Tijdens de week van de valpreventie organiseerde de cluster gerontopsychiatrie een dansnamiddag. PSYCHIATRISCH CENTRUM SINT-AMANDUS

PSYCHIATRISCH CENTRUM SINT-AMANDUS

Tijdens de week van de valpreventie organiseerde de cluster gerontopsychiatrie een dansnamiddag.

PC Sint-Amandus, Reigerlostraat 10, 8730 Beernem - Tel. 050 79 95 00 [email protected] - www.st-amandus.be

PC SINT-AMANDUS

Voorwoord Deze voorziening behoort tot de vzw Provincialaat der Broeders van Liefde.

Patrick Penders Algemeen directeur

De wind…, wel die waaide ook in 2014 weer door het centrum. Sinds 1928 waait die wind echter al in PC Sint-Amandus, hoor ik u graag zeggen. Dat is waar. Daar kan geen twijfel over bestaan. Maar laat mij u eens terug meenemen naar de wind die in ongeveer 47 jaar geleden in PC Sint-Amandus waaide. Begin 1968 schreef Godfried Elsen (De grondlegger van de sociale dienst in PC Sint-Amandus) in het personeelsblad: “Gedurende het werkjaar 1967 werden er 159 ontslagen zieken door de psychiatrisch sociale dienst begeleid in hun sociale wederaanpassing. Dit ging gepaard met heel veel huisbezoeken en voetstappen bij werkgevers en andere instanties. Er werden voor 159 ontslagen zieken 620 huisbezoeken afgelegd en 433 consultaties bij hun psychiater.” Hij schreef verder in datzelfde artikel: “Het mag echter niet blijven tot het werk van enkele mensen (lees, de psychiatrisch maatschappelijk werker). Ook de maatschappij en zelfs ieder mens mag de wereld der geesteszieken niet aanzien als een noodlot, noch als een afschrik, maar moet zelf positief meewerken; al was het maar voor sommigen door de wijze waarop zij met deze mensen omgaan.” Wel? Komt deze wind u bekend voor? “Reminiscentie” wordt dit verschijnsel dat herinne ringen oproept aan iets overeenkomstigs uit het verleden in De Dikke Van Dale genoemd. Vandaag zouden we wellicht spreken over ontslagmanagement, herstel, rehabilitatie, patiëntenparticipatie, outreach, 2B-teams, vermaatschappelijking… Oordeel zelf hoe “anders of net-niet-anders” de wind heeft gewaaid anno 2014 in PC Sint-Amandus. Dat kan je het best door nu het jaarverslag eens door te nemen.

Terugblik op 2014 De heer Stefan Van Sevecotte, sectorverantwoordelijke verzorgingsinstellingen vzw Provincialaat der Broeders van Liefde

INHOUD 2 Voorwoord 3 PC Sint-Amandus? 4 Identiteit 5 Organisatie 6 Algemeen beleid 9 Patiënten- en bewonerszorg 19 Medewerkersbeleid 25 Facilitair departement 29 Cijfergegevens 32 Inzoomen

2

JAAROVERZICHT 2014

Het voorbije jaar 2014 zette alweer één en ander in beweging in onze sector. Zo werd het voorbije jaar de 6de staatshervorming uitgerold, waardoor PVT, Beschut Wonen, Verslavingszorg en Ouderenzorg vanaf juli volledige Vlaamse bevoegdheid werden. De komende jaren zal blijken hoe Vlaanderen deze zorgvormen zal organiseren en vooral ook subsidiëren. Het ziet er meer en meer naar uit dat “persoonsvolgende financiering” daarin een plek zal krijgen. Een uitdaging voor ons om ons aanbod nog meer op maat uit te bouwen van de patiënt en de bewoner. Nog in 2014 werd voor het eerst een GGZ-dienst, m.n. de uitbating van het forensisch psychiatrisch centrum in Gent, via de wet op de overheidsopdrachten toegewezen aan een commerciële speler. Het prikkelt ons om nog scherper onze kwaliteit van zorg te bewerkstelligen, alsook om deze zichtbaar te maken. In vele van onze ziekenhuizen werd effectmeting opgestart of uitgebreid.

Onze ziekenhuizen participeerden verder aan de gemeenschapsgerichte vormen van GGZ-zorg (mobiele teams) Daarbij vervolmaken onze zorgmedewerkers zich via vorming in het herstelgericht werken. Van bij de opname van de patiënt werken we reeds aan de resocialisatie en rehabilitatie, en willen we hem leren om een zo normaal mogelijk leven te laten leiden in zo normaal mogelijke omstandigheden in zijn natuurlijk milieu. De patiënt met een chronische psychiatrische aandoening, vraagt een integrale opvolging en benadering. Doorheen de verschillende stadia van zijn ziekte, heeft hij mogelijk verschillende expertises van zorg nodig. Soms ambulant, dan tijdelijk residentieel, dan eerstelijnszorg,… Deze aansluitende zorg wordt binnen een netwerk van zorgactoren aangeboden, waaraan wij met onze GGZ-expertise ook in 2014 zeer actief hebben bijgedragen. De uitdagingen in de zorg zijn talrijk en niet van de minste. De voornaamste algemene uitdaging in mijn beleving is de solidariteit in de samenleving beschermen. Garanderen dat zorg kwalitatief, betaalbaar en toegankelijk blijft voor alle mensen, en dat in budgettair moeilijke tijden, is een grote bekommernis. Vanuit onze Missie blijven wij opkomen voor de meest kwetsbaren. Dit geldt a fortiori in de sector GGZ, waar patiënten nog al te vaak niet sterk en mondig genoeg zijn om hun rechten uit te oefenen.

Wie zijn we? Wie zijn we?

Het Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus bestaat uit een psychiatrisch ziekenhuis met 459 bedden/plaatsen en een psychiatrisch verzorgingstehuis (PVT) met 145 bedden. Het psychiatrisch verzorgingstehuis beschikt over 4 PVT-afdelingen, waar mensen kunnen wonen met gespecialiseerde ondersteuning. 60 PVT-bedden zijn gelokaliseerd op de campus in Torhout. Samen met verschillende partners uit de regio maakt PC Sint-Amandus deel uit van het netwerk ggz regio Noord-West-Vlaanderen.

Wat doen we?

Het ziekenhuis is enerzijds een algemeen psychiatrisch ziekenhuis voor de doelgroepen verslavingszorg en psychosezorg waarbij crisiszorg, kortdurende en voortgezette residentiële behandeling en dagbehandeling aangeboden worden. Anderzijds staat het ziekenhuis in voor een categoraal aanbod met crisiszorg, kortdurende en voortgezette residentiële behandeling en dagbehandeling voor volgende doelgroepen: gerontopsychiatrische zorg, psychoorganische zorg, psychomentale zorg en forensisch psychiatrische zorg. Daarnaast zijn er 2 afdelingen voor intensieve behandeling (IB). In totaal zijn er 16 ziekenhuisafdelingen. Sinds 2014 wordt ook ambulante forensische zorg verleend door het mobiel forensisch behandelteam. Als partner in het netwerk ggz regio Noord-West-Vlaanderen zet PC Sint-Amandus medewerkers in voor het Mobiel Behandelteam, het Mobiel Crisisteam en MVIP (Mobiele VroegInterventie Psychose).

Wat bezielt ons?

Lees de identiteitsverklaring van PC Sint-Amandus op www.st-amandus.be In onze werking ervaren we 5 cruciale sleutels tot kwaliteit van zorg. Dit vertaalde zich in de slogan:

•• Een open geest, mensgerichtheid, begeestering, engagement en deskundigheid: onze sleutels tot kwaliteit van zorg. ••

Open geest

De sleutel om telkens weer mogelijkheden te zien, kansen te bieden en creatief met mensen op weg te blijven gaan en in ons denken en handelen telkens opnieuw de macht der gewoonte en andere evidenties in vraag te durven stellen.

Mensgerichtheid

De sleutel die ons voor ogen houdt waar het in al ons handelen, denken en zijn om gaat: dat zorgvragers en zorgverleners in hun unieke menszijn erkend en in hun verdere menswording gerespecteerd mogen worden.

Begeestering

De sleutel die verder bouwt op de religieuze wortels van waaruit onze werking ontstaan is, onder de vorm van enthousiasme, bevlogenheid, geestdrift, geïnspireerdheid … voor ons de sleutel om dit soort werk met kracht, dynamiek en liefde te blijven doen.

Engagement

De sleutel die borg staat voor continuïteit en een belangrijke factor in de zorgrelatie: de telkens te hernieuwen keuze om er samen werk van te maken en hierin ook standvastig te blijven op momenten dat het minder gemakkelijk loopt.

Jaarthema 2014 “Al bij mijn eerste stage ontdekte ik al dat ik graag in de geestelijke gezondheidszorg wou werken. Uiteraard ben ik gedreven om mijn werk zo goed mogelijk te doen, maar wat bij mij primeert is mensgerichtheid. Het stimuleren, motiveren, inspireren en coachen van patiënten vind ik heel belangrijk. Ik vind het heel belangrijk om te werken vanuit hun sterktes en daarop te kunnen werken tijdens de therapie zodat ze zich verder kunnen ontwikkelen.” Brecht Vanthournout, verpleegkundige

Deskundigheid

De sleutel die ons helpt om steeds de meest passende zorg te blijven bieden, gebaseerd op wat de rijke ervaring uit de zorgpraktijk ons leert én telkens opnieuw getoetst aan de inzichten die de wetenschappelijke wereld ons bijbrengt.

JAAROVERZICHT 2014

3

IDENTITEIT

ORGANISATIE

Steun aan het Zuiden “Een hulpmiddel om in dialoog te gaan” Ik ben lid van de kerngroep identiteit. Met de 11 leden hebben we een identiteitsspiegel ontwikkeld. De identiteitsspiegel werd ontwikkeld in het verlengde van de identiteitsverklaring als een hulpmiddel om af te toetsen of de keuzes die we maken, ons denken en handelen wel spoort met de identiteitsverklaring en de sleutelwaarden: doen we wel wat we zeggen? De identiteitsspiegel is bedoeld om te gebruiken als een kompas of een baken bij het ontwikkelen van projecten, bij het maken van grote en kleine keuzes en bij het nadenken over gedragingen en wijzen van omgaan met elkaar in therapeutische en/of samenwerkingsrelaties. In de identiteitsspiegel worden enkele open vragen gesteld: in welke mate getuigt dit project, deze keuze of dit gedrag in de therapeutische en/of samenwerkingsrelatie van inzet op gespecialiseerde zorg, een waarderende samenwerkingsrelatie met de zorgvrager, teamgenoten, de omgeving,…? Is er een passend evenwicht tussen afstand en nabijheid, is er voldoende oog voor de kwaliteit van de dialoog en de communicatie,…? De identiteitsspiegel is er voor iedereen. We lassen eerst een soort proefperiode in. In eerste instantie gebruiken de projectverantwoordelijken van een project uit het Algemeen Beleidsplan de identiteitsspiegel, zodat we kunnen evalueren of het instrument werkbaar is. Daarna zal iedereen uitgenodigd worden om deze spiegel te hanteren op grote of kleine scharniermomenten waar je als individu, als (kern)team, werkgroep, projectgroep ,… expliciet wilt stilstaan bij de samenwerking, een bepaald proces, een gedrag, een keuze, een project, een mogelijk eindresultaat,…

PC Sint-Amandus is één van de 13 Belgische psychiatrische voorzieningen die een partnerschap aanging met een psychiatrisch centrum in het Zuiden. Een partnerschap is een vorm van samenwerking waarbij raad en daad wordt uitgewisseld. De samenwerking omvat sensibilisatie en educatie in het Noorden en effectieve ondersteuning van de voorzieningen in het Zuiden. Deze ondersteuning bestaat zowel uit vorming, begeleiding en praktische steun als uit concrete financiële hulp. PC Sint-Amandus is partner van Het Hôpital Neuropsychiatrique Caraes, Ndera (Rwanda), een

referentieziekenhuis voor geestelijke gezondheidszorg in Rwanda. Het centrum biedt ambulante, acute en langdurige zorg voor psychiatrische patiënten, met bijzondere aandacht voor kinderpsychiatrie, neurologie en psychiatrische patiënten met aids. Dankzij de opbrengst van vastenacties, een jaarlijkse wijnverkoop en personeelsacties tijdens het voorbije jaar kon PC Sint-Amandus 1000 euro storten ten voordele van de partner in het Zuiden. Daarnaast ondersteunde PC Sint-Amandus ook het project van de Zuidactie – Ik blijf niet doof voor Rumonge – met een financiële bijdrage.

