Studiegids Master Theologie Algemeen

Studiegids Master Theologie Algemeen Inhoud Fase 1: Algemeen deel ............................................................................................................................ 5 Common Course .................................................................................................................................. 5 Methodologie ............................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Studium Generale................................................................................................................................ 7 Afstudeerrichtingen................................................................................................................................. 8 Missionaire gemeente ......................................................................................................................... 8 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 10 Zending in een postchristelijke cultuur ......................................................................................... 10 Missionaire Ecclesiologie ............................................................................................................... 11 Vrije Ruimte ................................................................................................................................... 12 Fase 2 Oriëntatie Afstuderen ............................................................................................................ 13 Missionair leiderschap................................................................................................................... 13 Missionaire communicatie ............................................................................................................ 14 Missionaire begeleiding................................................................................................................. 16 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ............................................................................................ 18 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 18 Praktische Theologie ......................................................................................................................... 19 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 20 Introductie in de grondslagen van de Praktische Theologie ......................................................... 20 Introductie in het praktisch theologisch spectrum ....................................................................... 21 Introductie in praktisch-theologische ecclesiologie (gemeenteopbouw) .................................... 22 Vrije Ruimte ................................................................................................................................... 22 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ................................................................................................... 23 Profielgerichte subdiscipline ......................................................................................................... 23 Praktijkopdrachten en stages ........................................................................................................ 23 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ........................................................................................... 24 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 24 Oude Testament ................................................................................................................................ 25 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 26

Oriëntatie in het vakgebied Oude Testament ................................................................................... 26 De bestudering van het O. T. in de gereformeerde of evangelicale traditie................................. 27 Hermeneutiek en exegese ............................................................................................................. 28 Bijvak: Bijbels Aramees of Bijbels Hebreeuws............................................................................... 29 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ................................................................................................... 30 Historia revelationis c.q. Theologie van het Oude Testament ...................................................... 30 Het debat over het godsbeeld in het Oude Testament................................................................. 31 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ........................................................................................... 32 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 32 Nieuwe Testament ............................................................................................................................ 33 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 34 Verdieping en verbreding ............................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Verbreding ......................................................................................................................................... 36 Verdieping ......................................................................................................................................... 37 Bijvak hellenistisch Grieks ............................................................................................................. 38 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ................................................................................................... 39 Verkenningen ................................................................................................................................ 39 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ........................................................................................... 40 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 40 Systematische Theologie ................................................................................................................... 41 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 42 Verdieping kennis Dogmengeschiedenis en Dogmatiek ............................................................... 42 Nieuwere Theologie ...................................................................................................................... 43 Postmoderne theologie ................................................................................................................. 44 bijvak Filosofische Apologetiek ..................................................................................................... 44 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ................................................................................................... 45 Apologetiek ................................................................................................................................... 45 Verkenning afstudeerterrein ......................................................................................................... 46 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ........................................................................................... 46 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 46 Kerk en Samenleving (Ethiek) ............................................................................................................ 47 Fase 1 Verdieping en verbreding ....................................................................................................... 48 Kerk, cultuur en samenleving in historisch perspectief ................................................................ 48 Actuele theorie en praktijk over samenleving en politiek ................................................................ 49

Theologische visievorming rond de thema’s tweerijkenleer en Christus en cultuur. ................... 50 Keuzevak: verdieping in één terrein, namelijk ‘politieke theologie’ ............................................. 51 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein .................................................................................................... 52 Kerk en civil society ....................................................................................................................... 52 Bijvak ............................................................................................................................................. 53 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ............................................................................................ 54 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 54 Kerkgeschiedenis ............................................................................................................................... 55 Fase 1 Verdieping en verbreding .................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Historiografie en context Middeleeuwse Kerk ......................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kerk in de tijd van Reformatie t/m Verlichting ........................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De gestalte van de kerk in het publieke domein van de 16e en 1e helft van de 17e eeuw........Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijvak ........................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ............................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kerk in de tijd van Reformatie t/m de Verlichting; met toespitsing op Nederland Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De geschiedschrijving m.b.t. de gereformeerde traditie; laat 16e - 18e eeuw...... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De lange 19e eeuw: het ontstaan van kerkbewustzijn ............. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. NA WO I: Ontzuiling, oecumene, presentie – de kerk in de samenleving....... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ....................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Afstudeerscriptie en voordracht .............................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Kerkrecht ........................................................................................................................................... 64 Fase 1 Verdieping en verbreding ...................................................................................................... 65 Introductie in het ambten-discours............................................................................................... 65 Fundamentele vragen en bijbelse verankering ............................................................................. 66 Verdieping historische kennis ....................................................................................................... 68 Bijvak: Religie en recht (RUG) ........................................................................................................ 69 Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ................................................................................................... 70 Ambtenleer en ambtspraktijk in de gereformeerde traditie ........................................................ 70 Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ........................................................................................... 71 Afstudeerscriptie en voordracht ................................................................................................... 71 Patristiek....................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Fase 1 Verdieping en verbreding .................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Verdieping kennis Dogmageschiedenis en Symboliek ................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Historiografie en context Oude Kerk ............................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Verbreding Patristiek en Patrologie ............................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijvak ............................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein ............................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Introductie in het thema: De ontwikkeling van leer en praktijk van de doop in de eerste vier eeuwen. ........................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Keuze van een auteur, genre of werk in relatie tot het thema .... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Keuzevak....................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht ....................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Afstudeerscriptie en voordracht .............................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Fase 1: Algemeen deel Common Course Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm: Ingangseis:

J.M. Burger e.a. A MA001 Essay Geen

EC: Contacturen: Collegevoorbereiding: Zelfstudie:

5 18 30 92

Leerdoelen/Aim: De student kan 1 het belang en de noodzaak van hermeneutische bezinning voor de gereformeerde theologie en de daarmee verbonden praktijken aangeven en illustreren (eindterm 1, 2, 3); 2 uitleggen en illustreren wat de methode van theologie als geheel inhoudt en hoe daarin een hermeneutische beweging besloten ligt (eindterm 3); 3 de in de tentamenliteratuur en op college behandelde centrale inzichten uit de hedendaagse (post-)moderne en niet-westerse hermeneutiek verwoorden (eindterm 1, 3); 4 reflecteren op het tijdens de module behandelde contextuele karakter van theologiebeoefening in het algemeen en op de contextualiteit van zijn/haar eigen theologiebeoefening in het bijzonder (eindterm 1, 3, 5). The student is able to: 1 indicate and illustrate the importance and urgency of hermeneutics for Reformed Theology (also in its respective departments) and for connected practices; 2 explain and illustrate the method of theology as a whole and the hermeneutical movement that is implied therein; 3 reproduce the main insights of contemporary (post-)modern, and non-western hermeneutics; 4 to reflect on the contextual character of all theology, as well as his or her own theological thought and work. Structure/ means lectures (6 meetings of 3 hours each) o Introduction to hermeneutics with attention to practical problem fields (general, Reformed, three main theological sub-departments) o Discussing the contextual character of theology o Developing Reformed hermeneutics in dialogue with some prominent hermeneutical positions o Considering the hermeneutical movement in theology as a whole o Practical application (pastoral care, position of women in church)

o

Self-study (90 hrs) Writing an essay with selection of additional literature (30 hrs of additional reading)

Examination The examination consists of an essay (approximately 4500 words). This essay has to deal with one of the following questions and to give proof of an adequate mastery of the content of the lectures with the accompanying literature and of the additional literature: a. How should Reformed/ Evangelical Theology today be practised in a way that is hermeneutically and contextually responsible? b. What are the meaning and relevance of hermeneutical sensitivity/ competence for the work of a minister/ or: for the work in another function that serves the gospel in church and society? It is possible – after consulting the teachers – to focus these question on a specific practical theme or on one of the theological disciplines. The criteria to evaluate this essay have been derived from the aims of the course. Special attention will be given to The quality with which the theological disciplines were treated The extent to which the content of lectures, reader and additional literature has been used Creativity, independence, level of difficulty of the theme that was dealt with Methodological soundness.

Possible additional literature (consultation possible, you may choose other works) Billings, J. Todd, The Word of God for the people of God, Grand Rapids 2010. R.T. France, Women in the Ministry: A Test-case for Biblical Hermeneutics, Carlisle 1995. Holter, Knut, Contextualized Old Testament scholarship in Africa, Nairobi 2008. Kaiser jr., Walter; Silva, Moisés, Introduction to Biblical Hermeneutics. The Search for Meaning (Revised and Expanded Edition), Grand Rapids 2007. Köstenberger, Andreas, Whatever happened to Truth, Wheaton 2005. Kraft, Charles H. (ed.), Appropriate Christianity, Pasadena 2005. Lienemann-Perrin, Christine; Vroom, Hendrik M.; Weinrich, Michael (eds.), Contextuality in Reformed Europe. The Mission of the Church in the Transformation of European Culture, Amsterdam 2004. Marshall, I. Howard, Beyond the Bible. Moving from Scripture to Theology, Grand Rapids 2004. Nicholls, Bruce J., Contextualization: A theology of Gospel and Culture, Downers Grove 1979. Osborne, Grant R., The Hermeneutical Spiral. A Comprehensive Introduction to Biblical Interpretation (second ed.) Introduction + Part 3 Applied Hermeneutics, Downers Grove 2006. Pranger, Jan Hendrik, Redeeming Tradition. Inculturation, Contextualization, and Tradition in a Postcolonial Perspective, Groningen 2003. Stackhouse, Max, Apologia. Contextualization, Globalization, and Mission in Theological Education, Grand Rapids 1988. Thiselton, Anthony C., Hermeneutics. An Introduction, Grand Rapids 2009. Wit, J. Hans de, Reading through the Eyes of Another: Intercultural Reading of the Bible, Amsterdam 2004.

Studium Generale Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm: Ingangseis:

F. van der Pol A,B,C,D MASG Verslag

EC: Contacturen: Collegevoorbereiding: Zelfstudie:

0,5

Studenten hebben in de Master Theologie Algemeen 1 jaar de tijd (deeltijd 2 jaar) om in totaal 5 studium-generale-punten te halen. Deze punten worden bijgehouden op de studium-generale-kaart die de student aan het begin van de bachelor/master ontvangt. De punten kunnen onder andere behaald worden met de volgende activiteiten op academisch niveau: -

Promoties (intern/extern) Gastcolleges Symposia Lezingen Workshops/ seminars Congres, enz.

