Afval is leuk, leerzaam & nuttig!

Afval is leuk, leerzaam & nuttig!

Afvalboekje voor basisscholen

ER ZIT MEER IN AFVAL ISO 14001

Als je dit boekje uit hebt ben je een echte afvalexpert. Je weet dan alles over recycling en: • Batterijen • Elektrische apparaten • Glas

Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek Postadres: Postbus 18 • 1400 AA Bussum Bezoekadres: Hooftlaan 32 • 1401 EE Bussum Telefoon: 035 - 699 18 88 • Fax: 035 - 694 17 45 E-mail: [email protected] • Internet: www.gad.nl

• Groente-, fruit- & tuinafval • Kringloopspullen • Oud papier en karton

• Restafval • Textiel • Blikjes

ER ZIT MEER IN AFVAL

Met dit boekje kom je veel te weten over het afval dat je thuis tegenkomt. Je zult ontdekken dat afval leuk, leerzaam en vooral ook heel nuttig kan zijn.

e Inhoudsopgav Onderwerp

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

4

Er zit meer in afval Kringloopspullen Oud papier en karton Glas Batterijen Textiel Elektrische apparaten Keuken- en tuinafval Blik Zwerfafval Afval op het internet Vraagbaak Antwoorden


Bladzijde

5 7 8 12 15 17 20 22 24 26 28 30 31

1. Er zit meer in afval Allemaal hebben we te maken met afval. Het meeste afval ontstaat bij de mensen rondom het huis. Kijk thuis maar eens in de prullenbak of in een vuilniszak of afvalcontainer. Vaak denken we dat afval alleen maar vies is. Dat is niet waar! Veel afval is juist heel nuttig. Denk maar eens aan een lege fles van glas of aan oude kranten. Van oud glas en oud papier kan je weer nieuwe flessen en kranten maken. Zo kan je van bijna al het afval weer nieuwe dingen maken. Hoe dat allemaal gaat lees je in dit boekje. Je zult ontdekken dat afval ook heel interessant en leuk kan zijn.

Wist je dat: • Er van groente-, fruit- en tuinafval compost wordt gemaakt voor onder andere gebruik in tuinen, plantsoenen en sportvelden? • Takken worden versnipperd en gebruikt als verharding van bijvoorbeeld een bospad? • Oud papier en karton bijna volledig opnieuw te gebruiken zijn? Dat je van een oude krant 6 keer een nieuwe kan maken? • Bijna al het oude glas wordt omgesmolten en gebruikt voor het maken van nieuw glas? • Een deel van het ingeleverde Textiel als tweedehands kleding een nieuw leven krijgt en dat van restanten textiel bijvoorbeeld poetsdoeken worden gemaakt? • Oude houten planken worden versnipperd en geperst tot onder andere spaanplaat?

MEER SCHEIDEN MINDER AFVAL ER ZIT MEER IN AFVAL

5

Meer scheiden, minder afval Veel afval wordt niet apart gehouden maar bij elkaar gegooid. Dit is wel lekker makkelijk, maar ook heel erg zonde! Als je afval bij elkaar doet, kan je het niet opnieuw gebruiken. Als het afval door elkaar is weggegooid, kan het alleen nog maar worden verbrand. Dat is niet zo goed voor het milieu. Verbranden kost ook veel geld. Je begrijpt het al: hoe meer afval we apart houden, hoe beter dat is voor het milieu en de portemonnee! Blikjes vormen een uitzondering. Blikjes hoeven niet apart te worden gehouden maar mogen gewoon in de prullenbak. In het hoofdstuk over blik zal je lezen waarom.

Van afval kun je prachtige kunstwerken maken! 6

Het allerbeste is het om te voorkomen dat afval ontstaat. Je kan bijvoorbeeld zelf een tas meenemen als je boodschappen gaat doen. Dan heb je geen plastic tasje nodig! Ook kan je proberen zoveel mogelijk spullen te kopen die niet verpakt zijn in plastic. Bijvoorbeeld onverpakte groenten en fruit op de markt. Je kunt ook nog iets leuks of nuttigs doen met oude spullen. Je kan er een kunstwerk van maken. Je kan het ook weggeven aan een vriendje of vriendinnetje dat het nog wel leuk vindt. Dit boekje staat boordevol met leuke afvalweetjes, vragen en opdrachten. Als je het boekje uit hebt weet je waarom het scheiden van afval zo belangrijk is. Ook weet je wat je allemaal met afval kunt doen.


