisie ‘Rabobank 2010’. Een belangrijk thema hierin is de toegankelijkheid en bereikbaarheid van onze bank. Steeds vaker stellen klanten hun vragen via de telefoon en internet: snel en efficiënt. Het lokale karakter van onze website ondersteunt deze ontwikkeling. Inmiddels biedt het KlantContactCentrum (KCC) via de virtuele kanalen dezelfde basisdienstverlening als die van de medewerkers in de bankhal. Parallel hieraan kijken wij continu naar onze serviceverlening in de kantoren. Door sterk afnemende bezoekersaantallen hebben wij in 2008 besloten het kantoor in Kwintsheul te sluiten. Dit jaar volgden de kantoren in Poeldijk en Honselersdijk. Samen met de ledenraadsleden blijven wij zoeken naar alternatieve vormen van toegankelijkheid. Andere speerpunten voor het huidige jaar zijn goed ingerichte werkprocessen, verdieping van onze klantkennis en een optimale onderlinge samenwerking.Wij volgen de klant en zijn altijd ‘professioneel dichtbij’: lokaal en zelfs internationaal. Om onze klanten zo goed mogelijk van dienst te kunnen zijn, toetsen wij doorlopend hun tevredenheid. Zo vragen wij klanten regelmatig om na een gesprek met de accountmanager een aantal vragen schriftelijk te beantwoorden. Daarnaast hielden wij vorig jaar een kleinschalig kwalitatief onderzoek waarbij accountmanagers de reacties van klanten konden terugzien op video. Samenvattend kunnen wij stellen dat er een positieve waardering is voor de manier waarop wij in de markt acteren: gedegen, solide en adequaat. Een verbeterpunt is onze proactiviteit: sneller reageren op ontwikkelingen en de verwachtingen van onze klanten overtreffen.
De kracht van de coöperatie Rabobank Westland heeft geen aandeelhouders maar leden. Zij nemen een belangrijke plaats in bij de vormgeving van het beleid. In 2008 is een start gemaakt met het koppelen van klankbordgroepen aan strategische speerpunten van de bank. De klankbordgroepen, bestaande uit ledenraadsleden, onderzoeken klantbehoeften.Vervolgens adviseren zij de directie en doen zij concrete aanbevelingen. De volgende klankbordgroepen waren actief: Internationalisering, Service & Toegankelijkheid, Sector- en Productinnovatie en Strategie met betrekking tot Bemiddelaars. Deze formule wordt zowel door de bank als de leden als zeer succesvol ervaren.
Het nieuwe hoofdkantoor Sinds januari van dit jaar zijn meer dan 300 medewerkers van Rabobank Westland gevestigd in het nieuwe hoofdkantoor op bedrijventerrein Leehove in De Lier. Het afgelopen jaar is in allerlei opzichten hard gewerkt aan het afronden van de bouw en het voorbereiden van de verhuizing. Een ingrijpende operatie die prima is verlopen. De officiële opening van het hoofdkantoor vond plaats op 27 maart jl. De dag erna stond in het teken van een druk bezochte Open Dag.
6
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
Wij gaan de toekomst, ondanks de huidige recessie, met vertrouwen tegemoet.Vertrouwen in onze manier van bankieren en vertrouwen in ons werkgebied. Om de ontwikkeling van onze regio te stimuleren, heeft Rabobank Westland besloten om de komende jaren 10 miljoen euro te investeren in kansrijke, duurzame projecten in de glastuinbouw. Hiertoe is in 2008 reeds 2,75 miljoen euro uit het resultaat gereserveerd. Desondanks weten wij nu al dat 2009 aan het einde van het jaar een ander beeld zal geven dan het jaar dat wij u hiervoor hebben geschetst. Sinds het vierde kwartaal van 2008 is het renteniveau stapsgewijs gedaald. Deze tendens is ingezet door de Europese Centrale Bank om de economie te stimuleren. Hiertegenover staat echter dat banken spaargelden moeten aantrekken en de spaarrentes relatief hoog zijn. Dit zorgt voor een scheve verhouding tussen rentebaten en -lasten. Daar moeten we iets aan doen. Zodat wij ook in de toekomst de stabiliteit kunnen bieden die leden en klanten van ons verwachten.
