update Enexis-medewerkers in nieuwe bedrijfskleding nr. 26 augustus 2009 superbus: innovatie in mobiliteit cruyff court 99 een feit

update nr. 26 augustus 2009 •

Enexis-medewerkers in nieuwe bedrijfskleding

superbus: innovatie in mobiliteit

cruyff court 99 een feit

oplossingen met geosynthetics

rode revolutie Minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken onthulde 18 juni de 21Revolution, de nieuwe zonneauto van het Solar Team Twente. Met deze auto gaat het team deelnemen aan de tiende World Solar Challenge in Australië.

vlamwerend gevechtsuniform Het Amerikaanse Program Executive Office (PEO) Soldier heeft gekozen voor TenCate Defender™ M. Het is een erkenning voor de uitstekende eigenschappen van dit TenCate-materiaal.

Door gebruik te maken van composietmaterialen die TenCate

Elke twee jaar legt een studententeam de 3.010 km grote afstand

Advanced Composites ter beschikking heeft gesteld, kon op het

af die Darwin en Adelaide van elkaar scheidt. In 2005 eindigde

frame een gewichtsbesparing van 29% worden gerealiseerd. De

het Solar-team als nummer 9, in 2007 als nummer 6. Voor de zon-

materialen zijn bovendien zeer glad af te werken, wat mede

newagen 2009 leverde TenCate Advanced Composites koolstof-,

resulteerde in 25% minder luchtweerstand. Deze twee besparin-

glas- en aramideweefsels voor zowel de rondingen als de licht-

gen zullen de snelheid van de zonnewagen van 25 tot 31 oktober

gewicht structuur van de zonnewagen. Dergelijk materiaal wordt

Soldaten staan in Irak aan verschillende risico’s bloot. Een ervan

Blij

sterk ten goede komen.

ook toegepast in de lucht- en ruimtevaart.

zijn bermbommen. De verspreiding en het gebruik ervan hebben

Het PEO is blij met zijn keuze. Wat deze instantie betreft, biedt

inmiddels veel brandwonden veroorzaakt. Probleem is dat deze

TenCate Defender M de soldaat de beste bescherming. Norman

verwondingen van een geheel andere aard zijn dan bijvoorbeeld

Sather, sergeant 1e klasse van het 9e regiment infanterie, is het

schotwonden. In plaats van het gevaar van granaatscherven of

daarmee eens. Zijn ervaring: ‘Terwijl de truck in brand stond, kre-

TenCate Protective Fabrics leverde beschermende weefsels voor zowel de vlamvertragende rode overalls van het team als de

De 21Revolution. Alle rode delen van dit voertuig zijn gebaseerd op materialen van TenCate Advanced Composites. De rode overalls zijn gemaakt van materialen van TenCate Protective Fabrics.

projectielen wacht de soldaat ten velde nu de dreiging van in-

gen we olie uit de motor over ons heen en die vatte vlam. Toch is het

baar frame hebben, kunnen ze onderweg snel en gemakkelijk

tense hitte waarmee het ontploffen van bermbommen en bran-

materiaal (van het gevechtsuniform) nooit doorgebrand’.

worden opgezet. TenCate Outdoor Fabrics stelde een vlamvertra-

dende voertuigen gepaard gaat. Op verzoek van het Amerikaanse

Bij TenCate Defense & Tactical, business unit van TenCate Protective

gende rode garagetent voor de zonnewagen ter beschikking, als-

leger ontwikkelde de Amerikaanse textielindustrie in 2006

Fabrics USA, is men trots dat TenCate Defender M zo goed voldoet

mede een gelijksoortig reparatiezeil voor onderweg.

24 vlamwerende weefsels. Voor de vlamwerende gevechtsuni-

in deze toepassing. TenCate ontwikkelt voortdurend nieuwe pro-

formen introduceerde TenCate Defense & Tactical TenCate

ducten, die door het Amerikaanse leger worden onderworpen aan

Defender™ M. Na uitgebreide proeven kwam dit materiaal als

strenge draagproeven teneinde de bescherming van soldaten in

beste uit de bus.

Irak en Afghanistan te vergroten. Doel is de soldaat de hoogste

vlamvertragende rode tenten. Omdat alle tenten een oppomp-

bescherming tegen mogelijke brandwonden te bieden, onder welke Superieur

gevaarlijke omstandigheden ook.

TenCate Defender M heeft inherent vlamwerende vezels en is daardoor superieur aan de bestaande uniformen op basis van

Standaard

katoen/nylon. Deze smelten en druipen als ze worden blootge-

TenCate Defender™ M is de standaard voor de uniformen van de

steld aan hitte en hechten zich dan aan de huid. Met TenCate

grondstrijdkrachten van het Amerikaanse leger en het Amerikaanse

Defender M blijft het uniform er goed uit zien en biedt het een

Korps Mariniers. Dat gebruikt het momenteel voor zijn Flame

grote mate van duurzaamheid, vlamwerendheid en adembaar-

Resistant Organizational Gear (FROG)-programma. In mei van dit

heid. Sinds eind 2007, toen het leger begon met het uitleveren

jaar ontving TenCate een aanvullende order van $13 miljoen voor de

van gevechtsuniformen aan zijn soldaten in het veld, loopt het

levering van TenCate Defender™ M-weefsel voor het FROG-

materiaal voorop in bescherming en veiligheid. Door de vlam­

programma. TenCate Defense & Tactical produceert bovendien

werende eigenschappen is TenCate Defender M ideaal bij grote

vlamwerende weefsels voor gevechtsuniformen van de vliegtuig-

hitte. Het is dan ook ontwikkeld om een eerste verdedigingslinie

bemanning (Army Aircrew Combat Uniforms, A2CU), verbeterde

tegen hitte en vuur en zelfdovend te zijn wanneer het van de

overalls in gevechtsvoertuigen (Improved Combat Vehicle Coveralls,

ontstekingsbron wordt verwijderd.

ICVC), mariniersjassen en bivakkleding.

rode revolutie Minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken onthulde 18 juni de 21Revolution, de nieuwe zonneauto van het Solar Team Twente. Met deze auto gaat het team deelnemen aan de tiende World Solar Challenge in Australië.

vlamwerend gevechtsuniform Het Amerikaanse Program Executive Office (PEO) Soldier heeft gekozen voor TenCate Defender™ M. Het is een erkenning voor de uitstekende eigenschappen van dit TenCate-materiaal.

Door gebruik te maken van composietmaterialen die TenCate

Elke twee jaar legt een studententeam de 3.010 km grote afstand

Advanced Composites ter beschikking heeft gesteld, kon op het

af die Darwin en Adelaide van elkaar scheidt. In 2005 eindigde

frame een gewichtsbesparing van 29% worden gerealiseerd. De

het Solar-team als nummer 9, in 2007 als nummer 6. Voor de zon-

materialen zijn bovendien zeer glad af te werken, wat mede

newagen 2009 leverde TenCate Advanced Composites koolstof-,

resulteerde in 25% minder luchtweerstand. Deze twee besparin-

glas- en aramideweefsels voor zowel de rondingen als de licht-

gen zullen de snelheid van de zonnewagen van 25 tot 31 oktober

gewicht structuur van de zonnewagen. Dergelijk materiaal wordt

Soldaten staan in Irak aan verschillende risico’s bloot. Een ervan

Blij

sterk ten goede komen.

ook toegepast in de lucht- en ruimtevaart.

zijn bermbommen. De verspreiding en het gebruik ervan hebben

Het PEO is blij met zijn keuze. Wat deze instantie betreft, biedt

inmiddels veel brandwonden veroorzaakt. Probleem is dat deze

TenCate Defender M de soldaat de beste bescherming. Norman

verwondingen van een geheel andere aard zijn dan bijvoorbeeld

Sather, sergeant 1e klasse van het 9e regiment infanterie, is het

schotwonden. In plaats van het gevaar van granaatscherven of

daarmee eens. Zijn ervaring: ‘Terwijl de truck in brand stond, kre-

TenCate Protective Fabrics leverde beschermende weefsels voor zowel de vlamvertragende rode overalls van het team als de

De 21Revolution. Alle rode delen van dit voertuig zijn gebaseerd op materialen van TenCate Advanced Composites. De rode overalls zijn gemaakt van materialen van TenCate Protective Fabrics.

projectielen wacht de soldaat ten velde nu de dreiging van in-

gen we olie uit de motor over ons heen en die vatte vlam. Toch is het

baar frame hebben, kunnen ze onderweg snel en gemakkelijk

tense hitte waarmee het ontploffen van bermbommen en bran-

materiaal (van het gevechtsuniform) nooit doorgebrand’.

worden opgezet. TenCate Outdoor Fabrics stelde een vlamvertra-

dende voertuigen gepaard gaat. Op verzoek van het Amerikaanse

Bij TenCate Defense & Tactical, business unit van TenCate Protective

gende rode garagetent voor de zonnewagen ter beschikking, als-

leger ontwikkelde de Amerikaanse textielindustrie in 2006

Fabrics USA, is men trots dat TenCate Defender M zo goed voldoet

mede een gelijksoortig reparatiezeil voor onderweg.

24 vlamwerende weefsels. Voor de vlamwerende gevechtsuni-

in deze toepassing. TenCate ontwikkelt voortdurend nieuwe pro-

formen introduceerde TenCate Defense & Tactical TenCate

ducten, die door het Amerikaanse leger worden onderworpen aan

Defender™ M. Na uitgebreide proeven kwam dit materiaal als

strenge draagproeven teneinde de bescherming van soldaten in

beste uit de bus.

Irak en Afghanistan te vergroten. Doel is de soldaat de hoogste

vlamvertragende rode tenten. Omdat alle tenten een oppomp-

bescherming tegen mogelijke brandwonden te bieden, onder welke Superieur

gevaarlijke omstandigheden ook.

TenCate Defender M heeft inherent vlamwerende vezels en is daardoor superieur aan de bestaande uniformen op basis van

Standaard

katoen/nylon. Deze smelten en druipen als ze worden blootge-

TenCate Defender™ M is de standaard voor de uniformen van de

steld aan hitte en hechten zich dan aan de huid. Met TenCate

grondstrijdkrachten van het Amerikaanse leger en het Amerikaanse

Defender M blijft het uniform er goed uit zien en biedt het een

Korps Mariniers. Dat gebruikt het momenteel voor zijn Flame

grote mate van duurzaamheid, vlamwerendheid en adembaar-

Resistant Organizational Gear (FROG)-programma. In mei van dit

heid. Sinds eind 2007, toen het leger begon met het uitleveren

jaar ontving TenCate een aanvullende order van $13 miljoen voor de

van gevechtsuniformen aan zijn soldaten in het veld, loopt het

levering van TenCate Defender™ M-weefsel voor het FROG-

materiaal voorop in bescherming en veiligheid. Door de vlam­

programma. TenCate Defense & Tactical produceert bovendien

werende eigenschappen is TenCate Defender M ideaal bij grote

vlamwerende weefsels voor gevechtsuniformen van de vliegtuig-

hitte. Het is dan ook ontwikkeld om een eerste verdedigingslinie

bemanning (Army Aircrew Combat Uniforms, A2CU), verbeterde

tegen hitte en vuur en zelfdovend te zijn wanneer het van de

overalls in gevechtsvoertuigen (Improved Combat Vehicle Coveralls,

ontstekingsbron wordt verwijderd.

