Twentevisie vertegenwoordigen bij ondernemers is leuk

Nr.

1

M a r k t l e i d e r

i n

o n d e r n e m e n d

T w e n t e .

jan

09 | Twentevisie | Jaargang 21 | Nummer 1 | Januari 2009 |

Angelica Speelman, accountmanager:

‘Twentevisie vertegenwoordigen bij ondernemers is leuk’

colofon

| inhoud

commentaar | jan medendorp

Vrouwen 6

Wilma van Ingen: een portret

10 Het ‘kippenhok’ van Liesbeth Josiassen 12 Beurs: uithuilen en opnieuw beginnen 15 Column Financieel Accent 16 Tineke Bakker staat haar mannetje bij VNO 19 Angelica Speelman: van miss tot commerciële babe 20 Carrie ten Napel in gesprek met Liesbeth van Tongeren 22 Beeldverslag Memphis 26 Miriam Luizink gaat Twente op de nano-kaart zetten 28 Nieuws en Feiten 33 New Business Twente over en voor nieuwe ondernemers 38 Shirley van der Lof droomt van Formule 1 41 Column Notarieel Advies 42 Onroerend Goed Transacties 43 Opmerkelijke personeelstransacties 45 Column Juridisch Gezien 46 Ontnuchtering na Olympisch waterpolosucces 49 Column Personeelsmarketing 50 IKTelgids

6 Wilma van Ingen, kamervrouw Ze heeft als voorzitter van de Kamer van Koophandel Oost-Nederland een belangrijke positie te midden van talloze ondernemers en gelieerde partijen, veelal nog een mannencultuur. Dat is niet altijd eenvoudig, maar Wilma van Ingen heeft een indrukwekkende carrière in het bedrijfsleven achter de rug en kent het klappen van de zweep

56

Eind 2009 trekt de economie weer aan

58

Bij Wilmersberg draait het om beleven

60

IPC Transport, Logistiek en Mobiliteit

63

MAIN MEP voor hightech

64

José wil (ook) MKB

65

Scope

66

Twente Agenda

Willemsgang 5, Almelo [email protected] www.punctuality.nl T. 0546 - 639370

Ook meer commerciële slagkracht? Kijk op www.visie.com

10 Liesbeth Josiassen, prima donna

56 De media versterken de crisis

Ze heeft niets tegen mannen, zo zegt ze, maar haar voorkeur voor vrouwen waar het haar eigen Deventer bedrijf Prima Donna betreft, is frappant: alle dertien werknemers van Liesbeth Josiassen zijn vrouw. Toch zit daar volgens haar niet zo veel achter; het is een handig marketingtrucje, je staat meer in de aandacht en dus kom je sneller ergens binnen.

Annelies Hogenbirk voorspelde tijdens een IKTbijeenkomst op 14 december dat - na een relatief milde terugval - eind 2009 onze econome weer gaat aantrekken. Zij uitte wel forse kritiek op de media met Pauw en Witteman voorop: “Het is alsof ze er plezier in hebben om iedereen een persoonlijke financiële crisis aan te praten. Dit leidde tot een absurd sterke daling van het consumentenvertrouwen en versterkte daardoor de crisis.” Dat er zwakke bedrijven omvallen of fors moeten snijden is, volgens haar, alleen maar heilzaam. “Dat geldt ook voor de Amerikaanse automobielindustrie.”

16 Tineke Bakker, voorvrouw

Dé specialist in Twente in werving, selectie & detacheren van topsecretaresses

Uw partner in opleidingen

www.maatwerktwente.nl

Personeel- en organisatieontwikkeling

Janneke bellen.

Met haar Zwolse bedrijf Ferm timmert ze al jaren nationaal en internationaal flink aan de weg en van de kredietcrisis wordt ze niet bang. Ook als voorzitter van VNO-NCW Midden is er weinig dat haar angst inboezemt: Tineke Bakker wist wel raad met de overdreven aandacht van Hennie van der Most die ze netjes op zijn plek neerzette.

074 250 16 25 | pampeople.nl

NIEUW IN OOST-NEDERLAND!

014AdvTwentevisieNieuw.indd 3

Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch ma­ga­zine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor on­der­nemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verha-

19-08-2008

len opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische programma ‘Memphis’. De op­names vinden maandelijks op dinsdag plaats in de business-ruimte van de COMMERCIEEL

Grolsch Veste in Enschede. De data vindt u elders in dit magazine. Daarnaast fungeert Twente­visie als officieel mededelingenorgaan voor deel­nemers van de Industriële Kring Twente

KLANTGERICHTHEID

Uitgever Twentevisie b.v., Getfertsingel 41, Enschede, Postbus 268, 7500 AG Enschede, Telefoon 053-4842180, Fax 053-4842189, E-mail:[email protected], Website: www.twentevisie.nl

‘Alle vrouwen zijn hoeren’, was het devies van mijn oude vriend Fritz Korbach, voetbaltrainer bijna letterlijk in ruste die zich (naar ik aanneem) in de komende tijd zal doodzuipen. Hij gedroeg zich altijd als een onbeschofte hork naar vrouwen, probeerde zelfs mijn vriendin te versieren waar ik nota bene bij zat. Ik kan wel een paar paginaatjes vullen met avonturen die ik met hem heb meegemaakt. En ondanks zijn gedrag had hij altijd leuke vrouwen aan zijn zijde. Ik heb dat nooit goed begrepen, wellicht omdat ik (mijns inziens) op dat vlak zijn tegenpool ben. Hoewel ik in de (ook in de regionale) media, in de politiek en in de ondernemerswereld toch wel erg veel ‘golddiggers’ meemaak. ‘Je eerste vrouw is deels de basis van het succes, de tweede een gevolg van het succes’, is een bekend cliché. En clichés kloppen, zie ik om me heen. Ik heb een heilig ontzag voor vrouwen als Wilma van Ingen, Tineke Bakker, Myra Koomen, Annie Schreijer. En anderen. Stuk voor stuk vrouwen die respect afdwingen. En charmant zijn. Twentevisie wordt vaak verweten een blad te zijn dat vooral mannen aan het woord laat. Volgens mij laten we mensen aan het woord die een interessant verhaal hebben. En niet het zoveelste communicatiebureautje of modewinkeltje. En vooral niet omdat het een vrouwelijke ondernemer is. Met dat gelul ben ik wel klaar. Voor uw ligt de eerste uitgave van 2009 waarin vooral vrouwen aan het woord komen. Ik heb Miriam Luizink in Brussel aan het werk gezien en niet alleen ik maar de hele zaal was (inhoudelijk) onder de indruk. Ze werkt aan een serie grote en kleine bedrijven die in Twente met nano-techniek (gaan) werken. En ik denk dat ze het voor elkaar gaat krijgen. En Martin Steenbeeke, terug van weggeweest, heeft misschien wel het beste portret over Van Ingen gemaakt dat ooit is verschenen. En op het goede moment, want ik denk dat ze 2009 niet zal uitzitten als Kamervoorzitter. En Twentevisie heeft een nieuwe advertentieverkoper: Angelica 13:12:51 Speelman. Ze kan wat en ze is erg mooi. Nou en.

LEIDINGGEVEN

Directie Mario Hannink Bladmanager Anno Oude Engberink Redactie Jan Medendorp (hoofd­redacteur), Anno Oude Engberink (eindredactie), Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind,

COMMUNICATIE

Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart (fotografie) Secretariaat IKT Hengelose­straat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Tele­foon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected], Website: www.ikt.nl Advertentie-exploitatie Twentevisie b.v., Angelica Speelman, Aleid Kluivers, Telefoon 053 - 484 21 80, Fax 053 - 484 21 89, E-mail: [email protected] Acquisitie IKTelgids Lidy Busscher Vormgeving Wegener Studio Speciale Uitgaven, Enschede Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst Oplage De oplage bedraagt ongeveer 7.000 exemplaren en

Zie de bijsluiter in deze uitgave voor onze open trainingen en kijk op www.XL10.nl

wordt verspreid onder IKT-deel­nemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zoge­noemde ‘decision makers’. Arti­ke­len uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © Twentevisie bv



Twentevisie 01/2009



Twentevisie 01/2009

JOBO5012 AD 50x40mm 1

06-01-2006 12:27:00

Wilma van Ingen decennium aan het roer bij Kamer van Koophandel

portret | vrouw in mannenwereld

Tom Poes in de wereld van Olivier B. Bommel machtgeneraal over. De generaal is in principe geschikt omdat hij met zijn disciplinaire aanpak gewend is orde op zaken te stellen; Van Ingen heeft bij KPN de kanteling naar de markt meegemaakt, een pre voor een organisatie die zich klantvriendelijker wil leren opstellen. Van Ingen krijgt de voorkeur van de acht man sterke sollicitatiecommissie. “Al moesten een aantal heren wel wennen aan haar lange rok en gebreide tas,” zegt toenmalig voorzitter Bram Hulshof. Ook haar salaris vormt een punt van discussie. Van Ingen verdient goed bij KPN en wil haar positie verbeteren. Het maakt haar de best verdienende directeur van een Kamer van Koophandel. Nu de fusie tussen de Kamers van Koophandel Zwolle en Veluwe/Twente min of meer afgerond is, lijkt Wilma van Ingen open te staan voor een nieuwe functie. “Ik ben toe aan nieuwe impulsen,” erkent ze.

(door Martin Steenbeeke) Wilma van Ingen is tien jaar algemeen directeur van de Kamer van Koophandel. Eerst van de Kamer voor Veluwe en Twente, na de fusie met ‘Zwolle’ in heel Oost-Nederland. Van puinruimer werd ze boegbeeld. Portret van een ‘prettig dominante’ persoon . Het is een half jaar na haar aantreden begin 1999 als Wilma van Ingen in de achtertuin van haar woning in Holten een partytent laat installeren. Het is tijd voor een feestje, vindt Van Ingen. De fusie tussen beide Kamers is tot dan toe geen succes. Er is sprake van twee kampen, met verschillende bedrijfsculturen en managementstijlen. Van Ingen wordt voor gek verklaard dat ze haar huis openstelt voor alle medewerkers en bestuurders, maar achteraf constateren zowel de ‘Twentse’ als ‘Gelderse’ gasten dat ze in Holten voor het eerst naar elkaar toe zijn gegroeid. “Het was een soort verbroederingsfeest,” zegt toenmalig Kamervoorzitter Bram Hulshof. De aanpak karakteriseert de managementstijl van Van Ingen. Ze maakt moeilijke onderwerpen bespreekbaar, kan smeden en binden en heeft een net zo goed contact met de mensen op de werkvloer als met de directeuren en bestuurders. Nog steeds krijgen alle jarige medewerkers van de Kamer een felicitatiekaartje van de directeur. Hoe lang nog, want dat Wilma van Ingen (50) toe is aan een nieuwe uitdaging is een publiek geheim.



Goudappeltje Maatschappelijk werkster. Dat is de droom waar Wilma van Ingen in Utrecht mee opgroeit. Haar ouders zetten een streep door dit toekomstbeeld; te vrijblijvend, oordelen zij over de Sociale Academie. Van Ingen volgt daarom na de Havo een secretaresseopleiding bij Schoevers, mede vanuit praktische overwegingen. Ze trouwt vanuit huis - al op 19-jarige leeftijd. Echtgenoot Harry heeft nog een jarenlange studie voor de boeg. Dankzij het secretaressewerk komt er brood op de plank. In de avonduren studeert ze. Het verlangen naar meer verantwoordelijkheid brengt haar als vakbondsbestuurder bij Het Beterschap, een voorloper van Nu’91. Als haar echtgenoot in Oldenzaal een baan accepteert, reageert Van Ingen in 1988 op een advertentie van KPN Telecom, die voor het district Hengelo ‘drie topvrouwen’ zoekt, onder wie een parttime emancipatiemedewerkster. “In no-time had ik het idee dat we een goudhaantje hadden binnengehaald,” zegt Gerrit Pullen, voormalig directeur Sociale Zaken. Van Ingen stoomt via de post Hoofd Sociale Zaken door naar managementfuncties op het Haagse hoofdkantoor. Ze wordt daar gezien als de oogappel van topman Ben Verwaayen. Hij benoemt haar op 36-jarige leeftijd tot directeur van het district Groningen. “Een revolutionaire benoeming,” zegt ze zelf. Van Ingen is jong, vrouw en beschikt niet over een technische achtergrond. De twaalf overige mannelijk regiodirecteuren reageren dan ook

uitermate gereserveerd. Tijdens de eerste directeurenvergadering breekt Van Ingen het ijs door twaalf paar Olivier B. Bommel-sokken en één paar Tom Poes-sokken uit te delen. “Ze heeft al die ijzeren-heinige ingenieurs ingepakt,” analyseert Pullen.

Schaterlach In 1998 herinnert Kamer van Koophandelbestuurster Henny Wolters - een oud-collega bij KPN in Hengelo - zich Wilma van Ingen. Na de

‘Ze gaat uit van de kracht van zittende mensen, investeert daarin’

fusie tussen ‘Veluwe’ en ‘Twente/Salland’ ruziën de vier aangestelde directeuren elkaar de tent uit en een nieuwe directeur moet orde op zaken stellen. Wolters noemt de naam van Van Ingen, vooral vanwege de wijze waarop ze in Hengelo een omvangrijke reorganisatie heeft begeleid. “Dat deed ze uitstekend. Je kwam haar telkens met een lach op haar gezicht tegen. Je wilt niet weten hoe soepel het ging,” zegt Wolters. Overigens verdraagt bij KPN niet iedereen de schaterlach van Van Ingen even goed. Haar werkkamer wordt zelfs geïsoleerd. In de selectieprocedure van het headhuntersbureau blijft Van Ingen samen met een luchtTwentevisie 01/2009

Dominant De klus bij de Kamer van Koophandel is haar op het lijf geschreven. Van Ingen zet graag haar tanden in moeilijke dingen. Eerlijkheid en communiceren staan bij haar hoog in het vaandel. Ze begint met duidelijkheid scheppen. Ze past de organisatiestructuur aan, verlangt van de leidinggevenden dat ze meer communiceren en geeft zelf ongevraagd via e-mail haar mening over zaken. Het is haar stijl, die door haarzelf en anderen wordt omschreven als ‘prettig dominant’. Iemand die precies weet wat ze wil. Afspraak is bij haar afspraak. Ze heeft het van huis uit meegekregen. Als oudste in een gezin met drie kinderen wordt ze door ziekte van haar moeder al op tienjarige leeftijd medeverantwoordelijk voor het huishouden. Het dominante in haar karakter herinnert aan haar moeder. Van haar vader, werkzaam in de verzekeringswereld, zegt ze het streven naar perfectie en ambitie te hebben overgenomen. Van Ingen neemt geen genoegen met zesjes. Dat was vroeger op school al het geval, en nu nog steeds. Ze hekelt middelmatigheid en is erg gefocust op kwaliteit.

People manager Haar stijl valt op in Oost-Nederland waar mensen ‘joa, joa’ zeggen en nee bedoelen, of problemen omwille van de lieve vrede niet benoemen. Van Ingen overbrugt letterlijk en figuurlijk de cultuurverschillen door zich niet op te sluiten in haar standplaats Deventer maar het hele uitgestrekte werkgebied te bezoeken. Met Bram Hulshof bezoekt ze alle burgemeesters persoonlijk. “Dat maakte veel indruk,” herinnert Hulshof zich. Net als bij KPN voltrekken interne organisatieaanpassingen zich vrijwel geruisloos. “Haar sociale en socialistische achtergrond helpt Twentevisie 01/2009

hierbij,” zegt Hulshof. “Ze is een echte people manager,” verklaart oud-KPN collega Pullen. “Ze gaat uit van de kracht van zittende mensen, investeert daarin. Anderen maken eerst schoon schip. Wilma doet het precies andersom.” Henny Wolters roemt haar sociale vaardigheden: “Ze legt makkelijk contact, staat snel naast je bureau om even bij te praten. Daarnaast werkt ze ontzettend hard. Dan accepteren mensen ook voorstellen waar ze niet zo blij mee zijn.” Van Ingen wordt wel eens verweten dat ze teveel communiceert. Maar ze hangt de filosofie aan

‘Ik heb eens meegemaakt dat kritische havenbaronnen na tien minuten uit haar hand aten’ dat je ingrijpende maatregelen stapsgewijs moet presenteren. “Eerst de grote lijnen, dan partje voor partje. Als je in het voortraject veel tijd stopt, bespaar je tijd in het natraject.”

Oplossing Als intern de zaken bij de Kamer van Koophandel op orde zijn, verruimt het blikveld van Van Ingen. Ze wordt voorzitter van het directeurenoverleg van de Kamer van Koophandel in Nederland en in de eigen regio wordt ze meer het gezicht van de organisatie naar buiten. Met (Haagse) politici en ondernemers onderhoudt ze goede contacten, zegt ondernemer en oud-kamerbestuurder Herman Spenkelink. “Ze heeft de Kamer op de kaart gezet en staat er bij ondernemers goed op. Haar opmerkingen snijden altijd hout en daarnaast is ze natuurlijk vriendelijk en hartelijk.” Ook Overijssels commissaris van de koningin Geert Jansen prijst haar. “Als Wilma van Ingen binnenkomt, dan komt er geen probleem maar een oplossing binnen. Het lukt Wilma om las-

tige onderwerpen op een constructieve manier bespreekbaar te krijgen en draagvlak en oplossingsrichtingen te organiseren.” Bij de lobby richting Den Haag over bijvoorbeeld het behoud van de luchthaven Twente fungeert Van Ingen als regisseur. Ze doet dit intensief, constateren de regionale Tweede Kamerleden Annie Schreijer en Han ten Broeke. Ten Broeke omschrijft haar als “een moderne lobbyist,” die niet alleen tijdens kantooruren en officiële gelegenheden van zich laat horen. Schreijer: “Ze is niet zwaar dominant aanwezig. Wilma bereikt haar doel vooral achter de schermen. Op een integere manier, waarbij ze ook haar charme in de strijd gooit.” Ook Ten Broeke noemt haar “een buitengewoon charmante netwerkster” en maakt de vergelijking met Annemarie Jorritsma. “Die doet het precies zo. Ik heb eens meegemaakt dat kritische havenbaronnen na tien minuten uit haar hand aten.” Als vrouw valt Van Ingen op. Dat was al het geval bij KPN en dat blijft zo in het door mannen gedomineerde ondernemerswereldje. Haar charme vormt bepaald geen handicap. “Je mag er geen misbruik, maar wel gepast gebruik van maken,” vindt voormalig KPN-collega Henny Wolters. Wolters en Van Ingen vormden bij KPN met andere vrouwen in managementfuncties een clubje dat met enige regelmaat bij elkaar kwam om ervaringen uit te wisselen en elkaar te helpen.

Injectiemotor Het boegbeeld-zijn vergroot de frictie met Victor Doorn, de opvolger van Bram Hulshof. “De voorzitter merkte dat niet hij maar Wilma de belangrijkste persoon was. Als de commissaris van de koningin de Kamer nodig had, belde hij Van Ingen,” zegt Hulshof. Doorn, directeur bij een Wegener-dochter, heeft daarnaast moeite met de traditionele rolverdeling tussen voorzitter (die op afstand bestuurt) en directeur

Naam: Wilma van Ingen. Geboortedatum en -plaats: 1 maart 1958, Utrecht. Burgerlijke staat: gehuwd, geen kinderen. Opleiding: Havo, Schoevers, MO Pedagogiek, kandidaats Agogiek en doctoraal PsychologieUniversiteit Utrecht. Werkgevers: Vakbond Het Beterschap (1982-1987), KPN Telecom (1988-1998) Kamer van Koophandel (1999-2006 Veluwe&Twente, 2007-heden Oost Nederland). Nevenfuncties: bestuursfuncties bij onder meer Innovatieplatform Twente, Orkest van het Oosten, FBK-Games, World Trade Center Twente, Essent (bouwbedrijf), Isala Klinieken.



>

portret | vrouw in mannenwereld

de vuist op tafel. Wel kan ik heel ernstig kijken. Dat komt over, hoor.”

Politiek De afgelopen jaren is Van Ingen naar voren geschoven en benaderd voor verschillende functies, zoals directeur van de Kamer van Koophandel Nederland. Herman Spenkelink ziet het als een verdienste dat Van Ingen daar tot dusver weerstand aan biedt. “Je ziet vaak dat mensen er tussenuit knijpen als het wat moeilijk is, maar zij is geen jobhopper, Ze maakt de klus af.” Nu de fusie tussen de Kamers van Koophandel Zwolle en Veluwe/Twente min of meer afgerond is, lijkt ze open te staan voor een nieuwe functie. Het afgelopen jaar heeft ze nevenfuncties geaccepteerd bij Essent, de Zwolse Isala-klinieken en de FBK-Games “Ik ben toe aan nieuwe impulsen,” erkent ze.

Als vrouw valt Van Ingen op. Dat was al het geval bij KPN en dat blijft zo in het door mannen gedomineerde ondernemerswereldje.

(verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken). “Ik was bij Wegener gewend om, als iets niet snel genoeg gaat, kort op de business te zitten, maar zij gaat dan eerst haar mensen motiveren,” verklaart Doorn. Van Ingen accepteert niet dat Doorn “met één bil op mijn stoel zit.” Het is een van de redenen waarom Doorn ver-

vroegd terugtreedt als voorzitter. “Ze laat niet met zich sollen,” zegt Herman Spenkelink. “Als het nodig is neemt ze de maatregelen die nodig zijn.” Zelf noemt Van Ingen zich “een dieselmotor, geen injectiemotor.” Ze heeft geduld, geeft mensen kansen maar kan ook stevig acteren. Op haar eigen wijze. Van Ingen: “Ik sla zelden met

Tijdens de opname van het economisch programma Memphis ging Wilma Van Ingen in op de positie van vrouwen in het bedrijfsleven. Zowel bij KPN als bij de Kamer van Koophandel was Van Ingen vaak de eerste vrouw in leidinggevende posities. Het percentage vrouwelijke ondernemers ligt in het werkgebied van de Kamer van Koophandel Oost-Nederland met 28% onder het landelijk gemiddelde van 34%. Het percentage startende vrouwelijke ondernemers is met 30% ongeveer gelijk. Vrouwelijke ondernemers zijn relatief goed vertegenwoordigd in de detailhandel, horeca en persoonlijke dienstverlening en minder in de bouw, industrie en groothandel. Directeur Wilma van Ingen verklaarde tijdens de opname van Memphis weinig te zien in activiteiten om vrouwelijke ondernemers extra te steunen. “We moeten dat niet willen, want vrouwen zijn mans genoeg om zichzelf te redden.” Ook een voorkeursbeleid binnen ondernemingen wijst ze als “geforceerd” van de hand. Wel is Van Ingen medeondertekenaar van een advertentie in het Financieele Dagblad om vrouwen in de top van financiële bedrijven een kans te geven. “Vrouwelijke ondernemers zijn voorzichtiger, bouwen rustiger een bedrijf op en nemen minder grote risico’s. Ik zeg niet dat mannen het verkeerd doen, maar een mix is het mooiste.”

Twentevisie 01/2009

Volgens Bram Hulshof kan Van Ingen verschillende richtingen inslaan, ook de politiek. “Ze kan burgemeester worden, maar ik heb haar ook wel eens getipt als staatssecretaris. Haar politieke kleur (PvdA) paste echter niet bij het toenmalige kabinet.” Bij het zoeken naar een nieuwe uitdaging speelt haar “hoge ambitieniveau” een rol, zegt Hulshof. “Ik wil niet zeggen dat ze bescheidener moet zijn, maar het leiden van een Kamer van Koophandel is wel wat anders dan een functie in een Raad van Bestuur van een bedrijf of zelfs van een ziekenhuis. Dat vergt een ander soort management en een andere drive, meer gericht op cijfers en winst maken. En dat heeft ze minder.” Oud-collega Pullen denkt dat Van Ingen wel geschikt is voor een topbaan in het bedrijfsleven. “Je wordt echt geen commissaris bij Essent als je geen financieel inzicht hebt. En dat heeft ze. Als ze niet naar de Kamer was gegaan, zat ze nu in de Raad van Bestuur van KPN. Neem dat maar van mij aan.” Van Ingen ambieert overigens geen topbaan binnen een grote onderneming. Het liefst gaat ze in Midden- of Oost-Nederland, bij een organisatie of bedrijf, op het publiekprivate snijvlak aan de slag. En dan niet om “op de winkel te passen” maar om “een bewerkelijke klus” te kunnen klaren. “Een ondernemende eindverantwoordelijke positie met een directere invloed op je eigen producten en diensten vind ik leuk.” “Haar vertrek,” zo vat Bram Hulshof de algemene gevoelens samen, “zou een gemis zijn.” ■



Communicatiebedrijf Prima Donna werkt alleen met vrouwen

interview | prima donna

‘Wij willen

ons onderscheiden’ (door Martin Steenbeeke) De naam is bedacht om klanten het gevoel te geven dat ze op de voorgrond staan. Maar Prima Donna vertaalt ook goed de personeelssamenstelling van het Deventer communicatiebedrijf. Bij Prima Donna werken namelijk alleen vrouwen. Het is geen toeval maar beleid, verklaart Liesbeth Josiassen, een van de directeuren. Liesbeth Josiassen reageert in eerste instantie afwijkend op de vraag wat Prima Donna tegen mannen heeft. “We hebben ontzettend veel mannen als klant. Ontwerpers of drukkers die voor ons werken. Dat zijn ook mannen.” Het klinkt als een excuus, want feit is dat alle dertien personeelsleden van Prima Donna vrouw zijn. De afgelopen vijftien jaar is elke vacature opgevuld met een vrouw. “We hebben ooit een keer een brief van een mannelijke sollicitant gehad en die schreef ‘geachte heer, mevrouw’ boven de brief. Een misser, want een blik op onze website leert dat er bij ons alleen maar vrouwen werken.”

Eigenschappen Het is een bewuste keuze, verklaart Josiassen. Prima Donna is in 1994 gestart en voortgekomen vanuit een reclamebureau, waar zowel Josiassen als mededirecteur en oprichter Petra Visser werkte. Het vrouwelijke imago is vanaf het begin bewust gecreëerd. “Voor ons is dit een manier geweest om ons te onderscheiden.” Daar komt bij dat in de communicatiesector naar verhouding veel vrouwen werken, voert

‘Het is grappig om te zien dat op ons vakgebied heel veel vrouwen werkzaam zijn’

Liesbeth Josiassen (rechts vooraan) en Petra Visser (geheel links), de directeuren van het Deventer bedrijf Prima Donna, waar louter vrouwen werken.