Centralisatie medischtechnische diensten Er werd een eerste stap gezet in de centralisatie van de medischtechnische diensten. De neurologen verhuisden naar Gebouw Reigerlo, aan de voorzijde van de campus. Het is de bedoeling dat alle artsen samen zitten in één gebouw, waar ook het medisch secretariaat – dat de dienstverlening voor de artsen ondersteunt – gehuisvest is. Door de verhuis kan het centrum een betere dienstverlening aanbieden aan patiënten/bewoners en is er een betere samenwerking tussen alle betrokkenen. Intussen hebben de 2 neurologen - dr. Philippe Maere en dr. Niels Libbrecht - een eerste volledig werkjaar achter de rug in PC Sint-Amandus. Beide neurologen staan samen in voor 20 uur neurologische consultaties per week. In 2014 waren er 488 consultaties bij de neurologen. Er werden 377 EEG’s afgenomen. De neurologen staan in voor de opvolging van de neurologische aandoeningen die gekend zijn bij de patiënten van PC Sint-Amandus, de bewoners van PVT of Beschut Wonen: voorafbestaande hersenbeschadiging (aangeboren of verworven

Medewerkers steunen het Zuiden door deelname aan de jaarlijkse solidariteitsmaaltijd

door toxiciteit, middelengebruik, medicamenteus gebruik, trauma, cerebrovasculaire aandoeningen, degeneratieve ziekten zoals Parkinson, …) of de gevolgen ervan (epilepsie, pijn, verlammingen…). Er wordt ook een beroep op hen gedaan ter beoordeling van nieuwe neurologische symptomen(bewustzijnsstoornis, gedragsstoornis, epilepsie, evenwichtsstoornis, verlamming, gevoelsstoornis…) indien daar nood aan is in de differentiaaldiagnostiek tussen organische en medicamenteuze etiologie, waarbij ook perifeer neurogene problematiek opgespoord wordt. De neurologen vormen ook de link naar AZ Sint-Lucas als een opname nodig is. Het Centrum investeerde het voorbije jaar ook in de aankoop van een nieuw EEG-toestel. In 2015 streeft het centrum naar een nog betere samenwerking met de neurologen. Zo is een rondgang van de neurologen op de afdelingen gepland om de afdelingswerkingen beter te leren kennen en zal bijkomende vorming over neurologische aandoeningen georganiseerd worden voor de verpleegkundigen.

“We hebben met de personeelsdienst al stappen vooruit gezet” “Sinds 1 september 2014 ben ik aan de slag als verantwoordelijke van de personeelsdienst: een nieuwe functie in het Centrum en een nieuwe, uitdagende opdracht voor mijzelf. Als leidinggevende ben ik verantwoordelijk voor 10 medewerkers. Met zijn elven staan we in voor de loonverwerking van de 750 medewerkers en alle HR-gerelateerde activiteiten (werving en selectie, inscholing, vorming, arbeidsgeneeskunde …). De keuze voor deze geïntegreerde werking draagt bij tot een vlottere onderlinge communicatie en samenwerking. Het resultaat van de synergie wierp ondertussen al zijn vruchten af binnen de opvolging van de dossiers educatief verlof, BBT/BBK. We hebben het voorbije jaar ook de volledige procesflow rond instroom van medewerkers in kaart gebracht en er werden al een aantal nieuwe overlegstructuren opgestart. Het weekoverleg met directieleden en de hoofdboekhouder (personeelscommissie) op woensdagochtend, het maandoverleg met alle leidinggevenden onder het voorzitterschap van de administratief directeur en onze maandelijkse dienstvergadering met de personeelsdienst dragen bij tot een nog betere dienstverlening, betere informatiedoorstroming en ondersteuning voor alle medewerkers, leidinggevenden en directie.” Carl Baele, Verantwoordelijke personeelsdienst

Gerard Jans, medewerker Patiëntensecretariaat

4

JAAROVERZICHT 2014

JAAROVERZICHT 2014

5

ALGEMEEN BELEID

Interview met de medewerkers van het MFT

“Een bezoek aan huis brengt andere zaken naar boven dan een consultatieruimte” Sinds 1 oktober 2014 is het Mobiel Forensisch 2B-team (MFT) voor de provincies Oost- en West-Vlaanderen opgestart. Dit team is een samenwerking tussen PC Sint-Amandus (FIDES -2 VTE’s), PC Sint-Jan Baptiste in Zelzate (3 VTE’s) en het APZ Sint-Lucia in Sint-Niklaas (2 VTE’s). PC Sint-Amandus neemt de zorg op voor geïnterneerde plegers van seksuele feiten in West-Vlaanderen. Voor FIDES betekent deze uitbreiding een volgende stap in de uitbouw van een zorgcircuit voor seksuele plegers in de regio. We blikken met de medewerkers, alle drie maatschappelijk werkers – Julie Pecceu, Pierre De Smedt en Bianca Lecomte - terug op de opstart. Wat is jullie belangrijkste opdracht? MFT: “Het is de bedoeling – net zoals bij de reguliere mobiele teams – om herval te voorkomen door ons te richten op beschermende factoren en mensen zo lang als mogelijk uit gevangenis of uit psychiatrische opname te houden. We richten ons op geïnterneerde seksuele plegers in een thuismilieu of in een ‘vervangend systeem’. Daarmee bedoelen we elke vorm van wonen onder bege-

leiding. Dat kan dus een voorziening zijn (VAPH), begeleid wonen, zelfstandig wonen, focus wonen, campus wonen, beschermd wonen….” Herval voorkomen door te richten op beschermende factoren: wat houdt dat in? MFT: “Onder beschermende factoren verstaan we die elementen in iemands persoonlijkheid en omgeving die van

Pierre De Smedt, Julie Pecceu en Bianca Lecomte, geflankeerd door beleidsarts dr. Nils Verbeeck 6

JAAROVERZICHT 2014

invloed kunnen zijn op het voorkomen van herval. Het zijn dus dynamische (beïnvloedbare) factoren die ingeschat kunnen worden. Enkele voorbeelden : iemand die helemaal op zichzelf teruggetrokken leeft, die weinig tot geen sociale contacten heeft, bevindt zich in een risicovollere omgeving, dan iemand die samenleeft met anderen (die van zijn verleden op de hoogte zijn), wel contacten heeft met buren, kennissen, vrienden. Bij de tweede persoon is de sociale controle automatisch hoger dan bij de eerste. Zo spelen het hebben van een job of een zinvolle dagbesteding, het betrokken zijn in verenigingsleven, voldoende financiële middelen hebben, familiale banden, andere betekenisvolle relaties, omgeven zijn door nog andere hulpverlenende diensten, opvolging door een justitie-assistent, goed uitgebalanceerde medicatie, eigen motivatie om

justitiële voorwaarden te blijven respecteren, de aanwezigheid van een ‘vertrouwenspersoon’, actief invullen van vrijetijd … allemaal hun ‘beschermende’ rol.” Wat doen jullie tijdens een huisbezoek? MFT: “De nadruk ligt in ons werk op het forensische aspect. Dit wil zeggen dat we vanuit onze forensische expertise vooral oog hebben voor het inschatten van risicosituaties, opvolgen van justitiële voorwaarden en van beschermende factoren. Afhankelijk van de situatie ter plaatse zullen verschillende levensdomeinen aan bod komen. We hanteren hierbij het subsidiariteitsprincipe, d.w.z. dat we zo veel als mogelijk de reguliere hulpverlening inschakelen en pas bij tekorten of bij afwezigheid van de noodzakelijke dienst, zelf zullen aanvullen. We zoeken daarbij ook samenwerking met die andere diensten waarbij wij de forensische expertise kunnen aanbieden en daardoor meer bereidheid tot medewerking trachten te bekomen.” Hoeveel begeleidingen doen jullie intussen? MFT: “We zijn volop in opstartfase. Momenteel volgen we 7 dossiers op en zijn er nog een aantal aanvragen in behandeling. Onze optimale case-load zit om en bij de 26 dossiers. Iedereen krijgt een aantal dossiers toegewezen (13 per VTE) maar elk teamlid kan de dossiers van de collega’s overnemen, bij langdurige afwezigheid, in vakantieperiodes …” Hoeveel tijd zijn jullie ‘mobiel’? hoe ziet een werkdag eruit? MFT: “Nu zijn we nog vaker op kantoor terug te vinden, maar op kruissnelheid zullen we waarschijnlijk 3 tot 4 dagen op huisbezoek zijn en zal al het andere werk op 1 à 1 ½ dag geconcentreerd worden, dit voor een VTE. Voor een halftijdse werkkracht valt dit op de helft terug. Hoofdbrok blijven natuurlijk de huisbezoeken. Met ons kleine team hebben we wel een erg uitgestrekte regio te bedienen. Op dit moment is nog niet duidelijk welke impact de verplaatsingstijd zal hebben op het werk zelf. Het ‘gezond verstand’ zal hier zijn rol dienen te spelen.”

Hoe is de samenwerking met FIDES residentieel? MFT: Momenteel zijn onze burelen ondergebracht onder het dak van FIDES-R (= Residentieel). Ook inhoudelijk zijn er dwarsverbindingen. Ik (Pierre) werk ook nog halftime mee in het behandelprogramma van FIDES-residentieel; Bianca volgt als maatschappelijk werker een aantal mensen van Forensisch Beschut Wonen ‘De Linden’ op en Julie is halftime nog verbonden aan FIDES-ambulant. Hiermee kunnen we binnen het Mobiel Forensisch 2B-team terugvallen op onze forensische expertise. Daar bovenop kunnen we een beroep doen op de psychiatrische deskundigheid van dr. Verbeeck en hebben we ook de expertise in huis rond risicotaxatie, een specialisme van psycholoog Dominiek Derore. Er is tevens de materiële en functionele ondersteuning door afdelingshoofd Bert Decavel en Trude den Burger verzorgt als therapeutisch coördinator op geregelde tijdstippen een supervisie.” Hoe zijn jullie ervaringen tot nog toe? Wat valt op in vergelijking met het werken in een residentiële setting? MFT: “Uit onze beperkte ervaring kunnen we toch al stellen dat de cliënten een onmiddellijk effect voelen, zeker diegenen die we wat van dichterbij volgen (de mensen die op het zogenaamde ‘fact-bord’ staan). Als de begeleiding minder intensief kan worden, komen ze in een ‘watch-and-gard’ statuut te zitten. Concreet zullen de huisbezoeken dan van wekelijks (of meer) naar een groter interval (tweewekelijks- maandelijks...) evolueren. Wat ook opvalt, is dat door huisbezoeken, we een veel vollediger beeld op de situatie, de persoon en zijn problematiek krijgen en er zaken kunnen besproken worden die in de consultatieruimte niet zichtbaar zijn en dus niet aan bod komen: bijvoorbeeld de relatie met buren, de inplanting van de woning in een gemeente, de aan- of afwezigheid van winkels, voorzieningen, arts, apotheek, scholen, bibliotheek, bank, post, openbaar vervoer, verenigingsleven, enz…”

