Departement lerarenopleiding Vorselaar Bachelor in het lager onderwijs
Tablets in het onderwijs
CAMPUS Vorselaar
Van Gorp Stef
Academiejaar 2012-2013
VOORWOORD Allereerst wil ik de scholen bedanken die open stonden voor het beantwoorden van mijn vragen omtrent dit onderzoek, dankzij hun input is dit document geworden wat het heden is. Verder wil ik “GVGB De Regenboog” uit Holven, Geel bedanken omdat ik in deze stageschool de mogelijkheid kreeg om mijn praktijkonderzoek uit te voeren. Daarnaast wil ik graag mijn collega Thomas Peeters bedanken. Thomas startte in september samen met mij dit onderzoek op. Spijtig genoeg kon hij dit onderzoeksproject niet mee afwerken aangezien hij begin februari stopte met de opleiding. Hij maakte reeds een analyse van de apps voor iPad. Dit is dan ook hetgene dat ik van hem heb gebruikt in het onderzoeksproject. De andere onderzoeken e.d. voerde ik zelf uit. Ten slotte wil ik ook Kris Appeltans, mijn begeleider, bedanken net zoals de personen uit mijn (familiale) omgeving die mijn werk hebben nagelezen. Dit onderzoek is een samenkomst van de twee werelden waarin ik “leef”. Enerzijds de beroepswereld als leerkracht lager onderwijs, anderzijds de multimediale wereld waarin ik enorm geïnteresseerd ben.
3
SAMENVATTING In dit onderzoeksproject worden tablets in de klas vanuit drie oogpunten bekeken en toegelicht. In eerste instantie wordt een duidelijk beeld geschetst van welk besturingssysteem het meest in de klas voorkomt, alsook de ervaringen die deze nieuwe gadgets in de klas met zich meebrengen. Ook werd er een steekproef naar het app-aanbod op de Belgische markt gedaan. Het derde luik bestaat uit een praktijkonderzoek waar geoefend wordt op de maaltafels met de tablet en op papier. Deze zorgen voor verrassende resultaten. Zestien Vlaamse scholen die tablets gebruiken werden ondervraagd omtrent het gebruik hiervan. De meerderheid van deze scholen gebruikt een iPad en is hier heel tevreden over. Het nadeel dat de iPad met zich meebrengt is het beheer van meerdere toestellen in de school, maar ook de prijs. Het onderwijsaanbod voor de iPad is voldoende. Scholen die gebruik maken van Androidtablets zijn over het algemeen ook tevreden. Zij hebben wel hun bedenkingen over het onderwijsaanbod. De reden om tablets in de school in te zetten is voornamelijk innovatie of het aanbieden van de “realiteit” in de klas. Het onderwijsaanbod voor iOS is uitgebreider en ook de kwaliteit van de apps ligt hoger dan bij Android. De App Store van Apple is tevens beter onderverdeeld in categorieën waardoor het zoeken naar een geschikte app kinderspel wordt. Het praktijkonderzoek leert dat kinderen uit het 3de leerjaar tafels oefenen met de tablet als heel fijn ervaren. Wel werden er in deze onderzoekscontext meer fouten gemaakt dan bij dezelfde oefeningen op papier. Bovendien deden de kinderen hier langer over het oefenen op de tablet dan over het oefenen op papier. Tablets in het onderwijs bieden dus heel wat kansen, maar er zijn ook heel wat valkuilen. Het is belangrijk dat je een tablet niet in het onderwijs integreert om een tablet aan te kunnen bieden, maar wel omdat de methodiek van hiermee te oefenen verrijkend is voor de klas.
4
INHOUDSTAFEL INLEIDING ......................................................................................................... 6 1
TABLETS IN DE KLAS ............................................................................ 7
1.1 1.1.1 1.1.2 1.1.3
achtergrondinfo ................................................................................... 7 terminologie .......................................................................................... 7 meest-gebruikte besturingssystemen ........................................................ 8 actueel ................................................................................................. 9
2
TABLETVOORKEUR ............................................................................. 10
2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.3 2.4 2.5
hypothese .......................................................................................... 10 onderzoek voorbereiden .................................................................... 10 werkwijze ........................................................................................... 10 storende variabelen .............................................................................. 10 antwoord op storende variabelen ............................................................ 11 onderzoek ........................................................................................... 11 telefoongesprek ................................................................................... 11 onderzoeksresultaten ........................................................................ 11 resultaten .......................................................................................... 11 conclusies .......................................................................................... 15
3
APPLICATIE-AANBOD OP DE BELGISCHE MARKT ............................... 16
3.1 3.1.1 3.1.2 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.4
hypothese .......................................................................................... 16 onderzoek ........................................................................................... 16 criteria ............................................................................................... 16 apps vanuit de Apple Store ................................................................ 17 apps om tafels te oefenen ..................................................................... 17 apps om talen te oefenen: Nederlands .................................................... 25 apps om talen te oefenen: Frans ............................................................ 32 besluit ................................................................................................ 33 apps uit de “Google Play Store” ......................................................... 33 apps om tafels te oefenen ..................................................................... 33 apps om talen te oefenen: Nederlands .................................................... 43 apps om talen te oefenen: Frans ............................................................ 48 besluit ................................................................................................ 50 conclusie ............................................................................................ 50
4
PRAKTIJKONDERZOEK ....................................................................... 51
4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8
hypothese .......................................................................................... omschrijving ...................................................................................... analyse van de applicatie “hoofdrekenen.vermenigvuldiging” ........... opbouw van het onderzoek ................................................................ bevraging ........................................................................................... meetinstrumenten ............................................................................. resultaten .......................................................................................... conclusie ............................................................................................
51 51 51 53 54 54 55 58
BESLUIT…. ....................................................................................................... 59 LITERATUURLIJST ............................................................................................ 60
5
BIJLAGEN ......................................................................................................... 62 bijlage bijlage bijlage bijlage bijlage bijlage
1: 2: 3: 4: 5: 6:
gecontacteerde tabletscholen ........................................................... enquêteformulier .............................................................................. voorbeeld antwoorden enquêteformulier.......................................... oefeningen praktijkonderzoek .......................................................... ingevuld formulier tafeltraining ........................................................ ingevuld formulier “oefenen met de tablet” .....................................
62 64 66 68 69 70
6
INLEIDING Tablets zijn in het dagelijkse leven alom vertegenwoordigd en ook in het onderwijs maken ze stukje bij beetje hun intrede. De ene school werkt met dit type tablet en de andere met een ander type. Ze maken voor zichzelf de beslissing om voor een bepaald platform te gaan. Daarbij kan het interessant zijn om bij elkaar eens te luisteren wat de verwachtingen en bevindingen zijn. Dit is een eerste luik van dit onderzoeksproject, waarbij een telefonische bevraging voor de input zorgt. Een tablet in de klas kan wel interessant zijn, maar een tablet op zich is niets zonder enkele apps. Net zoals de leerkracht vooraan didactisch verantwoord lesgeeft, moeten ook de apps waarmee kinderen in de klas aan de slag gaan didactisch onderbouwd zijn. De hamvraag is dan of dit inderdaad zo is. Door enkele apps op verschillende criteria te beoordelen zal duidelijk worden dat het ene platform misschien meer geschikt is dan het andere. Het praktijkonderzoek in het 3de leerjaar geeft dan weer een beeld of een geschikte app dan ook ineens voor een goede oefenmethode zorgt. Dit omdat de leerkracht in de klas voornamelijk oog heeft voor het efficiënte en het leerrijke. Natuurlijk moet het ook leuk zijn voor de kinderen als je hen hier warm voor wil maken. Over gebruik van tablets kunnen meerdere boeken geschreven worden. Maar er werd specifiek voor deze afbakening gekozen omdat dit hetgene is waarmee scholen en leerkrachten bezig zijn om een tablet te overwegen in de klas of om hem ook werkelijk in de klas te gebruiken. Omtrent tablets in het onderwijs is er nog niet veel onderzoek verricht, omwille van de recente opkomst van dit nieuwe ICT-materiaal. Er gingen al enkele onderzoeken voorop en deze werden mee geïntegreerd in dit eindwerk.
7
1
TABLETS IN DE KLAS
1.1
achtergrondinfo
1.1.1
terminologie
Tablet: Het woord ‘tablet’ wordt als verzamelnaam gebruikt van kleine computers met een relatief groot aanraakscherm en zonder toetsenbord. (naar VAN DALE) iPad: Een iPad is een 10” tablet van de producent “Apple inc.”. Deze tablet gebruikt het door Apple ontworpen besturingssysteem “iOS”, dit besturingssysteem is op moment van schrijven reeds aan zijn zesde versie toe. Het besturingssysteem “iOS” mag enkel gebruikt worden op hardware van Apple. Dat wil zeggen dat wanneer je dit besturingssysteem wil hebben, je steeds een iPad zal moeten kopen. iPad mini: Tijdens het uitwerken van dit werkstuk is Apple met een nieuw type tablet komen opdraven nl. de iPad mini. De iPad mini is eigenlijk exact hetzelfde als de iPad, zijn schermdiagonaal is echter wat kleiner geworden, nl. 7,9” i.p.v. 10”. Dit type tablet kan over dezelfde kam geschoren worden als zijn grote broer. Androidtablet: Een Androidtablet omvat alle tablets die “Android” als besturingssysteem hebben. Android is ontwikkeld door “Google”, het is uitgegeven als open-source software, d.w.z. dat hardware fabrikanten deze software vrij mogen gebruiken en aanpassen naar hun noden. Hierdoor vind je tablets van honderden merken met het Android besturingssysteem terug. Windows tablet Bij de start van het onderzoek was er nog geen sprake van een tablet met Windows 8 als besturingssysteem. Omdat deze markt vrij beperkt was werd er bewust gekozen om geen verdere verdieping in dit type tablets te maken. Apps Apps zijn kleine programma’s die je gratis of betalend kan downloaden en installeren op je tablet. Deze worden ontwikkeld door externe ontwikkelaars. Deze ontwikkelaars bepalen eerst voor welk “besturingssysteem” ze hun applicatie gaan ontwikkelen; soms kiezen ontwikkelaars om voor de verschillende besturingssystemen ineens te gaan. Apple App Store Dit is de verzamelplaats waar Apple “zijn” apps stockeert en waar je deze gratis of betalend kan downloaden. Google Play Store (voorheen Android Market) Dit is de verzamelplaats waar Google “zijn” apps stockeert en waar je deze gratis of betalend kan downloaden.