10

Twentevisie 01/2009

Josiassen als tweede reden aan. “Het is grappig om te zien dat op ons vakgebied heel veel vrouwen werkzaam zijn. Je kunt communicatie de softere variant van het ‘broertje’ marketing noemen. Eigenschappen als luisteren en attent zijn komen goed van pas en over het algemeen hebben vrouwen hiervan iets meer in huis dan mannen.” Vrouwen hebben bovendien het voordeel dat ze in vergelijking met mannen minder de behoefte hebben zelf in de schijnwerpers te willen staan. Dat is een pre in de communicatiesector, zegt Josiassen. “Wij willen ons onderTwentevisie 01/2009

dompelen bij onze klanten. Eén worden met de mores en cultuur. Vrouwen zijn daar goed in en ze vinden het niet erg om niet op de voorgrond te staan.”

Kwaliteit Waarom kiest Prima Donna niet voor kwaliteit? Want niet iedere vrouwelijke communicatieadviseur is per definitie beter dan een mannelijke collega. “Leuke vraag,” reageert Josiassen. “Wij zitten in de prettige positie dat we in die vijftien jaar een goede naam hebben opgebouwd. We werven veel op persoonlijke titel en krijgen veel open sollicitaties. Eigenlijk gaat het bij ons dus andersom. Vrouwen die graag bij ons willen werken, melden zich bij ons. En mannen dienen zich niet aan.” Het zou raar zijn, aldus Josiassen, om in een sollicitatieprocedure op voorhand alle brieven terzijde te leggen en te kijken of er nog andere kandidaten zijn. Prima Donna neemt door deze werkwijze op de koop toe dat een potentieel geschiktere, mannelijke kandidaat niet in beeld komt. “Misschien wel, maar dat missen we dan allemaal.” Prima Donna gaat dus niet voor kwaliteit. “Dat lijkt me een vrij scherpe conclusie, maar als u die daaraan verbindt, prima.”

Nieuwsgierig Prima Donna heeft vooral klanten in de zogeheten non-profit sector; dat betekent veel overheden, zorg en welzijnsinstellingen en vrijwilligersorganisaties. Het is niet zo dat de klanten specifiek voor Prima Donna kiezen omdat ze daar zeker weten dat ze zaken doen met een vrouw. “Bij ons in het vakgebied geldt dat je de klanten krijgt die bij je passen. Het maakt weinig uit of je met mannen of vrouwen werkt.“ Josiassen vindt het jammer dat over het algemeen het verschil tussen mannen en vrouwen wordt benadrukt, al erkent ze dat Prima Donna daar door het gevoerde personeelsbeleid aan meewerkt. “Dat heeft het effect dat het mensen nieuwsgierig maakt, daarom zitten wij ook nu aan tafel. Maar vervolgens gaan we inhoudelijk aan het werk. Het gaat er gewoon om zaken te doen, elkaar weten te vinden en dan moet het niet uitmaken of je man of vrouw bent.”

Vooroordelen Van vooroordelen zegt Prima Donna weinig last te hebben. Onder de titel ‘wat je altijd al

had willen weten maar nooit durfde te vragen’ countert Prima Donna deze op haar eigen website. Er wordt niet meer dan in andere bedrijven ‘gekat en gekift’, of ‘getut over kinderen, kleding en nagellak’, zo valt er te lezen. En de kantoortuin is absoluut geen ‘kippenhok’. Josiassen: “Er wordt gelukkig bij ons heel hard gewerkt. Als je op vrijdagmiddag om vier uur binnenkomt, hoor je allemaal tikkende toetsenborden. Dat is in andere bedrijven niet altijd het geval.” Een ander vooroordeel waar vrouwelijke werknemers tegen aan moeten boksen is dat ze vanwege zwangerschap of

Het maakt weinig uit of je met mannen of vrouwen werkt.

andere zorgtaken minder uren kunnen of willen draaien. “Dat weet je van tevoren als je met vrouwen werkt. Kwestie van incalculeren,” reageert Josiassen nuchter. Bij Prima Donna wordt maximaal 32 uur per week gewerkt. “Wij vinden een goede balans tussen privé en werk belangrijk. Het aantal contracturen is bij ons flexibel. Als iemand zwanger raakt of om een andere reden minder wil werken, dan vinden we dat prima. Net zoals iemand in een later stadium wellicht meer uren wil gaan werken. Bij ons is 32 uur een fulltime contract.” Het is een kwestie van organiseren, geeft Josiassen aan. “Wij stellen ons team al vijftien jaar dusdanig samen dat je elkaars werk kunt overnemen als iemand door zwangerschap of ziekte wegvalt.”

Realistisch Prima Donna is sinds 1994 gestaag, zonder al te veel schommelingen, gegroeid. De stabiliteit is wellicht te verklaren door de vrouwelijke leiding, denkt Josiassen. Vrouwelijke ondernemers gaan over het algemeen wat realistischer te werk dan mannelijke collega’s. Als voorbeeld noemt ze de verhuizing naar een groter bedrijfspand, vorig jaar. Het pand aan de Munsterstraat telt drie etages waarvan er twee zijn onderverhuurd. “Wat wellicht tekenend voor ons is, is dat we de huurcontracten al getekend hadden voordat we de bouwovereenkomst met de aannemer hadden gesloten. Dat vond de bank trouwens ook een sterk staaltje.” ■

11

Beurs helft van de waarde kwijt:

Rabo tipt voor 2009: Fidelity Financials

uithuilen en opnieuw beginnen

Ahold, DSM, KPN, Shell, Services Fund HSBC Holdings: Wells Fargo; Berkshire Hathaway; JP Morgan Chase (belangen ca. 3% per aandeel). Naast deze algemene tips geven Wim Steenkamp en Martin Landkroon dit jaar wekelijks de beurstip van de week die bij RTV Oost (woensdagavond in het tv-programma In de Wandelgangen) en elke vrijdagmiddag bij Radio Oost (om half zes PuntKomma) zullen worden besproken. De tips van de heren in 2008 staan in een kader elders op deze beurspagina’s. Om de kwaliteit van de tips te beoordelen zijn in het kader ook de benchmark-ontwikkelingen opgenomen.

AEX Het Rabo-beleggingsspel is een simpel maar leuk spel dat gespeeld wordt tijdens (en vooral in de weken voor) het maandelijkse radiocafé Memphis. Bezoekers kunnen een formulier invullen, anderen kunnen meespelen via internet (www.twentevisie.nl) en de vraag beantwoorden hoe hoog de AEX zal staan tijdens de eerstvolgende Memphis-bijeenkomst op 3 februari in Enschede. De winnaar van december was de heer Menzing.

(door Jan Medendorp) In 2008 hebben de AEX, AMX en ASCX ongeveer de helft van hun waarde verloren; miljarden zijn vervlogen. “Een aantal individuele aandelen noteerden verliezen van 70 tot 90%, zoals ING, Aalbers, TomTom en Wavin,” weet Wim Steenkamp, beleggingsadviseur van de Rabobank Centraal-Twente. De best (of misschien beter minst slecht) presterende aandelen waren in 2008 Crucell (per saldo gelijk gebleven), nog steeds geldt voor dit aandeel een koopadvies; Ahold (klein verlies van 5%). “Ook voor dit aandeel handhaven wij het koopadvies, net als voor KPN (verlies in 2008 van 15%).” Ten Cate (verlies 20%) staat bij Steenkamp op ‘houden’. “Doorgaans zien wij dat een aandeel meer jaren achtereen kan ‘outperformen’. Dat zou in 2009 kunnen gebeuren met Crucell, Ahold en KPN. En wellicht kan ook Ten Cate verrassen.”

Depressie of recessie? Nederland kende in de afgelopen dertig jaar vier recessies: 1980-1982: gevolg van de inflatie en een verkrappend beleid van de FED; 1990-1991: gevolg van de Spaarbankcrisis en het uitbreken van de Golfoorlog;

12

2000: gevolg van het klappen van de Internet-zeepbel. “De laatste twee recessies waren milder dan de recessie die nu verwacht wordt.” Even de geschiedenis in: in Amerika ontstond na 1929 een depressie: - het internationale handels- en betalingsverkeer valt stil als gevolg van protectionistische maatregelen; - de economie worstelt voor de koersval al met deflatie; - ernstige deflatie na 1929 doet de reële waarden van schulden sterk stijgen. Recenter (na 1989) zat Japan in een depressie: - de centrale bank grijpt niet agressief in; - bedrijven voeren geen massaontslagen door; - de overheid verhoogt uitgaven in plaats van belastingen te verlagen. “Deze perioden gingen gepaard met een jarenlange periode waarin de beurzen zich niet wisten te herstellen.” Steenkamp gaat voor 2009 uit van een recessie. “De overheden en centrale banken grijpen grootschalig en krachtig in en het bedrijfsleven is direct gestart met herstructureringen. Ik vergelijk

deze recessie met die van de periode 1980-1982. De risico’s zijn toch protectionisme als reactie op de zwakke toestand van de economie en een overregulering van de financiële markten. Ik verwacht een zware, lange recessie van zeker twee jaar. De korte rentes kunnen nog verder omlaag, maar het rentewapen is wel goeddeels leeggeschoten. De inflatie is op korte termijn geen probleem, maar dat kan wel versterkt terugkeren. Ik schat de olieprijs voor de komende tijd in tussen de veertig en tachtig dollar per vat.”

De AEX zal naar verwachting van Steenkamp in 2009 pendelen tussen 220 en 300 punten. “Waar de kans op forse dalingen tot 220 punten beperkt is, maar niet uitgesloten kan worden. Nee, een stijging tot driehonderd punten zie ik dit jaar niet gebeuren. Vooral de werkgelegenheidscijfers en de ontwikkelingen op de mondiale huizenmarkt zullen worden uitvergroot en kunnen schommelingen op de financiële markten veroorzaken.” Vooralsnog dus sterke beweeglijkheid op de beurs als gevolg ‘dunne’ handel. In het eerste kwartaal zullen de meeste bedrijven hun jaarcijfers van 2008 presteren. “Daar verwacht ik ook geen impulsen van. Ik denk dat weinig topmanagers zich aan een voorspelling voor 2009 zullen wagen.”

Oostelijke fondsen Tip van de week De hamvraag met deze wetenschap is hoe in 2009 te gaan beleggen. “Spreiden, spreiden en nog eens spreiden. Over assets (aandelen, obligaties en kas), over regio’s, over sectoren en individuele aandelen. Kansrijk acht ik de energiesector, retail, telecom, Noord-Amerika en bedrijfsobligaties.” De Twentse Rabobanken hebben voor dit jaar hebben een top-5 opgesteld: - Ahold - DSM - KPN - Royal Dutch Shell A - Fidelity Financials Services Fund (waarvan de belangrijkste beleggingen zijn: Munich RE; Twentevisie 01/2009

achtergrond | beurs

“De Oostelijke ondernemingen konden de afgelopen periode enigszins herstellen waarbij met name Koninklijke Ten Cate en TKH per saldo de sterkste stijgers waren. Voor beide ondernemingen handhaven wij het ‘houden’-advies. Ten Cate heeft het best gepresteerd met een verlies van ongeveer 20% over 2008.” De koers van Nedap kon zich enigszins stabiliseren, verder is er weinig nieuws te melden. “Ook voor Nedap geldt ‘houden’.” Wavin belandde op een historisch dieptepunt met 2,04 euro op 22 december 2008. “Wavin kon meeliften op het ietwat euforische begin van 2009. We handhaven het verkoopadvies mede gebaseerd op de zwakke financiële positie van het bedrijf en de matige vooruitzichten in de bouwsector.” ■ Twentevisie 01/2009

In de wandelgangen - tips 2008 Index 09.01.2008 31.12.2008 Verschil AEX 492,00 246,00 -50,00% AScX 605,00 316,00 -47,77% AMX 616,00 313,00 -49,19% 09.01 TKH Group 12,77 14,77 16.01 SNS Reaal 13,20 14,90 23.01 Arcelor Mittal 39,25 47,13 30.01 Ahold 8,75 8,79 06.02 TomTom 35,50 23,52 13.02 Vedior 16,70 17,73 20.02 ING 21,65 25,05 27.02 BAM Groep 14,95 6,41 05.03. Draka 19,44 23,00 19.03. Wavin 7,08 7,75 26.03. Fortis 15,68 17,27 02.04 Ordina 10,92 11,13 09.04. Tele Atlas 25,05 28,10 16.04 USG1 14,18 14,69 16.04. ASML 16,95 19,16 23.04. AKZO 53,20 29,44 23.04. Boskalis 40,30 16,60 07.05 Aalberts 13,60 5,06 14.05 Heijmans 23,60 19,94 21.05 Unilever 20,30 17,34 28.05 Reed Elsevier 11,84 8,42 04.06 Fugro 56,20 20,49 11.06. Imtech 18,12 12,00 18.06. ING 22,40 7,33 25.06 Randstad 23,52 14,55 25.06 Wavin 5,89 5,76 09.07. Arcadis 13,7 9,40 16.07. TNT 22,87 26,18 23.07. KPN 10,5 10,38 Royal Dutch Shell 23,4 18,75 30.7. 13.08. TNT 23,78 13,76 20.08. TomTom 15,85 5,20 20.08 Total 51,5 39,5 27.08. DSM 37,5 18,33 03.09. Arcelor 48,04 17 10.09. Aegon 8,32 4,53 17.09. ASML 13,31 12,75 24.09. Smit Intern. 61,5 35,09 01.10. TKH 13,35 8 15.10. Fortis 0,95 0,93 29.10. ten Cate 19,9 16,06 05.11. Nutreco 26,76 23,51 12.11. Crucell 10,65 10,89 19.11. Heineken 23,15 21,90 03.12. Ordina 1,9 2,86 03.12. CSM 10,25 11,50 10.12. Coca Cola 45,31 45,27 17.12. Reed Elsevier 8,2 8,42 Totaal 48 tips met een gemiddeld rendement van -15,4% 13 tips zijn daarna met winst verkocht, TomTom, Heijmans en Wavin zijn met verlies verkocht

15,66% verkocht 12,89% verkocht 20,00% verkocht 0,10% -37,00% verkocht 6,20% verkocht 15,70% verkocht -55,00% 18,30% verkocht 9,60% verkocht 10,20% verkocht 2,54% verkocht 12,20% verkocht 3,60% verkocht 13,00% verkocht -45,00% -57,00% -62,00% -18,00% verkocht -14,60% -28,80% -61% -30% -64% -38% -1,25% verkocht d.d. 14.8 -29% 14,40% verkocht -1,60% -20% -42% -60% -21% -47% -62% -47% -5% -41% -38% -2,00% -18% -12% 3% -5,60% 52,00% 12% -0,50% 3,70%

Van de openstaande tips staan er 4 op winst, de overige staan op verlies.( 21) -28 Grootste verliezers waren TomTom, ING en Aalberts.

13

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | financieel accent

Van Verticaal naar Horizontaal Een jaar geleden hebben wij in deze column een artikel gewijd aan het Horizontaal Toezicht. De titel van de column was toen: ‘2008, Op naar Horizontaal Toezicht!?’. We zijn een jaar verder en het jaar 2008 is inmiddels achter de rug. Een mooie gelegenheid om de balans eens op te maken en te kijken wat er nu daadwerkelijk is geworden van het Horizontaal Toezicht. Zijn de verwachtingen, zoals die een jaar geleden zijn uitgesproken, daadwerkelijk uitgekomen? Om de uitgangspunten even helder te maken zullen wij in eerste instantie nog even een korte toelichting geven op het fenomeen Horizontaal Toezicht. Horizontaal Toezicht is een vorm van samenwerking tussen de belastingplichtige (u als ondernemer), de belastingadviseurs en de Belastingdienst, waarbij ‘vertrouwen’ en ‘transparantie’ belangrijke begrippen zijn. Het is een andere manier van communiceren tussen de Belastingdienst en de belastingplichtige. Tegenover Horizontaal Toezicht staat, u raad het al, Verticaal Toezicht. Verticaal Toezicht is de wijze waarop de belastingdienst op dit moment nog optreedt. Dit houdt in dat de aangifte wordt ingediend en dat deze aangifte door de Belastingdienst wordt beoordeeld en gecontroleerd. Op basis van deze controle kan vervolgens door de inspecteur worden afgeweken van de ingediende aangifte en kunt als ondernemer met uw adviseur in een tijdrovende strijd verwikkeld raken, waarvan de uitkomst niet in alle gevallen op voorhand duidelijk is.

Convenant Bij Horizontaal Toezicht wordt de relatie tussen u als ondernemer met uw adviseur enerzijds en de Belastingdienst anderzijds helemaal opengelegd. In een overeenkomst (convenant) worden afspraken gemaakt tussen de Belastingdienst en u als ondernemer. Deze afspraken hebben vooral betrekking op de houding en het gedrag (met een mooi woord compliance) van u als belastingplichtige en uw adviseur, en de werkprocessen/procedures die worden gevolgd om tot een jaarrekening of aangifte te komen. In het convenant wordt ook vastgelegd dat mogelijke fiscale discussiepunten vooraf worden besproken en zoveel mogelijk in het kader van vooroverleg in de actualiteit worden opgelost. Het gaat om de openheid/transparantie tussen u als onderTwentevisie 01/2009

nemer met uw adviseur en de fiscus. Het voordeel hiervan is dat uw fiscale positie direct duidelijk wordt en u derhalve op dat punt zekerheid hebt. In ruil daarvoor worden in principe geen controles over voorgaande jaren gehouden door de Belastingdienst. Over deze voorgaande jaren wordt u niet meer geconfronteerd met naheffingen of navorderingen en eventueel daarmee gepaard gaande boetes.

Als belastingbetaler bent u niet verplicht ‘mee te doen’ aan het convenant. In dat geval betekent het ook niet automatisch dat u ‘naast’ de wet loopt. Zonder convenant betekent het wel dat de Belastingdienst uw aangifte op de ‘ouderwetse’ manier zal blijven controleren. Verticaal toezicht zal derhalve wel blijven bestaan. Hierbij merken wij wel op dat het streven erop gericht is zoveel mogelijk ondernemers onder het Horizontaal Toezicht te brengen.

Voorbeelden De verwachting die wij een jaar hebben geleden hebben uitgesproken over de ontwikkeling van het Horizontaal Toezicht is voor een belangrijk deel uitgekomen. Aan het einde van het jaar 2008 zijn op verschillende niveaus convenanten afgesloten. Waren het in eerste instantie een aantal grote, beursgenoteerde bedrijven die een individuele overeenkomst hebben gesloten, in de afgelopen maanden hebben ook aan aantal zogenaamde. koepelorganisaties een convenant gesloten. In oktober 2008 heeft de SRA (een samenwerkingsverband van registeraccountantskantoren) een convenant gesloten op het gebied van de loonheffing en in december 2008 heeft de BOVAG een convenant gesloten ter zake van de autodealerregeling. Op 12 december 2008 heeft het accountants- en belastingadvieskantoor Ten Kate & Huizinga als eerste advieskantoor in het land een convenant gesloten met de Belastingdienst met betrekking tot het Horizontaal Toezicht. De cliënten van Ten Kate & Huizinga kunnen vanaf 1 januari 2009 kiezen voor deelname aan de nieuwe vorm van toezicht. De voordelen voor deelname zijn hiervoor al geschetst. U hebt als ondernemer direct, actueel zekerheid over uw fiscale positie, zonder dat u daarbij op enigerlei wijze rechten prijsgeeft of prijs hebt gegeven. Dit laatste is voor Ten Kate & Huizinga van groot belang geweest om tot ondertekening van het convenant over te kunnen gaan. De rol van adviseur van de klant komt niet ‘in gevaar’ door het afsluiten van het convenant. De overeenkomst wordt aangegaan met behoud van alle rechten, maar uiteraard ook de plichten. Horizontaal Toezicht betekent ook niet dat zich geen geschillen meer voordoen tussen u als ondernemer en de fiscus. Het vooroverleg zal niet in alle gevallen leiden tot overeenstemming. In dat geval blijft een verschil van mening bestaan. Als gevolg van het Horizontaal Toezicht zal de discussie wel naar voren worden gehaald.

Alleen maar voordelen? Als het op de juiste manier wordt ‘ingevuld’, zullen de belastingdienst en u als ondernemer er zeker van profiteren. Alle partijen zullen er wel voor moeten waken hun eigen rol te houden en verantwoordelijkheid te dragen. De wereld om ons heen verandert in een razend tempo. Dat geldt zeker voor het tempo waarin wet- en regelgeving over ons en u wordt uitgestort en de wijze waarop wordt toegezien op naleving daarvan. Horizontaal Toezicht is een nieuw fenomeen. De trein is inmiddels vertrokken en behoorlijk in beweging gekomen. Zorg er voor dat u in overleg met uw adviseur op tijdig instapt.

mr. G.J. Kluvers. De auteur is verbonden als belastingadviseur aan Ten Kate & Huizinga.

15

Tineke Bakker-Van Ingen een jaar aan het roer bij VNO-NCW Midden Nederland

interview | vno-ncw

‘Vertellen wat ondernemers

willen, dat is mijn kracht’ en de Oekraïne. Sinds 1992 heeft Ferm ook een volle dochter (met 35 werknemers) in Shanghai. “Ik denk je mij niet goed kent. Ik ga het wel redden,” zegt ze lachend. Dat klopt. Van der Most heeft een eigen positie in het bestuur van VNO-

‘Hoe het is als vrouw in een mannenwereld? Geen idee, ik ben namelijk nooit man geweest’ NCW en houdt zich speciaal bezig met ’echte’ ondernemers. Diplomatiek: “Maar hij heeft ook bereikt dat VNO sneller en duidelijker dan vroeger agendapunten die belangrijk zijn voor DGA’s (zoals bedrijfsoverdracht) opstelt voor het Haags overleg.”

van bewust. Laatst was ik bij een vergadering met zestig mannen en twee vrouwen. Iemand attendeerde mij daarop. Zelf had ik daar nooit op gelet. Ik ga om met ménsen en het interesseert me eigenlijk helemaal niet of het een man of een vrouw is.”

Kredietcrisis De kredietcrisis hakt er stevig in bij het bedrijfsleven. Met in haar eigen bedrijf waar veel geld in om gaat, loopt ze ook tegen stevige problemen aan. “We hadden een order van ongeveer een half miljoen dollar verscheept naar Rusland, toen onze Russische klant belde dat zijn krediet op was. En dat was geen kleine klant, hij heeft 15.000 mensen aan het werk. Als je nu ziet wat er gebeurt met Atradius, de verzekeringsmaatschappij die geen krediet meer verleent aan bepaalde landen. Het zijn heel grote problemen

Vier broers Maar Bakker in vergadering met al die zelfingenomen ‘pakken’ die ‘ja’ zeggen en ‘nee’ doen? “Ik heb ook een kracht: ik kan kort en heel direct en helder mijn standpunt naar voren brengen. Soms denk ik daarna bij mezelf ‘had ik dat niet wat diplomatieker kunnen doen’. En als ik dan huis rijd, besef ik dat dat mijn kracht is: gewoon vertellen wat wij als ondernemers willen, wat wij vertegenwoordigd willen zien. Ik ben nu op een leeftijd dat ik me niet zoveel meer aantrek van wat anderen denken.”

Tineke Bakker-Van Ingen is sinds een jaar voorzitter van VNO-NCW Midden Nederland en ze kreeg het in het eerste jaar al stevig voor de kiezen met de kredietcrisis en opstandige directeurgrootaandeelhouders.

(door Jan Medendorp) Tineke Bakker-Van Ingen is een jaar voorzitter van VNO-NCW Midden Nederland (Overijssel, Gelderland, Flevoland en Utrecht). De benoeming was nog niet rond of een grote groep ondernemers (rond Hennie van der Most) kwam in opstand tegen VNO. De veelal familiebedrijven (met directeur-grootaandeelhouders, DGA’s aan het roer) voelden zich absoluut niet vertegenwoordigd in de Haagse politiek door VNO, een club die geregeerd wordt door managers van bijvoorbeeld Akzo, Ahold, Shell, ABN. Saillant detail: Bakker is lid van dezelfde businessclub van Van der Most.