Activiteiten kunnen zowel een verbredend als verdiepend doel hebben. Na elke activiteit schrijft de student een kort verslag (maximaal 1 A4) met daarin een beschrijving van de activiteit, een reflectie en een verbinding met de diverse onderdelen van de theologische opleiding. Het verslag dient ingeleverd te worden bij een bij de activiteit passende vakdocent; of anders bij de coördinator Studium Generale, prof. F. van der Pol. Wanneer dit verslag is goedgekeurd, ontvangt de student een handtekening op zijn studium-generale-kaart. Met deze handtekening kan de student de studiumgenerale-punten laten registeren bij het Bureau Studentzaken. Een volle kaart (5 punten) wordt omgezet naar 0,5 ECTS. De student is zelf verantwoordelijk voor het bewaren van de kaart, het laten registreren bij het Bureau Studentzaken en het verzilveren van de 0,5 ECTS. Studenten hebben de keus uit verschillende activiteiten die zowel door de universiteit aangedragen kunnen worden als door de student zelf. De universiteit zorgt voor een up-to-date agenda met daarin mogelijke activiteiten en het aantal studium generale-punten dat de activiteit waard is. Studenten kunnen zelf ook activiteiten aandragen, dit in overleg met de coördinator Studium Generale.

Afstudeerrichtingen Missionaire gemeente Studieleider: S. Paas Eindtermen In de afstudeerrichting Missionaire Gemeente (MG) staan drie inhoudelijke dimensies centraal: theologie, persoonlijk handelen en handelen in gemeenschap. Per dimensie zijn de leerdoelen van de MG als volgt: Theologie De student 1 beschikt over een stevig missiologisch begrippenkader; 2 kan zich verstaanbaar maken in de taal van de omringende cultuur; 3 kan creatief denken op het grensvlak van cultuur en christelijke traditie; 4 kan komen tot verfrissende vertalingen van het christelijk geloof in nieuwe contexten. Persoonlijk handelen De student 1 kan anderen geestelijk begeleiden in hun weg naar een leven in navolging van Christus; 2 is gericht op het vormgeven van een missionaire cultuur, waarin het evangelie niet alleen gehoord, maar ook gezien en geleefd wordt; 3 kan genade en waarheid op een eigentijdse manier communiceren in persoonlijke gesprekken, door middel van verkondiging en door het inrichten van contextueel gevoelige vieringen; 4 kan de bronnen van geestelijk leven in zijn eigen leven openhouden; 5 leeft daarom uit genade, vanuit een existentieel begrip van het evangelie; 6 heeft geestelijke disciplines ontwikkeld en beoefent gastvrijheid; 7 gaat op een authentiek-christelijke, liefdevolle en vrijmoedige manier om met andersdenkenden; 8 is integer, stelt zich transparant op, voelt zich verantwoordelijk voor degenen die aan zijn zorg zijn toevertrouwd en legt verantwoording af over zijn handelen. Handelen in gemeenschap De student 1 is in staat om het evangelie niet alleen in zijn eigen leven toe te passen, maar het ook voor te leven en vorm te geven samen met anderen; 2 kan als theologisch leidinggevende functioneren in een (bestaande of nieuwe) gemeente; 3 beschikt over een concreet instrumentarium om te komen van idealen tot werkelijkheid. Project De missiologie is de theologische discipline die de gang van het christelijk geloof door de wereld onderzoekt, in het bijzonder in situaties van grensoverschrijding. Daar waar christenen en kerken hun 'veilige zones' verlaten en geconfronteerd worden met nieuwe situaties en contexten, komt de missiologie in actie. Als theologische discipline werkt de missiologie vanuit een geloofsperspectief: alles wordt gezien binnen het verband van Gods bedoelingen met de wereld. Daarbinnen zijn verschillende benaderingen mogelijk. Missiologie kan historisch benaderd worden (de geschiedenis van de zending) of systematisch-theologisch (de theologie van de zending). In de

MG wordt de missiologie vooral benaderd als een praktisch-theologische discipline. In de huidige praktische theologie worden vier kerntaken onderscheiden: -

een empirische taak, gericht op onderzoek en het verzamelen van gegevens; een interpreterende taak, gericht op het verklaren van gegevens; een normerende taak, gericht op het theologisch duiden van de situatie; een praktische taak, gericht op doordacht en effectief handelen.

Toegepast op de context waarbinnen de MMG werkt (post-christelijk Europa) betekent dit dus dat studenten in de MMG (a) kennis verzamelen over deze context, (b) leren die kennis te interpreteren met behulp van goed gefundeerde theorieën, (c) theologisch reflecteren op deze gegevens, en (d) komen tot goed doordachte voorstellen voor christenen en de kerk, om missionair van betekenis te zijn in een seculiere context. In feite zijn de meeste modules op zo'n manier opgezet dat deze vier kerntaken telkens terugkomen.

Fase 1 Verdieping en verbreding Zending in een postchristelijke cultuur Docent: S. Paas, P. Boersema Collegeperiode: A Code: MAMG1 Toetsvorm: Essay, leesverslag, onderzoeksverslag, reflectieverslag, onderzoeksopdracht

EC: Contacturen: Zelfstudie: Ingangseis:

6 22 146 Gestart met MA001

Leerdoelen De student 1 bezit gevorderde kennis van en inzicht in de wisselwerking tussen het religieuze en culturele klimaat in Nederland enerzijds en het christelijk geloof anderzijds; 2 bezit adequate kennis van kernideeën van de (gereformeerde) missiologie; 3 is in staat om kleinschalig verantwoord onderzoek te doen naar varianten van religiositeit in de huidige samenleving; 4 is in staat om te reflecteren op het huidige religieuze klimaat vanuit bijbels-theologische inzichten in een gereformeerd-missiologisch kader, hetgeen blijkt uit een goed gestructureerd essay. Inhouden Deze module wordt samen met de Evangelische Theologische Faculteit gegeven, op de locaties Kampen en Leuven-Heverlee. De nadruk ligt op een verkenning van het post-christelijke Europese landschap en de mogelijkheden van zending daarbinnen. Onder andere wordt dit uitgewerkt aan de hand van een casus van contextualisatie. Werkvormen Literatuurverslagen, interviews met niet-gelovigen, werken hoorcolleges, essay. Literatuur Wright, Christopher J.H., The Mission of God: Unlocking the Bible’s Grand Narrative, Downers Grove: InterVarsity Press 2006, 21-188. Smith, David, Mission after Christendom, London 2003. Paas, Stefan, ‘Gereformeerde kerken en de toekomst: Op zoek naar de vernieuwing van een traditie’ (in reader). Paas, Stefan, ‘The Crisis of Mission in Europe I: Conversion and Civilization’ Paas, Stefan, ‘The Crisis of Mission in Europe II: Conditions of Evangelism’ Literatuur Boersema Toetsing Eindwerkstuk (Essay, leesverslag, een onderzoeksverslag en een reflectieverslag) Onderzoeksopdracht.

Missionaire Ecclesiologie Docent: S. Paas Collegeperiode: B Code: MAMG2 Toetsvorm: Essay, leesverslag, onderzoeksverslag, reflectieverslag


6 16 152 MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van de belangrijkste basisvragen binnen de diverse subdisciplines van de Praktische Theologie (MAddKW2); 2 is in staat binnen de diverse subdisciplines op globale wijze twee belangrijke conceptuele benaderingen te beschrijven (MAddKW2); 3 heeft kennis van sturende concepten binnen de subdiscipline gemeente-opbouw en de subdiscipline van zijn profiel (MAddKW2). Inhouden In deze module staat het begrip 'belonging' centraal. Het gaat hier over de vraag wat een missionaire kerkleer inhoudt en hoe die herkenbaar is op de 'werkvloer' van de gemeente. Daarbij komen ook verschillende typen missionaire gemeenschappen aan de orde. In deze module is verder aandacht voor postmoderne ecclesiologieën. Werkvormen Literatuurverslagen, eigen onderzoek, werken hoorcolleges, gesprekken met coach. Literatuur Standaardwerken: Wright, Christopher J.H., The Mission of God: Unlocking the Bible’s Grand Narrative, Downers Grove: InterVarsity Press 2006, 189-392. Kärkkäinen, Veli-Matti, An Introduction to Ecclesiology: Ecumenical, Historical & Global Perspectives, Downers Grove: InterVarsity Press 2002, 7-14 + ca. 100 pagina’s naar keuze. Guder, Darrell, The Continuing Conversion of the Church, Grand Rapids 2000. Visionaire werken (keuze): Frost, Michael e.a., The Shaping of the Things to Come, Peabody 2003, of Donovan, Vincent J., Christianity Rediscovered, Maryknoll 1987, 252005 of Chester, Tim, Steve Timmis, Total Church: A Radical Reshaping around Gospel and Community, Wheaton 2008. Artikelen: Stefan Paas, ‘Missionaire ecclesiologie in een tijd van individualisering’, Theologia Reformata 54.4 (2011), 391-407 Stefan Paas, ‘Modellen voor missionaire kerken’ (in reader). Stefan Paas, ‘Mission among Individual Consumers’, Gibbs Festschrift 2012 (fc).

Robert J. Doornenbal, ‘Kanttekeningen bij de emerging church’, CV.Koers nov. 2007 (in reader). Rudolf Setz, ‘Nederland zoekt’ (in reader) Raadplegen bij onderzoeksopdracht: Helen Cameron e.a., Studying Local Churches: A Handbook, London 2005, 42-88. Toetsing Eindwerkstuk (Essay over een concrete utopie (visioen), gerelateerd aan een contextueel gevoelige analyse van een werkelijk bestaande gemeente en gesitueerd binnen een schets van het missionairecclesiologische landschap; leesverslag, onderzoeksverslag en reflectieverslag)

Vrije Ruimte Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

A,B,C,D MAMG4


6

MA001

De studenten hebben één module vrij te besteden. Dit kan op verschillende manieren: 1 Het verdient de voorkeur om deze module in te vullen bij een andere opleiding, om zo bepaalde specialismen te bestuderen (zoals cross-culturele communicatie, kennis van de islam, missionair preken, enzovoort). De coördinator kan daarover meer informatie geven. Op dit moment zijn er mogelijkheden bij de VU, de ETF en de PThU. 2 Een studiestage bij een missionaire organisatie of missionair project. Doorgaans houdt zo’n stage in dat de student een onderzoek verricht waarbij de organisatie belang heeft. 3 Ter verdieping van de eigen specialisatie, of als voorbereiding op de afstudeeropdracht: een extra literatuurstudie. Wanneer de student een bijvak aan een andere universiteit gaat volgen, dient hij / zij daarvoor eerst toestemming te vragen aan de examencommissie van de TUK. Dit kan door een gemotiveerd verzoek te sturen naar [email protected]. De examencommissie vergadert maandelijks en de data worden op de website van de universiteit bekendgemaakt.

Fase 2 Oriëntatie Afstuderen

Missionair leiderschap Docent: S. Paas Collegeperiode: B Code: MAMG6 Toetsvorm: Essay, leesverslag, onderzoeksverslag, reflectieverslag


6 12 156 MA001

Leerdoelen De student 1 heeft voldoende zelfinzicht en nederigheid om effectief leiding te kunnen geven in groepen; 2 heeft basale kennis van groepsdynamiek in de context van een christelijke gemeenschap en weet daarmee om te gaan; 3 heeft kennis van theologische theorievorming rondom leiderschap en kan daarop zelfstandig reflecteren. Inhouden Hoewel 'leiderschap' een omstreden woord is in christelijk Nederland, zal niemand ontkennen dat leiding geven wel gebeurt. In deze module gaat het over de vraag wat het betekent om leiding te geven in een missionaire context ('leadership in mission'). Naast een grondige theologische verdieping, speelt allerlei recent onderzoek daarbij een belangrijke rol. In deze module is ook veel aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van de student, geestelijk, qua persoonlijkheid en professioneel. Het maken en bespreken van een 'competentiescan' maakt deel uit van de module. Werkvormen Competentiescan, persoonlijk gesprek, hoorcolleges, onderzoek. Toetsing Essay.

