Veiligheidshuis Noord-Limburg Evaluatie 2008
Samen doen Samen denken Samen leren ____________ + Samenwerken
Samen doen Samen denken Samen leren ____________ + Samenwerken
Veiligheidshuis Noord-Limburg, Evaluatie 2008
CONCERN team COBMV steller Marije van Hal doorkiesnummer 077 359 6227 datum 01-02-2009 versie 4 def
Voorwoord Het veiligheidshuis Noord-Limburg is inmiddels twee jaar operationeel. In de evaluatie van 2007 is gebleken dat het organiseren van een netwerksamenwerking waarbij de justitie- en zorgketen met elkaar aan tafel zitten en de dialoog aangaan veel aandacht vraagt. In het veiligheidshuis wordt gewerkt met een palet van justitiële- en zorgpartners met als doel het voorkomen en verminderen van criminaliteit en overlast in de gemeenten. De meerwaarde van het veiligheidshuis ligt vooral in de aansluiting tussen de preventieve, curatieve en repressieve aanpak en de aansluiting van het nazorgtraject. Het veiligheidshuis richt zich primair op vier doelgroepen, namelijk volwassen veelplegers, (ex)gedetineerden, risicojongeren (waaronder veel- en meerplegers en harde kernjongeren) en daders en slachtoffers van huiselijk geweld. In dit rapport worden de belangrijkste ontwikkelingen van 2008 beschreven. Om een goed beeld te krijgen hiervan is data verzameld en is aan een aantal sleutelfiguren om input gevraagd. Door het jaar heen zijn ontwikkelingen nauw gevolgd door het beleggen van overleggen, tussentijdse evaluaties op operationeel niveau en het bijwonen van regionale en provinciale overleggen.
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.2.1 1.2.1.1 1.2.1.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.4 1.5 1.6
Veiligheidshuis Noord-Limburg: Algemene ontwikkelingen 2008 ................................ 1 Samenwerking..................................................................................................................... 1 Partners van het veiligheidshuis .......................................................................................... 2 Regierol gemeente en OM .................................................................................................. 5 Gemeente............................................................................................................................ 5 OM....................................................................................................................................... 5 Regionalisering.................................................................................................................... 5 Aansluiting gemeenten Noord-Limburg ............................................................................... 5 Regionaal Kompas .............................................................................................................. 6 Informatie-uitwisseling: registratie en monitoring................................................................. 6 Faciliteiten ........................................................................................................................... 7 PR en Voorlichting............................................................................................................... 7
2 2.1 2.2 2.3
Feiten en cijfers: doelgroepen van het veiligheidshuis ................................................. 8 Volwassen veelplegers en gedetineerden ........................................................................... 8 Risicojongeren................................................................................................................... 11 Huiselijk geweld................................................................................................................. 12
3 3.1 3.2 3.2.1 3.3
Conclusies en aanbevelingen ........................................................................................ 14 Conclusies......................................................................................................................... 14 Aanbevelingen en acties ................................................................................................... 15 Acties................................................................................................................................. 17 Tot slot............................................................................................................................... 18
1
Veiligheidshuis Noord-Limburg: Algemene ontwikkelingen 2008
Doelstelling van 2008 was het verstevigen van de randvoorwaarden om de persoonsgerichte aanpak van de doelgroepen van het veiligheidshuis verder te ontwikkelen en te verankeren. Deze randvoorwaarden hebben betrekking op het (verder) vormgeven van overlegstructuren, de rol en verwachtingen van partners van het veiligheidshuis en de bedrijfsvoering. Het veiligheidshuis heeft in 2008 drie grote veranderingen doorgemaakt. De eerste verandering is de aansluiting van de gemeenten van Noord-Limburg bij het veiligheidshuis op 20 juni 2008, waardoor de reikwijdte van de werkzaamheden is verbreed. De tweede verandering is de aanstelling van de procesmanager in oktober 2008, waarbij er een duidelijke afbakening is gemaakt tussen procesmanagement op operationeel niveau en het organiseren van een netwerksamenwerking op andere niveaus. Een derde verandering is het vertrek van de coördinerend manager eind 2008 (in verband met een andere functie). Deze veranderingen leiden als het ware tot een fasering in de ontwikkeling van het veiligheidshuis. Dit heeft haar weerslag op de behaalde resultaten van het veiligheidshuis. In 2008 zijn veel activiteiten ontplooid om de samenwerking en afstemming met en tussen partners van het veiligheidshuis Noord-Limburg te optimaliseren. De resultaten van deze activiteiten hangen nauw samen met lokale, regionale, provinciale ontwikkelingen zoals de herindeling van gemeenten en het landelijk projectteam aansluiting nazorg (ex)gedetineerden en de aanstelling van de regisseur jeugdoverlast en straatcoaches. Om inzicht te krijgen in bovenstaande zal in dit hoofdstuk een overzicht worden gegeven van de belangrijkste algemene ontwikkelingen. Vervolgens zal in hoofdstuk twee ingezoomd worden op de feiten en cijfers omtrent de doelgroepen. Het rapport wordt afgesloten met een concluderend hoofdstuk met aanbevelingen.
1.1
Samenwerking
Het doel van het veiligheidshuis is het verminderen en/of voorkomen van overlast en criminaliteit. Het veiligheidshuis richt zich primair op vier doelgroepen, namelijk volwassen veelplegers, (ex)gedetineerden, risicojongeren (waaronder veel- en meerplegers en harde kernjongeren) en daders en slachtoffers van huiselijk geweld. Om dit doel te kunnen bereiken is netwerksamenwerken essentieel. Het veiligheidshuis fungeert hierin als informatieknooppunt waarbij de verschillende expertises worden gebundeld en gewerkt wordt aan een persoonsgerichte aanpak. Het uitgangspunt hierbij is dat er aandacht is voor alle leefgebieden om een positieve gedragsverandering te kunnen bewerkstelligen. In het samenwerkingsmodel van het veiligheidshuis staat de cliënt centraal en stellen de partners zich vraaggericht op. In 2008 is, net zoals in 2007, geïnvesteerd in samenwerking. Dit continue proces waarin verschillende belangen en prioriteiten op elkaar moeten aansluiten heeft in 2008 de volgende resultaten opgeleverd op operationeel niveau: - De dagelijkse briefing is aanzienlijk uitgebreid: de voordeurfunctie van de briefing krijgt steeds meer vorm – alle mutaties1 van het afgelopen 24 uur worden besproken en er
1
Deze mutaties hebben betrekking op gebeurtenissen met betrekking tot de drie doelgroepen van het veiligheidshuis
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
1
wordt direct besloten welke acties er worden ondernomen en naar welk overleg de mutatie wordt doorgezet en gevolgd; DJI, JVZ en GGZ/vz2 zijn structureel aangesloten bij het nazorgoverleg volwassen veelplegers. Vanwege de problematiek van de volwassen veelplegers zijn deze partners een belangrijke toevoeging; Het gevangeniswezen heeft een procesmanager aangesteld ten behoeve van het optimaliseren van de samenwerking tussen DJI en partners in het veiligheidshuis; Op 1 juli 2008 zijn de gemeenten van Noord-Limburg aangesloten bij het veiligheidshuis Noord-Limburg; Er is een verbeterde link gelegd tussen het nazorg overleg volwassen veelplegers en het huiselijk geweld overleg met de justitiële overleggen in het veiligheidshuis; Er is één gedragscontract opgesteld waarbij middelen en Eerste gedragscontract faciliteiten worden gecombineerd die in een regulier Op 21-04-2008 is het eerste gedragscontract afgesloten voor traject minder makkelijk te maken zijn. Het een minderjarige veelpleger (17 gedragscontract is opgesteld voor een minderjarige jaar). In het contract zijn afspraken veelpleger; gemaakt op het gebied onder andere huisvesting en dag Eind 2008 is een pilot gestart waarbij gedetineerde besteding. Hierbij is o.a. gebruik veelplegers een intensief nazorgtraject krijgen gemaakt van de begeleiding en activiteiten van de Doolhof aangeboden en waarbij het veiligheidshuis en een (Reclassering). reintegratiebureau tijdens de detentieperiode al betrokken Burgemeester Bruls heeft hierover worden; een persoonlijk gesprek gehad met de veelpleger. De regisseur jeugdoverlast, buurtbemiddeling en het CMA3 hebben een vaste werkplek in het veiligheidshuis, waardoor signalen en informatie op een snelle manier kunnen worden uitgewisseld.
