DATA
MUZIEK
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
POLITIEK
1756
°Mozart, 27 januari te Salzburg
Voltaire: “Essai sur les moeurs et l'Esprit des Nations” Burke: “On the Sublime and the Beautifull” °Raeburn
Zevenjarige oorlog -Frankrijk, Oostenrijk en Rusland tegen Engeland en Frederik II - Pruisen-
1757
+Stamitz +Scarlatti
° William Blake, 1757-1791 Soufflot; het Pantheon te Parijs/
Aanslag op Lodewijk XV door Damiens.
Diderot: Le Fils Naturel. Uitgave van “de Nibelungen” (J. J. Bodmer (Chriemhildes Rache und die Klage) °Canova 1758
J.Chr. Bach: “Dies Irae” °Zelter
Helvétius: De l'Esprit Rousseau: “ Lettre à d'Alembert sur les Spectacles”
1759
+Händel Josef Haydn: Symfonieën 1-5, 10,15,18,27,32,33,37
Voltaire: Candide °Schiller
Boccherini: 6 strijktrio's °Cherubini C. Ph.E. Bach: 6 sonaten voor piano
Reynolds sticht de Society of Artists Reynolds: Portret van Miss Nelly O' Brien.
1760
Canaletto schildert in opdracht van Maria Theresia “Gezicht op Wenen vanaf het Belvedérepaleis” (voltooid in 1761)
°Hokusai Macpherson: “Poems of Ossian” 1760-1761 Diderot: La Religieuse, Le Neveu de Rameau Rousseau: “Julie ou la nouvelle Héloïse”
Berlijn door de Russen gebrandschat +George II van Engeland opgevolgd door zijn kleinzoon George III (the madness of King George)
DATA 1761
MUZIEK 1 september, eerste “optreden” van het wonderkind Mozart Thomas Arne: “Judith” Haydn: Symfonieën 6-8 Gluck: “Don Juan”
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUURGreuze: De dorpsverloving Rousseau: La Nouvelle Héloise +Richardson Porseleinfabriek van Nymphenburg (1747 gesticht in Neudeck
1762
Gluck: Orpheus Reizen van Nannerl en Wolfgang, samen met vader Leopold naar München, Wenen, Bratislava en Linz
Rousseau: Contrat Social; Emile Goldsmith: Chinese Letters Wieland publiceert eerste vertaling van de 22 delen tellende Shakespeare vertaling Goldoni schrijver en directeur te Parijs aan de Comédie itallienne
1763
Familie Mozart; eerste reis door Europa ( oa Luik, Tienen, Leuven en Brussselmet eigen koets en een bediende. Goethe hoort in Frankfurt
Gabriel bouwt het Petit-Trianon te Versailles
+Locatelli +Rameau Mozart speelt voor Lodewijk XV en in Londen voor George III Componeert zijn eerste symfonieën
Voltaire: Dictionaire philosophique
Mozart in Londen, Gent en Antwerpen, verder doorheen Nederland, krijgt buiktyfus Treedt voor het eerst alleen op. 6 vioolsonates KV 26-31
De aartsbisschop van Parijs eist het verwijderen van de werken van Baudouin uit het Salon om hun immoraliteit
1764
1765
WETENSCHAP-TECHNIEK Auenbrugger: “Inventum novum”, percussie van de borst als diagnostisch methode
POLITIEK Britse oorlogsschulden (£ 127 miljoen t.o.v. een staatsbudget van £ 8 miljoen per jaar)
Catharina II – Rusland
Onderwijsplicht in Pruisen
Vrede van Parijs – einde 7jarige oorlog
James Hargreaves: Spinning Jenny
Dood van markiezin de Pompadour
Winckelmann: Geschichte der Kunst des Altertums
Hogarth: “het einde van alles” +Hogarth Ignaz Günther: beeldengroep Mariä Verkündigung te Weyarn
Sterne: “Sentimental Journey through France and Italy” Boucher wordt “Première Peintre du Roi” Gothic Novel – “The Castle of Otranto”door Horace Walpole
Oproer in Bengalen, onderdrukt door de Engelsen +Frans I van Oostenrijk opgevolgd door Jozef II In Amerika groeit verzet tegen de taksen vanuit Engeland. “Sons of Liberty”
DATA 1766
MUZIEK
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
POLITIEK