2. Kringloopspullen Wat zijn Kringloopspullen? Veel mensen gooien spullen weg die misschien wel oud zijn, maar nog niet kapot. Het gaat hier om spullen die je niet meer wilt hebben, maar die een ander misschien nog goed kan gebruiken. Het is zonde als deze spullen bij het afval komen. Denk maar eens aan een oud boek of een oude fiets. Misschien is er nog wel iemand heel blij met die oude fiets of dat boek. Spullen die voor de tweede keer door iemand gebruikt worden noemen we kringloopspullen of tweedehands spullen. Andere spullen die vaak een tweede leven krijgen zijn bijvoorbeeld meubels, kleding en televisies. Nog bruikbare spullen kun je naar een kringloopwinkel brengen of laten ophalen. In de kringloopwinkel worden spullen opgeknapt en verkocht. Alles wat nog bruikbaar is kan zo via een kringloopwinkel een tweede leven krijgen.

T ps Je kunt natuurlijk oude spulletjes cadeau doen aan een vriendje of vriendinnetje!

Vraag/opdracht Weet je wat kringloop is? Misschien kun je met de klas een rommelmarkt organiseren, bijvoorbeeld voor een goed doel. Met het verdiende geld kun je ook met de klas wat leuks doen of kopen.

e gt door d Afval krij een tweede er afval kringloop ontstaat er mind ilieu! leven, zo beter voor het m en dat is ER ZIT MEER IN AFVAL

7

Wat zamelen we in? Voor een heleboel mensen is het apart houden van oud papier een gewoonte. In ons land houden we per persoon per jaar ongeveer 66 kilo papier apart. Daar zitten vast jouw oude tijdschriften, dozen en printjes uit de computer bij. Maar om het weer goed te kunnen gebruiken moet papier wel gescheiden worden ingezameld. Als we het bij het restafval zouden doen, wordt het vies en nat. Dan is het niet meer geschikt om er schoon, nieuw papier of karton van te maken.

Wat is oud papier en karton? Elke dag gaan er ongemerkt stapels papier en karton door onze handen. De krant, de Donald Duck, het clublad, de Tina, brieven. We lezen van papier en we leren eruit, zoals dit boekje. We schrijven onze boodschappen op een papiertje, we betalen ze met papier en nemen ze vaak in een kartonnen doos mee naar huis. En zelfs op de wc kunnen we niet zonder! De hele dag door kunnen we papier en karton dus uitstekend gebruiken. En wat nu zo bijzonder is, daarna óók nog. 8


Waarom oud papier en karton apart? Omdat je van oud papier en karton weer nieuw papier en karton kunt maken! Dit kan maar liefst zes keer. Papier wordt gemaakt van hout van bomen en van oud papier. Als we geen oud papier zouden gebruiken, zouden we heel veel bomen nodig hebben. In Nederland gebruiken we gelukkig veel oud papier voor het maken van nieuwe kranten, dozen en boekjes. Daarom hebben we maar weinig bomen nodig! In Nederland gebruiken we voor het maken van nieuw papier 75% oud papier en maar 25% hout van bomen. Door het hergebruik besparen we dus waardevolle bomen en voorkomen we een enorme berg afval. Oud papier apart houden is daarom goed voor het milieu.


9

in? r ie p a p d u o e w n le e Hoe zam De inzameling gaat meestal op twee manieren. Huis-aan-huis door verenigingen, scholen en kerken. Dan hoef je het oude papier alleen maar voor de deur aan de weg te zetten. In een doos of in een speciale papiercontainer. Met de opbrengst van het inzamelen kan men extra dingen doen. Maar je kunt oud papier meestal ook zelf brengen naar school, de sportclub of een speciale brengplek in jouw gemeente.

Letten dOie inpd!e kattenbak dienst heenboboekn sgaenditaaanir Kran hilderwerk hikt rming bij sc e h c s e b jn niet gesc ls zi a r of ie p a p n es en keuke papier, tissu ik. voor hergebru

10


Recycling: wat levert het op? Met z’n allen zijn we dus best fanatieke oud papier inzamelaars. We helpen daarmee het milieu. Hoe gaat het kringlooprondje verder? Oud papier wordt na inzameling eerst gesorteerd en geperst. Daarna gaat het naar de papierfabriek, waar er nieuw papier van wordt gemaakt. Als we dat na gebruik weer bij het oud papier doen, is de kringloop rond. In totaal recyclen we in Nederland 74% van het oud papier. Dat is al veel, maar kan nog meer worden. 100% recycling kan niet, want ongeveer 15% van het papier en karton gebruiken we om wc-papier, papieren zakdoekjes, behang en geld van te maken. Dit kan dus niet opnieuw gebruikt worden.