16

Zoals Petra Baarslag, een paar jaar geleden kandidaat-voorzitter van de Kamer van Koophandel in Zwolle, werd afgeserveerd door een groep ondernemers, zo leek de benoeming van de frêle Bakker ook niet bestemd voor de lange termijn. Ze is betrekkelijk onbekend in de ondernemersTwentevisie 01/2009

wereld. De handelsonderneming Ferm in Zwolle (sinds 1965 met circa honderd werknemers) laat elektrisch gereedschap (boor- en schuurmachines, haakse slijpers) produceren in China en Taiwan en verkoopt (exporteert 90%) via doe-het-zelfketens in vooral Europa, Australië Twentevisie 01/2009

Bakker werd gevraagd in een tijd dat de kredietcrisis internationaal al in volle gang was. “Daar was ik druk mee bezig. Toen ik gevraagd werd als voorzitter was mijn eerste reactie: ik pieker er niet over.” Maar ze deed het dus toch. Ze komt uit een gezin van zeven kinderen en ze zat tussen vier jongens in. “Ik wilde altijd zo graag meedoen met mijn broers, maar een van mijn broers zei dan altijd ‘Tineke, dat kunnen meisjes niet’. Dat gevoel zit misschien wel diep. Als iemand zegt dat ik iets niet kan, dan laat ik graag zien dat ik het wel kan.” Ze had de bedoeling eens een vrije middag op te nemen, maar dat is dus anders geworden. “Ik vind de uitdaging om voor en met ondernemers te werken is bijzonder interessant.” Zoals ze het ook interessant vindt om maandelijks naar Den Haag te gaan om daar mee te praten.” Hoe is dat als vrouw in dat circus? “Dat is een lastige vraag, ik ben namelijk nooit man geweest. Ik vind het niet lastig, ik ben me er ook vrijwel nooit

‘Positief aan de kredietcrisis is dat we nu weten dat beschaving ook te maken heeft met maat houden in je leven’ waar de ondernemers voor staan.” Ze praat er via VNO/NCW Midden over van hoog tot laag, van Carry Abbenhues, de gedeputeerde economische zaken in Overijssel, tot aan VNO-topman Wientjes, de SER en premier Balkenende aan toe. “Ze vragen aan het bedrijfsleven: wat verwachten jullie van ons? Wat kunnen wij doen? Zullen we investeringen naar voren trekken? Maar kom ook met ideeën. “Wij hebben als VNO-NCW een vragenlijn geopend voor vragen en ideeën. We hebben elkaar nodig om de BV Nederland te laten draaien.” Een oplossing lijkt niet heel moeilijk: de banken moeten gewoon krediet geven, het is geld van de Nederlandse overheid waarmee ze overeind zijn gehouden en waarmee ze nu het bedrijfsleven moeten helpen. “Dat is correct.” Er moet dus druk op de ketel gezet worden om die bankiers weer in beweging te krijgen. “Absoluut.” Volgens Bakker is de gunstige regeling voor werktijdverkorting te danken aan samenwerking achter de schermen. “Een positief punt van deze kredietcrisis is dat alles transparanter wordt, de wetenschap dat beschaving ook te maken heeft met maat houden in je leven.” ■

17

Voormalig model Angelica Speelman als accountmanager aan de slag

interview | aquisitie-miss

‘Twentevisie past bij mij’ (door Jan Medendorp) Bij Twentevisie werkt sinds 1 januari van dit jaar een van de mooiste vrouwen van Nederland. Geen loos geleuter, maar een objectieve vaststelling, want Angelica Speelman (23) was in 2004 Miss Overijssel en had serieuze kansen om Miss Nederland te worden als ze niet zelf (via haar publieke dagboek) de handdoek in de ring had gegooid. Bij uitgeverij Wegener kwam ze ruim drie jaar geleden terecht en ze verkocht de afgelopen jaren voor onder meer de Recreatiekrant en FC-Twentekrant advertenties. Ook voor het supplement Business Life van Twentevisie verkocht ze advertenties. “Die wereld past bij mij,” merkte ze, daarom stapte ze naar directeur Mario Hannink van Twentevisie met het verzoek uitsluitend als accountmanager voor Twentevisie te mogen werken. Speelman is een serieuze meid, vanuit haar achtergrond zou ze uit zichzelf zich niet zo gauw opgeven voor een missverkiezing. “Ik vond dat toch altijd een beetje een vleeskeuring.” En dat gevoel werd versterkt,nadat ze op straat was aangesproken door Kim Kötter, de dame uit Losser die diverse verkiezingen heeft gewonnen en nu zelf dit soort wedstrijden organiseert: Speelman werd wel geacht een bikini mee te

‘Ik kijk ernaar uit om met veel bedrijven samen te werken en er iets moois van te maken in 2009’ nemen. De werkelijkheid was leuker, erkent Speelman dan ze vooraf had gedacht. Als Miss Overijssel heeft ze modeshows gelopen, meegedaan in een tv-spotje met Jan Mulder voor de Postbank en was ze model voor Rocawear van rapper Jay z. “Samen met Kim heb ik ook mijn motorrijbewijs mogen halen van Bruna, dat was een van de cadeaus.” Na de middelbare school deed ze een deeltijdopleiding (vertegenwoordiger) aan het Reijn College in Almelo. Tegelijkertijd was ze bij een bedrijf binnendienstmedewerker. Ze stopte met beide acuut toen een vriendin een kledingwinkel opende en Angelica vroeg haar te helpen. “Ik ben altijd erg met kleding bezig, dus dat heb ik gedaan.” Na verloop van tijd werd de samenTwentevisie 01/2009

Angelica Speelman, van Miss Overijssel tot accountmanager van Twentevisie. (Foto gemaakt bij Amice, Enschede. Kapsel: Alink Interhair, Borne)

werking minder en toen Wegener haar vroeg voor de afdeling speciale uitgaven was de keuze (opnieuw) snel gemaakt. “Ik heb intern veel opleidingen gedaan, maar ik werkte vooral op projectbasis. Ik wil graag voor langere tijd aan

een blad verbonden zijn. En Twentevisie spreekt mij heel erg aan, ik vind het een erg mooi blad. De redacteuren, de mensen die adverteren bij wie ik langs ga, dat trekt mij ook erg aan in deze functie. Het is ‘people-business’.” ■

19

Liesbeth van Tongeren,

‘Ik schop geweest. Ik ga daar heel hard lobbyen voor het einde van de walvissenjacht. Ik word heel erg verdrietig van die beelden van het doden van walvissen. Sommige walvissoorten sterven bijna uit, andere soorten zijn er veel minder. Die jacht is niet nodig voor onderzoek of om hongerige mensen te voeden. Het moet gewoon stoppen. Wie heeft er nou zo’n baan dat je daar naar toe kunt en daarvoor mag strijden. Als je mijn baan vergelijkt met die van de gemiddelde vrouw, dan draai ik meer uren, maar ik heb een wereldvrijheid om mijn werk in te vullen zoals ik dat wil. Ik woon dicht bij kantoor, dus ik kan rustig tussen vijf en zeven naar huis om met mijn gezin te eten.”

Is het bijzonder dat een vrouw op deze positie zit?

Liesbeth van Tongeren (met op de achtergrond Carrie ten Napel), directeur van Greenpeace: “Ik ben me heel erg bewust van de macht en de mogelijkheden die mijn functie biedt, maar daar moet je heel voorzichtig mee om gaan.”

(door Carrie ten Napel) Ze kan niet tegen onrecht. Ze nam het vroeger op school in Almelo al voor iedereen op en liep tijdens haar studie mee met demonstraties. Ze verliet Nederland toen de toekomst er in ons land niet zo rooskleurig uitzag. Het sociale werkgebied is helemaal haar ding: van directeur vrouwenopvang tot het opzetten van een centrum voor slachtoffers van seksuele mishandeling. Liesbeth van Tongeren wil de wereld een beetje beter maken, ook in haar huidige functie als directeur van Greenpeace.

is een uitbreiding van een kinderdagverblijf. Ik heb in mijn tijd bij de gemeentelijke overheid 25 miljoen gulden gevraagd voor uitbreiding van de kinderopvang. Door de hele stad staan er nog van die kinderdagverblijven. Mijn doel is de wereld een klein beetje beter achter laten dan ik het aantrof. Door dat centrum in Australië zijn mensen gemakkelijker door hun crisis heen gekomen. De kinderdagverblijven hebben veel gezinnen geholpen om werk en zorg beter te combineren. Dus dat zijn concrete resultaten waarvan ik denk: ja dat heeft bijgedragen aan een betere wereld.”

Ben jij een succesvolle vrouw? “Succes is iets wat ik afmeet aan effect en resultaten. Als ik kijk naar wat ik in mijn werkende leven voor elkaar heb gekregen, ben ik succesvol. Toen ik in Australië woonde, heb ik een centrum op gezet voor slachtoffers van seksueel geweld. Dat was een ongelooflijk gedoe om voor elkaar te krijgen, want men dacht dat het probleem daar niet bestond. Dat realiseerden ze zich toen mensen zich opeens bij het centrum gingen aanmelden. Dat centrum draait nog steeds, dus dat zie ik als een succes. Kijk naar dat rood-gele gebouw hier aan de overkant, dat

20

Zet je er veel voor opzij om dat te bereiken? “Je moet absoluut keuzes maken. De vraag is of ik daar dingen voor opzij zet of dat ik het van nature doe. Ik heb ooit één parttime baan gehad toen ik net zwanger was. Twee maanden later had ik er alweer een tweede baan naast. Dat overkomt me dan. Het is niet zo dat ik een heleboel andere dingen die ik zou moeten doen opgeef om dit te bereiken. Ik heb meer het idee dat ik een zondagskind ben. Ik ga bijvoorbeeld straks naar Japan; daar ben ik nog nooit

“Voor Greenpeace in Nederland ben ik de eerste. Greenpeace wereldwijd heeft 28 kantoren die veertig landen dekken en bij vijf daarvan zijn vrouwen directeur. Dus het is niet ongewoon, maar het is ook niet de norm. Als je kijkt in Nederland naar andere goede doelen, dan zitten er voornamelijk mannen in topfuncties in de rest van Nederland, helaas.”

Waar ligt dat aan volgens jou? “Onder meer aan een enorme moederschapcultuur in Nederland waarbij mannen dat vrouwen aanpraten, maar vrouwen elkaar onderling ook. Als je het vergelijkt met landen om ons heen krijgen Nederlandse vrouwen veel minder kans om op welk niveau dan ook een stapje hoger te zetten. Een goed voorbeeld is de wereld van de televisie. Zap maar eens een avond langs de tv, je ziet allemaal mannelijke presentatoren. Wie worden er geïnterviewd? Driekwart van hen zijn mannen. En bij andere beroepen is het precies hetzelfde verhaal. De vrouwen hebben al lang geen opleidingsachterstand meer, ze hebben nu zelfs een hoger opleidingsniveau dan de mannen, maar het lijkt wel alsof het daar boven een gesloten kartel is. De mannen spelen elkaar de baantjes toe. Van mij hoeft echt niet iedere vrouw een topfunctie te bekleden. Maar de vrouwen die het willen en kunnen, die komen er niet. De bedrijven die het internationaal het beste doen, hebben een gemengd team. De financiële crisis is toch voor een gedeelte door testosteron gedreven hoogmoed die aangemoedigd is door perverse financiële prikkels. Daar hebben we deze ellende aan te danken. Ik ben er Twentevisie 01/2009

directeur Greenpeace:

interview | carrièrevrouw

met beleid overal tegen aan’ van overtuigd dat als je meer gemengde teams had gehad dat we niet zover in de problemen hadden gezeten als nu. Ik ben een feministe omdat ik vind dat de uitkomsten voor mannen en vrouwen niet gelijk hoeven te zijn, maar wel de kansen”

Ben jij rebels, zit het in je om tegen dingen aan te schoppen die je onterecht vindt? “Ja, ik kan slecht tegen onrecht. Van jongs af aan was ik degene in de klas die het voor iedereen opnam. Op de middelbare school was ik klassenvertegenwoordiger en ik zat in het

‘Ik blijf zitten tot ik denk dat ik de organisatie niets meer te bieden heb’ schoolparlement en op de universiteit in de medezeggenschapsraad. Als je heel jong bent, loop je misschien overal over te gillen, als je wat ouder wordt kijk je naar wat effect heeft. Zo schop ik nu bij Greenpeace met meer beleid overal tegen aan.”

Je besloot dus na je studie naar Australië te gaan, hoe kwam je op het idee om een centrum op te zetten voor slachtoffers van seksueel geweld? “Ik was vrijwilliger in een vrouwenhuis om wat vriendinnen op te doen. Toen riep er iemand: er is geld voor zo’n centrum, maar het ziekenhuis wil het niet doen. Ik had daar behoorlijk aanzien door mijn rechtenstudie aan de oude Amsterdamse universiteit, maar ik had nog nooit een managementfunctie bekleed. Ik bleek geschikt om het te gaan opzetten. Ik kreeg een bankrekening en een secretaresse en moest het maar uitzoeken. Uiteindelijk ben ik zes jaar in Australië blijven hangen.”

En toen? “Ik ben gaan reizen. Ik heb een lijstje gemaakt van plekken op aarde waar ik nog heen wilde. Ik ben met een zeilboot de Amazone afgegaan, heb Trinidad en Tobego aangedaan, heb meegedaan aan zeilraces bij Hawaï en het hoogtepunt was een bezoek aan de koninklijke familie in Butaan. Ik ben weer terug gegaan naar Nederland met het idee van ‘ik zie wel hoe het gaat’. In de eerste maand vond ik een baan, een flat en mijn huidige partner. Wat een zondagskind hè? Ik heb Twentevisie 01/2009

Voor Twentevisie portretteert Carrie ten Napel een aantal succesvolle ondernemende vrouwen uit het oosten des lands; een zoektocht naar de carrièrevrouw. In dit nummer Liesbeth van Tongeren. Ten Napel kreeg thuis de journalistiek met de paplepel ingegoten van vader Evert (Studio Sport). Ze werkte zelf als sportjournalist voor Tien (het televisiekanaal van John de Mol, inmiddels ter ziele en ze is dit televisieseizoen presentatrice van het praatprogramma En Dan Nog Even Dit (dagelijks bij TV Oost). eerst bij de gemeente en de provincie gewerkt, ben daarna directeur van de vrouwenopvang geworden, vervolgens bij de gemeente en nu ben ik dus directeur van Greenpeace.”

gebieden aan de hand van wetenschappelijk onderzoek. Daaraan kun je zien wat er allemaal moet gebeuren.”

Wat maakt jou een goede directeur?

Maar voor je iets bereikt hebt, moet je wel geduld hebben, lijkt mij.

“Ik ben emotioneel stabiel, ik ben niet snel van slag, ben echt geïnteresseerd in mensen en ik wil graag resultaten bereiken.”

“Tientallen jaren, ja. Over al onze grote successen hebben we inderdaad wel tien jaar gedaan.”

Aan hoeveel mensen geef jij leiding?

Denk je dan: ik ga niet eerder weg voor ik dit project af heb? “Nee. Ik blijf zitten tot ik denk dat ik de organisatie niets meer te bieden heb. Als je alleen op routine gaat varen is het tijd om plaats te maken voor iemand anders.”

“We hebben 300 vrijwilligers en 100 betaalde medewerkers.”

Wat zijn globaal jouw taken? “Als het moeilijk wordt en er vallen klappen, dan ben ik degene die het uitlegt in de media. Als het financieel moeilijk wordt, ga ik proberen het geld bij elkaar te schrapen. Het gaat erom dat onze mensen hun werk goed kunnen doen. Doordat we nog wel eens onder druk staan, is het heel makkelijk om de luiken dicht te doen. Zo van ‘wij hebben gelijk’. Maar de kunst is om dan juist openheid van zaken te blijven geven zodat je iedereen bereikt en iedereen begrijpt wat je doet.”

Met wat voor begroting werk je? “In Nederland met 23 miljoen. Nederlanders vinden milieu heel belangrijk en zijn daarom heel royaal. We krijgen veel geld dat we dus gelukkig ook aan projecten kunnen besteden buiten Nederland. Wij accepteren geen geld van het bedrijfsleven of de overheid. We willen onafhankelijk opereren.”

Hoe bepaal je naar welk project je geld gaat en wat dus prioriteit heeft? “With a great deal of difficulty. Het klimaatprobleem is het grootste milieuprobleem dat we hebben. Dus daarvan hebben we gezegd dat het prioriteit 1 is. Wat we ook heel belangrijk vinden zijn bossen en oceanen. We richten ons op internationale milieuproblematiek. We hebben tienjaren-doelstellingen opgesteld op die

Heb je niet nog één droom te realiseren? “Dromen zat, maar dat zou niet mijn basis moeten zijn van ‘ik moet dit voor elkaar hebben en dan kan ik pas weg’.”

Hoeveel invloed heb je? “Als je als directeur geen invloed hebt, dan heb je een probleem. Dus behoorlijk veel! Ik ben me heel erg bewust van de macht en de mogelijkheden die mijn functie biedt, maar daar moet je heel voorzichtig mee om gaan.”

Je hebt een heel grote verantwoordelijkheid over de wereld, over projecten die er echt toe doen. “Ik heb een cartoon hangen om mezelf een beetje nuchter te houden. Dat is een grote wereldbol met een klein stipje er op. En daar staat dan op: Dit is overdreven groot neergezet anders kun je het niet zien. Het geeft de belangrijkheid van je baan in verhouding tot de wereld goed weer. Ik weet dat ik voor jullie niet interessant ben omdat ik Liesbeth ben, maar omdat ik de directeur van Greenpeace ben.”

Maar Liesbeth wil voor iedereen de wereld een beetje beter maken? “Ja, dat is wel waar ik mij goed bij voel.” 

■

21

impressie | memphis

De hapjes en drankjes werden aangeboden door FC Twente Horeca en Twentevisie

Memphis in beeld

Ondernemende vrouwen Op 6 januari was de voormalige TOS lounge tegenwoordig het onderkomen van de Gouden Talenten - van de Grolsch Veste weer het decor van het radiocafé Memphis. Het aanvangstijdstip was 15.00 uur in verband met de daarna geplande nieuwjaarsreceptie van de Kamer van Koophandel in de nieuwe TOS-lounge aan de overzijde van het stadion. Wellicht mede daardoor, maar zeker ook door de aanwezigheid van vier aansprekende vrouwelijke gasten, was het bezoekersaantal enorm. De eerste gast was Wilma van Ingen, directeur van de Kamer van Koophandel, die nog wel wat positieve geluiden had ondanks de kredietcrisis. Daarna kwam aan tafel Tineke Bakker van het Zwolse bedrijf Ferm, tevens voorzitter van VNONCW Midden Nederland. Ze gaf toe dat een van haar grootste verdiensten in die rol tot nu toe is geweest dat ze Hennie van der Most op zijn plek heeft gezet. Vervolgens vertelde Liesbeth Josiassen van het Deventer bedrijf Prima Donna waarom ze alleen vrouwen in dienst heeft en tenslotte gaf Miriam Luizink van Mesa+ stevig weerwoord aan Jan Medendorp die haar kritische vragen stelde over de toekomst van de nanotechnologie in Twente. Bert Wijfjes stond voor deze keer deels zijn plek af aan Wilma van Ingen, die daarmee ook de rol van gastvrouw vervulde, met verve… De volgende opname van Memphis is op dinsdag 3 februari. Plaats van handeling is dan opnieuw de Gouden Talenten-lounge in de Grolsch Veste. Dan zullen onder anderen Henry Holterman van Reggeborg en zijn fonkelnieuwe collega Wilco Jiskoot (voormalig ABN-AMRO) te gast zijn.

Blijkbaar had het feit dat er louter vrouwelijke gasten waren uitgenodigd als gasten een stimulerend effect op het aantal bezoekers.

Als u maandelijks uitgenodigd wilt worden voor de opnames van Memphis, dan kunt u zich voor de e-mailservice opgeven via www.twentevisie. nl. U wordt dan ook op de hoogte gehouden van de gasten. U ontvangt dan bovendien de maandelijkse nieuwsbrief die een voorproefje geeft van wat de komende uitgave te bieden heeft.

Te gast bij Memphis op 6 januari waren vier vrouwen: Wilma van Ingen, directeur van de Kamer van Koophandel, Tineke Bakker van het Zwolse bedrijf Ferm en tevens VNO-voorvrouw, Liesbeth Josiassen van het Deventer bedrijf Prima Donna en Miriam Luizink van Mesa+.

Special Events De expert in groepsreizen

Op de volgende pagina’s een vervolg van de fotoreportage van de Memphis-bijeenkomst van 6 januari.

gespecialiseerd in werving & selectie van Fa r w i c k d o e t j e t u i n g o e d

management ondersteunend personeel

www.specialevents.nl 22

T: 0546 628 629 Tubbergen

B IJ KONINKLIJKE BESCHIKKING

HOFLEVERANCIER

23

impressie | memphis

Wij bouwen merken.

Dat is de hoofdzaak!

S C H R I J F - E N L E D E RWA R E N

24

reclame en communicatie check: wigmanvandijk.nl

de Klomp 16 • 7511 DJ Enschede T: 053 431 22 58 • F: 053 431 76 32 www.platvoet.nl • [email protected]

25





Zakelijke directeur Miriam Luizink van Mesa+ verwacht ontstaan grote Twentse bedrijven dankzij nanotechnologie

A star

is born (door Jan Medendorp) Miriam Luizink (34) valt op, bijvoorbeeld een paar maanden geleden in Brussel, waar ze als technisch commercieel directeur van Mesa+ (van het prestigieuze Twentse nano-instituut) een presentatie deed. Ze viel natuurlijk op omdat ze een leuke blonde meid is tussen al die ‘pakken’. Maar inhoudelijk veegde ze (overdrachtelijk) al die zelfingenomen mannetjes uit alle windstreken van Europa de zaal uit. A star is born. Lijkt het. Ze werkte eerder vier jaar betrekkelijk onzichtbaar bij de ontwikkelingsmaatschappij. Maar nu kan ze haar talenten, kwaliteiten en ideeën echt in de praktijk brengen om van Twente dé belangrijkste regio ter wereld te maken van de nanotechnologie. “Over pakweg een jaar of vijf hoop ik dat we in Twente zeker drie bedrijven hebben die honderd, honderdentwintig of misschien wel tweehonderd mensen aan het werk hebben op dit vlak.” Ze vermoedt enige afkeer bij de interviewer over haar vorige werkgever. “Wat ik bij Oost NV vooral heb geleerd is initiëren en partijen samenbrengen. En dat heb ik in mijn huidige werk juist heel veel nodig, want het gaat om het opzetten van samenwerking tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen.” Luizink is de collegiale partner van de wellicht meer bekende Dave Blank die als wetenschappelijk directeur van Mesa+ door de notabelen van de regio Twente bij herhaling wordt gelauwerd en op het schild wordt gehesen. Waar hij ophoudt, begint Luizink. Ze is verantwoordelijk voor de faciliteiten en het commercieel maken van wat Blank en zijn mensen uitvinden in de wereld van het kleine.

Natuurkunde En klein is klein in de nanotechnologie. Tot op de miljardste meter. “Het gaat dus om tien tot de min negende meter,” zegt ze ter verduidelijking. Als je op die schaal werkt kun je materialen manipuleren waardoor ze andere eigenschappen krijgen. Het Almelose bedrijf Ten Cate is er bijvoorbeeld

‘Als een kenner een lijstje zou opstellen met de internationale top, dan zou Mesa+ bij de eerste vijf staan’ Miriam Luizink in de ‘cleanroom’ van Mesa+ waar tot op de miljardste meter onderzoek wordt gedaan.

26

Twentevisie 01/2009

interview | mesa+

heel druk mee bij het maken van brandwerende kleding en dergelijke. Uitvinden is mooi, het in de Twentevisie 01/2009

praktijk toepassen is nog mooier. Vandaar de rol van Luizink die studenten met commerciële ideeën helpt bij het uitvoeren daarvan. Niet dat ze die studenten aan de hand meeneemt naar de Kamer van Koophandel en de bank om alles te regelen. “Waar ik me op richt is het ontwikkelen van faciliteiten. Voor het onderzoek is er het nanolab, dat is open voor startende ondernemers.” Zo’n laboratorium is natuurlijk onbetaalbaar voor startende ondernemers, Luizink regelt dat ze daar voor een redelijk bedrag een paar uur aan de gang kunnen. Het is die wereld waar Luizink zich thuis voelt, ze studeerde zelf technische natuurkunde aan de Universiteit Twente, daarna werkte ze bij KPN-research in Leidschendam, aan optische netwerkinnovatie, zoals glasvezeltechnologie. Daarna reisde ze af naar Costa Rica waar ze als consultant aan de kost kwam.

Apparatuurfonds Mesa+ is een van de succesnummers van de universiteit. De jaarlijkse spin-off zijn drie, vier nieuwe bedrijfjes; inmiddels zijn dat er in totaal circa veertig met gemiddeld vijftien medewerkers. Dat is wel even andere koek dan voor veel geld bedrijven als Polaroid en Ericsson smeken een vestiging in Twente te openen. Maar als de bedrijfjes zich eenmaal gevestigd hebben en hun producten of ‘devices’ slaan aan, moeten ze doorgroeien en investeren in productieapparatuur. “Nu komt een aantal bedrijven in de fase dat ze moeten doorgroeien naar een hoog volume productie. Maar banken en private investeerders willen die dure apparatuur veelal niet

‘Dankzij dat nieuwe apparatuurfonds kunnen veel bedrijven doorgroeien’

zijn. Zoals voor SenzAir, een bedrijf waarover elders in deze uitgave een verhaal staat. “Als een kenner een lijstje zou opstellen met de internationale top, dan zou Mesa+ waarschijnlijk bij de eerste vijf staan. Nee echt, we doen het heel goed, maar we moeten nog een volgende stap maken. Het zou mooi zijn als we over pakweg een jaar of vijf een paar echt grote bedrijven hebben op dit vlak waar enkele honderden mensen werken.” ■

financieren. En ze hebben die machines vaak ook nog niet voor 100% nodig” Luizink heeft het plan opgevat een investeringsfonds op te richten (negen miljoen is nodig, onder meer van de provincie en het ministerie van Economische Zaken) en die machines te plaatsen in de huidige ‘cleanroom’ van Mesa+. Mesa+ is al bezig met een nieuwe, ruime onderzoeksruimte met alle nieuwe faciliteiten; het zou jammer zijn de oude, toch ook niet goedkope ruimte te sluiten of bij wijze van spreken te gaan gebruiken als archiefruimte. Voor naar schatting vijfentwintig van de veertig bedrijven zou dat een uitkomst

27

nieuws en feiten

| actueel

Ondernemersnieuws Vorige maand heeft staatssecretaris Tineke Huizinga van Verkeer en Waterstaat aan vier projecten in Twente subsidie toegezegd. Het gaat om zogenoemde quick wins, die voortkomen uit de Twentse binnenhavenvisie. Dit zijn projecten die snel te realiseren zijn. In totaal is er 1,95 miljoen euro beschikbaar voor de gemeente Enschede om onder meer de kade uit te breiden en een kade aan te leggen. Zes ton gaat naar Hof van Twente om de kade in Markelo te verlengen en 1,35 miljoen euro gaat naar de Combi Terminal Twente in Hengelo om de kade uit te breiden. Het vertrouwen van ondernemers in de economie zit op een dieptepunt. In het eerste gedeelte van 2008 blaakte het bedrijfsleven nog van vertrouwen, maar de ontwikkelingen van de laatste maanden hebben dat vertrouwen flink onderuit gehaald. Toch zijn ondernemers minder negatief over 2009 dan de economen in ons land. Dit blijkt uit COEN, Conjunctuurenquête Nederland, die in het vierde kwartaal voor het eerst gezamenlijk door de Kamer van Koophandel, VNONCW, MKB Nederland, EIB en CBS is uitgevoerd. Het beeld van de ondernemers in de KvK regio Oost-Nederland loopt aardig in de pas met de rest van het land. De ondernemers in deze regio zijn iets positiever in hun omzetverwachting. De verwachtingen omtrent de werkgelegenheid duiden op enig verlies over 2008 en iets minder groei dan landelijk in 2009. Het investeringsniveau over 2008 blijft wat hoger dan landelijk, maar pakt in 2009 negatiever uit dan in de rest van Nederland. De exportontwikkeling zakt tot bijna nul, maar trekt volgens de ondernemers in 2009 weer aan.