Missionaire communicatie Docent: G.J. Roest Collegeperiode: C Code: MAMG5 Toetsvorm: Essay, leesverslag, onderzoeksverslag, reflectieverslag


6 16 152 MA001

Leerdoelen De student 1 beschikt over een gevorderde kennis van methodieken en vormen van evangelisatie en kan hierop reflecteren vanuit een theologisch kader; 2 beschikt over adequate kennis van apologetische argumenten; 3 toont begrip van de kerugmatische kern van het evangelie en een persoonlijke, existentiële verwerking daarvan; 4 is in staat tot het voeren van een getuigend gesprek met een niet-christen en kan daarbij reflecteren op de eigen attitude; 5 is in staat tot het voorbereiden (en presenteren) van een missionaire toespraak in welke vorm dan ook. kan bestaande evangelisatiemethoden evalueren vanuit een deugdelijk praktisch-theologisch kader. Inhouden In deze module staat het begrip 'believing' centraal. Aan de hand van literatuur, eigen ervaringen en praktijkvoorbeelden gaat het over de vraag hoe we in onze tijd en cultuur het evangelie kunnen verwoorden. Ook de analyse van gangbare evangelisatiemethoden krijgt hier een plaats. Werkvormen Gespreksvoering en reflectie daarop, literatuurstudie, voorbereiden (en presenteren) van een missionaire toespraak, reflectieverslagen. Literatuur Theologische behandeling van missionaire communicatie: Flemming, Dean E., Contextualization in the New Testament: Patterns for Theology and Mission, Downers Grove 2005, 13-88 & 234-265 & 296-322. Paas, Stefan, Jezus als Heer in een plat land: Op zoek naar een Nederlands Evangelie, Zoetermeer: Boekencentrum 2001. Milton J. Coalter & Virgil Cruz (ed.), How shall we witness?Faithful Evangelism in a Reformed Tradition, Louisville: Westminster John Knowx Press, 1995, 3-70 &165-182. Wright, Christopher J.H., The Mission of God: Unlocking the Bible’s Great Narrative Downers Grove: IPV Academic 2006, 393-535. Voorbeelden van missionaire communicatie: Keller, Tim, In alle redelijkheid: Christelijk geloof voor welwillende sceptici, Franeker: Van Wijnen 2008, (kies 125 pagina’s) of Marcus, Arjan, Adieu God: Over het afscheid van de persoonlijke God, Zoetermeer: Meinema 2010.

Een ‘andere’ kennisleer voor missionaire communicatie: Esther Lightcap Meek, Longing to know: The philosophy of knowledge for ordinary people, Grand Rapids: Brazos Press, 2003. Missionaire meditatie / toespraak: Johnston, Graham, Preaching to a Postmodern World: A Guide to Reaching Twenty-first Century Listeners, Grand Rapids: Baker 2001. Paas, Stefan; Roest, Gert-Jan; Wierda, Siebrand, Geloven in de marge: 1 Korintiërs, Zoetermeer 2008, of: Paas, Stefan; Roest, Gert-Jan, Wierda, Siebrand, Eten met Jezus: Bijbelstudies over maaltijden in Lucas, Zoetermeer 2012. Toetsing Beoordeling van het portfolio, essay.

Missionaire begeleiding Docent: G. J. Roest Collegeperiode: D Code: MAMG3 Toetsvorm: Essay, leesverslag, onderzoeksverslag, reflectieverslag


6 12 156 MA001

Leerdoelen De student 1 bezit adequate kennis van en inzicht in begrippen en methoden binnen het veld van geestelijke begeleiding in een missionaire context, waaronder elenctiek, onderzoek naar bekering en relevante psychologische en pedagogische inzichten; 2 kan op grond van die kennis en dit inzicht bijdragen aan oordeelsvorming en probleemoplossing in de begeleiding van zoekers en jonge christenen in verschillende situaties; 3 beschikt over adequate toegepaste kennis van en inzicht in begrippen, methoden en voorbeelden van christelijke spiritualiteit en discipelschap in een missionaire context; 4 kan vanuit die kennis en dit inzicht vorm geven aan de eigen spiritualiteit en levensstijl, hetgeen blijkt uit feedback en reflectieverslagen; 5 bezit een zelfkritische, dienende en transparante houding in het uitvoeren van geestelijke begeleiding. Inhouden In deze module gaat het over verschillende aspecten van 'believing', 'behaving' en 'belonging'. Dit gebeurt in het kader van 'begeleiding': een proces waarin zoekende mensen en jonge christenen worden begeleid op de weg van geestelijke groei en discipelschap. In deze module is aandacht voor tradities die op dit punt bestaan en voor de vraag welke vormgevingen missionaire begeleiding in de praktijk kan krijgen. Deze module wordt enigszins uitgesmeerd over het jaar, omdat de eigen geestelijke ontwikkeling belangrijk is voor de effectiviteit ervan. Werkvormen Gesprekken met de mentor, literatuurstudie, groepsgesprekken, praktijkopdrachten. Literatuur Theologische behandeling van geestelijke begeleiding: Augustinus, Het eerste geloofsonderricht, Baarn 1982. Morna Hooker and Frances Young, Holiness & Mission: Learning from the early church about mission in the city, London: SCM Press, 2010. Jeffrey P. Greenman & George Kalantzis, Life in the Spirit: Spiritual Formation in theological perspective, Downers Grove: Intervarsity Press, 2010, 23-62& 141-249. Stefan Paas, De werkers van het laatste uur, Zoetermeer 2003. Verschillende benaderingen van geestelijke begeleiding: Gary W. Moon e.a., Spiritual Direction and the Care of Souls, Downers Grove 2004, 11-55 & 96 – 170. Robert Webber, Ancient-Future Time: Forming Spirituality Through the Christian Year, Grand Rapids 2004.

Verhalen van geestelijke begeleiding: Annemiek de Jong-van Campen, Mystagogie in werking: Hoe menswording en gemeenschapsvorming gebeuren in christelijke inwijding, Zoetermeer: Boekencentrum, 2009, 71-116& 137-148 & 279-311 (boek ook digitaal: http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=94162).

Toetsing Eindwerkstuk (Essay, leesverslag, reflectieverslag en onderzoeksverslag).

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: S.Paas Collegeperiode: D Code: MAMG8 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht


17,5 510 MA001, minimaal 24 ECTS behaald

Leerdoelen De student 1 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig empirisch en/of literatuuronderzoek participeren in de wetenschappelijke theorievorming over een subdiscipline van gereformeerde praktische theologie (MAddKW3, MAddKW4). De scriptiefase kent de volgende onderdelen: - Inlezen, formuleren van vraagstelling en vaststellen onderzoeksweg (3 EC) - Literatuurstudie en onderzoek (6 EC) - Schrijven en afwerken (7,5 EC) - Afstudeervoordracht (1 EC)

Praktische Theologie Studieleider: P.W. van de Kamp en J.H.F. Schaeffer Leerdoelen De student 1 bezit een grondige oriëntatie met betrekking tot drie kenmerkende praktisch-theologische concepten en methodes en is in staat tot verantwoorde analyse en evaluatie van praktischtheologische processen (MAae1, MAae3); 2 bezit basale oriëntatie met betrekking tot twee subdisciplines van de Praktische Theologie (waaronder in elk geval gemeenteopbouw) (MAae3); is in staat door middel van zelfstandig empirisch en literatuuronderzoek een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de gereformeerde Praktische Theologie, vanuit een zelfkritische, transparante en dienende houding (MAae 2,3,8,9); 3 heeft inzicht in de kerkelijke en maatschappelijke relevantie van de Praktische Theologie en in de mogelijkheden om vanuit de Praktische Theologie in kerk en samenleving aanwezig te zijn (MAae6,MAae7). Project In en vanuit de kerkelijke gemeente worden allerlei activiteiten georganiseerd: catechetische begeleiding van jongeren, pastorale gesprekken met kerkleden, diaconale projecten voor de buurt, gemeenteopbouw. Om die activiteiten goed te laten verlopen vanuit een goed onderbouwde theologische visie zijn mensen nodig die adequaat opgeleid zijn als praktisch theoloog. Er is behoefte aan academische professionals die complexe praktijksituaties op een (praktisch-)theologisch doordachte manier kunnen analyseren en beoordelen. De afstudeervariant Praktische Theologie (MPT) wil daarin voorzien met een geïntegreerd onderwijsaanbod voor (toekomstige) leiders en professionals in de kerken, waarbij theologische bezinning gekoppeld wordt aan thema's en vragen die in de praktijk van het kerkelijk leven aan de orde zijn. De MPT is een vervolgstudie op masterniveau voor studenten die een Bachelor theologie hebben afgerond, of een HBO Kerkelijk Werk, aangevuld met een premaster. Maar de MPT is ook bedoeld voor leiders en professionals die al jaren aan de slag zijn, maar met deze master zich op hun werk willen bezinnen en hun kennis en vaardigheid willen verdiepen. Het gaat om een master op het terrein van de Praktische Theologie. In deze theologische discipline worden (globaal gesproken) verschillende kerkelijke praktijken geobserveerd en doordacht vanuit vier vragen: wat gebeurt er? (empirische taak), waarom gebeurt het? (verklarende taak), wat zou er moeten gebeuren? (normatieve taak) en hoe kan er gereageerd worden? (strategische taak). In de meeste modules wordt aan de hand van deze vier vragen gewerkt. In deze master ligt het accent op praktijkgerichte professionaliteit. Mede daarom moet de student één kerkelijke werksoort als studierichting kiezen via een eigen profiel (leraar, pastor, bouwer of diaken).