Opdrachten • Noem 4 producten van papier en karton (2 verpakkingen en 2 andere producten). • Onderzoek of jouw school oud papier inzamelt, waar dat allemaal vandaan komt, waar het naartoe gaat en wat de school met de opbrengst doet. •

Noem 4 dingen die bij het oud papier mogen en noem 2 dingen die niet bij het oud papier mogen. En weet je ook waarom dat wel en niet mag?


11

4. Glas Wat is glas? Veel producten zijn verpakt in glazen potten of flessen. Het handige van glas is dat je er doorheen kunt kijken en kunt zien wat er in de pot of fles zit. Je zal maar chocopasta willen kopen en je komt thuis met erwten!

12


Waarom glas apar t inzamelen? Het glas waarvan de flessen en potten zijn gemaakt, kun je steeds weer opnieuw gebuiken. Dan moet je glas wel apart inleveren! Dat kan door statiegeldflessen in te leveren bij de supermarkt en door alle andere lege glazen potten en oude flessen in de glasbak te gooien. Dat scheelt in de winning van grondstoffen, het bespaart energie en voorkomt jaarlijks een enorme berg afval: zo’n 400.000 ton.

De glasbak Natuurlijk ken je de glasbak! Er staan in Nederland meer glasbakken dan brievenbussen. En heb je al eens een glazen potje of lege fles in de glasbak gegooid? Doe maar eens, want scherven brengen geluk! En het is leuk, want je hoort het glas kapot vallen op andere glazen potjes en flessen. Er zijn dus veel andere mensen die ook glas in de glasbak gooien, en dat is maar goed ook!

Waarom wit bij wit, bruin bij bruin en groen bij groen Er zijn drie soorten glasbakken, één is speciaal voor wit (doorzichtig) glas, één voor bruin glas, en één voor groen glas en alle andere kleuren. Zo scheiden we het glas per kleur. Dat doen we om het goed te kunnen hergebruiken: van witte scherven maken de glasfabrieken wit glas, van bruine scherven bruin glas en van groene scherven groen glas. Als iemand een bruine fles bij het witte glas gooit, dan kan het glas in die bak niet meer goed worden hergebruikt.

Wat mag er niet in de glasbak? Niet al het glas mag in de glasbak, maar alleen glazen verpakkingen, zoals potten en flessen. Wat niet in de glasbak mag zijn bijvoorbeeld ruiten en spiegels, omdat die van een heel ander soort glas worden gemaakt. Maar ook geen bloemenvazen, vissenkommen en glas dat heel heet mag worden zoals een koffiekan. Glas voor koffiekannen smelt namelijk niet in de oven van een glasfabriek. In de glasbak mogen natuurlijk ook geen dingen die helemaal niet van glas zijn gemaakt, zoals doppen, porselein, aardewerk en kurken.

Nieuw glas gemaakt van oud glas Er wonen ongeveer 16 miljoen mensen in Nederland. Al deze mensen gebruiken elk meer dan 30 kilo glas per jaar. Opgeteld is dit een heleboel: ongeveer 500.000.000 kilo. Glas wordt gemaakt van zand, soda en kalk. Dit wordt in een hete oven gestopt, met een temperatuur van wel 1500 graden Celsius. Maar we maken glas ook van oud glas: dat is het glas dat al die miljoenen mensen in de glasbak hebben gegooid! Ongeveer 80% van al het eenmalige verpakkingsglas, flessen en potten waarop geen statiegeld zit, komt in de glasbak terecht. Dat is een goede zaak, want van dat glas kunnen weer nieuwe potten en flessen worden gemaakt.


13

Wat gebeurt er met oud glas? Met een speciale auto gaat al het glas naar een glasrecyclingfabriek. Daar wordt het schoongemaakt: afval zoals metalen en plastic doppen wordt eruit gehaald. De schone scherven glas worden doorverkocht aan de glasfabrieken die het omsmelten tot bijvoorbeeld nieuwe flessen en potten. Dit recyclingrondje van glas kan eindeloos worden herhaald. Als glasscherf kun je dus heel wat meemaken!

Wat kun je zelf doen? Al het glas, ook de kleine flesjes en potjes, in de glasbak gooien. Let wel op de juiste kleur. Hierdoor help je een handje mee aan een beter en schoner milieu. Doe dus mee, en vertel iedereen hoe belangrijk het is. Je weet nu hoe het zit!