FIDES vierde haar 15e verjaardag “FIDES zocht aansluiting bij de maatschappelijke noden: er ontstond een systematisch nazorgprogramma (in samenwerking met FIDES Ambulant), een consequent doorgevoerde contextuele benadering, waaruit samen met andere partners IRIS is ontstaan, de pré-therapeutische activiteiten in het PLC van Ruiselede (Uitweg) en de oprichting van een forensisch beschut wonen project in samenwerking met 4Veld (De Linden). Op die manier beschikt Noord-West-Vlaanderen vandaag over een eigen forensisch netwerk(je) voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ook met de behandeling werd ernaar gestreefd om tendensen in het werkveld te volgen en de behandeling – indien nodig – hierop af te stemmen. Zo werd het Good Lives Model van Ward & Hudson (herstelgerichte zorg voor de forensische sector) reeds enkele jaren geleden geïntegreerd. Intussen staan we zo ver dat we met onze eigen behandeling, een mengeling van cognitieve, ervaringsgerichte, sociotherapeutische en contextuele behandeltechnieken, een geheel eigen en intensief aanbod hebben gecreëerd dat ook elders met interesse wordt gevolgd. In 2012 werd het op emotionele verandering gerichte therapie-onderdeel voorgesteld op het IATSA-wereldcongres in Berlijn. Intussen is dit onderdeel van de behandeling op de afdeling onderwerp van wetenschappelijk onderzoek dat door Ellen Gunst wordt gevoerd in samenwerking met de universiteit van Gent. Een duidelijke opstap naar een meer voldragen, meer wetenschappelijk gestutte en verantwoorde zorg die de effectiviteit van de terugvalpreventie nog moet verhogen. Momenteel is dat terugvalcijfer 10% verdeeld over 5% hands-on delicten en 5% hands-off delicten (cyberseks, exhibitionisme).“ Bert Decavel, afdelingshoofd FIDES, afdeling forensisch psychiatrische zorg

JAAROVERZICHT 2014

7

ALGEMEEN BELEID

PATIËNTEN- EN BEWONERSZORG

Werkgroep functie 4 Artikel 107

“Informatieveiligheid vereist continue aandacht” “In 2014 is er vooral aandacht besteed aan awareness bij de hulpverleners van ons ziekenhuis. Als systeemverpleegkundige word ik dikwijls geconfronteerd met vragen over het elektronisch patiëntendossier en als informatieveiligheidsconsulent neem ik deze contactmomenten te baat om het belang van informatieveiligheid aan bod te laten komen. Tijdens de overlegmomenten met de referentiemedewerkers IT-EPD zijn aspecten over informatieveiligheid in de agenda opgenomen. Het bewustmakingsproces van informatieveiligheid berust dus niet op een eenmalig initiatief maar vereist continue aandacht. 2014 is het jaar waarin het patiëntendossier REGAS steeds meer vorm gekregen heeft. Naast het oplossen van programmatorische onvolkomenheden en de uitbouw van het trajectplan is er werk van gemaakt om de juiste laboresultaten automatisch bij de juiste patiënt tijdig in het patiëntendossier beschikbaar te stellen. Er zijn afspraken gemaakt met het medisch secretariaat waarbij externe verslaggeving in het REGAS-dossier geïntegreerd wordt. De toegang tot individuele dossiers voor medewerkers die vanuit hun centrale dienstverlening bij de behandeling van de patiënt betrokken zijn, is strikter geregeld dan in het huidige MS-Access EPD. Gedurende het jaar is er initiatief genomen om medewerkers aan te sporen om de huidige werkwijze te verlaten en hun patiënteninformatie meteen te integreren in het patiëntendossier. Naast het verdere bewustmakingsproces bij de medewerkers wordt 2015 een belangrijk jaar voor de verdere uitrol van REGAS, waarbij we de informatieveiligheidsdomeinen niet uit het oog mogen verliezen.” Geert Van Cluysen, systeemverpleegkundige en informatieveiligheidsconsulent

8

JAAROVERZICHT 2014

Binnen het netwerk ggz regio Noord-West-Vlaanderen ging de werkgroep functie 4 van start. Als partner in het netwerk maakt PC Sint-Amandus ook deel uit van deze werkgroep. De werkgroep wil het residentiële zorgaanbod in de regio in kaart brengen en samen komen tot onderlinge afstemming van het zorgaanbod tussen de verschillende psychiatrische ziekenhuizen en de PAAZ -afdelingen van algemene ziekenhuizen. De werkgroep maakte reeds een inventaris van het actuele zorgaanbod. Op basis van de inventaris wordt informatie zichtbaar over de spreiding van het zorgaanbod en eventuele hiaten, zodat keuzes voor de toekomst gemakkelijker te maken zullen zijn.

Intensifiëringsproject Op 1 oktober 2014 startte het intensifiëringsproject op De Palissant, afdeling voor patiënten met een dubbeldiagnose verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek. Om intensievere zorg te kunnen verlenen, krijgt het ziekenhuis extra financiering voor bijkomend personeel. Deze financiële middelen moeten ingezet worden om de principes van werken in een zorgcircuit (outreach, intensief behandelprogramma aanbieden, participatie van het netwerk en de patiënt maximaliseren,…) mogelijk te maken. Hiervoor werden 29 T-bedden gereconverteerd naar 20 A-bedden. Om deze afbouw te realiseren werd campuswonen De Monding gesloten en werden 3 bedden op afdeling De Delta (psychosezorg) afgebouwd. Het intensifiëringsproject is een tijdelijk project van 3 jaar, waaraan ook wetenschappelijk onderzoek is gekoppeld. De resultaten uit dit onderzoek moeten aantonen dat het intensieve zorgprogramma een meerwaarde biedt aan mensen met een verstandelijke beperking.

Intensief Campuswonen Afdeling De Delta behoort niet meer tot de cluster psychosezorg en heeft een andere semi-residentiële opdracht gekregen: intensief campuswonen. Afdeling De Delta werkt doelgroepoverstijgend. Als het rehabilitatieprogramma vanuit de eigen afdelingswerking ontoereikend blijkt, dan kunnen cliënten doorverwezen worden naar De Delta. In het intensief campuswonen is er een minimale therapeutische ondersteuning, maar worden kansen gecreëerd voor cliënten om gerichte vaardigheden opnieuw op te nemen of te ontwikkelen. Vanuit deze nieuwe ervaringen worden cliënten, in samenwerking met hun eigen netwerk, voorbereid op een traject buiten het ziekenhuis: zelfstandig wonen – al dan niet met ondersteuning van het mobiel behandelteam – of beschut wonen.

Projecten ABP 2014 was het eerste werkjaar voor de projecten van het algemeen beleidsplan (ABP). In het ABP zijn 34 (nieuwe) projecten opgenomen. 26 projectgroepen werden samengesteld en gingen aan de slag: van literatuurstudie, visievorming tot voorbereiding van een adviesnota of de opmaak van een zelfevaluatierapport. Een aantal projecten realiseerde al een aantal (deel) doelstellingen waarvan je in dit jaarverslag een neerslag vindt.

Nieuwe Foyer Op 15 mei werd De Foyer officieel heropend na een grondige opknapbeurt. De Foyer is een centrale ontmoetingsplaats op de campus waar patiënten en bewoners iedere namiddag terecht kunnen met hun bezoek, waar laagdrempelige activiteiten aangeboden worden waar patiënten en bewoners actief of passief kunnen aan deelnemen, waar ze de krant kunnen lezen, internetten, De inhuldiging ging gepaard met tal van activiteiten voor patiënten en bewoners. (line dance, hoger – lager, sing along…)

JAAROVERZICHT 2014

9



Centraal aanbod voor patiënten en bewoners

Naar een sterker behandelen ondersteuningsplan Bovenop het behandel - en ondersteuningsaanbod vanuit de interdisciplinaire teams ontwikkelt PC Sint-Amandus een specialistisch centraal behandel -en ondersteuningsaanbod dat voortdurend wordt afgestemd op de noden van de patiënten en de bewoners. De leveranciers van dit specialistisch centraal aanbod zijn de interdisciplinaire teams en de centrale diensten. In 2014 werd de programmatiecommissie opgericht: een transparante centrale organisatiestructuur die expertise, diagnostische kennis en kunde, behandelen ondersteuningsactiviteiten, accommodaties én materiaal ter beschikking zal stellen van de interdisciplinaire werkingen. Op deze manier kan het behandelen ondersteuningsplan van elke cliënt versterkt worden door het opnemen, het activeren en het gebruiken van bepaalde onderdelen van dit centrale aanbod.

“een dynamisch programmaboekje maken voor teams en cliënten” Ik maak deel uit van de programmatiecommissie. Samen met de directeur patiëntenzorg, de hoofdgeneesheer, het kernteam van De Lichter, de vakgroepvoorzitters, de diensthoofden van de centrale diensten en 2 afdelingshoofden geven we vorm aan de organisatie en communicatie van een centrumbreed behandelen ondersteuningsaanbod dat complementair kan zijn aan de interdisciplinaire werking. Dat centraal aanbod kan het behandelen ondersteuningsplan van

elke patiënt/bewoner versterken. De focus tijdens het afgelopen werkjaar lag vooral op het ontwerpen van een status om het brede centrale aanbod op een overzichtelijke en uniforme manier te omschrijven en te bundelen. Binnen de programmatiecommissie vergelijken we vaak de status met de identiteitskaart van een welbepaald aanbod. Op die manier willen we komen tot een dynamisch programmaboekje dat zowel door de interdisciplinaire teams als de cliënt consulteerbaar is. In de status wordt voor ieder aanbod de omschrijving, de functie, de indicatie, voorwaarden, de procedure, de financiële aspecten ten bate/ten koste van de cliënten, … beschreven. Het invullen/bijhouden van de status zorgt er voor dat de aanbieder reflecteert over het aanbod an sich en de organisatie/programmatiecommissie de mogelijkheid heeft om een gedifferentieerd specialistisch centraal behandel -en ondersteuningsaanbod te ontwikkelen dat voortdurend wordt afgestemd op de noden van de patiënten en de bewoners.” Lisbeth Scherpereel, therapeutisch coördinator De Stroom, afdeling psychosezorg

De Lichter? De Lichter maakt deel uit van het centrale aanbod en is de overkoepelende naam voor de werkingen van De Vleugel (vrije tijd en ontmoeting), Ergo Centraal, Ergo Reigerlo, Den Ateljee, hippotherapie en logopedie, die in 2014 fusioneerden. Een lichter is een term uit de scheepvaart en verwijst naar ‘een klein schip waar de goederen uit een groot schip in 10 JAAROVERZICHT 2014

Nieuws uit de Vakgroepen Ergotherapie Op 25 september organiseerde de vakgroep een studienamiddag “Kennis uit eigen huis: de expertise in de vakgroep ergotherapie”. Enkele jonge vakgroepleden bereidden een presentatie voor met actuele informatie over het vakgebied, de rollen van een ergotherapeut en modellen uit de opleidingen ergotherapie. Begrippen als “occupation based, client centered, context based en evidence based “zijn sleutelwoorden in actuele bacheloropleidingen.

Maatschappelijk werk Het soiaal-juridische luik van de discipline kreeg veel aandacht in 2014 door ‘de nieuwe wet op de voorlopige bewindvoering’. De vakgroepvoorzitter brengt door het onderhouden van externe contacten en deelname in diverse overlegfora heel wat thema’s aan bod in de vakgroep: zo werden bijvoorbeeld de procedures voor het domiciliëren van patiënten en het uitschrijven van patiënten na ontslag voorbereid in de vakgroep en besproken met externe betrokkenen.

Psychotherapie De vakgroep psychotherapie behandelde een aantal inhoudelijke thema’s zoals: indicatiestelling en psychotherapie, veranderingsprocessen bij cliënten/patiënten, wat wanneer normen en waarden van cliënt en therapeut botsten, … Eén van de belangrijke doelstellingen was ook om het beleid en medewerkers verder te sensibiliseren over het belang van psychotherapeutische ruimte en scholing, zeker in tijden waarin herstelgerichte zorg en kortdurende behandeling sterk vooropgesteld worden.

Verpleegkunde worden overgeladen. Het grote schip heeft meestal niet de mogelijkheid om een rivier of kanaal te bereiken’. Het grote schip staat symbool voor het interdisciplinaire team dat (samen met de patiënt) de regie heeft over het behandelplan. De Lichter brengt de patiënt naar verschillende bestemmingen in het centrale aanbod, daar waar het interdisciplinaire team geen of slechts beperkte “binnenvaart” mogelijkheden heeft.

De vakgroep verpleegkunde werkte aan een screeningsprocedure voor het metabool syndroom, een aandoening waarbij de stofwisseling verstoord is. Het werkgroepje is opgestart op initiatief van de cluster psychosezorg, maar de screenings-

procedure is toepasbaar voor alle doelgroepen in het Centrum. Een inventaris met alle kennis over dit thema dient als basis voor de screeningsprocedure: info over omgaan met stress, een gezonde levensstijl, gezond eten…

PMT (= Psycho motorische therapie) In 2014 was de beleidsnota van de vakgroepen zowel een bevestiging als een geruststelling voor de werking. In het verleden streefde de vakgroep PMT ernaar om interdisciplinair te werken vanuit de afdelingsvisie. Regelmatige contacten onder de leden creëert ruimte voor terugkoppeling en afstemmen van vormingen op de diverse afdelingsvisies.