8
1.1.2
meest-gebruikte besturingssystemen
Figuur 1 Deze diagram geeft het marktaandeel van mobiele en tabletbesturingssystemen in België weer. Bron: howwebrowse.be
Bij het kijken naar het diagram hierboven zie je dat in april 2013, Apple 65,2 % van het marktaandeel bezit in België. Voor dit onderzoeksproject is er nog een tegenhanger belangrijk, namelijk Android; dit besturingssysteem bezit 33 % van het Belgische marktaandeel. Wat nog belangrijk om weten is, is dat dit niet enkel tablets zijn in België, maar ook mobiele telefonie zit in deze grafiek verwerkt.
Figuur 2 Wereldwijde tablet- , computermarkt,... in kwartaal 1 van 2013. Bron: Canalys
9
“De markt van smartphones, tablets en notebooks groeide tot 308,7 miljoen verkochte exemplaren. Dat is een stijging van 37,4 % ten opzichte van vorig jaar. De grootste winst is voor Android. Tijdens het afgelopen kwartaal was Android goed voor 59,5 % van de verkochte smart devices. Apple had 19,3 % marktaandeel en Microsoft was goed voor 18,1 %. De groei is voornamelijk te danken aan de verkoop van tablets. Ten opzichte van vorig jaar is de wereldwijde verkoop van tablets gestegen met 106,1 % of 41,9 miljoen exemplaren. Alhoewel Apple de absolute marktleider is met 46,4 % blijkt zelfs de iPad niet bestand te zijn tegen Android. De iPad verloor voor het derde kwartaal op rij wat marktaandeel.” (Maquoi, 2013) 1.1.3
actueel
In augustus 2012 stond het Sint-Pieterscollege en de Sint-Jozefhandelsschool op zijn kop doordat de directie had beslist dat elke leerling verplicht met een iPad in de klas moet verschijnen. Dit maakt dat deze scholen de eerste “echte” iPadscholen in België zijn. In eerste instantie waren er enkele ouders niet over te spreken, net zoals de overheid. Ondertussen lijkt wel iedereen (heel) blij te zijn met de overstap. Wel heeft deze school, net zoals een andere school in Nederland, het probleem dat uitgeverijen hen nog niet veel kunnen aanbieden. (Ophalvens, 2012) (Ringoot, 2012) (Minne, 2013) Andere scholen volgen het idee om tablets in de klas te gebruiken. Uit artikels wordt duidelijk dat scholen het echt als een “manier” om zaken aan te brengen of te bekijken en niet als een leerinstrument op zich. (Klasse, 2012) Onderzoek uit Nederland (Eenvandaag, 2013) geeft wel aan dat 53 % van de jongeren van 12 t.e.m. 24 jaar vinden dat er meer digitale middelen zouden moeten ingezet worden in het onderwijs. Dit is een representatief onderzoek dat werd uitgevoerd bij 8000 jongeren. Onderzoek (Brinkhuis, 2012) vanuit OBS de Klimroos in Utrecht ging nog wat verder. Daar kocht men reeds enkele iPads aan en liet deze uittesten in de klas door drie leerkrachten. Uit deze test blijkt dat men eigenlijk alleen maar lof heeft over de iPad in het onderwijs. In het onderzoek wordt wel aangegeven dat de leerlingen het nu nog motiverend vinden, maar wat vinden ze er binnen enkele jaren van? Ook komt hier uit de bus dat een iPad een immens grote investering is voor scholen. Freek deed onderzoek in één welbepaalde school; dit geeft enkel visie weer van deze ene basisschool.
10
2
TABLETVOORKEUR
Welke tablet geniet de voorkeur in de lagere school? De iPad of een Androidtablet?
2.1
hypothese
Scholen verkiezen de iPad omwille van de naambekendheid, gebruiksvriendelijkheid en het aantal onderwijs-apps die ervoor bestaan. Ze besteden minder aandacht aan het prijskaartje.
2.2
onderzoek voorbereiden
Er wordt gekozen voor een kwalitatief onderzoek waarin de scholen die tablets gebruiken telefonisch gecontacteerd worden. Er worden open vragen gesteld omtrent de redenen die zij zien om voor tablets te kiezen. De bevraagde scholen verwoorden de beleidskeuze, de voor- en nadelen van hun systeem en verduidelijken ook hun mogelijke afweging. Ik wil ze de voor- en nadelen laten verwoorden en vooral weten of ze een afweging gemaakt hebben en waarom ze een bepaalde keuze gemaakt hebben. Er wordt ook een online variant gemaakt, waar scholen de enquête online kunnen invullen. De keuze voor het kwalitatieve onderzoek werd gemaakt omdat er op zoek wordt gegaan naar de ervaringen van de school of leerkrachten. Dit is een omschrijving wat er persoonlijk beleefd wordt, vandaar deze beslissing voor dit soort onderzoek. Onder de noemer “scholen” worden allerlei onderwijsinstellingen bedoeld, zowel basis-, secundair- als buitengewoon onderwijs. Eender welke Vlaamse school die tablets gebruikt, komt in aanmerking voor dit onderzoek. 2.2.1
werkwijze
Er wordt naar een school getelefoneerd en gevraagd of zij mij even te woord willen staan over de keuze van hun tablets (iPad of Android). Eventueel wordt er naar een verantwoordelijke gevraagd die me hierover te woord wil staan. Hierbij vermeld ik dat dit niet te veel tijd in beslag zal nemen maar dat ik voornamelijk een beeld wil krijgen over de factoren die hun keuze voor een bepaald platform hebben beïnvloed. 2.2.2
storende variabelen
Rekening houdend met deze manier van onderzoeken zullen er ook enkele storende variabelen zijn. Wanneer er grote frustraties zijn omtrent het gebruik van tablets zullen deze onmiddellijk aan de oppervlakte komen te liggen, zo krijg je mogelijks een vertekend beeld over de reden waarom er voor dit type tablet gekozen werd. Bij een telefoongesprek kan het zijn dat men niet veel tijd beschikt en antwoordt men mogelijks heel kort en onvoldoende. Het kan zijn dat men zaken vergeet te vertellen of dat een verkeerd geplaatst persoon antwoord geeft op de vragen. Er zullen scholen zijn die tablets enkel gebruiken bij een bepaald vak (vooral in het secundair onderwijs) de ervaring kan mogelijks vak per vak verschillen.
11
2.2.3
antwoord op storende variabelen
Mogelijke oplossing: •
2.2.4
één of meerdere dagen meelopen op de school en ervaringen waarnemen. (Dit is praktisch niet haalbaar in het onderzoek, maar lost wel alle storende variabelen op.) onderzoek
Via uitgeverijen, studenten, docenten en leerkrachten of de (sociale) media werden scholen in kaart gebracht die gebruik maken van tablets in de klas. Ik kwam tot de ontdekking dat eenentwintig Vlaamse scholen gebruik maken van tablets, zestien scholen wilden mij hierover even te woord staan. 2.2.5
telefoongesprek
Het telefoongesprek dat gevoerd werd, verliep telkens op dezelfde wijze als de eigenlijke enquête. De enquête, net zoals een voorbeeld van gegeven antwoorden vindt u achteraan in bijlage. Tijdens het uitvoeren van de enquête merkte ik dat men aan de telefoon bij de tweede vraag al vertelt wat de afweging was die men maakte, omdat deze overal puur technisch was, heb ik deze in dit opzicht eruit gelaten.
2.3
onderzoeksresultaten
Aantal bevraagde scholen: 16
2.4
resultaten
platformkeuze 71%
29%
iPad
Android
71 % van de bevraagde scholen werkt met iPads in de school. De iPad wordt dus duidelijk meer gebruikt in de ondervraagde scholen dan Androidtablets.
12
beleidskeuze 75% 56%
19%
19%
13%
6%
6%
Wat maakt dat er gekozen werd om met tablets te werken in de school? Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende tablets. Algemeen kiest men voor tablets omwille van “innovatie”. De scholen willen hun leerlingen laten proeven van de nieuwe technologie, alsook mobiliteit is een vaak gekozen argument. In enkele scholen wordt de tablet gebruikt om extra begeleiding te bieden aan leerlingen.
specifieke keuze iPad
40%
50%
60%
Android
50%
50%
30% 0%
0%
10%
0%
Bij de ondervraagde scholen koos 60 % van de iPadgebruikers voor dit systeem omwille van de gebruiksvriendelijkheid en 40 % voor de hardware. Androidgebruikers verkiezen hun tablet ook omwille van hardware, maar ook omwille van prijs en onderwijsaanbod.
13
verwachte voordelen iPad
60%
50%
60%
Android
50%
50% 30%25%
30%
20% 0%
0%
0%
Van een iPad wordt verwacht dat hij gebruiksvriendelijk is en een groot onderwijsaanbod aanbiedt. Men verwacht tevens dat hij veiliger is dan het Androidsysteem en dat men hem mobiel in de school kan inzetten. Van een Androidtablet wordt verwacht dat hij financieel voordelig en gebruiksvriendelijk is, maar ook een groot onderwijsaanbod heeft.
verwachtingen ingelost? iPad
100%
Android
75%
25% 0% Ja
Nee
Bij alle bevraagde scholen, waar een iPad gebruikt wordt, worden de verwachtingen ingelost. Bij 25 % van de scholen waarbij men gebruik maakt van Androidtablets worden verwachtingen niet ingelost.