14


Opdrachten • Noem 4 producten die je in glas verpakt kunt kopen (2 eten en 2 drinken). • Noem 4 producten, die niet in de glasbak mogen maar die sommige mensen er wel in gooien (2 van glas, en 2 niet van glas). En weet je ook waarom dat niet mag? • Met glas kun je ook allerlei leuke dingen knutselen, bijvoorbeeld een lampje. Beplak een glazen pot aan de buitenkant met gekleurd vloeipapier. Zet er een waxinelichtje in, en je hebt gezellig licht in huis. Wel eerst de gordijnen dicht doen, dat maakt het nog sfeervoller!.

Waarom worden batterijen apart ingezameld? In batterijen zitten stoffen die slecht zijn voor het milieu. Daarom is het belangrijk dat je een lege batterij nooit bij het gewone huisvuil doet, maar apart inlevert bij een van de inleverpunten. Ongeveer 80% van alle lege batterijen in Nederland wordt ingezameld. Batterijen kun je inleveren bij: • supermarkten • winkels die batterijen verkopen • campings en bungalowparken • scheidingsstations/KCA-depots gemeenten • de Chemokar

5. Batterijen

Batterijen en metalen In batterijen zitten metalen zoals nikkel, staal, zink, mangaan en zilver. Die kunnen er uit worden gehaald om weer opnieuw te gebruiken voor het maken van allerlei producten. Maar natuurlijk ook weer voor nieuwe batterijen.


15

Meer batterijen dan je denkt Ook bij jullie in huis liggen veel batterijen. Meer dan je denkt! Niet alleen die leeg zijn en in allerlei laatjes liggen, maar ook die in apparaten zitten. Van sommige apparaten weet je soms niet eens dat er een batterij inzit. Wist je dat er batterijen zitten in rookmelders, fotocamera’s, afstandsbedieningen, kruimeldieven, elektrische tandenborstels, digitale weegschalen, gameboys, elektrisch speelgoed, draadloze telefoons, snoerloze boormachines en zelfs in de centrale deurvergrendeling van de auto?

16


Wat gebeurt er met lege batterijen Eerst halen vrachtauto’s de ingeleverde lege batterijen op bij scholen en winkels en brengen deze naar een sorteerfabriek. Daar sorteren mensen aan een lopende band de batterijen op soort en chemische samenstelling. Dat zien ze aan de vorm van de batterij of aan speciale lichtgevende tekens die sommige batterijen hebben. Als een ultraviolette lamp hierop schijnt, lichten deze tekens op. Zo komt elke soort batterij in een aparte bak te liggen. Na het sorteren gaan de batterijen naar verschillende recyclingbedrijven. Daar wordt via een chemisch proces het staal, nikkel, zink, mangaan en zilver teruggewonnen. Zestig tot tachtig procent van het gewicht van batterijen wordt zo opnieuw gebruikt.

Opdracht • Waar gebruiken jullie in huis batterijen? • Vul voor elke kamer in hoeveel batterijen jullie gebruiken of hebben liggen. Denk aan lege en volle batterijen.

6. Textiel Wat verstaan we onder textiel? Bij textiel denk je vaak alleen aan de broek en trui die je aan hebt. Maar er zijn veel meer dingen van textiel. Bijvoorbeeld handdoeken, theedoeken, lakens, dekens en schoenen.

Waarom textiel apart inzamelen Textiel kun je uitstekend hergebruiken. Heel veel oude kleding kan nog best worden gedragen. Ook kan kleding worden verkocht in tweedehands winkels. Lakens of kapotte en versleten kleding zijn ook nog nuttig als vulmiddel of voor andere doeleinden. Zo leveren ze geld op voor het goede doel en krijgt textiel een tweede leven.

Help het goede doel! Vaak wordt textiel ingezameld voor het goede doel. De opbrengst van de verkoop is bestemd voor bijvoorbeeld mensen in arme landen, of noodhulpprojecten bij rampen. Gooi daarom textiel niet zomaar weg!

Huis aan huis inzameling en textielcontainers. In alle gemeenten staan textielcontainers. Het textiel moet je wel even verpakken in een plastic zak voordat je het in de container stopt. Zo blijft het textiel beter bruikbaar en is het makkelijker te sorteren. Soms kun je ook textiel bij jou thuis op de stoep zetten. Je krijgt dan een speciale textielzak in de brievenbus.