-
-
-
-
Er zijn een aantal concrete stappen ondernomen in 2008. Succesfactoren van het veiligheidshuis zijn 1) de fysieke aanwezigheid van partners, waarbij zij direct toegang hebben tot het systeem van hun eigen organisatie en 2) de vasthoudendheid van de personen van de partners die in het veiligheidshuis aanwezig zijn. Andere belangrijke factoren zijn de aanstelling van de procesmanager en de werkzaamheden uitgevoerd door de coördinerend manager, administratief medewerker, kwartiermaker en beleidsmedewerker.
1.2
Partners van het veiligheidshuis
De samenwerking van de partners wordt geconcretiseerd in verschillende overlegvormen waarin de procesmanager de linking pin vormt tussen zorg- en justitieketen. De politie heeft een belangrijke signalerende functie in het veiligheidshuis bij de voordeur (briefing) maar ook het controleren van persoonsgebonden afspraken (bijvoorbeeld adoptieagenten maar ook de advisering omtrent verlofaanvragen van gedetineerden). Naast de verschillende overlegvormen wordt van iedere partner verwacht om actief ontwikkelingen en signalen terug te koppelen aan de procesmanager. In onderstaand schema staat weergegeven hoe de overleggen in 2008 zijn samengesteld. Op basis van het schema wordt een korte beschrijving gegeven over de feitelijke samenwerking tussen de partners in 2008.
2
DJI = Dienst Justitiële inrichtingen, JVZ = Justitiële Verslavingszorg, GGZ/vz = Geestelijke Gezondheidszorg divisie verslavingszorg 3 CMA= Centraal Meld- en Actiepunt
2
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
Veiligheidshuis Noord-Limburg Samenstelling overleggen 2008
Doelgroepen
Volwassen veelplegers
Overleggen
Openbaar Ministerie* Politie Gemeente
Briefing
Justitieel casus overleg
Risicojongeren
Justitieel veelplegers overleg
Nazorg
Nazorg / preventie
Overleg huiselijk geweld
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
Leerplicht
Justitieel verslavingszorg
Daders en slachtoffers huiselijk geweld
Justitieel veel- en meerplegers overleg
p
Sociale Dienst
Reclassering Nederland
Justitieel casus overleg
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
p
Verslavingszorg Slachtofferhulp Jeugdreclassering
p
p
p
Bureau Halt
p
p
p
p
Raad voor Kinderbescherming
p
Bureau jeugdzorg
p
Mutsaersstichting Penitentiaire Inrichting
p
p
p
p
p
* Het Openbaar Ministerie was in 2008 niet fulltime aanwezig in het veiligheidshuis en ook niet bij de dagelijkse brieging
De dagelijkse briefing vormt een essentieel onderdeel van het veiligheidshuis. Tijdens dit overleg worden alle mutaties (afkomstig uit het politiesysteem) van het afgelopen 24 uur doorgenomen en uitgezet. Het gaat daarbij alleen om mutaties die betrekking hebben op de doelgroepen van het veiligheidshuis. In de tweede helft van 2008 is deze werkwijze flink aangescherpt waarmee de dagelijkse briefing een heldere voordeurfunctie heeft gekregen. Een belangrijke wijziging is dat een aantal partners vooraf aan de briefing de mutaties in hun systeem checken op informatie. Daarnaast zijn er duidelijke afspraken gemaakt over de terugkoppeling van informatie en acties. De briefing krijgt hiermee een minder vrijblijvend karakter wat ten goede komt van de kwaliteit en de snelheid van handelen wanneer dat nodig is. Om de gemaakte acties te kunnen volgen en koppelingen te kunnen maken met andere overlegvormen, worden de besproken mutaties en daaropvolgende acties bijgehouden door de administratieve medewerkers van de gemeente. De nieuwe werkwijze vraagt om een proactieve inzet van de partners en is een arbeidsintensieve administratieve taak (1/2-1 fte). De verwachting is dat de briefing in 2009 meer vorm zal krijgen en verder wordt verankerd in het veiligheidshuis. Een belangrijke voorwaarde is dat partners zich pro-actief blijven opstellen, dat de briefing voldoende administratief kan worden ondersteund door medewerkers en door een registratiesysteem. Het volwassen casusoverleg en het huiselijk geweld overleg zijn beiden opnieuw gestructureerd. Voor beide doelgroepen geldt dat de overlegstructuren eind 2007 zijn opgestart. De basis van de overleggen zijn daarmee weinig veranderd ten opzichte van 2007. Er zijn in 2008 wel kwaliteitsslagen gemaakt op het gebied van de overlegstructuur en aansluiting met justitiële overleggen. Het houden van tussentijdse evaluaties in de casusoverleggen draagt hieraan bij. De frequentie van het justitiële veelplegersoverleg (maandelijks) blijft in 2008 een hiaat bij een effectieve aanpak van deze doelgroep. De afstemming met het zorgoverleg veelplegers (tweewekelijks) komt hierdoor niet goed op gang.
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
3
Het nazorg/ preventie overleg voor minderjarigen is in 2008 onvoldoende van de grond gekomen. In de tweede helft van 2008 heeft nagenoeg geen (zorg)overleg plaatsgevonden. Wel zijn acute zaken direct opgepakt en wordt er in 2008 op ad hoc basis gewerkt. In 2009 wordt er meer aandacht besteed aan de doelgroep jeugd door het herstructureren van het (na)zorgoverleg en een goede aansluiting met het justitiële casus overleg voor minderjarigen. Momenteel heeft de aanpak van jeugd/risicojongeren nog voornamelijk een justitiële administratieve afhandeling. De regisseur jeugdoverlast is per januari 2009 tijdelijk met procesmanagement taken belast om een goede aansluiting te krijgen met verschillende initiatieven en processen (zowel intern in het veiligheidshuis als extern). De verwachting is dat voor deze doelgroep een fulltime procesmanager geworven zal moeten worden. Dit zal in 2009 verder inzichtelijk worden gemaakt. In 2008 zijn JVZ, DJI en GGZ/vz4 structureel aangesloten bij het betreffende casusoverleg. Het Openbaar ministerie (OM) is daarentegen in steeds mindere mate aanwezig tijdens de dagelijkse briefing en blijft op verschillende vlakken een ontbrekende partner in 2008. Desondanks wordt er in 2008 gestaag doorgewerkt aan de aansluiting tussen zorg en justitie. Per 1 januari 2009 is één parketsecretaris 4 dagen in de week beschikbaar in het veiligheidshuis. De verwachting is dat de betrokkenheid van het OM aanzienlijk wordt vergroot en samenwerking soepeler kan plaatsvinden. Belangrijke aandachtspunten blijven capaciteit, doorzettingsmacht naar de eigen organisatie en duidelijkheid over ieders rollen en verantwoordelijkheden. Een voorbeeld is 3RO5, waarbij contactpersonen vaak vanuit hun positie onvoldoende doorzettingsmacht hebben naar de collega’s van de eigen en andere takken van de reclassering. Een ander voorbeeld is de expertise en de aanpak van veelplegers, waarvan 80% verslaafd is. De expertise van de JVZ blijft in 2008 te vaak achter als het gaat om het oppakken van Justitieel casemanagement (JCM). Mogelijke oorzaak hiervan zijn wachtlijsten. Het niet altijd sluiten van een keten is tevens een ernstig hiaat bij de aanpak van de doelgroepen. In één geval wordt een veelpleger keer op keer via snelrecht berecht, terwijl meerdere malen is aangegeven dat deze werkwijze bij deze persoon niet effectief is. Een proactieve houding en het geven van openheid in zaken door verschillende partners is van belang om een sluitende keten te kunnen vormen. Vraaggericht werken waarbij inzicht wordt gekregen in de wensen van de cliënt en maatschappij is hierbij nodig (toewerken naar een positieve gedragsverandering en voorkomen van recidive). De verschillende overleggen van het veiligheidshuis spelen hierin een belangrijke rol. Het doel van deze overleggen is het bespreken van nieuwe zaken, multidisciplinaire zaken en het komen tot een helder actieplan. Hierbij zal men zich bewust moeten zijn dat een effectieve aanpak van de doelgroepen van het veiligheidshuis ook afhankelijk is van het prioriteren van deze cliënten in de organisatie van de aangesloten partners. In de praktijk blijkt dat de overleggen de neiging hebben tot het administratief afhandelen van zaken. Dit continue proces van sturing en regisseren zal ook in 2009 aandacht vragen. De 3RO heeft inmiddels een aantal hiaten opgepakt. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt met de RCG over informatie-uitwisseling met betrekking tot specifieke casussen.