14
ervaren nadelen iPad
Android
60% 50%
25%
25%
25%
25% 20%
10% 0%
30%
25% 10%
0%
10%
0%
10% 0%
0%
De meerderheid van de iPadscholen ervaart het systeem beheren als een nadeel, ook de prijs van de iPad wordt als een nadeel ervaren in 30 % van de gevallen. Bij de Androidscholen meent 50 % van de bevraagden een te beperkt onderwijsaanbod als nadeel te ervaren, net zoals onderhoud, compatibiliteit met bestaande systemen, maar ook de bijscholing die men van leerkrachten verwacht.
algemene tevredenheid iPad
Android
60% 50% 40% 25%
25%
0% Heel tevreden
Tevreden
0%
Neutraal
0% Niet tevreden
0%
0%
Helemaal niet tevreden
Algemeen kan gesteld worden dat 100 % van de iPadscholen tevreden tot heel tevreden is. Bij Android is de meerderheid ook tevreden tot heel tevreden.
15
Mogelijke verklaringen voor deze cijfers: • • • • • •
2.5
Er is geen centrale verzamelplaats waar wordt bijgehouden welke scholen gebruik maken van tablets. De scholen weten van elkaar niet dat ze gebruik maken van tablets. De visie van de ene school verschilt van de andere. Tablets worden, afhankelijk van school tot school, op een andere manier benaderd. Niet alle gecontacteerde scholen wilden meewerken aan het onderzoek. …
conclusies
De meerderheid van de ondervraagde scholen maakt gebruik van iPads, dat is te wijten aan het feit dat het onderwijsaanbod van Apple hier beter op inspeelt. De scholen die gebruik maken van Androidtablets zijn in de minderheid omwille van het beperkte onderwijsaanbod. Dat komt mogelijk doordat, onder andere, uitgeverijen kijken naar het meest gangbare systeem in Vlaanderen en dat is op dit moment de iPad. Heel wat scholen geven aan dat de iPad te duur is, sommige scholen beslissen daarom ook om voor het goedkopere Android te gaan. Een deel van deze scholen geeft aan dat bijscholing een probleem is; iets wat minder voorkomt bij scholen met een iPad. Dit zou te wijten kunnen zijn aan het feit dat het iPad systeem (iets) gebruiksvriendelijker is. Dat is toch alvast door de ondervraagden aangeven. De scholen die tablets in gebruik hebben, zijn op dit moment wel tevreden over hun aankoop of beslissing. Dat is natuurlijk een goede zaak om tablets meer in het onderwijs te integreren. Scholen die tevreden zijn zullen hier ook mee naar buiten komen en mogelijks andere scholen warm maken om hun pad te volgen.
16
3
APPLICATIE-AANBOD OP DE
3.1
hypothese
BELGISCHE MARKT
Het materiaal, zoals nu op de Belgische applicatie-winkels aangeboden, is onvoldoende bruikbaar in een klascontext van 2de of 3de graad in het lager onderwijs. 3.1.1
onderzoek
Er wordt een kijkje in de “App Store” op iPad en “Google Play Store” op Android genomen en bekijken hier als steekproef de populairste en/of meest gebruikte applicaties onder het label “Educatie/Onderwijs”. Hierin worden volgende drie categorieën afgebakend: “Tafels”; “Talen: Nederlands”; “Talen: Frans”. De applicatie wordt gescoord op verschillende criteria. Hierbij is één ster de laagst mogelijke score en vijf sterren de hoogst mogelijke score die per criteria te verdienen valt. Natuurlijk ligt de nadruk op de bruikbaarheid in de klas. Hierna vormt zich een eindconclusie per applicatie, deze conclusie wordt uitgedrukt met een score op vijf. 3.1.2
criteria
3.1.2.1
vormgeving
Voor de vormgeving wordt er in eerste instantie gekeken naar de lay-out van de applicatie. Heeft deze applicatie gebruiksvriendelijke vormgegeven zodat zowel leerkracht als leerling hiermee aan de slag kunnen? Hierbij zijn herkenbare icoontjes en de taal waarin de applicatie verschijnt belangrijk. We willen immers allemaal graag een applicatie in de klas die het Nederlands ondersteunt. Hoe aantrekkelijk ziet deze app eruit en hoe graag zouden de leerlingen hiermee aan de slag willen gaan? 3.1.2.2
instellingen
Bij “instellingen” zijn de mogelijkheden die de applicatie biedt belangrijk. Kan je als gebruiker de applicatie naar je noden aanpassen of ben je gebonden aan wat de applicatie aanbiedt? Daarnaast is het natuurlijk ook belangrijk dat de instellingen logisch en gebruiksvriendelijk opgebouwd zijn. In principe zou een leek hiermee aan de slag moeten kunnen gaan. 3.1.2.3
activerend
Het is ook belangrijk dat de applicatie de betrokkenheid van de kinderen vergroot. Daarom wordt er gekeken naar de mate waarin de applicatie dit probeert te doen. Rekeninghouden met de interactiviteit van de applicatie en de mate waarin de leerling aangemoedigd wordt. 3.1.2.4
bruikbaarheid in de klas
Misschien is dit wel het belangrijkste criterium. Hoe bruikbaar is de app in de klas? Zou de app een middel kunnen zijn om verschillende leerplandoelen te bereiken of in combinatie met een bestaande lesmethode? 3.1.2.5
correctie
Heeft de leerling zelf kans tot nakijken of wordt hij/zij onmiddellijk op zijn fout gewezen? Daarnaast is ook de manier waarop de applicatie feedback geeft belangrijk. Krijgt de leerling met andere woorden het juiste antwoord te zien en eventuele uitleg? Het is ook belangrijk dat de applicatie gokken niet in de hand werkt.
17
3.2
apps vanuit de Apple Store
Tijdens het onderzoek wordt al snel duidelijk waar de klemtonen in de “App Store” van Apple liggen. Bij het kiezen voor onderwijs krijg je al snel een enorm duidelijke onderverdeling van vakken, onderwerpen,… Dé app waar je naar op zoek bent kom je enorm snel tegen in deze eenvoudige onderverdeling. 3.2.1
apps om tafels te oefenen
Tafels (Leijtens, 2011) Deze applicatie grijpt terug naar de basis. Het gaat hier puur om het oefenen van de tafels. Je kan makkelijk instellen welke tafels je wil oefenen. Dit kan gaan van de tafel van één tot en met de tafel van honderd. Er is hier dus een grote differentiatie mogelijk.
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★ instellingen ★★★★ activerend ★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★★
1
2
Wanneer je gaat kijken naar de vormgeving scoort deze applicatie minder. Om de getallen in te geven krijg je het standaard toetsenbord van iOS te zien. Hierdoor is het ook mogelijk om tekst en symbolen in te voeren. De simpele vormgeving is een pluspunt, maar het gebruik van het standaard toetsenbord is een minpunt. Het is ook niet mogelijk om de applicatie in landscape-modus 1 te gebruiken, het is enkel mogelijk om deze in portretmodus 2 te gebruiken.
landscape-modus: je houdt je tablet in de breedte, d.w.z. dat de langste zijde zich horizontaal bevindt. portret-modus: je houdt je tablet in de lengte, d.w.z. dat de langste zijde zich verticaal bevindt.
18
Tafels oefenen (Ekkelenkamp, 2012) Bij deze applicatie gaat het om tafels oefenen. Hier is het echter in een spelvorm gegoten. Het is de bedoeling om de vliegtuigjes zo snel mogelijk op de grond te krijgen door de soms op hun spandoek juist te maken. De applicatie heeft een aantrekkelijke en gebruiksvriendelijke vormgeving gekregen.
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★★ instellingen ★★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★
Als gebruiker kan je makkelijk instellen welke tafels je wil oefenen. Je kan er voor kiezen om een enkele tafel te oefenen of alle tafels te oefenen. Het gaat hier om de tafels van 1 tot 10. Het nadeel aan deze applicatie is dat je als gebruiker niet de kans hebt om je antwoord te verbeteren bij een typefout. Eén foute druk op de knop en je antwoord wordt al fout gerekend. Je krijgt wel steeds de goede oplossing te zien.
19
Kruistafels (Noordam, 2012) In deze applicatie worden alle tafels van 1 tot en met 12 geoefend op een originele manier. We kennen allemaal wel de Zweedse puzzels, dit is een soort van Zweedse puzzel maar met tafels. Het is de bedoeling om de lege vakken op het veld (vermenigvuldigtal en/of vermenigvuldiger en/of product) in te vullen met de getallen die je gekregen hebt.
Gratis ★★★★ (3,6) vormgeving ★★★ instellingen ★★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★
Bij deze applicatie is het jammer genoeg niet mogelijk om te kiezen welke tafels je krijgt. Je kan als gebruiker enkel kiezen uit 3 moeilijkheidsniveau: makkelijk, normaal en moeilijk.
20
Tafelkluis (LITE) (Qink, 2012) Aan de hand van een spel kunnen de tafels ingeoefend worden. Het is de bedoeling dat de vallende staven dynamiet (met hierop een vermenigvuldiging) op de juiste plek van de kluis (een product) gekleefd worden. Als er een vierkant gemaakt kan worden, krijg je extra punten.
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★★★ instellingen ★★ (beter in betalende versie) activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★ (beter in betalende versie) correctie ★★★★
Je kan in deze applicatie profielen aanmaken voor 8 personen wat natuurlijk handig kan zijn in de klas. Zo kan elke leerling zijn resultaten vergelijken met een klasgenoot. Let wel op, in de lite-versie kan je enkel de tafels van 1 en 2 oefenen. Wil je ze allemaal oefenen zal je de volledige versie moeten aanschaffen.