Kine In 2014 startte de vakgroep met ‘hands-off kine’. Hierbij worden op structurele wijze momenten voorzien waarin de focus ligt op oefentherapie. Het samenbrengen van patiënten in oefenblokken heeft een positief effect op hun revalidatie. Ook in 2015 blijven we investeren in dit concept.

Zinzorg en pastoraal Op de jaarlijkse vormingsdag stond de vakgroep Zinzorg, pastoraal & ethiek stil bij het ethisch model van Axel Liégeois, stafmedewerker ethiek bij de centrale diensten van de Broeders van Liefde. Dit model, dat aan de basis ligt van alle nota’s van de begeleidings commissie ethiek in de GGZ bij de BvL, werd door Axel voorgesteld en door de referentiemedewerkers ingeoefend.

Logistiek assistenten In 2014 ging de vakgroep op zoek naar een nieuwe co-voorzitter en ging de aandacht op het vakgroepoverleg naar een correcte toepassing van de handhygiene, de toelichting van de procedure voor de dieetkeuken en werd stilgestaan bij het verplichte vormingsaanbod voor logistiek assistenten.

“Een voorzichtige doorstart van de vakgroep psychologie” “In de beleidsnota over de vakgroepen (2013) werd de keuze voor interdisciplinaire teams (ID-teams) nog eens onderstreept net als het belang van de vakgroepen. De vakgroep psychologie werd al in 2009 opgericht en boog zich over thema’s zoals neuropsychologie, risicotaxatie,… maar de werking van de vakgroep kwam de jaren daarna op een laag pitje te staan. Vorig jaar werd de dienst psychologie opgeheven en nam de vakgroep psychologie een voorzichtige doorstart. Ik werd door mijn medevakgroepleden voorgedragen als vakgroepvoorzitter. Sinds maart gaat er maandelijks overleg door met de 24 leden van de vakgroep. De 24 leden komen maandelijks samen om een aantal meer praktische zaken te bespreken zoals dossiervorming en archivering, inventarisatie van vakliteratuur, titelregistratie, stageplanning en oplijsting van VTO noden. Daarnaast is er veel aandacht gegaan naar de uitwerking van de mogelijke bijdrage van de vakgroep aan het centrale aanbod. Er werden ook kleine werkgroepen opgericht die in 2015 rond inhoudelijke thema’s zullen werken: de opvolging van het ASS-project, ondersteuning VAPH, dossiervorming binnen Regas en uitkomstenmanagement…. Als overkoepelend en bindend thema zullen we in het maandelijkse vakgroepoverleg het psychodiagnostisch beleid onder de loep te nemen.”

Koen Devriendt, Vakgroepvoorzitter psychologie

JAAROVERZICHT 2014

11


Anonieme getuigenis van een ex-patiënt Ik ben tevreden. “Ik kwam in de psychiatrie terecht door persoonlijke problemen. Men vond mij een moeilijk geval. Ik kreeg een dik dossier. Ik werd behandeld en had nauwelijks inspraak. Ik kwam in de afzondering terecht. Ik verloor al mijn zelfvertrouwen. Ik was verlamd door de medicatie. Ik had geen kans mezelf te motiveren. Ik was geen mens meer. Ik was enkel een patiënt. Maar het veranderde. Er werd steeds meer naar mij geluisterd. We werkten samen. Ik kreeg de kans om mezelf te motiveren. Ik besliste steeds meer zélf wat ik wilde doen. Ik woon nu zelfstandig in mijn eigen appartement. Ik ontvang de mensen die ik wil. Ik beslis zélf hoe ik leef en wat ik doe. Ik zing bij d’Amandels. Ik zorg zélf voor mijn eten of word geholpen door familiehulp. Mijn begeleiders komen naar mij thuis. Het is niet altijd gemakkelijk om rond te komen. Ik ben meer onafhankelijk. Ik ben tevreden. Dit was mijn verhaal. En zo heeft iedereen zijn eigen verhaal.”

Patiëntenparticipatie PC Sint-Amandus besteedde extra aandacht aan patiëntenparticipatie in de individuele zorgrelatie, bijvoorbeeld door de verbeterde informatieverstrekking via de algemene informatiebrochure van het ziekenhuis en de opnamebrochures van de ziekenhuisafdelingen. Daarnaast kregen de patiëntenraden op de afdelingen een nieuwe ‘boost’ door de ROPI-bevragingen. De cluster psychosezorg zette ook ervaringsdeskundigheid in voor psycho-educatie. In 2014 nam PC Sint-Amandus ook systematisch deel aan initiatieven die door het Netwerk GGZ Regio Noord-West-Vlaanderen werden opgestart: patiëntenfora en het ‘kernteam evaringsdeskundigen’. Na een succesvolle opstart van een leesgroep in PC Sint-Amandus in 2013, startte Frank Schaffler, projectmedewerkers ervaringsdeskundigheid en patiëntenparticipatie in samenwerking met YOT- de leesgroep ‘Boek-Delen’ op. ‘Boek-Delen’ is een initiatief buiten de ggz waar (ex-)zorgvragers samen een boek lezen, hun indrukken delen door met elkaar in gesprek te gaan.

Een ex-patiënt aan het woord “een grote evolutie in de manier van behandelen en begeleiden” “Ik ben Alain en al 23 jaar ben ik verbonden met PC Sint-Amandus. De tijden zijn veranderd, maar ik ook. Toen ik net opgenomen was in het ziekenhuis, schopte ik om me heen en accepteerde ik geen hulpverlening. Na verloop van tijd leerde ik om anderen – zorgverleners - te vertrouwen. Daardoor kon ik stappen naar herstel zetten. Mijn eigen houding veranderen was een stap in de goede richting, maar ook de evolutie in de hulpverlening was belangrijk. Vroeger was er een cultuur van controle en overnemen bij de behandeling. Wat mij bijgebleven is, is het verbod om naar de begrafenis van een bevriende medepatiënt te gaan. Zelfs het bidprentje mocht ik niet houden, want het paste niet in mijn behandelplan. Nu ervaar ik de begeleiding als luisterend, gelijkwaardig en oprecht geïnteresseerd in mijn persoonlijke doelstellingen. Ik heb een hele weg afgelegd: twintig jaar geleden zou geen enkele hulpverlener geloofd hebben dat ik ooit alleen zou wonen, maar met vallen en opstaan ben ik er toch geraakt, ondersteund door mensen binnen en buiten de hulpverlening die wél in me bleven geloven. Mijn grote wens is om ooit als ervaringsdeskundige op een afdeling waar ik zelf verbleven heb anderen te kunnen ondersteunen in hun herstelproces. Een psycholoog die me kent van jaren geleden zei: Alain, je bent een witte raaf geworden en vroeger was je een zwarte raaf. Het is mijn persoonlijke hoop dat de vele bomen van PC Sint-Amandus ooit vol zullen zitten met witte raven…” Alain Caestecker

12 JAAROVERZICHT 2014


Herstelwerkgroepen In 2014 richtte Pieter Declercq, therapeutisch coördinator van De Link en het Dagcentrum 2 herstelwerkgroepen op. In de herstelwerkgroep wordt met cliënten actief samengewerkt aan hun herstel. Onder herstel valt alles wat een persoon met een psychische kwetsbaarheid zelf doet om terug een betekenisvolle plaats of zinvolle rol te (her)vinden in de maatschappij. Door meerdere personen in soortgelijke situaties samen te laten nadenken over dit proces, de mogelijke valkuilen en de eventuele oplossingen wordt in de herstelwerkgroep een denktank van ervaringsdeskundigen gecreëerd. Enkele cliënten blikken terug op hun ervaring:

•• Je vertelt zeer vertrouwelijke dingen aan elkaar op basis van wederzijds vertrouwen. Dit schept een band. Mensen met gedeelde of gelijkaardige ervaringen in de maatschappij en in de psychiatrie vertel je meer dan professionelen. Hun reacties en voorgestelde oplossingen zijn ook doorleefder, échter…het zijn menselijke oplossingen. ••

“Kiezen voor herstelondersteunende zorg”

•• Door eigen ervaringen en oplossingen te delen in de groep help je de anderen vooruit. Het is een heel positieve ervaring te kunnen geven en nemen. ••

“Sinds 2012 werden bij een 8-tal afdelingen en teams ROPI-bevragingen afgenomen. ROPI staat voor Recovery Oriented Practices Index en peilt naar de mate van herstelondersteunende zorg op een afdeling of binnen een team. De ROPIbevraging bestaat uit gerichte gesprekken met verschillende groepen teamleden en patiënten. De afname van de bevraging was telkens een positieve ervaring. Bij elke afdeling of elk team leerden we nieuwe zaken en ontstond er een positieve dynamiek. Patiënten, cliënten en bewoners vertelden openhartig over hun ervaring, waarbij ze aangaven welke zaken ze zouden willen veranderen, maar ze stonden ook uitgebreid stil bij alle goede, aangename en ondersteunende elementen van de afdelingswerking. Tussen teamleden zagen we discussies ontstaan die daar ter plaatse reeds leidden tot nieuwe inzichten en ideeën om verder mee aan de slag te gaan. Het allermooiste is echter dat de ROPIbevragingen geen losstaand feit geworden zijn, niet nog maar eens een meting waarmee we mensen lastig vallen en waar ze niets aan hebben. Het is daarentegen opvallend dat de afdelingen ook daadwerkelijk aan een gericht traject begonnen zijn, gebaseerd op de sterke punten en aanbevelingen die uit de bevraging naar voren gekomen zijn.

•• Het maakt onderwerpen bespreekbaar die anders verzwegen blijven. ••

Koen Roggeman, Afdelingshoofd De Link en ROPI-bevrager

•• Je moet je ervaringsverhaal brengenmaar ik stelde dat steeds uit. Het was uiteindelijk een enorme opluchting toen ik het deed en enorm leuk hoe de groep mij daarin versterkte. Negatieve situaties uit het verleden werden leermomenten en sterktes voor mij in het heden. Ik heb nog steeds het blad met alle positieve feedback die de groep me gaf. Ik herlees het als ik me down voel. ••

•• Het is een manier jezelf beter te leren kennen. •• •• Door met plannen bezig te zijn moet je ook écht aan de slag. •• JAAROVERZICHT 2014

13


MDT 366 PC Sint-Amandus heeft een erkenning van het VAPH als MDT 366 (multidisciplinair team). In het MDT zitten specialisten uit verschillende disicplines zoals een arts, psychologen, maatschappelijk werkers, verpleegkundigen ... Het MDT bouwt dossiers op voor personen met een handicap om ondersteuning aan te vragen. De ondersteuning kan op verschillende manieren: een persoonlijk assistentiebudget, zorg in natura of hulpmiddelen.

Eline, Verpleegkundig e

Interne jobwerking

Jasmijn, Zorgkundige

Lore, ige Verpleegkund

Nieuwe arbeidskledij Voor de zomer kregen alle poetsdames, logistiek assistenten en verpleegkundigen nieuwe arbeidskledij. Op basis van risicoanalyses en de arbeidsrisico’s voor medewerkers werd bepaald wie arbeidskledij moet dragen. De keuze viel niet op een wit pak, maar om los te komen van de ziekenhuissfeer viel de keuze op kleurrijke arbeidskledij: een rode broek voor alle medewerkers en een grijze of beige werkjas. Een uitgebreide draagtest bepaalde de keuze van de modellen: zo werd bijvoorbeeld gekozen voor een jas die de nodige bewegingsruimte biedt en een in breedte en lengte aanpasbare broek. Een werkgroep werkte een nota uit met duidelijke afspraken wanneer de medewerker arbeidskledij moet dragen en wanneer niet.


67 cliënten hadden een job in het Centrum. Ze werden ingezet voor allerhande jobs: paardenstallen onderhouden, meehelpen in de bibliotheek, in de voedingsdienst, tuinieren,… De interne jobwerking maakt deel uit van een therapieprogramma en biedt cliënten de kans om te groeien. De interne jobcoach ondersteunt de cliënten zodat ze optimaal kunnen functioneren in dit specifieke voortraject op de campus.