4
DJI = Dienst Justitiële inrichtingen, JVZ = Justitiële Verslavingszorg, GGZ/vz = Geestelijke Gezondheidszorg divisie verslavingszorg 5 3RO = de drie Reclasseringsorganisaties Reclassering Nederland, Justitiële Verslavingszorg en Leger des Heils. In Noord-Limburg zijn alleen Reclassering Nederland en de Justitiële Verslavingszorg werkzaam.
4
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
1.2.1
Regierol gemeente en OM
1.2.1.1
Gemeente
Door de aanstelling van een procesmanager is er een duidelijke afbakening gemaakt tussen procesmanagement op casusniveau en het organiseren van een netwerksamenwerking op andere niveaus. Ondanks dat een aantal zaken goed zijn opgepakt, zijn er ook keuzes gemaakt vanwege de omvang van de werkzaamheden. In 2008 hebben de beleidsmedewerker en kwartiermaker zich extra ingezet op operationeel niveau ter ondersteuning van de hoeveelheid werkzaamheden van de coördinerend manager. Dit in afwachting op de aanstelling van de procesmanager. De investering in samenwerking vraagt in 2008 om meer capaciteit. Eind 2008 is er extra administratieve ondersteuning aangetrokken en per januari 2009 is de regisseur jeugdoverlast belast met procesmanagement taken voor de doelgroep jeugd. De verwachting is dat voor iedere doelgroep een procesmanager geworven moet worden. Dit zal in 2009 verder inzichtelijk worden gemaakt. In 2008 zijn in het Regionaal College, tijdens de jaarlijkse bestuursconferentie van de politie Limburg-Noord, een aantal afspraken gemaakt omtrent de doorzettingsmacht van het veiligheidshuis. Hierbij wordt het veiligheidshuis gezien als een spin in het web. Deze afspraken zijn tot op heden nog niet uitgewerkt.
1.2.1.2
OM
Ondanks de aanbeveling voor 2008 om de rol van het OM te verstevigen en te verduidelijken heeft dit proces lang geduurd. Op basis van bevindingen uit 2007 en het uitblijven van concrete wijzigingen op operationeel niveau lijkt het erop dat lange tijd onduidelijk bleef wat er van het OM werd verwacht en hoe zij hun rol konden uitoefenen. Deze onduidelijkheid over rol en verwachtingen heeft betrekking op het veiligheidshuis én op de organisatie van het OM zelf. In de tweede helft van 2008 is een beleidsmedewerker meer (zichtbaar) betrokken geraakt bij het veiligheidshuis, maar is pas per 1 januari 2009 een parketsecretaris aangesteld die vier dagen per week aanwezig is in het veiligheidshuis. De parketsecretaris neemt deel aan de briefing en zit de justitiële overleggen voor. Deze wijziging is positief ontvangen door de partners in het veiligheidshuis. De administratieve ondersteuning blijft in 2009 vooralsnog twee dagen per week, terwijl vier dagen wenselijk is om de koppeling tussen de zorg- en justitiële keten te kunnen verbeteren.
1.3
Regionalisering
1.3.1
Aansluiting gemeenten Noord-Limburg
Op 20 juni 2008 zijn de 14 gemeenten van Noord-Limburg aangesloten bij het veiligheidshuis Noord-Limburg.6 Hierbij committeren de gemeenten zich aan de werkwijze zoals in het veiligheidshuis is beoogd. Belangrijk hierbij is dat lokaal beleid op orde is en het veiligheidshuis gebruik kan maken van een adequaat lokaal netwerk van bijvoorbeeld schuldhulpverlening, uitvoering leerplicht, hulpaanbod door maatschappelijk werk et cetera. Het is van belang dat zaken snel over en weer gecommuniceerd kunnen worden.
6
Gemeenten van Noord Limburg: Arcen en Velden, Beesel, Bergen, Gennep, Helden, Horst aan de Maas, Kessel, Maasbree, Meerlo-Wanssum, Meijel, Mook en Middelaar, Sevenum, Venlo en Venray
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
5
De operationele aansluiting van lokaal beleid en lokale netwerken aan het veiligheidshuis is nog niet optimaal. Bijvoorbeeld, in de zorgnetwerken van de diverse gemeenten worden huiselijk geweld casussen besproken, terwijl dit ook gebeurt in het veiligheidshuis. Een ander voorbeeld is een concrete casus waarbij een gemeente niet kon voorzien in (subsidiering van) casemanagement waarbij dit ten zeerste geadviseerd werd. Daarnaast wordt de nazorg van gedetineerden belegd in het veiligheidshuis. Nog niet alle gemeenten van NoordLimburg zijn hierop aangesloten (op operationeel niveau). De herindeling van Noord Limburg en andere ontwikkelingen zoals het Regionaal Kompas kunnen ruis veroorzaken in de operationele aansluiting. Daarnaast dienen de gemeenten meer betrokken te worden/zijn bij de ontwikkeling van het veiligheidshuis. Periodieke bijeenkomsten kunnen hier voor een belangrijke mate in voorzien. Het streven is dat in 2009 ieder kwartaal een bijeenkomst wordt georganiseerd. De eerste bijeenkomst is gepland in januari 2009.