17

Wat mag niet bij textiel Bijna al het textiel wat je niet meer gebruikt kan in de textielzak of in de textielcontainer. Het textiel moet wel droog zijn. Nat textiel gaat schimmelen en dan kun je het textiel niet meer hergebruiken. Ook textiel dat niet gemakkelijk is schoon te maken, bijvoorbeeld een poetsdoek die is gebruikt bij het verven, is niet recyclebaar. Dit textiel mag in de grijze container.

of fe n S ch oe ne n en sl in m og en pe r pa arin er de te xt ie lc on ta

18


Wat gebeurt er met textiel: • 65% van het textiel wordt hergebruikt. Dit is voornamelijk textiel van goede tot uitstekende kwaliteit. Dit deel gaat naar het goede doel. • 5% is oud schoeisel dat na een opknapbeurt nog goed is om opnieuw te dragen. • 13% van het textiel wordt gebruikt voor het maken van poetsdoeken. • 8% van het textiel wordt gebruikt als opvulmateriaal. Misschien heb jij thuis wel een knuffelbeer met hierin verwerkt tweedehands textiel! • 9% van wat er in de textielzak of container tercht komt, bestaat uit plastic zakken en rommel.

Vragen • Wat is er wel van textiel maar mag niet in de textielcontainer worden gegooid? • Weet je een organisatie die textiel inzamelt voor het goede doel?


19

raten a p p a e h c is r t k le 7. E Wat zijn elektrische apparaten Als je thuis goed om je heen kijkt, zie je allerlei apparaten van klein tot groot. Van een koelkast, wasmachine, stofzuiger, een magnetron en een staafmixer tot een scheerapparaat, een boormachine, een elektrische tandenborstel en een koffiezetapparaat. Maar ook je walkman, een speelgoedtrein en de radiowekker, bijvoorbeeld. Als die stuk zijn gooi je ze weg. Dat is zonde want aan al die apparaten die je in huis gebruikt zitten materialen die weer opnieuw gebruikt kunnen worden.

Waarom apparaten apar t inleveren? Apparaten apart inleveren is van belang omdat er aan bijna elk apparaat nog bruikbare materialen zitten. Bij het maken van nieuwe apparaten kun je deze heel goed gebruiken. Dat scheelt een hoop grondstoffen en energie. Dit is goed voor het milieu.

20


Waar kun je apparaten inleveren? Als je bijvoorbeeld een nieuwe radio koopt, kun je in deze winkel je oude apparaat gratis achterlaten. Grote apparaten, zoals wasmachines, drogers, fornuizen, en koel- en vriesapparaten halen gemeenten ook wel op afspraak aan huis op. Gooi elektrische afdankertjes dus niet in de grijze container, maar lever ze in bij winkelier of de gemeente. Als apparaten nog goed werken kun je ze natuurlijk beter naar de kringloopwinkel brengen, of aan een vriendje geven.

Wat gebeurt er met de apparaten? De apparaten gaan naar een recyclebedrijf, waar ze uit elkaar worden gehaald. Vervolgens worden de materialen via een installatie van elkaar gescheiden. Zo komen er een heleboel nuttige grondstoffen te voorschijn, die weer gebruikt worden bij het maken van een nieuw product. Grote apparaten zoals een wasmachine, een droger en een koelkast worden tot kleine stukjes vermalen. Een koelkast bevat veel gevaarlijke stoffen en dus is het belangrijk dat deze extra zorgvuldig uit elkaar wordt gehaald. Zo wordt het milieu zo min mogelijk beschadigd.

Opdracht • Kijk thuis eens welke elektrische apparaten jullie allemaal hebben. Dat zijn er vast heel veel.


21

8. Keuken- en tuinafval

Vroeger werd GFT-afval ingezameld door de Schillenboer. Sjaak de Schillenboer vertelt: “Mijn hele leven lang ben ik schillenboer geweest. Vroeger, toen ik nog een klein jochie was, reed ik mee op de kar van ‘Ome Dirk’. Zo heb ik het vak geleerd. In die tijd had nog nooit iemand van GFTafval gehoord. Maar eigenlijk waren de Schillenboeren toen al bezig met afvalscheiding. Wat wij deden, was goed voor het milieu (hoewel daar toen nog niemand bij stilstond) én het leverde geld op. Ik heb het altijd leuk

22


werk gevonden en we leefden er thuis goed van. Want dat zou je misschien niet denken, maar een berg aardappelschillen, klokhuizen of ander groen afval is aardig wat waard. Ik verkocht bijvoorbeeld veel als veevoer aan boeren. Neem maar van mij aan dat het gescheiden inzamelen van groente- en fruitafval loont. Ook vandaag de dag nog. Elke schil scheelt! En niet alleen voor het milieu. GFT-afval is namelijk een waardevol product waar prachtige compost van wordt gemaakt!”

Meestal zeggen we GFT-afval als we het over groente-, fruit- en tuinafval hebben. De meeste mensen hebben een speciale afvalcontainer voor GFT-afval. In de bak voor GFT-afval mogen ook etensrestjes en ander afval dat snel kan verteren. Ook eierschalen, koffiefilters en koffiedik, theezakjes, snijbloemen en kamerplanten mogen in de GFT-bak.