ICVC), mariniersjassen en bivakkleding.

duurzaam parkeerterrein Het Northgate Market winkelcentrum in West Covina (California, USA) en het bijbehorende parkeerterrein hebben een belangrijke facelift ondergaan. Het budget was beperkt. TenCate Geosynthetics bood uitkomst.

founding partner

‘uitstekend’

Koninklijke Ten Cate, Boeing, Stork Fokker en de Universiteit Twente zijn de vier founding partners in het Thermoplastic Composite Research Center (TPRC), een nieuw Nederlands onderzoekscentrum voor thermoplast composiettechnologie.

Tijdens de jaarlijkse keuring van het kunstgrassysteem van Heracles Almelo in het Polman Stadion heeft de FIFA vastgesteld dat dit systeem na een jaar intensief gebruik nog steeds in uitstekende staat en conditie is. Het veld kreeg wederom de FIFA Two Star beoordeling, de hoogste waardering in betaald voetbal. Het

De mall werd uitgebreid met winkels en zakenpanden. Schril

Bij het ontwerp en de aanleg van wegen wordt in de VS steeds

contrast met de nieuwe gevels vormde het parkeerterrein: dat

meer waarde gehecht aan duurzame oplossingen die minder afval

Initiatiefnemer Ten Cate werkt nauw samen met andere Nederlandse

onafhankelijke keuringsinstituut Sports Labs Ltd uit Schotland,

zag er met zijn barsten en kuilen eerder uit als de huid van een

produceren en minder natuurlijke hulpbronnen en energie vergen.

bedrijven en kennisinstellingen om de positie in de vliegtuigindustrie

dat onlangs de keuring voor FIFA verrichtte, is onder de indruk van

krokodil. De wegenbouwer kreeg voor zijn herstelwerkzaam­

Geosynthetics op basis van gerecyclede of herwinbare materialen

verder uit te bouwen. Nederlandse bedrijven als TenCate beschikken

de staat van het veld en de onderliggende constructie. De kunst-

heden een bescheiden budget. Traditionele oplossingen vielen

maken TenCate flexibeler in de keuze van de herkomst van materi-

over veel kennis van innovatieve lichtgewicht materialen en productie-

grasvezels blijken zeer goed bestand tegen slijtage.

daarmee af. Gekozen werd voor TenCate Mirafi HP (high per­

alen. Ook vermindert het de afhankelijkheid van granulaat op olie-

processen. Een belangrijke drijfveer om het nieuwe centrum te starten

formance). Deze geotextielen worden toegepast bij versterking

basis. Voor het project in West Covina betekende dit dat de oude

is het toenemende gebruik van thermoplastische materialen in de

Het ‘Two Dimension Pro’ kunstgrassysteem waarop Heracles

van de ondergrond en bodemstabilisatie. Toepassing van TenCate

onderlaag 20 cm werd afgegraven en herverwerkt. Over de gepre-

luchtvaartindustrie: klanten stellen hogere eisen aan producten die

Almelo haar thuiswedstrijden speelt, is vorig jaar zomer aange-

Mirafi HP betekent een reductie van de carbon footprint, de

pareerde onderlaag werd TenCate Mirafi HP aangebracht en daar-

lichter zijn, kostenefficiënt en duurzaam. Om te kunnen voldoen aan

legd. Ook oefent de club een aantal keren per week op dit veld.

ecologische voetafdruk. Dit is een maat voor de uitstoot van

over een betonlaag met gerecycled materiaal. Hieroverheen werd

die nieuwe eisen, is de luchtvaartindustrie voortdurend op zoek naar

De reacties van de spelers zijn positief. Dat is mede omdat ze op

®

kool­dioxide (CO2) ten gevolge van het gebruik van fossiele

ten slotte een asfaltlaag van een halve centimeter dikte gelegd. Al

innovaties die de ontwikkeling van de technologie voor thermoplasti-

grond van ervaringen, wensen en verwachtingen een bijdrage

brandstoffen. TenCate Mirafi HP-geotextielen verlengen de

met al werd met deze oplossing 1.247,4 m³ bespaard en 20 ton

sche composieten versnellen, en die snelle introductie in de productie-

hebben kunnen leveren aan het systeemontwerp.

levens­duur van bestrating en beperken het onderhoud en de hoe-

minder CO2 veroorzaakt. Het parkeerterrein op de hoek van South

lijnen mogelijk maken. TenCate heeft in de jaren zeventig en tachtig

veelheid bouwmateriaal.

Sunset Avenue en Francisquito Avenue in West Covina ligt er

aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van lichtgewicht thermo-

‘Dit systeem bestaat uit lagen die allemaal op elkaar zijn afge-

weer strak bij - voor jaren.

plastische composieten voor de luchtvaartindustrie. De nieuwe gene-

stemd voor de beste demping, balrol, balstuit, slidingvriendelijk-

ratie vliegtuigen van toonaangevende vliegtuigbouwers betekent een

heid, loopcomfort, grip et cetera’,vertelt commercieel directeur

doorbraak voor het gebruik van deze materialen, omdat die toestellen

Bas van den Berg van Edel Grass. ‘Dankzij onze gezamenlijke sy-

voor een groot deel uit composiet bestaan. Dankzij composiet worden

steemaanpak kan de hoogst mogelijke kwaliteit en een lange le-

belangrijke kostenvoordelen en milieuwinst behaald.v

vensduur worden gerealiseerd.’

TenCate Mirafi HP270 is aangebracht op de ondergrond

Gerecycled materiaal wordt over TenCate Mirafi verspreid

Het parkeerterrein is gereed en van kalklijnen voorzien.

De overeenkomst wordt beklonken

duurzaam parkeerterrein Het Northgate Market winkelcentrum in West Covina (California, USA) en het bijbehorende parkeerterrein hebben een belangrijke facelift ondergaan. Het budget was beperkt. TenCate Geosynthetics bood uitkomst.

founding partner

‘uitstekend’

Koninklijke Ten Cate, Boeing, Stork Fokker en de Universiteit Twente zijn de vier founding partners in het Thermoplastic Composite Research Center (TPRC), een nieuw Nederlands onderzoekscentrum voor thermoplast composiettechnologie.

Tijdens de jaarlijkse keuring van het kunstgrassysteem van Heracles Almelo in het Polman Stadion heeft de FIFA vastgesteld dat dit systeem na een jaar intensief gebruik nog steeds in uitstekende staat en conditie is. Het veld kreeg wederom de FIFA Two Star beoordeling, de hoogste waardering in betaald voetbal. Het

De mall werd uitgebreid met winkels en zakenpanden. Schril

Bij het ontwerp en de aanleg van wegen wordt in de VS steeds

contrast met de nieuwe gevels vormde het parkeerterrein: dat

meer waarde gehecht aan duurzame oplossingen die minder afval

Initiatiefnemer Ten Cate werkt nauw samen met andere Nederlandse

onafhankelijke keuringsinstituut Sports Labs Ltd uit Schotland,

zag er met zijn barsten en kuilen eerder uit als de huid van een

produceren en minder natuurlijke hulpbronnen en energie vergen.

bedrijven en kennisinstellingen om de positie in de vliegtuigindustrie

dat onlangs de keuring voor FIFA verrichtte, is onder de indruk van

krokodil. De wegenbouwer kreeg voor zijn herstelwerkzaam­

Geosynthetics op basis van gerecyclede of herwinbare materialen

verder uit te bouwen. Nederlandse bedrijven als TenCate beschikken

de staat van het veld en de onderliggende constructie. De kunst-

heden een bescheiden budget. Traditionele oplossingen vielen

maken TenCate flexibeler in de keuze van de herkomst van materi-

over veel kennis van innovatieve lichtgewicht materialen en productie-

grasvezels blijken zeer goed bestand tegen slijtage.

daarmee af. Gekozen werd voor TenCate Mirafi HP (high per­

alen. Ook vermindert het de afhankelijkheid van granulaat op olie-

processen. Een belangrijke drijfveer om het nieuwe centrum te starten

formance). Deze geotextielen worden toegepast bij versterking

basis. Voor het project in West Covina betekende dit dat de oude

is het toenemende gebruik van thermoplastische materialen in de

Het ‘Two Dimension Pro’ kunstgrassysteem waarop Heracles

van de ondergrond en bodemstabilisatie. Toepassing van TenCate

onderlaag 20 cm werd afgegraven en herverwerkt. Over de gepre-

luchtvaartindustrie: klanten stellen hogere eisen aan producten die

Almelo haar thuiswedstrijden speelt, is vorig jaar zomer aange-

Mirafi HP betekent een reductie van de carbon footprint, de

pareerde onderlaag werd TenCate Mirafi HP aangebracht en daar-

lichter zijn, kostenefficiënt en duurzaam. Om te kunnen voldoen aan

legd. Ook oefent de club een aantal keren per week op dit veld.

ecologische voetafdruk. Dit is een maat voor de uitstoot van

over een betonlaag met gerecycled materiaal. Hieroverheen werd

die nieuwe eisen, is de luchtvaartindustrie voortdurend op zoek naar

De reacties van de spelers zijn positief. Dat is mede omdat ze op

®

kool­dioxide (CO2) ten gevolge van het gebruik van fossiele

ten slotte een asfaltlaag van een halve centimeter dikte gelegd. Al

innovaties die de ontwikkeling van de technologie voor thermoplasti-

grond van ervaringen, wensen en verwachtingen een bijdrage

brandstoffen. TenCate Mirafi HP-geotextielen verlengen de

met al werd met deze oplossing 1.247,4 m³ bespaard en 20 ton

sche composieten versnellen, en die snelle introductie in de productie-

hebben kunnen leveren aan het systeemontwerp.

levens­duur van bestrating en beperken het onderhoud en de hoe-

minder CO2 veroorzaakt. Het parkeerterrein op de hoek van South

lijnen mogelijk maken. TenCate heeft in de jaren zeventig en tachtig

veelheid bouwmateriaal.

Sunset Avenue en Francisquito Avenue in West Covina ligt er

aan de wieg gestaan van de ontwikkeling van lichtgewicht thermo-

‘Dit systeem bestaat uit lagen die allemaal op elkaar zijn afge-

weer strak bij - voor jaren.

plastische composieten voor de luchtvaartindustrie. De nieuwe gene-

stemd voor de beste demping, balrol, balstuit, slidingvriendelijk-

ratie vliegtuigen van toonaangevende vliegtuigbouwers betekent een

heid, loopcomfort, grip et cetera’,vertelt commercieel directeur

doorbraak voor het gebruik van deze materialen, omdat die toestellen

Bas van den Berg van Edel Grass. ‘Dankzij onze gezamenlijke sy-

voor een groot deel uit composiet bestaan. Dankzij composiet worden

steemaanpak kan de hoogst mogelijke kwaliteit en een lange le-

belangrijke kostenvoordelen en milieuwinst behaald.v

vensduur worden gerealiseerd.’

TenCate Mirafi HP270 is aangebracht op de ondergrond

Gerecycled materiaal wordt over TenCate Mirafi verspreid

Het parkeerterrein is gereed en van kalklijnen voorzien.

De overeenkomst wordt beklonken

veilig in het nieuw Circa 2.000 medewerkers van Enexis dragen sinds februari 2009 nieuwe bedrijfskleding. Tot nog toe zijn 8.000 stuks bovenkleding uitgeleverd. Daarvoor was ruim 23.000 meter TenCate Tecasafe® nodig. Vlam- en hittebestendigheid, hoge zichtbaarheid en draagcomfort waren immers onderdeel van het wensenlijstje dat de netwerkbeheerder overlegde. Enexis is nu een nieuwe kledinglijn en een positieve ervaring rijker.