Het Enschedese bedrijf Virobuster heeft de Young Technology Award Overijssel 2008 gewonnen. Alain le Loux van Virobuster kreeg ook nog een waardecheque van 5000 euro namens het Innovatieplatform Twente en Kennispark Twente.

28

actueel | nieuws en feiten

Ruim een maand geleden heeft het Enschedese bedrijf Virobuster de Young Technology Award Overijssel 2008 gewonnen, bedoeld voor jonge, snelgroeiende technologiebedrijven. Carry Abbenhues, gedeputeerde van de provincie Overijssel, overhandigde de award. Virobuster is met het winnen van de award genomineerd voor de landelijke Rising Star verkiezing 2009 èn ontvangt een studiereis naar Silicon Valley. Uit handen van Kees Eijkel, directeur Kennispark Twente, ontving ondernemer Alain le Loux van Virobuster ook nog een waardecheque van 5000 euro namens het Innovatieplatform Twente en Kennispark Twente. Virobuster heeft in mei vorig jaar het product Steritube gelanceerd. Hiermee kunnen in de lucht zwevende virussen, bacteriën en schimmels in één doorgang geëlimineerd worden. De organisatie van de verkiezing is in handen van Kennispark Twente, ABN Amro, Deloitte en PPM Oost. Zij willen met de award de dynamiek in het Twentse bedrijfsleven laten zien. Daarnaast biedt de verkiezing een podium aan snelgroeiende bedrijven. Het college van de gemeente Hof van Twente is begonnen met het invoeren van het Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) in winkelgebieden en bedrijventerreinen. Als eerste kunnen ondernemers in winkelgebieden en op bedrijventerreinen aangeven of zij belangstelling hebben voor het invoeren van het KVO. Per winkelgebied of bedrijventerrein wordt de keuze gemaakt of er in 2009 een start wordt gemaakt. Mogelijke maatregelen zijn het instellen van een collectief winkelverbod bij criminaliteit, het gebruik van huisregels, goede verlichting in de winkelgebieden en een goede toegankelijkheid van het winkelgebied of het bedrijventerrein. De gemeente Haaksbergen ontvangt vijf ton euro subsidie van de provincie Overijssel voor de herstructurering van bedrijventerreinen ’t Varck in Haaksbergen en Rietmolenweg in St. Isidorushoeve. Deze opknapbeurt levert mogelijk ruimtewinst en betere parkeermogelijkheden op. Kwaliteitsverbetering is hierbij het uitgangspunt. Er komt een laagdrempelig bedrijfsverzamelgebouw in de Hengelose wijk Berflo Es voor tien startende ondernemers. Om welk gebouw het gaat, is nog niet bekend, maar er zijn al wel een paar opties. Het bedrijfsverzamelgebouw is bedoeld voor ‘laagstarters’, zoals beginnende ondernemers vanuit een uitkeringssituatie en starters die de eigen woning ontgroeid zijn. Voor hen wordt ook een adviespunt van ROZ Twente, de Regionale Organisatie Zelfstandigen, in het gebouw ondergebracht. Het plan is onderdeel van het nieuwe gemeentelijke ‘actieprogramma ondernemerschap’, waarmee wethouder Otten van sociale zaken, arbeidsmarkt- en startersbeleid de gevolgen van de economische neergang voor Hengelo

wil verzachten. Daarvoor wordt 2,5 miljoen euro beschikbaar gesteld.

Plantenga de tijd rijp om een nieuwe uitdaging aan te gaan.

De opleiding Technische Commerciële Textielkunde van Saxion in Enschede start deze maand met een gemeentelijke subsidie van 1,8 miljoen euro voor het project ‘Modieus ondernemen’. Dit project brengt ‘Smart textiles’ en startende creatieve ondernemers bijeen. De doelgroep bestaat uit startende ondernemers die een product ontwikkelen of hebben ontwikkeld ten behoeve van de mode- en interieurbranche. Deze jonge ondernemers worden ondersteund vanuit de kennis en ervaringen over ondernemerschap en vooral vanuit de aanwezige kennis over de combinatie van kunst, techniek en materialen. Het project is opgezet in nauwe samenwerking met de gemeente Enschede. Saxion kenniscentra Design & Technologie en Innovatief Ondernemen voeren samen met diverse bedrijven uit de regio het project uit, dat een looptijd heeft van vier jaar.

Huub Isendoorn, de nieuwe wethouder van Borne, stopt als voorzitter van het MKB Twente en MKB Almelo omdat hij deze twee activiteiten niet kan verenigen met zijn rol alswethouder. Isendoorn (61) is bestuurslid van het Platform Onderwijs Werk en Inkomen en betrokken bij de oprichting van het Poortwachtercentrum Twente. Hij was twaalf jaar gemeenteraadslid en vier jaar wethouder in Almelo, verantwoordelijk voor de portefeuilles ruimtelijke ordening, bouw- en woningtoezicht, volksgezondheid, cultuur, automatisering en informatisering. Isendoorn had ook de coördinatie van het Masterplan.

De nieuwe - derde - verbrandingslijn van Twence is in de volgende testfase gekomen. Deze verbrandingslijn krijgt een capaciteit van 250.000 ton (bedrijfs)afval per jaar, dat wordt omgezet in energie, zowel warmte als elektriciteit. Wanneer de installatie in de loop van het komende jaar volledig operationeel is, kan deze per jaar 180.000 MWht warmte leveren en 135.000 MWh elektriciteit, voldoende voor de huishoudens in een stad als Hengelo. De warmte zal onder meer worden geleverd aan de warmtekrachtcentrale van Essent op Marssteden in Enschede en in de vorm van stoom aan AkzoNobel in Hengelo.

De eerste mbo-opleiding voor taxichauffeur in Nederland is het resultaat van een unieke samenwerking tussen Connexxion Taxi Services en ROC van Twente. Gedurende een jaar van werkend leren worden de kandidaten in samenwerking met de Connexxion Academy tot taxichauffeur opgeleid. De studenten krijgen een contract aangeboden door Connexxion Taxi Services wanneer zij deze opleiding succesvol afronden. De opleiding is speciaal gericht op contractvervoer en niet de straattaxi. Het rijden voor speciale groepen, zoals minder validen, brengt meer met zich mee dan veilig rij-

ROZ, de Regionale Organisatie Zelfstandigen Twente, benadert in opdracht van de gemeenten Hengelo en Enschede alle bedrijven, die vanaf 2005 gestart zijn. Deze ondernemers kunnen gratis advies krijgen over de verdere doorgroei van hun bedrijf. Vooral in de periode direct na de start blijkt de behoefte aan advisering, coaching en ondersteuning het grootst. ROZ kan ook een bedrijfscoach aanbieden en ook zijn er financieringsmogelijkheden, zoals microkredieten. Webprint, de Oldenzaalse producent van fotoalbums en persoonlijke fotoproducten via het internet, heeft Herke Plantenga (34) aangesteld als nieuwe CEO. Hij wordt de vervanger van oprichter Ton Marsman. Plantenga gaat zich richten op kwaliteitsbewaking, het aansluiten van nieuwe partners en het verder uitbouwen van het marktaandeel. Ton Marsman blijft nauw betrokken bij Webprint en gaat zich bezig houden met acquisitie, strategiebepaling en het doorvoeren van technologische ontwikkelingen. Plantenga is oprichter en tot voor kort CEO van datacenter Virtu in Enschede. Toen Virtu Secure Webservices in februari dit jaar door Equinix werd overgenomen, was voor Twentevisie 01/2009

De winkels van Grenenhuis/Teakhouse in Oldenzaal, Nijverdal en Enschede hebben een nieuwe naam gekregen: Kötter Werelds Wonen.

den alleen. In de opleiding wordt daarom extra aandacht besteed aan vakken als communicatie en levensreddend handelen. Er zijn nu al 300 aanmeldingen. Hengelose bedrijven die door de kredietcris in moeilijkheden komen - als ze onderdelen moeten afstoten of medewerkers moeten ontslaan - worden door de gemeente geholpen met een herfinanciering of een overbruggingskrediet voor het behoud van werkgelegenheid. Een van de plannen om bedreigde bedrijven te ondersteunen, is onderzoek naar de kansen van een doorstart van onderdelen, al dan niet door eigen personeel. Ook wordt geholpen bij het opzetten van eigen bedrijven door medewerkers die het slachtoffer zijn geworden van reorganisaties. Een ander project is de oprichting van een Service Punt Techniek bij het Werkplein van CWI en UWV. Hier kunnen werknemers uit de metaalektro-sector worden bemiddeld naar andere bedrijven. De winkels van Grenenhuis / Teakhouse in Oldenzaal, Nijverdal en Enschede hebben een nieuwe naam gekregen: Kötter Werelds Wonen. Na bijna 25 jaar werd het volgens de directeuren Frans en Jos Kötter tijd voor de naamswijziging, omdat Grenenhuis / Teakhouse de lading niet meer dekte, want naast houten meubelen worden er ook zitmeubelen, verlichting en accessoires verkocht. Omdat teakmeubelen op dit moment erg in trek zijn blijft deze naam wel onderdeel van het logo.

Herke Plantenga is de nieuwe CEO van Webprint uit Oldenzaal; hij is de opvolger van oprichter Ton Marsman.

Twentevisie 01/2009

Momenteel hebben werkgevers te maken met het werven van het juiste personeel, maar ook zijn er situaties waarbij sprake is van personeel dat herplaatst moet worden in verband met boventalligheid of ziekte. Binnen Job2Job Twente worden werkgevers uit verschillende sectoren bij elkaar gebracht en wordt gekeken

of ze elkaars werknemers kunnen herplaatsen of re-integreren. De initiatiefnemers voor de oprichting van Job2Job Twente zijn de VNONCW Twente en de WGV Zorg en Welzijn OostNederland. Het initiatief wordt ondersteund door IKT en MKB-Midden. In de periode vanaf 10 november tot en met 12 december 2008 heeft de Rechtbank de volgende faillissementen doorgegeven. Aan het onderstaande kunnen geen rechten worden ontleend. Tussen het verschijnen van deze uitgave en de uitspraak van de rechtbank kunnen er wijzigingen ontstaan. Voor de actuele situatie kan men terecht bij het handelsregister, telefoon 09001234567 of via www.kvk.nl/faillissementen. Almelo: Supermarkt Kuiper Almelo B.V.; G.J. Kuiper Beheer B.V.; Fasos B.V. Borne: Rene Wigger Beheer B.V.; Spanjaard Vastgoed B.V.; Denekamp: J. Brands-Visser geb. 7-7-1941 hodn Dinkel Bestratingen. Enschede: TGI International B.V.; Zoberco B.V.; M.O.C. Jonker, geb. 21-61979 hodn Benno Jonker Bouw en Renovatie; Enter: Transscope B.V. Hengelo: Auto Janse B.V.; Auto Janse Twente B.V.; VNG B.V.; Omniworld Topvolleybal B.V. De Lutte: N.M. Loman-Ikink, geb. 11-9-1975 hodn Babbeloe Baby- & Kinderkleding. Markelo: T.H.B. Lubbers, geb. 22-12-1983 hodn Dollekamp Electro. Oldenzaal: IRM Holland B.V.; IRM-Engineering B.V.; Bentheimergraeve Adviesgroep B.V. Rijssen: Prime Oak Buildings Nederland B.V. Tubbergen: Hotel Dinkeloord B.V. Zenderen: P. Brus Holding B.V.  ■

Persberichten kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

29

Alle hoop in Nederland is gevestigd op starters, nieuwe ondernemers. Mensen die het lef hebben om met een eigen idee een eigen bedrijf op te zetten. De overheid koestert deze mensen met allerlei regelingen. Ondernemers zijn ook vaak leuke mensen, mensen die creatief zijn, mensen met lef, mensen die hun product of dienst geloven. Twentevisie is hét businessmagazine voor Twente. Maandelijks maken we een speciaal katern voor en met nieuwe ondernemers. De Kamer van Koophandel en Campus Business Center (in Hengelo en wellicht binnenkort ook in Almelo) zijn twee van de partijen waarmee we samenwerken. Verder is er een samenwerking met de New Business Society, de businessclub voor jonge ondernemers van FC Twente. Meer partijen zullen binnenkort aansluiten. Deze uitgave staat deels in het teken van vrouwelijke ondernemers, in lijn met andere interviews en verhalen in dit januarinummer van Twentevisie. De column van de Kamer van Koophandel gaat hier op lichtvoetige wijze op in. Daarnaast lezen we het verhaal van Semire en Ayda Çapar, twee startende ondernemers die de aandacht trekken. En dat komt niet in de laatste plaats omdat ze naast starters ook vrouw zijn,

Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

Semire en Ayda Çapar kozen bewust voor het BTC-gebouw

35

Bijzondere starters (door Anno Oude Engberink) Semire Çapar en Ayda Çapar zijn starters. Dat is geen bijzonderheid. Ze zijn beiden vrouwelijke starters. Daarvan zijn er niet zo ontzettend veel. Ze zijn beiden vrouwelijke, allochtone starters. Die zul je in het handelsregister van de Kamer van Koophandel niet of nauwelijks tegenkomen. Dat Semire en Ayda daarnaast ook nog zussen van elkaar zijn, maakte de openingshandeling begin december van hun nieuwe bedrijven wel een heel speciale gelegenheid. De feestelijke opening van de bedrijven IrisVisie en Tri, respectievelijk van Semire (41) en Ayda Çapar (43), kreeg een officieel tintje door een lovend en aanmoedigend openingswoordje van Myra Koomen, de Enschedese wethouder van Werk en Inkomen. Zij geeft toe dat er geen sprake is van een alledaagse situatie: “Voor zover ik weet heb ik nog nooit eerder meegemaakt dat twee zussen van buitenlandse afkomst tegelijkertijd een eigen bedrijf beginnen. En in bijzondere situaties als deze ben ik er graag bij om mijn lof en waardering uit te spreken. Ik zet me in voor economische onafhankelijkheid van vrouwen. Dat is niet altijd gemakkelijk te bereiken, zeker niet als vrouwen van buitenlandse afkomst zijn. Vrouwen dienen nu eenmaal te beseffen dat mannen een onbetrouwbare levensverzekering zijn.” BTC-gebouw Het bedrijf IrisVisie van Semire Çapar ondersteunt organisaties bij projectrealisatie, organisatieontwikkeling en bij het organiseren van seminars en evenementen. Het handelsmerk is een goede mix bereiken tussen mens en organisatie. Ayda Çapar runt Tri, dat leidinggevenden coacht in zowel persoonlijke ontwikkeling als in werkomgeving en opleidingen en lezingen verzorgt. Ayda’s handelsmerk is om leidinggevenden te leren kennis en kunde te leren verbinden met bezieling en geleerdheid. Beiden hebben een universitaire achtergrond: Ayda studeerde pedagogiek en Semire arbeid- en organisatiepsychologie. Beide bedrijven zijn gevestigd in het BTC-gebouw in Enschede. Semire: “Dat was een bewuste keuze. We wilden niet langer vanuit huis werken en besloten elders onze intrek te nemen en voor ons lag het BTCgebouw voor de hand omdat de omgeving door de aanwezigheid van zo veel andere bedrijven erg inspirerend en dynamisch is. Bovendien hebben we hier de beschikking over tal van faciliteiten.” Maar dit gebouw heeft ook zijn beperkingen, je

Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

Wethouder Myra Koomen gaf een officieel tintje aan de opening van de bedrijven IrisVisie en Tri van de startende ondernemers Semire (midden) en Ayda Çapar (links). maakt onderdeel uit van een geheel en kunt geen eigen gezicht creëren. Dus heel lang zullen jullie hier vast niet zitten? Ayda: “Ik zie mezelf met Tri over een tijdje wel in een mooie oude, witte villa zitten.” Semire: “Ik wil op den duur graag uitbreiden en verder groeien; dan moet ik inderdaad naar een andere locatie uitzien.” Vrouwen, maar vooral ondernemers Het feit dat Ayda en Semire startende, allochtone vrouwen zijn en ook nog eens zussen is dan wel bijzonder, maar dat speelt voor hen geen grote rol. Semire: “We hebben misschien wel wat harder moeten knokken dan anderen, maar vergeleken met veel andere allochtone vrouwen zijn we echt bevoorrecht. Immers, onze ouders hebben meegegeven altijd volledig te gaan voor onze doelen. Waar we ons liever mee bezig houden, is met ons ondernemerschap. We hebben een eigen bedrijf opgestart en dat willen we goed doen, we willen onze vleugels uitslaan en dan moet je je als ondernemer opstellen, niet primair als allochtoon of als vrouw.” Ayda: “Als je doelen wilt bereiken moet je je focussen op de capaciteiten van jezelf en mensen om je heen, proberen om je geest te combineren met je ziel en het leven te zien als een uitdaging.” Steeds zelfverzekerder Deze woorden klinken vol zelfvertrouwen, maar Myra Koomen relativeert een beetje: “Ik ken Ayda en Semire al wat langer. Ik kwam hen ooit tegen tijdens de Military en er ontstond snel een

klik. Er was vertrouwen en we kregen wederzijds respect en bewondering. Maar ik merkte ook dat zij aanvankelijk terughoudend waren. Ik heb hen daarom ook aangemoedigd om uit de kast te komen en meer te laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen. Gelukkig zijn ze in de loop der tijd steeds expressiever geworden, zeker na hun beslissing om hier hun intrek te nemen. Ze zijn echt gegroeid. Ik draag Ayda en Semire zelfs uit naar anderen, als voorbeeld voor andere allochtone vrouwen, van wie er veel in een heel lastige positie zitten. Wat dat betreft hebben de zussen een gelukkige achtergrond met ouders die goed geëmancipeerd waren.” Tip Ayda en Semire Çapar zijn positief ingesteld en zien de toekomst vol vertrouwen tegemoet, ondanks de heersende crisis. Semire: “Ik denk dat het juist nu de goede tijd is om te beginnen, er blijft echt wel werk.” Ayda: “Daar ben ik het mee eens en wat bovenal belangrijk is, is dat je blijft vertrouwen in wat je doet.” Op de vraag of de zussen het gaan redden, is Myra Koomen heel stellig: “Absoluut, daar ben ik van overtuigd. Maar ik wil Semire en Ayda nog wel een tip meegeven. Ook als zelfstandig ondernemer kun je niet alles alleen doen, je moet juist andere ondernemers opzoeken, want ZZP’ers kunnen elkaar ongelooflijk goed helpen. Hulp zoeken bij anderen en ervaringen uitwisselen zijn een investering voor de lange termijn. In dat opzicht is de keuze op dit moment voor het BTC een goede geweest.” ■

36

37

SenzAir commercialiseert UT-vinding

Boeren zijn geen gastheer, vrouwen wel! Op het platteland was (en vaak is) het een vanzelfsprekendheid dat mannen de baas zijn, niet alleen in het gezin, maar ook in het bedrijf. Echter, tijden veranderen en de sociaal-maatschappelijke verhoudingen komen in een ander daglicht te staan, vaak onder druk van de (economische) omstandigheden. Naarmate het aantal boerenbedrijven toeneemt die het niet meer kunnen bolwerken, des te meer vrouwen nemen de rol van kostwinner over, niet zelden als doorstartende ondernemer. Regelmatig gaat het dan om een toeristische onderneming, bijvoorbeeld een minicamping of Bed & Breakfast. Die radicale vorm van emancipatie in een sector waar de traditionele rolverdeling man-vrouw bij uitstek kenmerkend is, heeft een logische verklaring: boeren zijn geen gastheer, vrouwen wel! Aard van het beestje Dit voorbeeld van de veronderstelling dat vrouwelijke ondernemers een betere gastvrouw zijn dan hun partners gastheer, wordt geïllustreerd door de cijfers: de ongeveer 32.000 startende vrouwelijke ondernemers in 2007 (eenderde van alle starters) zijn heel vaak actief in de dienstverlening, een sector waarin het voor een groot deel aankomt op ‘menselijke’ vaardigheden, op communiceren, op luisteren, op intuïtief bepaalde interactie. Dit herken je ook tijdens bijvoorbeeld zakelijke bijeenkomsten zoals onze eigen nieuwjaarsreceptie: vrouwen netwerken duidelijk anders dan mannen, zonder kat-uit-deboom-houding, rechtstreekser, op de man af (daar komt het vaak op neer, want vrouwen

Joop Dahlmans Joop Daalmans Stafmedewerker Voorlichting Stafmedewerker Voorlichting

Nieuwsberichten

vormen - helaas - te vaak nog de minderheid). In dienstverlenende beroepen zie je dat terug, vandaar. Je zou ook kunnen zeggen: het zit in de aard van het beestje. En daarin schuilt voor sommigen een potentiële belemmering voor het vrouwelijk ondernemerschap: het uitvoeren van zorgtaken kan remmend werken. Dat is overigens geen wet van Meden en Perzen, mits de goede balans gevonden wordt

Minder startende vrouwelijke studentondernemers Uit de Twente Index 2008 blijkt dat studentes van de Saxion Hogescholen en de Universiteit Twente het fors afleggen tegen de mannen wanneer het gaat om het starten van een eigen onderneming. Anderhalf tot twee keer meer mannen dan vrouwen hebben interesse om een eigen bedrijf te beginnen.

Gewoon een goede tent opzetten Was het vroeger veelal zo dat vrouwelijke starters een typisch vrouwelijke onderneming begonnen, tegenwoordig is dat gelukkig anders. Het gaat er nu simpelweg om dat er een goede tent wordt opgezet. En zo’n goede onderneming kan tot stand komen door gebruik te maken van de eigen kracht! Waar ben je sterk in, wat zijn je bepalende kwaliteiten, waar heb je het meeste verstand van? Een mooi voorbeeld hiervan is Angela Reuver, die samen met haar man Johan een bedrijf in metaalbewerking uitoefende waaraan een einde kwam doordat haar man na een ongeluk geen zwaar fysiek werk meer kon doen. Domme pech dus. Maar ze zat niet bij de pakken neer en nutte een andere passie van haar man uit: vraag en aanbod van voertuigen. Het resultaat: het grote succes Agritrader.

Goed om te weten: aftrekposten voor starters Er zijn verschillende aftrekposten voor ondernemers en voor starters zijn er extra regelingen. Om hiervoor in aanmerking te komen is het belangrijk dat de Belastingdienst de ondernemer ziet als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Het gaat de Zelfstandigenaftrek (een aftrekpost bij de berekening van de winst), de Startersaftrek (extra aftrek voor startende ondernemers), de Meewerkaftrek (een bepaald bedrag dat van de winst kan worden afgetrokken als de partner onbetaald meewerkt), de Fiscale oudedagsreserve (FOR) (te gebruiken om een percentage van de winst opzij te zetten en belastinguitstel over dit bedrag te krijgen), de Willekeurige afschrijving (zelf bepalen hoeveel wordt afgeschreven) en de MKB-vrijstelling (een aftrekpost op de winst). Hiernaast gelden nog een aantal algemene aftrekposten voor investeringen en zijn er specifieke regelingen voor personeelskosten. Op www.kvk.nl is hierover veel meer te lezen.

Dus vrouwen die willen starten: denk niet traditioneel, maar ga uit van je eigen kracht, gebruik je kennis optimaal en onderscheid je door waar je echt goed in bent. Als mens én als vrouw. Want vrouwen zijn nu eenmaal anders, gelukkig maar. Misschien maakt dat het netwerken wel zo leuk…

Kleinere groei aantal starters in Oost-Nederland Na een aantal topjaren blijft de groei van het aantal startende ondernemers in OostNederland in 2008 beperkt tot slechts 3%. De verwachting is dat het aantal starters in 2008 uitkomt op 9.200, waarmee de regio achter blijft bij de rest van Nederland met ruim 103.000 starters en een groei van liefst 9,5%. De forse groei van het aantal starters in Nederland is te danken aan de dienstensector. Alle andere sectoren kennen minder starters dan vorig jaar. Dat verklaart ook waarom Oost-Nederland enigszins achterblijft: in OostNederland is de dienstensector in verhouding minder prominent aanwezig.

Gregorowitsch RobRob Gregorowitsch Directeur Voorlichting Directeur Voorlichting

Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

Een neus voor maagzweren (door Niko Wind) Iedereen die wel eens een maagonderzoek heeft gehad, weet hoe vervelend dat is als men met een slang door de keel de slokdarm in gaat. Ook voor de rekenmeesters binnen de gezondheidszorg is deze manier van diagnosestellen geen pretje. Het moet anders kunnen en dankzij de nanotechnologie en ‘ons’ wereldvermaarde MESA-instituut gaat dat over enkele jaren ook gebeuren. Dan zal aan de hand van een analyse van de adem worden vastgesteld of men aan een maagzweer lijdt. Er bestaat een goede kans dat op deze wijze ook andere medische problemen kunnen worden opgespoord, want SenzAir richt zich volledig op ademanalyse. Peter van Paassen, CEO van het Enschedese SenzAir, is geen echte techneut en dat is tekenend voor de manier waarop ‘wereldvindingen’ met succes naar de wereldmarkt moeten worden gebracht. De vinding is het resultaat van een promotieonderzoek aan de UT: promovendus Bjorn Timmer ontwikkelde het prototype. In Twente wordt gewerkt aan het technologisch verbeteren van de sensor en het bouwen van een apparaat dat eenvoudig en goedkoop genoeg is om door de huisarts te kunnen worden gebruikt. Nano4vitality Bij de ontwikkeling van totaal nieuwe apparatuur draait het altijd om geld om de aanloopkosten te dekken en om inspanningen om het uiteindelijke product ook te verkopen.

Peter van Paassen, CEO van het Enschedese SenzAir: “We komen medio 2011 op de markt.”

‘We kunnen tegelijkertijd verder werken aan andere toepassingsmogelijkheden’

Aan de verkoopkant hebben de heren al bijzonder goede contacten met medische multinationals die de apparatuur op de markt willen brengen. Nederland en Europa zijn uiteraard leuke markten, maar SenzAir mikt ook op de VS en Japan.

Peter van Paassen en zijn medestrijders zijn op beide vlakken uiterst actief. Ze haalden eerder dit jaar enkele tonnen euro’s binnen via het programma Nano4vitality dat door de provincies Gelderland en Overijssel (met steun vanuit het EZprogramma ‘Pieken in de Delta) wordt uitgevoerd. Gedeputeerde Carry Abbenhues en de voorzitter van de adviescommissie, prof. David Reinhoudt, roemde bij het uitreiken van de beschikkingen hun innovatieve ondernemerschap. Reden genoeg om ook voor de volgende ronde van dit project (er zit nog ruim 5 miljoen euro in de pot) een aanvraag in te dienen.