Wat gebeurt er met GFT-afval? Tuinafval en keukenafval Bij tuinafval moet je denken aan takken, bladeren, gras, boomstronken, struiken, verwelkte bloemen of planten. In de meeste gemeenten kun je tuinafval brengen naar een speciale plek of laten ophalen. Tuinafval en takken worden versnipperd en gebruikt als verharding van bijvoorbeeld een bospad of om energie op te wekken. Het meeste groente- en fruitafval ontstaat in de keuken. Denk maar eens aan klokhuizen, aardappelschillen, koffiedik en andere etensresten. Dit lijkt misschien niet zoveel, maar bij elkaar opgeteld vormen die kleine beetjes al snel een gigantische berg. Met het GFT-afval dat in de verkeerde bak terecht komt, kunnen we niets anders doen dan het verbranden. Maar met GFT-afval dat gescheiden wordt ingezameld kunnen we de grond verbeteren. Van GFT-afval wordt compost gemaakt. Reden genoeg om groente- en fruitafval apart te houden en in de GFT-bak te doen!

Van het afval uit de GFT-bak wordt compost gemaakt. Compost is een soort plantaardige mest die goed is voor planten. Compost is daarom goed te gebruiken in de tuin, op sportvelden, in plantsoenen en voor de landbouw.

Wat kun je zelf doen? • Thuis een composthoop maken in de tuin

Vragen • Hoe werd vroeger GFT-afval ingezameld? • Weet je wat compost is?


23

lik 9Wat.Bgebeur t er met blikjes? Glas moet in de glasbak, oud papier naar school of vereniging, en hoe zit het met lege blikjes? Voor blikjes is het niet nodig om ze gescheiden in te zamelen. Blikjes mogen gewoon in de prullenbak. Het is voor de recycling niet nodig om ze gescheiden in te zamelen. De meeste blikjes (90%) zijn van staal gemaakt, en staal is magnetisch. Met een hele grote magneet hengel je het blik dus heel gemakkelijk uit het afval. Dat gebeurt in de afvalinstallatie. De overige blikjes zijn van aluminium (10%). Aluminium is niet magnetisch, maar ook de aluminium blikjes worden nog bij de afvalinstallaties uit het afval gehaald. De oude blikjes worden gebruikt als grondstof om nieuwe metalen producten te maken. Het kan dus zijn dat het lege groenteblikje van gisteren over een tijdje is verwerkt tot een fiets, schaatsen, een trein of weer een nieuw frisdrankblikje. Het grote voordeel van blik is dat het eindeloos recyclebaar is. Je kunt het eindeloos weer smelten en opnieuw gebruiken waardoor er geen grote afvalberg met blikjes ontstaat en dat is goed voor het milieu!

24


Over Blikjes Maar liefst 800 verschillende producten worden in blik verpakt. Denk maar aan groente en fruit, katten- en hondenvoer, verf en frisdrank. De supermarkt staat er vol mee, in allerlei vormen en maten. Zelfs tennisballen kun je in blik kopen. Blikjes zijn handig in gebruik en veilig, en de inhoud kan je goed bewaren. Van alle blikjes die je in de prullenbak gooit worden bijvoorbeeld weer nieuwe blikjes gemaakt.

T ps Je kunt van blikjes prachtige kunstwerken maken. Kijk maar naar dit paard van blikjes!

Opdracht • Wat dacht je van een wedstrijdje blikgooien? Verzamel blikjes en maak hiervan een stapeltje. Probeer de blikjes met een met textiel gevulde sok omver te gooien.


25

10. Zwerfafval

Kijk, Nederland wordt steeds schoner. Opgeruimd staat netjes

Afval dat op straat rondslingert noemen we Afval op straat gooien mag niet. Zeg nou zelf, zwerfafval. Bijna overal kom je zwerfafval al die troep op straat is toch geen gezicht! Als tegen. In de bosjes, op het strand, maar ook op iedereen alles op straat zou gooien zouden de het schoolplein. Misschien gooi je zelf ook wel eens wegen bijna onbegaanbaar worden. per ongeluk iets op straat. Dat is natuurlijk niet de bedoeBovendien, al dat afval is slecht voor het milieu. ling. Gelukkig staan bijna overal prullenbakken. Als je zwerfafval ziet, zijn dat meestal blikjes, flesjes, chipszakjes en patatbakjes. Ook sigarettenpeuken, kauwgom en kranten slingeren vaak op straat. Langs de snelweg vind je heel veel zwerfafval en zelfs in natuurparken.