Vernieuwde brochures Er is een vernieuwde informatiebrochure van het ziekenhuis beschikbaar die met patiënten wordt doorgenomen bij opname. Omdat duidelijke, transparante info bij opname belangrijk is en omdat de informatiebrochure een belangrijke informatiebron is tijdens het onthaalproces werd de vroegere brochure grondig aangepast. Zowel inhoud, lay-out, de gebruiksvriendelijkheid en de beschikbaarheid werden herbekeken. Het resultaat is een handig A5-boekje dat ook elektronisch beschikbaar is via intranet en www.st-amandus.be. In één beweging werden ook de opnamebrochures van de ziekenhuisafdelingen herwerkt.

JAAROVERZICHT 2014

15

MEDICATIEBELEID

Hoog-risico medicatie:

Knelpunten en actieplan Hoog-risico medicatie is door de Federale overheid naar voor geschoven als een prioritair thema in het kwaliteits- en veiligheidsbeleid van alle Belgische ziekenhuizen. PC Sint-Amandus nam het project hoog-risico medicatie op in het Algemeen Beleidsplan. De projectgroep maakte in 2014 een zelfevaluatie met knelpunten. Op basis van de zelfevaluatie werd een actieplan met verbeteracties opgemaakt. Volgende productgroepen die in PC Sint-Amandus worden gebruikt, vallen onder de definitie hoog-risico medicatie • Bloedverdunners (oraal en inspuitbaar) • Antitumorale producten (oraal) • Geneesmiddelen bij diabetes (oraal en inspuitbaar) • Krachtige verdovende middelen (oraal en pleisters)

De knelpunten • Er is tot nog toe geen info ter beschikking over wat als ‘hoog-risico medicatie’ moet worden beschouwd en waarom. Voor die productgroepen waar er wel al wat documentatie aanwezig is (bv. ivm geneesmiddelen bij diabetes), blijkt deze niet steeds geactualiseerd en is ze niet opgenomen in een actief (levenslang) leertraject. • Er zijn aldus evenmin duidelijke verwachtingen met betrekking tot een aantal belangrijke aspecten van hoogrisico medicatie: • de therapeutische opvolging : gestandaardiseerde werkwijze per product(groep) • het documenteren van de opvolgingsaspecten binnen het patiëntendossier • het documenteren binnen Infomedic (=programma voor elektronisch medicatiebeheer) van zowel de toedieningen als de bijsturingen (wijzigingen m.b.t. posologie, product); • het bespreken van de hoog-risico medicatie binnen de interdisciplinaire patiëntenbesprekingen. • Bij het PVT stellen we een bijkomend knelpunt vast m.b.t. de snelheid van therapeutische opvolging. 16 JAAROVERZICHT 2014

• m.b.t. patiënt en familie informeren met het oog op actief bijdragen en autonoom handelen • In het algemeen hebben we geen beleid om patiënten en/of familie actiever te betrekken bij de opvolging van hun hoog-risico medicatie bijv. ontbreken van patiëntenfolders over de risico’s en op te volgen punten (o.a. bijwerkingen), het hoe en waarom er van • Er bestaan momenteel geen afspraken over het ‘in eigen beheer’ (mee-)geven aan de patiënt van hoog-risico medicatie. (cfr. vragen ivm aansprakelijkheid

Actieplan Enkele onmiddellijk uit te voeren acties • Registratie in apotheek van incidenten met hoog-risico medicatie • Commentaren binnen Infomedic (=programma voor elektronisch medicatiebeheer) aanpassen bij bepaalde hoog-risico medicatie

De 4 te volgen stappen: Stap 1: Informatieverzameling, gestoeld op wetenschappelijke evidentie Stap 2: Aftoetsing van deze informatie aan onze huidige manier van werken en samen met de artsen een gedeelde visie vormen m.b.t alle relevante processtappen Stap 3: Uitschrijven en vastleggen van onze werkwijze voor elke productgroep Stap 4: Implementatie van gestandaardiseerde werkwijze, gekoppeld aan vorming en opleiding

De volgorde van productgroepen en de te volgen timing en planning daarbij: 1. Bloedverdunners: 2015 stap 1-3, 2016 stap 4 2. Geneesmiddelen bij diabetes: 2016 stap 1-3, 2017 stap 4 3. Krachtige verdovende middelen: 2017 4. Antitumorale producten: 2017 De focus van het project zal eerst liggen op het ziekenhuis; in een latere fase zal de vraag worden gesteld wat van toepassing kan zijn voor PVT.

Actiecyclus per productgroep doorlopen in 4 stappen en daarbij proberen om zoveel mogelijk verbeteracties te concretiseren en te realiseren. • Verbeteracties m.b.t. de informatie over hoog-risico medicatie: o.a. info ter beschikking stellen, vorming en opleiding organiseren • Verbeteracties m.b.t. de therapeutische opvolging: o.a. gestandaardiseerde werkwijze per product(groep) vastleggen, verantwoordelijkheden vastleggen, afspraken maken hoe ondersteunende informatica toepassingen dienen gebruikt te worden (elektronisch patiëntendossier en medicatiebeheer) • Verbeteracties m.b.t. het betrekken van de patiënt en de familie: o.a. opmaak patiëntenfolders, afspraken voor eigen beheer van hoog-risico medicatie

Hoog-risico medicatie? Hoog-risico medicatie zijn geneesmiddelen waarbij er sprake is van een verhoogd risico op het veroorzaken van ernstige tot zeer ernstige schade bij de patiënt bij verkeerdelijk gebruik. Incidenten met hoog-risico medicatie komen niet vaker voor dan met andere medicatie maar vanwege het hoge risico voor de patiënt zijn er specifieke voorzorgsmaatregelen vereist om incorrect gebruik te voorkomen. Voorzorgsmaatregelen kunnen genomen worden op niveau van het voorschrift, de distributie, de bewaring, de toediening en de therapeutische opvolging.

PC Sint-Amandus werkt vooral met de thuismedicatiefiche.

Project thuismedicatie PC Sint-Amandus is één van de 7 partners in een Regionaal Project rond Thuismedicatie. De 7 partners zijn zeven ziekenhuizen uit de Brugse regio. Het Regionaal Project Thuismedicatie werkt met een thuismedicatiezak en een thuismedicatieschema, waarop de patiënt zijn doseringsschema invult. De patiënt krijgt voorafgaand aan de geplande opname vanuit het ziekenhuis twee zaken mee: • Blanco thuismedicatieschema met uitleg voor de patiënt. • Papieren thuismedicatiezak met dezelfde uitleg alsook ruimte voor namen en telefoonnummers van de huisarts én de huisapotheker.

Aan de patiënt wordt gevraagd om zijn medicatieschema in te vullen. Idealiter gaat hij/ zij hiervoor langs bij de huisapotheker/huisarts omdat deze kan helpen bij het invullen van het medicatieschema. Het optimaliseren van de informatieoverdracht tussen patiënt (- of z’n mantelzorger)- huisarts - specialist - ziekenhuisapotheker - huisapotheker is een belangrijke zaak om een kwalitatieve en veilige farmaceutische zorg voor de patiënt te garanderen. In PC Sint-Amanuds geven de afdelingen De Oever, De Bron en Wegwijs 1 de blanco medicatiefolder mee bij het intakegesprek. De medicatiezak wordt voorlopig bij ons nog niet meegegeven omdat de patiënten hier veelal langdurig in opname komen en de thuismedicatie niet gestockeerd kan worden. De toekomst zal moeten uitwijzen wat de medicatiezak voor PC SintAmandus kan betekenen.

“Actieplan met verbeteracties” “Het thema ‘vrijheidsbeperkende maatregelen’ maakt deel uit van het Algemeen Beleidsplan en is ook opgenomen in het 2e meer jarenplan FOD Volksgezondheid ‘Kwaliteit en patiëntveiligheid’. In 2014 deden we – op het niveau van de voorziening – een zelfevaluatie. We stelden vast dat specifieke strategische doelstellingen voor ‘vrijheidsbeperkende maatregelen’ onvoldoende zijn beschreven en dat vrijheidsbeperkende maatregelen niet genoeg procesmatig worden benaderd (PlanDo-Check-Act) op patiëntniveau, afdelingsniveau en voorzieningsniveau. Vanuit deze zelfevaluatie en de bespreking met diverse klankbordgroepen werd een actieplan met verbeteracties uitgewerkt. We zullen een “Basistekst Veilige Zorg” opmaken met info over (1) Strategische keuzes, (2) Fysiek ingrijpen - afzonderingsbeleid, (3) Niet-afzonderingsgebonden vrijheidsbeperkende maatregelen. Daarnaast zullen we de procedure ‘afzonderen’ reviseren en op het vlak van infrastructuur willen we evolueren van ‘veilige afzonderingskamers’ naar ‘extra beveiligde kamers waar de patiënt actief en zo snel mogelijk kan verbeteren’ en het voorzien van alternatieven waarbij de patiënt niet in zijn vrijheid wordt beperkt (comfortroom).” Hans Pauwels, stafmedewerker patiëntenzorg

Wist je dat... Vrijheidsbeperkende maatregelen zijn alle therapeutische maatregelen die een beperking van de keuzevrijheid en/of de bewegingsvrijheid van de patiënt inhouden tijdens de psychiatrische zorg, zoals afzondering, fixatie, kamerseparatie, sederende medicatie, de afdeling kunnen verlaten, bezoek kunnen ontvangen, en afspraken over geldbeheer, sigaretten, telefoon en gsm-gebruik, …

JAAROVERZICHT 2014

17

PATIËNTEN EN BEWONERSZORG

MEDEWERKERSBELEID

PVT’s De Stek, ’t Anker en De Warande: een bijzonder samenwerkingsverband

“Een oude boom verplant je best niet, tenzij je niet anders kan…” PVT De Stek moet in de toekomst de deuren sluiten. Daarom werd in 2013 op directieniveau beslist een samenwerkingsverband aan te gaan met De PVT’s “De Warande” (in Wachtebeke) en “t Anker” (op de campus van PC St.- Jan-Baptist te Zelzate). Beide PVT’s bieden net als PVT De Stek een thuis aan volwassenen met een matig tot diep verstandelijke beperking. De voorbije jaren verwelkomde men er reeds een groot aantal bewoners uit andere, afbouwende PVT’s. Als voorbereiding op de samenwerking gingen enkele verkennende bezoeken en overlegmomenten door, waarbij zowel directies als kernteamleden en maatschappelijk werkers van de voorzieningen betrokken waren. •TEKST Ulrike Mees en Kristof Van Iseghem, kernteamleden De Stek

“Begin 2014 gingen we over tot de eerste concrete stappen in deze samenwerking. De kernteams van zowel De Warande als ‘t Anker formuleerden inclusie- en exclusiecriteria voor nieuwe kandidaat-bewoners en vanuit de Stek legden we zelf een eerste kandidatenlijst voor die bestond uit een twintigtal namen. Vanuit de Stek bepaalden we eveneens welke bewoners al dan niet prioritair zouden kunnen verhuizen, rekening houdend met diverse bewoners- en contextgebonden factoren. In mei 2014 stelden het kernteam en de maatschappelijk werker van De Stek vijf geactualiseerde bewonersdossiers uitgebreid voor aan de kernteams van De Warande en ‘t Anker. Intussen kregen niet alleen bewoners maar ook de begeleiders van De Stek de kans om een eerste keer sfeer te gaan snuiven in De Warande tijdens de Warandefeesten. Een initiatief dat vooral door ons team sterk werd gewaardeerd.”

Verhuis eerste bewoner “In november kwam een eerste plaats vrij in ’t Anker. In overleg beslisten 18 JAAROVERZICHT 2014

kernteams en maatschappelijk werkers wie als eerste de overstap zou maken. De bewoner in kwestie had geen familie meer, maar was dit wel zo geweest, dan hadden we hen hier uiteraard direct bij betrokken. Zo wordt familie in dergelijke situaties ook steeds uitgenodigd om (al dan niet samen met de bewoner en/of een teamlid) een bezoekje te brengen. De leefgroepbegeleiders en therapeutisch coördinator van De Stek gingen ter plekke de bewoner voorstellen op een teamvergadering, de man in kwestie werd in z’n toekomstige nieuwe thuis vergast op een kop koffie. Het “ontvangende” team toonde zich zeer geïnteresseerd in de nieuwe bewoner. Na een tweede bezoekje verhuisde de bewoner uiteindelijk in december en hij leek vrij vlug z’n plekje te hebben gevonden in z’n nieuwe leefgroep.”