De aanleiding voor de nieuwe lijn in bedrijfskleding was tweeledig, legt Enexis-veiligheidskundige Peter Kikkert uit. Het lopen­de contract met PWG, confectionair van bedrijfsveilige kleding, liep af. Daarnaast werd op 1 januari 2009 het netwerkbedrijf van Essent verzelfstandigd en was Enexis een feit (zie kader). Dat betekende een nieuwe identiteit, naam en huisstijl. En dus het Europees aanbesteden van het nieuwe kleding­pakket conform nog op te stellen productspecificaties. Inventarisatie

Een multifunctioneel team verzamelde suggesties, deed navraag in de regio’s waarin Enexis actief is, noteerde opmerkingen in de wandelgangen en liet testen uitvoeren bij ver­huurwasserijen. Resultaat was een lijst van eisen en (Europese) normeringen. Die werden voorgelegd aan Centexbel. Dit is een onafhankelijk, geaccrediteerd advies- en testinstituut, dat de CE-certificering voor beschermende kleding verzorgt. Karin Klein Hesselink (end-use market manager industrial safety van TenCate Protect) gaf uitleg over de diverse mogelijkheden en oplossingen voor werk- en veiligheidskleding en de verschillen tussen de diverse weefsels. Specificatie Na de inventarisatie kwam de specificatie. De nieuwe bedrijfs­ kleding moest vlamvertragend zijn, antistatisch, water- en vuilafstotend, kleurecht, geschikt voor gebruik buitenshuis, een hoge zichtbaarheid hebben en comfortabel zijn. Voor wie Aanleg door Enexis-medewerkers van een bypass voor gasdistributie

bepaalde gaswerkzaamheden uitvoert, moeten daarnaast de mouwen en broekspijpen nauwsluitend zijn zodat zich geen gas

veilig in het nieuw Circa 2.000 medewerkers van Enexis dragen sinds februari 2009 nieuwe bedrijfskleding. Tot nog toe zijn 8.000 stuks bovenkleding uitgeleverd. Daarvoor was ruim 23.000 meter TenCate Tecasafe® nodig. Vlam- en hittebestendigheid, hoge zichtbaarheid en draagcomfort waren immers onderdeel van het wensenlijstje dat de netwerkbeheerder overlegde. Enexis is nu een nieuwe kledinglijn en een positieve ervaring rijker.

De aanleiding voor de nieuwe lijn in bedrijfskleding was tweeledig, legt Enexis-veiligheidskundige Peter Kikkert uit. Het lopen­de contract met PWG, confectionair van bedrijfsveilige kleding, liep af. Daarnaast werd op 1 januari 2009 het netwerkbedrijf van Essent verzelfstandigd en was Enexis een feit (zie kader). Dat betekende een nieuwe identiteit, naam en huisstijl. En dus het Europees aanbesteden van het nieuwe kleding­pakket conform nog op te stellen productspecificaties. Inventarisatie

Een multifunctioneel team verzamelde suggesties, deed navraag in de regio’s waarin Enexis actief is, noteerde opmerkingen in de wandelgangen en liet testen uitvoeren bij ver­huurwasserijen. Resultaat was een lijst van eisen en (Europese) normeringen. Die werden voorgelegd aan Centexbel. Dit is een onafhankelijk, geaccrediteerd advies- en testinstituut, dat de CE-certificering voor beschermende kleding verzorgt. Karin Klein Hesselink (end-use market manager industrial safety van TenCate Protect) gaf uitleg over de diverse mogelijkheden en oplossingen voor werk- en veiligheidskleding en de verschillen tussen de diverse weefsels. Specificatie Na de inventarisatie kwam de specificatie. De nieuwe bedrijfs­ kleding moest vlamvertragend zijn, antistatisch, water- en vuilafstotend, kleurecht, geschikt voor gebruik buitenshuis, een hoge zichtbaarheid hebben en comfortabel zijn. Voor wie Aanleg door Enexis-medewerkers van een bypass voor gasdistributie

bepaalde gaswerkzaamheden uitvoert, moeten daarnaast de mouwen en broekspijpen nauwsluitend zijn zodat zich geen gas

kan ophopen. Na aanvulling met de VIAG 2006-richtlijn

met lange en een met korte mouw, spijkerbroek, regenpak en

(voor het werken in de gasdistributie) en gesprekken met de

onderkleding. De grootste groep dragers wordt gevormd door

drie mogelijke aanbieders was het wensenlijstje definitief.

de uitvoerend medewerkers. De zogenaamde ‘doorwerkjas’

Vier medewerkers uit elke regio deden in de zomer van

wordt ook door leidinggevenden gedragen. Met uitzondering

2008 vervolgens mee aan een veertiendaagse draagproef. ‘Die

van de regen- en onderkleding is alle bovenkleding gebaseerd

proeven waren heel waardevol. Voor knelpunten die hieruit

op TenCate Tecasafe XA9002 - een comfortabel weefsel dat

naar voren kwamen hebben we met PWG, de uiteindelijke

aan alle veiligheidseisen en wensen voldoet.

Edwin Zengerink: ‘Er is een duurzame constructie tot stand gekomen’ De beschadigde dam voor de renovatie

®

leverancier, oplossingen bedacht. Daarna is het definitieve Uitlevering

ontwerp vastgesteld.’

‘TenCateTecasafe Tecasafe  XA9002  XA9002 ‘TenCate voldoetaan aanalle alleveiligheidsveiligheidsvoldoet eisen en enwensen' wensen' eisen ®®

Tot nog toe zijn 8000 stuks bovenkleding uitgeleverd. Dat gebeurde door Berendsen, dat in het proces van aanbesteding het industriële wasproces kreeg toebedeeld. Elk kledingstuk moest zijn voorzien van een label met naam, locatie en personeelsnummer van de medewerker. Zoveel mogelijk tegelijkertijd ging het gerestylde wagenpark de weg op. Ook zijn inmiddels enkele aannemersbedrijven die voor Enexis werken,

Grijs-geel en roze-lime

kleding gaan dragen conform deze specificaties qua veiligheid

Het ontwerp moest aansluiten op de huisstijl en het logo dat

en comfort. De gas- en elektriciteitsteams - te herkennen aan

het re-brandingteam van Enexis had ontworpen. Gekozen werd

de G respectie­velijk E op de rechtermouw - zijn zeer tevreden

voor grijs en (vanwege de normering) fluorescerend geel met

over hun nieuwe kleding. Om de ervaringen te peilen en aan

zilverkleurige stripings. Het logo bestaat uit twee in elkaar

nieuwe ontwikkelingen te kunnen werken, zullen Enexis en

gestoken E’s in roze en lime, gevat in een ruit.

PWG wel continu de vinger aan de pols houden. Beide zijn zeer

Het nieuwe kledingpakket bestaat uit onder meer een multi-

geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen van TenCate

functionele parka, pilotjack, winteroverall, Amerikaanse over-

en vinden het rechtstreekse contact met de weefselproducent

all, werkjasje, werkbroek, bodywarmer, sweater, een overhemd

zeer waardevol.

Edwin Zengerink

damrenovatie Op 28 mei is het Teleorman Flood Risk Managementproject afgerond. De renovatie van de Botoroagadam ten zuidwesten van de Roemeense hoofdstad Boekarest is daarmee een feit. TenCate Geosynthetics was erbij betrokken en leverde TenCate Polyfelt Polymat voor erosiebeheersing.

TenCate Polymat

Geotextielen De overheid wilde het project niet alleen afsluiten met louter plannen en modellen, vertelt Edwin Zengerink (productmanager TenCate Geosynthetics Europe). ‘Men wilden ook fysiek iets achterlaten. Voor de renovatie van de dam zochten ze een partner en dat werd TenCate. De meest geëigende oplossing zou TenCate Geotube® geweest zijn, maar vanwege het beperkte budget koos het consortium voor geotextielen. In de opbouw van de dam is nu

Enexis is als onafhankelijk netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg, het onder­houd en de ontwikkeling van de transport- (middenspanning) en distributienetten voor elek­

Roemenië - en zeker het district Teleorman - is de afgelopen jaren

15.000 m² TenCate Polymat verwerkt. Enerzijds is dat jammer, want

geleden getroffen door overstromingen die het gevolg waren van

je wilt een innovatieve oplossing achterlaten. Met deze geotextie-

buiten hun oevers tredende rivieren. Een aantal dorpen leed zware

len is uiteindelijk wel een duurzame constructie tot stand geko-

schade aan gebouwen, infrastructuur, vee en land. In 2006 werd

men. De dam is zo ontworpen dat deze eens in de zoveel jaar mag

triciteit en gas. Hierdoor stelt de netbeheerder de energieleveranciers in staat voortdurend

onder aanvoering van Royal Haskoning een consortium opgericht.

overlopen, vandaar TenCate Polymat. Dat zorgt samen met de wor-

in de veranderende energie­behoefte te voorzien.

Partners waren onder andere de plaatselijke overheid, de provin-

tels van de begroeiing dat de zanddeeltjes niet wegspoelen.’

Enexis is actief in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. In deze regio’s beheert ze bijna 130.000

cies Overijssel en Gelderland en een paar Overijsselse water-

kilometer aan elektriciteits­kabels en 40.000 kilometer aan gasleidingen voor 2,6 miljoen

schappen. Doel van het pilot project was het in kaart brengen van

Het volledige project is gefinancierd door de EU. De basis is

de risico’s op overstromingen en versterking van de Roemeense

gelegd voor herstructurering van de watersector, de vorming van

water­sector. Roemenië moet als lidstaat van de Europese Unie im-

zo’n 45 regionale bedrijven en verbetering van de operationele

mers voldoen aan Europese wet- en regelgeving. Als locatie viel

en financiële performance ervan. Bovendien is het een groot-

het oog op het veel geplaagde Calnistea-bekken. Onderdeel hier-

schalige test van het gebruik van geotextielen om dammen

van was de zwaar beschadigde Botoroaga-dam.

overstromings­bestendig te maken.

klanten. Het bedrijf staat met ruim 3.500 medewerkers voor veiligheid, kwaliteit, innovatie en betrouwbaarheid van energietransport. Het hoofdkantoor is gevestigd te Rosmalen.

kan ophopen. Na aanvulling met de VIAG 2006-richtlijn

met lange en een met korte mouw, spijkerbroek, regenpak en

(voor het werken in de gasdistributie) en gesprekken met de

onderkleding. De grootste groep dragers wordt gevormd door

drie mogelijke aanbieders was het wensenlijstje definitief.

de uitvoerend medewerkers. De zogenaamde ‘doorwerkjas’

Vier medewerkers uit elke regio deden in de zomer van

wordt ook door leidinggevenden gedragen. Met uitzondering

2008 vervolgens mee aan een veertiendaagse draagproef. ‘Die

van de regen- en onderkleding is alle bovenkleding gebaseerd

proeven waren heel waardevol. Voor knelpunten die hieruit

op TenCate Tecasafe XA9002 - een comfortabel weefsel dat

naar voren kwamen hebben we met PWG, de uiteindelijke

aan alle veiligheidseisen en wensen voldoet.

Edwin Zengerink: ‘Er is een duurzame constructie tot stand gekomen’ De beschadigde dam voor de renovatie

®

leverancier, oplossingen bedacht. Daarna is het definitieve Uitlevering

ontwerp vastgesteld.’