Fase 1 Verdieping en verbreding Introductie in de grondslagen van de Praktische Theologie Docent: P.W. van de Kamp Collegeperiode: Code: MAPT11 Toetsvorm: Opdrachten, schriftelijk tentamen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van drie kenmerkende praktisch-theologische concepten (MAddPT1, MAddPT3); 2 is in staat een eigen positie te formuleren binnen het geheel van de grondslagendiscussie binnen de Praktische Theologie (MAddPT3). Inhouden en werkvormen De module biedt een inhoudelijke introductie in de belangrijkste basisconcepten binnen de Praktische Theologie en oriënteert op elementair niveau in de relevante thema's, waarbij een praktijksituatie als leidraad dient. Introductie en thematische oriëntatie krijgen vorm door een opdrachtgestuurde verkenning (aan de hand van Meyer-Blank en Osmer), verdiept door zelfstudie (Immink en Forrester), in combinatie met werkcolleges waar vragen naar aanleiding van de bestudeerde stof aan de orde komen. Literatuur Forrester, Duncan, Truthful action. Explorations in Practical Theology, (T&T Clark) Edinburgh 2000. Michael Meyer-Blank/Birgit Weyel, Arbeitsbuch Praktische Theologie. Ein Begleitbuch zu Studium und Examen in 25 Einheiten, (Kaiser) Gütersloh 1999, 7-54. Osmer, Richard, Practical Theology. An Introduction, Grand Rapids/Cambridge: Eerdmans, 2008. Immink, F.G., In God geloven. Een praktisch-theologische reconstructie, (Meinema) Zoetermeer 2003. Toetsing Beoordeling van opdrachten (zie bij inhouden en werkvormen) en afsluitend schriftelijk tentamen.

Introductie in het praktisch theologisch spectrum Docent: P.W. van de Kamp Collegeperiode: Code: MAPT12 Toetsvorm: Opdrachten, schriftelijk tentamen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van de belangrijkste basisvragen binnen de diverse subdisciplines van de Praktische Theologie (MAddPT2); 2 is in staat binnen de diverse subdisciplines op globale wijze twee belangrijke conceptuele benaderingen te beschrijven (MAddPT2). Inhouden en werkvormen De module geeft een eerste verkenning van de diverse (kerkelijke) praktijken die door de Praktische Theologie bestudeerd worden en introduceert op globale wijze in centrale vraagstellingen per subdiscipline. Aan de hand van een opdrachtgestuurde verkenning (die via werkcolleges wordt begeleid) worden de handelingsvelden nader bestudeerd (aan de hand van Nicol en Meyer-Blank), waarbij het boek van Anderson als verdiepingsliteratuur wordt gebruikt. Literatuur Martin Nicol, Grundwissen Praktische Theologie. Ein Arbeitsbuch, (Kohlhammer) Stuttgart usw. 2000. Michael Meyer-Blank/Birgit Weyel, Arbeitsbuch Praktische Theologie. Ein Begleitbuch zu Studium und Examen in 25 Einheiten, (Kaiser) Gütersloh 1999, 54-232. Ray S. Anderson, The shape of practical Theology. Empowering Ministry with theological praxis, (Intervarsity Press) Downers Grove 2001 (gedeelten). Toetsing Beoordeling van opdrachten (zie bij inhouden en werkvormen) en afsluitend schriftelijk tentamen.

Introductie in praktisch-theologische ecclesiologie (gemeenteopbouw) Docent: J.H.F. Schaeffer Collegeperiode: Code: MAPT13 Toetsvorm: Schriftelijk tentamen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van de gangbare ecclesiologische concepten binnen de praktische theologie (MAddPT2); 2 heeft kennis van de thema's die relevant zijn voor een praktisch-theologische ecclesiologie (MAddPT2); 3 is in staat een eigen praktisch-theologische gemeentevisie te formuleren en de relevantie daarvan aan te tonen voor de kerkelijke praxis (MAddPT4). Inhouden en werkvormen In deze module gaat het om inzicht in de concepten van praktisch-theologische ecclesiologie en om bouwstenen voor het vormen van een eigen praktisch- theologische gemeentevisie. Er wordt gewerkt met leesverslagen, die tijdens werkcolleges worden besproken. Literatuur J.A. van der Ven, Ecclesiologie in context, (Kok) Kampen 1993. Andries Baart/Bernard Höfte (red.), Betrokken hemel, betrokken aarde. Naar een praktische theologie van lokale kerkopbouw, (Gooi & Sticht) Baarn, 1994. Georg Lämmlin/Stefan Scholpp (Hrsg.), Praktische Theologie der Gegenwart in Selbstdarstellungen, (A.Francke Verlag) Tübingen 2001 (gedeelten). Toetsing Afsluitend schriftelijk tentamen. Vrije Ruimte Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

A,B,C,D MAPT14


6

MA001

Deze module kan op verschillende manieren ingevuld worden, afhankelijk van de mogelijkheden en wensen van de student. Er kan een bijvak gedaan worden aan een andere universiteit (via een tweede inschrijving), maar er kan ook gekozen worden voor een studiestage. De keuze van het bijvak is afhankelijk van het gekozen profiel. Het verdient de voorkeur om deze module in te vullen bij een andere opleiding.Wanneer de student een bijvak aan een andere universiteit gaat volgen, dient hij / zij daarvoor eerst toestemming te vragen aan de examencommissie van de TUK. Dit kan door een gemotiveerd verzoek te sturen naar [email protected]. De examencommissie vergadert maandelijks en de data worden op de website van de universiteit bekendgemaakt.

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein Profielgerichte subdiscipline Docent: P.W. van de Kamp Collegeperiode: B Code: MAPT15 Toetsvorm: Essay


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van en inzicht in de grondconcepten van pastoraat (MAddPT2); 2 kan een zelfstandige visie op pastoraat ontwikkelen en verantwoorden (MAddPT2); 3 heeft kennis van de methodische aspecten van pastoraat (MAddPT2). Inhouden en werkvormen De module poimeniek is inhoudelijk gericht op de basisvaktheorie pastoraat (visie op pastoraat) en op de praktijktheorie pastoraat (methodische aspecten), met een toespitsing op de vraag wie er in het pastoraat actief (mogen) zijn. Aan de leerdoelen wordt gewerkt via zelfstudie en werkcolleges (over door de student geleverde leesverslagen). Literatuur The Blackwell Reader in pastoral and practical theology (James Woodward/Stephen Pattison, eds.), (Blackwell) Oxford/Malden 2000 (340 blz.). Charles V.Gerkin, An introduction to pastoral care, (Abingdon Press) Nashville 1997 (260 blz.). J.W. van Pelt, Pastoraat in trinitarisch perspectief. De samenhang van trinitarische en antropologische aspecten in het pastoraat, (Groen) Heerenveen 1999, 2-100, 280-343. Jürgen Ziemer, Seelsorgelehre. Eine Einführung für Studium und Praxis, (Vandenhoeck & Ruprecht) Göttingen 2000, 13-19, 21-39, 77-149. Toetsing Deze module wordt afgesloten met een essay over de eigen visie op pastoraat, waarbij de bestudeerde literatuur wordt verwerkt.

Praktijkopdrachten en stages Docent: P.W. van de Kamp, J. Meerveld Collegeperiode: A, B Code: MAPT16 Toetsvorm:

EC:

6

Contacturen: Zelfstudie: Ingangseis:

MA001

Afhankelijk van het gekozen profiel kan de module pastoraat en gesprekstechniek of de module didactiek van de catechese gevolgd worden, aangevuld met stage. Ook wordt naar verbinding gezocht met onderzoek van het (op te richten) Praktijkcentrum.

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: P.W. van de Kamp Collegeperiode: D Code: MAPT17 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht



Leerdoelen De student 1 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig empirisch en2 literatuuronderzoek participeren in de wetenschappelijke theorievorming over een subdiscipline van gereformeerde praktische theologie (MAddPT3, MAddPT4). De scriptiefase kent de volgende onderdelen: - Inlezen, formuleren van vraagstelling en vaststellen onderzoeksweg (3 ECTS) - Literatuurstudie en onderzoek (6 ECTS) - Schrijven en afwerken (7,5 ECTS) - Afstudeervoordracht (1 ECTS)

Oude Testament Studieleiders: K. van Bekkum en G. Kwakkel Instroomvoorwaarden De student heeft aantoonbaar kennis van het Oude Testament en van Bijbels Hebreeuws op bachelorniveau. Leerdoelen De student 1 bezit gevorderde kennis van en inzicht in begrippen, theorieën, methoden en paradigma's die gehanteerd worden binnen de oudtestamentische wetenschap; 2 kan zijn eigen benadering van het Oude Testament duidelijk verwoorden en beargumenteren, in vergelijking met zowel de momenteel algemeen gangbare als de gereformeerde c.q. evangelicale onderzoekstradities; 3 heeft verdiept inzicht in de theologische aspecten van het Oude Testament en kan deze op een verantwoorde manier vergelijken met en verbinden aan die van het Nieuwe Testament; 4 heeft kennis van het Bijbels Aramees of verdiepte kennis van het Bijbels Hebreeuws en kan inzichten uit deze vakgebieden op correcte wijze integreren in eigen onderzoek; 5 heeft door vervaardiging van een schriftelijk werkstuk op basis van eigen onderzoek blijk gegeven in staat te zijn tot beheersing van een wetenschappelijke probleemstelling op oudtestamentisch gebied; 6 heeft inzicht in de mogelijke kerkelijke en maatschappelijke relevantie van het Oude Testament en in de mogelijkheden om vanuit zijn kennis van het Oude Testament in kerk en samenleving werkzaam te zijn. Project Problematische aspecten van het beeld van God in het Oude Testament. Het projectthema voor de specialisatie Oude Testament sluit aan bij een belangrijk aandachtsveld binnen het onderzoeksprogramma van de onderzoeksgroep BEST 'Who is Like You Among the Gods? The One and the Three in a Pluralistic Context '. Daarin gaat het om vragen rond het godsbeeld die altijd al de aandacht getrokken hebben maar zeker de laatste jaren in de belangstelling staan, zoals de verhouding tussen God en het geweld, de wraak en het berouw van God, de verhouding tussen monotheïsme en polytheïsme, mannelijke en eventuele vrouwelijke kenmerken van God, enzovoort.

Fase 1 Verdieping en verbreding Oriëntatie in het vakgebied Oude Testament Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

G. Kwakkel MAOT1 Leesverslag of Essay, eindgesprek


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan een globaal overzicht geven van de geschiedenis van het vakgebied; 2 kan het huidige methodologische debat omschrijven, de momenteel gangbare stromingen karakteriseren en beide evalueren op basis van zijn eigen theologische overtuiging. Inhouden - de geschiedenis van de oudtestamentische wetenschap; - diachronische en synchronische methoden van tekstonderzoek. Werkvormen Eén werkcollege gewijd aan bespreking van bij de bestudering van de literatuur gerezen vragen; leesverslag over een selectie uit de bestudeerde literatuur òf essay over een bepaalde kwestie (bijv. de methodologische discussie over diachroon en synchroon); bespreking van leesverslagen en/of essays tijdens een werkcollege. Verplichte literatuur Sæbø, M., (ed.), Hebrew Bible / Old Testament. The History of Its Interpretation, Volume II, Göttingen, 2008, partes. Kraus, H.J., Geschichte der historisch-kritischen Erforschung des Alten Testaments, Neukirchen-Vluyn 1982, enkele paragrafen. House, P. R., (ed.), Beyond Form Criticism, Winona Lake, 1992, partes. Barr, J., 'The Synchronic, the Diachronic and the Historical', in: Moor, de, J. C., (ed.), Synchronic or Diachronic? (= OTS 34), Leiden etc. 1995, 1 14. Perdue, L. G., The Blackwell Companion to the Hebrew Bible, Malden, MA, 2001, 1-116, en, naar keuze, één 'Part' uit het vervolg van het boek. Aanbevolen literatuur Knight, D. A., Tucker, G.M., The Hebrew Bible and Its Modern Interpreters, Philadelphia etc. 1985. Woude, van der, A.S., (ed.), Inleiding tot de studie van het Oude Testament, Kampen, 1986. Toetsing Beoordeling van leesverslag of essay; eindgesprek over de bestudeerde literatuur.