…Wij volgen de klant en zijn altijd ‘professioneel dichtbij’: lokaal en zelfs internationaal…
Ellen Verkade
Marieke Rooney
Roger Martinus
Onze medewerkers zijn de kracht achter ons succes. Het jaar 2008 was voor Rabobank Westland een jaar van
Medewerkers en hun bank
goede resultaten en vooruitgang, maar ook een van vragen en turbulentie. Medewerkers Ellen Verkade, Marieke Rooney en Roger Martinus blikken terug op een veelbewogen jaar.
Ellen Verkade is adviseur binnen het team Bedrijvenadvies, dat zo’n 6.500 klanten bedient in het zakelijke segment. Deze klantengroep is de laatste jaren hard gegroeid en bestaat veelal uit startende ondernemers, eenmanszaken en kleinere BV’s, maar ook uit verenigingen en stichtingen.‘Nieuw in 2008 was de introductie van de Interpolis ZekerVanJeZaak®, een digitaal af te sluiten verzekeringsproduct dat inmiddels ook landelijk is gelanceerd. Het was spannend maar vooral uitdagend om als team de pilot te doen.We kunnen nu in één gesprek met de ondernemer alle belangrijke aspecten van zijn of haar bedrijf combineren.Van betalingsverkeer tot financiering en het afdekken van risico’s. Een efficiënter financieringsproces was een tweede belangrijk aandachtspunt. Door de klant al vóór een gesprek om de benodigde cijfers te vragen, kunnen we veel sneller een offerte uitbrengen. Het is goed dat we deze slagen hebben gemaakt en juist nu de tijd hebben om met onze klanten over hun bedrijf en toekomstverwachtingen te praten. In een moeilijke maar ook heel leerzame periode. In het verleden vond men de coöperatie niet altijd meer van deze tijd. Nu geven klanten aan juist door dit aspect veel vertrouwen in ons te hebben. Op zulke momenten ben je blij bij de Rabobank te werken.’
De klant centraal In januari 2009 ging het KlantContactCentrum (KCC) van start, gevestigd in het nieuwe hoofdkantoor in De Lier. Het biedt klanten via telefoon en internet dezelfde basisdienstverlening als bij een bezoek aan een van de kantoren. Deze ontwikkeling past in onze visie Rabobank 2010: altijd een deskundig antwoord kunnen geven op het moment en de manier waarop de klant dit wenst. Dit betekent ook dat we onze dienstverlening op de vestigingen blijvend evalueren. Marieke Rooney is werkzaam in Naaldwijk als adviseur Verkoop & Service:‘Een functie-
titel die nog maar korte tijd bestaat en waarin de kennis van drie voormalige functies is samengebracht: van de gastvrouw/-heer in de bankhal, de adviseur Inloop en de adviseur Particulieren. Met deze verandering kan een vraag door een en dezelfde medewerker worden afgehandeld, wat natuurlijk voor de klant heel prettig is. Denk aan het afsluiten van een reisverzekering, het openen van een rekening of het verhogen van de pinlimiet. Soms is het nog wat zoeken, maar het is een goed begin van een bedieningsconcept dat in 2009 nog scherper vorm moet krijgen. Daarvoor houden we heel nauwkeurig bij wat er allemaal in de bankhal gebeurt.’
Het effect van de kredietcrisis Ingrijpender had beleggingsspecialist Roger Martinus zich 2008 bijna niet voor kunnen stellen.‘Uiteraard met de kredietcrisis als grote boosdoener. In september werd iedereen verrast door de enorme beursdalingen en het mogelijke faillissement van banken. Elke dag gebeurde er wel weer iets extreems, iets wat we nog niet eerder hadden meegemaakt.Tussen de beleggingsspecialisten en accountmanagers Private Banking vond vaak overleg plaats: wat is er precies aan de hand, hoe moeten we op deze situatie reageren? Ook hadden we geregeld contact met klanten om hen te adviseren en mogelijke scenario’s met elkaar door te spreken. Begin dit jaar hebben we diverse klantbijeenkomsten georganiseerd om het beleggingsjaar 2008 te evalueren en vooruit te kijken naar 2009. Klanten hebben verlies geleden. Daar moet je zorgvuldig mee omgaan, rekening houden met emoties.Vergeleken met andere banken is de Rabobank vorig jaar betrekkelijk ongeschonden uit de strijd gekomen. Als coöperatie zijn wij niet beursgenoteerd en ondervinden we geen druk van aandeelhouders om winst te maximaliseren. In deze tijd bewijst dat zeker z’n voordelen.’