Lab on a chip De techniek lijkt simpel. De patiënt blaast in een apparaatje dat lijkt op de gevreesde alcoholtester van de politie, slikt een ureumtablet en blaast daarna nog een keer. In het apparaat wordt echter niet het alcoholpromillage gemeten, maar de hoeveelheid ammoniak. Dat gaat uiterst vernuftig in een minilaboratorium van een paar vierkante centimeter. Dit stelsel van kanaaltjes, reactiekamertjes, pompjes en meetapparatuur vormt het hart van het apparaat. “Dat deel moet 100% betrouwbaar zijn en de medici exacte gegevens leveren over de aanwezigheid (en de omvang) van de ontsteking van de maagwand.” Aan de andere kant moet het apparaat robuust,

Bijlage voor nieuwe ondernemers in twente

handzaam, klein en eenvoudig te bedienen zijn. Peter van Paassen hanteert een strak tijdschema. In december jl. is de pure laboratoriumfase afgesloten. Het eerste demonstratiemodel moet in maart 2009 gereed zijn. Vanaf april tot eind 2009 wordt in de ziekenhuizen in Hoogeveen en Emmen onderzoek gedaan met echte patiënten. En in 2010 wordt het demonstratiemodel vertaald naar een industrieel product. De definitieve producten zullen na verwachting medio 2011 op de markt komen. Productie in Twente Het management van SenzAir voelt er niets voor om de productie in het buitenland te laten plaatsvinden, maar heeft nu al gekozen voor Nederland en bij voorkeur voor Twente. “We hebben zo meer grip op het proces en kunnen tegelijkertijd verder werken aan andere toepassingsmogelijkheden.” Hij denkt daarbij bijvoorbeeld aan de verzuring van het spierweefsel en aan longaandoeningen. ■

Snelheidsduivel

‘Ik haat meisje in een wereld die overkookt van testosteron is van oprechte acceptatie bij lange na (nog) geen sprake. De schoonheid van 55 kilo leverde met haar klinkende zeges een razend knappe prestatie, maar om nu te zeggen dat de mannelijke verslagenen de grootsheid konden opbrengen zich nederig en sportief op te stellen? “Vóór aanvang van de race wensen ze je spontaan succes, maar na een overwinning feliciteren ze je als een boer met kiespijn,” zegt Van der Lof. “Hoe je het ook wendt of keert: geen mannelijke coureur wil graag door een meisje worden verslagen. Zij hebben nog steeds zoiets van: het is een afgang om van ‘zo’n wijf’ te verliezen. Dat merk je ook tijdens de race. Er zijn mannen die me van de baan proberen te drukken, onder het motto: ‘liever allebei eraf, dan dat zij me voorbij gaat.’ Dat maakt de uitdaging voor mij alleen maar groter. En de kick ook, als het gelukt is, haha.”

Mannelijk Ergens kan ze zich de attitude van de mannelijke oppositie wel voorstellen. ‘Ook ik haat het om van een vrouw te verliezen, omdat ik dan niet meer zo speciaal ben. Ik kijk er dus met een ‘mannelijke’ blik tegenaan. Dat moet ook wel. Laatst vloog ik op Hockenheim door de lucht en belandde in een ambulance. Ik had wat rugpijn, maar heb me er niet door laten afleiden. Mijn vader leerde me om geen watje te zijn en me ‘mannelijk’ te gedragen. Anders red je het niet in deze wereld.”

‘Mijn vader leerde me om geen watje te zijn en me ‘mannelijk’ te gedragen’ Hoewel het bijna onmogelijk is zou Shirley van der Lof dolgraag ooit in de Formule 1 rijden: “Als je niet droomt, kun je beter stoppen.”

(door Eddy van der Ley) Ze koppelt vrouwelijke charme aan masculiene stoerheid; oogt buiten de baan als een breekbaar fotomodel, om achter het stuur van haar bolide de gedaante van een onverschrokken snelheidsduivel aan te nemen. ‘Queen of the road’ Shirley van der Lof moet wel, want ze heeft een missie te volbrengen én een familietraditie hoog te houden. Zoals haar opa Dries ooit als eerste Nederlander zijn opwachting maakte in de Formule 1, zo hoopt de 21jarige Haaksbergse als eerste Nederlandse vrouw toe te treden tot de Champions League van de autosport. “Het lijkt bijna onmogelijk, maar als je niet droomt, kun je beter stoppen.” Shirley van der Lof zette haar belofte het voorbije seizoen kracht bij door liefst drie races te winnen in de Trophy-klasse van het Duitse Formule 3-kampioenschap. Het emancipatoire

38

karakter van de westerse cultuur indachtig zou het als ‘normaal’ moeten worden verondersteld: een vrouw die het hoogste podium in een prominente klasse van de autosport beklimt. Maar

Van der Lof maakt binnen het machowereldje van de autosport een spectaculaire ontwikkeling door. Begonnen in de Formule Ford rijdt ze tegenwoordig in het Duitse Formule 3-kampioenschap. Na het afgelopen seizoen met veel succes in de Trophy-klasse geacteerd te hebben, zoekt ze komend seizoen haar weg in een hoger en sneller echelon. Uiteindelijk hoopt ze in de voetsporen van haar opa Dries van der Lof te treden, de eerste Nederlandse coureur ooit in de Formule 1 (zie kader). Een mooie ambitie, maar evenzeer een schier onmogelijke opgave. Dat beseft ze zelf ook. “Alleen fysiek al zal het heel moeilijk worden voor een vrouw,” zegt ze. Twentevisie 01/2009

Shirley van der Lof droomt van Formule 1

interview | autosport

het om van een te verliezen’ “Met alleen talent kom je er niet. Je hebt in de Formule 1, door de enorme snelheid, met zoveel natuurlijke weerstand te maken. Denk aan de G-krachten, aan de klappen die je nek krijgt te verduren. Ik denk dat je als vrouw twee keer zoveel moet trainen om de fysieke basis en massa van mannen te bereiken, als het al mogelijk is. Maar ik zou niettemin dolgraag ooit in de Formule 1 rijden. Iedereen mag dromen, toch?”

Tactisch sterker Aan intrinsiek talent geen gebrek. Genetisch aangestuurd of niet, ze heeft het racevirus overduidelijk in de vingers. “Ik word steeds beter en tactisch ook sterker. Vroeger reed ik opportunistisch, wilde ik zo snel mogelijk inhalen, inhalen, inhalen, maar ik ben - ook op advies van mijn vader - steeds meer gaan beseffen dat een race niet in het begin van een wedstrijd wordt beslist. Je moet geduld opbrengen, jezelf niet opfokken, maar een strategie uitstippelen en dan op het juiste moment je slag slaan. Met computergegevens kun je berekenen waar je winst kunt pakken, hoeveel meter je nog in de bocht kunt winnen, enzovoort. Een fascinerend proces, maar het vergt veel van je concentratievermogen. Je moet fysiek in topconditie zijn en echt heel constant rijden, want elk foutje kan fataal zijn.” In dat verband refereert Van der Lof aan de voetbalwedstrijd Vitesse-PSV, die ze onlangs met haar partner Yelmer Buurman - talentvol coureur in de GP2-klasse - bezocht. “Tsjonge,

dat was een foutenfestival. Heel veel ballen kwamen verkeerd aan. Ik dacht bij mezelf: hallo, jullie maken zoveel fouten en worden er nog vorstelijk voor betaald ook.”

‘Racen is bijna verslavend, als het dat al niet is’ De Haaksbergse heeft best een punt, maar een vergelijking gaat niet op. Kwestie van cultuurverschillen en marktmechanismen. Meer dan in welke sector ook geldt in de autosport: wie iets wil, moet geld meebrengen. Zo is het in de Formule 1, maar ook in de Formule 3. Een jaar rondrijden op de Duitse circuits kost al snel 150.000 euro om van de bijkomende kosten nog maar te zwijgen. Nu hoeft Shirley’s vader Alexander van der Lof, als topman van het beursgenoteerde Twentsche Kabel Holding (TKH), niet op een dubbeltje te kijken, maar dochterlief moet het financieel toch echt zelf rooien. Wie verantwoordelijkheid wil, moet verantwoordelijkheid pakken.

Goudse Het lukt de snelle blondine vooralsnog prima. Ze mag zich al jaren verheugen in een betrouwbare hoofdsponsor, Goudse Verzekeringen. “Mijn imago van stoere, snelle vrouw past wel bij het bedrijf,” zegt Van der Lof. “Ik ben pas nog gekozen tot het gezicht van ‘Queen of the road’, een onderdeel van de Goudse, gericht op de verzekering voor vrouwelijke automobilis-

Zo opa, zo kleindochter Shirley van der Lof is telg uit een echte autosportfamilie. Haar opa, Dries van der Lof, was de eerste Nederlander die in de Formule 1 reed. Hij stond op 17 augustus 1952 aan de start van de eerste GP van Nederland, op het circuit van Zandvoort. Hoewel hij een succesvol rallycoureur was, bleef het bij een korte flirt met de Formule 1. Van der Lof kreeg weliswaar een aanbieding, maar koos na ampel beraad voor een maatschappelijke loopbaan als topman van het familiebedrijf Twentsche Kabel Holding (TKH), tegenwoordig goed voor een omzet van ruim een miljard euro per jaar. Het racevirus sloeg over op zijn zoon Alexander, die hem op zijn beurt opvolgde bij TKH en zich daarnaast manifesteerde als verwoed hobbyracer. Dat diens oudste dochter Shirley zijn passie zou delen, bleef lange tijd verborgen. In haar jeugdjaren gaf ze niets om auto’s. Shirley: “Van mijn ‘Opa Ferrari’, zoals ik hem altijd noemde, kreeg ik op jonge leeftijd weliswaar een trapauto, maar ik koos aanvankelijk voor de paardensport. Pas op mijn veertiende raakte ik in de ban van snelheid en auto’s. Mijn vader nam me mee om te gaan karten en ik was gelijk verkocht.’ Haar opa heeft ze nooit echt gekend. “Hij overleed toen ik vier jaar was. Maar toch hij is een inspiratiebron voor me. Op circuits word ik soms door oudere heren aangesproken die mijn opa nog hebben gekend. Prachtig om te ervaren. Op die manier leeft hij voort.”

Twentevisie 01/2009

ten. Ik werd op de Dam in Amsterdam rondgereden in een Gouden Koets en kreeg van een nep-Maxima een kroontje op mijn hoofd gezet, haha. In ruil voor de financiële steun verricht ik wel meer PR-activiteiten voor het bedrijf,. zoals demonstraties geven, mensen in de auto laten rondrijden en uitleg geven over de sport of de techniek. Erg leuk om te doen. Al merk ik bij die relaties vaak ook iets van ‘moet dat meisje het straks laten zien? ’ Vervolgens is hun mening snel bijgesteld…” Ook komend seizoen weet Van der Lof zich financieel gesteund door Goudse Verzekeringen, maar in de Duitse Formule 3-klasse heeft ze eigenlijk meer geld nodig om het hoofd boven water te houden. “Hoe hoger je komt, hoe duurder het wordt. Ik moet bijvoorbeeld de auto huren van mijn team, zoals ik ook voor de kosten van de motor moet opdraaien. Ik benut de wintermaanden om extra sponsors te zoeken. Nu ik in Duitsland rijd, richt ik me nadrukkelijk op de Duitse markt. Hier is de autosport erg populair. Ik heb ook een boel fans, krijg post uit alle uithoeken van de wereld. En commerciële tv-stations zenden de races uit. Bedrijven krijgen dus best veel terug voor hun financiële inspanning.” Van der Lof benadert de potentiële sponsors zelf, maar beseft dat het gesternte nogal ongunstig is. Door de krediet- en beurscrisis zijn bedrijven geneigd om eerst en vooral op marketing- en reclameactiviteiten te bezuinigen. “Als je ziet dat ING zelfs al uit de Formule wil stappen, zegt dat wel iets over het huidige klimaat. Maar ik ben er niettemin van overtuigd dat ik voor bedrijven iets kan betekenen. En andersom ook. Het gaat uiteindelijk om een win-win-situatie.” Van der Lof, die rijdt voor het Oostenrijkse team HS Technik, zou zich een leven zonder pk’s niet kunnen voorstellen. Wat begon als een hobby heeft welhaast maniakale proporties aangenomen. “Het is jammer dat ik niet van de sport kan leven, anders zou ik het gráág doen. Dit jaar hoop ik mijn opleiding vastgoed en makelaardij aan de Saxion Hogeschool af te ronden, om iets achter de hand te hebben. Maar vooralsnog is racen het mooiste dat er is, veel leuker dan de hele dag op een kantoor achter een bureau zitten. De kick? De snelheid. En het steeds weer verleggen van je grenzen. Dat is zo gaaf en zo intrigerend dat het me niet loslaat. Het is bijna verslavend, als het dat al niet is.” ■

39

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

vastgoedspecial | column notarieel advies

Wid mot je?! Voor veel financiële instellingen en dienstverleners zoals notarissen zijn de termen WID en MOT te vertalen als de zoveelste administratieve horde die de wetgever aan hen heeft opgelegd. Ongetwijfeld noodzakelijk, maar administratief vaak complex. En nu is per 1 januari 2009 de nieuwe Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (WWFT) daadwerkelijk in volle omvang in werking getreden. Het betreft een uniforme regeling met een voor de praktijk lastig afwegingskader. In deze column wordt besproken waar u als cliënt van de notaris (en andere dienstverleners in de financiële sector) mee kunt worden geconfronteerd.

Naar een uniforme regeling De WWFT vervangt de Wet WID en de Wet MOT. Sinds 1 februari 1994 waren de Wet identificatie bij financiële dienstverlening, de WID, en de Wet melding ongebruikelijke transacties (Wet MOT) van kracht. Beide wetten hadden als doel het witwassen van opbrengsten uit misdrijven en het financieren van terrorisme tegen te gaan. Daartoe verplichtte de WID bijvoorbeeld tot het verrichten van onderzoek naar de identiteit van de cliënt en gaf de Wet MOT de verplichting tot het melden van ongebruikelijke transacties. Omdat beide wetten tot dusver op verschillende wijze waren ingericht, leverde dat in de praktijk onduidelijkheden op voor wat betreft de toepassing van de - soms strenge - voorschriften. Per 1 augustus 2008 trad de WWFT in werking, maar tot 1 januari 2009 had de praktijk de tijd om te wennen aan de nieuwe regels.

Van identificatieplicht naar cliëntenonderzoek Op het gebied van de meldingsplicht is niet veel veranderd. De voornaamste wijzigingen betreffen de identificatieplicht. De identificatieplicht is vervangen door het zogenaamde cliëntenonderzoek dat op basis van een risicogeoriënteerde benadering wordt uitgevoerd, waarbij de notaris onder andere de plicht heeft de uiteindelijk belanghebbende (ook wel ‘ultimate beneficial owner’ of ‘UBO’ genoemd) te identificeren en zijn identiteit te verifiëren.

Bereik WWFT Voor de notaris begint elke nieuwe zaak met het onderzoek naar de vraag of de WWFT van toepassing is. De wet geldt globaal voor het hele werkterrein van de notaris, behalve het familie- en erfrecht. De notaris moet er aan denken Twentevisie 01/2009

dat hij geen melding mag doen van een ongebruikelijke transactie die niet onder de WWFT valt. Buiten de WWFT geldt de geheimhoudingsplicht en zijn de vrijwaringen van deze wet niet van toepassing.

Cliëntenonderzoek In de WWFT wordt onderscheid gemaakt tussen het identificeren van de cliënt en het verifiëren van de identiteit. Het identificeren ziet op het informeren naar en vervolgens vastleggen van de identiteitsgegevens. Bij het verifiëren moet worden vastgesteld dat de opgegeven identiteit overeenkomt met de werkelijke identiteit. Dit zal in beginsel moeten gebeuren aan de hand van een geldig identiteitsdocument. Voor de WWFT is dat niet verplicht. Ook met behulp van gegevens of inlichtingen uit betrouwbare en onafhankelijke bron kan dit gebeuren. Maar de notaris zal voor de toepassing van de Notariswet te allen tijde een geldig identiteitsbewijs nodig hebben (behalve als hij een partij bij de akte al kent).

Bent u stroman of UBO? Deze vraag zal de notaris niet snel stellen, maar bij een cliënt die rechtspersoon is, zal de notaris niet kunnen volstaan met het vaststellen van de identiteit van de rechtspersoon. Hij zal ook de identiteit van eventuele UBO’s moeten zien te achterhalen. Een UBO is de uiteindelijke aandeelhouder/belanghebbende (natuurlijke persoon) van een cliënt-rechtspersoon. Een aandeelhouder/belanghebbende wordt als UBO aangemerkt wanneer hij een direct of indirect belang van tenminste 25% heeft in de cliëntrechtspersoon. Vaak zal een UBO door middel van een uittreksel uit het Handelsregister bepaald kunnen worden; anders zal de cliëntrechtspersoon moeten verklaren wie de UBO(‘s) is/zijn. Met het onderzoek naar de UBO moet worden voorkomen dat criminelen rechtspersonen gebruiken om hun identiteit te verhullen. Als de cliënt er niet in slaagt de notaris de gewenste helderheid te verstrekken, zal deze in het uiterste geval dienst moeten weigeren en/of een MOT melding moeten doen.

de notaris de dienstverlening moet beëindigen en/of een MOT melding moet doen.

Signaleren van PEP’s Onder Pep’s (oftewel ‘politically exposed persons’) worden in dit verband politiek prominente natuurlijke personen verstaan die in het buitenland wonen. Ook hun directe familieleden vallen hieronder en naaste verwanten. Door het gericht stellen van vragen moet de notaris de PEP-status zien te achterhalen. Van algemeen bekende personen wordt de PEP status bekend verondersteld. In twijfelgevallen zal de notaris moeten googelen op internet.

Ontwikkelen van risicobeleid Het gaat er om dat cliënten en transacties met een hoger risico op een notariskantoor worden herkend zodat er extra op kan worden gelet. Voor de bepaling van de risicogevoeligheid van een cliënt of een transactie kan verder worden gekeken naar de richtsnoeren en indicatoren die door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie zijn ontwikkeld. Dit zijn hulpmiddelen voor de herkenning van ongebruikelijke transacties. De aanwezigheid van een of meer richtsnoeren of indicatoren betekent niet automatisch dat er iets mis is. Wel dat er sprake is van een verhoogd risico dat kan leiden tot dienstweigering en/of een MOT melding.

Conclusie U zult als cliënt van een notariskantoor worden geconfronteerd met een zeer belangstellende notaris, die u tegemoet zal treden met een risicogeoriënteerde benadering. De geheimhoudingsplicht van de notaris blijft echter voorop staan. Maar de overheid verwacht wel van de notaris, als onbezoldigd staatsambtenaar, dat deze meer onderzoek doet naar wie zijn cliënten zijn en in hoeverre een transactie als ongebruikelijk kan worden aangemerkt en mitsdien zou kunnen vallen onder de meldingsplicht.

Monitoren tijdens de duur van de zakelijke relatie Het kan zijn dat tijdens de relatie met de cliënt blijkt dat de notaris het risico in het begin onjuist heeft ingeschat. In dat geval moet hij het risicoprofiel van de cliënt bijstellen en bij een gebleken hoger risico zo nodig nader onderzoek doen. In het uiterste geval kan het zijn dat

Mr. R.A.C. Marres De auteur is als notaris werkzaam bij Suwijn Notarissen in Hengelo

41

transacties

| vastgoed

vastgoed | transacties

Vastgoed transacties

u  DTZ Zadelhoff heeft namens een particuliere

belegger bemiddeld bij de onderhuur van circa 569 m² kantoorruimte aan de Demmersweg 21 Hengelo. De huurder is NEM en de huurprijs wordt niet bekend gemaakt.

Almelo u Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar opdrachtgever circa 130 m² kantoorruimte aan de Planthofweg 30b verhuurd aan Xelvin BV. De huurprijs bedraagt e 9.825,- op jaarbasis. u DTZ Zadelhoff heeft namens de eigenaar het

bedrijfspand aan het Bedrijvenpark Twente 178 verkocht aan twee particuliere beleggers. Het pand heeft circa 2.232 m² bedrijfsruimte en circa 216 m² kantoorruimte. De koopsom bedraagt e 895.000,-. u A an de Poulinkstraat 13-15 is circa 566 m²

kantoorruimte verhuurd. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 20.000,-.

u  Namens een particuliere belegger heeft DTZ

DTZ Zadelhoff heeft namens de eigenaar het bedrijfspand aan het Bedrijvenpark Twente 178 in Almelo verkocht aan twee particuliere beleggers.

u  Raadgevend Ingenieursburo Schreuder B.V. heeft

in het Baurichter aan de Zuiderspoorstraat 11-14 circa 105 m² kantoorruimte gehuurd. De huurprijs bedraagt e 110,- per m² per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, Exploitatiemaatschappij Baurichter B.V., tot stand.

namens de verhuurder, Rabobank EnschedeHaaksbergen. u  Namens Woningcorporatie Domijn heeft DTZ

Zadelhoff bemiddeld bij de verhuur van de Deurningerstraat 6. De huurder is Digital Herald en de huurprijs is marktconform.

u  Aan De Heurne 12 heeft DTZ Zadelhoff na-

ontwikkelaar circa 360 m² winkelruimte aan de Deldensestraat 31-31A-Violierstraat ong. verhuurd aan een karpettenwinkel. De huurprijs bedraagt e 1.450,- per maand.

mens de verhuurder Syntrus Achmea Vastgoed circa 356 m² winkelruimte verhuurd aan Zeeman Textielsupers B.V.

u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

particulier circa 322 m² winkelruimte verhuurd aan de Ootmarsumsestraat 235 aan de Wibra. De huurprijs bedraagt circa 135 per m². u Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar

opdrachtgever kantoorruimte op de 1e verdieping aan de Adriaan Brouwerstraat 6a langdurig verhuurd aan Stichting SEOM. De huurprijs op jaarbasis bedraagt e 22.800,-. Delden u  D TZ Zadelhoff heeft namens T.T.L. Hevit bemiddeld bij de verhuur van circa 300 m² praktijkruimte aan De Eiken 7a. De huurders zijn twee particulieren actief in de gezondheidszorg en de huurprijs bedraagt e 22.000,- per jaar. Enschede u  ten Hag bedrijfsmakelaars/IBG heeft namens een belegger circa 319 m² winkelruimte aan de Haaksbergerstraat 133 verhuurd aan Matrassen Concord voor e 37.700,- per jaar.

ger, heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. de kantoorruimte van 122 m² aan de Brinkstraat 66 verhuurd aan een particulier die de ruimte gaat gebruiken ten behoeve van een sportschool. De huurprijs is niet bekend gemaakt. u  DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft namens een par-

ticuliere belegger het bedrijfspand aan Het Lentfert 98-100 verhuurd aan V-Light v.o.f. Het object bestaat uit circa 1.200 m² bedrijfshal. De huurprijs is niet bekend gemaakt. u  DTZ Zadelhoff heeft namens Achmea bemid-

deld bij de verhuur van circa 210 m² kantoorruimte aan het Capitool 10. De huurder is Quinto Groep en de huurprijs bedraagt e 29.850,- per jaar. u  Dost Thuiszorg V.O.F. heeft aan de Fazantstraat

112 90 m² kantoorruimte gehuurd voor e 9.000,- per jaar. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. trad bij deze transactie op

u  Wellinga Home en Garden B.V. heeft aan

de Cromhoffsbleekweg 5 500 m² showroom gehuurd. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie namens de verhuurder, Hans Kolenaar B.V., tot stand. u  A an de Nieuw Frieslandstraat 20a heeft

DTZ Zadelhoff namens de verhuurder Krabbe Interieurverzorging circa 1.100 m² winkelruimte verhuurd aan Action non Food.

42

een particuliere belegger aan Opstal & Zo het kantoorgebouw aan de Westerval 2-8 verkocht. De koopsom bedraagt e 800.000,-. u  ten Hag bedrijfsmakelaars/IBG heeft namens

u  Namens de verhuurder, een particuliere beleg-

Spoorstraat 20 circa 90 m² winkelruimte verhuurd aan een juwelier. De huurprijs bedraagt circa e 225 m² per jaar. De verhuurder is een particuliere belegger. u  U niek Bedrijf smakelaars heef t aan de

u  ten Hag bedrijfsmakelaars/IBG heeft namens u Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

Raadgevend Ingenieursburo Schreuder B.V. heeft aan de Zuiderspoorstraat 11-14 in Enschede circa 105 m² kantoorruimte gehuurd. Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. bracht deze transactie tot stand.

een particuliere belegger circa 265 m² kantoorruimte aan de Hengelosestraat 141 verhuurd aan Inaday BVvoor e 36.500,- per jaar. u  Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar

opdrachtgever, Stichting Jacobus Parochie, een kantoorruimte aan de Langestraat 43 verhuurd aan SUSA Uitzendorganisatie. De huurprijs op jaarbasis bedraagt e 30.000,-. u  Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar

opdrachtgever, een particuliere belegger, een kantoorruimte aan de Heurne 49 verhuurd aan Attract. De huurprijs op jaarbasis bedraagt e 24.000,-. u  Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar

opdrachtgever circa 275 m² kantoorruimte met parkeren verkocht. Het betreft een nieuwbouwontwikkeling aan de Lasondersingel 33. De koopprijs bedraagt e 475.000,- VON. Enter u  U niek Bedrijf smakelaars heef t aan de Vonderweg 40 circa 735 m² showroom, bedrijfs- en kantoorruimte verhuurd aan de Starline Group. De huurprijs bedraagt circa e 75,- per m².

Molenstraat 5A circa 230 m² winkelruimte verhuurd aan een kledingzaak. De huurprijs bedraagt e 22.500,- per jaar Hengelo u  P ost Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar opdrachtgever circa 240 m² bedrijfsruimte met kantoor langdurig verhuurd aan Endeman Transport. Het gehuurde betreft een nieuwbouw ontwikkeling aan de David Ricardostraat. De huursom op jaarbasis bedraagt e 30.600,-. u  Post Jr. Bedrijfsmakelaars heeft namens haar

opdrachtgever een bedrijfspand met wonen op de verdieping aan de Tuindorpstraat 138/140 verkocht aan een particulier. De koopprijs bedraagt e 305.000,-.

ten Hag bedrijfsmakelaars/IBG heeft namens een particuliere belegger aan Opstal & Zo het kantoorgebouw aan de Westerval 2-8 in Enschede verkocht.