21
Kleine Rekentovenaar (Luitwieler, 2013)
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★
Bij deze applicatie gaan we verder dan alleen vermenigvuldigen. Je hebt de keuze tussen optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen en een combinatie van deze vier. Het is de bedoeling om met je kleine rekentovenaar naar boven te springen. Hierbij maak je gebruik van de platformen die de vorm hebben van allerlei veelhoeken. Boven elk platform staat een opgave, eentje is juist, de andere is fout. Door de iPad te kantelen kan je het mannetje naar het juiste platform laten springen om zo hoger te raken. Het opzet is heel leuk, maar er mist de mogelijkheid tot instellen. De oefeningen worden willekeurig gegenereerd en je hebt hier zelf geen controle over. De moeilijkheid stijgt naarmate het spel vordert.
22
IJsjes verkopen (DigiKings B.V., 2012)
Gratis ★★ (2,2) vormgeving ★★★ instellingen ★ activerend ★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★
In deze applicatie gaat het puur om het vermenigvuldigen. Het onderscheid met de andere applicaties zit hem in de context. Een pinguïn wil ijsjes gaan verkopen en de gebruiker moet hem helpen bij het berekenen van de prijs. In tegenstelling tot tafels oefenen is er hier wel ruimte tot correctie en kan je je antwoord aanpassen. Wanneer je de foute prijs aanrekent zal de pinguïn jou de juiste prijs geven, je hebt echter weinig tijd om het juiste antwoord te bekijken aangezien de volgende klant er onmiddellijk is. Net zoals bij verschillende andere applicaties is het ook hier niet mogelijk om een moeilijkheidsniveau in te stellen of aan te duiden welke tafels je wil oefenen.
23
Didakto Tafels HD (Synendo, 2013) Dit is mogelijk de meest uitgebreide tafel applicatie die we zijn tegengekomen in de App Store. In deze prachtig vormgegeven applicatie is een handleiding te vinden en is er een uitgebreide mogelijkheid tot instellen.
1,79 € ★★★★★ (5)
vormgeving ★★★★★ instellingen ★★★★★ activerend ★★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★★ correctie ★★★★★
Er is keuze uit 5 oefeningen, bij de start van elke oefening krijg je ook nog eens een zeer simplistisch gebruikersmenu te zien waar je kan kiezen tussen 1 of meerdere tafels die je wil inoefenen bij de oefening. Laten we nu eens kijken naar de verschillende oefeningen: Vul de tafel in: Bij deze oefening kies je welke tafel je wil oefenen. Daarna krijg je de volledige tafel te zien en is het de bedoeling om deze tafel aan te vullen met het product. Bij de meeste tafels is er onderaan ook een hulpmiddel terug te vinden. Hiervoor grijpen ze terug naar andere tafels en proberen ze de tafels zo inzichtelijk mogelijk aan te brengen. Vul de ontbrekende getallen in: Ook hier heb je keuze uit 1 tafel die je wil oefenen. Je krijgt een trein te zien die de getallenlijn voorstelt en de sprongen van de gekozen tafel maakt. Sommige wagons zijn echter leeg en je moet deze aanvullen met de juiste getallen voor de trein kan vertrekken. Vind de weg door het doolhof: Bij deze oefening kan je zowel één als meerdere tafels oefenen. Je moet je weg door het doolhof vinden door de getallen die in de tafel voorkomen te kiezen en zo het pad te volgen. Zoek de antwoorden bij de vragen: Ook hier heb je de keuze uit één als meerdere tafels. Je duidt als gebruiker een vermenigvuldiging aan met de ene vinger en het product met de andere vinger. Het aantal juiste en foute antwoorden wordt geteld. Wie geeft het goede antwoord: Bij deze oefening moeten er minimum 5 tafels gekozen worden. Er wordt een opgave gegeven en je moet uit 4 antwoorden het juiste antwoord kiezen. Je kan hier zelfs kiezen voor een spelmodus waar je tegen de tijd en voor punten speelt.
24
Zwijsen tafeltrainer (Uitgeverij Zwijsen B.V., 2011) Deze applicatie volgt bij hun oefeningen de opbouw die de meeste handleidingen volgen. Je hebt bij elke soort oefeningen de keuze tussen: tafel van 2, 5 10 tafel van 3, 4, 6, 8 tafel van 7, 9, 11, 12 Qua mogelijkheid tot instellen behoort deze applicatie dus tot een gemiddeld niveau.
2,69 € ★★★★ (3,8) vormgeving ★★★★★ instellingen ★★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★★
Er zijn twee soorten oefeningen waaruit je kan kiezen. De eerste oefening is de getallenwolk waarbij je alle getallen die niet bij een bepaalde tafel horen van de wolk moet afvegen. De tweede oefening is ‘zoek de som’. Hierbij krijg je een uitkomst gegeven en moet je uit een nest met 5 eieren de 2 juiste getallen kiezen. Bij beide oefeningen wordt je tijd bijgehouden en kan je proberen om elke keer beter te scoren. De applicatie is leuk en gebruiksvriendelijk vormgegeven en is een van de weinige applicaties waarbij er ook gesproken instructies te vinden zijn. Op elk toestel kan je gegevens van 3 gebruikers bijhouden. Als nadeel is er de beperkte mogelijkheid tot instellen.
25
3.2.2
apps om talen te oefenen: Nederlands
Woord Maker Pro (Ekkelenkamp, Woord Maker Pro, 2012)
Gratis ★★★ (2,6) vormgeving ★★ instellingen ★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★
Deze applicatie kan gezien worden als een simpele variant op scrabble. Je krijgt als gebruiker de keuze uit 25 letters om daarmee een woord te vormen van minimum 3 en maximum 7 letters. Net zoals bij scrabble is elke letter een bepaald aantal punten waard. Je kan spelen tegen de computer met 4 verschillende moeilijkheidsniveaus of online. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk punten te halen. Naast Nederlands worden ook Engels, Frans en Duits ondersteund. Als je een fout maakt wordt dit gecontroleerd met een ingebouwd woordenboek. Het is wel nadelig dat elk fout woord toegevoegd kan worden aan het woordenboek want zo kan na een tijd een foutieve controle ontstaan. De vormgeving is daarnaast gedeeltelijk in het Nederlands en gedeeltelijk in het Engels. Pop-ups kunnen het spel vertragen.
26
Woord Vlucht (Ekkelenkamp, Woord Vlucht, 2013)
Gratis ★★★ (2,8) vormgeving ★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★
Voor deze applicatie maak ik de vergelijking met een woordzoeker. Het verschil met een normale woordzoeker is het speelveld. Je moet nu telkens naar één woord op zoek gaan, dit woord is op voorhand niet gegeven. Het spel start met een zoektocht naar 3letterwoorden. Naarmate het spel vordert wordt het veld groter en moet je op zoek gaan naar langere woorden. In het spel kunnen naast woorden in het Nederlands ook woorden in het Engels, Frans, Duits en Spaans geoefend worden. In deze gratis versie is het enkel mogelijk om woorden te zoeken in horizontale richting. Je hebt keuze tussen moeilijk en makkelijk als spelmodi. Over het spelbord zelf of de woorden heb je jammer genoeg geen controle.
27
Dictee (Ekkelenkamp, Dictee, 2012)
Gratis ★★ (2,2) vormgeving ★★★ instellingen ★★ activerend ★★ bruikbaarheid in de klas ★★ correctie ★★
In deze applicatie wordt er een dictee afgenomen door de tablet. Er wordt gestart met woorden van 3 letters en stilaan opgebouwd naar langere woorden. Het dictee gaat zo lang verder tot het vliegtuig de finish bereikt voor je het woord getypt hebt. Het spel is naast het Nederlands ook speelbaar in het Engels, Spaans, Duits en Frans. In de gratis versie is het niet mogelijk om fouten te maken, enkel als er een juiste toets wordt ingedrukt wordt de letter zichtbaar gemaakt, dit kan natuurlijk gokken in de hand werken. Daarnaast is de uitspraak van de computerstem niet altijd duidelijk.
28
Woord Draaien (Ekkelenkamp, Woord Draaien, 2013)
Gratis ★★★ (3,4) vormgeving ★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★★
Met deze applicatie heb je een uitdagend taalspel in handen. Door aan de verschillende wielen met letters te draaien is het de bedoeling om woorden vormen. Deze applicatie bevat 3 verschillende borden: 4x4, 6x6 en 8x8. Naast Nederlands is er ook ondersteuning voor Frans, Engels, Duits en Spaans. In de gratis versie kan je 20 puzzels gratis maken per taal en is het niet mogelijk om door de puzzels te bladeren. Na een aankoop van €0,89 krijg je echter 500 uitdagende puzzels per bord en heb je geen last meer van de reclame.
29
WoordFind (Accio, 2012)
Gratis ★★★★ (4) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★
Deze applicatie is een simpele woordzoeker. Je hebt de keuze uit vier verschillende formaten voor je spelbord: klein, gemiddeld, groot en enorm. Je hebt keuze uit twintig verschillende thema’s waarvan er een woordenlijst wordt opgesteld. De standaardtaal is Engels, elke taal die je extra aankoopt kost €0,89 of je kan alle talen gelijk aankopen voor €1,79. Ook is er de mogelijkheid om tien extra thema’s aan te kopen voor € 1,79. De applicatie is gebruiksvriendelijk vormgegeven maar de grote sterkte zit hem in de instellingen. Zo is het mogelijk om de taal van de woorden en het puzzelveld apart in te stellen. Zo kan je bijvoorbeeld Franse woorden geven en moeten de leerlingen de vertaling zoeken in het woordveld.