De bestudering van het O. T. in de gereformeerde of evangelicale traditie Docent: G. Kwakkel Collegeperiode: Code: MAOT2 Toetsvorm: Nota


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan de in de gereformeerde dan wel de evangelicale onderzoekstraditie gevolgde principia nauwkeurig omschrijven en de toepassing daarvan beoordelen; 2 kan zijn eigen houding ten opzichte van die principia helder uiteenzetten en beargumenteren. Inhouden Kenmerkende voorbeelden van de gereformeerde c.q. evangelicale onderzoekstraditie met betrekking tot het Oude Testament. Werkvormen Eén werkcollege gewijd aan bespreking van bij de bestudering van de literatuur gerezen vragen; essay naar aanleiding van een door de student te kiezen representatieve publicatie of een bepaald onderwerp uit de gereformeerde c.q. evangelische traditie (bijv. Holwerda's bespreking van de Pentateuchkritiek; De Jongs visie op de voorbereiding op het N.T. in het O.T.; McConvilles visie op Deut. en het deuteronomisme); bespreking van de essays tijdens een werkcollege. Literatuur De student stelt een keuze voor, stemt die af op de keuze van zijn groepsgenoten en legt zijn eigen keuze ter goedkeuring voor aan de docent. Toetsing Beoordeling van het essay, in het licht van de doelstellingen van de module. Alternatieve opties Afhankelijk van de voorkennis van de student kan in plaats van dit onderdeel ook gekozen worden voor nadere verdieping in één of twee deelgebieden uit het oudtestamentisch vakgebied. Bij de keuze kan rekening gehouden worden met het onderwerp van de eindscriptie. Voorbeelden: Geschiedenis van Israël, Geschiedenis van de godsdienst van Israël, Inleidingswetenschap (Canoniek), Tekstgeschiedenis en -kritiek, Archeologie, Semantiek, Umwelt.

Hermeneutiek en exegese Docent: G. Kwakkel Collegeperiode: Code: MAOT3 Toetsvorm: Nota


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan de gangbare exegetische methoden omschrijven en beoordelen in hoeverre hij daar gebruik van kan maken; 2 kan een schriftelijk geformuleerde exegese presenteren, waaruit blijkt dat hij: - in tekstkritische kwesties een verantwoorde afweging kan maken; - in staat is tot een methodische en systematische aanpak van de exegese van een tekst; - in de vakliteratuur gehanteerde methoden kan herkennen en op een verantwoorde manier integreren in een gereformeerde benadering van de tekst; - op een vruchtbare manier gebruik kan maken van grammatica's, lexica en commentaren. Inhouden Tekstkritiek: het kritisch apparaat in de Biblia Hebraica Stuttgartensia en de evaluatie van het overgeleverde handschriftenmateriaal; Hermeneutiek: de belangrijkste diachronische en synchronische methoden van exegetisch onderzoek en een eigen aanpak van de exegese; Exegese: schriftelijke exegese van een afgesproken perikoop. Werkvormen Twee werkcolleges, waarin aspecten van de exegetische methodiek (incl. de tekstkritiek) worden besproken en toegelicht. Nota over de exegese van een perikoop en bespreking daarvan in de groep. Verplichte literatuur Syllabus Leren interpreteren Talstra, E., Oude en nieuwe lezers, Kampen, 2002 Würthwein, E., Der Text des Alten Testaments, vijfde (of latere) druk, Stuttgart 1988 Aanbevolen literatuur Een introductie in het onderzoek naar de structuur en andere literaire kenmerken van oudtestamentische teksten (te kiezen in onderling overleg). Toetsing Beoordeling van de nota.

Bijvak: Bijbels Aramees of Bijbels Hebreeuws Docent: W.H. Rose EC: Collegeperiode: Contacturen: Code: MAOT4 Zelfstudie: Toetsvorm: Ingangseis:

6

MA001

Om goed te kunnen deelnemen aan de specialisatiestudie Oude Testament dient een student zijn kennis van de Semitische talen enigszins te verdiepen. Hiervoor laten zich twee mogelijkheden denken: - de kennis van het Bijbels Hebreeuws nog een keer ophalen en uitbreiden; - een forse aanzet geven tot de kennis van de andere taal van het Oude Testament: het Bijbels Aramees (omdat deze taal nauw verwant is aan het Bijbels Hebreeuws, is het zinvol daarmee voortdurend te vergelijken, wat als neveneffect heeft dat het Bijbels Hebreeuws zelf ook weer aandacht krijgt).

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein Historia revelationis c.q. Theologie van het Oude Testament Docent: G. Kwakkel EC: Collegeperiode: Contacturen: Code: MAOT5 Zelfstudie: Toetsvorm: Essay, Eindgesprek Ingangseis:

6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan de belangrijkste theologieën van het Oude Testament sinds de Tweede Wereldoorlog typeren aan de hand van de daarin gekozen benaderingen; 2 heeft aan de hand van een theologie van het Oude Testament een overzicht verworven over het Oude Testament als geheel; 3 kan op basis van een bestudeerd handboek de eigen bijdrage van het Oude Testament c.q. van diverse oudtestamentische geschriften met betrekking tot minimaal drie theologische onderwerpen (bijv. godsbeeld, verbond, verkiezing, angelologie) omschrijven, historisch situeren en relateren aan relevante nieuwtestamentische gegevens. Inhouden De belangrijkste theologieën van het Oude Testament uit de 20e eeuw; theologische aspecten van het Oude Testament; de eigen aard van het Oude Testament in vergelijking met het Nieuwe Testament. Werkvormen Eén werkcollege gewijd aan bespreking van bij de bestudering van de literatuur gerezen vragen; essay naar aanleiding van een door de student te kiezen theologie van het Oude Testament; bespreking van de essays tijdens een werkcollege. Literatuur Hasel, G., Old Testament Theology: Basic Issues in the Current Debate, revised edition, Grand Rapids, 1975; òf: Hayes, J. H., Prussner, F. C., Old Testament Theology. Its History and Development, London, 1985. Een theologie van het Oude Testament (Brueggemann, Childs, Eichrodt, Preuß, Von Rad, Rendtorff, Vriezen, Westermann, Zimmerli enz.). Eventueel aangevuld met andere literatuur, te kiezen door de student. Toetsing Beoordeling van essay; eindgesprek over de bestudeerde literatuur.

Het debat over het godsbeeld in het Oude Testament Docent: G. Kwakkel EC: Collegeperiode: Contacturen: Code: MAOT6 Zelfstudie: Toetsvorm: Leesverslag of presentatie Ingangseis:

6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan de belangrijkste recente discussiepunten met betrekking tot het oudtestamentisch godsbeeld correct omschrijven; 2 kan de deelnemers aan het debat theologisch situeren; 3 kan de relevantie van het debat voor de verdieping van zijn eigen inzicht in het Oude Testament en de oudtestamentische leefwereld helder verwoorden. Inhouden Recente discussies over God en het geweld, mannelijke en vrouwelijke aspecten van het godsbeeld, polytheïsme en monotheïsme. Werkvormen De student vervaardigt een leesverslag over een aantal in onderling overleg te kiezen publicaties. Dit verslag wordt in de groep besproken en beoordeeld. Eventueel kan het verslag worden aangevuld met een mondelinge presentatie. De student neemt contact op met een groep kerkleden (bijv. catechisanten), interviewt hen met betrekking tot hun ideeën over het oudtestamentisch godsbeeld en legt zijn eigen bevindingen aan hen voor. Literatuur Wordt gekozen in onderling overleg met de betrokken studenten. Bij de keuze kan geanticipeerd worden op het onderwerp van de eindscriptie. Toetsing Beoordeling van leesverslag c.q. presentatie.

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: G. Kwakkel Collegeperiode: D Code: MAOT8 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht



Er zijn 16,5 ECTS gereserveerd voor het schrijven van de masterscriptie. Begeleiding vindt plaats door middel van werkbesprekingen, waarin gediscussieerd wordt over de probleemstelling, de opzet van de scriptie, hoofdstukken daaruit, enzovoort. Deze besprekingen worden gemiddeld eens in de twee weken gehouden. Er is 1 ECTS gereserveerd voor het voorbereiden en houden van de afstudeervoordracht en het bijwonen van de voordrachten van de overige studenten van de projectgroep.

Nieuwe Testament Studieleider: P.H.R. van Houwelingen Instroomeisen De student heeft aantoonbaar kennis van het Nieuwe Testament en van nieuwtestamentisch Grieks op bachelor niveau. Eindtermen De student 1 heeft kennis van de apostolische periode via de overgeleverde tekstdocumenten; 2 heeft kennis van de geschiedenis van het vakgebied en van de belangrijkste recente methoden en stromingen en van de gereformeerde uitlegtraditie; 3 heeft zich verdiept in de wereld van het Nieuwe Testament; 4 heeft zich verdiept in hermeneutische kwesties met het oog op de exegese; 5 heeft zich verdiept in de nieuwtestamentische theologie; 6 heeft zich nader georiënteerd in hellenistisch Grieks en daarnaast ook in Aramees of in het jodendom van de nieuwtestamentische periode; 7 heeft door vervaardiging van een schriftelijk werkstuk op basis van eigen onderzoek blijk gegeven in staat te zijn tot beheersing van een wetenschappelijke probleemstelling op nieuwtestamentisch gebied. Project Het apostolische evangelie in klank en weerklank. Het project richt zich op de moederkerk van heel de christenheid, de gemeente van Jeruzalem, eerst onder leiding van de Twaalf en later van Jakobus. Dit in verband met de ontwikkeling van het joodse christendom. Een belangrijke vraag is welke impact de val van Jeruzalem en de tempelverwoesting in het jaar 70 na Chr. hebben gehad op die ontwikkeling. Bij de invulling van dit project kunnen verschillende thema's uit Handelingen en de brieven worden bestudeerd, maar ook thema's uit de apostolische vaders en de vroegchristelijke apologeten (overigens: zonder de prediking van de apostelen waren er geen evangeliën geweest). Natuurlijk mag in dit geheel het bijvak hellenistisch Grieks niet ontbreken. Verder is er een keuzemogelijkheid voor het tweede bijvak: Aramees of Judaïca. Wat hoe dan ook gedaan wordt is, luisteren naar het evangelie van de apostelen, in klank en weerklank. Opzet In de eerste fase wordt het hele terrein van de nieuwtestamentische wetenschap verkend aan de hand van een overzichtsboek. Bovendien wordt literatuur bestudeerd over de historische achtergronden en over de theologische inhoud van het Nieuwe Testament. In de tweede fase wordt het terrein verkend waarop de eindscriptie geschreven zal worden. Daarna wordt de scriptie zelf geschreven en de afstudeervoordracht (derde fase) voorbereid. Begeleiding vindt plaats door middel van werkbesprekingen met voortgangsrapportage.