Een nieuwe, warme thuis Bovengenoemd proces van informatieverstrekking en kennismaking herhaalde zich intussen voor nog vier bewoners en hun families, en telkens opnieuw ondervonden we een open, empathi-

sche en respectvolle houding naar onze bewoners en hun context toe. Hoewel het achterlaten van een bewoner in z’n nieuwe wooncontext allesbehalve evident is voor zowel de bewoner zelf, z’n familie als z’n vertrouwde begeleiders, hebben we ondertussen ondervonden dat “onze” mannen in PC Sint-Jan Baptiste een nieuwe, warme thuis krijgen. Dat we de bewoners kunnen blijven bezoeken tijdens familie- en andere feesten zorgt ervoor dat de band met De Stek niet te bruusk moet worden doorgeknipt, wat de overgang voor alle betrokkenen vergemakkelijkt.

2015 Intussen stelden we eind januari 2015 vijf nieuwe dossiers voor tijdens een overleg “kernteam-maatschappelijk werk”. En hoewel er wat ons betreft even een pauze mag worden ingelast in het afbouwproces van De Stek, weten we dat we bij een volgend vrijkomen van een bed in PC Sint-Jan Baptist de mogelijkheid krijgen om een bewoner te verhuizen naar een nieuwe woonplaats waar “kwaliteitsvolle zorg” hoog in het vaandel wordt gevoerd.”

Dashboard voor inzet van medewerkers Uit een behoeftenanalyse bleek de nood aan een personeelsbeheersinstrument om inzicht te krijgen op de tewerkstelling van de medewerkers. Om beleidsbeslissingen te kunnen nemen over een vervanging van een medewerker, een interne verschuiving, de nood aan hogere kwalificatie op een afdeling/dienst, de mix van kwalificaties,… was een instrument nodig om de personeelsinzet beter te kunnen voorbereiden, sturen en opvolgen. De personeelstool werd het voorbije jaar ten volle ingezet. De personeelsdienst hield het instrument up-to-date, zodat alle belanghebbenden het opvolgingsinstrument konden gebruiken. De directeur patiëntenzorg bijvoorbeeld hield ijkgesprekken met alle leidinggevenden van de ziekenhuisen PVT-afdelingen. Ijkgesprekken zijn gesprekken waarbij afgestemd wordt over de personeelsinzet. Hierbij wordt rekening gehouden met de prognose in de personeelstool, Die rekening houdt met geplande afwezigheden,…

De werking

medewerkers, de toewijzing van personeelsstatuten, de nood aan nieuwe aanwervingen, enz. Het is een beleidsinstrument dat de evolutie van de voltijdse equivalenten (VTE) in het lopende en het daarop volgende kalenderjaar voorspelt. De tool geeft dus geen reële cijfers weer, maar wel een ruwe prognose van de personeelsbezetting per afdeling of dienst, rekening houdend met wijzigingen in de prestatiebreuk, wijziging van afdeling/dienst, onbetaalde afwezigheden zoals zwangerschapsrust, ziekte.

Dankzij de tool is een betere opvolging mogelijk van de inzet van

•• Ik hield 5 ijkgesprekken met alle leidinggevenden. Dankzij de prognose uit de personeelstool konden we in gesprek gaan over de personeelsinzet en anticiperen op wijzigingen. ••

De Ijkgesprekken “Ik volgde de ijkgesprekken mee voor de PVT-afdelingen. De personeelstool bepaalt hoeveel medewerkers je mag inzetten per afdeling. Dit cijfer - de ijk – moet op het einde van het jaar zo dicht mogelijk benaderd worden. In de loop van het jaar kan je meer inzetten dan de ijk - als er bijvoorbeeld veel verlof gepland wordt - maar als er weinig medewerkers afwezig zijn, kan je ook onder deze ijk werken. Bij een geplande afwezigheid, zoals een medewerkster die in zwangerschapsrust gaat, kan je beslissen om de vervanging wat uit te stellen zodat je wat reserve opbouwt om later te kunnen inzetten. Deze manier van werken vraagt natuurlijk naar een flexibel en snel aanwervingsbeleid. Daarenboven moeten er ook geschikte kandidaten op de arbeidsmarkt zijn die zich tijdelijk willen engageren in onze werking. Als je de ijk op het einde van het jaar niet haalt, kan je de personele middelen niet doorschuiven naar het volgend jaar. Als afdelingshoofd moet je er dus voor zorgen dat je de hoeveelheid beschikbare middelen maximaal inzet.” Erik Timmerman, PVT-coördinator

Els Vancoëllie, directeur patiëntenzorg

JAAROVERZICHT 2014

19

MEDEWERKERSBELEID

Nieuwjaarsreceptie

Personeelsquiz

PC Sint-Amandus is partner van Trefpunt zorg en was gastheer voor een studiedag van dit netwerkplatform.

“inscholingsmoment”

“Veel geleerd”

“Sinds april 2012 ben ik introductiebegeleider in het Centrum en sta ik in voor het onthaal en de inscholing van alle nieuwe medewerkers. Voor de medewerker start, maak ik met hem of haar kennis. Op dat moment krijgt de nieuwe medewerker heel wat informatie, om de eerste werkdagen goed te kunnen starten. Dit wordt georganiseerd samen met andere betrokkenen die elk hun eigen deeltaak hebben in dit proces. We willen voldoende aandacht besteden aan het onthaal, zodat een nieuwe medewerker zich welkom voelt en met een goed gevoel kan starten in het Centrum. Tijdens de kennismaking krijgt elke medewerker ook een persoonlijk inscholingsplan mee. Ik werk samen met de leidinggevende om dit vorm te geven. Ik zorg voor de inschrijvingen en de leidinggevende roostert alles in. Het voorbije jaar hebben we vooral ingezet op de verfijning van de verschillende inscholingen. We proberen herhaling te vermijden en een evenwicht te vinden tussen de investering van medewerkers om inscholing te volgen en toch voldoende tijd te voorzien om die noodzakelijke info te geven. We hebben bijvoorbeeld de centrale inscholingsmomenten in tijd gehalveerd. In plaats van twee halve dagen, is er voor iedere nieuwe medewerker een halve dag voorzien voor het onthaalmoment. Medewerkers krijgen er uitleg over de sleutelwaarden en de identiteitsverklaring, over arbeidstijdbeheer, coaching en opvolging via formele gesprekken, opleidings- en carrièremogelijkheden, sociale voordelen, … . Ook de directie komt langs voor een kennismaking. De inscholingen per departement organiseren we frequenter dan vroeger. Ons streefdoel is dat een nieuwe medewerker zijn volledige inscholingstraject afgewerkt heeft na ongeveer 1 jaar. Het voorbije jaar hebben we ook inhoudelijk veel verbeterd: alle presentaties werden aangepast en zijn beschikbaar op het intranet. Er is ook voor elke inscholing een fiche beschikbaar waarop je informatie vindt over o.a. de doelstellingen, de doelgroep, korte inhoud, … Ook de bedrijfsfilm van het Centrum is een heel waardevol en dankbaar instrument dat in de inscholing vervat zit.“

“Ik kreeg de kans om een dagje stage te lopen bij het Mobiel Crisisteam (MCT). Dankzij de kijkstage heb ik een veel duidelijker beeld van de werking van de mobiele teams. Ik probeer wat ik gezien en geleerd heb te gebruiken in mijn werk op de afdeling. Bij het ontslag van een patiënt, sta ik er nu veel meer bij stil of het zinvol is om één van de mobiele teams in te schakelen als nazorg. Ik informeer de patiënten ook over het bestaan van de teams en leg hen uit hoe de teams werken. Bij ontslag geef ik hen ook mee dat de mobiele teams nog een tijdje kunnen ondersteuning bieden of dat ze kunnen aankloppen bij een mobiel team als het thuis moeilijk gaat of er een herval dreigt om zo een ziekenhuisopname te voorkomen. Wat mij ook is opgevallen, is de grote betrokkenheid van het gezin of de familie. Ik vond persoonlijk de rechtstreekse contacten met de eerstelijnszorg boeiend, omdat ik in mijn werk op de afdeling hier toch verder van af sta. Ik ben heel tevreden dat ik de werking van de mobiele teams beter kon leren kennen!” Carine Janssens, Verpleegkundige Crisisinterventie (sinds kort verpleegkundige mobiele dagequipe)

“Belangrijk om stagiairs maximaal voor te bereiden op het werkveld”

“Ondersteuning van Mobiel Behandelteam heel waardevol voor cliënten”

“Wij zijn beiden stagementoren op Oase 1 en we begeleiden een 20-tal stagiairs per jaar.” We hebben beiden al enkele jaren op de teller en we vinden het heel boeiend om stagiairs te begeleiden. We vinden het belangrijk dat ze zich op hun gemak voelen. We ervaren dat dit een positieve invloed heeft op hun stage. We verwelkomen de stagiair op de eerste stagedag en starten met een rondleiding. Tijdens de stage krijgen de stagiairs zoveel mogelijk de kans om te leren. We begeleiden, sturen bij, evalueren… We proberen ook altijd mee te geven dat je de patiënt in zijn totaliteit moet zien. Het moeilijkste bij de begeleiding is negatieve feedback geven. Daarnaast zijn de jonge stagiairs ook steeds mondiger! We nemen de opdracht om stagiairs voor te bereiden op het werkveld heel serieus op, want de stagiairs van nu zijn misschien in de toekomst onze collega’s! We staan 100 % achter de keuze van PC SintAmandus om zich in te zetten als leeromgeving voor stagiairs. Door hun stage, krijgen veel studenten meer interesse in ggz en kiezen ze vaak voor die richting.”

“Ik ging op huisbezoek met een medewerker van het mobiel behandelteam (MBT). Het toeval wil dat ik de cliënt bij wie we aan huis gingen, kende. Ik vond het heel fijn om in zijn thuisomgeving te komen, te zien en van hem te horen hoe het met hem gaat na zijn ziekenhuisopname. Ik merkte bij mezelf ook dat ik een totaal andere houding aannam dan op de afdeling. Op de afdeling neem ik nogal snel initiatief, terwijl ik bij de bezoeken thuis automatisch eerder een afwachtende houding aannam omdat je toch een beetje binnendringt in het privéterrein. De medewerkers van de mobiele teams zijn heel belangrijk voor de cliënten. Veel cliënten kijken uit naar de bezoeken en hechten heel veel waarde aan de ondersteuning door het MBT, omdat ze vaak weinig bezoek krijgen, blij zijn dat ze zichzelf kunnen zijn en kunnen praten over eventuele problemen. Bij het MBT werken is heel gevarieerd: achter elke deur schuilt een ander verhaal en iedere situatie vraagt een andere aanpak. We gingen bijvoorbeeld ook mee met een mevrouw voor een consultatie in het ziekenhuis omdat ze alleen niet durfde te gaan…”

Mieke Demey en Tineke Meerman, verpleegkundigen Oase 1, afdeling gerontopsychiatrische zorg

Sofie De Neve, Verpleegkundige De Oever, afdeling verslavingszorg

Annelies van Vooren, Introductiebegeleider


JAAROVERZICHT 2014

21

MEDEWERKERSBELEID

MEDEWERKERSBELEID

Een greep uit de VTO-cijfers Wist je dat...