30
Letterlegger (Het Woeste Woud, 2012) Ook voor de jonge lezers is er een applicatie, dit is de letterlegger van Zwijsen. De applicatie is mooi vormgegeven en sluit mooi aan op de methode veilig leren lezen. Toch is er een groot gebrek aan de applicatie en dat is de mogelijkheid tot instellen. Het is een goede oefening voor even, maar het aantal woorden en het gebrek tot instellen zorgen er voor dat dit maar van korte duur is.
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★★★ instellingen ★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★
31
Spelling in beeld (Uitgeverij Zwijsen B.V., 2012)
Gratis ★★★★ (4) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★★ correctie ★★★★
In deze applicatie van Zwijsen worden alle spellingsregels visueel uitgelegd. Daarna kan je oefenen op de specifieke spellingsregel aan de hand van een klein spel. De applicatie is leuk vormgegeven en er is een duidelijk onderscheid gemaakt. Je kan ook een aanzienlijk aantal gebruikers toevoegen waardoor voor iedereen de vooruitgang kan worden bijgehouden. In de gratis versie zijn maar drie spellingsregels terug te vinden: woorden op -ieuw, -uw; vt werkwoorden op den; samenstellingen met tussen-n. Je kan wel twintig spellingsthema’s kopen voor € 3,59.
32
3.2.3
apps om talen te oefenen: Frans
Woordtrainer En action 5 (Uitgeverij Van In nv, 2012)
Gratis ★★★★ (3,8) vormgeving ★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★★ correctie ★★★★★
Aansluitend op de methode ‘En action’ van de uitgever ‘Van In’ heeft de uitgeverij een applicatie uitgegeven. In deze applicatie is het mogelijk om de woorden van elk unité op een andere manier in te oefenen. Je kan een groot aantal gebruikers toevoegen waardoor iedereen zijn vooruitgang apart wordt bijgehouden. De oefeningen zelf zijn aan de repetitieve kant, in elk unité komen drie dezelfde oefeningen terug: een balonnenspel, een doolhof waarbij je de iPad moet kantelen om de bal in het juiste gat te krijgen en een memory. Aangezien deze oefeningen keer op keer herhaald worden is het nieuwe er snel af. De eerste vijf unités zijn gratis, voor de overige wordt € 4,49 gevraagd.
33
3.2.4
besluit
Als je kijkt naar het aantal applicaties in de ‘App store’ dan zie je dat het aanbod enorm is. Het aanbod wordt elke dag groter en ondertussen blijken enkele uitgeverijen ook bezig te zijn met het maken van verschillende applicaties die in combinatie met hun bestaande methode te gebruiken zijn. Algemeen zijn de verschillende zestien geteste apps van hoge bruikbaarheid in de klas, met algemeen een gemiddelde score van ★★ ★ (3,3). Deze apps in combinatie met de handige manier van zoeken in de app-store zorgt ervoor dat je snel iets vindt om in de klas te kunnen gebruiken.
3.3
apps uit de “Google Play Store”
Tijdens het zoeken van de verschillende apps voel ik enige ergernis opkomen. Waar Apple zo sterk in slaagt om een duidelijke onderverdeling te maken, mis ik dit enorm in de “Google Play Store”. Bij het kiezen voor onderwijs wordt alles getoond wat interessant zou kunnen zijn voor het onderwijs, een andere onderverdeling is hier niet aanwezig. Wat ik minder verantwoord vind, is dat ik een app over “kamasutra” tegenkom bij “onderwijs”. 3.3.1
apps om tafels te oefenen
Reken Tafels Spel (WissApp, 2013)
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★★★★ instellingen ★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★★
Deze applicatie toont verschillende tafeloefeningen zoals deze geautomatiseerd zouden moeten zijn. Je kan instellen welke tafel je wil oefenen, of je al dan niet feedback wil, geluiden wil hebben,… Ook kan je verschillende gebruikers instellen om zo de vooruitgang en score(s) op te volgen. De feedback die gegeven wordt is fijn en extra motiverend, wel staat deze geregeld in de weg om het volgende antwoord te geven. Deze applicatie is volledig Nederlandstalig en gratis te downloaden, wel neem je er dan de reclameadvertenties bij. Voor €1 kan je deze advertenties voorgoed “dag” zeggen.
34
Tafels (Klwinkel.com, 2013) In deze minimalistische app kan je ook specifiëren welke tafel je wil gaan oefenen. Je stelt zelf een eigen tijdsinterval in waarin je deze tafels oefent. Wanneer je een fout maakt krijg je deze tafel terug tot je ze juist weet in te vullen. Bij deze app zijn er geen advertenties die op je scherm verschijnen. De tijdslimiet kan kinderen uitdagen om heel wat tafels in te oefenen op een korte tijd.
Gratis ★★★ (3,2) vormgeving ★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★★
35
Tafels (Pennings, 2013)
Gratis ★★ (2) vormgeving ★★ instellingen ★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★ correctie ★★
Bij deze app heb je de keuze om elke tafel apart in te oefenen of om ze in te oefenen in combinaties. Wanneer je oefent verschijnt er een honderdveld op je scherm waar bovenaan de oefening verschijnt. Vul je deze juist in hoor je een piep. Als je een fout maakt klinkt er een lage piep. Na elke oefenreeks verschijnt er een diploma waar opstaat hoeveel fouten je gemaakt hebt. Je kan ook combinaties gaan oefenen zoals de tafel van 2, 6 en 8. Ook is het mogelijk om een tafeltoets te doen om te kijken hoe goed je je tafels beheerst. Voor zwakkere kinderen is het honderdveld waar ze uit moeten kiezen enorm verwarrend en dus minder geschikt.
36
Tafel van vermenigvuldiging (Infotech, 2012) Deze Engelse applicatie toont enkel de tafels van vermenigvuldiging. Hierdoor kan je aan de hand van deze applicatie niet oefenen. De inhoud die wordt weergegeven is correct, maar niet echt uitnodigend. Je kan de applicatie enkel in portret modus gebruiken en bij het kijken naar de tafels krijg je gratis en voor niets een heleboel advertenties.
Gratis ★ (0,8) vormgeving ★ instellingen ★ activerend ★ bruikbaarheid in de klas ★ correctie
37
Tafel van vermenigvuldiging (Farias, 2011)
Gratis ★ (1,2) vormgeving ★ instellingen ★ activerend ★★ bruikbaarheid in de klas ★ correctie ★
Deze Engelstalige applicatie bevat een studeervenster waar je de tafels tot 25 kan inoefenen, ook geeft hij oefeningen rond de tafels tot 25 x 15. Leerstof die in de 2de graad (nog) niet beheerst dient te worden. In het oefenvenster kan je in de tabel enkele getallen aanklikken en dan geeft de applicatie de bijhorende vermenigvuldiging. Wanneer je op quiz drukt krijg je een reeks meerkeuze-oefeningen. Wanneer deze fout zijn gaat de applicatie op het einde pas feedback geven. Ook deze applicatie kan je gratis downloaden inclusief advertenties.
38
Zwijsen tafeltrainer (Uitgeverij Zwijsen B.V., 2011) Deze applicatie volgt bij hun oefeningen de opbouw die de meeste handleidingen volgen. Je hebt bij elke soort oefeningen de keuze tussen: tafel van 2, 5, 10 tafel van 3, 4, 6, 8 tafel van 7, 9, 11, 12 Qua mogelijkheid tot instellen behoord deze applicatie dus tot een gemiddeld niveau.
2,69 € ★★★★ (3,8) vormgeving ★★★★★ instellingen ★★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★★
Er zijn twee soorten oefeningen waaruit je kan kiezen. De eerste oefening is de getallenwolk waarbij je alle getallen die niet bij een bepaalde tafel horen van de wolk moet afvegen. De tweede oefening is ‘zoek de som’. Hierbij krijg je een uitkomst gegeven en moet je uit een nest met vijf eieren de twee juiste getallen kiezen. Bij beide oefeningen wordt je tijd bijgehouden en kan je proberen om elke keer beter te scoren. De applicatie is leuk en gebruiksvriendelijk vormgegeven en is een van de weinige applicaties waarbij er ook gesproken instructies te vinden zijn. Op elk toestel kan je gegevens van drie gebruikers bijhouden. Als nadeel is er de beperkte mogelijkheid tot instellen.
39
Hoofdrekenen.Vermenigvuldiging (Online Science Classroom, 2012)
Gratis ★★★ (3,6) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★
Deze Engelstalige gratis applicatie heeft de mogelijkheid om de tafel van 1, 2 en 3 op een speelse manier te oefenen. Voor de andere tafels moet je betalen. De applicatie werkt een beetje zoals “Tetris”. Een oefening komt bovenaan in het kader naar beneden gedwarreld. het is de bedoeling dat je de juiste oplossing geeft voor de oefening beneden is, zodat hij op tijd ontploft. Ben je te laat of heb je hem niet juist, komt de oefening op de bodem te liggen met het foute getal. Het is natuurlijk de bedoeling om zo min mogelijk fouten te maken. Voor €1,47 kan je de volledige applicatie downloaden uit de Google Play Store en heb je ook geen advertenties meer.
40
Tafels Trainer Brain Game (Andela ICT, 2013)
Gratis ★★ (2,6) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★ correctie ★
Deze knap-ogende Engelstalige krijtbordapplicatie nodigt onmiddellijk uit om aan de slag te gaan, een fijn muziekje doet je verheugen om eraan te beginnen. Wanneer je dan de verschillende tafels voorgeschoteld krijgt raak je al snel geïrriteerd aan de geluiden die steeds hetzelfde zijn bij het geven van een antwoord. Je kan elke tafel apart oefenen of de tafel van 1-5 of 6-10 samen. Wanneer een fout antwoord wordt gegeven geeft de applicatie geen melding, hij incasseert het antwoord en gaat verder. Na afloop krijg je weliswaar in het Engels te zien hoeveel juiste en foute antwoorden je gegeven hebt. Bij deze app krijg je mede een advertentie te zien.