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
7
kennis
Midden in de maatschappij
cultuur
sport
Sponsoring Rabobank Westland
De bank met een Westlands hart.
Economische, sociale, culturele en sportieve initiatieven zijn van groot belang voor de samenleving. Rabobank Westland voelt zich sterk betrokken bij haar directe omgeving en stimuleert mooie projecten en kansrijke ideeën. Enerzijds door sponsoring, anderzijds door het delen van winst in de vorm van coöperatief dividend. Naast het Coöperatiefonds en het Innovatiefonds stond 2008 in het teken van talrijke goede doelen en het aanmoedigen van vrijwilligerswerk.
Sponsoring Sponsoring door de Rabobank kan bestaan uit financiële ondersteuning of het delen van specifieke kennis en ervaring.Voorwaarde is dat de gesponsorde partij een tegenprestatie levert die onze merkwaarden ‘toonaangevend, betrokken en dichtbij’ versterkt. Rabobank Westland is sponsor van vele verenigingen, stichtingen en evenementen.Voorbeelden van sponsoring zijn Hockeyvereniging Westland, Quintus Handbal, tennisvereniging LTC ‘s-Gravenzande,Varend Corso Westland en diverse wieleractiviteiten zoals de Rabo Dikke Banden Race en de plaatselijke Wielerrondes.
Coöperatiefonds en Innovatiefonds De Rabobank heeft geen aandeelhouders maar leden. Jaarlijks stort Rabobank Westland een gedeelte van haar winst (het coöperatief dividend) in het Coöperatiefonds en het Innovatiefonds. Het Coöpera-
tiefonds ondersteunt met name maatschappelijke en culturele initiatieven. De adviescommissie, bestaande uit vier ledenraadsleden, beoordeelt welke projecten in aanmerking komen voor een financiële bijdrage. In 2008 heeft het Coöperatiefonds een nog wijder bereik gekregen. Aan 40 van de 64 aanvragen is een geldbedrag toegekend. De andere projecten werden niet georganiseerd binnen het werkgebied van de bank of voldeden in ander opzicht niet aan de criteria. Tijdens een workshop over fondsenwerving bij de gemeente Maassluis hebben wij de werkwijze van het Cöoperatiefonds toegelicht aan 80 organisaties. Dit resulteerde in een toename van het aantal aanvragen uit de regio Maassluis. Het Innovatiefonds stimuleert innovatieve projecten op het gebied van ondernemen. Het bestuur van het Innovatiefonds wordt gevormd door een afvaardiging van leden uit de ledenraad.Vorig jaar werd een totaalbedrag van 161.500 euro toegekend aan zeven projecten die voldeden aan de eigenschappen van durf, vernieuwingszin en kennisoverdracht in het belang van de regio.
Bridgeclub Maasdijk, de Monsterse Reddingsbrigade en de P.L.J. Bomgroep vertellen hoe zij een ontvangen bijdrage uit het coöperatief dividend hebben aangewend voor een bijzonder project: ‘Bridgen is denkwerk én een gezellig middagje uit’ Koos Vijverberg is voorzitter van Bridgeclub Maasdijk. In september 2008 vierde de vereniging haar 15-jarig bestaan, evenals Bridgeclub ‘s-Gravenzande.‘Een mooie gelegenheid om samen met collegavoorzitter Jan van Heijningen aan te kloppen bij het Coöperatiefonds van Rabobank Westland voor nieuwe bridgemates en een laptop. Beide clubs ontvingen van het fonds een bedrag van ongeveer 3.700 euro. Een bridgemate is een digitaal kastje waarmee de spelers de stand bij kunnen houden. In september begint de competitie voor de duur van vijf keer zes middagen. Aan het einde van een ronde worden de
8
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
uitslagen automatisch naar de laptop getransporteerd en kunnen we de einduitslagen eenvoudig uitprinten. Bridge traint niet alleen de hersenen, het biedt ook veel gezelligheid en sociale contacten. Met onze 88 leden, in de leeftijd van 60 tot 85 jaar, zit de Prinsenhof in Maasdijk iedere vrijdagmiddag bomvol. Er staan zelfs mensen op de wachtlijst. Eenmaal lid neemt er zelden iemand afscheid!’