Fase 1 Verdieping en verbreding Verdieping en verbreding Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

P.H.R. van Houwelingen A (samen met predikantsmaster 2A) MANT1 Werkstuk, schriftelijk tentamen

EC: Contacturen:

6 15

Zelfstudie: Ingangseis:

125 plus 28 uur MA001

Leerdoelen De student: 1. Kan de ontwikkeling van de apostolische kerk vanuit Jeruzalem en de daarmee gepaard gaande apostolische verkondiging beschrijven (ek-1, ek-2); 2. Kan de historische achtergrond en de bijbels-theologische hoofdlijnen van Hebreeën, de Katholieke Brieven en Openbaring beschrijven (ek-1, ek-2); 3. Kan de weerklank van de apostolische verkondiging, inclusief de totstandkoming van de nieuwtestamentische canon en de factoren die daarop van invloed waren, beschrijven en illustreren met documenten uit de tweede eeuw (ek-2, ek-9); 4. Kan de in de nieuwtestamentische vakliteratuur gehanteerde exegetische methoden herkennen en kritisch gebruiken bij het opstellen van een schriftelijke exegese van een opgegeven perikoop uit Hebreeën, de Katholieke Brieven of Openbaring (ek-1, ek-7); 5. Kan vanuit een bewustzijn van de eigen culturele context de winstpunten verwerken en de valkuilen vermijden van intercultureel bijbellezen (ek-2, ek-5,ek-6,ek-7). Inhouden Achtergronden en inhoud van Hebreeën, de Katholieke Brieven en Openbaring. Omgaan met het genre apocalyptische literatuur (vorm en stijl). Algemene en bijzondere canoniek van het Nieuwe Testament. Ontwikkeling van de apostolische kerk vanuit Jeruzalem. Onderscheid tussen Jewish en Gentile Christianity. Voorbeeldexegese van bv. de apostolische toespraken uit Handelingen. Introductie in de Apostolische Vaders, de vroegchristelijke apologeten en de nieuwtestamentische apocriefen. Schriftelijke werkstukken met speciale aandacht voor intercultureel bijbellezen, waarbij de exegese uitloopt op een voorstel voor homiletisch-missiologische verwerking. Werkvormen Instructiecolleges met het oog op de werkstukken en het tentamen. Bespreking van en toelichting bij geselecteerde passages uit het tentamenboek Apostelen. Verdere ontwikkeling van exegetische vaardigheden. Verplichte literatuur  Carson, D.A. & Moo, Douglas J., An Introduction to the New Testament. Second Edition. Leicester: Apollos, 2005, hoofdstuk 7, 8B en 26 als leeswerk [75 pagina’s x 7 per uur] en hoofdstuk 19 t/m 25 als leerwerk [125 pagina’s x 5 per uur]. Totaal 35 uur.

 Houwelingen, P.H.R. van (red.), Apostelen. Dragers van een spraakmakend evangelie (CNT). Kampen: Kok, 2010; tweede druk 2012. Hoofdstuk 1-9 en 14-15 als leerwerk [275 pagina’s x 7 per uur] plus hoofdstuk 10-13 [115 pagina’s x 10 per uur] als leeswerk. Totaal 50 uur.  In overleg: verwerking van extra materiaal in het werkstuk (28 uur).

Aanbevolen literatuur  Dunn, James D.G., Beginning from Jerusalem. Grand Rapids: Eerdmans, 2009.  Fee, G.D., Exegese van het Nieuwe Testament. Een praktische handleiding. Zoetermeer: Boekencentrum, 2001.  Houwelingen, Rob van & Sonneveld, Reinier (red.), Ongemakkelijke teksten van de apostelen. Amsterdam: Buijten & Schipperheijn Motief, 2014.  Richards, E. Randolph & O’Brien, Brandon J., Misreading Scripture with Western Eyes. Removing Cultural Blindness to Better Understand the Bible. Downers Grove: InterVarsity Press, 2012.  Wit, Hans e.a. (eds.), Through the Eyes of Another. Intercultural Reading of the Bible. Elkhart: Institute of Mennonite Studies, 2004.

Toetsing  Schriftelijk tentamen: 1. Kennis van de historische achtergrond en de bijbels-theologische hoofdlijnen van Hebreeën, de Katholieke Brieven en Openbaring. 2. De apostolische verkondiging vanuit het perspectief van Jeruzalem. 3. Nieuwtestamentische apocriefen en ontwikkeling van de canon.  Werkstuk: toegepaste exegese, homiletisch-missiologische verwerking, kwaliteit van het werkstuk. Analyse van een bijbelgedeelte met gevoeligheid voor de oorspronkelijke historisch-sociale context en aantoonbaar inzicht de hermeneutische implicaties daarvan voor de hedendaagse context. Toetsing door middel van een van te voren besproken beoordelingsformulier.

.

Verbreding Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

P.H.R. van Houwelingen MANT2 Presentatie


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van de geschiedenis van het vakgebied Nieuwe Testament en van de belangrijkste stromingen (MAddNT2, ma-AC5) ; 2 kan de stand van het nieuwtestamentische onderzoek weergeven en de verschillende richtingen evalueren op basis van de eigen theologische overtuiging (MAddNT2, ma-AC6). Werkvormen In vier werkweken wordt een Duits- of Engelstalig handboek stapsgewijs doorgenomen: eerst individueel lezen, daarna door de studenten samen bespreken, tenslotte de overgebleven vragen noteren en met de docent doornemen. De laatste werkweek kan grotendeels besteed worden aan het voorbereiden en uitvoeren van een mondelinge presentatie van twee uitgediepte onderwerpen naar keuze. Literatuur Epp, E. J., MacRae, G. W., (eds.), The New Testament and Its Modern Interpreters. Philadelphia: Fortress Press, 1989; of: Neudorfer, H,W., Schnabel E. J., (Hrsg.), Das Studium des Neuen Testaments. Band 1-2. Wuppertal: Brockhaus, 1999-2000. Aktualisierte und revidierte Ausgabe in einem Band, Wuppertal: Brockhaus, 2006. Daarnaast moeten voor de presentatie twee boeken op onderdelen geraadpleegd worden: Green, J. B., (ed.), Hearing the New Testament. Strategies for Interpretation. Grand Rapids: Eerdmans, 1995; Second Edition, Grand Rapids: Eerdmans, 2010; MacKnight, S., Osborne G. R., (eds.), The Face of New Testament Studies. A Survey of Recent Research. Grand Rapids: Baker Academic, 2004. Toetsing Beoordeling van de mondelinge presentatie.

NB Bij verbreding hoort ook deelname aan gastcolleges en/of aan een conferentie (1 ECTS).

Verdieping Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

P.H.R. van Houwelingen MANT3 Essay, mondeling tentamen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan de hoofdzaken weergeven van de geschiedenis, cultuur en godsdiensten uit de hellenistische periode, met nadruk op de eerste eeuw van onze jaartelling en kan zijn verworven inzicht in relatie brengen met gegevens uit het Nieuwe Testament (MAddNT3, ma-AC4); 2 heeft inzicht in de voornaamste vraagstellingen van de nieuwtestamentische theologie en kan aan de hand van een standaardwerk op dit gebied de gegevens uit het Nieuwe Testament thematisch bespreken (MAddNT5, ma-AC5). Werkvormen Participatie aan de mastercolleges 'Nieuwtestamentische theologie' (master-2; gedeeltelijk); zelfstudie (leerwerk); essay aan de hand van een in overleg met de docent gekozen thema, waarin wordt gereflecteerd op de met Marshall opgedane leeservaring. Literatuur Leerwerk: Ferguson, E., Backgrounds of Early Christianity (Third Edition). Grand Rapids: Eerdmans, 2003; Leeswerk: Marshall, I. H., New Testament Theology. Many Witnesses, One Gospel. Downers Grove: InterVarsity Press, 2004. Toetsing Beoordeling van het essay; eindgesprek met mondelinge tentaminering van het leerwerk.

Bijvak hellenistisch Grieks Docent: T.A. Bolhuis (gastdocent)

EC:

6

Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

Contacturen: Zelfstudie: Ingangseis:

MA001

MANT4 Werkvertalingen, mondeling tentamen

Leerdoelen De student 1 kan met behulp van grammatica's, concordanties en lexica enkele passages uit de joodshellenistische literatuur in het Grieks lezen (MAddNT6, ma-AC4) ; 2 heeft kennis van de wereld waarin de betreffende teksten tot stand gekomen zijn (MAddNT3, MAddNT6, ma-AC4). Werkvormen Serie werkcolleges met aandacht voor grammaticale aspecten, zelfstandige vertaling van geselecteerde teksten (vooral uit de Septuagint, Philo en Josephus) en prolegomena met betrekking tot de vertaalde teksten. Toetsing Beoordeling van de werkvertalingen; mondeling tentamen.

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein Verkenningen Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

P.H.R. van Houwelingen MANT5 Nota, scriptie


12

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft gespecialiseerde kennis van twee deelonderwerpen met betrekking tot de apostolische periode (MAddNT1, MAddNT2, MAddNT3, ma-AC1); 2 kan met behulp van recente toonaangevende publicaties relevante vraagstellingen formuleren met het oog op vervolgonderzoek (MAddNT1, MAddNT2, MAddNT3, ma-AC5). Werkvormen Bestudering van specifieke literatuur met betrekking tot het project, die de student naar het scriptieonderwerp leidt en het onderzoeksterrein nader verkent. Het te bestuderen pakket wordt in overleg vastgesteld. Rapportage door middel van een nota (bij onderdeel A) en een kleine scriptie (bij onderdeel B). Afhankelijk van het voorgenomen scriptieonderwerp, kan voor de literatuurstudie gekozen worden uit de volgende mogelijkheden, waarbij zowel het onder A als het onder B genoemde vertegenwoordigd moet zijn: A de gemeente van Jeruzalem (o.a. Bauckham R. J. ,(ed.), The Book of Acts in Its Palestinian Setting. Grand Rapids: Eerdmans, 1995); Jakobus als een van de leidende figuren uit de Jeruzalemse gemeente (o.a. Painter, J., Just James. The Brother of Jesus in History and Tradition. Columbia: University of South Carolina Press, 1997); Petrus als een van de leidende figuren uit de Jeruzalemse gemeente (o.a. Cullmann,O., Petrus. Jünger, Apostel, Märtyrer. Das historische und theologische Petrusproblem. 2. Auflage. Zürich: Zwingli Verlag, 1960;Thiede, C. P., Simon Peter. From Galilee to Rome, Exeter: Paternoster Press,1986; Gnilka, J., Petrus und Rom. Das Petrusbild in den ersten zwei Jahrhunderten, Freiburg: Herder, 2002; Helyer, Larry R., The Life and Witness of Peter, Nottingham: Apollos, 2012); Johannes als een van de leidende figuren uit de Jeruzalemse gemeente (o.a. Culpepper, R. A., John, the Son of Zebedee. The Life of a Legend. Columbia: University of South Carolina Press, 1994); theologische aspecten van de Katholieke Brieven (o.a. Schlosser, J. ,(ed.), The Catholic Epistles and the Tradition. Leuven: Peeters, 2004); de verhouding tussen joden en christenen na de val van Jeruzalem (o.a. . Dunn, J. D.G., (ed.), Jews and Christians. The Parting of the Ways A.D. 70 to 135. Tübingen: Mohr, 1992); B inleidingsvragen en/of theologische lijnen van een bepaald bijbelboek; na het Nieuwe Testament: een van de apostolische vaders; na het Nieuwe Testament: een van de vroegchristelijke apologeten. Toetsing Beoordeling van de nota (bij onderdeel A) en de kleine scriptie (bij onderdeel B).