41
Koning van Timestable (Hyunkyo Information and Communication, 2012)
Gratis ★★ (2) vormgeving ★★★ instellingen ★ activerend ★★ bruikbaarheid in de klas ★★ correctie ★★
Koning van Timestable is een Engelstalige applicatie die je helpt tafels te automatiseren. Je krijgt de mogelijkheid om even te oefenen of om ineens de quiz te maken met de verschillende oefeningen. Bij deze quiz krijg je 4 mogelijke oplossingen waaruit gekozen moet worden. Er klinkt onmiddellijk een geluid wanneer het antwoord juist of fout is. Op het einde krijg je dan te zien hoeveel fouten je gemaakt heb, bij deze Engelstalige app neem je er evenzeer de reclameadvertenties bij.
42
Android multiplication table (Xavier, 2013)
Gratis ★ (1) vormgeving ★★ instellingen ★ activerend ★ bruikbaarheid in de klas correctie ★
Deze mooi-ogende Engelstalige applicatie gebruikt een mooi kleurenschema. Je kan eerst je tafels “studeren”, je geeft in welke tafel je wil zien en dan krijg je een lijst met die maaltafel. Daarna kan je kiezen voor de quiz, waar je de keuze maakt tussen 2 niveaus “easy & hard”. Het witte lettertype op de witte achtergrond zorgt ervoor dat de oefening heel slecht te bekijken is. Verder wordt er “Engelse” rekentaal gebruikt wat de applicatie praktisch niet bruikbaar maakt voor de Vlaamse klaslokalen.
43
3.3.2
apps om talen te oefenen: Nederlands
Spelling Woordspel (Puzzlingapps, 2013)
Gratis ★★★ (3,6) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★★
Deze app bestaat uit een 120-tal woorden om te leren spellen. Er wordt een plaatje getoond met daaronder evenveel vakjes als het woord letters telt en de letters waarmee je het woord kan vormen. Deze letters staan natuurlijk nog niet in de juiste volgorde. Je kan instellen welke taal je wil oefenen, net zoals de maximale woordlengte (4, 6 of 12 letters). Je kan alsook het geluid inschakelen of uitschakelen, net zoals het aantal woorden per oefenbeurt. De applicatie is bruikbaar in de klas om enkele zaken in te oefenen zoals verenkeling en verdubbeling. Wanneer je een fout maakt, krijg je het juiste woord te zien ter correctie. Van deze applicatie bestaat ook een betalende versie, het enige verschil is dat je dan geen reclameboodschappen meer te zien krijgt. Opgelet: het kan wel zijn dat er woorden zijn die niet correct geschreven zijn. (vb. helicopter = helikopter)
44
Raad het Woord™ Lingo variant (MadRabbit, 2013)
Gratis ★★★ (3) vormgeving ★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★
Bij deze applicatie is het de bedoeling dat je vijfletterwoorden raadt. Je begint makkelijk, waarbij je bij start 4 letters in de juiste volgorde gekregen hebt. Bedoeling is dat je het woord dat de app in gedachten heeft verder afwerkt. Is de letter juist, maar staat hij op de verkeerde plaats, dan kleurt de letter oranje. Is de letter fout en hoort deze niet bij het woord? Dan kleurt deze rood. De app kiest zelf uit een selectie Nederlandstalige woorden. Aan de app is weinig in te stellen, hoewel dat eigenlijk ook niet nodig is. De app valt enkel te gebruiken in portret-modus en gebruikt het standaard toetsenbord, wat toch wel enige frustratie met zich meebrengt. Om de app in de klas te gebruiken kan het nuttig zijn dat er eigen woorden gekozen kunnen worden om zo het niveau voor de kinderen aan te passen.
45
Spelling in beeld (Uitgeverij Zwijsen B.V., 2012)
Gratis ★★★★ (4) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★★ correctie ★★★★
In deze applicatie van Zwijsen worden alle spellingsregels visueel uitgelegd. Daarna kan je oefenen op de specifieke spellingsregel aan de hand van een klein spel. De applicatie is leuk vormgegeven en er is een duidelijk onderscheid gemaakt. Je kan ook een aanzienlijk aantal gebruikers toevoegen waardoor voor iedereen de vooruitgang kan worden bijgehouden. In de gratis versie zijn maar drie spellingsregels terug te vinden: woorden op -ieuw, -uw; vt werkwoorden op den; samenstellingen met tussen-n. Je kan wel twintig spellingsthema’s kopen voor € 3,59. Ook op Android is deze app enorm bruikbaar in de klas.
46
Spelling Sea Woordspel (Tamas++, 2012)
Gratis ★★★ (3,6) vormgeving ★★★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★★
Dit uitdagende woordspel dat zich afspeelt op de bodem van de zee kan gespeeld worden in drie verschillende levels (level met tijdslimiet, arcade en onbeperkt). Je krijgt een heleboel letters te zien in luchtbelletjes. Deze letters probeer je met elkaar te verbinden zodat ze een correct Nederlandstalig woord vormen. Op deze manier vergroten kinderen hun woordenschat en leren ze de woorden ook juist te spellen. Wanneer je geen woord vindt ligt er op de bodem van de zee nog een schelp die je kan verder helpen om een woord te vinden in de luchtbelletjes.
47
TikTegel Open & Gesloten 3 (Serious Toys, 2012)
Gratis ★★★ (3,6) vormgeving ★★ instellingen ★★★ activerend ★★★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★★ correctie ★★★★
Met deze app kan je alleen of met twee spelers open en gesloten lettergrepen oefenen. Het is een duidelijk uitgelegde, Nederlandstalige app. Het enige nadeel is dat de woorden heel slecht leesbaar zijn op een tablet. Dat zorgt ervoor dat kinderen heel geconcentreerd moeten kijken en dat er zoveel op dat kleine scherm staat dat de zwakkere leerlingen niet meer mee zijn. Weinig of niets aan in te stellen. Wel een hele duidelijke stem die zegt wat de bedoeling is. De app is ook didactisch in orde om mee naar de klas te nemen. De kinderen krijgen namelijk onmiddellijk te horen of ze juist hebben geantwoord of niet.
48
3.3.3
apps om talen te oefenen: Frans
Franse Les (Ceardannan, 2013)
Gratis demo - €3,99 ★★★ (3,2) vormgeving ★★ instellingen ★★★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★★★ correctie ★★★★
Deze handige app is ingedeeld in cursusstof en in oefeningen. De cursusstof kan je doornemen en daarna kan je gaan oefenen. Je kiest zelf of je woorden, grammatica, vervoegingen oefent. Verder heb je ook de mogelijkheid om op spreken te oefenen. Voor dit spreken heb je een internetverbinding nodig. Automatisch opent de spraaksoftware van Google, je krijgt een woord te zien en dat probeer je dan foutloos uit te spreken. Het kan wel zijn, omdat de spraaksoftware nog experimenteel is, dat hij een woord verkeerd hoort. Het kan in elk geval alleen maar beter worden. Bij het oefenen kan je kiezen uit categorieën die door de app-makers werden vastgelegd. Leuk om weten is dat deze app in het Nederlands te verkrijgen en te downloaden is in een gratis demoversie. De inhoud is voor het basisonderwijs bruikbaar mits grondige screening (zoals kleuren,…).
49
Lingibli (Lingibli, 2012)
Gratis ★★ (2) vormgeving ★★★ instellingen ★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★ correctie ★★
Deze mooi ogende app vraagt eerst welke taal je spreekt en leren. Na het downloaden van enkele taalpakketten kan je aan de slag. Je krijgt een woordenlijst te zien met de Nederlandstalige woorden en de woorden in het Frans. Wanneer je hiervoor kiest krijg je bovenaan het woord te zien, samen met een luidspreker, druk je hierop wordt het woord uitgesproken. Hieronder staan dan ook enkele voorbeeldzinnen die je kan beluisteren. De app op zich is gratis in ruil dat ze op jouw Facebook-account reclame mogen maken. Dit zorgt dan weer ineens voor een obstakel in de klas. Spijtig is ook dat je niets kan instellen.
50
Franse Flashkaarten (L-Lingo, VocLab, 2013)
Gratis ★★ (2,4) vormgeving ★★★ instellingen ★★ activerend ★★★ bruikbaarheid in de klas ★ correctie ★★★
3.3.4
Deze app werkt zoals echte flashkaarten. Een woord verschijnt in het Nederlands, druk je op “omdraaien” verschijnt het woord in het Frans. Het enige wat deze app nog extra doet, is het woord voorlezen. De woorden kan je zelf niet selecteren, het woord verschijnt, je draait de kaart om en dan duid je aan of je het woord makkelijk, moeilijk,… vond. Vond je het moeilijk? Dan komt het automatisch in je moeilijke woorden lijst te staan. Een andere leuke optie is dat je een Franstalig woord krijgt en 5 Nederlandstalige woorden. De vrouw van de app leest het woord en je duidt zelf het juiste woord aan. Hier houdt de app niet bij welke fouten je hebt gemaakt. Wel staat er bovenaan een percentage en de tijd. Het feit dat je de inhoud niet kan kiezen zorgt ervoor dat de app praktisch niet geschikt is in de lagere school.
besluit
Ook bij Android vind je een enorm aanbod aan applicaties terug. Het zoeken naar apps wordt er daardoor ook niet eenvoudiger op. Doordat er een heel oppervlakkige indeling is gemaakt en apps enkel terug te vinden zijn onder “onderwijs” ben je al heel wat (kostbare) tijd verloren. Bij de achttien geteste apps zijn er enkele enorm bruikbaar in een klascontext. Het gemiddelde aantal gegeven sterren (met een maximum van vijf) is ★★ (2,7). Dat wil zeggen dat de meerderheid van de applicaties ondermaats scoorde.