Haaksbergen u  U niek Bedrijf smakelaars heef t aan de Twentevisie 01/2009

u  D TZ Zadelhoff heeft namens een particu-

liere belegger bemiddeld bij de huurverlenging van circa 572 m² kantoorruimte aan de Demmersweg 3. De huurder is YIS Nederland B.V. en de huursom wordt niet bekend gemaakt. Hengevelde u  U niek Bedrijf smakelaars heef t aan de Goorsestraat 26 circa 98 m² winkelruimte verhuurd aan Pizzeria Piramyda. De huurprijs bedraagt e 10.000,- per jaar. Losser u  Namens de verhuurder, HSA Bedrijfsruimtenverhuur, heeft Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f. de bedrijfsruimte van 200 m² aan de Industriestraat 8 verhuurd aan Niba Natuursteen. De huurprijs bedraagt e 11.500,- per jaar.

makelaars heeft een bedrijfsruimte van circa 84 m² met circa 116 m² kantoorruimte aan de Aquamarijnstraat 121 verhuurd aan Kampeer Techniek Twente. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 22.500,-. u  Aan de Brinkstraat 7 is de winkelruimte met

bovenwoning verkocht aan een belegger. De koopsom is niet bekend gemaakt. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de verkoper.

u  D TZ Zadelhoff v.o.f. trad op namens de

eigenaar, een particuliere belegger, bij de verkoop van het bedrijfspand aan de Jaartsveldstraat 15. Het pand omvat circa 1.200 m² bedrijfsruimte waarvan ca. 270 m² kantoorruimte. Een koopsom werd niet bekend gemaakt. Euverman Temmink & Partners trad op namens de koper, Kuipers Supermarkten B.V. u  S nelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f.

heeft namens de zittende huurder, Dutch Caribbean Promotion B.V., de winkelruimte aan de Grootestraat 15 verhuurd aan Moekotte Brillen. De huurprijs is niet bekend gemaakt. Euvermann Temmink & Partners trad op namens de huurder.

Deze winkelruimte aan de Grootestraat 15 in Oldenzaal is door Snelder Zijlstra Bedrijfsmakelaars v.o.f.verhuurd aan Moekotte Brillen.

Twentevisie 01/2009

Rijssen u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft aan de Haarstraat 39 circa 128 m² winkelruimte verhuurd aan Bonita. De huurprijs bedraagt circa e 35.000,- per jaar. u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

particuliere belegger circa 300 m² kantoorruimte met circa 8 m² archiefruimte aan de Bouwstraat 39 verhuurd aan de Jaludo Group. De huurprijs bedraagt e 35.000,- per jaar. u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

particulier circa 150 m² winkelruimte verhuurd aan de Haarstraat 32 aan een schoenenwinkel. De huurprijs bedraagt circa 315 per m². u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

ontwikkelaar circa 70 m² winkelruimte verhuurd aan de Grotestraat 27A aan een speelgoedwinkel. De huurprijs bedraagt e 200,- per m². u  U niek Bedrijfsmakelaars heef t aan de

Oldenzaal u  DTZ Zadelhoff heeft namens een particuliere belegger het bedrijfspand aan de Kleibultweg 90-92 aangekocht. Het pand heeft een totale oppervlakte van circa 1.000 m². De koopsom werd niet bekend gemaakt. De verkoper is een projectontwikkelaar.

u  E uverman Temmink & Partners Bedrijfs-

u  U niek Bedrijf smakelaars heef t aan de

Dorpsstraat 126 circa 145 m² winkelruimte verhuurd aan Mitra Slijterijen. De huurprijs bedraagt e 115,- per m². De eigenaar is een particulier.

Zadelhoff bemiddeld bij de verhuur van circa 572 m² kantoorruimte aan de Demmersweg 3. De huurder is MAANDAG B.V. en de huurprijs bedraagt e 72.490,- per jaar.

DTZ Zadelhoff v.o.f. trad op namens de eigenaar bij de verkoop aan Kuipers Supermarkten van het bedrijfspand aan de Jaartsveldstraat 15 in Oldenzaal.

Ootmarsum u  Namens de eigenaar heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars de winkelruimte aan de Markt 7 verhuurd aan een galerie. De huurprijs bedraagt naar verluidt e 40.000,-.

Spinnerstraat 36 circa 413 m² bedrijfsruimte verkocht voor e 300.000,- aan een dienstverlener. Vriezenveen u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een particulier circa 307 m² bedrijfsruimte met circa 36 m² kantoorruimte verhuurd aan de Wierdenseweg 30 aan een bestartings- en wegenbouwbedrijf voor een periode van 1 jaar. u  Uniek Bedrijfsmakelaars heeft namens een

particulier een winkelruimte van circa 170 m² met een magazijn van circa 65 m² en een tweetal verhuurde bovenwoningen aan het Westeinde 136 - 138 - 138A verkocht. De koopprijs bedraagt e 310.000,-. Zenderen u  Namens de verkoper heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars circa 450 m² bedrijfsruimte met showroom en een vrijstaand landhuis aan de Zenderensestraat 3-3a verkocht aan de Stichting Vestia Groep. De koopsom is niet bekend gemaakt. ■ Transacties kunnen per e-mail worden toegestuurd aan [email protected]. Tekst als word-bestand, eventuele foto’s of ander illustratiemateriaal als jpeg, 300 dpi.

43

personeelstransfers

| actueel

‘Life is like riding a bicycle. To keep your balance you must keep moving. ‘(Albert Einstein)

Mens en organisatie Voor de maand januari werden de volgende opmerkelijke transfers op management- en directieniveau in Twente bij de redactie van Twentevisie aangemeld. Outplacementbureaus, werving- en selectiebureaus, bedrijven of instellingen, maar ook nieuwe medewerkers zelf kunnen recente transfers doorgeven aan de redactie van Twentevisie via www.twentevisie.nl (voorpagina, rechts in de menubalk). Na bijna 40 jaar nemen Ben Hulshof RA en mr. Ben Wolterink FB op donderdag 11 december afscheid van De Kok accountants en adviseurs. Beiden hebben zich jarenlang zeer verdienstelijk gemaakt voor het kantoor en zijn cliënten, de een als accountant, de ander als fiscalist. Ben Wolterink heeft zijn persoonlijke ambitie met de aanvaarding van het ambt van wethouder van de gemeente Rijssen-Holten kunnen verwezenlijken. Ben Hulshof zal als ambassadeur en adviseur De Kok blijven vertegenwoordigen. Mede door hun inzet is het kantoor uitgegroeid tot een organisatie met vier vestigingen en ruim 70 medewerkers. Paul Holtkamp legt per 1 maart zijn functie van directeur van Top-Craft BV neer. De Oldenzaler gaf vijf jaar leiding aan de sociale werkplaats. Hij heeft een functie aanvaard bij Rosen Europe, waar hij financieel directeur wordt. Per 1 oktober is mr. Berto Janssen aandeelhouder bij Professional Business Coach. Janssen heeft zijn expertise opgedaan in de bancaire financiële dienstverlening (Friesland Bank). Hij werkte op strategisch, tactisch en operationaal niveau in de commercie en was recentelijk werkzaam als bankdirecteur. Binnen ProBC is hij actief op het gebied van organisatieontwikkeling. Hij legt zich toe op het inrichten van commerciële organisaties, bedrijfsoverdracht en fusieprocessen Berto Janssen en op executive coaching. Toon van Asseldonk (55) neemt afscheid van Oost NV. Op 1 februari wordt hij algemeen directeur van werkgeversvereniging AWVN, de grootste dienstverlenende werkgeversorganisatie in Nederland. Leden kunnen advies krijgen over collectieve en individuele arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en gezondheid, medezeggenschap en gelijke behandeling, pensioen enzovoort. Van Asseldonk werkte

44

Toon van Asseldonk

ruim zeven jaar als directeur voor de ontwikkelingsmaatschappij, eerst bij de Gelderse ontwikkelingsmaatschappij (GOM), daarna bij Oost NV dat ontstond uit een fusie van de Gelderse en Overijsselse Ontwikkelingsmaatschappij.

Ed Brinksma is de nieuwe rector magnificus van de Universiteit Twente. De benoeming is ingegaan per 1 januari 2009 en geldt voor 4 jaar. Brinksma (51) studeerde wiskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is sinds 1982 verbonden aan de UT, waar hij promoveerde en tot hoogleraar werd benoemd bij Informatica. In 2005 werd hij wetenschappelijk directeur van het Embedded Systems Institute in Eindhoven, een functie die hij combineert met een parttime hoogleraarschap aan de UT. Daarnaast is hij adjoint professor aan de universiteit van Aalborg in Denemarken. De nieuwe rector magnificus krijgt de taak het nieuwe profiel van de UT uit te dragen en de toekomstvisie verder te ontwikkelen. Ed Brinksma Lex Hilbers is per 1 januari 2009 benoemd als lid van de raad van bestuur van het Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede. Hilbers vult de raad van bestuur aan, dat nu bestaat uit voorzitter Herre Kingma en bestuurslid Marianne Lensink. Hij is momenteel lid van de raad van bestuur van de Isala Klinieken te Zwolle. Daarvoor was hij voorzitter raad van bestuur van de Ziekenhuis Groep Twente. Hans Hofhuizen en Joke Mengerink-Hogevonder vormen per 1 januari a.s. de nieuwe raad van bestuur van de Carint Reggeland Groep. Hofhuizen was sinds augustus interim-bestuurder bij Carint. Mengerink was tot voor kort lid van raad van bestuur bij Leveste.

Deze pagina wordt samengesteld door Joost Luttikhuis, directeur van Cevae TopSelect. Objectief, in samenspraak met de hoofdredactie.

Naam: Pieter Dillingh Leeftijd: 43 Vorige functie: senior projectmanager bij de Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV Nieuwe functie: Programmadirecteur Innovatieplatform Twente Het lijkt een logische vervolgstap. Was dit ook je ambitie? De stap past bij mijn ambitie om samen met voorzitter Arie Kraaijveld van het Innovatieplatform Twente een succes te maken. Vanuit OOST NV was ik al nauw betrokken bij de Twentse Innovatieroute. Wat spreekt jou met name aan in innovatie? Innovatie is de sleutel tot economisch succes. Twente heeft veel potentie op het gebied van innovatie, vooral in het high tech segment. En we hebben een sterk ontwikkelde toeleverende industrie die garant staat voor kwaliteit. Het is fascinerend om te zien hoe bedrijven, als ze eenmaal op het innovatiespoor zitten, een versnelling in hun ontwikkeling doormaken en hier winst mee maken. Wat denk je voor het Innovatieplatform te kunnen betekenen? Ik ga bijdragen aan het verder ontwikkelen van goede regionale initiatieven die stimuleren tot de groei van het Twentse bedrijfsleven en het positioneren van die initiatieven in de context van het Innovatieplatform Twente. Wat zijn de belangrijkste doelstellingen die je hebt meegekregen? De belangrijkste doelstelling die ik heb meegekregen is het aandragen van kwalitatief goede projectideeën die door het bestuur van het IPT kunnen worden getoetst op hun regionale waarde. Kun je enkele aansprekende projecten noemen waar je nauw bij betrokken bent geweest? Ik heb onder andere bijgedragen aan het totstandkomen van de ontwikkeling van het businessplan voor Nanoned met een totale omvang van 250 miljoen, de regionale variant Nano4Vitality en de oprichting en begeleiding van het Industrial Design Centre.

Twentevisie 01/2009

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | juridisch gezien

Onrust op de werkvloer De navolgende twee zaken illustreren wat er zoal mis kan gaan op de werkvloer. In beide zaken wordt de werkgever door de kantonrechter op de vingers getikt.

C = 1,5 was het (voor de werkgever) ongunstige en terechte resultaat.

Mishandeling

Deze zaak vindt plaats binnen een slachterij. Daarbij wordt werknemer Fred op staande voet ontslagen wegens het herhaaldelijk overtreden van de hygiënevoorschriften. De bekende druppel was dat Fred de laadklep van de vrachtwagen zo had vastgezet dat vlees over de grond werd gesleept. Fred heeft daarop met succes toelating tot het werk gevorderd. De slachterij weigert echter dat te doen en vordert vernietiging van het ontslag op staande voet. Het ontslag op staande voet houdt geen stand. De kantonrechter erkent dat de werkgever belang heeft bij handhaving van de hygiënevoorschriften in zijn bedrijf. Doorslaggevend acht de kantonrechter dat niet is komen vast te staan dat Fred willens en wetens het vlees over de bodem van de laadklep heeft laten slepen. Bovendien had de collega, met wie Fred samenwerkte, slechts een waarschuwing gekregen. Fred heeft recht op eerherstel in de vorm van toelating tot zijn werk!

In deze zaak, die zich afspeelt bij een staalhandel, heeft een vechtpartij plaatsgevonden tussen Victor en zijn collega Jeroen. Bij die vechtpartij is Victor door Marcel, een andere collega, meerdere keren tegen het hoofd geschopt. Victor heeft daarvan aangifte bij de politie gedaan. Het proces-verbaal van aangifte luidt onder meer als volgt: “Toen ik daar zo lag met Jeroen op de grond voelde ik opeens een trap op dezelfde plek. Daarna voelde ik nog een trap op dezelfde plek. Daarna voelde ik een trap op mijn voorhoofd.” Marcel is na het incident door het staalbedrijf ontslagen en door de strafrechter veroordeeld. Victor krijgt tot zijn schrik bijna twee jaar later van zijn werkgever te horen dat hij Marcel weer in dienst wil nemen. Aldus geschiedde. Victor meldt zich onmiddellijk ziek. Volgens de bedrijfsarts wordt Victor in staat geacht om gesprekken met de werkgever te voeren over een oplossing. De werkgever wenst vervolgens een gesprek met Victor over ‘zijn werkweigering wegens de aanname van Marcel’. De gesprekken, die na wat tegenstribbelingen van Victor uiteindelijk in aanwezigheid van een mediator plaatsvinden, leiden niet tot een succesvolle oplossing. De werkgever verzoekt vervolgens ontbinding van de arbeidsovereenkomst. De werkgever stelt zich daarbij op het standpunt dat Marcel achteraf bezien ten onrechte is ontslagen en bestraft. Volgens de werkgever was de lezing die Victor van het handgemeen met Marcel heeft gegeven niet geheel correct. De kantonrechter maakt hier korte metten mee. Volgens de kantonrechter blijkt uit de stukken wel degelijk dat er sprake is geweest van mishandeling. De werkgever kon daarom weten dat het weer aannemen van Marcel niet in goede aarde zou vallen. Dat de werkgever dit toch heeft gedaan met alle gevolgen van dien komt daarom voor zijn rekening. Verder rekent de kantonrechter de werkgever ook aan dat in het mediation-gesprek niet zozeer over verzoening is gesproken, maar dat de werkgever toen al streefde naar beëindiging van de arbeidsovereenkomst met Victor. Toekenning van een vergoeding op basis van Twentevisie 01/2009

Schending hygiënevoorschriften geen dringende reden

arbeidsovereenkomst, niet wegens een dringende reden overigens. Volgens de kantonrechter heeft de directeur onoorbaar gebruik gemaakt van de koffiepotrekening. Een koffiepotrekening beperkt zich gebruikelijk tot bescheiden bedragen. Dat was hier echter geenszins het geval. De directeur had het bestuur van de school in kennis moeten stellen van de omvang van deze geldstroom en had de rekening niet als een eigen (zakgeld)rekening mogen aanhouden zonder medeweten en goedvinden van zijn bestuur. Ook had hij het bestaan van de rekening moeten melden ten tijde van de fusie. Door dat niet te doen is het vertrouwen van de werkgever in de directeur ernstig en onherstelbaar beschadigd. Dit is de directeur toe te rekenen. De directeur kon gaan zonder een cent aan ontbindingsvergoeding. En daarmee kwam hij mooi op de koffie…

Fraude met koffiepotrekening: ontbinding zonder vergoeding De directeur van een gefuseerde scholengemeenschap te Hilversum nam het begrip koffiepotrekening wel heel ruim op. Wat speelde zich binnen deze school af? In de zomer van 2008 heeft de werkgever de directeur op staande voet ontslagen. Aanleiding hiervoor was de ontdekking van een rekening die buiten de officiële boekhouding van de school was gehouden en waarop met name de kantineopbrengsten werden gestort. De directeur was als enige bevoegd over het saldo van de rekening te beschikken. Hij legde daarover geen verantwoording af. Het bleek dat op de rekening bedragen omgingen tot meer dan e 20.000,- per jaar. De directeur had in totaal een bedrag van e 60.040,- gepind in geldautomaten, e 5.200,- naar zijn eigen rekening laten overboeken en e 5.930,- uitgegeven in cafés en dergelijke. De directeur komt met een verhaal dat de rekening een koffiepotrekening was, een soort lief- en leedpot! De pot zou voor allerlei doeleinden worden aangewend, ook ten behoeve van docenten die tijdelijk in moeilijkheden verkeerden. Zoals in zijn situatie het geval was. De kantonrechter ontbindt de

Mr. Brigitte Siesling De auteur is werkzaam als advocaat bij Van Overbeek de Meyer c.s. Advocaten te Deventer

45

Twentse waterpolodames hebben sport wel op kaart gezet, maar verzilveren lukt niet

achtergrond | olympisch succes

Na Olympia blinkt

het goud niet oude liefde Het Ravijn nog altijd trouw, De Nooy maakt haar studie af op Hawaï en Smit komt uit voor Olympiacos Piraeus in Griekenland: “Ik was voor de spelen al rond met deze club. Ik heb de keuze gemaakt voor mijn persoonlijke ontwikkeling en het avontuur. Natuurlijk is het fijn dat je er van kunt rondkomen, maar het is voornamelijk kijken hoe een ander land het waterpolo beleeft. Het waterpolo staat dus vooral voorop. Een eigen appartement heb ik wel gekregen en meestal kan ik met de meiden meerijden naar de trainingen. Van mijn inkomen kan ik redelijk rondkomen, maar ik verdien niet het grote geld zoals dat in andere sporten het geval is.” Rianne Guichelaar praat liever niet over geld, maar geeft aan dat haar inkomen ongeveer gelijk ligt aan dat van speelsters in het buitenland en dat ze het vooral moet hebben van de ondersteuning die ze krijgt van Het Ravijn, NOC/NSF en de KNZB. “Er zijn wel clubs uit Spanje en Griekenland die zich na de Olympische Spelen bij me gemeld hebben, maar ik vind dat ik met de steun die ik nu krijg alles kan doen wat ik wil.”

Binnenkomer Rianne Guichelaar: “Er zijn wel clubs uit Spanje en Griekenland die zich na de Olympische Spelen bij me gemeld hebben, maar ik vind dat ik met de steun die ik nu krijg, alles kan doen wat ik wil.”

(door Mario van Santen) Nederland stond op zijn kop toen de waterpolomeiden van Robin van Galen in Beijing Olympisch goud pakten. Een prestatie van formaat werd geleverd. Nederland sloot deze groep meiden in het hart en verkoos ze zelfs tot sportploeg van het jaar 2008. Heel het land weet nu wat waterpolo is. Een mooie gelegenheid de sport op de mediakaart te zetten en zo de sport als geheel naar een hoger plan te tillen. Maar een half jaar later blijkt dat de nuchtere Nederlandse mentaliteit alweer heeft gewonnen en dat topsporters in een kleine sport alleen kunnen overleven dankzij de steun van NOC*NSF. De datum ‘21 augustus 2008’ staat op het bondskantoor van de Koninklijke Nederlandse Zwembond in Zeist nog altijd met goud omcirkeld. Die dag werd Nederlandse waterpologeschiedenis geschreven. Voor het eerst in de geschiedenis van het Nederlandse waterpolo was er Olympisch goud. Meer mensen keken die

46

ochtend naar deze finale op Nederland 3 dan naar de halve finale van de hockeydames op Nederland 2. Eindelijk erkenning. De sport was razend populair geworden en zou ongetwijfeld een enorme impuls krijgen, was de verwachting.

‘We merken heel duidelijk dat de economische wind tegenzit’

Spelen, waar Inge de Bruijn en Pieter van den Hoogenband goud wonnen, heeft de zwembond een intensieve promotiecampagne gevoerd om meer leden naar de clubs te krijgen. Dat heeft uiteindelijk nauwelijks effect gehad. Daarom is het een bewuste keuze geweest om datzelfde niet opnieuw te doen. We proberen vanuit de bond wel om clubs te ondersteunen met concrete vragen. Onze accountmanagers helpen de clubs mee waar nodig.”

Twentse clubs Maar als de balans een half jaar later wordt opgemaakt, blijkt dat er weliswaar in heel Nederland een stijging van het ledenaantal merkbaar is, maar dat het schip met geld nog altijd niet is binnengelopen. Geldschieters investeren nu eenmaal niet snel in een sport die vrijwel nooit op TV te zien is en in de kranten bijna altijd dient als vulling van het sportkatern. Bestuurslid Lex Albers van de KNZB had eigenlijk niet anders verwacht: “Je kunt de KNZB de kar niet laten trekken. Na de vorige Olympische

Op het hoogste niveau spreken drie Twentse clubs vooral bij de dames al jaren een aardig woordje mee. Het Ravijn in Nijverdal, OZ&PC in Oldenzaal en WS Twente (het gevolg van een fusie tussen Heidelberg Borne en HZC/Weusthag in Hengelo) zijn er vrijwel elk jaar op het hoogste niveau bij. Het Ravijn hoort zelfs elk jaar bij de topfavorieten voor het landskampioenschap. Het was met Yasemin Smit, Rianne Guichelaar en keepster Meike de Nooy een van de hofleveranciers voor het nationale team. Guichelaar is haar Twentevisie 01/2009

Voor de speelsters is het dus kennelijk voldoende dat ze hun sportieve leven kunnen financieren. Maar hoe is dat bij de verenigingen? Spinnen die garen bij het Olympische goud? Wouter Gorter, voorzitter van de PR-commissie van Het Ravijn: “Sinds de Olympische Spelen is het wel iets gemakkelijker geworden. Je hebt als vertegenwoordiger van een club die drie speelsters aan een winnend team leverde natuurlijk een enorme binnenkomer. Steeds meer mensen kennen de sport en als je dan een Olympische sporter meeneemt, gaan de onderhandelingen veel eenvoudiger. We hebben een aantal sponsors gevonden die 500 euro gaven, alleen omdat ze het goud zo geweldig vonden.” Maar niet elke vereniging danst op tafel. Lex Albers, naast KNZB-bestuurlid ook voorzitter van WS Twente, moet met zijn mensen enorm veel moeite doen om geld binnen te halen: “We merken heel duidelijk dat de economische wind tegenzit. Het wordt bijvoorbeeld steeds lastiger om reclameborden te verkopen. Waar je eerst tien adressen nodig had om een reclamebord te slijten, moet je er nu dertig aflopen. We praten dan over bedragen tussen duizend en drieduizend euro. Dat het moeilijk loopt, heeft volgens mij duidelijk met de recessie te maken. Daarom zijn we op zoek naar andere vormen van finanTwentevisie 01/2009

ciële ondersteuning, zoals een Club van 100. Het is natuurlijk heel spijtig dat dat juist nu zo is, maar we moeten verder. Contributieverhoging is niet aan de orde, omdat je niet alle 1.200 leden in de breedtesport kunt laten betalen voor de kosten die de 75 topsporters maken. Voor hen is totaal ongeveer 35.000 euro op jaarbasis nodig en daarvoor willen we de andere leden niet tekort doen.” Maar sommige verenigingen hebben het binnenhalen van extra geld ook niet erg hoog op de agenda staan. Bij OZ&PC in Oldenzaal ligt het hele verhaal over sponsoring op zijn gat, nadat er bestuurlijk het nodige werk verzet moest worden ten tijde van de nieuwbouw van het zwembad. Daar wordt wel gewerkt aan een nieuwe commissie, maar voordat daar een nieuw beleidsplan is geschreven is dit seizoen alweer voorbij. Ook bij WS Twente hebben ze met het afronden van een fusie (Heidelberg in Borne en HZC/Weusthag in Hengelo gingen dit jaar samen) en het opzetten van een hal over het buitenbad in Hengelo wel iets anders aan hun hoofd gehad. In Nijverdal wordt ook gebouwd aan een nieuw zwembad, maar daar gaat het werven van nieuw geld nog wel gewoon door. Gorter: “We zijn dan nog wel steeds op zoek naar een hoofdsponsor die een kleine dertigdui-

‘Voor ons is het juist belangrijk dat de sport voor iedereen toegankelijk blijft’ zend euro wil betalen om zijn naam aan de club te verbinden, maar het nieuwe sport-zorg-concept, waar naast het zwembad ook een sporthal en zorgvoorzieningen worden gecreëerd, maakt ons weer extra aantrekkelijk. Ook al omdat we straks een wedstrijdbad krijgen waardoor we onze Europese duels gewoon in ons eigen bad kunnen afwerken. Tot vorig jaar moesten we hiervoor naar Kampen uitwijken. Dankzij de nieuwbouw worden we straks hét zwembad en centrum van de waterpolosport in Twente.”