1.3.2
Regionaal Kompas
In 2008 is het projectteam van het Regionaal Kompas gestart met de voorbereidingen op de operationalisering van verschillende onderdelen van het project. Doel van het Regionaal Kompas is het optimaliseren van de in—en doorstroom van de maatschappelijk opvang, voorkomen van huisuitzetting en het reïntegreren van mensen die dreigen af te glijden. De reikwijdte van het Regionaal Kompas is Noord- en Midden-Limburg. Onderdelen van het Regionaal Kompas zijn onder andere de aanpak van huiselijk geweld, zwerfjongeren en de nazorg van gedetineerden. Er is overlap tussen de geprioriteerden van het veiligheidshuis en de doelgroepen van het Regionaal Kompas. Dit is verklaarbaar door de meervoudige problematiek van de geprioriteerden en het gebrek aan goede voorzieningen zoals gepaste huisvesting en goede dagbestedingactiviteiten. Goede afstemming en samenwerking zijn belangrijk om maatwerk te kunnen bieden. Een belangrijke uitwerking van het Regionaal Kompas is het Centraal Meld- en Actiepunt (CMA) dat naar verwachting per 1 april 2009 operationeel zal zijn. Het CMA is tot die tijd belast met de afbouw van het Centraal Loket en de opbouw van een regisserende en consulterende rol ten opzichte van de doelgroepen van het Regionaal Kompas. Het CMA is gevestigd in het veiligheidshuis Noord-Limburg en het veiligheidshuis Midden-Limburg. De herijking van de lokale netwerkoverleggen, nazorg gedetineerden en aandacht voor de aanpak van huiselijk geweld zijn belangrijke ontwikkelingen die rechtstreeks raakvlakken hebben met de ontwikkeling van het veiligheidshuis. Het is van belang dat niet uit het oog wordt verloren dat de activiteiten van het Regionaal Kompas en die van het veiligheidshuis elkaar moeten versterken. Gezien de complexiteit van beide projecten is samenwerking op alle niveaus hierin zeer wenselijk.
1.4
Informatie-uitwisseling: registratie en monitoring
Aanbeveling voor 2008 was het ontwikkelen/ implementeren van een eenduidig registratiesysteem waarbij zowel informatie over casussen als managementinformatie uit gegenereerd kan worden. De mogelijke invoering van het justitiële systeem PIX in alle Limburgse veiligheidshuizen heeft vooralsnog geen doorgang gekregen. Oorzaak hiervan ligt onder andere in de ontwikkelingen van andere systemen en de omslachtige toegang tot het systeem door nietjustitiële organisaties. Op basis van het eerstgenoemde heeft onder andere de politie zich teruggetrokken en wordt het lastig om een gedegen systeem in zetten. Het terugtrekken van
6
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
één partner heeft de implementatie van een systeem vertraagd. Momenteel wordt er in het veiligheidshuis Noord-Limburg gewerkt met Excel en worden dossiers aangemaakt van de geprioriteerden van het veiligheidshuis. In 2008 zijn de volgende acties uitgezet: - Alle casuslijsten van de (na)zorgoverleggen worden op een eenduidige manier geregistreerd; - Er zijn dossiers aangelegd voor geprioriteerden van het veiligheidshuis. Hierin wordt need-to-know informatie bewaard voor de termijn, dat de geprioriteerde gevolgd wordt. Deze dossiers zijn nog niet voor iedere doelgroep gevuld. - Er zijn 34 ketendossiers aangemaakt voor volwassen veelplegers ten behoeve van het OM en justitiële partners. Dit zal in 2009 verder worden afgerond. Van belang is dat deze dossiers toegankelijk zijn voor alle partners zodat tijdig wijzigingen kunnen worden verwerkt. Op dit moment is dat onvoldoende gerealiseerd. Afgezien van het gegeven dat de registratie in 2008 aanzienlijk is verbeterd ten opzichte van 2007 is het van essentieel belang dat er stappen worden gezet in de keuze bij de invoering van één systeem. Dit betekent dat alle partners zich hieraan committeren. Een goede kosten-batenanalyse dient daarbij te worden gemaakt als het gaat om het inzetten van arbeidsuren. Momenteel is de verwerking van informatie arbeidsintensief en is er nog geen digitale koppeling tussen de verschillende overleggen. Daarnaast worden de Excel bestanden te klein om te registreren en te groot om informatie te verspreiden en te genereren. Dwarsverbanden tussen de verschillende overlegvormen en doelgroepen zijn vooralsnog niet te maken. Het informatieknooppunt zoals in 2007 werd aanbevolen kan hierin een belangrijke rol vervullen. Om dit te mogelijk te maken is capaciteit van OM, politie en gemeente nodig.
1.5
Faciliteiten
In 2008 is het noodzakelijk geweest om extra werkplekken te creëren. Het CMA, regisseur jeugdoverlast, buurtbemiddeling, extra administratieve ondersteuning en procesmanagers moesten gehuisvest worden. Hierdoor is er een groot ruimtegebrek ontstaan in het veiligheidshuis. In de toekomst is het wenselijk dat nog meer partners een flexplek kunnen krijgen. Er zal in 2009 bekeken moeten worden hoe het ruimtegebrek wordt aangepakt. Een van de mogelijkheden is het uitwijken naar een ander gebouw.
1.6
PR en Voorlichting
In 2008 zijn er verschillende PR-middelen ontwikkeld om het veiligheidshuis nog meer op de kaart te kunnen zetten. Zo is er naast de al bestaande nieuwsbrief, een informatiemap Veiligheidshuis ontwikkeld, een website gemaakt voor de Limburgse veiligheidshuizen en is op verschillende plaatsen voorlichting gegeven. Ook is er een start gemaakt met de sociale kaart. Het inzetten van deze middelen is essentieel om goede voorlichting te kunnen geven. Helaas blijken (delen van) organisaties nog niet altijd een volledig beeld te hebben van het veiligheidshuis en worden er zelfs cliënten doorverwezen. Van belang is dat er meer voorlichting wordt gegeven intern in het veiligheidshuis maar ook bij de organisaties van de partners. In de praktijk blijft informatie vaak hangen bij de medewerkers die het veiligheidshuis kennen. De coördinerend manager, procesmanager en de partners van het veiligheidshuis hebben hierin een belangrijke rol.
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
7
2
Feiten en cijfers: doelgroepen van het veiligheidshuis
Voor iedere doelgroep zijn een aantal doelstellingen geformuleerd. Om inzicht te krijgen in de haalbaarheid van de gestelde doelen zal per doelgroep een korte beschrijving worden gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen, knelpunten en successen. Vanwege de registratiewijze is het niet na te gaan hoeveel casussen door worden gezet naar de betreffende overleggen en kunnen geen dwarsverbanden worden gelegd. In 2008 was de registratie te veel gericht op uitvoering en niet op het genereren van managementinformatie.
2.1
Volwassen veelplegers en gedetineerden
Doelstelling projectperiode: in de totale projectperiode wordt aan 80% van de volwassen veelplegers een nazorg- of resocialisatietraject aangeboden. Hiervan rondt 60% van de volwassen veelplegers het traject af.
18+
Briefing
JCO
# veelplegers
2007 2008
onbekend
94 122*
73 67
442
Nazorg overleg volwassen veelplegers 13 86**
Gedragscontract
PvA
Uitstroom gedetineerden
n.v.t. 0
n.v.t. n.v.t.
272 267***
* In 2008 zijn enkele veelplegers in het Justitieel casus overleg (JCO) besproken ** Hiervan worden 62 geprioriteerde besproken en zijn er 24 casussen afgesloten, overgedragen of is de geprioriteerde gedetineerd of ongewenst vreemdeling *** Er wordt in het veiligheidshuis alleen nog voor de gemeente Venlo acties uitgezet voor gedetineerden.