3.4
conclusie
Het gemiddelde van de geteste apps in dit onderzoek laat zien dat de apps voor Android minder goed scoren op bruikbaarheid in de klas in verhouding tot de geteste apps op iOS. De manier van zoeken bij iOS zorgt ervoor dat je veel sneller gevonden hebt wat je moet hebben, dit komt door de onderverdeling in subcategorieën. Apple richt zich meer naar het onderwijs en dat is duidelijk te merken. Mogelijke verklaringen hiervoor: • • • •
het Belgische marktaandeel van iPads is groter dan dat van Androidtablets, dus richten ontwikkelaars zich sneller op dit platform. Apple richt zijn pijlen eerder naar het onderwijs, waardoor ontwikkelaars hier sneller voor kiezen. Apple heeft andere (strengere) criteria voor het publiceren van een applicatie. …
51
4
PRAKTIJKONDERZOEK
4.1
hypothese
Leerlingen van het 3de leerjaar vinden het fijner om tafels te oefenen met de app “hoofdrekenen.vermenigvuldiging” dan op papier. Tafels oefenen op een tablet gaat ook sneller en is efficiënter.
4.2
omschrijving
De hoogst scorende “Android-applicatie” waarbij tafels geoefend kunnen worden, wordt in het wekelijkse hoekenwerk van het derde leerjaar geïntegreerd. Het praktijkonderzoek bestaat uit het uitvoeren van de tafeloefeningen uit de applicatie, de leerlingen krijgen tevens een tafelblad met evenveel en dezelfde oefeningen en uiteindelijk wordt de app vergeleken met de papieren versie.
4.3
Figuur 3 Links oefent een leerling met de tablet, de rechtse leerling noteert de tijd en aantal fouten
analyse van de applicatie “hoofdrekenen.vermenigvuldiging”
De Engelse applicatie bestaat uit een hoofdscherm waarbij je kan kiezen welk level je wil spelen. In de gratis versie kan je enkel de eerste drie levels uitproberen. Wanneer je het level gekozen hebt, krijg je een “Tetris”-veld te zien. Er staat een tafeloefening klaar en vanaf nu heb je vijftien seconden om het juiste antwoord in te geven. Geef je een fout antwoord? Dan komt de oefening op de bodem van het scherm te liggen. Geef je nu vijf juiste antwoorden na elkaar, dan valt er een bom op de foute oefening. Na tien oefeningen drijft de app het tempo wat op, je hebt vanaf dan nog (maar) tien seconden om het juiste antwoord te geven. Houd er wel rekening mee dat wanneer je geen enkel juist antwoord hebt gegeven de bodem vol ligt met oefeningen. Deze komt ook laagje per laagje omhoog. Dat wil zeggen dat een zwakkere leerling doordat hij enkele fouten maakte en het tempo opdrijft minder tijd heeft om te antwoorden, hij komt als het ware in een vicieuze cirkel terecht en dit is didactisch onverantwoord. De app geeft niet weer hoeveel fouten er na vijftig oefeningen gemaakt werden, sommige liggen mogelijks nog op de bodem, andere zijn als het ware “ontploft”. Mede heb je geen zicht op de tijd die het spel spelen kost.
52
Figuur 4 Het hoofdscherm
Figuur 5 Het spelbord
Figuur 6 De app in actie waarbij de gebruiker enkele foute antwoorden gaf
53
4.4
opbouw van het onderzoek
Allereerst dient er een opsomming gemaakt te worden wat men wil “meten” omtrent tijd: • • • •
Hoeveel tijd neemt oefenen met de tablet in beslag? Hoeveel tijd neemt oefenen op papier in beslag? Hoe ervaren de leerlingen deze tijd bij het oefenen met de tablet? Hoe ervaren de leerlingen deze tijd bij het oefenen op papier?
En niet: ‘hoe snel kunnen kinderen met een tablet werken?’ of ‘hoe snel kunnen kinderen schrijven?’ Toch is deze bedenking van groot belang, want in praktijk zal de meester of juf graag willen weten “hoeveel tijd” dit werkje in beslag neemt, zo kan de leerkracht een doordachte keuze maken i.v.m. de werkvorm. Vandaar wordt de tijd door een andere leerling gemeten. Afhankelijk hoe fijn de leerlingen het oefenen vinden en hoe lang het lijkt te duren kunnen de leerlingen hun subjectieve tijdsgevoel uitdrukken. Het is belangrijk om weten dat dit “subjectief” is, maar dus ook het oefenplezier kan opdrijven of juist naar beneden kan halen.
Daarbij komt dat er dingen getest moeten worden omtrent fouten: • •
Hoeveel fouten maakt men bij het oefenen op de tablet? Hoeveel fouten maakt men bij het oefenen op papier?
Hierbij heeft alles te maken met hoe goed de tafels gekend zijn. Er is geweten dat tafels oefenen een langdurige inspanning vraagt en dus niet van vandaag op morgen verandert; vandaar zou het aantal fouten dat gemaakt wordt met de tablet duidelijk moeten weergeven hoeveel fouten men maakt omwille van de gekozen werkvorm.
Al wat fijn is motiveert. Daarom ook nog een peiling hiernaar: • • • •
Hoe fijn vinden de leerlingen het om te oefenen met de tablet? Hoe fijn vinden de leerlingen het om te oefenen op papier? Welk cijfer op 10 zouden de leerlingen aan oefenen met de tablet geven? (Waarbij 10 het maximum is.) Welk cijfer op 10 zouden de leerlingen aan oefenen op papier geven? (Waarbij 10 het maximum is.)
• Onafhankelijke variabelen: • •
De app staat klaar en hoeft niet gezocht te worden op de tablet, waardoor er echt getoetst wordt “hoe lang” de leerling over 50 oefeningen doet. Het papier ligt omgedraaid klaar, de leerling hoeft dit papier enkel om te draaien en te starten, de leerling mag het papier reeds vastnemen wanneer start wordt gezegd.
54
Afhankelijke variabelen: • • • • • •
Hoe Hoe Hoe Hoe Hoe Wat
snel de leerlingen de cijfervolgorde doorhebben bij de app. (van 1 tot 0) snel de leerlingen kunnen schrijven. goed de leerlingen met tijd om kunnen gaan. goed de leerlingen hun tafels kennen. de leerlingen tijd ervaren. de leerlingen tot “heel fijn” klasseren.
Te controleren variabelen: •
4.5
Het moment dat de proef wordt afgenomen is steeds op dezelfde moment. Ook de hertest gebeurt op dezelfde moment. (Bvb. Vrijdagnamiddag, maandagnamiddag,…)
bevraging
De bevraging bestaat uit de volgende vragen: • • • • •
4.6 • •
wat vind jij van deze manier van tafels oefenen? heel fijn – fijn – gewoon – niet fijn – helemaal niet fijn hoe lang leek deze oefening te duren? (Subjectief tijdsgevoel) heel lang – lang – gewoon – kort – heel kort hoe lang heb jij aan het oefenen gezeten? (Reële tijd) hoeveel fouten heb je gemaakt? (Aantal fouten) geef deze manier een cijfer op 10. (1 Is niet leuk; 10 is heel leuk)
meetinstrumenten tijdmeting: 2 stopwatches bevraging (Bijlage …)
55
4.7
resultaten
hoe fijn vond je het oefenen? tablet
papier
82%
45% 27% 5% heel fijn
14%
fijn
9%
0%
gewoon
9%
niet fijn
5%
5%
helemaal niet fijn
Het is duidelijk dat 87 % van de leerlingen oefenen met de tablet als fijn tot heel fijn omschrijft. Bij oefenen op papier is dat 41 %. Oefenen met de tablet is een fijne motiverende manier.
subjectief tijdsgevoel tablet
papier
50% 41% 32% 32%
14% 5% heel lang
9%
9%
lang
5% gewoon
kort
5%
heel kort
Op de vraag “hoe snel” de tijd vooruit lijkt te gaan bij het oefenen is er weinig verschil merkbaar.
56
tijdsvergelijking 7:26 6:14 5:02
tijd
3:50 2:38 1:26 0:14 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
tijd tablet 4:37 3:15 5:00 3:31 3:38 4:44 4:55 3:25 4:18 3:16 2:24 4:26 4:30 4:30 4:00 4:06 2:47 3:10 4:16 3:08 4:49 4:24 tijd papier 2:20 4:20 7:15 1:44 3:05 2:30 6:01 3:22 3:03 1:40 2:05 2:54 3:00 3:05 2:00 2:59 2:02 2:10 2:20 1:27 6:42 5:56
gemiddelde tijd 3:57 3:16
tablet
papier
In realiteit doen de kinderen langer over het oefenen met de tablet. Gemiddeld wordt er over oefenen met de tablet 3:57 gedaan. Dit staat in vergelijking tot oefenen op papier met 3:16. 72 % van de leerlingen doet langer over het oefenen met de tablet. Uit het onderzoek in deze omstandigheden blijkt dus dat oefenen met de tablet géén tijdswinst oplevert.
57
aantal gemaakte fouten 18 16 14 12 tijd
10 8 6 4 2 0 fouten tablet
1
2
4
5
6
1
1 16 3
3
7 11 4
9
4
1
9
0 17 5
5
2
0
6
2
7
9
0
1
0
0
0
4
0
2
1
2
0
0
3
5
3
fouten papier 1
3 6
0
7 2
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
0
2
0
Bij het bekijken van het aantal gemaakte fouten zie je dat 72 % van de leerlingen meer fouten maakte op de tablet, hierbij soms tot meer dan een verdubbeling van het aantal fouten. Bij een minderheid liep het andersom. Gemiddeld maakten de leerlingen 6 fouten op de tablet en 1 fout op papier.
gegeven punten tablet
papier 59%
23%
5%
9%
1
0%
5%
2
0%
5%
3
0%
5%
4
5% 5
23%
18%
0%
5%
6
23%
9%
5%
5%
7
8
0% 9
10
De leerlingen verkiezen oefenen met de tablet duidelijk boven het oefenen op papier.