Ploeteren Het blijft dus ploeteren voor het Nederlandse waterpolowereldje. Oorzaak is volgens alle betrokkenen het gebrek aan aandacht in de media. “Het belangrijkste is dat mensen waterpolo nu kennen, het was altijd een vrij onbe-

kende sport. Als er daarom meer van de sport te zien is en er over geschreven wordt, dan komen de financiën vanzelf,” zegt Guichelaar. “De KNZB zou daarom alles op alles moeten zetten om de aandacht te krijgen van de landelijke tv-zenders.” Ook Yasemin Smit ziet een belangrijke rol voor de zwembond: “De KNZB zal een actief beleid moeten voeren. Ze moeten niet afwachten, maar juist op deze ‘korte hype’ inspelen. Maar we moeten er met ons allen ook voor zorgen dat we langer aan de top blijven. Dat is een betere manier om het geheel meer marktpotentie te geven. Belangrijk is het dan ook de sport bij de jeugd ‘cool’ te maken, zodat de sport bekender wordt en ook nog eens meer talenten aantrekt.” In Oldenzaal vinden ze juist dat de zwembond veel te weinig doet: “Ik vind dat de KNZB niet voldoende doet om waterpolo op de kaart te zetten,” aldus Paul Davina. “De prioriteit ligt daar volgens mij veel meer bij het zwemmen. Dit zou beter kunnen door bijvoorbeeld iets aan het imago van de sport te doen. Nu wordt het als een gemeen en smerig spelletje gezien met wat er allemaal onder water gebeurt. Ik geloof dat dit beeld ook potentiële nieuwe leden of de ouders ervan afschrikt om aan waterpolo te beginnen.” Hoewel toch de meeste initiatieven worden verwacht van de zwembond richt die zich toch vooral op ondersteuning in natura: “Het is wel duidelijk dat je vanuit de waterpolosport niet even gemakkelijk bij een grote bank binnenstapt om geld te vragen,” aldus Albers. “Wij hebben vanuit de bond al afspraken met Waterfly, Arena en Speedo en daar zijn we heel content mee. Die helpen ons minder met geld en meer met daadwerkelijke ondersteuning. Zo zijn we momenteel druk bezig op verschillende plekken in Nederland talentcentra op te richten, waar specifieke kennis en ondersteuning worden geboden en waar een stukje scouting van jeugd wordt gedaan. Daarvan verwachten we dat het op de langere termijn meer rendement gaat opleveren dan dat het sponsorgeld op korte termijn doet.” Hoewel ze dat in Oldenzaal ook wel zien zitten, zouden ze toch liever actieve steun zien. Davina van OZ&PC: “Voor ons is het juist belangrijk dat de sport voor iedereen toegankelijk blijft en dat dure trips niet volledig op de schouders komen van de deelnemers. Daar is geld voor nodig. En daarvan is er nooit genoeg om alles wat je wilt te realiseren.” ■

47

Vrijblijvend persoonlijk advies? Kijk op www.twentevisie.nl

column | personeelsmarketing

Self-fulfilling prophecy, bah! In de huidige tijd van slechte verwachtingen komt de term self-fulfilling prophecy vaak in mijn hoofd naar boven. Maar wat is het eigenlijk? Self-fulfilling prophecy is de tendens waarbij iemands verwachting specifiek gedrag uitlokt (zowel van die persoon als van anderen) dat deze verwachting bevestigt. Mensen regelen de zaken nog al eens zó dat hun eigen voorspellingen vervuld worden. In onze trainingen wijzen we de deelnemers steeds op de gevaren van ‘aannames’ die leiden tot self fullfilling prophecy. Als je denkt dat het je ‘toch niet zal lukken’ lukt het je ook niet, want je doet immers vanuit die belemmerende overtuiging geen enkele poging!

2009 en self-fulfilling prophecy Als u dit leest, is het jaar net begonnen. Op dit moment hangen we aan tegen die economische recessie. Ik hoorde vorige week een voorbeeld uit een internationaal bedrijf, waar nota bene de verkoopleider hardop tegen zijn directie en verkopers durft te zeggen dat er geen beweging in de markt zit en dat deze er in de komende 6 maanden ook niet in komt en dat hij 0 opdrachten verwacht binnen te halen. Het gevolg van zijn hardop gesproken gedachte is dat er ook inderdaad geen verkoop wordt gedaan! Niet zozeer omdat echt waar is wat hij zegt, als wel dat géén van zijn verkopers nog enige poging gaat doen beweging in de markt te krijgen. Deze man moet in mijn beleving ontslagen worden, want hij veroorzaakt het tegenovergestelde van waar hij voor is aangenomen. Nog zo’n voorbeeld: de huizenmarkt ligt plat!, schreeuwt de krant in deze tijd. Wat de feiten zijn, is dat er in november ‘slechts’ 20.034 huizen op de markt bij kwamen terwijl dat er in het vorige jaar gemiddeld 33.000 waren. Ik zeg u niet dat dit goed nieuws is, maar vind wel dat je je als journalist af moet vragen wat je hiermee veroorzaakt voor die markt. Want de ‘prophecy’ zou er maar zo voor kunnen zorgen dat ie écht plat gaat.

meedoen. Diep van binnen weten we dat dit zo is, maar het lukt ons als mens niet de angst te boven te komen. Lastig! Voornamelijk grote bedrijven hebben er last van dat de markt daalt. Immers, als je marktleider bent, zijn de (negatieve) ontwikkelingen in de markt het meest voelbaar. Visie en langetermijnstrategie zijn nodig om de continuïteit te behouden. Lef is nodig om juist in recessietijd te blijven investeren in je merk, marketing, interne organisatie en personeel.

bezinning en zoek de mogelijkheden. Recessie kan een goed moment zijn om de producttechnologie te verbeteren. Laat die selffulfilling prophecy vóór u werken. Waar gelooft u werkelijk in? Wat is de kracht van uw eigen organisatie? Stop niet met de ontwikkelingen van uw diensten en uw mensen, maar investeer juist nu. Communiceer dit geloof met uw medewerkers; als je samen blijft geloven in succes, kun je ook succesvol blijven! Leer van Obama: Yes we can!

Uw personeel en nieuwe talent Goed nieuws voor kleine marktpartijen Het goede nieuws is, dat je de selffulfilling prophecy natuurlijk ook vóór je kunt laten werken. Zoek de kansen en maak er gebruik van. De huizenmarkt plat? Koop een huis voor beduidend minder dan de vraagprijs. Start een bedrijf net zoals ene Bill Gates deed in de diepste dip begin jaren 80. Als je maar een heel klein marktaandeel hebt, is het vooral zaak om een stap harder te doen en er met een versnelling hoger voor te gaan. Vooral als je concurrenten wat minder positief gestemd zijn en daardoor twijfelend optreden. Voorbeelden van organisaties die het lef hadden in recessietijd te investeren Een half jaar na 9/11 kocht KLM 8 vliegtuigen, de grootste aankoop sinds jaren. Juist vanwege de recessie in die branche sloeg KLM haar slag en wist handig gebruik te maken van de ‘malaise’ bij de leveranciers. Anticyclisch investeren heet dat. Je moet er natuurlijk wel het geld maar vooral de ‘guts’ voor hebben.

Dit is ook de tijd om u te bezinnen op uw personeel. Met wie gaat u deze ‘oorlog’ winnen? Hoe kunt u ze ondersteunen in deze lastige tijd? Juist de sterken kunnen de grootste ontwikkelingen doormaken en zien de huidige ontwikkelingen als uitdaging. Investeer in hen, geef ze aandacht. Ook de arbeidsmarkt ziet er anders uit. Medewerkers kiezen net als u voor zekerheid en blijven zitten waar ze zitten. Goede medewerkers die ‘last in’ zijn gegaan bij de concurrent, gaan misschien ‘first out’. Dit betekent dat u anders dan de vorige jaren tegen een redelijk prijskaartje mensen aan kunt trekken, die u kunnen helpen uw onderneming te versterken. Te optimistisch? Bedenk dan: Optimisme is het smeermiddel van vooruitgang. Ik wens u een fijne maand en veel succes bij het maken van de juiste keuzes!

Dat investeren tegen de conjunctuur in loont daadwerkelijk. Het adviesbureau McKinsey volgde gedurende 18 jaar het investeringsgedrag van ruim 1.000 Amerikaanse ondernemingen. De conclusies: bedrijven die op langere termijn goed presteerden, bleken duidelijk meer te investeren tijdens een recessie dan tijdens een periode van expansie. Ook concludeerde McKinsey dat organisaties die bleven doorinvesteren als marktleider uit de recessie kunnen komen.

Slecht nieuws voor marktleiders Het slechte nieuws in dit verhaal is dat we met zijn allen deels wel weten dat die selffulfilling prophecy bestaat en dat we toch massaal de media volgen en aan dit negatieve gedrag Twentevisie 01/2009

Wat kunt u er als ondernemer mee? Vermijd de Pavlov-reactie van bezuinigen en snijden in de kosten. Ga niet mee in dit collectieve gedrag. Zie de recessie als een fase van

Regina Nieuwmeijer Directeur Jobo Training & Caoching en XL10 Training

49

IKT Visie op…

Economische groei De wereldeconomie hapert. Ook in Twente zullen we dat ongetwijfeld gaan merken. Maar uit de uitkomsten van de laatste ERBO-enquête van de Kamer van Koophandel blijkt dat de Twentse economie het op vele fronten beter heeft gedaan dan de rest van Nederland. Een paar cijfers: wij realiseerden in 2008 een reële omzetgroei van 4,2% tegen landelijk 3,0%. Dit is vooral te danken aan een sterke stijging van de export: een toename van 7,5%, terwijl het landelijke gemiddelde slechts 3,4% bedroeg. De industrie blijkt daarbij de grootste trekker met een groei van liefst 13,9%, waardoor ook de omzet en de werkgelegenheid fors zijn gestegen met respectievelijk 6,5% en 4,3%, waarmee Twente een straatlengte voor loopt op de rest van Nederland. Voor de Twentse industrie is het zaak om deze stijgende lijn vast te houden, want voor onze regio is de industrie de drager van de economie. Uiteraard zullen wij beïnvloed worden door de ontwikkelingen in de wereldeconomie. Het zal niet eenvoudig zijn. Maar we hebben gelukkig een aantal speerpunten in ons regionale beleid, die ons daarbij kunnen helpen. We zullen moeten innoveren in producten en productieprocessen. De Twentse Innovatieroute, met projecten als het Integraal Praktijk Centrum (IPC), Kennispark met de High Tech Factory en MAIN, biedt daarvoor een ideale omgeving. Bereikbaarheid over de weg en door de lucht wordt steeds belangrijker. De kansen op een doorstart van de luchthaven lijken na ingrijpen van de Tweede Kamer weer iets gunstiger, maar we zullen daar met elkaar - dus ook de tot nu toe terughoudende gemeenten - onze schouders onder moeten blijven zetten. De regio moet zich blijven inspannen om voldoende goed gekwalificeerde technici op te leiden en ze hierheen te halen. Door de nieuwbouw van het ROC in Hengelo met het IPC zal de instroom op MBO-niveau verbeteren. Het Career Centre Twente doet er alles aan om hoog opgeleid talent (terug) naar Twente te lokken. Onze grootste uitdaging het komende jaar zal echter zijn al die goed voorbereide en uitgewerkte plannen om te zetten in tastbare resultaten. En daar is ondernemerschap voor nodig!

OUD

Eind 2009 trekt de 56 economie weer aan Bij Wilmersberg 58 draait het om beleven IPC Transport, 60 Logistiek en Mobiliteit MAIN MEP voor hightech 63 José wil (ook) MKB 64 Scope 65 Twente Agenda 66

Geert de Raad Voorzitter IKT

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985

| Twentevisie | Jaargang 21 | Nummer 01 | Januari 2009 |

Media jagen daling

Eind 2009 trekt de 56

Aan het eind van haar presentatie, tijdens de vragenronde, gingen ook de deskundigen rechtop zitten. Toen stipte de topeconoom van Rabobank Nederland, dr. Annelies Hogenbirk, de scenario’s aan die zij met haar staf had uitgewerkt. “In het meest waarschijnlijke scenario wordt 2009 wel een zwaar jaar, maar krijgen we na één of twee kwartalen weer een voorzichtige groei van de economie. In dit scenario wordt uitgegaan van een krimp in 2009 van 0,1% als gevolg van een forse daling van de export en daling van binnenlandse bestedingen. De impuls zal (moeten) komen van extra overheidsinvesteringen. Er kan in deze woelige tijden natuurlijk nog van alles mis gaan. Als de dollar hard onderuit gaat en de Amerikaanse economie echt instort, krijgen we een totaal andere situatie.”

(door Niko Wind)

Dat er komend jaar bedrijven zullen omvallen, is volgens Hogenbirk logisch én heilzaam. “Inefficiënte ondernemingen zullen de gevolgen van hun beleid aan den lijve ondervinden en uit de markt worden gedrukt. Dat geldt ook voor de Amerikaanse en deels ook voor de Duitse automobielindustrie. Alleen als zij innoveren, kunnen ze uit de as herrijzen.” Blijvende steun aan zwakke industrieën is, volgens haar, weggegooid geld en zal het proces van hervorming alleen maar vertragen. Een tijdelijke werktijdverkorting voor gezonde bedrijven, zoals men in ons land toepast, kan wel het juiste effect hebben. Zeker als de economie eind 2009 weer gaat aantrekken. De Rabobank verwacht voor de periode 2010-2014 een groei van bijna 2%.

Pauw en Witteman De wereldwijde crisis zorgt voor een forse verlaging van onze export. De nationale economie draait echter voor 50% op de binnenlandse consumptie. Het is voor haar onbegrijpelijk dat het consumentenvertrouwen zo hard is gedaald, terwijl voor 2009 voor iedereen (behalve de relatief kleine groep nieuwe werklozen) het inkomen flink zal stijgen. “Het is alsof de media - met Pauw en Witteman voorop - er plezier in hebben om de bevolking een persoonlijke financiële crisis aan te praten. Door al die negatieve geluiden in de pers daalde het consumentenvertrouwen al lang voordat de kredietcrisis onze banken had bereikt.” Vragen uit de zaal beantwoordend, ging ze ook in op de liquiditeitstoeslag die de banken (nog steeds) berekenen bij kredietverstrekking. “Wij krijgen - nog meer dan de andere banken - veel geld binnen van spaarders. Dat is echter duur geld, met een veel hogere rente dan bij het interbancair verkeer. Daarnaast is spaargeld per definitie kort geld, terwijl het bij kredieten aan bedrijven om periodes van vele jaren gaat.” De drie scenario’s van de toekomst van de Nederlandse economie zijn te vinden op www.rabobankgroep.nl/kennisbank. Voor de schema’s en grafieken wordt u verwezen naar www.ikt.nl -> downloads -> werkgroep financiën & economie.

consumentenvertrouwen aan

economie weer aan

Greenspan en Bush

57

Het eigenlijke verhaal van Annelies Hogenbirk ging over het ontstaan van deze wereldwijde ‘subprime’ kredietcrisis. Zij bracht, ondersteund door schema’s en grafieken, het ontstaan - en het doorwoekeren van deze crisis op een opmerkelijk heldere manier in beeld. “Doordat Greenspan om de kwakkelende Amerikaanse economie aan te jagen de rente tot een extreem laag peil verlaagde, werd het geld goedkoop. Daarbij kwam dat het beleid van Bush erop gericht was om iedereen een eigen koophuis te bezorgen. Dit leidde tot een continue stijging van de huizenprijzen. De banken speelden daar handig op in door bijzondere producten te ontwikkelen zoals hypotheken die de eerste twee jaar rentevrij waren en waarbij de rentelast daarna bij de hoofdsom werd opgeteld. Dit ging goed totdat de rente weer ging stijgen. Omdat men in de VS vrijwel altijd werkt met variabele rente, kregen de huizenbezitters snel te maken met veel hogere lasten en daalde de waarde van de huizen. De droom om met geleend geld een huis te kopen en dat een aantal jaren later met forse winst weer te verkopen, veranderde in een nachtmerrie omdat men de hypotheekrente niet kon betalen en het huis niet verkoopbaar was.” Tot zo ver was het een binnenlands (Amerikaans) probleem. Dat de rest van de wereld werd meegezogen, kwam door een financiële innovatie met de fraaie naam securitisatie.

Treurspel in vijf bedrijven “Omdat de banken in de VS graag zo veel mogelijk hypotheken wilden verstrekken, verkochten zij deze in pakketjes door aan Special Purpose Vehicles. Deze SPV’s verkochten deze weer door aan beleggers in alle delen van de wereld. Toen de huizenbezitters de schulden niet meer konden terugbetalen, daalde de waarde van de pakketjes in rap tempo en waren de ABCP’s (Asset-Backed Commercial Papers) niets meer waard. De kredietlijn van de sponsorbanken droogde op en de geldmarkt ging op slot.” In de tweede fase van het proces moesten de banken wereldwijd fors afboeken en werden de kredieteisen aangescherpt. Hierna kwam ook de kredietwaardigheid van de obligatieverzekeraars in het geding en steeg in de VS de angst voor een recessie. Dit leidde in de vierde ronde ook tot de nationalisatie van Freddie Mac en Fannie Mae, samen goed voor ongeveer de helft van alle Amerikaanse hypotheken. Het voorlopige hoogtepunt van de crisis (de vijfde fase) was de val van Lehman Brothers. De overheden grepen in met kredieten, overnames en garantiestellingen om erger te voorkomen. “De wereld was echter in een vicieuze cirkel beland en nieuwe golven van ellende versterkten de eerdere fases van het proces.”

Op slot Met een keur aan schema’s en grafieken liet Annelies Hogenbirk zien hoe snel de geldmarkt op slot ging en dat de renteverlagingen aan die vrije val geen halt konden toeroepen. De verliezen van de banken waren spectaculair. Wachovia verloor 96,5 miljard dollar en Citigroup 68,1 miljard dollar. “Het verlies van de Nederlandse banken viel bij deze gigantische bedragen in het niet. Voor de Rabobank ging het ‘slechts’ om 3,1 miljard dollar.” De echte beurscrisis ontstond na het onderuit gaan van Freddie Mac en Fannie Mae. “De waarde van aandelen van deze twee ex-overheidsban-

ken daalden binnen een half jaar tot bijna nul. Op dat moment greep de Amerikaanse overheid in door ze weer te nationaliseren. De andere financials volgden in rap tempo en sleurden de rest van de beurs mee. Iedereen weet wat er tussen mei en oktober 2008 is gebeurd: de AEX en de SAP 500 daalden in die periode met 50%!” Het gevolg van deze spectaculaire daling van de waarde van de aandelen was een vlucht naar - zoals Hogenbirk dat zelf zegt - kwaliteit, dus naar staatspapieren.

Overheidsingrijpen De overheden in de VS, de Eurolanden en Groot-Brittannië gingen - om nog iets te redden - over op drastische maatregelen en staken honderden miljarden dollars, euro’s en ponden in de economie. In de Verenigde Staten werd Lehman Brothers aan zijn lot overgelaten. Merrill Lynch was te essentieel om te laten omvallen en werd gered. Ook de andere investment banken kwamen in dusdanig zwaar weer dat ze moesten worden omgevormd tot ‘gewone’ banken. Het totale steunpakket van de Amerikaanse overheid bedroeg 700 miljard dollar, waarvan 250 miljard voor kapitaalinjecties. Europa ging daar (met deels andere maatregelen) ver overheen met een totaal van e 1.800 miljard. Het ingrijpen van de Nederlandse overheid was fors, zeker als men dat afzet tegen ons inwonertal. Maar het was nodig: ABN AMRO en het Nederlandse deel van Fortis werden genationaliseerd. ING kreeg een kapitaalinjectie van e 10 miljard, AEGON kreeg e 3 miljard steun en SNS Reaal e 750 miljoen. Om het vertrouwen te herstellen, werd in alle eurolanden en Groot-Brittannië de depositogarantieregeling fors verhoogd en er kwam een garantstelling voor interbancair verkeer. Voor de Nederlandse banken was het uitzingen of de reddingsboei grijpen. De Rabobank koos voor het eerste, omdat de problemen bij nietbeursgenoteerde instellingen kleiner zijn én omdat de greep naar de

www.ikt.nl

reddingsboei forse consequenties heeft: toezicht van de overheid in de vorm van overheidscommissarissen en een verbod op bonussen voor de bestuurders. De garantstelling voor interbancair geldverkeer heeft, volgens Annelies Hogenbirk, weinig invloed. “Want waarom zul je van elkaar lenen als het ook gemakkelijk kan bij de Europese Centrale Bank?”

Brand meester? Of we werkelijk de brand meester zijn, kon Annelies Hogenbirk tijdens haar lezing op 15 december jl. niet zeggen. Daarvoor was het toen in de wereld nog veel te onrustig. Ook was toen nog niets bekend over de toekomstkansen van de Amerikaanse auto-industrie en van de omvang van de Madoff-fraude. “We weten momenteel nog niet of de omvang van het verlies helemaal bekend is en we weten ook nog niet of al de verliezen wel zijn afgeboekt. Het vertrouwen in de financiële rapportages moet terugkomen. Daarvoor is de rol van de IFRS (International Financial Reporting Standards) belangrijk. Ook de rol van de rating agencies moet opnieuw worden bekeken. Is AAA werkelijk AAA? ” De problemen met de drie IJslandse banken die alle een AA-status hadden, zeggen genoeg. De gevolgen voor Nederland zullen in haar ogen lang niet zo dramatisch zijn als voor de Verenigde Staten. “Natuurlijk is het consumentenvertrouwen tot een absurd laag niveau gedaald. De koopkracht van bijna alle inwoners zal in 2009 - mede door de lage olieprijzen - flink stijgen. Zeker als halverwege dit jaar ook de energieprijzen - die altijd achter de ontwikkeling aanlopen - ook naar beneden gaan.” In tegenstelling tot de VS en een aantal andere Europese landen zullen de huizenprijzen in Nederland niet of nauwelijks dalen. “Er is nog steeds een tekort aan koopwoningen en de vooruitzichten zijn gunstig. Alleen bij het verlenen van hypotheken zal kritischer gekeken worden naar het inkomen.” ■

Annelies Hogenbirk zag voldoende lichtpunten om onder de kerstboom plaats te nemen.



Wilmersberg-directeur

“Alles draait om 58

Jan Hein Bartels verkaste - op voordracht van Dick Vollenga - negen jaar geleden van het prestigieuze Kurhaus Hotel in Scheveningen naar Landgoed De Wilmersberg in De Lutte. “Toen eigenaar Ferdinand Fransen me uitnodigde om eens te komen praten, wist ik amper wat over Twente en had ik nog nooit gehoord van het plaatsje De Lutte. Maar toen ik eenmaal binnen was, voelde ik de rust over me heen komen en wist ik dat ik me hier prima thuis zou voelen.” Twente - en zijn hotel - is een plaats om de hectiek van alle dag te ontvluchten. “Het gaat bij ons om het beleven van de rust en de ruimte.” Van de zakelijke bijeenkomsten wil hij er graag meer in huis hebben, maar dat is een doelgroep die moeilijker te bereiken is.

(door Niko Wind)

“Als je rondwandelt over ons landgoed of rustig op het terras zit achter een kopje koffie of een glas wijn, kun je de reeën voorbij zien komen. De konijnen huppelen voor je uit en een keur aan vogelgeluiden vult de lucht.” Niet voor niets heeft Jan Hein vier jaar geleden wandelroutes op het 14,5 ha grote landgoed laten aanleggen. Deze wandelingen, waarvan de langste zo’n 45 minuten duurt, voert de bezoeker langs alle exotische bomen en planten die de oorspronkelijke eigenaren (de familie Blijdestein) verzamelden en naar hun landgoed brachten. “Ik heb - samen met een landschapsarchitect - getracht om het landgoed in de oude staat terug te brengen.

Jan Hein Bartels:

het beleven!”

Lutte’ of ‘Twente’ moet Jan Hein het vooral hebben van de mond-totmond reclame. “Een super tevreden gast die dat uitdraagt naar anderen is veel meer waard dan 100 pagina’s op internet of tientallen fraaie brochures.”

59

Zakelijk markt Het doorgeven van het ‘beleven’ bij De Wilmersberg’ geldt zowel voor de zakelijke markt als de leisure-markt. Om de zakelijke markt kennis te laten maken met de brede mogelijkheden die De Wilmersberg hiervoor te bieden heeft, zijn inspanningen nodig. Voor deze activiteit heeft Jan Hein sinds een klein half jaar Kitty Kuiper als salesmanager in dienst die het gevoel voor gastvrijheid combineert met de ook noodzakelijke harde zakelijkheid en vasthoudendheid. Ze stapte 10 jaar geleden van de toeristische sector over naar de harde zakelijke markt van het documentenbeheer. “Ik voel me hier als een vis in het water en kan zeker mijn expertise gebruiken voor het bewerken van de zakelijke markt. Dat is een moeilijke markt omdat veel landelijke bedrijven hun activiteiten centraliseren in het westen van het land. We moeten dus de directies van de nevenvestigingen bekend maken met de rust en ruimte die Twente te bieden heeft en dat deze vestiging uitermate geschikt is voor het geven van onder andere assessments, teambuilding-activiteiten en bijeenkomsten. Het voordeel voor het bedrijfsleven is dat men vanuit de Randstad binnen 1,5 uur in Twente is.” Kitty is bij veel van die activiteiten letterlijk de spin in het web. Ze legt contacten met workshopleiders en mensen die het fysieke deel van een meerdaags teambuildingstraject kunnen invullen. “En men merkt dan al snel dat bij ons alles mogelijk is.”

Orkest van het Oosten Vitamine A Die rust en die fraaie natuur vormen een van de onderdelen van wat Jan Hein verstaat onder het begrip beleven. “Het gaat vooral ook om de vitamine A, waarbij de A staat voor aandacht. We proberen dit essentiële element in de horeca tot een ware kunst te verheffen. Onze gasten moeten ondervinden dat het hun aan niets ontbreekt en dat ze - vaak ongemerkt - iets extra’s krijgen.” Dat geldt zowel voor de zakelijke klanten als voor de particulier die zo nu en dan een paar dagen komt bijtanken in een van de luxe suites in het hotel. “Als je weet dat de gast verzot is op een bepaald soort port, dan zet je al vast een flesje voor hem klaar. Hetzelfde geldt voor de echtgenote die zich wil laten verwennen in onze beautysalon. Haar favoriete crème ligt voor haar klaar.”

Jan Hein en Kitty willen graag meer grote evenementen en congressen in Twente. In de regio probeert De Wilmersberg met bijzondere activiteiten de (zakelijke) bevolking te trekken. De jaarlijkse Twentse Haringprimeur is inmiddels een begrip, maar ook het openluchtconcert van het Orkest van het Oosten (dit jaar op 30 augustus) begint een traditie te worden. Jan Hein Bartels: “Logistiek is dat altijd wat moeilijk vanwege onze smalle en bochtige toegangsweg. Maar door tijdelijk eenrichtingsverkeer en parkeren op de weilanden van onze buren lukt het ons steeds om zo’n 1.500 bezoekers te ontvangen.” Een nieuwe activiteit waar hij veel van verwacht is het Bilderberg Golfevent. Een toernooi in samenwerking met Het Rijk Golfbanen met voorronden in Nijmegen, Nunspeet, Margraten en Enschede en natuurlijk de ‘grande finale’ in september op ’t Sybrook.