Weet je hoelang het duurt voordat zwerfafval ‘vanzelf’ verdwijnt? sigarettenpeuk bananenschil metalen blikje plastic frisdrankfles plastic zak kauwgum

26


1 tot 5 jaar 3 jaar 1,5 tot 50 jaar 5 tot 10 jaar tot 20 jaar tot 25 jaar

aluminium blikje

80 jaar tot 1 miljoen jaar plastic sixpack-houder 100 jaar glazen fles 1 miljoen jaar patatbakje (polystyreen) 'eeuwig'

Opdracht Ga met de klas rondom school op zoek naar zwerfafval en verzamel dit in vuilniszakken. Je zult verbaasd zijn wat je allemaal vindt! Kijk vooral goed in struiken en bosjes. Misschien hebben jullie op school prikstokken? Let wel op het verkeer.


27

11. Afval op het internet Door dit boekje ben je al meer te weten gekomen over afval. Op het Internet is nog veel meer informatie te vinden over allemaal verschillende soorten afval. Neem eens een kijkje op de volgende Internetsites:

houden zich bezig met het inzamelen van gebruikt textiel. Op deze site kun je nalezen hoe het SVKI is ontstaan, wat ze doen en informatie aanvragen voor bijvoorbeeld een spreekbeurt.

1. www.gad.nl

4. www.indetas.nl

De Internetsite van de Gewestelijke Afvalstoffen Dienst. Deze dienst haalt bij wel 106.000 huishoudens het afval op in het gewest Gooi en Vechtstreek. Kom eens langs voor een kwartetje en een computerspel over afval!

Een Internetsite boordevol met informatie over de recycling van apparaten. Stap voor stap kun je nalezen hoe een ingeleverd apparaat wordt verwerkt tot een nieuw apparaat.

5. www.hks.nl 2. www.prn.nl

28

De Internetsite van Papier Recycling Nederland. Deze stichting houdt toezicht op het recyclen van papier in Nederland en zorgt ervoor dat veel bedrijven keurig het oude papier en karton op een juiste manier verwerken.

De Internetsite van HKS Scrap Metals B.V. Altijd al willen weten wat er met jouw oude fiets gebeurt? Die wordt uit elkaar gehaald en al het ijzer en metaal wordt omgesmolten zodat er nieuw ijzer en metaal van kan worden gemaakt.

3. www.svki.nl

6. www.afval.nl

Dit is de Internetsite van het samenwerkingsverband kledinginzamelende instellingen. Veel bedrijven en gemeenten

Wat voor afvalstoffen zijn er en hoe worden deze verwerkt? Een antwoord vind je op deze site.


7. www.glasbak.nl

10. www.recycling.pagina.nl

Een site met veel informatie. De geschiedenis van glas en glasrecycling, alles over de glasbak, noem maar op. Er worden ook veel vragen beantwoord over afval. Spelletjes ontbreken niet. Stuur ook een e-card naar je vriendjes en vriendinnetjes.

Alles over het hergebruiken van afval is te vinden op deze site. Zo zie je dat er heel veel bedrijven zijn die zich bezighouden met het hergebruiken van afval.

8. www.kringloopglas.nl Een informatieve site over het maken en hergebruiken van glas. Speel het glasbakspel om uit te vinden of je al veel hebt geleerd over het scheiden van glas. Kleurplaten over glas, muziek maken met glas, misschien word jij wel de nieuwe picasso door de ontwerpwedstrijd voor een glasbak. Print, knip, plak, teken en win! Je kunt het zo gek niet bedenken, je kunt het allemaal doen op deze site!

9. www.batter yworld.nl

11. www.papierinfo.nl Een schat aan informatie over papier en karton wordt gratis aangeboden via de website van het informatiecentrum papier en karton (IPK). Niet alleen informatie over productie, maar ook over hergebruik, lespakketten etc..

12. www.nederlandschoon.nl Hier vind je informatie over zwerfafval en allerlei videoen geluidsmateriaal. Ook kan je hier lesmateriaal voor school bestellen.

Ben jij de nieuwe danskampioen onder de batterijen? Een site met nuttige weetjes over batterijen en een spel waarin je als batterij het opneemt tegen andere batterijen tijdens een danswedstrijd!


29

Vraagbaa k

Als je het boekje goed hebt gelezen moet het niet moeilijk zijn om de volgende vragen te beantwoorden. Algemeen 1. Wat kun je het beste met afval doen? 2. Hoe wordt niet gescheiden afval uiteindelijk verwerkt? 3. Wat is afval? 4. Afval scheiden is goed voor.....?