‘TenCateTecasafe Tecasafe  XA9002  XA9002 ‘TenCate voldoetaan aanalle alleveiligheidsveiligheidsvoldoet eisen en enwensen' wensen' eisen ®®

Tot nog toe zijn 8000 stuks bovenkleding uitgeleverd. Dat gebeurde door Berendsen, dat in het proces van aanbesteding het industriële wasproces kreeg toebedeeld. Elk kledingstuk moest zijn voorzien van een label met naam, locatie en personeelsnummer van de medewerker. Zoveel mogelijk tegelijkertijd ging het gerestylde wagenpark de weg op. Ook zijn inmiddels enkele aannemersbedrijven die voor Enexis werken,

Grijs-geel en roze-lime

kleding gaan dragen conform deze specificaties qua veiligheid

Het ontwerp moest aansluiten op de huisstijl en het logo dat

en comfort. De gas- en elektriciteitsteams - te herkennen aan

het re-brandingteam van Enexis had ontworpen. Gekozen werd

de G respectie­velijk E op de rechtermouw - zijn zeer tevreden

voor grijs en (vanwege de normering) fluorescerend geel met

over hun nieuwe kleding. Om de ervaringen te peilen en aan

zilverkleurige stripings. Het logo bestaat uit twee in elkaar

nieuwe ontwikkelingen te kunnen werken, zullen Enexis en

gestoken E’s in roze en lime, gevat in een ruit.

PWG wel continu de vinger aan de pols houden. Beide zijn zeer

Het nieuwe kledingpakket bestaat uit onder meer een multi-

geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen van TenCate

functionele parka, pilotjack, winteroverall, Amerikaanse over-

en vinden het rechtstreekse contact met de weefselproducent

all, werkjasje, werkbroek, bodywarmer, sweater, een overhemd

zeer waardevol.

Edwin Zengerink

damrenovatie Op 28 mei is het Teleorman Flood Risk Managementproject afgerond. De renovatie van de Botoroagadam ten zuidwesten van de Roemeense hoofdstad Boekarest is daarmee een feit. TenCate Geosynthetics was erbij betrokken en leverde TenCate Polyfelt Polymat voor erosiebeheersing.

TenCate Polymat

Geotextielen De overheid wilde het project niet alleen afsluiten met louter plannen en modellen, vertelt Edwin Zengerink (productmanager TenCate Geosynthetics Europe). ‘Men wilden ook fysiek iets achterlaten. Voor de renovatie van de dam zochten ze een partner en dat werd TenCate. De meest geëigende oplossing zou TenCate Geotube® geweest zijn, maar vanwege het beperkte budget koos het consortium voor geotextielen. In de opbouw van de dam is nu

Enexis is als onafhankelijk netbeheerder verantwoordelijk voor de aanleg, het onder­houd en de ontwikkeling van de transport- (middenspanning) en distributienetten voor elek­

Roemenië - en zeker het district Teleorman - is de afgelopen jaren

15.000 m² TenCate Polymat verwerkt. Enerzijds is dat jammer, want

geleden getroffen door overstromingen die het gevolg waren van

je wilt een innovatieve oplossing achterlaten. Met deze geotextie-

buiten hun oevers tredende rivieren. Een aantal dorpen leed zware

len is uiteindelijk wel een duurzame constructie tot stand geko-

schade aan gebouwen, infrastructuur, vee en land. In 2006 werd

men. De dam is zo ontworpen dat deze eens in de zoveel jaar mag

triciteit en gas. Hierdoor stelt de netbeheerder de energieleveranciers in staat voortdurend

onder aanvoering van Royal Haskoning een consortium opgericht.

overlopen, vandaar TenCate Polymat. Dat zorgt samen met de wor-

in de veranderende energie­behoefte te voorzien.

Partners waren onder andere de plaatselijke overheid, de provin-

tels van de begroeiing dat de zanddeeltjes niet wegspoelen.’

Enexis is actief in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland. In deze regio’s beheert ze bijna 130.000

cies Overijssel en Gelderland en een paar Overijsselse water-

kilometer aan elektriciteits­kabels en 40.000 kilometer aan gasleidingen voor 2,6 miljoen

schappen. Doel van het pilot project was het in kaart brengen van

Het volledige project is gefinancierd door de EU. De basis is

de risico’s op overstromingen en versterking van de Roemeense

gelegd voor herstructurering van de watersector, de vorming van

water­sector. Roemenië moet als lidstaat van de Europese Unie im-

zo’n 45 regionale bedrijven en verbetering van de operationele

mers voldoen aan Europese wet- en regelgeving. Als locatie viel

en financiële performance ervan. Bovendien is het een groot-

het oog op het veel geplaagde Calnistea-bekken. Onderdeel hier-

schalige test van het gebruik van geotextielen om dammen

van was de zwaar beschadigde Botoroaga-dam.

overstromings­bestendig te maken.

klanten. Het bedrijf staat met ruim 3.500 medewerkers voor veiligheid, kwaliteit, innovatie en betrouwbaarheid van energietransport. Het hoofdkantoor is gevestigd te Rosmalen.

Het baanbrekende idee van wetenschapper en voormalig ruimte-

Duurzaamheid

vaarder Wubbo Ockels is het stadium van de tekentafel ontgroeid.

Bij het project zijn zowel enkele ministeries en provincies als

Sterker nog: het is een kwestie van maanden dat dit gestroomlijnde

de industrie betrokken - hetzij als sponsor, hetzij als leverancier van

voertuig zijn eerste rit op de openbare weg maakt. Superbus. In een

onderdelen en materialen. Veel wordt speciaal voor deze inno­vatie

tijdsspanne van zo’n vier jaar tijd is het idee dan werkelijkheid ge-

in mobiliteit ontwikkeld. Vervoersmaatschappij Connexxion is spon-

worden. Dat is goeddeels te danken aan de inzet en gedrevenheid

sor. Bandenproducent Vredestein levert de speciaal ontwikkelde

van het Superbus-team, dat bestaat uit onder anderen Nederlanders,

band. Van SABIC werd voor de buitenzijde van de romp een sand-

Italianen, Portugezen en Belgen.

wichpaneel ontwikkeld. Dymag voorziet in de wielkasten van elk 16 kilo. Ook de Rijksdienst voor het Wegverkeer is partner.

Uitgangspunten

TenCate Advanced Composites is met composietmaterialen van de

Aan het concept ligt een aantal uitgangspunten ten grondslag.

partij. ‘Naast het koolstofweefsel voor eigen verwerking met ther-

Mobiliteit, energiezuinigheid, veiligheid en betrouwbaarheid zijn

moset harsen hebben wij TenCate Cetex® carbon-PEI skins geleverd’,

er enkele van. Superbus verzorgt ‘comfortabel, vraagafhankelijk en

vertelt Harm Albers (salesmanager). ‘Dat is een thermoplastisch

punt-tot-puntvervoer’. Het luxe voertuig kan op daarvoor aan te

composietmateriaal dat in de binnenzijde van de deuren is aange-

TenCate Advanced Composites is als materiaalleverancier bij het project betrokken.

leggen Superbanen 250 km per uur halen (rijhoogte 6-7 cm) en met

bracht. TenCate Cetex blinkt uit in veiligheid. Het voldoet aan de

Voor txtures reden er poolshoogte te nemen.

normale snelheid op bestaande wegen rijden (rijhoogte 30-40 cm).

strengste eisen zoals die bijvoorbeeld in de luchtvaart aan interieur-

Met het oog op de veiligheid van passagiers en andere verkeers-

toepassingen worden gesteld. Bij calamiteiten heeft het materiaal

deelnemers worden 900 sensoren ingebouwd. Het voertuig heeft

een zeer lage rookgasemissie en rookgiftigheid. Daarnaast is het

dezelfde lengte als een gemiddelde stadsbus (zie kader), maar oogt

zelfdovend.’ Alle thermoplasten zijn in beginsel recyclebaar: de hars-

langer vanwege de geringere hoogte. ‘Waar een stadsbus kan ko-

matrix laat zich goed scheiden van de drager (vezel).

Aan de TU Delft werkt een enthousiast team noest aan de eerste Superbus.

men, kan Superbus komen’ aldus Equiano Spruit Bleeker, een van de industrieel ontwerpers die bij het project betrokken is. Dat kan

Luchtweerstand

mede dankzij de meesturende achterassen, die bijdragen aan een

Recyclebaarheid was een van de voorwaarden die Antonia Terzi

kleinere draaicirkel.

aan Superbus stelde toen haar gevraagd werd als chief vehicle designer in het project deel te nemen. De Italiaanse is afgestudeerd in de aerodynamica. Zij werkte eerder voor Ferrari en het BMW-Williams Formule 1-team. Onder haar handen kwam het eerste prototype tot stand. Met het oog op een optimale luchtweerstand onderging dit daarna nog een paar subtiele aanpassingen. De neus werd strak getrokken, er kwam een luchtinlaat bij en een gurney-flap. Deze breedtestrip aan de bovenzijde dient om de neerwaartse druk te verhogen. De neus is van koolstoflaminaat. Hierin is de verlichting uitgespaard en zijn links en rechts kleinere stukken glasvezel geïntegreerd. Dit met het oog op de radar, die immers niet door koolstoflaminaat heen dringt. Veelomvattend Alles binnen het Superbus-concept is gericht op duurzaamheid.

Superbus in opbouw

‘Duurzaamheid is een veelomvattend concept’, stelt Antonia Terzi.

Het baanbrekende idee van wetenschapper en voormalig ruimte-

Duurzaamheid

vaarder Wubbo Ockels is het stadium van de tekentafel ontgroeid.

Bij het project zijn zowel enkele ministeries en provincies als

Sterker nog: het is een kwestie van maanden dat dit gestroomlijnde

de industrie betrokken - hetzij als sponsor, hetzij als leverancier van

voertuig zijn eerste rit op de openbare weg maakt. Superbus. In een

onderdelen en materialen. Veel wordt speciaal voor deze inno­vatie

tijdsspanne van zo’n vier jaar tijd is het idee dan werkelijkheid ge-

in mobiliteit ontwikkeld. Vervoersmaatschappij Connexxion is spon-

worden. Dat is goeddeels te danken aan de inzet en gedrevenheid

sor. Bandenproducent Vredestein levert de speciaal ontwikkelde

van het Superbus-team, dat bestaat uit onder anderen Nederlanders,

band. Van SABIC werd voor de buitenzijde van de romp een sand-

Italianen, Portugezen en Belgen.

wichpaneel ontwikkeld. Dymag voorziet in de wielkasten van elk 16 kilo. Ook de Rijksdienst voor het Wegverkeer is partner.

Uitgangspunten

TenCate Advanced Composites is met composietmaterialen van de

Aan het concept ligt een aantal uitgangspunten ten grondslag.

partij. ‘Naast het koolstofweefsel voor eigen verwerking met ther-

Mobiliteit, energiezuinigheid, veiligheid en betrouwbaarheid zijn

moset harsen hebben wij TenCate Cetex® carbon-PEI skins geleverd’,

er enkele van. Superbus verzorgt ‘comfortabel, vraagafhankelijk en

vertelt Harm Albers (salesmanager). ‘Dat is een thermoplastisch

punt-tot-puntvervoer’. Het luxe voertuig kan op daarvoor aan te

composietmateriaal dat in de binnenzijde van de deuren is aange-

TenCate Advanced Composites is als materiaalleverancier bij het project betrokken.

leggen Superbanen 250 km per uur halen (rijhoogte 6-7 cm) en met

bracht. TenCate Cetex blinkt uit in veiligheid. Het voldoet aan de

Voor txtures reden er poolshoogte te nemen.

normale snelheid op bestaande wegen rijden (rijhoogte 30-40 cm).

strengste eisen zoals die bijvoorbeeld in de luchtvaart aan interieur-

Met het oog op de veiligheid van passagiers en andere verkeers-

toepassingen worden gesteld. Bij calamiteiten heeft het materiaal

deelnemers worden 900 sensoren ingebouwd. Het voertuig heeft

een zeer lage rookgasemissie en rookgiftigheid. Daarnaast is het

dezelfde lengte als een gemiddelde stadsbus (zie kader), maar oogt

zelfdovend.’ Alle thermoplasten zijn in beginsel recyclebaar: de hars-

langer vanwege de geringere hoogte. ‘Waar een stadsbus kan ko-

matrix laat zich goed scheiden van de drager (vezel).