‘In het nieuwe gebouw groeit de saamhorigheid’ ‘Jarenlang had de Monsterse Reddingsbrigade niet veel meer dan een paar oude schuurtjes voor de boten en terreinwagens’, vertelt secretaris Jan Bogaard.‘Met hulp van de gemeente Westland en vele andere partijen zijn we sinds 2008 gehuisvest in een fantastisch nieuw onderkomen. Zo heeft het Cöoperatiefonds van Rabobank Westland ons 7.500 euro geschonken voor de inrichting van het clubgebouw.Van april tot september bewaken onze vrijwillige strandwachten de kust. Zij gaan indien nodig met gevaar voor eigen leven de zee in om een ander te redden. Onder onze 150 leden zijn veel jonge mensen in de leeftijd van 10 tot 20 jaar. Nu we een eigen plek hebben, groeit de onderlinge betrokkenheid. Hier geven we cursussen en delen we ervaringen en emoties. Ook is de aantrekkingskracht op nieuwe leden groter geworden. Gezien de toekomstige toename van ons bewakingsgebied als gevolg van de kustversterking is dat natuurlijk een prachtige ontwikkeling.’
‘We moeten simpelweg energie besparen’ ‘Die verantwoordelijkheid neemt de P.L.J. Bomgroep door continu aan vernieuwing te doen’, lichten directeuren Piet van Vliet en Bram van der Kooy toe. Samen met Wageningen Universiteit en Research ontwierp het bedrijf uit Naaldwijk de ZoWaKas (ZonneWarmteKas), inmiddels SunergieKas® geheten. Met dit ontwerp sleepten zij de tweede prijs in de wacht van de wedstrijd ‘Kas als energiebron’. ‘De kracht van dit concept zit in de vertaalbaarheid naar de praktijk. Door het opvangen van zonne-energie en het opslaan van opgewarmd water na koeling van de kas, wordt een energiebuffer gecreëerd om de kas in de herfst en winter mee te verwarmen.Van het prijzengeld en een bijdrage van 50.000 euro uit het Innovatiefonds van Rabobank Westland hebben we een demokas geplaatst in het Innovatie- en Democentrum in Bleiswijk. In deze kas worden diverse nieuwe technieken getest en een teeltconcept doorontwikkeld dat inspeelt op veranderingen in licht, temperatuur, luchtvochtigheid en CO 2. Zo halen we veel meer uit het gesloten kassysteem dan tot nu toe het geval was.’
Goede doelen Na het mooie resultaat over 2007 besloot Rabobank Westland een extra bedrag van 300.000 euro te schenken aan uiteenlopende goede doelen in het werkgebied. Medewerkers leverden ideeën aan en bepaalden de besteding van dit geld. In diverse openbaar toegankelijke ruimtes verschenen 26 defibrillatoren; samen met Steunpunt Vrijwilligers Westland werd in het kader van ‘Helden om de Hoek’ een kennisavond georganiseerd voor vrijwilligers; buurtpreventieteams ontvingen mobiele telefoons; Stichting Personal Service Dogs ontving een bedrag om twee geleidehonden op te leiden en Stichting Welzijn Westland ontving geld voor een nieuwe bus.