“Afstand en nabijheid zijn nodig om goede zorg te kunnen bieden” “In 2014 kwam Erik De Belie, psychotherapeut en orthopedagoog bij mensen met een verstandelijke beperking, langs in het centrum om ons, samen met De Palissant, kennis te laten maken met het gedachtengoed van wederzijdse emotionele beschikbaarheid. In navolging van deze vormingssessie vroegen we Erik om ons te begeleiden in het stilstaan bij een aantal cliënten, waarbij onze begeleidingsrelatie onder druk staat. Erik deed ons in deze sessies niet enkel stilstaan bij de cliënt en hoe zijn hechtingsstijl een invloed heeft op de relatie met ons, maar ook bij onze persoonlijke gehechtheidsstijl. Soms was dit wel confronterend, omdat we ook stil moesten staan bij onszelf in het vastlopen van begeleidingssituaties. De ene begeleider biedt in moeilijke situaties meer nabijheid, de andere zoekt net meer afstand. Bewuster omgaan met dit spanningsveld tussen afstand en nabijheid, begrenzen en ruimte geven,… is iets wat we zeker verder zullen meedragen in de zorg voor bewoners. Beide polen zijn nodig om goede zorg te kunnen bieden. Stilstaan in het team bij deze twee componenten deed ons ook de waarde inzien van beide omgangsstijlen binnen onze teamwerking.“ Bram Wijnhoven, therapeutisch coördinator De Knop, PVT-afdeling

28 30 de 3 28 51 40 7

medewerkers een dag gingen kennismaken met de werking van het mobiel behandelteam door een dagje mee te lopen onder begeleiding van een teamlid van MBT?

medewerkers van de ondersteunende diensten het aanbod ‘Werken in een zorgorganisatie’ volgden in 2014?

SRH-basisopleiding doorging in het voorjaar onder begeleiding van Johan Van de Putte en onze interne coaches? Dit betekent dat nu 3 volledige teams opgeleid zijn.

179 stagiairs, gaande van studenten verpleegkunde, ergotherapie, geneeskunde tot studenten theologie en facility management liepen stage in PC Sint-Amandus. Het Centrum heeft stage-overeenkomsten met ongeveer 20 onderwijsinstellingen. In 2014 liepen de eerste stagiairs mee met het mobiel behandelteam en ook de personeelsdienst was voor het eerst een stageplaats voor een student maatschappelijk werk – optie personeelswerk.

Vakantiejob In 2014 werd een nieuwe informatiebrochure gemaakt voor jobstudenten, die ze toegelicht kregen tijdens een onthaalnamiddag. PC Sint-Amandus wil de jongeren een aantal handvatten aanreiken om met psychisch kwetsbare personen om te gaan, brengt het werken in een veilige werkomgeving onder de aandacht, de afspraken in verband met arbeidskledij… zodat de jobstudenten een fijne vakantiejob hebben!

geïnteresseerden, naast de leden van het forensisch team de voorstelling van de werking van het schakelteam bijgewoond hebben?

medewerkers de uiteenzetting over gedeeld beroepsgeheim op afstand, via on conference volgden?

zorgkundigen deelnamen aan de intern georganiseerde opleiding ‘relationele vaardigheden’

West-Vlaamse psychiatrische voorzieningen te gast waren in PC Sint-Amandus voor de studiedag ‘sturen en stuwen’? de studiedag werd georganiseerd voor alle leidinggevenden van het departement patiëntenzorg.


Opleidingscentrum “Werkbegeleiding om als team te kunnen groeien” In 2014 waren we heel intensief met werkbegeleiding bezig om als team vooruitgang te kunnen maken. We laten ons hiervoor begeleiden door een externe professionele begeleider. Intussen hebben we al een achttal sessies achter de rug waarbij alle verpleegkundigen met elkaar van gedachten wisselen over de manier van werken met patiënten en de onderlinge samenwerking. De reacties van de teamleden zijn heel uiteenlopend. Een aantal medewerkers blikt positief terug op de werkbegeleiding: tijdens de intervisiemomenten is er tijd en ruimte om met elkaar te praten, open te staan voor elkaars mening, de eigen gevoelens bij de manier van samenwerken te uiten en vooral ook om naar elkaar te luisteren. Daarnaast ervaren een aantal teamleden de intervisie ook als zwaar, lastig, en intens. Isabelle De Wispeleir, en het team van Oase 2

Vrijwilligers 49 vrijwilligers hebben via Present een vrijwilligerscontract met PC Sint-Amandus. De grootste groep vrijwilligers helpt bij de erediensten, het koor en de begeleiding van cliënten naar de erediensten. Er zijn vrijwilligers die op regelmatige basis bijspringen in de bar. Anderen komen sporadisch helpen bij drukke uitstappen (bv. met rolstoelpatiënten), bij grote evenementen (bv. nieuwjaarsfeest, sinterklaasfeest …). Een aantal vrijwilligers is actief voor buddywerk en anderen helpen met de verzorging van de paarden. JAAROVERZICHT 2014

23

MEDEWERKERSBELEID

Mobiele equipes:

Efficiënte inzet “De verpleegkundige mobiele equipes zijn een aanwinst” “Sinds de verpleegkundige mobiele equipes bestaan, moeten we bij een ongeplande afwezigheid van een medewerker enkel een e-mailsjabloon invullen om de inzet van de mobiele equipe aan te vragen. Dat is een hele stap vooruit in vergelijking met vroeger, toen we het ene telefoontje na het andere moesten doen om binnen het team een vervanger te kunnen zoeken. Niet alle ongeplande afwezigheden kunnen met de beschikbare personele middelen opgevangen worden, maar toch een groot aantal. Wat ook een voordeel is, is het beperkte verloop van personeel sinds de opstart van de verpleegkundige mobiele equipes. Dat zorgt ervoor dat er telkens een vertrouwd gezicht opdaagt. Voor de medewerkers van de mobiele equipes – die vaak in een minimumbezetting ingeschakeld zijn – zorgen we telkens voor een enthousiast onthaal.” Kris Vancouillie, afdelingshoofd Wegwijs 1 (psycho-organische zorg)

Binnen PC Sint-Amandus zijn verschillende mobiele equipes werkzaam: de verpleegkundige mobiele dagen nachtequipe, de mobiele ergo en de verpleegkundige mobiele nachtequipe en de ELBnachtequipe. De mobiele medewerkers worden ingezet om ongeplande afwezigheden zoals ziekte, familiaal verlof, klein verlet, onmiddellijke

verwijdering bij moederschapsbescherming, ... te kunnen op vangen zodat de minimumbezetting op de afdeling behaald wordt. De diensthoofden van de mobiele equipes blikken terug en van afdeling Wegwijs 1 (psycho-organische zorg) vernemen we wat het betekent om te kunnen rekenen op de mobiele equipes.

Verpleegkundige mobiele nachtequipe AANVRAGEN 206 BESCHIKBARE SHIFTEN 268 EFFECTIEF INGEZETTE SHIFTEN 126 Met 2 VTE’s in de verpleegkundige mobiele nachtequipe werd 61% van de aanvragen ingevuld. 126 effectief ingezette shiften op 268 beschikbare shiften betekent een inzetratio van 47 %. Op 1 afdeling na deden alle afdelingen een beroep op de verpleegkundige mobiele nachtequipe.

ELB-nachtequipe (specifieke equipe om de ELB-last op te vangen) 731 158 149

AANVRAGEN BESCHIKBARE SHIFTEN EFFECTIEF INGEZETTE SHIFTEN

1 VTE vulde 20% van de aanvragen in. 149 ingezette shiften op 158 beschikbare shiften betekent een inzetratio van 94 %.De ELB-nachtequipe werd ingezet op 16 verschillende afdelingen.

Verpleegkundige mobiele dagequipe 753 620

AANVRAGEN EFFECTIEF INGEZETTE SHIFTEN

82 % van de aanvragen werd ingevuld. Dat betekent een inzetratio van 31%

“Investeren in milieuvriendelijke energiebronnen” “Als milieucoördinator heb ik het dossier van de zonnepanelen gecoördineerd. In 2014 zijn 1830 panelen met een totaal vermogen van 457,5 kWp geïnstalleerd op de daken van de gebouwen Bakensgoed, De Zouter, Reigerlo, Hulstlo en de sporthal. Bij de keuze van de daken is onder andere rekening gehouden met de ligging, de oriëntatie, de stabiliteit en het historisch karakter van de gebouwen. De PV-installatie is op 13 oktober 2014 in gebruik genomen. We hopen hiermee ongeveer 15% van de gebruikte energie op de campus zelf op te wekken, dit komt overeen met een besparing van circa 40.000 €/jaar op onze elektriciteitsfactuur. Ik blijf de komende jaren uitkijken naar andere mogelijke milieuvriendelijke energiebronnen die we kunnen toepassen op de campus.” Elsie Dauwe, milieucoördinator


JAAROVERZICHT 2014

25

FACILITAIR DEPARTEMENT

Brandveiligheidsbeleid met vernieuwde krachtlijnen

“Veel aandacht naar vorming” “Er werd het voorbije jaar heel veel aandacht besteed aan vorming rond veiligheid. 1/5 van de medewerkers kreeg al een theoretische basisopleiding waarbij het de bedoeling is om medewerkers bewust te maken van het risico brand en kennis te krijgen over de preventieve maatregelen, de werking van de brandmeldcentrale, het omgaan met een alarm, de belangrijkste aandachtspunten bij evacueren… Daarnaast volgden vele medewerkers een praktische vervolgopleiding om te leren omgaan met een blusapparaat, een brandhaspel, een branddeken. Voor nieuwe medewerkers werden deze opleidingen opgenomen in hun inscholingstraject. Ook leidinggevenden volgden deze opleidingen, maar kregen nog een extra korte opleiding met het oog op hun specifieke verantwoordelijkheden binnen dit thema. Voor de leden van de tweede interventieploeg is het vormingstraject volledig omgevormd.” Martine Vanoverschelde, Preventie-adviseur

Een veilige omgeving voor iedereen Het ontstaan van brand vormt één van de grootste risico’s in een psychiatrisch centrum en kan dramatische gevolgen hebben. Om de veiligheid van de medewerkers en patiënten/bewoners te waarborgen, voorziet de wetgeving tal van maatregelen om het ontstaan van brand te vermijden en de schade bij brand te beperken. Rekening houdende met het wettelijk kader, maar ook vanuit de visie omtrent zorg (voor de veiligheid) van patiënten, bewoners en medewerkers heeft PC Sint-Amandus in 2014 een vernieuwde beleidsnota brandveiligheid opgesteld waarin 3 krachtlijnen naar voren komen:


1

Krachtlijn 1

De organisatie van het brandveiligheidsbeleid binnen het Centrum dient maximaal gericht te zijn op de voorkoming van brand. Om die reden hecht de directie er veel belang aan dat alle medewerkers betrokken worden in de sensibilisering en de opleidingen rond het brandveiligheidsbeleid.

2

Krachtlijn 2

Wanneer er ondanks de preventiemaatregelen toch brand uitbreekt die een evacuatie noodzakelijk maakt, dienen de medewerkers hiertoe geoefend te zijn. De evacuatieoefeningen zijn georganiseerd op de zorgafdelingen en diensten waar er regelmatig patiënten en bewoners aanwezig zijn (vb. sporthal, reva…). In 2015 krijgen ook andere afdelingen en diensten de gelegenheid om een evacuatieoefening te organiseren.

3

Krachtlijn 3

Naast de opleidingen en de oefeningen is het belangrijk dat de medewerkers kunnen beschikken over een brandmap. Deze map dient om kennis te verwerven, te behouden en om in geval van nood als leidraad te gebruiken. Het bevat alle info die betrekking heeft tot brand. Enerzijds info die voor de medewerker parate kennis moet worden, anderzijds ook informatie die interessant is om te weten. Naast bovenstaande 3 krachtlijnen omvat het brandveiligheidsbeleid nog heel wat meer: goede infrastructuur, voorzien in de juiste brandbestrijdingsmiddelen en technische voorzieningen met onderhoud, voorzien van goede evacuatieplannen, samenwerking met de brandweer…

Nieuw restaurant Op 17 maart openden de deuren van het Restaurant. Tijdens een grondige renovatie van 7 maanden werd het geheel omgetoverd tot een gezellig, modern geheel waar medewerkers tijdens hun middagpauze van een warme maaltijd of een broodje kunnen genieten, waar dagpatiënten komen eten en patiënten/bewoners met hun bezoek terecht kunnen.