Aan de TU Delft werkt een enthousiast team noest aan de eerste Superbus.

men, kan Superbus komen’ aldus Equiano Spruit Bleeker, een van de industrieel ontwerpers die bij het project betrokken is. Dat kan

Luchtweerstand

mede dankzij de meesturende achterassen, die bijdragen aan een

Recyclebaarheid was een van de voorwaarden die Antonia Terzi

kleinere draaicirkel.

aan Superbus stelde toen haar gevraagd werd als chief vehicle designer in het project deel te nemen. De Italiaanse is afgestudeerd in de aerodynamica. Zij werkte eerder voor Ferrari en het BMW-Williams Formule 1-team. Onder haar handen kwam het eerste prototype tot stand. Met het oog op een optimale luchtweerstand onderging dit daarna nog een paar subtiele aanpassingen. De neus werd strak getrokken, er kwam een luchtinlaat bij en een gurney-flap. Deze breedtestrip aan de bovenzijde dient om de neerwaartse druk te verhogen. De neus is van koolstoflaminaat. Hierin is de verlichting uitgespaard en zijn links en rechts kleinere stukken glasvezel geïntegreerd. Dit met het oog op de radar, die immers niet door koolstoflaminaat heen dringt. Veelomvattend Alles binnen het Superbus-concept is gericht op duurzaamheid.

Superbus in opbouw

‘Duurzaamheid is een veelomvattend concept’, stelt Antonia Terzi.

‘Er treedt bij Superbus geen vervuiling op, de bus is stil, energiebe-

verbeterd worden.’ Voorlopig is Superbus er alleen in blauwe uitvoe-

sparend en veilig.’

ring. Dat is de favoriete kleur van Antonia Terzi. Alle ruiten zijn van

Naast de ontwikkeling van het voertuig zelf is er aandacht voor de

getint glas: ‘Als je in Superbus rijdt is het altijd zonnig.’

MVO

groene geosynthetics

logistiek en infrastructuur. Wat de logistiek betreft: Superbus is vraaggestuurd. Er zijn geen vaste vertrek- en eindtijden. De infrastructuur is goedkoop: ‘alle kennis en data zitten in het voertuig’. De komende jaren wordt onderzoek gedaan naar vrijliggende banen, die in de win-

Superbus bestaat uit een aantal compartimenten, die elk

ter met ’s zomers opgeslagen warmte (geothermisch) verwarmd wor-

via hun eigen deur toegankelijk zijn. Aan elke zijde bevin-

den om ijsvorming te voorkomen. Daardoor gaat het wegdek langer

den zich acht deuren met sensoren, zodat ze automatisch

mee en vergen deze banen minder onderhoud dan gewone wegen.

open- en dichtgaan. Er is een 1e en 2e klas.

Om vervoer mogelijk te maken  dat deur-tot-deurvervoer benadert, wordt een systeem ontwikkeld waarmee gebruikers vervoer kunnen

Topsnelheid 250 km per uur

bestellen via onder meer internet. Het systeem zal mensen met de-

Capaciteit

23 (maximaal 30) passagiers

zelfde eindbestemming zo veel mogelijk samenbrengen.

Lengte

15 meter

Breedte

2,5 meter

Met een mule, een prototype van Superbus met ‘neutraal’ koetswerk,

Hoogte

1,65 meter

is op het testcircuit van de RDW in Lelystad al proefgereden. Als de

Gewicht

10.000 kilogram

Superbus eenmaal seriematig in productie wordt genomen - gedacht

Aandrijving elektrisch (elektromotoren en oplaad-

Nieuw: TenCate Mirafi® MiraGreen™ D. Het is ontwikkeld door

bestaat (volgens LEED-be­re­ke­ning) voor 30% uit gerecycled

TenCate Geosynthetics North America voor drainagetoepassin-

materiaal. De productie van dit non-woven is derhalve minder

werkloos achter. ‘De R&D-inspanningen blijven hier. TU Delft zal een

gen ten behoeve van weg- en waterbouwkundigen en architec-

afhankelijk van oliegerelateerde grondstoffen.

sterke band houden met de producent. Er kan dan voortdurend aan

ten die bij hun projecten milieuvriendelijk te werk willen gaan.

wordt aan in eerste instantie 750 bussen - blijft het team in Delft niet

bare lithium/polymeer-batterijen)

Filtereigenschappen Ook in de VS groeit de vraag naar besparing op afval, energie en

Mede vanwege de uitstekende filtereigenschappen leent TenCate

grondstoffen bij de aanleg van wegen en in de bouw. TenCate

Mirafi MiraGreen D zich voor uiteenlopende drainageprojecten.

kan hierop met geosynthetics inspelen en een meer op ‘groen’

Vaak betreft het toepassingen langs verkeerswegen, daktuinen,

gerichte marketing voeren.

atletiekbanen en bij bedijking rond luchthavens. De geotextielen scoren hoog in drie belangrijke categorieën in LEED-NC (New

Antonia Terzi bestuurt de mule De achterzijde van Superbus

De achterzijde van Superbus

Innovatieproject

Construction): Duurzame bouwplaatsen, Materialen & Hulp­

TenCate Mirafi® MiraGreen™ D komt voort uit het TenCate Active-

bronnen en Innovatie & Ontwerpproces. Het is een in de VS geac-

innovatieproject van Chip McCallum, Ken Guest, Kevin Cook, Peter

cepteerde standaard voor groen bouwen. TenCate Mirafi

Blosser en John Lostumbo. Het sluit aan bij twee milieu­programma’s

MiraGreen-geosynthetics dragen bij aan de kwaliteit van nieuwe

in de VS. US Green Building Counsel’s Leader­ship in Energy and

bouwprojecten en aan het milieu.

Environmental Design (LEED) is een classificatiesysteem voor mi-

Of het nu gaat om investeringen, energie, materiaal en uitstoot

lieuvriendelijke bouwprojecten. Het New York State Department of

van CO2, geosynthetics van TenCate leveren wezenlijke bespa-

Transportation (NYSDOT) GreenLITES-programma beoogt hetzelfde

ring op. Zo maken ze met recht het verschil.

bij de aanleg van snelwegen. TenCate Mirafi® MiraGreen™ D

‘Er treedt bij Superbus geen vervuiling op, de bus is stil, energiebe-

verbeterd worden.’ Voorlopig is Superbus er alleen in blauwe uitvoe-

sparend en veilig.’

ring. Dat is de favoriete kleur van Antonia Terzi. Alle ruiten zijn van

Naast de ontwikkeling van het voertuig zelf is er aandacht voor de

getint glas: ‘Als je in Superbus rijdt is het altijd zonnig.’

MVO

groene geosynthetics

logistiek en infrastructuur. Wat de logistiek betreft: Superbus is vraaggestuurd. Er zijn geen vaste vertrek- en eindtijden. De infrastructuur is goedkoop: ‘alle kennis en data zitten in het voertuig’. De komende jaren wordt onderzoek gedaan naar vrijliggende banen, die in de win-

Superbus bestaat uit een aantal compartimenten, die elk

ter met ’s zomers opgeslagen warmte (geothermisch) verwarmd wor-

via hun eigen deur toegankelijk zijn. Aan elke zijde bevin-

den om ijsvorming te voorkomen. Daardoor gaat het wegdek langer

den zich acht deuren met sensoren, zodat ze automatisch

mee en vergen deze banen minder onderhoud dan gewone wegen.

open- en dichtgaan. Er is een 1e en 2e klas.

Om vervoer mogelijk te maken  dat deur-tot-deurvervoer benadert, wordt een systeem ontwikkeld waarmee gebruikers vervoer kunnen

Topsnelheid 250 km per uur

bestellen via onder meer internet. Het systeem zal mensen met de-

Capaciteit

23 (maximaal 30) passagiers

zelfde eindbestemming zo veel mogelijk samenbrengen.

Lengte

15 meter

Breedte

2,5 meter

Met een mule, een prototype van Superbus met ‘neutraal’ koetswerk,

Hoogte

1,65 meter

is op het testcircuit van de RDW in Lelystad al proefgereden. Als de

Gewicht

10.000 kilogram

Superbus eenmaal seriematig in productie wordt genomen - gedacht

Aandrijving elektrisch (elektromotoren en oplaad-

Nieuw: TenCate Mirafi® MiraGreen™ D. Het is ontwikkeld door

bestaat (volgens LEED-be­re­ke­ning) voor 30% uit gerecycled

TenCate Geosynthetics North America voor drainagetoepassin-

materiaal. De productie van dit non-woven is derhalve minder

werkloos achter. ‘De R&D-inspanningen blijven hier. TU Delft zal een

gen ten behoeve van weg- en waterbouwkundigen en architec-

afhankelijk van oliegerelateerde grondstoffen.

sterke band houden met de producent. Er kan dan voortdurend aan

ten die bij hun projecten milieuvriendelijk te werk willen gaan.

wordt aan in eerste instantie 750 bussen - blijft het team in Delft niet

bare lithium/polymeer-batterijen)

Filtereigenschappen Ook in de VS groeit de vraag naar besparing op afval, energie en

Mede vanwege de uitstekende filtereigenschappen leent TenCate

grondstoffen bij de aanleg van wegen en in de bouw. TenCate

Mirafi MiraGreen D zich voor uiteenlopende drainageprojecten.

kan hierop met geosynthetics inspelen en een meer op ‘groen’

Vaak betreft het toepassingen langs verkeerswegen, daktuinen,

gerichte marketing voeren.

atletiekbanen en bij bedijking rond luchthavens. De geotextielen scoren hoog in drie belangrijke categorieën in LEED-NC (New

Antonia Terzi bestuurt de mule De achterzijde van Superbus

De achterzijde van Superbus

Innovatieproject

Construction): Duurzame bouwplaatsen, Materialen & Hulp­

TenCate Mirafi® MiraGreen™ D komt voort uit het TenCate Active-

bronnen en Innovatie & Ontwerpproces. Het is een in de VS geac-

innovatieproject van Chip McCallum, Ken Guest, Kevin Cook, Peter

cepteerde standaard voor groen bouwen. TenCate Mirafi

Blosser en John Lostumbo. Het sluit aan bij twee milieu­programma’s

MiraGreen-geosynthetics dragen bij aan de kwaliteit van nieuwe

in de VS. US Green Building Counsel’s Leader­ship in Energy and

bouwprojecten en aan het milieu.

Environmental Design (LEED) is een classificatiesysteem voor mi-

Of het nu gaat om investeringen, energie, materiaal en uitstoot

lieuvriendelijke bouwprojecten. Het New York State Department of

van CO2, geosynthetics van TenCate leveren wezenlijke bespa-

Transportation (NYSDOT) GreenLITES-programma beoogt hetzelfde

ring op. Zo maken ze met recht het verschil.

bij de aanleg van snelwegen. TenCate Mirafi® MiraGreen™ D

100 cruyff courts

De grond krijgen we vaak om niet. Wij zijn per veld veel tijd kwijt met bedrijven aanzoeken en geld bij elkaar te halen.’ Ambitie

Eind september is het honderdste Cruyff Court een feit. Die gebeurtenis zal op feestelijke manier kracht worden bijgezet. Het onderstreept het succes van de trapveldjes op basis van TenCate-kunstgras. Het doel van de courts - de jeugd in beweging brengen en de leefbaarheid in de wijk verhogen - is goeddeels behaald. ‘Het is maatschappelijk verantwoord bezig zijn.’