58
4.8
conclusie
Dat oefenen met een tablet als fijn ervaren wordt staat buiten kijf. Al moet je weten dat alles wat “nieuw” is, fijn is. Wat als de kinderen dag in, dag uit met een tablet werken? Wel wordt duidelijk na dit onderzoek dat het oefenen met de tablet gemiddeld langer duurt dan het oefenen op papier. Dit kan te maken hebben met het feit dat ze langer moeten zoeken om de getallen in te drukken of dat het langer duurt om wat ze waarnemen op een beeldscherm om te zetten. Het is ook verrassend dat kinderen meer fouten maken op de tablet, dan op papier. Hier zijn enkele mogelijke verklaringen voor: • • • • • • •
kinderen ervaren de tablet als speelmateriaal, waardoor ze het niet serieus nemen of ze nu veel of weinig fouten maken. kinderen zijn niet voldoende bekend met een tablet en kunnen moeilijk de getallen terugvinden op het scherm. kinderen raken afgeleid door het gebruik van de tablet. er is sprake van schijnbetrokkenheid, kinderen vinden het leuk omdat het “nieuw” is. kinderen ervaren onbewust een tijdsdruk doordat de oefening de bodem niet mag raken. het is een onbekende werkvorm voor de kinderen en ze moeten hier nog wat aan wennen. …
Vanuit dit onderzoek kan in deze onderzoekssituatie geconcludeerd worden, dat tafels oefenen met een tablet in een 3de leerjaar een goed onthaalde werkvorm is om te doen, maar dat dit zeker en vast niet de enige (fijne, leerrijke) werkvorm is.
59
BESLUIT…. Tablets in het onderwijs, het is geen toekomstmuziek meer, maar eerder realiteit. Er zijn al heel wat Vlaamse scholen die tablets in hun klas gebruiken. Veelal kiezen zij voor iPads, maar geven duidelijk aan dat deze eigenlijk te veel geld kosten. Voor sommige scholen is dit de doorslag om niet voor iPads te kiezen. Tablets moeten vooral mobiel te gebruiken zijn in de school. Het onderwijsaanbod is bij Apple aanwezig, maar kan ook een hogere kwaliteit halen. Apps voor Android lijken op deze moment veel minder geschikt voor het onderwijs. Bij beide systemen zijn er apps die er uit springen, dit zijn veelal apps gemaakt door Vlaamse of Nederlandse uitgeverijen. Uit dit praktijkonderzoek komen dan weer enkele verrassende conclusies naar boven zoals het feit dat kinderen meer fouten maken bij het maken van dezelfde tafeloefeningen op de tablet dan op papier. Bovendien doen kinderen gemiddeld langer over oefenen op de tablet. Het is wel zo, dat kinderen oefenen met de tablet als fijn ervaren en iets wat fijn is, motiveert. Tablets in het onderwijs, het is geen zwart-witverhaal. Het is eerder een keuze die doordacht gemaakt dient te worden en geen keuze die je maakt om toch maar “mee” te zijn. Daarnaast is het belangrijk dat de tablets nuttig worden ingezet in de klas zodat ze een verrijking kunnen zijn.
60
LITERATUURLIJST Accio. (2012, september 25). WoordFind. Andela ICT. (2013, mei 11). Tafels Trainer Brain Game. Brinkhuis, F. (2012, maart 30). Is de iPad een effectieve leertool voor op de basisschool? Utrecht, Nederland. Ceardannan. (2013, mei 6). Franse Les. DigiKings B.V. (2012, augustus 28). IJsjes Verkopen. Eenvandaag. (2013, Maart 13). Onderzoek 'Hoe scoren je docenten?'. Nederland. Ekkelenkamp, R. (2012, augustus 22). Dictee. Ekkelenkamp, R. (2012, augustus 22). Tafels Oefenen. Ekkelenkamp, R. (2012, oktober 23). Woord Maker Pro. Ekkelenkamp, R. (2013, maart 13). Woord Draaien. Ekkelenkamp, R. (2013, maart 11). Woord Vlucht. Farias, M. (2011, augustus 11). Tafel van vermenigvuldiging. Het Woeste Woud. (2012, februari 23). Letterlegger. Hyunkyo Information and Communication. (2012, november 23). Koning van Timestable. Infotech, A. (2012, december 31). Tafel van vermenigvuldiging. Klasse. (2012). Tablets op school: de beste app is de leraar. Klasse, nr. 229; 10 - 13. Klwinkel.com. (2013, maart 11). Tafels. Leijtens, A. (2011, november 16). Tafels. Lingibli. (2012, november 6). Lingibli. L-Lingo, VocLab. (2013, april 9). Franse Flashkaarten. Luitwieler, R. (2013, april 24). Kleine Rekentovenaar. MadRabbit. (2013, mei 18). Raad het Woord™ Lingo variant . Maquoi, E. (2013, mei 13). Android verplettert Apple en Microsoft. Opgehaald van Zdnet.be: http://www.zdnet.be/article/149250/android-verplettert-apple-enmicrosoft-/ Minne, N. (2013, februari 20). Minister van Onderwijs bezoekt iPad-school. Opgehaald van Nieuwsblad.be: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130219_0047588 6
61
Noordam, J. (2012, november 12). Kruistafels. Online Science Classroom. (2012, september 2012). Hoofdrekenen.Vermenigvuldiging. Ophalvens, S. (2012, augustus 23). School in Blankenberge zet iPad-verplichting door. Opgehaald van Het Laatste Nieuws: http://www.hln.be/hln/nl/1265/Onderwijs/article/detail/1489922/2012/08/23/S chool-in-Blankenberge-zet-iPad-verplichting-door.dhtml Pennings, M. (2013, februari 3). Tafels. Puzzlingapps. (2013, maart 3). Spelling Woordspel. Qink. (2012, februari 23). Tafelkluis. Ringoot, I. (2012, juli 17). Eerste iPadschool schakelt opnieuw over naar papier. Opgehaald van Hln.be: http://www.hln.be/hln/nl/4124/Multimedia/article/detail/1471247/2012/07/17/E erste-iPadschool-schakelt-opnieuw-over-naar-papier.dhtml Serious Toys. (2012, mei 10). TikTegel Open&Gesloten 3. Synendo. (2013, maart 28). Didakto Tafels HD. Tamas++. (2012, februari 15). Spelling Sea Woordspel. Uitgeverij Van In nv. (2012, april 10). Woordtrainer En action 5. Uitgeverij Zwijsen B.V. (2011, december 16). Zwijsen Tafeltrainer (lite). Uitgeverij Zwijsen B.V. (2012, augustus 21). Spelling in beeld. WissApp. (2013, mei 19). Reken Tafels Spel. Xavier, A. (2013, februari 5). Android multiplication table.
62
BIJLAGEN bijlage 1: gecontacteerde tabletscholen
63
64
bijlage 2: enquêteformulier
65
66
bijlage 3: voorbeeld antwoorden enquêteformulier Met welk type tablet wordt er gewerkt?
iPad
Wat maakt dat er gekozen werd om met tablets te werken in de school?
- mee op de golf van innovatief onderwijs - extra didactische mogelijkheden (remediëring, zelfstandig werken...) - praktische voordelen tov computer
Wat maakt dat er specifiek gekozen werd voor dit type tablet?
gebruiksvriendelijkheid + marktleider didactische software
Welke voordelen werden er verwacht van deze tablet?
verdere ontwikkeling software en gebruiksvriendelijkheid (draadloze mogelijkheden via beamer en appletv...)
Worden deze verwachtingen ingelost?
Ja
Werden er ook nadelen ondervonden bij het gebruik van dit systeem? Zo ja, welke?
Technische achtergrondkennis mbt bvb synchronisatie....
Werd er ook een ander tabletsysteem overwogen?
Nee
Welke voordelen had het andere systeem?
/
Wat maakt dat u toch niet voor dat systeem heeft gekozen?
/
In welke mate bent u tevreden van de aangekochte tablet(s)?
4
67
Met welk type tablet wordt er gewerkt?
Androidtablet
Wat maakt dat er gekozen werd om met tablets te werken in de school?
Aankoop van laptops werd overwogen. Er werd een gezonde combinatie gezocht tussen tablets & laptops. 4 tablets per klas => 4 klassen.
Wat maakt dat er specifiek gekozen werd voor dit type tablet?
Acer Iconia Tab had mogelijkheid tot inpluggen USB, extra uitbreiding SD kaart,...
Welke voordelen werden er verwacht van deze tablet?
Voordelig, makkelijk in gebruik, grote meerwaarde door apps,...
Worden deze verwachtingen ingelost?
Nee
Werden er ook nadelen ondervonden bij het gebruik van dit systeem? Zo ja, welke?
Apps beheren en installeren verloopt moeizaam, veel zaken met flash laden niet
Werd er ook een ander tabletsysteem overwogen?
Ja
Welke voordelen had het andere systeem?
iPad: veel apps
Wat maakt dat u toch niet voor dat systeem heeft gekozen?
prijzig, hardware voordelen wegen niet op t.o.v. andere systeem
In welke mate bent u tevreden van de aangekochte tablet(s)?
2
68
bijlage 4: oefeningen praktijkonderzoek
69
bijlage 5: ingevuld formulier tafeltraining
bewust onduidelijk gemaakt
70
bijlage 6: ingevuld formulier “oefenen met de tablet” bewust onduidelijk gemaakt