Patijnenburg Naaldwijk was ook een van de gekozen doelen: ‘Wij zijn altijd op zoek naar de goede match’ Stelt directeur Desiree van Yperen.‘Jaarlijks begeleiden wij 400 mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt naar passend werk. Bij ons intern of bij een ondernemer in de regio. Daarbij laten we ons niet leiden door beperkingen, maar investeren we juist in de mogelijkheden van mensen. Met een donatie van 4.200 euro van Rabobank Westland hebben we nieuw lesmateriaal laten ontwikkelen dat echt aansluit bij onze doelgroep, met veel beeldmateriaal en heldere instructies. Ook zijn een beamer en een laptop aangeschaft waardoor we heel flexibel zijn in het kiezen van een leslocatie. Dit initiatief betekent voor ons meer dan een financiële bijdrage. Samen met de bank hebben we gezocht naar een mooie en zichtbare bestemming: de mens en daarmee de maatschappij. Samenwerken met de juiste partijen is voor Patijnenburg en onze cliënten essentieel. Rabobank Westland heeft zich spontaan als partner opgeworpen. Zo’n relatie wil je graag verzilveren. Ik hoop dat we elkaar in de toekomst nog vaak zullen spreken!’
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
9
Leden maken het verschil Rabobank Westland heeft meer dan 27.000 leden en ons ledenaantal groeit nog steeds. Dit betekent dat heel veel klanten met hun lokale bank willen meedenken en betrokken willen zijn bij de vormgeving van het beleid. Daar zijn wij blij mee, want samen geven wij inhoud aan de coöperatie. De stem van de leden klinkt tijdens afdelingsvergaderingen, in de ledenraad, de jongerenraad en in klankbordgroepen. Zo kunnen zij invloed uitoefenen op onze dienstverlening, de bestemming van winst en het stimuleren van de groei en ontwikkeling van ons werkgebied en directe omgeving.
Ledeninbreng en medezeggenschap Rabobank Westland kent het directiemodel. Dit bestuursmodel bestaat uit een benoemde meerhoofdige directie, een raad van commissarissen en een ledenraad. De ledenraad behartigt de belangen van de leden en bestaat uit 32 afgevaardigden uit de afdelingen De Lier,‘s-Gravenzande, Wateringen en Naaldwijk. Alle leden zijn welkom op de jaarlijkse afdelingsvergadering, waarin de directie en de afdelingsvoorzitter het afgelopen jaar toelichten. Bij aftreden van een ledenraadslid kunnen de leden in deze vergadering een nieuwe kandidaat voordragen.
Gestroomlijnde communicatie Een efficiënte kennisuitwisseling is voor de samenwerking tussen de bank en de ledenraad van groot belang. In kleinere klankbordgroepen wordt door ledenraadsleden inhoudelijk met de directie van de bank gediscussieerd over strategische thema’s.Ter voorbereiding op de vaststelling van de jaarrekening worden de jaarcijfers besproken in de Financiële Commissie. Daarna wordt de jaarrekening ter formele vaststelling voorgelegd aan de ledenraad. Om de ledenraadsleden te voorzien van voldoende en actuele informatie heeft Rabobank Westland recentelijk voor hen een speciale website ontwikkeld.
Voordelen voor leden Om onze waardering uit te spreken voor de bijdrage van onze leden bieden wij hen diverse voordelen.Vier keer per jaar ontvangen zij ons magazine Dichterbij Westland, dat niet alleen financiële informatie biedt en lokale aanbiedingen brengt, maar ook in interviews en artikelen ingaat op landelijk nieuws en lokale ontwikkelingen. Tijdens workshops en seminars kunnen leden elkaar ontmoeten, kennis opdoen en ervaringen uitwisselen. In oktober 2008 organiseerden wij de eerste editie van de Maand van de Leden: een evenement met
10
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
activiteiten voor groot en klein. Dit evenement werd op 29 oktober afgesloten met de Coöperatiebijeenkomst waar leden met elkaar van gedachten wisselden over de bank en bankzaken in het algemeen.