Cruyff Courts voorzien in een behoefte. Sinds Johan Cruijff in 1997 zijn visie vormgaf in een stichting zijn in Nederland 89 en in het buitenland (waaronder London) 10 Cruyff Courts gerealiseerd. Niet dat de teller bij 100 stopt, overigens. Het aantal van 200 dat ooit als ambitie is uitgesproken, geldt evenmin als harde doelstelling. ‘Belangrijker vinden wij dat de behoefte er is en er aanvragen

Cruyff Court Het Woudhuis

komen van gemeenten’, vervolgt Menno Renes. ‘Het kan zijn dat zich een leuke gelegenheid voordoet of dat een vedette afscheid neemt, zoals in Engeland Dennis Bergkamp.’ In ons land is inmiddels sprake van een mooie spreiding van Cruyff Courts, al blijft Zeeland iets achter. Er tekent zich een lichte maar begrijpelijke oververtegenwoordiging af van de Randstad. In drukke

Menno Renes

en volgebouwde wijken is de behoefte nu eenmaal groter. ‘Dat moet je faciliteren.’

mooie resultaten bereikt. Het is meer dan een goed idee. Je hebt plekken waar jongere kinderen door oudere worden weggestuurd,

Gedachtegoed

dat hoort erbij. Dat moet je zien te reguleren. Het is een aandachts-

Binnen de naar hem vernoemde stichting speelt Johan Cruyff nog

punt, zeggen we ook tegen de gemeente. Het is dus belangrijk voor

steeds een belangrijke rol . Hij ‘bemoeit’ zich met veel dingen, al-

begeleiding en toezicht te zorgen. Vaak zijn mensen in de wijk aan-

dus Menno Renes. ‘Hij denkt veel en snel na. De stichting vertaalt

vankelijk sceptisch, maar de perceptie van leefbaarheid neemt toe.

zijn gedachtegoed in de opzet van de projecten en activiteiten. Hij

Sommige mensen zijn echt niet blij. Daar gaan we serieus mee om,

geeft voorzetjes, onze taak is het die af te maken.’ Uitgangspunt

al is dat primair de verantwoordelijkheid van de gemeente.’ Er

blijft de jeugd, die vaak vergeten wordt, een veilige plek te geven

wordt daarom meer energie in gestoken om het initiatief ‘in de

om zich uit te leven. In beweging te brengen en zich te bekwamen

wijk te laten landen. ‘We zijn meer bezig met de sociale context,

in sport en spel - vooral voetbalspel. Dit indachtig de carrière van

zoals scholen en het wijkcentrum. Daar waar jeugd en wijk samen-

de legendarische nummer 14. ‘We hebben gefocust op een een-

komen. Omwonenden voelen zich er doorgaans bij betrokken.

voudig concept. Het kunstgras van TenCate is daarbij onderschei-

Mensen praten weer met elkaar op en naast het veld.’

dend gebleken. Het moet duurzaam en goed zijn en niet te luxe. Op 30 juni werd in de wijk Osseveld-Woudhuis in Apeldoorn het 98e

Beetjes bij elkaar

Kunstgras van TenCate ziet er mooi uit. Er is bewust gekozen voor

Vertrouwd met kunstgras

Cruyff Court geopend, het tweede in de stad. Het kleurige kunstgrasveld

Het geld voor de aanleg - € 135.000 - werd bijeengebracht door de

deze kleuren, voor het Oranjegevoel. Ook op dit veld zijn de veer-

De KNVB juicht de komst van Cruyff Courts toe. Bijna een derde

meet 28 bij 42 meter en wordt zoals gebruikelijk omheind door een

gemeente, woningcorporaties en de stichting Cruyff Courts KNVB

tien regels van Johan Cruijff zichtbaar. Je probeert jongeren iets

van de jongeren in de wijk sport geregeld op de veldjes. Plaatselijke

metalen hek. De plek was gereedgemaakt voor nieuwbouw, verklaarde

Velden. Inclusief begeleiding en activiteiten achteraf is met de

mee te geven. De jeugd vindt het fantastisch.’

voetbalclubs zouden daar meer oog voor moeten hebben, vindt de

wethouder Bolkhuis, maar kreeg te elfder ure deze bestemming.

aanleg van een court tussen de 120.000 en 150.000 euro gemoeid.

Natuurlijk had Apeldoorn graag de eer van het 100e veld geproefd,

De stichting streeft naar co-financiering: ‘Onze filosofie is dat wij

Positief

volledig vertrouwd zal zijn met het spelen op kunstgras. ‘De jeugd

maar ze is blij met de aanwinst. Op het veld kunnen kinderen uit de

liever tien partijen hebben die beetjes bij elkaar brengen dan één

Bij gemeenten, de stichting, betrokken wijken en de jeugd over-

is positief over dit kunstgras, ze zijn er zuiniger op. Je hebt hier

wijk zich met voetbal uitleven. Voor omliggende scholen bestaat de

grote’, vertelt Menno Renes (marketingmanager). ‘De gemeente

heerst een positief gevoel. Dat blijkt uit alle reacties die al in kaart

geen last van regen of hondepoep. Twaalf maanden per jaar

mogelijkheid er lessen bewegingsleer te verzorgen.

steekt er het meeste geld in en maakt dus een bewuste keuze.

zijn gebracht. ‘De activiteiten bleken snel aan te slaan. Er zijn

hebben ze een perfecte plek om te spelen.’

bond. Hoe dan ook groeit er een generatie voetballers op die

100 cruyff courts

De grond krijgen we vaak om niet. Wij zijn per veld veel tijd kwijt met bedrijven aanzoeken en geld bij elkaar te halen.’ Ambitie

Eind september is het honderdste Cruyff Court een feit. Die gebeurtenis zal op feestelijke manier kracht worden bijgezet. Het onderstreept het succes van de trapveldjes op basis van TenCate-kunstgras. Het doel van de courts - de jeugd in beweging brengen en de leefbaarheid in de wijk verhogen - is goeddeels behaald. ‘Het is maatschappelijk verantwoord bezig zijn.’

Cruyff Courts voorzien in een behoefte. Sinds Johan Cruijff in 1997 zijn visie vormgaf in een stichting zijn in Nederland 89 en in het buitenland (waaronder London) 10 Cruyff Courts gerealiseerd. Niet dat de teller bij 100 stopt, overigens. Het aantal van 200 dat ooit als ambitie is uitgesproken, geldt evenmin als harde doelstelling. ‘Belangrijker vinden wij dat de behoefte er is en er aanvragen

Cruyff Court Het Woudhuis

komen van gemeenten’, vervolgt Menno Renes. ‘Het kan zijn dat zich een leuke gelegenheid voordoet of dat een vedette afscheid neemt, zoals in Engeland Dennis Bergkamp.’ In ons land is inmiddels sprake van een mooie spreiding van Cruyff Courts, al blijft Zeeland iets achter. Er tekent zich een lichte maar begrijpelijke oververtegenwoordiging af van de Randstad. In drukke

Menno Renes

en volgebouwde wijken is de behoefte nu eenmaal groter. ‘Dat moet je faciliteren.’

mooie resultaten bereikt. Het is meer dan een goed idee. Je hebt plekken waar jongere kinderen door oudere worden weggestuurd,

Gedachtegoed

dat hoort erbij. Dat moet je zien te reguleren. Het is een aandachts-

Binnen de naar hem vernoemde stichting speelt Johan Cruyff nog

punt, zeggen we ook tegen de gemeente. Het is dus belangrijk voor

steeds een belangrijke rol . Hij ‘bemoeit’ zich met veel dingen, al-

begeleiding en toezicht te zorgen. Vaak zijn mensen in de wijk aan-

dus Menno Renes. ‘Hij denkt veel en snel na. De stichting vertaalt

vankelijk sceptisch, maar de perceptie van leefbaarheid neemt toe.

zijn gedachtegoed in de opzet van de projecten en activiteiten. Hij

Sommige mensen zijn echt niet blij. Daar gaan we serieus mee om,

geeft voorzetjes, onze taak is het die af te maken.’ Uitgangspunt

al is dat primair de verantwoordelijkheid van de gemeente.’ Er

blijft de jeugd, die vaak vergeten wordt, een veilige plek te geven

wordt daarom meer energie in gestoken om het initiatief ‘in de

om zich uit te leven. In beweging te brengen en zich te bekwamen

wijk te laten landen. ‘We zijn meer bezig met de sociale context,

in sport en spel - vooral voetbalspel. Dit indachtig de carrière van

zoals scholen en het wijkcentrum. Daar waar jeugd en wijk samen-

de legendarische nummer 14. ‘We hebben gefocust op een een-

komen. Omwonenden voelen zich er doorgaans bij betrokken.

voudig concept. Het kunstgras van TenCate is daarbij onderschei-

Mensen praten weer met elkaar op en naast het veld.’

dend gebleken. Het moet duurzaam en goed zijn en niet te luxe. Op 30 juni werd in de wijk Osseveld-Woudhuis in Apeldoorn het 98e

Beetjes bij elkaar

Kunstgras van TenCate ziet er mooi uit. Er is bewust gekozen voor

Vertrouwd met kunstgras

Cruyff Court geopend, het tweede in de stad. Het kleurige kunstgrasveld

Het geld voor de aanleg - € 135.000 - werd bijeengebracht door de

deze kleuren, voor het Oranjegevoel. Ook op dit veld zijn de veer-

De KNVB juicht de komst van Cruyff Courts toe. Bijna een derde

meet 28 bij 42 meter en wordt zoals gebruikelijk omheind door een

gemeente, woningcorporaties en de stichting Cruyff Courts KNVB

tien regels van Johan Cruijff zichtbaar. Je probeert jongeren iets

van de jongeren in de wijk sport geregeld op de veldjes. Plaatselijke

metalen hek. De plek was gereedgemaakt voor nieuwbouw, verklaarde

Velden. Inclusief begeleiding en activiteiten achteraf is met de

mee te geven. De jeugd vindt het fantastisch.’

voetbalclubs zouden daar meer oog voor moeten hebben, vindt de

wethouder Bolkhuis, maar kreeg te elfder ure deze bestemming.

aanleg van een court tussen de 120.000 en 150.000 euro gemoeid.

Natuurlijk had Apeldoorn graag de eer van het 100e veld geproefd,

De stichting streeft naar co-financiering: ‘Onze filosofie is dat wij

Positief

volledig vertrouwd zal zijn met het spelen op kunstgras. ‘De jeugd

maar ze is blij met de aanwinst. Op het veld kunnen kinderen uit de

liever tien partijen hebben die beetjes bij elkaar brengen dan één

Bij gemeenten, de stichting, betrokken wijken en de jeugd over-

is positief over dit kunstgras, ze zijn er zuiniger op. Je hebt hier

wijk zich met voetbal uitleven. Voor omliggende scholen bestaat de

grote’, vertelt Menno Renes (marketingmanager). ‘De gemeente

heerst een positief gevoel. Dat blijkt uit alle reacties die al in kaart

geen last van regen of hondepoep. Twaalf maanden per jaar

mogelijkheid er lessen bewegingsleer te verzorgen.

steekt er het meeste geld in en maakt dus een bewuste keuze.

zijn gebracht. ‘De activiteiten bleken snel aan te slaan. Er zijn

hebben ze een perfecte plek om te spelen.’

bond. Hoe dan ook groeit er een generatie voetballers op die

zeven meren geosynthetics

In het noorden van Tsjechië vindt een grootschalige herinrichting van het landschap plaats. Waar ooit bruinkoolmijnen werden geëxploiteerd, worden nu en in de komende jaren zeven meren aangelegd. Voor de aanleg van tijdelijke wegen en bescherming van de oevers tegen erosie is besloten tot toepassing van TenCate Geosynthetics.