Bilderberg Landgoed De Wilmersberg is al enige jaren alliantiepartner van de Bilderberg Groep, maar besloot eind 2007 om de banden hechter aan te halen. Hierdoor onderging het een naamsverandering naar Bilderberg Landgoed De Wilmersberg. “We kunnen hierdoor nog meer profiteren van gezamenlijke sales en marketingactiviteiten. Daarnaast kunnen we meedoen aan de programma’s voor het opleiden en trainen van medewerkers en ook geeft het ons voordelen op het gebied van inkoop. Het lidmaatschap van de Bilderberg Groep levert De Wilmersberg vooral extra particuliere gasten op. Naast hun website en googelen op ‘de

Trouwen in een circustent Sinds de Wilmersberg verheven is tot een officiële trouwlocatie van de gemeente Losser, is ook het aantal bruiloften flink gestegen. De combinatie trouwen, feesten en overnachten op een unieke locatie doet het uiteraard goed. Door de uitgestrektheid van het landgoed en de wil om het elke gast naar de zin te maken, gebeuren er bij bruiloften en bijeenkomsten ook bijzondere dingen. Ballonvaarten en huifkartochten zijn meer regel dan uitzondering. Een bruiloft in een circustent is weer net even anders. Dit staat Jan Hein Bartels en zijn crew deze zomer te

wachten: een circustent voor het grote feest met daarnaast een kermis voor de kleintjes. “Maar men kan bij ons uiteraard ook trouwen in het prieeltje of op ons grote terras.” Landgoed de Wilmersberg profileert zich steeds meer als hotel voor sportploegen. Zij hebben geregeld groepen topsporters op bezoek: Feyenoord, de schaatsploeg van TVM en veel volleybalploegen. Dat

www.ikt.nl

laatste is niet verwonderlijk omdat de Wilmersberg een van de sponsors is van de dames van Heutink Pollux. “Natuurlijk volgen wij ook de media en het zal in 2009 zeker niet gemakkelijk voor ons worden. Wij verwachten echter dat, door onze persoonlijke service en constante kwaliteit, alle gasten en bedrijven ons trouw blijven.“ ■

Jan Hein Bartels en Kitty Kuiper bij de beeldengroep, een van de kunstwerken op het landgoed.

IPC Transport, Logistiek

Samenwerking is

& Mobiliteit

de sleutel tot succes voor hen alle chauffeurs op. Dat geldt zowel voor het openbaar vervoer, het toeristenvervoer als de taxi’s.” Naast Connexxion verzorgt het ROC uiteraard ook de opleidingen van de chauffeurs van de regionale busondernemingen zoals Arke en OAD en de taxibedrijven in het hele land. Die sterke stijging onder de BBL-ers (beroepsbegeleidende leerweg) betekent echter niet dat het in Almelo veel drukker is geworden. “Wij laten de cursisten uit het land niet naar Twente komen, maar sturen onze docenten op pad.”

60

Beroepsgoederenvervoer Een tweede belangrijke doelgroep van de chauffeursopleiding is het beroepsgoederenvervoer. “Daarvoor hebben we geen standaardpakket, maar gaan we uit van maatwerk. Een chauffeur die alleen in Nederland gaat rijden hoeft uiteraard geen grote kennis van de Engelse of Duitse taal te hebben.” Belangrijker nog zijn de specifieke eisen die gesteld worden voor het rijden met bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen of een exceptionele lading. “Allemaal theorie die de aankomende chauffeur hier of in de eigen omgeving voorgezet krijgt.” Voor de praktijk van het manoeuvreren en laden en lossen heeft Gerard Woesthuis zijn oog laten vallen op de wielerbaan, die naast zijn school is gelegen. “We zijn daarover in goed overleg met de gemeente. Daar voelt men zoveel voor een verplaatsing van deze baan, dat we nu al kunnen starten met het asfalteren van een deel van het terrein.” Als de plannen doorgaan - waar het alle schijn van heeft - krijgen het ROC en Verkeerscollege Twente een oefenterrein van 1,3 hectare, met alle voorzieningen die nodig zijn om een chauffeur alle kneepjes van het vak bij te brengen. “We worden dan ook een belangrijke examenlocatie voor de rijbewijzen C, D en E.” De samenwerking met de Vakopleiding Transport en Logistiek en de Stichting Opleiding- en Ontwikkelingsfonds Beroepsgoederenvervoer (SOOB) is essentieel om op dit terrein echt een totaalpakket te kunnen bieden. Zeker omdat deze stichting over een forse subsidiepot beschikt. “En daar gaat het echt om 100% maatwerk.”

Neem nu de bouw. Daar wordt vaak een enorme vertraging opgelopen omdat bepaalde goederen niet of niet op de juiste plaats zijn geleverd.” Samenwerking met het virtuele IPC voor de bouw ligt daarom voor de hand. Maar ook in de zorg begint steeds meer het besef te ontstaan dat het qua logistiek veel beter en efficiënter kan gaan. “En ook daarbij kunnen we een belangrijke ondersteunende rol spelen.”

Monteurs Het alles-in-één complex in Almelo zal - na de grote verbouwing - een grote diversiteit aan ‘bewoners’ kennen: veel BBL-ers die hun vier dagen in de week combineren met één dag op school, maar ook veel mensen in de praktijk die extra scholing nodig hebben om optimaal te kunnen functioneren. De groep voltijdsleerlingen zal niet zo snel stijgen. Het gaat immers altijd om de combinatie van theorie en praktijk, waarbij leren in de praktijk vaak veel belangrijker (en boeiender) is dan de theorie. Daarom is ook de derde poot van het cluster (de mobiliteit) puur op de praktijk gericht. Gerard Woesthuis wil wel even kwijt dat bij hem onder mobiliteit niet wordt verstaan het op gang houden van verkeersstromen en het terugdringen van files, maar dat het bij hem gaat om de individuele voertuigen: onderhoud en reparatie, schadeherstel en spuiten. Ook hierbij wil Woesthuis zo intensief mogelijk samenwerken en een spilfunctie vervullen binnen de Twentse automobielbranche. “Ons IPC moet de bedrijfsschool worden voor de Twentse truckdealers; een neutraal terrein waar de scholing en bijscholing van alle monteurs kunnen plaatsvinden. Voor de echte praktijk komen er gastcolleges vanuit de verschillende dealers met als praktijkcomponent sleutelen aan de meegebrachte auto.” Met de kreet ‘bijscholing’ loopt Woesthuis nog wel wat op de feiten vooruit. De nascholing van de branchevereniging Innovam is nog geconcentreerd in Nieuwegein. “Dat is mooi voor de monteurs en de dealers in het westen van het land, maar voor alle anderen betekent het veel reistijd en veel fileleed. Een regionale locatie zou meer dan welkom zijn.” Na de uitbreiding met een hal met een extra grote toegangsdeur is de accommodatie in ieder geval klaar voor de komst van grote trucks en veel cursisten.

Heftruckchauffeur

Gerard Woesthuis, directeur van een MBO college én trekker van een IPC.

Het Integraal Praktijk Centrum voor de maakindustrie, waarin het kenniscentrum STODT, Kenteq en het ROC van Twente samenwerken, wordt in de media volop belicht. Maar het is slechts weinigen bekend dat dit IPC navolging heeft gekregen in twee andere, voor Twente uiterst belangrijke bedrijfstakken. Er is inmiddels een virtueel IPC voor de bouwnijverheid ontstaan, gegroepeerd rond de Saxion-lector ‘Vernieuwend ondernemen in de bouw’, Bas van der Veen. Het tweede amper bekende IPC richt zich op de totale transportsector en het fysieke intern transport. Binnenkort start de verbouwing van de ROC-locatie aan de Sumpel in Almelo, direct achter de woonboulevard. Na de zomer van 2009 moet hier het IPC Transport, Logistiek & Mobiliteit volledig operationeel zijn. Ook in ‘Den Haag’ heeft men gemerkt dat er in Almelo iets bijzonders gebeurt. Het IPC profiteert sinds 1 januari van een

landelijk innovatiearrangement. De vereiste cofinanciering van 20% door het bedrijfsleven werd ver overschreden. Een bewijs dat de branche hoge verwachtingen koestert.

(door Niko Wind)

Trekker van dit unieke IPC is Gerard Woesthuis, directeur van het MBO college voor Transport, Logistiek & Mobiliteit, een van de colleges binnen de sector Technologie van het ROC van Twente. Hij mag zich de trotse directeur noemen van de opleiding met het grootste stijgingspercentage van het ROC. “Die stijging van bijna 27% ten opzichte van 2007 is goeddeels toe te schrijven aan de samenwerking met busbedrijf Connexxion en het Verkeerscollege Twente. Wij leiden momenteel ook

Gerard Woesthuis heeft bewust geknokt voor een naam van zijn college waarin drie begrippen staan. “ Ik heb gestaan op de trits transport, logistiek en mobiliteit omdat we op al deze drie terreinen actief zijn en er geen allesomvattend begrip voor bestaat.” Rijden op een 20-tonner of in een taxi is immers totaal iets anders dan met een heftruck manoeuvreren tussen de stellingen van een groot magazijn.” Die interne logistiek is de tweede poot onder zijn MBO college en dus onder het IPC Transport, Logistiek & Mobiliteit. “We bemoeien ons nadrukkelijk niet met het ontwikkelen van ICT-systemen, maar leren de studenten wel hoe ze daar mee om moeten gaan. En ook daar kunnen we maatwerk leveren, zowel in primaire opleidingen als in de nascholing.” Die ene dag dat een BBL-er naar school gaat, wordt - net als bij de chauffeursopleiding - zowel aandacht besteed aan de theorie als aan de praktijk. Gerard Woesthuis wil echter veel verder gaan dan de opleiding tot heftruckchauffeur en de dienstverlening aan grote logistieke bedrijven. “Ook in andere sectoren wordt de logistiek steeds belangrijker.

www.ikt.nl

Toestroom Ook bij de monteursopleiding voor personenauto’s is samenwerking troef. “Binnen ons gebouw komt een echte werkplaats, die gerund wordt door de scholieren zelf. Zij zullen - gecoacht door vakdocenten - aan de slag gaan met echte auto’s. ”En onder echt wordt hier verstaan auto’s van klanten van garages in de buurt. “Dat is veel beter dan het knutselen aan oefenvoertuigen. Ze moeten daar bouten los draaien die al honderd keer zijn losgedraaid. Bij het werken aan klantauto’s zullen ze merken dat het in de praktijk vaak veel moeilijker is.” Hoewel de transportsector in zwaar weer is beland, wil Gerard Woesthuis de instroom versterken, onder meer door een nog nauwere samenwerking met het VMBO. “We moeten nu zorgen voor voldoende instroom om - als het tij is gekeerd - voldoende vakmensen te hebben om de gaten die dan vallen op te vullen.” Zijn ‘opperbaas’ Hans Schutte zei in de VIT-nieuwsbrief ter gelegenheid van de lunchbijeenkomst over de innovatie in de maakindustrie hetzelfde: “Nu innoveren en nu opleiden om straks de grote slag te kunnen slaan.” ■

61

Innovatieroute komt nu echt op stoom

Hightech profiteert van MAIN MEP 63 Sumipro-directeur Ben Lubberman (l) is blij met de steun van de projectleider van MAIN, Dick Overduin.

Bijna drie jaar na de start van het Innovatieplatform Twente begint ‘onze’ innovatieroute echt op stoom te komen. Tijdens een VIT-lunch begin december jl. in het nieuwe ROC in Hengelo kwamen de ontwikkelingen in de maakindustrie vol aan bod. Naast het Integraal Praktijk Centrum, waarin STODT, Kenteq en het ROC samenwerken, lag de nadruk vooral op de directe stimulering van de innovatie binnen het technisch MKB: de activiteiten van MAIN, het Manufacturing And Innovation Network, waarin het Innovatieplatform Twente niet leidend is, maar een belangrijke stimulerende rol speelt en waarvoor het een aantal kaders heeft vastgesteld. Voor het inmiddels al 12-jaar oude actieprogramma Versterking Industrie Potentieel Twente was het een mooie gelegenheid om weer eens te laten zien waar een eensgezind Twente toe in staat is.

zijn gehonoreerd. In totaal zijn er bij de MAIN MEP-projecten 40 bedrijven betrokken. Dick Overduin is vanzelfsprekend uiterst tevreden. “Alle projecten vallen voor 100% binnen onze doelstellingen: het stimuleren van de productontwikkeling, de uitbouw van markten en het slimmer produceren. Dus lean of met een minimale inzet van menskracht waardoor in een 7x24 uur-productie de dure machines maximaal worden benut.” Projectleider Arnold Heikoop van het Enschedese ontwerp- en engineeringsbureau Stevens idé partners verving tijdens de VIT-bijeenkomst directeur Jacques Stevens. Voor hen opent MAIN MEP de mogelijkheid om samen met marktleider Bredel te gaan werken aan nieuwe typen slangenpompen. “We hebben al verschillende opdrachten voor hen uitgevoerd, maar hebben nooit de tijd (en het geld) gehad voor een gestructureerde langjarige samenwerking. Dankzij deze bijdrage kunnen we nu beiden profiteren van elkaars kennis. Wij helpen Bredel met het ontwikkelen van nieuwe producten en wij kunnen ons verder verdiepen in de wereld van de pompen en doseersystemen.”

(door Niko Wind)

Op 3 micron nauwkeurig MAIN is het (logische) vervolg op de Oostelijke T&U-agenda, waarmee vele tientallen bedrijven geholpen werden om vraag en aanbod binnen de toeleveringsketen beter op elkaar af te stemmen en de samenwerking te verbeteren. Dick Overduin van STODT was de spin in het web bij de T&U-agenda en heeft dezelfde rol binnen MAIN op zich genomen. “MAIN is een netwerk waarbinnen de grote partijen binnen de oostelijke maakindustrie samenwerken: FME-CWM, Metaalunie, OOST NV, PKM, STODT, Syntens en VMO. De MAIN-monitorgroep wordt gevormd door de directeuren van acht toonaangevende maakbedrijven in Overijssel en Gelderland.” Binnen deze monitorgroep werd het idee geboren om de innovatiekracht van de kleinere maakbedrijven te vergroten door samenwerkingsverbanden actief te ondersteunen. MEP (Manufacturing Excellence Project) was geboren. EFRO was - via beide provinciebesturen - enthousiast en stelde enkele miljoenen euro’s ter beschikking. Om hoeveel geld het exact gaat, wordt op 27 januari a.s. duidelijk als - weer in het nieuwe ROC - gedeputeerde Carry Abbenhues en haar collega Dick Buursink de beschikkingen komen uitreiken. Doordat co-financiering van de bedrijven wordt geëist, is de totale investeringsimpuls het dubbele van dit bedrag.

Slangenpompen en lenzen De doelgroep, het innoverende bedrijfsleven, reageerde enthousiast en massaal. Er werden 18 samenwerkingsprojecten aangemeld waarvan er 16

www.ikt.nl

De Almelose lenzenspecialist Sumipro krijgt zelfs geld voor twee projecten. Samen met plaatsgenoot Boessenkool gaat men bezig met het ontwikkelen van een optisch meetsysteem voor lenzen met een diameter van anderhalf tot drie meter. Met dit systeem moeten oneffenheden in de orde van 3 micron kunnen worden gemeten. Het tweede project van Ben Lubbermans bedrijf heeft betrekking op het aanbrengen van een antireflecterende laag op kunststof lenzen. De huidige techniek kan - vanwege de hoge temperatuur - niet worden toegepast. Solmates, een spin-off van het MESA-instituut, was er in geslaagd om via een chemisch procedé bij kamertemperatuur deze laagjes aan te brengen. De derde partner, TSST, zorgt voor de reactoren waarbinnen dit proces op grotere schaal en dus commercieel kan worden uitgevoerd.

Moderator Mogelijk nog belangrijker dan het geld zijn de moderatoren die de ondernemers helpen bij het vormgeven van de samenwerking. Zij moeten ervoor zorgen dat al bij de start alles zó goed is geregeld dat er geen onenigheid over bijvoorbeeld het intellectuele eigendom kan ontstaan. Deze moderatoren hebben - evenals de vertegenwoordigers van de participerende organisaties - frequent overleg, waardoor eventuele extra vragen vanuit de bedrijvenclusters snel kunnen worden beantwoord. Dick Overduin en zijn collega’s kennen immers alle bedrijven in OostNederland dusdanig goed dat elke vraag om extra kennis onmiddellijk ■ kan worden ingevuld.

IKT in trek bij jonge bedrijven en jonge ondernemers

José wil (ook) MKB 64

José de Langen werd door Jaap Spoorenberg letterlijk in de bloemetjes gezet.

De Industriële Kring Twente verjongt in snel tempo. De tijd van de grijze mannen in streepjespakken lijkt voorbij. Bij de bijeenkomsten van de werkgroepen zie je het nog niet zo sterk, bij de kringbijeenkomsten des te meer. Zeker als het gaat om pure netwerkbijeenkomsten zoals de afsluiting van een (roerig) jaar. Tijdens de oudejaarsbijeenkomst van de kring Enschede ging voorzitter (en bankier) Jaap Spoorenberg - naast de problematiek van de economische terugval - nadrukkelijk in op de toestroom van jonge bedrijven en jonge ondernemers. Hij onderstreepte dat door het ‘jongste’ lid van IKT-Enschede in de bloemetjes te zetten en te fêteren op een fles wijn uit het chateau ‘De Langen’.

(door Niko Wind)

De ‘keuze’ van deze ‘jongste’ deelnemer bleek een schot in de roos. José de Langen was toen op een paar dagen na veertig jaar jong, moeder van drie kinderen en een onderneemster die haar acquisitie én haar werk voor een groot deel baseert op netwerken. Haar besluit om zich bij IKT aan te sluiten was dan ook vooral gebaseerd op de wens om haar netwerk uit te breiden. “Ik heb een wat vreemde opleiding: HBO-Verpleegkunde en daarna Bestuurskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Vanuit die achtergrond heb ik me geworpen op een van de grootste problemen binnen de gezondheidszorg: de communicatie.” Zij doet dit niet alleen in de vorm van advisering en coaching, maar opereert ook als interim manager. Maar dan voor een relatief korte perioden van maximaal 9 maanden. Als organisatieadviseur kan dit langer zijn.

Spin in het web Ondanks die veelheid aan activiteiten is José een eenpitter: een solist, die tegelijkertijd als een spin opereert in een netwerk van collega’s. “Het aanbod aan werk is nog te wisselend om daarvoor op dit moment vast personeel aan te nemen. Als ik zelf te veel werk heb, huur ik een freelancer

in. Alleen voor officeondersteuning verwacht ik in 2009 wél iemand nodig te hebben.” Ze houdt zelf de touwtjes strak in handen, vanaf het intakegesprek tot met de afronding en de facturering. “De freelancers en officemedewerkers werken onder mijn vlag en moeten dezelfde kwaliteit leveren. Naar de klant toe zijn het immers mijn medewerkers.” Op haar website (www.delangenconsultancy.nl) staan drie concrete activiteiten: organisatieadvies, interim-management en managementcoaching, waarmee ze zich tot nu toe vrijwel volledig richtte op de gezondheidszorg, de kinderopvang en gemeentelijke diensten. “Het gaat bij mij om het begeleiden van organisaties bij verandertrajecten op het gebied van strategie, herstructurering, cultuurverandering, management & leiderschap. Het moet altijd gericht zijn op het creëren van een financieel gezonde organisatie, waarin medewerkers met plezier werken en de klant zeer tevreden is.”

Groei Als iedere ambitieuze jonge ondernemer wil De Langen groeien. Maar dan met name door - naast secretariële en administratieve medewerkers - meer freelancers aan het werk te hebben. “Ik werk nu al drie jaar vanuit een kantoor aan huis. Momenteel is dat een ideale oplossing om werk en privé goed te kunnen combineren. Daarnaast doen de oppas en mijn partner ook veel thuis.” Wel wil ze in dit jaar een extern kantoor gaan openen in Delden, om zo werk en privé meer te gaan scheiden en te groeien als onderneming. Hoewel er in haar drie markten voorlopig nog meer dan genoeg werk is, wil José haar blikveld (en dus gaar werkterrein) verbreden naar het MKB. “Er zijn natuurlijk verschillen tussen het ‘harde’ bedrijfsleven en de ‘softe’ gezondheidszorg en gemeenten, maar in wezen draait het overal om één ding: zorgen dat een organisatie goed draait en dat de mensen er met plezier - en dus met volle inzet - werken. Het toverwoord is bijna altijd communicatie.” Het lijkt misschien paradoxaal, maar José is er heilig van overtuigd dat haar ervaring in de zachte sector haar bijzonder goed van pas kan komen in het bedrijfsleven. “Door net iets anders en dus verassend te opereren, kun je net die extra kick geven die nodig is om een organisatie die dreigt te ontsporen weer volledig op de rails te zetten.” ■

Scope Nieuwe deelnemers

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen. Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur per e-mail aan te leveren.

65

IKT-Almelo Santar B.V. Calslaan 17 7522 MJ Enschede Contactpersoon: Dhr. B.C.G. Moerdijk Ook deelnemer geworden van IKT-Enschede en IKT-Hengelo De Boddenstam B.V. Reviuslaan 10 7607 NT Almelo Contactpersoon: dhr. B.H. Hulshof RA

IKT-Enschede MONTIX Institutenweg 40-42 7521 PK Enschede Contactpersoon: dhr. M. van den Berg New Destination B.V. Oude Needseweg 14 7475 MG Markelo Contactpersoon: dhr. ir. A. Oosting

Ons adres: IKT/Twentevisie T.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE

Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 E-mail [email protected]

Begin 2009 start STODT Bedrijfsopleidingen voor het eerst en als enige in Nederland met een BBL-opleiding tot CNC-productietechnoloog, niveau-4. Deze vakopleiding voor CNC vaklieden biedt inzicht en kennis in de moderne manier van verspanen. Door training in een productieomgeving met een verspanende bewerkingscel en een multitask verspaningsmachine krijgt de cursist inzicht in het 24/7 productieconcept en de bijbehorende processen. De opleiding is ingericht naar het kwalificatiedossier van KENTEQ niveau-4 (crebo 92512). Voor meer informatie: André Swart, Hoofd STODT Bedrijfsopleidingen [email protected] Pieter Dillingh (43) is de onlangs vertrokken Rob van Lambalgen opgevolgd als programmadirecteur van het Innovatieplatform Twente. Als senior projectmanager Ontwikkeling en Innovatie bij ontwikkelingsmaatschappij Oost NV was hij nauw betrokken bij de totstandkoming van uiteenlopende innovatietrajecten, zoals het nationale programma, de regionale variant Nano4Vitality en de oprichting en begeleiding van het Industrial Design Centre.

IKT-Haaksbergen Raadhuys Personeelsdiensten B.V. G.L. Rutgersweg 1 7161 PC Neede Contactpersoon: dhr. G. Legtenberg

Jacobine Tinselboer is op 24 november jl. door Hare Majesteit de Koningin benoemd tot notaris en is op 17 december jl. door de Rechtbank te Almelo beëdigd. Tinselboer is op 1 april 2008 toegetreden als partner (aandeelhouder) bij KienhuisHoving en werkzaam als kandidaat-notaris in de praktijkgroep Ondernemingsrecht. Ze wordt een van de jongste notarissen van Nederland.  ■

IKT-Oldenzaal Landgoed de Holtweijde Spiekweg 7 7635 LP Lattrop Contactpersoon: dhr. M. Vlek

Meer nieuws op www.ikt.nl De website van IKT is vernieuwd. Naast een andere vormgeving en een meer logische manier om de presentaties van de verschillende bijeenkomsten te downloaden, zijn er twee rubrieken toegevoegd: ‘Persberichten deelnemers’ en ‘Goed om te weten’. In de rubriek Persberichten deelnemers wordt het nieuws opgenomen dat de deelnemers toezenden aan [email protected]. Een deel daarvan wordt (vaak in gecomprimeerde vorm) ook in de rubriek Scope van Twentevisie gepubliceerd. De rubriek Goed om te weten is bedoeld voor laatste nieuwtjes zoals bijeenkomsten die na het sluiten van Twentevisie zijn aangemeld. Ook de gasten bij de opnamen van het radioprogramma Memphis zullen hierop worden vermeld. Uiteraard kunt u er informatie vinden over alle IKT-deelnemers en alle IKT-bijeenkomsten. I&O Research heeft een schat aan gegevens over de Twentse economie aangeleverd voor de rubriek Statistieken Twente.

www.ikt.nl

Pieter Dillingh

Twente Agenda 2009 66

Datum

Aanvang

Onderwerp

Organisatie

29 jan. 3 febr. 5 febr. 12 febr. 2 mrt. 3 mrt. 3 mrt. 10 mrt. 16 mrt. 18 mrt. 24 mrt. 25 mrt. 27 mrt. 6 apr. 7 apr. 15 apr. 16 apr. 21 apr. 6 mei 12 mei 18 mei 28 mei 2 juni 2 juni 3 juni 4 juni 8 juni 10 juni 11 juni 16 juni 22 juni 23 juni 24 juni 1 sept. 3 sept. 14 sept. 16 sept. 16 sept. 17 sept. 21 sept. 24 sept. 30 sept. 1 okt. 5 okt. 6 okt. 6 okt. 13 okt. 3 nov. 5 nov. 12 nov. 14 nov. 16 nov. 18 nov. 20 nov. 23 nov. 25 nov. 1 dec. 7 dec. 9 dec. 10 dec. 15 dec.

18.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 11.30 uur 12.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 11.30 uur 07.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 07.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 15.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 18.00 uur 16.00 uur 09.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur

Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-West-Twente Opname programma Memphis Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Opname programma Memphis Lunchbijeenkomst IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Jaarvergadering + Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Jaarvergadering + lunchbijeenkomst IKT-Enschede Jaarvergadering/lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Opname programma Memphis Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen Jaarvergadering + lunchbijeenkomst IKT-Hengelo Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo Opname programma Memphis Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Opname programma Memphis Jaarvergadering/Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Jeu de boules IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Almelo Opname programma Memphis Informele bijeenkomst IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo e.o. Bedrijfsbezoek IKT-Berkelland Bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Avondbijeenkomst IKT-Haaksbergen Jaarvergadering IKT Bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Opname programma Memphis Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Opname programma Memphis Twente Concert Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Interregionaal Klootschiet Toernooi Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Berkelland Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Opname programma Memphis Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Eindejaarsbijeenkomst IKT-Almelo Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo

IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT Twentevisie IKT IKT IKT IKT

Voor nadere informatie: IKT tel. 053 - 484 99 80 Twentevisie www.twentevisie.nl