Mozart wordt geschilderd tijdens een concert te Parijs door M.B. Ollivier. Eind november is de familie na 3 ½ jaar terug te Salzburg. Hadyn komt aan het hof van de Esterhazy's. +van Wassenaer
Fragonard: “ De schommel” +Nattier Goldsmith: “ The Vicar of Wakefield” 1766-1768: Lessing: “Laokoon, oder über die Grenzen der Malerei und Poesie” +Zimmerman (zuidduitse Barok) °Madame de Staël
Cavendish isoleert waterstofgas
Lotharingen weer bij Frankrijk
°Malthus
Jozef II schenkt zijn jachtgebied aan de Weners (het Prater)
1767
De Mozarts verblijven in Wenen en Moravië – “op de vlucht” voor een pokkenepidemie – Mozart besmet, maar herstelt. Gluck: “Alceste” +Telemann Haydn: “Stabat Mater”
Lessing: “ Minna von Barnhelm” d'Holbach: “ Le Christianisme dévoilé” Rousseau: Dictionnaire de Musique °Schlegel +Rococo-architect Baurscheit de jonge
°Humboldt
Frederik II schrijft zijn Antimachiavel – “Verlicht despotisme”
1768
Mozart: Eerste opera “La finta semplice” gaat niet door omwille van intriges. “Bastien und Bastienne” in Wenen opgevoerd. Boccherini naar Parijs
+Canaletto Stichting van de Royal Academy °Chateaubriand Sterne: “a sentimental journey” Moord op Winckelmann te Rome
James Cook vertrekt “om de wereld”
Russisch-Turkse oorlog
1769
Mozart: “Missa Brevis”
°Lawrence Josiah Wedgewood opent met Thomas Bentley de porseleinfabriek “Etruria”
Stoommachine van Watt °Napoleon Bonaparte °Alexander von Humboldt Robert Adam: Pulteney Bridge Spanje neemt bezit van Californië
1770
°Beethoven Mozart wordt door Saverio dalla Rosa geschilderd. +Tartini Salieri: Don Chisciotte alle nozze di Gamace. Mozarts in Venetië, Rome,... Schrijft de opera Mitridate, een opdracht.
+Boucher +Tiepolo Gainsborough: “The Blue Boy” d'Holbach: “Système de la Nature” °Hegel °Hölderlin
Joseph Cugnot maakt het eerste rijtuig dat door stoom wordt aangedreven.
Marie-Antoinette huwt de dauphin – de latere Lodewijk XVI.
James Cook in Oceanië
Opstand in Boston
In Wenen worden voor het eerst “huisnummers” toegepast
DATA
MUZIEK
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
POLITIEK
1771
Mozarts in Venetië en beleven het Houdon: buste van Diderot karnaval. °Walter Scott Ascanio in Alba Haydn: Salve Regina Salieri: Armida
Pruisen en Rusland verdelen Polen
1772
Aartsbisschop Colloredo te Salzburg stelt Mozart aan als Konzermeister Mozart brengt Lucio Scilla in Milaan; Gluck gaat naar Parijs. Duitse uitvoering van Händels Messiah
Laatste deel van “de Encyclopedie” -begonnen in 1751- verschijnt °Schlegel °Novalis Voltooing van de “Vierzehnheiligen” kerk
Deling Polen is een feit. Polen verliest ongeveer de heflt van zijn bevolking
1773
+Quantz Mozart loopt een aanstelling bij Maria-Theresia mis C.Ph.E.Bach 6 symfonieën
Diderot: “ Jacques le Fataliste” Goethe:”Götz von Berlingen” °Tieck
Opheffing van de Jezuïetenorde
Gluck: Iphigénie en Aulide Mozart componeert “La finta Giardiniera”
Goethe: “Werther” °Caspar David Friederich
+Lodewijk XV –
+Sammartini Mozart: “La finta Giardiniera” Reichardt wordt hofkomponist van Frederik de Grote
Gainsborough: “de drinkplaats” 1775-1780 Victor Louis: Theater te Bordeaux Beaumarchais: “Le barbier de Séville” °Schelling Goethe gaat naar Weimar, een verblijf voor het leven. °Jane Austen
1774
1775
Boston “Teaparty”
Troonsbestijging Lodewijk XVI
De Engelse medicus Edward Jenner ontdekt de inenting met pokstof
Vrijheidsoorlog NoordAmerika, Washington als opperbevelhebber. Boerenopstand in Rusland wordt bloedig neergeslagen.