Elly Pronk-Kleijn,Tim Zwinkels en Ernest Linneweever delen hun persoonlijke ervaring als actief betrokken leden: ‘De ledenraad is dé schakel tussen bank en leden’ Elly Pronk-Kleijn, directeur en eigenaresse van Kainos BV, heeft sinds 2004 zitting in de ledenraad. Naast voorzitter van de afdeling De Lier is zij lid van de klankbordgroep Internationalisering en lid van de Financiële Commissie.‘Acht jaar geleden werd het bedrijf waar ik als Vice President Finance werkte, overgenomen door een concurrent in de markt. Juist door deze persoonlijke ervaring was ik erg geïnteresseerd in het fusietraject van de lokale banken in één Rabobank Westland. Het deed me besluiten om toe te treden tot de ledenraad. Daarbij stelde ik wel een belangrijke voorwaarde: medezeggenschap in het beleid van de bank. Zoals bij ieder nieuw orgaan het geval is, moesten ook wij zoeken naar de juiste modus.Vijf jaar later heeft de ledenraad als schakel tussen bank en leden absoluut een stabiele positie verworven. Steeds meer gaan we met elkaar echt de diepte in. In 2008 zijn er klankbordgroepen opgericht, waarin afgevaardigden uit de ledenraad met de directie discussiëren over strategische thema’s. Zo’n wezenlijk onderwerp is bijvoorbeeld de visie op toegankelijkheid.Waarbij wij de stelling innemen dat je als dichtbij-bank daadwerkelijk voor alle klanten toegankelijk moet blijven. 2009 zal sterk in het teken staan van de vraag hoe te reageren op de recessie. Ook hierin zullen wij meedenken, signalen uit de markt verzamelen en de directie gevraagd én ongevraagd adviseren.Tegelijkertijd zullen we ervoor waken dat de lange termijn niet naar de achtergrond verdwijnt. Op de manier die past bij de coöperatie: betrokken maar kritisch.’
Leden aan het woord
‘De jeugd verandert snel’
Elly Pronk-Kleijn
Tim Zwinkels (21) uit Honselersdijk studeert Economics and Business Economics aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en werkt een dag per week bij Haze Accountancy in De Lier. Al 2,5 jaar is hij lid van de Jongerenraad en sinds kort participeert hij tevens in de klankbordgroep Internationalisering.‘Jongeren van nu zijn sterk gericht op snelle interactie. Informatie moet bij voorkeur gemakkelijk bereikbaar en digitaal toegankelijk zijn. Ze hebben nu eenmaal van alles en nog wat te doen, waardoor iets niet teveel tijd mag kosten. Het afgelopen jaar heeft de Jongerenraad belangrijke stappen gezet.We hebben een reglement en statuten opgesteld, waardoor we een permanente klankbordgroep zijn geworden en een goede basis hebben gelegd om op door te bouwen. Ook hebben we met de bank meegedacht over een loyaliteitsprogramma voor een sterkere jongerenbinding. En een van de thema’s waar we ons momenteel over buigen, is de Maand van de Leden, die in 2009 voor de tweede keer wordt georganiseerd en natuurlijk ook voor jonge leden aansprekend moet zijn. Ook in de klankbordgroep Internationalisering ligt voor mij een uitdaging. Doordat ik niet actief ben op de internationale markt is het soms wat lastiger me bepaalde situaties voor te stellen. Ik praat dan ook regelmatig met bedrijven en natuurlijk met mijn collega’s in de klankbordgroep, die zelf wel die buitenland-ervaring hebben. Deze deskundigheid en feeling met de doelgroep is een goede combinatie in het voordeel van jonge ondernemers die de grens overgaan.’
‘Ook in kleine ideeën schuilen grote kansen’
Tim Zwinkels
Ernest Linneweever
Zo beweert Ernest Linneweever, eigenaar van Optiek Linneweever in Wateringen. Naast voorzitter van de afdeling Wateringen is hij voorzitter van het Innovatiefonds.‘Natuurlijk zijn er problemen; dat wil ik niet ontkennen. Maar we moeten niet van een recessie in een depressie denken.Vernieuwing hoort ook bij mindere tijden. Dus zeg ik:‘Leun niet achterover, wees creatief en investeer in innovatie. Een financiële bijdrage uit het Innovatiefonds kan net die ene druppel zijn om een project te laten stromen.We hebben de wens uitgesproken om als fonds wat laagdrempeliger te worden, zodat bijvoorbeeld ook de startende ondernemer ons weet te vinden. Daarnaast willen we ervoor waken dat goede ideeën stranden, omdat ze nog niet tot in de puntjes zijn uitgewerkt.We werken hiervoor met de directie een plan uit, mede na een gesprek met de Kamer van Koophandel. Het afgelopen jaar is maar weer eens duidelijk geworden hoe bijzonder de Rabobank eigenlijk is. De ledenraad houdt de kracht en het belang van de coöperatie nauwlettend in de gaten.We vergaderen drie keer per jaar in voltallige bezetting met de directie. Daarnaast komen we als afdeling regelmatig bij elkaar als er belangrijke, lokale ontwikkelingen spelen. Zo zoeken we samen met de bank naar alternatieve oplossingen wanneer er een kantoor moet worden gesloten. Dat is een ingrijpende maar door afnemende bezoekersaantallen soms onvermijdelijke beslissing. Mijn ervaring is dat leden en klanten hier vaak begrip voor tonen. Zeker als zij weten dat er goed over is nagedacht.’