3. Zijn resten jus, oud frituurvet of slaolie gft-afval? 4. Mag de kattenbakvulling bij het gft-afval? 5. Mogen gebruikte wegwerpluiers bij gft? 6. Wat wordt er van groente-, fruit- en tuinafval gemaakt?

Glas 1. Welke drie kleuren staan aangegeven op glasbollen? 2. Wat mag niet in de glasbol? 3. In welk vak moet blauw glas? 4. Staan er in Nederland meer of minder glasbakken dan brievenbussen?

Textiel 1. Wat mag niet in de textielcontainer of de textielzak? 2. Wat behoort allemaal tot textiel? 3. Wat wordt van kapotte kleren en oude gordijnstof gemaakt? 4. Waar gaat gebruikte kleding naar toe?

Oud papier en karton 1. Hoeveel keer kan een oude krant worden hergebruikt? 2. Nieuw papier wordt gemaakt van? 3. Noem verschillende soorten oud papier 4. Wat hoort niet bij het oud papier?

30

Batterijen 1. Waarom moeten batterijen apart worden ingeleverd? 2. Wat zijn de voordelen van oplaadbare batterijen?

Blik 1. Noem 4 producten die in blik zijn verpakt 2. Waar kun je een leeg blikje in veranderen?

Elektrische Apparaten 1. Wat zijn elektrische apparaten? 2. Waar kan je elektrische apparaten inleveren? 3. Welk kostbaar materiaal zit in computers? 4. Welke grondstof zit in de snoeren van elektrische apparaten? 5. Tweedehands apparaten kun je kopen bij?

GFT-afval 1. Mogen aardappelschillen bij het gft-afval? 2. Mogen resten van snijbloemen bij het gft-afval?

Zwerfafval 1. Wat is zwerfafval? 2. Mag je afval op straat gooien?



31

Antwoorden algemeen 1. Al het afval scheiden 2. Het wordt verbrand of gestort 3. Alle afgedankte voorwerpen en dingen 4. Goed voor het milieu en de portemonnee Antwoorden glas 1. Wit, groen en bruin 2. Kurken, kruiken, deksels en hittebestendig glas 3. Groene glasbol 4. Meer glasbakken dan brievenbussen Antwoorden oud papier en karton 1. Papier en karton kan 6 keer worden hergebruikt 2. Bomen en oud papier 3. Tijdschriften, eierdozen, briefpapier, enveloppen 4. Zakdoekjes, keukenpapier en wc papier Antwoorden blik 1. Soep, groenten, worstjes, frisdrank 2. een fiets, schaatsen, een auto of weer een nieuw groenteblikje. Antwoorden GFT-afval 1. Jawel, omdat de schillen goed verteren 2. Ja. De lichte verontreiniging door gebruik van spuitmiddelen is gezien het relatief beperkte aandeel toelaatbaar 3. Ja, maar met mate. Grote concentraties vetten en Oliën verstoren het composteerproces

4. Nee, omdat over de aanwezigheid van zware metalen in alle soorten kattebakvullling nog onduidelijkheid bestaat, moet het bij het restafval. 5. Nee, want in wegwerpluiers zit materiaal om vocht op te nemen; dit is schadelijk voor het verwerkingsproces. 6.Compost Antwoorden Textiel 1. Natte en met verf of olie besmeurde kleren en lappen 2. Schoenen, deken, spijkerbroek, kleding 3. Poetslappen en kussenvulling 4. De spullen gaan naar goede doelen of naar gebieden getroffen door aardbevingen of overstromingen Antwoorden batterijen 1. Batterijen zijn herbruikbaar 2. Gaan langer mee en het is beter voor het milieu Antwoorden Elektrische Apparaten 1. Strijkbout, discman en haardroger 2. Winkel en gemeente 3. Goud 4. Koper 5. De Kringloopwinkel Antwoorden zwerfafval 1. Afval dat op straat slingert 2. Nee, want afval op straat gooien is strafbaar en slecht voor het milieu.

Antwoorden

Dit lesboekje voor basisscholen is een productie van de Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek in samenwerking met:

S T I B AT Nederlandse vereniging Verwijdering Metalektro Producten

Stichting Kringloop Blik

Stichting batterijen

Colofon Coördinatie: Tekst: Eindredactie: Vormgeving/drukwerk: september 2005

Ans Baar, GAD Ans Baar/Marc Maassen, GAD Ans Baar, GAD Drukkerij Imprimo B.V.


Stichting Promotie Glasbak

Stichting Papier Recycling Nederland

Alle rechten voorbehouden aan: de Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek

ISO 14001

Afval is leuk, leerzaam & nuttig!

Recommend Documents