DATA
MUZIEK
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
POLITIEK
1776
Mozart: Haffner serenade Fragonard: “Feest te St. -Cloud” Adam Smith Piccinni komt naar Parijs – “strijd” 1776-1780 bouw Scala te Milaan tussen Gluckisten en Piccinnisten Gibbon: “Decline and Fall of the Roman Empire” +Hume Klinger schrijft “Wirrwarr” wordt later “Sturm und Drang” worden gedoopt – periode 1770-1785 °Constable
Opstand van de Engelse kolonies in Amerika, onafhankelijkheid van de Verenigde Staten “Life-liberty and the pursuit of happiness”
1777
Ontslag van Mozart door de aartsbisschop. Ontmoet Aloysia Weber. Gluck: “Armida”
+Natoire Restif de la Bretonne: “Le Paysan Perverti” °Kleist °Otto Runge
Franklin wordt Amerikaans gezant in Parijs
1778
Dood Mozarts moeder, verblijf te München Scala opent met Salieri's “L'Europe riconsciutta” Breuk met Aloysia Weber
Goya: “Porseleinkoopman” +Rousseau +Voltaire °Brentano +Teyler - Teyler stichting - Museum
1779
Mozart krijgt een nieuw contract +Chardin bij de aartsbisschop van Salzburg +Mengs 1779-1782 bouw van het Odéon te Parijs Schiller: “Die rauber”
1780
Gluck: “Iphigénie en Tauride” Mozart krijgt een opdracht: Idomeneo Ditters von Dittersdorf:”Job”
Lessing: “Nathan der Weise” Wieland: “ Oberon” °Ingres
1780-1789: grondlegging van Dood Maria-Theresia, de moderne chemie door opgevolgd door Jozef II Antoine-Laurent de Lavoisier 4e Brits-Nederlandse oorlog
1781
Mozart in conflict met de aartsbisschop. “Trap” van opperkamerheer, graaf Arco. “Wedstrijd” tussen Clementi en Mozart Ontstaan van de GewandhausKonzerte Mozart krijgt het libretto voor “Die entführung aus dem Serail”
Kant: “Kritik der reinen Vernunft” Laclos: “Liasons dangereuses” +Lessing °von Arnim
Herschel ontdekt de planeet Uranus
Ijs-calorimeter, Laplace en Lavoisier
“Kartoffelkrieg”
Afschaffing van de lijfeigenschap op de koninklijke Franse domeinen
Tolerantie edict van Jozef II Necker: ”Compte rendu au roi”
DATA 1782
MUZIEK °Auber °Paganini +J.Chr.Bach Huwelijk van Mozart met Constanze Weber, ondanks de tegenkanting van vader leopold Mozart.