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
11
Verkorte Jaarrekening 2008 Coöperatieve Rabobank Westland U.A. gevestigd te Westland
Aan de ledenraad, Bijgaand leggen wij u voor de verkorte jaarrekening 2008, voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen. De verkorte jaarrekening is ontleend aan de jaarrekening 2008, welke voorzien van de accountantsverklaring en het advies van de raad van commissarissen ter inzage ligt ten kantore van de bank. De directie
12
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
Balans per 31 december 2008 (na winstbestemming)
2008
2007
5.078
9.502
431.414
487.751
5.030.819
4.386.340
Deelnemingen
48.405
13.314
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
41.095
30.688
Overige activa
21.604
16.430
5.578.415
4.944.025
Groepsmaatschappijen en maatschappijen waarin wordt deelgenomen
1.931.699
1.916.045
Spaargelden
1.583.960
1.433.805
Andere schulden aan cliënten
1.657.698
1.258.458
72.273
57.189
332.785
278.528
5.578.415
4.944.025
1.283.964
1.298.618
(bedragen in duizenden euro’s)
Activa
Kasmiddelen Groepsmaatschappijen Vorderingen op cliënten
Totaal activa
Passiva
Overige passiva Algemene reserve Totaal passiva
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
13
Winst- en-verliesrekening over 2008
2008
2007
Rentebaten
282.085
231.241
Rentelasten
-183.778
-139.688
Rente
98.307
91.553
Opbrengsten uit deelnemingen
27.485
220
Provisie
32.877
34.215
–
243
158.669
126.231
-64.356
-61.800
94.313
64.431
-28.062
-21.067
Bedrijfsresultaat vóór belastingen
66.251
43.364
Belastingen bedrijfsresultaat
-9.144
-10.932
57.107
32.432
(bedragen in duizenden euro’s)
Baten
Overige baten Totaal baten
Lasten Personeelskosten
40.304
38.152
Andere beheerskosten
22.842
21.916
1.210
1.732
Afschrijvingen Totaal lasten
Bedrijfsresultaat vóór waardeveranderingen van vorderingen
Waardeveranderingen van vorderingen
Nettowinst
14
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
Accountantsverklaring Aan de raad van commissarissen en de directie van Coöperatieve Rabobank Westland U.A.
Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit verslag opgenomen verkorte jaarrekening (op pagina 12 tot en met 15) van Coöperatieve Rabobank Westland U.A. te Westland over 2008 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2008 van Coöperatieve Rabobank Westland U.A. te Westland. Bij die jaarrekening hebben wij op 4 mei 2009 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. De leiding van de coöperatie is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2008 van Coöperatieve Rabobank Westland U.A. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.
Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van Coöperatieve Rabobank Westland U.A. te Westland en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 4 mei 2009 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Utrecht, 6 mei 2009 Ernst & Young Accountants LLP w.g. drs. P.J.A.J. Nijssen RA
Advies raad van commissarissen Aan de ledenraad, Voor u ligt de verkorte jaarrekening 2008. Deze verkorte jaarrekening is ontleend aan de jaarrekening 2008, welke wij ter voldoening aan het bepaalde in de statuten hebben onderzocht. Mede op grond van de bij de jaarrekening 2008 door Ernst & Young Accountants LLP afgegeven accountantsverklaring, stellen wij u voor om de jaarrekening vast te stellen en de bestuurders te dechargeren. De raad van commissarissen
Rabobank Westland Verkort jaarverslag 2008
15
www.rabobank.nl/westland