In de dagelijkse briefing zijn in 2008 minstens 442 volwassenen7 besproken waarbij in ieder geval een eerste actie is uitgezet (wanneer nodig). In 2008 zijn een aantal veelplegers in het Justitieel casusoverleg (JCO) voor volwassen besproken. Andere zaken die in het JCO besproken worden hebben betrekking op personen die 1) eerder een strafzaak hebben gehad en/of zijn veroordeeld, maar waarover zeer ernstige zorgen zijn (deze personen zijn geen veelplegers) en 2) andere zaken met meervoudige problematiek (waaronder veelplegers en huiselijk geweld zaken). In het nazorgoverleg worden alle veelplegers geprioriteerd. De veelplegers die de titel van veelpleger niet meer hebben, maar waar wel zorgen over zijn worden ook in dit overleg gevolgd. Het gegeven dat de aanpak van veelplegers eind 2007 is gestart verklaard het verschil in aantallen tussen 2007 en 2008. In 2008 zijn 34 ketendossiers opgesteld. Hierin staat een beschrijving van de persoonlijke omstandigheden en vormt een basis voor het opstellen van een plan van aanpak. In 2008 zijn voor slechts enkele zaken koppelingen gemaakt tussen het JCO en het nazorgoverleg volwassen veelplegers. Dit heeft te maken met het geringe aantal veelplegers dat in het JCO besproken is. Er is in 2008 een directe koppeling gemaakt tussen het nazorgoverleg en het Justitieel veelplegersoverleg. Een belangrijk verbeterpunt voor 2009 is de frequentie van het justitieel veelplegersoverleg. Deze is momenteel onvoldoende om de gewenste afstemming te bereiken en duidelijke afspraken te kunnen maken met de partners van het nazorgoverleg 7
8
Vanwege de wijze van registreren en is dit een inschatting
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
(vormen van een sluitende keten). In 2009 zal er meer inzicht moeten komen in het doel, de rol en de verwachtingen. De uitstroom van gedetineerden in het veiligheidshuis richt zich in 2008 alleen op de gedetineerden afkomstig uit de gemeente Venlo. De verwachting is dat in 2009 de nazorg van gedetineerden voor alle gemeenten van Noord-Limburg door het veiligheidshuis zal worden geregisseerd. In 2008 lag de nadruk vooral op de samenwerking tussen justitie en zorg. Belangrijke resultaten van deze inspanningen zijn onder andere het opleggen van een aantal ISD maatregelen als gevolg van de mogelijkheid tot het uitwisselen van meer informatie. Hierdoor zijn nieuwe mogelijkheden gecreëerd voor het uitstippelen van een volledig traject tijdens en na detentie. Het voordeel van de ISD maatregel is dat de veelpleger tijdelijk uit zijn omgeving wordt gehaald waardoor gewerkt kan worden aan een positieve gedragsverandering. De persoon is letterlijk en vaak ook figuurlijk beter bereikbaar. Voorwaarden voor het slagen van een traject zijn wel de beschikbaarheid van voorzieningen zoals huisvesting en dagbestedingactiviteiten, de mogelijkheid tot het volgen van behandelingen en trainingen (geen wachtlijsten) en intensieve begeleiding voor, tijdens en na invrijheidstelling. Eind 2008 is een pilot gestart voor gedetineerde veelplegers die een gevangenisstraf van meer dan 4 maanden of een ISD maatregel opgelegd hebben gekregen. Tijdens deze pilot wordt in nauwe samenwerking tussen het veiligheidshuis, Canters coaching (reintegratiebureau), de gemeente Venlo en de DJI vanuit detentie een reintegratietraject gestart. Het doel hiervan is de kans op recidive te verminderen door het vroegtijdig aanvragen en inzetten van middelen zoals huisvesting, reïntegratie, behandeling etcetera. De gedetineerde zal gefaseerd uit detentie komen en wordt hierin intensief begeleid. Afspraken zullen worden vastgelegd in een gedragscontract en ondertekend door de veelpleger en de betrokken instanties. In de loop van 2009 zullen deze trajecten worden geëvalueerd. In 2008 is er veel aandacht besteed aan operationele verbeteringen zoals overlegstructuur, dossiervorming en aansluiting van de verslavingszorg en de procesmanager DJI. De procesmanager DJI is werkzaam in zowel het veiligheidshuis Noord-Limburg als het veiligheidshuis Midden-Limburg. De procesmanager heeft zich in 2008 onder andere gericht op de doorlooptijd van informatieverstrekking en het stroomlijnen van verlofaanvragen vanuit DJI. Dit zal in 2009 meer aandacht krijgen waardoor de rol van de procesmanager DJI meer specifiek kan worden ingevuld. De werkzaamheden van de procesmanager DJI kan momenteel als volgt worden geformuleerd: het organiseren van een goede aansluiting in de nazorg van gedetineerden. Hierbij zal de procesmanager DJI zich richten op het verbeteren van communicatielijnen tussen DJI en externe partners en denkt de procesmanager mee aan de optimalisering van de nazorg gedetineerden in het veiligheidshuis. Speciale aandacht wordt gevraagd voor de samenwerking tussen de reclassering en de DJI. Het is meerdere malen voorgekomen dat DJI en de reclassering lastig aansluiting krijgen met elkaar. Van beide organisaties wordt verwacht dat ze kunnen signaleren en acteren. In 2009 wordt in samenwerking met verschillende partners, de nazorg van gedetineerden opnieuw bekeken. Om een goede doorontwikkeling te kunnen maken zal er in 2009 aandacht moeten zijn voor het volgende: - Beschikbare voorzieningen op alle leefgebieden: aanbod huisvesting, dagbesteding, schuldenproblematiek etcetera. In 2008 is een inventarisatie gemaakt van dagbestedingactiviteiten. In 2009 zal er een menukaart worden ontwikkeld voor de doelgroepen van het veiligheidshuis en het Regionaal Kompas. Met het CMA zal nauw samengewerkt worden om huisvestingsproblematiek aan te pakken; Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
9
-
-
-
-
10
Wanneer een veepleger zijn status van veelplegers verliest, is er geen alternatief als dwang en/of drangmiddel. Momenteel wordt nog te vaak gewacht totdat de veelpleger opnieuw een strafbaar feit pleegt en/of tot de veelpleger gedetineerd is; Er wordt te weinig capaciteit beschikbaar gesteld door partners om de beoogde samenwerking in het veiligheidshuis te realiseren. Deze capaciteit hangt samen met de bevoegdheden van de personen en het beschikbaar aantal uren. Dit tast beoogde kwaliteit aan en gaat ten koste van de positieve instelling van de aanwezigen; Er is behoefte aan een frequenter justitieel veelplegersoverleg. De maandelijkse koppeling tussen dit overleg en het nazorgoverleg is onvoldoende; Wanneer een geprioriteerde van het veiligheidshuis verlof krijgt wordt dit nog onvoldoende afgestemd met het veiligheidshuis. In het kader van nazorg is het van belang dat er duidelijke persoonsgerichte afspraken worden gemaakt met de gedetineerde en dat hierop controle kan worden uitgeoefend; Vanwege de complexiteit van de doelgroep veelplegers (waaronder slecht bereikbaar en wispelturig gedrag) vraagt de aanpak van deze doelgroep intensieve begeleiding en outreachend werken.
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
2.2
Risicojongeren
Doelstelling projectperiode: ieder jaar wordt aan minimaal 25 jongeren (veelplegers) een passend integraal nazorgplan aangeboden dat voor 100% wordt afgerond. . 18-
Briefing
JCO
2007 2008
onbekend
465*
985 1077
#veelplegers 54** 15
#meerplegers n.v.t. 28
Nazorg overleg 12 23***
Preventi eoverleg 29 n.v.t.