TenCate Geosynthetics is wereldwijd toonaangevend sterk in het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van geosynthetics. De groep biedt een breed productportfolio innovatieve, betrouwbare en pasklare oplossingen voor herstel, onderhoud en aanleg van wegen, spoorlijnen en waterbouwkundige constructies, oever- en kustbescherming, taluds bij bruggen en afvaldepots et cetera. De materialen onder de merknamen TenCate Polyfelt, TenCate Bidim en TenCate Miragrid hebben zich in tal van situaties bewezen. TenCate Geosynthetics voorziet tevens in technische ondersteuning.

1

Deel van het merengebied

2

3

4

5

Toepassing van TenCate-geosynthetics

Ooit floreerde rond de steden Usti, Sokolov en Most de mijnbouw.

eens 200.000 m² en 400.000 m² bij. Dat samen is vergelijkbaar met 340

Toen de winning van bruinkool na vijftig jaar werd gestopt, bleek welke

aaneengesloten voetbalvelden.

6

5 4

sporen deze economische activiteit had achtergelaten. In 2003 besloot de Tsjechische overheid tot een grootschalig milieuprogramma voor de

Chabaˇrovice

hele regio. Het programma omvat het herstel van het landschap en de

Het Chabaˇrovice-meer beslaat bij voltooiing een oppervlakte van 270

aanleg van zeven meren. Bij voleindiging zal de regio zijn getransfor-

hectare. De maximale diepte is 23 meter. Gemiddeld is het meer 15,5

meerd tot een gebied dat zich goed leent voor toerisme en culturele

meter diep. Het meer krijgt uiteindelijk een inhoud van ongeveer 35 km³.

activiteiten. De inspanningen van onze collega’s ter plekke resulteer-

De oevers van het meer, met een hellingshoek tot 1:1,5, moeten worden

den erin dat ontwerpers en overheid kozen voor de materialen en tech-

beschermd tegen erosie tot het water zijn beoogde peil heeft bereikt.

3

2

nologie van TenCate Geosynthetics. TenCate Polyfelt TS 50, een hoogwaardig non-woven geotextiel, wordt

1

TenCate Polyfelt TS beschermt drainagesystemen tegen dichtslibben: korrelvormig drainagemateriaal garandeert een snelle, effectieve drainage van de ondergrond. Uitstekende filtereigenschappen met hoge waterdoorlaatbaarheid; bodemdeeltjes worden vastgehouden, ook onder zware belastingen

2

Versterking kadefundering met TenCate Polyfelt Geolon PET

3

TenCate Polyfelt TS scheidt bodemlagen, is schadebestendig tijdens de installatie en biedt een meer duurzame constructie

4

Basisversterking door TenCate Miragrid GX: hoge treksterkte, zeer schade­ bestendig tijdens de installatie en optimale roosterstructuur voor goede interactie met de bodem

5

TenCate Polyfelt PGM verhindert indringing van regen en zuurstof, biedt hoge belastbaarheid, geringe scheurvorming en uniforme hechting van oud oppervlak en nieuwe asfaltlagen

6

TenCate Polyfelt Polyslope S voor begroeide steile taluds: milieuvriendelijk en voordelig alternatief. Hellingen laten zich eenvoudig in het landschap integreren doordat de vegetatie zich over het taludoppervlak kan verspreiden.

1

Staat van wording

toegepast bij de aanleg van tijdelijke wegen en voor golfbrekers. Het

Drie van de zeven meren verkeren in staat van wording. Het

materiaal garandeert een hoge weerstand tegen beschadiging tijdens

Chabaˇrovice-meer bij Usti is aangelegd tussen 2004 en 2007 en raakt

de inbouw en heeft uitstekende filtereigenschappen. Het wordt voor-

in vier jaar tijd gevuld met water. Het Lezaky-Most-meer is vorig en dit

namelijk gebruikt als scheidingslaag in de wegenbouw tussen funde-

Voor de wegenbouw biedt TenCate Geosynthetics een systeem­

jaar gevormd en wordt inmiddels ook gevuld. Het Medard-meer bij

ringsmateriaal en ondergrond en als filter in waterbouwconstructies

benadering die bestaat uit specifieke elementen: constructie van

Sokolov zal in 2010 gereed zijn. Vanaf dat jaar worden de vier overige

en drainagesystemen. Deze scheidingslaag ondergaat hydroseeding:

wegen (herstellen, stabiliseren en versterken van het wegdek),

meren gecreëerd.

het oppervlak wordt bespoten met water waaraan zaden en kunstmes-

waterbeheer (vochtregeling en ondergrondse drainage), aarde-

Bij de aanleg komt veel kijken; niet in de laatste plaats grote hoeveel-

ten zijn toegevoegd. Hieroverheen komt TenCate Envirofelt E, een uv-

en bodemstabilisatie (taluds, muren en kades), erosiebeheersing

heden TenCate-geosynthetics. Voor het project bij Chabaˇrovice gaat

afbreekbare anti-erosiemat met ronde openingen voor de vegetatie.

en bermbeheer (kunstgras als landschapselement). In de civiele

het om 950.000 m² TenCate Envirofelt E en 250.000 m² TenCate TS 50.

Het is ontwikkeld voor erosiebescherming van hellingen. Het breekt in

techniek leidt toepassing van geosynthetics tot aanzienlijke be­

Voor het Lezaky Most-meer gaat het om 250.000 m² respectievelijk

drie tot vijf jaar af. Het materiaal zorgt voor een goede bescherming

sparingen in constructie en onderhoud in vergelijking met tradi­

200.000 m² geosynthetics. Voor het Medard-meer komen daar nog

gedurende de fase waarin de wortels zich ontwikkelen.

tionele bouwmethoden.

6

zeven meren geosynthetics

In het noorden van Tsjechië vindt een grootschalige herinrichting van het landschap plaats. Waar ooit bruinkoolmijnen werden geëxploiteerd, worden nu en in de komende jaren zeven meren aangelegd. Voor de aanleg van tijdelijke wegen en bescherming van de oevers tegen erosie is besloten tot toepassing van TenCate Geosynthetics.

TenCate Geosynthetics is wereldwijd toonaangevend sterk in het ontwerpen, ontwikkelen en produceren van geosynthetics. De groep biedt een breed productportfolio innovatieve, betrouwbare en pasklare oplossingen voor herstel, onderhoud en aanleg van wegen, spoorlijnen en waterbouwkundige constructies, oever- en kustbescherming, taluds bij bruggen en afvaldepots et cetera. De materialen onder de merknamen TenCate Polyfelt, TenCate Bidim en TenCate Miragrid hebben zich in tal van situaties bewezen. TenCate Geosynthetics voorziet tevens in technische ondersteuning.

1

Deel van het merengebied

2

3

4

5

Toepassing van TenCate-geosynthetics

Ooit floreerde rond de steden Usti, Sokolov en Most de mijnbouw.

eens 200.000 m² en 400.000 m² bij. Dat samen is vergelijkbaar met 340

Toen de winning van bruinkool na vijftig jaar werd gestopt, bleek welke

aaneengesloten voetbalvelden.

6

5 4

sporen deze economische activiteit had achtergelaten. In 2003 besloot de Tsjechische overheid tot een grootschalig milieuprogramma voor de

Chabaˇrovice

hele regio. Het programma omvat het herstel van het landschap en de

Het Chabaˇrovice-meer beslaat bij voltooiing een oppervlakte van 270

aanleg van zeven meren. Bij voleindiging zal de regio zijn getransfor-

hectare. De maximale diepte is 23 meter. Gemiddeld is het meer 15,5

meerd tot een gebied dat zich goed leent voor toerisme en culturele

meter diep. Het meer krijgt uiteindelijk een inhoud van ongeveer 35 km³.

activiteiten. De inspanningen van onze collega’s ter plekke resulteer-

De oevers van het meer, met een hellingshoek tot 1:1,5, moeten worden

den erin dat ontwerpers en overheid kozen voor de materialen en tech-

beschermd tegen erosie tot het water zijn beoogde peil heeft bereikt.

3

2

nologie van TenCate Geosynthetics. TenCate Polyfelt TS 50, een hoogwaardig non-woven geotextiel, wordt

1

TenCate Polyfelt TS beschermt drainagesystemen tegen dichtslibben: korrelvormig drainagemateriaal garandeert een snelle, effectieve drainage van de ondergrond. Uitstekende filtereigenschappen met hoge waterdoorlaatbaarheid; bodemdeeltjes worden vastgehouden, ook onder zware belastingen

2

Versterking kadefundering met TenCate Polyfelt Geolon PET

3

TenCate Polyfelt TS scheidt bodemlagen, is schadebestendig tijdens de installatie en biedt een meer duurzame constructie

4

Basisversterking door TenCate Miragrid GX: hoge treksterkte, zeer schade­ bestendig tijdens de installatie en optimale roosterstructuur voor goede interactie met de bodem

5

TenCate Polyfelt PGM verhindert indringing van regen en zuurstof, biedt hoge belastbaarheid, geringe scheurvorming en uniforme hechting van oud oppervlak en nieuwe asfaltlagen

6

TenCate Polyfelt Polyslope S voor begroeide steile taluds: milieuvriendelijk en voordelig alternatief. Hellingen laten zich eenvoudig in het landschap integreren doordat de vegetatie zich over het taludoppervlak kan verspreiden.

1

Staat van wording

toegepast bij de aanleg van tijdelijke wegen en voor golfbrekers. Het

Drie van de zeven meren verkeren in staat van wording. Het

materiaal garandeert een hoge weerstand tegen beschadiging tijdens

Chabaˇrovice-meer bij Usti is aangelegd tussen 2004 en 2007 en raakt

de inbouw en heeft uitstekende filtereigenschappen. Het wordt voor-

in vier jaar tijd gevuld met water. Het Lezaky-Most-meer is vorig en dit

namelijk gebruikt als scheidingslaag in de wegenbouw tussen funde-

Voor de wegenbouw biedt TenCate Geosynthetics een systeem­

jaar gevormd en wordt inmiddels ook gevuld. Het Medard-meer bij

ringsmateriaal en ondergrond en als filter in waterbouwconstructies

benadering die bestaat uit specifieke elementen: constructie van

Sokolov zal in 2010 gereed zijn. Vanaf dat jaar worden de vier overige

en drainagesystemen. Deze scheidingslaag ondergaat hydroseeding:

wegen (herstellen, stabiliseren en versterken van het wegdek),

meren gecreëerd.

het oppervlak wordt bespoten met water waaraan zaden en kunstmes-

waterbeheer (vochtregeling en ondergrondse drainage), aarde-

Bij de aanleg komt veel kijken; niet in de laatste plaats grote hoeveel-

ten zijn toegevoegd. Hieroverheen komt TenCate Envirofelt E, een uv-

en bodemstabilisatie (taluds, muren en kades), erosiebeheersing

heden TenCate-geosynthetics. Voor het project bij Chabaˇrovice gaat

afbreekbare anti-erosiemat met ronde openingen voor de vegetatie.

en bermbeheer (kunstgras als landschapselement). In de civiele

het om 950.000 m² TenCate Envirofelt E en 250.000 m² TenCate TS 50.