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: P.H.R. van Houwelingen Collegeperiode: D Code: MANT7 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht


17,5

MA001, minimaal 24 ECTS behaald

Leerdoelen De student 1 is in staat na feedback eigen conceptteksten en die van medestudenten positief-kritisch te evalueren (MAddNT7, ma-AC7, ma-AC8); 2 heeft grondige kennis van minstens één thema dat gerelateerd is aan het joodse christendom van de eerste eeuw (MAddNT1,2,3,4,5,6, ma-AC6, ma-AC7, ma-AC8) ; 3 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig onderzoek participeren in de discussie rond het joodse christendom van de eerste eeuw (MAddNT7, ma-AC6, ma-AC7, ma-AC8maAC9; ma-AC10, ma-AC11). De student schrijft een afstudeerscriptie. Na twee weken wordt een schets ingeleverd en besproken. Vervolgens werkt de student zelfstandig zijn scriptie uit. Begeleiding vindt plaats door middel van werkbesprekingen met voortgangsrapportage. De afstudeerrichting Nieuwe Testament wordt afgesloten met het voorbereiden en houden van de afstudeervoordracht; in het kader daarvan vinden nog enkele afrondende gesprekken plaats.

Systematische Theologie Studieleider: B. Kamphuis Leerdoelen De student 1 heeft grondige kennis van en inzicht in de belangrijkste historische posities in de dogma- en theologiegeschiedenis en de ontwikkelingen en problemen in de nieuwere theologie; 2 heeft grondige kennis van en inzicht in minstens één van de loci van de gereformeerde dogmatiek en de theologie van minstens één belangrijk gereformeerd theoloog; 3 is in staat om op wetenschappelijk verantwoorde wijze systematisch-theologische redeneringen te analyseren en te evalueren; 4 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig onderzoek een positie innemen en verdedigen ten aanzien van een systematisch-theologische vraagstelling; 5 heeft inzicht in de mogelijke kerkelijke en maatschappelijke relevantie van de systematische theologie en in de mogelijkheden om vanuit de systematische theologie in kerk en samenleving werkzaam te zijn. Project Actuele Apologetiek. Gereformeerde dogmatiek in Nederland heeft altijd maar een zeer beperkte aandacht voor apologetiek gehad (anders dan b.v. in de USA). De context van vergaande secularisatie is aanleiding tot studie naar apologetische mogelijkheden en beperkingen in onze tijd. Bovendien wordt in het postmodernisme, met zijn ontkenning van een algemeen-geldige fundering van kennis en levensbeschouwing, de vraag naar de mogelijkheid en zinvolheid van apologetiek weer indringend gesteld. Juist op dit terrein zal de relevantie van de gereformeerde theologie zich moeten bewijzen. (Als alternatief kan ook het project Pneumatologie worden aangeboden. Zie voor de omschrijving daarvan bij de Specialisatie Systematische Theologie in de driejarige Master.) Opzet Enerzijds wordt de context waarin apologetiek wordt beoefend nader bestudeerd, met bijzondere aandacht voor het postmodernisme. Anderzijds worden apologetische projecten uit het nabije verleden (Warfield, Van Til etc.) en uit het heden (McGrath, Pannenberg etc.) nader onderzocht, om zo tot een eigen stellingname te komen.

Fase 1 Verdieping en verbreding Verdieping kennis Dogmengeschiedenis en Dogmatiek Docent: B. Kamphuis EC: Collegeperiode: Contacturen: Code: MAST1 Zelfstudie: Toetsvorm: Mondeling tentamen Ingangseis:

6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft grondige kennis van de ontwikkeling van het dogma in de voor de klassieke gereformeerde theologie formatieve perioden (MAddST1); 2 heeft grondige kennis van en inzicht in minstens één van de loci van de dogmatiek (MAddST2); 3 kan de redeneringen in de bestudeerde systematische-theologische literatuur analyseren en evalueren. Werkvormen Literatuurstudie, waardoor de kennis van de dogmageschiedenis en de dogmatiek wordt verdiept. De onderdelen van de dogmageschiedenis en dogmatiek die in die verdieping betrokken worden, worden in overleg gekozen. Literatuur Nader op te geven partes uit het HDThG of uit Pelikan,J., The History of Christian Tradition (mbt dogmageschiedenis oude kerk en reformatie), te kiezen in overleg; eveneens nader op te geven partes uit Bavinck,H., Gereformeerde Dogmatiek (prolegomena, Godsleer) of een ander standaardwerk (b.v Weber, O., Grundlagen der Dogmatiek; Pannenberg,W., Systematische Theologie), te kiezen in overleg. Toetsing Mondeling tentamen.

Nieuwere Theologie Docent: B. Kamphuis Collegeperiode: Code: MAST2 Toetsvorm: Testimonium, presentaties


6

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft kennis van ontwikkelingen in de systematische theologie sinds het begin van de 20ste eeuw(MAddST1); 2 kan teksten uit de nieuwere theologie (sinds het begin van de 20ste eeuw) analyseren en evalueren (MAddST3); 3 kan verkregen kennis en inzicht op heldere wijze presenteren aan studiegenoten (MAddST3). Werkvormen De systematisch-theologische ontwikkelingen sinds het begin van de 20ste eeuw. De studenten verzorgen daarover mondelinge presentaties, gevolgd door bespreking van onderdelen van bestudeerde literatuur op werkcolleges; tekstlezing van sleutelteksten uit de nieuwere theologie op hoor/werkcolleges. Literatuur Grenz/Olson, 20th Century Theology of een ander handboek voor de geschiedenis van de nieuwere theologie (naar keuze, in overleg); Berkhof, H., Christelijk Geloof. Lezing van teksten uit Barth, K., Kirchliche Dogmatik; Pannenberg, W., Systematische Theologie, of andere sleutelteksten in overleg. Toetsing Beoordeling van de presentaties op: - weergave literatuur; - eigen evaluatie van de literatuur; - opzet; - voordracht. Aanwezigheidsverplichting van 80 %

Postmoderne theologie Docent: B. Kamphuis Collegeperiode: Code: MAST3 Toetsvorm: Mondeling tentamen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kent de ontwikkelingen in de theologie sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw, met name in het postmodernisme en kan die relateren aan de christelijke traditie (MAddST1); 2 kan de vraagstelling van de postmoderne theologie analyseren en evalueren met het oog op de ontwikkeling van de gereformeerde systematische theologie en apologetiek (MAddST3); 3 kan de bestudeerde literatuur verwerken in een goed gestructureerd leesverslag, waarin hij de bestudeerde literatuur juist weergeeft en op heldere wijze vraagpunten voor analyse en evaluatie aangeeft (MAddST3). Werkvormen Een overzicht van de postmoderne theologie. Deze kennis wordt verworven door bestudering van literatuur, gevolgd door bespreking van leesverslagen in de werkgroep. Literatuur Toren, B. van den, Breuk en brug en andere relevante literatuur naar keuze in overleg (b.v. uit Vanhoozer, K.J., The Cambridge Companion to Postmodern Theology. Lindijer,C.H., Postmodern Bestaan en Op verkenning in het postmoderne landschap; etc.). Toetsing Via leesverslagen, die beoordeeld worden op a. weergave literatuur b. het stellen van de goede analytische en evaluerende vragen c. structuur.

Bijvak Filosofische Apologetiek Docent: I.D. Haarsma Collegeperiode: Code: MAST4 Toetsvorm: Mondeling tentamen

Meer informatie in de reader.


6

MA001

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein Apologetiek Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

B. Kamphuis MAST5 Leesverslagen


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kent de problematiek van de apologetiek binnen de gereformeerde theologie en in andere theologische concepten (MAddST1) ; 2 kan apologetische standpunten en methodes analyseren en evalueren (MAddST3); 3 kan de bestudeerde literatuur verwerken in een goed gestructureerd leesverslag, waarin hij de bestudeerde literatuur juist weergeeft en op heldere wijze vraagpunten voor analyse en evaluatie aangeeft (MAddST3); 4 kan de mogelijkheden en beperkingen van een apologetische verantwoording van de christelijke geloofsovertuiging in de hedendaagse maatschappelijke en levensbeschouwelijke context analyseren (MAddST5) ; 5 is gemotiveerd om een theologische bijdrage te leveren aan de verantwoording van het christelijk geloof in de huidige samenleving (MAddST7). Werkvormen Apologetiek. Kennis hierover wordt verworven door bestudering van literatuur, gevolgd door bespreking van leesverslagen in de werkgroep. Literatuur Werken van Warfield/Van Til/McGrath/Pannenberg/Radical Orthodoxy e.a. naar keuze in overleg; bestudering van eerdere doctoraalscripties met betrekking tot apologetiek. Toetsing Via leesverslagen, die beoordeeld worden op a. weergave literatuur b. het stellen van de goede analytische en evaluerende vragen c. structuur.

Verkenning afstudeerterrein Docent: B. Kamphuis Collegeperiode: Code: MAST6 Toetsvorm: Essay


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan op een concreet terrein van de apologetiek tot zelfstandige analyses en evaluaties komen (MAae1, MAae2, MAddST3); 2 kan zijn inzichten op overzichtelijke wijze presenteren in een schriftelijke werkstuk (MAae3, MAddST4). Werkvormen Literatuurstudie, gerapporteerd via een onderzoeksverslag in de vorm van een essay (max. 15 A4) m.b.t. het gekozen onderzoeksterrein; dit kan bijvoorbeeld een bepaalde theoloog zijn, een bepaalde apologetische school of methode, of een systematisch-theologische locus waarvan de apologetische potenties worden onderzocht.