Gedrags contract 0 1
Adoptie agenten 12 23
*
Er zijn in 2008 minstens 465 jongeren besproken. Vanwege de registratiewijze is dit slechts een inschatting ** Er is in 2007 geen onderscheid gemaakt tussen veel- en meerplegers. *** Het nazorg- en preventieoverleg zijn in 2008 gebundeld
Helaas is net zoals bij de volwassenen niet te achterhalen hoeveel casussen vanaf de briefing zijn overgezet naar het Justitieel casusoverleg (JCO) of het nazorg/preventieoverleg. In het algemeen kan er weinig worden vastgesteld over de doorstroom van de casussen naar verschillende overleggen. Wat van belang is dat er voor iedere casus altijd een eerste actie is uitgezet vanaf het moment dat de casus in het veiligheidshuis bekend is. In 2008 zijn er in het nazorg- en preventieoverleg 23 casussen besproken waaronder zeven veelplegers. Voor al deze casussen is minimaal één actie uitgezet. Voor twee casussen heeft dit geleid tot een plan van aanpak voor één casus is een gedragscontract opgesteld. In 2008 heeft het veiligheidshuis nog te veel op ad hoc basis gewerkt als het gaat om de (na)zorg (en preventie) van jongeren. Hierdoor is de koppeling tussen zorg en justitie onvoldoende gerealiseerd met als gevolg dat er voornamelijk justitieel wordt gewerkt waarbij gebrekkige aandacht is voor (na)zorg zoals in het veiligheidshuis wordt beoogd. Veel acties zijn uitgezet via reguliere wegen maar deze zijn niet als zodanig geregistreerd. Per januari 2009 zal de regisseur jeugdoverlast een aantal procesmanagement taken op zich nemen om processen verder op te starten en te herstructureren (de verwachting is dat er een fulltime procesmanager nodig is). Hierbij wordt ook aandacht gevraagd voor de aanpak van jong volwassenen, de nazorg van minderjarige (ex)gedetineerden en de koppeling met lokale netwerken, het APJ8 en de coördinatiegroep risicojongeren. Van belang is dat de minderjarige centraal staat en creatief bekeken wordt wat er nodig is. Hierbij is het een voorwaarde dat er voldoende beschikbare voorzieningen zijn op het gebied van huisvesting, daginvulling, scholing, dwang- en drangmiddelen, zorg en begeleiding. In 2008 zijn onder andere afspraken gemaakt met bemoeizorg jeugd van de Mutsaersstichting en de GGZ.
8
APJ = Arrondissementaal Platform Jeugd
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
11
PvA 10 2
2.3
Huiselijk geweld
Doelstelling projectperiode: de verschillende overlegvormen rond huiselijk geweld worden opgenomen in het veiligheidshuis. Huiselijk geweld
Briefing
JCO
2007 2008
onbekend
104 75
536
Huiselijk Overleg 100 882*
ICM n.v.t. 40
Tel. Screening n.v.t. 115
* Deze mutaties zijn als volgt verdeeld: 5 nieuwe casussen, 142 volgcasussen, 686 schaduwlijst, 49 casussen met casemanagement.
Alle mutaties van de briefing over huiselijk geweld worden te allen tijde doorgezet naar het huiselijk geweld overleg en/of justitieel casusoverleg. Er wordt in de briefing een eerste actie uitgezet welke wordt teruggekoppeld in het huiselijk geweld overleg. Wanneer er sprake is van een strafrechtelijk proces dan zal de casus in het JCO worden gevolgd voor het strafrechtelijk proces en in het huiselijk geweld overleg om de hupverlening op te starten. In 2008 zijn er 1111 mutaties geweest die betrekking hadden op 882 zaken. Het verschil tussen het aantal mutaties uit de briefing en het aantal mutaties dat in het huiselijk geweld overleg (HGO) zijn geregistreerd kan verschillende oorzaken hebben. Naast het eerder aangegeven hiaat in registreren is het mogelijk dat een groot deel van de mutaties direct worden ingebracht in het huiselijk geweld overleg en/of direct worden opgepakt (en dus niet meer in de briefing worden besproken). Het aantal zaken is opgedeeld in verschillende onderdelen, waaronder intensief casemanagement (ICM). In 2008 zijn er 40 intensief casemanagement trajecten uitgezet. Het grootste gedeelte van de casussen staan op de schaduwlijst (686). Dit zijn casussen waarop al acties zijn uitgezet en waarbij (voorlopig) geen acties nodig zijn. Voor de aanpak van huiselijk geweld wordt gewerkt volgens het Venlose model welke is ontwikkeld tijdens de pilot wet tijdelijk huisverbod in 2007. Deze werkwijze wordt landelijk erkend en zal met de invoering van de wet op 1 januari 2009 in verschillende gemeenten van Nederland worden toegepast. In het Venlose model staat het systeem van het gezin centraal en wordt voor ieder spoor hulpverlening opgestart (dader, slachtoffer en evt. kinderen). Net zoals tijdens de pilot zijn er bij een aantal casussen intensief casemanagement trajecten ingezet. Dit geldt echter alleen voor de casussen van de gemeente Venlo. Er is in een aantal concrete casussen contact opgenomen met de betreffende gemeenten, welke niet hebben geleid tot het inzetten van de geadviseerde hulpverlening. Een mogelijke oorzaak zou kunnen zijn dat veel gemeenten in de lokale netwerkoverleggen ook huiselijk geweld zaken bespreken en onbekend zijn met de taken van het veiligheidshuis. Een hiaat is dat lokale maatschappelijk werk instellingen zich wel tot het veiligheidshuis wenden, terwijl de gemeente hiervan onvoldoende op de hoogte is. Ondanks dat er afspraken zijn rondom de aanpak van huiselijk geweld en de koppeling met het JCO wordt er aandacht gevraagd voor het volgende: - Er is behoefte aan meer duidelijkheid over de rol en verantwoordelijkheden van de partners in het casusoverleg; - Vanwege de hoeveelheid casussen is er behoefte aan herstructurering van het overleg waarbij onderscheidt wordt gemaakt tussen screeningszaken en lopende zaken. Hierbij is het belangrijk dat er heldere criteria worden geformuleerd over het oppakken, doorgeleiden of afsluiten van een casus; - Er is behoefte aan een betere terugkoppeling van casussen waarbij een strafrechtelijk proces loopt zoals het doorgeven van de zittingsdatum en uitspraken; 12
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
-
-
De kennis en input van de volgende partners is wenselijk voor het overleg: Openbaar Ministerie, GGZ verslavingszorg en maatschappelijk werkinstellingen. In 2009 zal meer helderheid worden gegeven over de verwachtingen en de inzet van deze partijen Er is behoefte aan meer plekken in de vrouwenopvang De operationele aansluiting met de lokale zorgnetwerken en lokaal beleid van gemeenten is belangrijk om enerzijds de garantie dat casussen niet blijven liggen en anderzijds om te voorkomen dat een casus op verschillende plekken onafhankelijk van elkaar worden besproken en aangepakt.
Eind 2008 zijn de eerste stappen gezet in de herstructurering van het overleg, is afstemming gezocht met een aantal netwerkoverleggen en samenwerking gezocht met Vorkmeer. Per 1 januari 2009 treedt de wet tijdelijk huisverbod in werking. Deze wet is een middel om verdere escalatie van huiselijk geweld te voorkomen. De gemeente Venlo was in 2007 pilotgemeente voor de wet. De werkwijze zoals ontwikkeld tijdens de pilot is effectief gebleken en wordt landelijk erkend. Het Regionaal College heeft in 2008 een opdracht geformuleerd voor het ontwikkelen van een regionale werkwijze bij de uitvoering van de wet tijdelijk huisverbod. De bevindingen en ontwikkelde werkwijze uit de pilot was hierin leidend. Onder leiding van de stuurgroep Waals heeft een regionale werkgroep uitvoering gegeven aan deze opdracht. Het veiligheidshuis en het Steunpunt Huiselijk Geweld vormen een belangrijke centrale rol bij de uitvoering en monitoring van concrete casussen. De wet tijdelijk huisverbod is een voorbeeld waarbij de zorg- en justitieketen nauw op elkaar aan moeten sluiten om het effect van de wet te kunnen nastreven. Bijzonder hierin zijn zaken waarin sprake is van samenloop van het bestuursrecht en het strafrecht. De praktijk zal uit moeten wijzen hoe de samenwerking zal verlopen. Naar verwachting zullen er in Noord-Limburg in 2009 3-5 huisverboden per week worden opgelegd.