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
Goethe:”Erlkönig” Wolff en Deken: “Sara Burgerhart” Premiére van Schiller's “Die Rauber”
POLITIEK Begin van onderhandelingen tussen Amerika en Engeland. Jozef II - Oostenrijk- houdt vast aan het gezag van de staat op de kerk
1783
Voor het eerst krijgt Mozart's D'Alembert: Mélanges de Philosophie, werk een bespreking in het d'Histoire et de Littérature Magazin der Musik, te Hamburg. Kort na de geboorte sterft zijn eerste zoon Raimund Leopold. Componeert de “Linzer” symfonie
Gebroeders Montgolfier, eerste luchtballon
Verdrag van Versailles / Parijs einde Engels-Amerikaanse oorlog
1784
Grétry: “Richard, coeur de Lion” ° Ludwig Spohr Mozart begint zijn werken te catalogeren, geboorte van Carl Thomas Mozart. Sluit aan bij de vrijmetselaars in de loge “Zur Wohlthätigkeit”
+Diderot Rivarol: “Sur l'Universalité de la Langue française” +Samuel Johnson °von Klenze – Classicistisch bouwmeester Schiller: “Kabale und Liebe” Beaumarchais: “Le mariage de Figaro”
In Wenen opent Jozef II het modernste ziekenhuis “Allgemeine Krankenhaus” Brighton: Royal Pavillion
India Pact van Pitt (Engelse overheersing in India)
1785
Haydn hoort de kwartetten die Mozart aan hem zal opdragen. “Loge muziek”
David: “De eed van de Horatiërs” Sade: “Les Cent-vingt Journées” Schiller”Hymne an die Freude” °Manzoni Houdon portretteert George Washington
Cartwright, weefmachine voor De affaire-Collier. effen stoffen. Ontstaan van de Vlucht in luchtballon over het Fürstenbund in Duitsland kanaal – Blanchard en Jeffries- tegen Jozef II
1786
Mozart: “Le Nozze di Figaro” De derde zoon Johan Thomas Leopold, sterft al na een maand °Carl Maria von Weber Salieri:”Prima la musica e poi le parole”
Guardi: Venetiaanse “Vedute' en Moderne stenografie Capricci” Reynolds: “De hertogin van Devonshire Balmat bereikt als eerste de en haar dochter” Mont Blanc Verhalen van “Baron von Münchhausen” Goya aangesteld aan het Spaanse hof
Einde van de 4e EngelsHollandse oorlog,
+Frederik de Grote verzet tegen Jozef II groeit
DATA 1787
1788
1790
MUZIEK
KUNST-FILOSOFIE-LITERATUUR-
WETENSCHAP-TECHNIEK
POLITIEK
Mozart: “Don Giovanni”, verblijf in B. de Saint-Pierre: Paul et Virginie Praag. Beethoven volgt les bij Goethe: Iphigenie Mozart. Vader Leopold sterft, Schiller: “Don Carlos” dochter Theresia geboren. Tischbein schildert Goethe Cherubini vestigt zich in Parijs Cimarosa:”Missa pro defunctis”
Eerste schip met ijzeren romp Pestalozzi:”Lienhard und Gertrud” - laatste deel van het in 1781 begonnen pedagogisch “denkwerk”
Amerika krijgt een grondwet
Cherubini: “ Iphigénie en Aulide” +C.PH.E.Bach Mozart's dochter sterft, geldproblemen.
+Quentin de La Tour Vigée-Lebrun: “portret van Hubert Robert” Kant: “Kritik der praktischen Vernunft” Goethe: “Egmont” +Gainsborough °Schopenhauer
+Buffon -”Histoire naturelle 36 delen”
Necker terug in dienst van Lodewijk XVI
Creatie van “Cosi fan tutti” is een succes. Mozart hoort voor het eerst Figaro in het Duits. Krijgt onder de nieuwe keizer Leopold II geen nieuwe job, blijft in zijn oude functie van Kammermusicus
Blake: “The Marriage of Heaven and Commissie opgericht voor het +Jozef II sterft, opgevolgd Hell” metriek stelsel (1799) door Leopold II °Lamartine +Benjamin Franklin Kant:”Kritik der Urteilskraft” Brabantse omwenteling Goethe:”Faust, ein Fragment; Torquatto neergeslagen door het Tasso; Versuch die Metamorphose der Oostenrijks gezag Pflanzen zu eklären.
Tweede Russisch-Turkse oorlog Verbod op kinderarbeid onder de 9 jaar -Jozef II-
George III vertoont eerste tekenen van krankzinnigheid
Haydns “patroon” Esterhàzy sterft. Haydn krijgt een pensioen, kan als vrijscheppend kunstenaar leven en vertrekt, op uitnodiging, naar Londen 1791
Laatste zoon van Mozart, Franz Xaver Wolfgang, wordt geboren. Mozart: ”La clemenza di Tito” Mozart: “Die Zauberflöte” Mozart: “Reqiuem” +Mozart 5 december °Carl Czerny °Meyrbeer Haydn: symfonieën 96, 95, 93, 94
Herder:”Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menscheit” Boswell: Life of Samuel Johnson de Sade: Justine; Juliette The Observer verschijnt in Londen
Industriële productie van synthetisch natrium door Leblanc Blanchard maakt een ballonvlucht naar Wenen – demonstratie
Franse grondwet +Mirabeau de vlucht naar Varennes van Lodewijk XVI