“Oefenen om evacuatie onder de knie te krijgen” “Op 2 oktober 2014 was de evacuatieoefening op onze afdeling Wegwijs 2 gepland. Het tijdstip was bekend, maar de inhoud van het incident zelf was ons onbekend. Zoals dat gaat bij een voorspelde oefening, zaten we met zijn allen in de verpleegpost te wachten op het signaal en spraken we al één en ander af… Bij het alarm startte iedereen op automatisch piloot de evacuatie. De evacuatie verliep vrij vlot: we kregen iedereen verzameld en we slaagden erin om de afdeling veilig te verlaten. Ook al is er een draaiboek voor brand voorhanden met scenario’s die we moeten volgen, toch sloegen wij bij de evacuatie een belangrijke stap over: niemand was gaan kijken waar de melding was…Was er brand? Waar en wat was de ernstgraad? Waren we onvoldoende voorbereid of net te veel? We leerden alvast dat een goede communicatie in een crisissituatie heel belangrijk is. De evacuatie verliep niet vlekkeloos, maar we kregen ook geen ‘rode kaart’. Als beloning voor onze inspanning kregen we van de preventie-adviseur een brandmap, een lijvige documentenbundel, met alle informatie die als leidraad gebruikt kan worden in geval van nood. De map is beschikbaar op een centrale plaats op de afdeling. Gelukkig was deze oefening maar om te ‘spelen’ en oefening baart kunst. We geloven erin dat we - mits de nodige oefening - ook de kunst van het kundig evacueren onder de knie kunnen krijgen.” Zakia Ben Brahim, afdelingshoofd Wegwijs 2 (psycho-organische zorg) en Eline en Kevin, verpleegkundigen van Wegwijs 2


JAAROVERZICHT 2014

27


CIJFERS EN GRAFIEKEN

Uniforme en esthetische straatverlichting De technische dienst van PC Sint-Amandus rondde het project straatverlichting af. Met dit project verdwenen 87 oude, energieverslindende armaturen die vervangen werden door 97 nieuwe LED- armaturen met een grotere lichtopbrengst en een lager verbruik. Door de nieuwe verlichting werden aan aantal donkere plaatsen op de campus weggewerkt, wat het veiligheidsgevoel ten goede komt. Daarnaast is de campus nu in kleinere verlichtingslussen opgedeeld zodat bij een defect slechts een gedeelte van de verlichting niet werkt en voldoet de nieuwe verlichting aan alle wettelijke keuringsnormen.

Centralisatie printers De dienst informatica voert een beleid om printen maximaal te centraliseren. De centrale, grotere printers zijn kwalitatief beter, hebben meer mogelijkheden, maken een beter centraal beheer en onderhoud door de dienst informatica mogelijk en zijn economisch gunstiger. Het voorbije jaar werden opnieuw tal van kleine printers vervangen door 8 centrale, grotere en kwalitatief betere printers.

Cijfergegevens Hieronder vind je een overzicht van het aantal medewerkers dat PC Sint-Amandus tewerkstelt en een verdeling over de departementen. 400 300

Verklarende nota voor schoonmaakpersoneel

PC Sint-Amandus verwelkomde 108 nieuwe medewerkers in 2014, waarvan 41 jobstudenten die tijdens de zomermaanden in PC Sint-Amandus werkten. In het departement patiëntenzorg gingen 49 nieuwe medewerkers van start, in het facilitair departement 15 medewerkers en in het administratief departement startte 1 nieuwe medewerker. In Huize Sint-Arnoldus, een rusthuis voor broeders dat gelegen is op de campus in Beernem, startten 2 medewerkers.16 medewerkers gingen het voorbije jaar met (brug)pensioen en 36 medewerkers 120 gingen uit dienst.

administratief departement facilitair departement departement patiëntenzorg

200 100

Inspectie FAVV De voedingsdienst kreeg de voedselinspectie op bezoek. Niet enkel de keuken zelf, maar ook het HACCPplan, de checklists van temperaturen, de ontvangst van de grondstoffen, het allergenenbeleid werden gecontroleerd. Ook de keuken van afdeling De Stroom werd geïnspecteerd. Op enkele verbeterpunten na, kregen zowel de centrale voedingsdienst als afdeling De Stroom een goed inspectierapport.

INSTROOM EN UITSTROOM

MEDEWERKERS

0

Mannen

Vrouwen

100 AANTAL PC Sint-Amandus Administratief departement Facilitair departement Departement patiëntenzorg

120

MAN VROUW TOTAAL 237 520 757 (gemiddeld 558,8 VTE) 12 27 39 47 139 186 178 354 532

80

100

60 80 60

40

40

LEEFTIJDSCURVE

20 Eindtotaal 757

35

0

30

0

25

-20 -20

20

-40 -40

15

Vernieuwde ruimte kinesitherapie De nieuwe kineruimte heeft een moderne, strakke, maar toch warme en uitnodigende sfeer, dankzij de verlichting (warmer licht), de aangename PVC-vloer en de gordijnen zorgen voor de warme sfeer. Daarnaast zorgt het nieuwe plafond en de nieuwe verflaag voor het strakke en cleane in de kineruimte. Dankzij de renovatie is een kwaliteitsvollere kinebehandeling mogelijk. Bij de revalidatie van patiënten is de gemoedstoestand geen onbelangrijke factor. De aangename omgeving heeft zeker een positief effect hebben op de klachtenbeleving en de motivatie van de patiënt. 28 JAAROVERZICHT 2014

Aan alle schoonmaakpersoneel werd de ‘verklarende nota m.b.t. het hiërarchisch en functioneel leiderschap en communicatie’ toegelicht. De nota schept duidelijkheid in de samenwerking tussen alle betrokkenen en bevat een opsomming van de informatiekanalen en overlegmomenten die ingezet worden om het schoonmaakpersoneel te informeren of de kans te bieden om bezorgdheden, vragen, klachten over hun werk, … te uiten en te bespreken.

20

10

jobstudenten

5 0

jobstudenten departement patiëntenzorg 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64

facilitair departement departement patiëntenzorg administratief departement facilitair departement Huize Sint-Arnoldus

De gemiddelde leeftijd van de medewerkers van PC Sint-Amandus is 43 jaar. De jongste medewerkers van PC Sint-Amandus zijn 19 jaar, de oudste zijn 64 jaar. Bijna de helft van de medewerkers van het administratief departement is tussen de 41 en de 50 jaar. Bijna de helft van de medewerkers van het facilitair departement is ouder dan 50 jaar. Voor de 532 medewerkers van het departement patiëntenzorg zien we een redelijk evenwichtige spreiding over de leeftijdgroepen.

administratief departement

met (brug)pensioen

Huize Sint-Arnoldus uit dienst met (brug)pensioen uit dienst

JAAROVERZICHT 2014

29



Cijfergegevens MEDISCHE VERBLIJFSDUUR BIJ ONTSLAG IN ZIEKENHUIS MEER DAN 3 JAREN

AANTAL PATIËNTEN EN BEWONERS OP 31 DECEMBER

2014

ZIEKENHUIS

WAARVAN AANTAL EERSTE MEDISCHE OPNAME

700

2013

1 TOT EN MET 3 JAREN

AANTAL OPNAMES 900 800

600

2012

700

3 MAANDEN TOT 1 JAAR

500

600

400

1 TOT 3 MAAND

500 400

300

8 DAGEN TOT 1 MAAND

300 200

2 TOT EN MET 7 DAGEN

200

100

100

0 TOT EN MET 1 DAG

2012 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

152.990 MEER DAN 10 JAAR

2011 2012

146.886 142.946

4 TOT 10 JAAR

0%

142.946 140.477

1 TOT 3 JAAR

2012 2013 5% 2013 2014

TOTALE BEZETTINGSGRAAD 89,31 % 92,00 % 91,99 % 89,67 %

10%

89,67 % 87,90 %

2014

15%

2013

2012

20%

2013 2012 2011

8 TOT EN MET 28 DAGEN

63.464

5%

10%

61.077 59.745 61.077 58.586 59.745

15% PVT 20%

2012 2011 2013 2012 2014 2013

25%

106,2 % 150,6 % 105,9 % 106,2 % 105,8 % % 105,9

De bezetting bevindt zich blijvend op een hoog niveau. Toch daalt het aantal gerealiseerde ligdagen geleidelijk. Dit wordt verklaard door de gestage daling van de uitdovende PVT-bedden. Eind 2014 telde PC Sint-Amandus nog 32 uitdovende bedden. 30 JAAROVERZICHT 2014

2012

2013

2014

AANTAL GEDWONGEN OPNAMES PER PROCEDURE

De voorbije drie jaar worden gekenmerkt door een gestage daling van de bezettingsTOT 12 MAANDEN graad.3Enerzijds zet de meer dynamische opname- en ontslagpolitiek druk op de bezettingsgraad en anderzijds evolueert de sector naar een nieuwe evenwichtsbezetting in het 29 vermaatschappelijkingsparadigma. TOT EN MET 90 DAGEN

GEREALISEERDE DAGEN 0%

2014

Na een jarenlange daling van het aantal opnames, wordt er opnieuw een stijging opgetekend sinds 2012. Tevens stijgt het aandeel van de eerste medische opnames, een contra-indicator voor herval.

ZIEKENHUIS

146.886

2013

Aantal opnames Waarvan aantal eerste opnames

40%

Een groter aandeel ontslagen bij kortere verblijfsduren (< 3 maanden) in combinatie met een stijgend aantal opnames en ontslagen, wijst op een hogere rotatie. PC Sint-Amandus blijft echter verantwoordelijkheid opnemen in het aanbieden van zorg aan doelgroepen met een langdurige zorgvraag ondersteund door een ziekenhuisomkadering.

GEREALISEERDE DAGEN

Totaal Aantal patiënten Aantal bewoners

TOTALE BEZETTINGSGRAAD 30% 35% 40% 45%

GEWONE PROCEDURE

SPOEDPROCEDURE

TOTAAL

% SPOEDPROCEDURE

2012

47

72

119

61%

2013

40

79

119

66%

2014

26

137

163

84%

25% 2014 werd gekenmerkt door een opmerkelijke toename van het aantal gedwongen opnames (+37%) zonder direct aanwijsbare maatschappelijke verklaring. Het aandeel spoedprocedures vertoont tevens een significante stijging (84% i.p.v. 66%). PC Sint-Amandus vervult, samen met netwerkpartner OLV Brugge, een belangrijke maatschappelijke rol op het vlak van gedwongen opnames in West-Vlaanderen. Een gedwongen opname kan op 2 manieren tot stand komen. Via de gewone procedure, uitgesproken door de vrederechter, of via een spoedprocedure, beslist door de procureur des Konings. Een spoedprocedure heeft een dringend, eerder uitzonderlijk karakter maar maakt het leeuwendeel uit van de gedwongen opnames in PC Sint-Amandus, een vaststelling die op Vlaams niveau nog meer tot uitdrukking komt (85% in 2011).

FINANCIEEL RESULTAAT Op het moment van publicatie zijn de jaarcijfers voor 2014 nog niet gekend. Na een (licht) negatief 2012 en relatief neutraal 2013 verwachten we voor 2014 opnieuw aan te knopen met een gezonde rentabiliteit van +/- 1,5%. JAAROVERZICHT 2014

31

INZOOMEN

•• Welk beeld heb jij? •• Op 24 maart 2014 kwam Rick De Leeuw optreden. Het optreden kaderde in de muziektoernee ‘Open Geest’ van Te Gek!? Te Gek!? ijvert al jaren om psychische problemen bespreekbaar te maken in Vlaanderen en te komen tot een correcte kijk ten aanzien van mensen met geestelijke gezondheidsproblemen. Ook D’Amandels, de muziekband met medewerkers én patiënten/bewoners speelde een belangrijke rol tijdens het optreden. PC Sint-Amandus ondernam het voorbije jaar nog een aantal initiatieven om bij te dragen tot een correcte beeldvorming. Er is een flyertje voor externe bezoekers beschikbaar en de werkgroep beeldvorming werkte een volledig dagprogramma uit voor 10 oktober, de werelddag van de geestelijke gezondheid. In de voormiddag kwamen 11-jarigen van de scholen uit de buurt kennismaken met het Centrum. In de namiddag konden medewerkers, patiënten, bewoners en hun familie de bedrijfsfilm bekijken en ook ’s avonds stond voor alle geïnteresseerden een film over ggz geprogrammeerd.

Tijdens de week van de valpreventie organiseerde de cluster gerontopsychiatrie een dansnamiddag. PSYCHIATRISCH CENTRUM SINT-AMANDUS

Recommend Documents