Het is ontwikkeld voor erosiebescherming van hellingen. Het breekt in

techniek leidt toepassing van geosynthetics tot aanzienlijke be­

Voor het Lezaky Most-meer gaat het om 250.000 m² respectievelijk

drie tot vijf jaar af. Het materiaal zorgt voor een goede bescherming

sparingen in constructie en onderhoud in vergelijking met tradi­

200.000 m² geosynthetics. Voor het Medard-meer komen daar nog

gedurende de fase waarin de wortels zich ontwikkelen.

tionele bouwmethoden.

6

Bij de aanleg van een nieuw tracé van de D11 worden TenCate Miragrid en TenCate Polyfelt Envirofelt toegepast

wegwerkzaamheden Geosynthetics van TenCate spelen een nauwelijks zichtbare maar belangrijke rol bij de stoffering van Tsjechië. Zo vindt in deze Centraal-Europese republiek een aantal wegenbouwkundige projecten plaats waarbij onze materialen worden toegepast. Wij staken ons licht op bij onze TenCate Geosynthetics-collega Jiri Pecenka, general sales manager CZ & SK.

Installatie bij de D1 van TenCate Polyfelt PGM-G (tracé rond Praag, dat met één rijbaan wordt verbreed) en van TenCate Geolon PP (tracé Kromeriz-Rikovice)

Installatie van TenCate Miragrid GX en TenCate Polyfelt TS bij de R6

Op verschillende plekken in Tsjechië wordt aan de weg gewerkt.

Ondergrond

TenCate Miragrid GX -geogrids zijn gemaakt van hoge sterkte polyester garens met een pvc-coating. Dit

De snelweg, om precies te zijn. Er wordt een nieuw tracé aange-

Bij de aanleg van een nieuw stuk snelweg tussen Rikovice en

resulteert in een stabiele gridstructuur met uitstekende treksterkte en kruipweerstand. Het product is

legd in de D11, de autosnelweg (dálnice) tussen Praag en Hradec

Kromeriz is TenCate Geolon-weefsels gebruikt: 355.000 m² TenCate

gemakkelijk op de gewenste lengte te snijden, makkelijk te installeren en het heeft geen scherpe randen.

Králové. Hetzelfde geldt voor de D1 tussen Rikovice en Kromeriz.

Geolon PP voor separatie en stabilisatie van de ondergrond en

De R6, de tweebaans autoweg (rychlostní silnice) tussen Tisova en

45.000 m² TenCate Geolon PET voor versterking van de ondergrond

TenCate Polyfelt Envirofelt CO is een biologisch afbreekbare anti-erosiemat op basis van 100%

Kamenny Dvur, wordt vernieuwd en krijgt vier rijbanen. In totaal is

en de taluds.

natuurlijke kokos­vezels. Dit materiaal ondersteunt de groei van nieuwe vegetatie op hellingen doordat het

bij deze projecten 937.000 m² geosynthetics verwerkt.

oppervlakte-erosie voorkomt en zorgt voor een optimaal microklimaat. De kokosvezels leveren bij het De R6 (met vier rijbanen) vervangt de oude tweebaansweg van

vergaan belangrijke voedingsstoffen aan de planten. Met een levensduurverwachting tot vijf jaar zorgt het

Internationaal

Karlovy Vary via Cheb naar de Tsjechisch-Duitse grens. Het betref-

voor een goede bescherming gedurende de fase waarin de wortels zich ontwikkelen.

Van de D11 is tot nog toe alleen het tracé tussen Praag en Hradec

fende deel tussen Tisova en Kamenny Dvur is 7,5 km lang en omvat

Králové voor het verkeer opengesteld. Als de gehele D11 gereed is,

acht bruggen en twee geluidswallen. Voor versterking van de

TenCate Polyfelt Geolon PP is een geweven geotextiel op basis van polypropyleen tape en split-

betekent dat een enorme verbetering voor het internationale ver-

taluds was 75.000 m² TenCate Miragrid GX nodig en voor grond-

fibre garens. Het is ontworpen voor zowel scheidingstoepassingen als funderingswapening bij de aanleg

keer tussen Zuid-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk enerzijds en

wapening (van onder andere de pijlers) 80.000 m² TenCate Geolon

van wegen en spoorwegen.

Polen anderzijds. Bij de aanleg van het nieuwe tracé tussen Praag

PET. Aan TenCate Geolon PET voor versterking van de taluds was

en Hradec is zowel TenCate Miragrid als TenCate Polyfelt Envirofelt

25.000 m² nodig, voor de aanleg van tijdelijke wegen 50.000 m²

TenCate Polyfelt Geolon PET is een geweven geotextiel voor grondwapening, gemaakt van 100% hoge

toegepast. Er is 158.000 m² TenCate Miragrid GX gebruikt voor ver-

TenCate Polyfelt TS.

sterkte polyester garens. Het wordt vooral  toegepast als onderwapening in aardebanen op slecht

sterking van de ondergrond en om erosie tegen te gaan. Voor be-

draagkrachtige grond en in aarde­banen op een paalfundering. Een andere toepassing voor Geolon PET is

scherming tegen erosie van de hellingen langs dit traject was

in onderwaterprojecten, omdat het een eenvoudige installatie mogelijk maakt.

149.000 m² TenCate Envirofelt CO nodig.

colofon nr. augustus 26 •

2009

Door de publicatie van TenCate Update wil Koninklijke Ten Cate haar relaties periodiek informeren over recente ontwikkelingen, projecten, productinnovaties, inspanningen op het gebied van duurzaamheid en veranderingen in de portfolio. redactie Koninklijke Ten Cate/IR & corporate communicatie Postbus 58 7600 GD Almelo telefoon 0546 544 305 e-mail [email protected] internet www.tencate.nl investor relations drs F.R. Spaan e-mail telefoon

[email protected] 0546 544 338

drukwerk Lulof Druktechniek, Almelo

vormgeving DeNK•creatieve vrijdenkers, Almelo

Bij de aanleg van een nieuw tracé van de D11 worden TenCate Miragrid en TenCate Polyfelt Envirofelt toegepast

wegwerkzaamheden Geosynthetics van TenCate spelen een nauwelijks zichtbare maar belangrijke rol bij de stoffering van Tsjechië. Zo vindt in deze Centraal-Europese republiek een aantal wegenbouwkundige projecten plaats waarbij onze materialen worden toegepast. Wij staken ons licht op bij onze TenCate Geosynthetics-collega Jiri Pecenka, general sales manager CZ & SK.

Installatie bij de D1 van TenCate Polyfelt PGM-G (tracé rond Praag, dat met één rijbaan wordt verbreed) en van TenCate Geolon PP (tracé Kromeriz-Rikovice)

Installatie van TenCate Miragrid GX en TenCate Polyfelt TS bij de R6

Op verschillende plekken in Tsjechië wordt aan de weg gewerkt.

Ondergrond

TenCate Miragrid GX -geogrids zijn gemaakt van hoge sterkte polyester garens met een pvc-coating. Dit

De snelweg, om precies te zijn. Er wordt een nieuw tracé aange-

Bij de aanleg van een nieuw stuk snelweg tussen Rikovice en

resulteert in een stabiele gridstructuur met uitstekende treksterkte en kruipweerstand. Het product is

legd in de D11, de autosnelweg (dálnice) tussen Praag en Hradec

Kromeriz is TenCate Geolon-weefsels gebruikt: 355.000 m² TenCate

gemakkelijk op de gewenste lengte te snijden, makkelijk te installeren en het heeft geen scherpe randen.

Králové. Hetzelfde geldt voor de D1 tussen Rikovice en Kromeriz.

Geolon PP voor separatie en stabilisatie van de ondergrond en

De R6, de tweebaans autoweg (rychlostní silnice) tussen Tisova en

45.000 m² TenCate Geolon PET voor versterking van de ondergrond

TenCate Polyfelt Envirofelt CO is een biologisch afbreekbare anti-erosiemat op basis van 100%

Kamenny Dvur, wordt vernieuwd en krijgt vier rijbanen. In totaal is

en de taluds.

natuurlijke kokos­vezels. Dit materiaal ondersteunt de groei van nieuwe vegetatie op hellingen doordat het

bij deze projecten 937.000 m² geosynthetics verwerkt.

oppervlakte-erosie voorkomt en zorgt voor een optimaal microklimaat. De kokosvezels leveren bij het De R6 (met vier rijbanen) vervangt de oude tweebaansweg van

vergaan belangrijke voedingsstoffen aan de planten. Met een levensduurverwachting tot vijf jaar zorgt het

Internationaal

Karlovy Vary via Cheb naar de Tsjechisch-Duitse grens. Het betref-

voor een goede bescherming gedurende de fase waarin de wortels zich ontwikkelen.

Van de D11 is tot nog toe alleen het tracé tussen Praag en Hradec

fende deel tussen Tisova en Kamenny Dvur is 7,5 km lang en omvat

Králové voor het verkeer opengesteld. Als de gehele D11 gereed is,

acht bruggen en twee geluidswallen. Voor versterking van de

TenCate Polyfelt Geolon PP is een geweven geotextiel op basis van polypropyleen tape en split-

betekent dat een enorme verbetering voor het internationale ver-

taluds was 75.000 m² TenCate Miragrid GX nodig en voor grond-

fibre garens. Het is ontworpen voor zowel scheidingstoepassingen als funderingswapening bij de aanleg

keer tussen Zuid-Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk enerzijds en

wapening (van onder andere de pijlers) 80.000 m² TenCate Geolon

van wegen en spoorwegen.

Polen anderzijds. Bij de aanleg van het nieuwe tracé tussen Praag

PET. Aan TenCate Geolon PET voor versterking van de taluds was

en Hradec is zowel TenCate Miragrid als TenCate Polyfelt Envirofelt

25.000 m² nodig, voor de aanleg van tijdelijke wegen 50.000 m²

TenCate Polyfelt Geolon PET is een geweven geotextiel voor grondwapening, gemaakt van 100% hoge

toegepast. Er is 158.000 m² TenCate Miragrid GX gebruikt voor ver-

TenCate Polyfelt TS.

sterkte polyester garens. Het wordt vooral  toegepast als onderwapening in aardebanen op slecht

sterking van de ondergrond en om erosie tegen te gaan. Voor be-

draagkrachtige grond en in aarde­banen op een paalfundering. Een andere toepassing voor Geolon PET is

scherming tegen erosie van de hellingen langs dit traject was

in onderwaterprojecten, omdat het een eenvoudige installatie mogelijk maakt.

149.000 m² TenCate Envirofelt CO nodig.

colofon nr. augustus 26 •

2009

Door de publicatie van TenCate Update wil Koninklijke Ten Cate haar relaties periodiek informeren over recente ontwikkelingen, projecten, productinnovaties, inspanningen op het gebied van duurzaamheid en veranderingen in de portfolio. redactie Koninklijke Ten Cate/IR & corporate communicatie Postbus 58 7600 GD Almelo telefoon 0546 544 305 e-mail [email protected] internet www.tencate.nl investor relations drs F.R. Spaan e-mail telefoon

[email protected] 0546 544 338

drukwerk Lulof Druktechniek, Almelo

vormgeving DeNK•creatieve vrijdenkers, Almelo

update nr. 26 augustus 2009 •

Enexis-medewerkers in nieuwe bedrijfskleding

superbus: innovatie in mobiliteit

cruyff court 99 een feit

oplossingen met geosynthetics