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
13
3
Conclusies en aanbevelingen
3.1
Conclusies
Doelstelling van 2008 was het verstevigen van de randvoorwaarden om de persoonsgerichte aanpak van de doelgroepen van het veiligheidshuis verder te ontwikkelen en te verankeren. Deze randvoorwaarden hebben betrekking op het (verder) vormgeven van overlegstructuren, de rol en verwachtingen van partners van het veiligheidshuis en de bedrijfsvoering. Het veiligheidshuis is in 2008 gegroeid. Er zijn veel activiteiten ontplooid en nieuwe partners zijn aangesloten. Belangrijke ontwikkelingen zijn de aansluiting van de gemeenten van NoordLimburg, uitbreiding van de capaciteit van de gemeente en het streven naar optimale samenwerking met projecten zoals het Regionaal Kompas. De vaste kern van partners begint in 2008 de vruchten te plukken van de netwerksamenwerking in het veiligheidshuis. Ondanks vele positieve ontwikkelingen wordt er aandacht gevraagd voor het volgende: -
Rol van de partners Er is nog steeds onduidelijkheid over de rollen van verschillende partners. Partners zijn vaak wel gemotiveerd maar lijken elkaars ‘taal’ niet te spreken of worden onvoldoende gesteund door hun eigen organisatie. Dit kost tijd en zal extra aandacht behoeven op operationeel, tactisch en strategisch niveau. Er wordt van partners verwacht dat zij hun expertise gevraagd en ongevraagd in kunnen zetten waarbij samenwerking voorop staat. Daarnaast wordt van partners verwacht dat zij de cliënt centraal kunnen stellen en dus vraaggericht en proactief werken. Hierbij is het essentieel dat geprioriteerden van het veiligheidshuis ook geprioriteerden van de partners zijn. Om dit te bereiken zal er nog meer wisselwerking moeten zijn tussen verwachtingen van het veiligheidshuis en de mogelijkheden van de partners;
-
Rol van de Gemeente De aanstelling van de procesmanager en de personele uitbreiding per januari is positief ontvangen. Om de regisserende taak beter op te kunnen pakken is er behoefte aan heldere procesomschrijvingen en een goede afstemming tussen uitvoering en beleid. De verwachting is daarnaast dat er voor iedere doelgroep een procesmanager aangesteld moet worden om de beoogde aanpak te kunnen realiseren; Op 1 juli 2008 zijn de gemeenten van Noord-Limburg aangesloten bij het veiligheidshuis. De operationele aansluiting is nog niet optimaal; de indruk bestaat dat er weinig zicht is op de werkzaamheden van het veiligheidshuis. Er is nog onvoldoende afstemming met lokale netwerkoverleggen en ook de nazorg van gedetineerden wordt nog niet voor iedere gemeente gecoördineerd vanuit het veiligheidshuis. Hier zal in 2009 aandacht voor zijn. De afspraken van het Regionaal College over mogelijke doorzettingsmacht van het veiligheidshuis zijn in 2008 niet verder uitgewerkt.
-
14
Rol van het OM De rol van het OM is net zoals in 2007 het afgelopen jaar meerdere malen onderwerp van discussie geweest. Dit heeft een goede koppeling tussen justitie en zorg enigszins vertraagd. Per januari 2009 is er een parketsecretaris 4 dagen per week aanwezig in het veiligheidshuis. Deze wijzigingen zijn goed ontvangen. De betrokkenheid van en afstemming met het OM met betrekking tot de zorgoverleggen blijft, samen met beperkte administratieve ondersteuning een gemis in 2008;
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
-
Registratie en monitoring Hoewel hierin verbeterslagen zijn gemaakt, is het nog onvoldoende mogelijk om informatie te generen. De activiteiten kunnen hiermee onvoldoende gemeten worden omdat registraties niet aan elkaar zijn gekoppeld en deze voornamelijk gericht zijn op praktisch gebruik en niet op het genereren van management informatie. Het is van belang om een keuze te maken rondom registratiesystemen waaraan iedere partner zich committeert. Op deze manier wordt de functie van informatieknooppunt geoptimaliseerd en gestroomlijnd. Dit leidt tevens tot een transparante organisatie waardoor beter kan worden gestuurd op het bereiken van de beoogde synergie tussen justitie en zorg;
-
Doelgroepen Er zijn stappen gezet op operationeel niveau als het gaat om samenwerking. De basis van de overleggen nazorg volwassen veelplegers en huiselijk geweld is gelegd. Voor jeugd is er nog veel op ad hoc basis gewerkt. De koppeling tussen justitiële overleggen en de zorgoverleggen komt gestaag op gang. De samenwerking met het OM is hierin essentieel, gezien haar regierol in de justitieketen. Voor alle doelgroepen geldt dat er nog steeds onvoldoende beschikbare voorzieningen zijn op het gebied van huisvesting, daginvulling, begeleiding etcetera. Positieve ontwikkeling hierin is de komst van het CMA op 1 april 2009 waarbij samen kan worden gewerkt op het gebied van huisvesting en bijbehorende trajectbegeleiding. Daarnaast zal in samenwerking met het projectteam Regionaal Kompas in 2009 meer aandacht zijn voor dagbestedingactiviteiten en de nazorg van (ex)gedetineerden;
-
3.2
Faciliteiten Verschillende nieuwe partners hebben zich aangesloten bij het veiligheidshuis en daarmee een fysieke werkplek gekregen. Gevolg hiervan is dat er te weinig werk- en vergaderplekken zijn. Hoewel het wenselijk is om partners een fysieke werkplek te geven is dit niet meer mogelijk.
Aanbevelingen
Om de ontwikkeling van het veiligheidshuis op een positieve wijze te kunnen continueren worden de volgende aanbevelingen gedaan: Informatievoorziening: -
-
Één registratie systeem waarin haalbare doelen kunnen worden gemeten en de organisatie van het veiligheidshuis transparant blijft. Alle informatie afkomstig van de overleggen dienen via dat systeem aan elkaar gekoppeld te worden om overlap te voorkomen. Een goede introductie van een nieuw systeem is noodzakelijk om zorg te dragen voor een correcte en volledige aanlevering van informatie door de overige partners. Dit kan door het organiseren van een workshop en het aanjagen van partners bij het invoeren. Het systeem moet hanteerbaar zijn. Administratieve unit waarbij de administratieve ondersteuning van de gemeente, OM en de politie de informatieverwerking- en stromen afstemmen en reguleren. Daarnaast dient zij als aanspreekpunt voor externe partners. Bovenstaand is net zoals in 2008 een belangrijk aandachtspunt voor 2009. Het is van belang dat de partners zich volledig committeren aan een eenduidige registratie. Hiermee kan efficiënter en effectiever worden gewerkt.
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
15
Rol van de partners - Geprioriteerden van het veiligheidshuis moeten ook geprioriteerd worden in de organisatie van de partners. Alleen op die wijze kan een aanpak effectief zijn. - Herijking van de verschillende overlegvormen is belangrijk om de rol van de partners, in het bijzonder die van het OM en de gemeente als regisseurs, efficiënt en effectief te kunnen inzetten. Er dient meer inzicht te komen in het profiel van de functionaris dat in het casusoverleg aanwezig is en op welke wijze de justitiële en zorgoverleggen feilloos op elkaar aan kunnen sluiten. Hierbij zou de keuze in een gedeeltelijke integratie van een justitieel en een zorgoverleg gesteund moeten worden; - Om duidelijkheid te creëren in de rollen en verwachtingen van de partners is het van belang dat er heldere werkplannen komen. Hierbij is het belangrijk dat periodiek geëvalueerd wordt op verschillende niveaus en dat acties snel worden opgepakt. In de casusoverleggen zijn deze momenten reeds geïntroduceerd; - Voorlichting intern en extern: partners in het veiligheidshuis moeten de gelegenheid krijgen elkaar de taak en missie van hun organisatie te presenteren. Daarnaast is het belangrijk dat de procesmanager en de coördinerend manager bij organisaties voorlichting geven over het veiligheidshuis; - Periodieke bijeenkomsten met beleidsmedewerkers van de betrokken partners om beleid en uitvoering af te stemmen. Afstemming op strategisch niveau is hierbij van belang; - De operationele aansluiting van de gemeenten bij het veiligheidshuis zal in 2009 meer vorm moeten krijgen. Afstemming met lokaal beleid en lokale zorgnetwerken is hierbij van belang. Met de invoering van de wet tijdelijk huisverbod waarbij de casussen in het veiligheidshuis worden opgepakt, is het belangrijk dat deze afstemming op korte termijn wordt bereikt. Doelgroepen De aanpak van de doelgroepen hangt wederom samen met de beschikbaarheid van voorzieningen zoals huisvesting en dagbestedingactiviteiten. Om operationele processen goed te kunnen managen en gezien de ontwikkelingen en werkzaamheden is het aan te bevelen om voor iedere doelgroep een procesmanager aan te stellen. In eerste instantie zou dit voor de duur van een jaar kunnen zijn in verband met de enorme investering die nodig is om de processen te structureren en finetunen. De beleidsmedewerkers van de partners en de gemeenten kunnen hierin ondersteuning bieden; In het algemeen is het van belang dat de partners capaciteit beschikbaar stellen voor de ontwikkeling van het veiligheidshuis. Deze capaciteit is zowel op tactisch als operationeel niveau nodig zodat beleid en uitvoering intern maar ook tussen de partners kan worden afgestemd. Het zou op zeer korte termijn duidelijk moeten worden om hoeveel capaciteit het gaat; Tot slot zal in 2009 mogelijkheden tot doorzettingsmacht van het veiligheidshuis verder uitgewerkt moeten worden.
16
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
3.2.1
Acties 2009
Bovenstaande conclusies en aanbevelingen leiden tot een aantal acties waaraan in 2009 een concrete impuls zal worden gegeven: 1. Met het verlopen van de projectperiode van het veiligheidshuis op 31 december 2009, zal in 2009 een meerjarenperspectief 2010-2012 worden opgesteld inclusief een meerjarenplan. Dit document zal in nauwe samenwerking met de partners van het veiligheidshuis worden opgesteld. Een aantal van onderstaande acties zullen onderdeel gaan vormen van het meerjarenperspectief en/of meerjarenplan. 2. De verschillende overlegvormen worden herijkt met als doel: ¾ Het komen tot heldere werkplannen per doelgroep. Het streven is om deze plannen in het derde kwartaal van 2009 compleet te hebben; ¾ Verhelderen van de verwachtingen en rollen van de partners, welke door de partners van het veiligheidshuis zullen worden bekrachtigd. Dit zal in de tweede helft van 2009 door de coördinerend manager opgepakt worden en zal een onderdeel vormen van het meerjarenplan 2010-2012; ¾ Aanpak van risicojongeren (waaronder veel- en meerplegers) structureel in te bedden. Hierbij wordt een heldere koppeling aangebracht tussen de justitiële en zorgketen. De veiligheidsanalist stelt, in opdracht van de districtelijke driehoeken Venlo en Venray, per gemeente een top 10 en/ of top 25 samen van risicojongeren die richtinggevend zullen zijn in de aanpak van risicojongeren. De verwachting is dat in oktober 2009 inzicht is in de aard en omvang van deze doelgroep; 3. PR&Voorlichting: er wordt voorlichting gegeven en studiedagen georganiseerd door en voor partners van het veiligheidshuis; Dit is een continue proces. 4. De gemeenten van Noord-Limburg worden betrokken bij de ontwikkeling van het veiligheidshuis door: ¾ Deelname aan beleidsoverleggen gericht op thema’s van het veiligheidshuis; Deze zullen periodiek plaatsvinden; ¾ Operationele aansluiting van de lokale netwerken met het veiligheidshuis; Het streven is om eind 2009 voor alle doelgroepen de operationele aansluiting te hebben gerealiseerd; 5. Er wordt concreet gekeken naar de huisvestingsproblematiek van het veiligheidshuis; Het streven is om in 2009 inzicht te krijgen in het aantal beschikbare en benodigde werkplekken en daarbij behorende aanbeveling. 6. Er komt inzicht in de benodigde capaciteit welke leidt tot concrete invulling van de behoefte. Dit heeft betrekking op: ¾ Aantal procesmanagers en, ¾ Administratieve ondersteuning; Het streven is om vóór de zomer 2009 inzicht te hebben in de benodigde capaciteit. Dit actiepunt is tevens onderdeel van het meerjarenperspectief 2010-2012 7. Er worden afspraken gemaakt met partners omtrent de prioritering van de cliënten van het veiligheidshuis; Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008
17
Dit zal in de tweede helft van 2009 door de coördinerend manager opgepakt worden en zal een onderdeel vormen van het meerjarenplan 2010-2012;
8. Het veiligheidshuis organiseert doorzettingsmacht voor de geprioriteerde doelgroepen; Dit zal in de tweede helft van 2009 door de coördinerend manager opgepakt worden en zal een onderdeel vormen van het meerjarenplan 2010-2012 9. Informatievoorziening: ¾ In verband met het informatieknooppunt van het veiligheidshuis wordt er een administratieve unit gevormd door de gemeente, de politie en het OM. Het streven is om een concrete uitwerking in oktober gereed te hebben. Dit zal ook opgenomen worden in het meerjarenperspectief 2010-2012. ¾ Partners, inclusief de districtelijke driehoek Venlo en Venray committeren zich aan het gebruik van één registratiesysteem voor de doelgroepen van het veiligheidshuis; Het streven is om de invoering van één registratiesysteem in 2009 voltooid te hebben. Dit zal onderdeel zijn van het meerjarenperspectief 2010-2012.
3.3
Tot slot
In 2008 zijn een aantal belangrijke stappen gezet. De aansluiting van de gemeenten van Noord-Limburg, de aanstelling van de procesmanager en het vertrek van de coördinerend manager zijn van invloed geweest op de resultaten en ontwikkelingen van het veiligheidshuis. De inzet van de personen die aanwezig zijn in het veiligheidshuis is bewonderenswaardig te noemen. Verschillende partners merken steeds vaker de voordelen van de netwerksamenwerking in het veiligheidshuis en zoeken deze steeds actiever op. Ondanks de enorme positieve ontwikkelingen en motivatie van personen in dit samenwerkingsverband is het belangrijk om scherp te blijven. Bijvoorbeeld, de aansluiting van partners is een positieve ontwikkeling, maar de aansluiting van teveel partners in een korte periode kan negatieve consequenties hebben. Het veiligheidshuis is een ingewikkelde organisatie waarbij een goede focus belangrijk is om synergie tussen de zorg- en justitieketen te kunnen bereiken. Hierbij wordt een enorme dosis aan flexibiliteit en incasseringsvermogen gevraagd van alle partners. Om op tactisch en strategisch niveau de verschillende processen van het veiligheidshuis nog meer te kunnen waarborgen is aandacht en ruimte nodig om buiten de kaders te denken. Het communiceren tussen verschillende niveaus (van operationeel tot strategisch en van lokaal tot landelijk niveau) is hierbij essentieel. Wanneer deze slagen zijn gemaakt zal het veiligheidshuis pas structureel onderdeel kunnen worden van de aangesloten organisaties.
18
Veiligheidshuis Noord-Limburg 2008