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: B. Kamphuis Collegeperiode: D Code: MAST8 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht


17,5


Leerdoelen De student 1 kan een zelfstandige bijdrage leveren aan de ontwikkeling van een actuele gereformeerde apologetiek (MAae2,4,5,6; MAddST3, MAddST4); 2 kan zijn onderzoek presenteren en verdedigen in een grondig schriftelijk werkstuk (MAae3; MAddST4); 3 kan ook mondeling zijn onderzoek op aansprekende wijze presenteren en verdedigen (MAae2, MAae3). Werkvormen Onderwerp, probleemstelling, opzet worden besproken in de werkgroep. Probleemstelling en opzet moeten in ieder geval na 1 maand worden ingeleverd. Eventueel kunnen ook afzonderlijke hoofdstukken besproken worden. In ieder geval 2-wekelijkse voortgangsrapportage in de werkgroep. De resultaten van het onderzoek worden na aanvaarding van de scriptie gepresenteerd op een afstudeervoordracht. Toetsing Beoordeling scriptie en voordracht volgens de normen van het scriptiereglement.

Kerk en Samenleving (Ethiek) Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Studieleider: A.L.Th. de Bruijne Eindtermen De afgestudeerde 1 Heeft grondige kennis van en inzicht in de belangrijkste historische posities en de belangrijkste contemporaine stromingen en methoden binnen de ethiek; 2 Heeft grondige kennis van systematisch-theologische, algemeen-wijsgerige, praktisch-empirische en contextueel-maatschappelijke kaders die de beoefening van de theologische ethiek bepalen en is in staat op een wetenschappelijke wijze morele en ethische problemen op te lossen; 3 Heeft grondige kennis van minstens één deelterrein van materieel-ethische bezinning; 4 Kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig onderzoek, in een zelfkritische, transparante en dienende houding, en op een maatschappelijk relevante manier vanuit de gereformeerde traditie participeren in het wetenschappelijk-ethische debat; 5 Heeft inzicht in de mogelijke kerkelijke en maatschappelijke relevantie van de theologische ethiek en in de mogelijkheden om vanuit de theologische ethiek in kerk en samenleving werkzaam te zijn. Project Christelijke politieke en maatschappelijke verantwoordelijkheid in een postchristelijke samenleving. In de Westerse wereld zijn christenen eeuwenlang gewend geweest aan een min of meer christelijke politiek-maatschappelijke context. Dat kleurde ook hun bezinning op ethiek en daarbinnen op hun politieke verantwoordelijkheid. Bijvoorbeeld bleek dat in het openlijke of verzwegen streven naar en willen behouden van een 'christelijke' samenleving of staat. Inmiddels lijkt de context op dit punt ingrijpend gewijzigd. Sinds de Verlichting staat de relatie tussen christelijk geloof en moderne cultuur op de agenda. Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw is sprake van het afkalven van een min of meer christelijke culturele en maatschappelijke context. Secularisatie en daarop volgende multireligiositeit en pluraliteit hebben het karakter van westerse samenlevingen veranderd. Dat daagt christenen uit tot hernieuwde bezinning op de relatie tussen religie en cultuur en op hun publieke, maatschappelijke en politieke verantwoordelijkheid. Binnen de neocalvinistische traditie bestaat als sinds de 19e eeuw krachtige betrokkenheid op deze vragen. De recente ontwikkelingen dagen haar uit tot revitalisering en vernieuwing.

Fase 1 Verdieping en verbreding

Kerk, cultuur en samenleving in historisch perspectief Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: Code: MAKS1 Toetsvorm: Open boek tentamen


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Leerdoelen De student 1 heeft grondige kennis van en inzicht in de belangrijkste historische achtergronden van de huidige debatten over kerk en samenleving (MAddKS1,MAddKS2); 2 is in staat een brontekst uit de traditie te interpreteren en te benutten voor hedendaagse bezinning (MAddKS1,MAddKS2). Inhoud en werkvormen In deze module verwerft de student via drie sporen inzicht in de geschiedenis van de verhouding tussen kerk en samenleving. Het eerste spoor bestaat uit zelfstandige bestudering van literatuur. Tijdens de werkcolleges worden vragen naar aanleiding van deze stof besproken. Het tweede spoor is een dieptepeiling in Augustinus' De Civitate Dei. Op werkcolleges worden delen uit dit werk samen gelezen. De studenten bereiden de werkcolleges voor d.m.v. beknopte papers ( 1 A 4) die mondeling worden toegelicht. Het derde spoor wordt gevormd door een dieptepeiling in Taylor’s A Secular Age. Literatuur Augustinus, De Civitate Dei (vert G. Wijdeveld) Charles Taylor, A Secular Age, Harvard: 2007 R.E.O. White, The Changing continuity of christian ethics Volume 2: The Insights of History. Opmerking: voor het begin van elke module zullen waar nodig nadere bibliografische aanwijzingen bij de literatuur worden gegeven (zoals vertalingen, edities, aanwezigheid in de bibliotheek etc). Toetsing Open boek tentamen

Actuele theorie en praktijk over samenleving en politiek Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: Code: MAKS2 Toetsvorm: Presentaties, papers, essay


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Leerdoelen De student 1 heeft voldoende kennis van de belangrijkste stromingen binnen de hedendaagse wijsgerige ethiek en van gangbare benaderingen van ethische vragen (MAddKS1, MAddKS2, MAddKS3); 2 heeft zelfstandig inzicht in enkele centrale concepten die de moderne ethiek bepalen (MAddKS1, MAddKS2, MAddKS3). Inhoud en werkvormen Zelfstudie en mondelinge presentaties of papers. Na enige algemene literatuurstudie wordt door de student in overleg met de docent een selectie gemaakt van ongeveer 500 pagina’s literatuur. Deze stelt ook zelf een essayvraag op. Voor het essay is 1 ECTS afzonderlijk begroot. Nagestreefd wordt dat studenten verschillende werken kiezen, en zo elkaars beeld aanvullen. Eventueel kan de inhoud van deze module via een minor aan een andere instelling worden verworven Literatuur (mogelijkheden) Will Kymlicka, Contemporary Political Philosophy: an Introduction, Oxford 2002 Adam B. Seligman, The Idea of Civil Society, Princeton 1992 Rutger Claassen, Het huis van de vrijheid. Een politieke filosofie voor vandaag, Amsterdam 2011 Toetsing Beoordeling presentaties/ papers (weergave kerninzichten en argumentatie, communicatief gehalte, houding tegenover stof, gesprekspartners in de literatuur en deelnemers aan de module) en afsluitend essay (originele behandeling van de gestelde vraag met optimale verwerking van de bestudeerde literatuur)

Theologische visievorming rond de thema’s tweerijken leer en Christus en cultuur. Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: Code: MAKS3 Toetsvorm: Presentaties, papers, essay


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Leerdoelen (eindtermen 1, 2, 3, 5, 8, 9) De student 1 heeft zelfstandig inzicht in enkele centrale concepten die de theologische ethiek bepalen (MAddKS1, MAddKS2, MAddKS3, MAddKS4); 2 is in staat zelfstandig een positie te bepalen in het veld van enkele belangrijke stromingen binnen de hedendaagse theologische ethiek met de daarin gangbare benaderingen van ethische vragen (MAddKS1, MAddKS2, MAddKS3, MAddKS4). Inhoud en werkvormen Zelfstudie; papers; essay. Deze module is opgezet als de module Actuele theorie en praktijk over samenleving en politiek, maar nu gericht op de theologische inhouden en op een begin van zelfstandige visievorming. Literatuur (mogelijkheden) H. Richard Niebuhr, Christ and Culture + de vele latere discussiecircuits rond dit werk en dit thema Oliver O’Donovan, The Desire of the nations: rediscovering the roots of political theory Toetsing Beoordeling papers (weergave kerninzichten en argumentatie, communicatieve gehalte, houding tegenover stof, gesprekspartners in de literatuur en deelnemers aan de module) en afsluitend essay (originele behandeling van de gestelde vraag met optimale verwerking van de bestudeerde literatuur).

Keuzevak: verdieping in één terrein, namelijk ‘politieke theologie’ Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: Code: MAKS4 Toetsvorm: Presentaties, schriftelijk tentamen


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden!

Leerdoelen (eindtermen 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9) De student 1 heeft inzicht in de realiteiten en vragen waarvoor christelijke politieke theologie en ethiek zich binnen de laatmoderne niet-meer-christelijke westerse samenleving gesteld zien. (MAddKS3, MAddKS4); 2 is in staat zich een eigen oordeel te vormen temidden van de verschillende posities die zich daarbij voordoen. (MAddKS3, MAddKS4). Inhoud en werkvormen Hoorcolleges, zelfstudie en mondelinge presentaties. Vanaf nu komt het tot een toespitsing op van het studieveld via vooral drie posities, de counterculturele van Hauerwas/ Cavanaugh, de pluralistische van het neocalvinisme, en de augustiniaanse van Oliver O’Donovan. Over de lectuur (in ieder geval uit Irenaeus) worden mondelinge presentaties gegeven waarin de deelnemers elkaar informeren. Daarnaast draagt de docent zelf aanvullend kennis over. Literatuur (mogelijkheden) Oliver O'Donovan, Joan Lockwood O'Donovan, From Ireanaeus to Grotius (de inleidingen op de perioden + één of twee - onderling te verdelen - behandelde figuren met als voorkeuren: Eusebius, Gelasius, Thomas, Marsilius, Vitoria, Althusius, Grotius) Scott/ Cavanaugh, The Cambridge Companion to Political Theology Oliver O'Donovan, The Ways of Judgment G.G. de Kruijf, Waakzaam en nuchter Ad de Bruijne, Levend in Leviatan Wayne Grudem, Politics according to the Bible: A comprhensive resource for etc. Abraham Kuyper, Het Calvinisme Jonathan Chaplin e.a , God and government (2009) Jonathan Chaplin, Herman Dooyeweerd: Christian philosopher of state and civil society David Fergusson, Church, State and Civil Society Nicholas Wolterstorff, Justice in Love Luke Bretherton, Christianity & Contemporary Politics J. Douma, Politieke verantwoordelijkheid W. Cavanaugh, Theopolitical imagination J. Kennedy, Stad op een berg

S. Paas, Vrede stichten E. Borgman, Overlopen naar de Barbaren Ad de Bruijne, ‘Niet van deze wereld’ (Theologia Reformata dec 2011) Ad de Bruijne, ‘A banner that flies …, in: Van der Kooij e.a. Evangelical Theology in Transition Toetsing Beoordeling presentaties (weergave kerninzichten en argumentatie, communicatieve gehalte, houding tegenover stof, gesprekspartners in de literatuur en deelnemers aan de module) en schriftelijk tentamen.

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein Kerk en civil society Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: Code: MAKS5 Toetsvorm: Presentaties, essay, vraagstelling


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Leerdoelen (eindtermen 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9) De student 1 heeft grondig inzicht in de theologisch-ethische benadering van vragen rond de verhouding tussen de kerk en de hedendaagse samenleving, met name toegespitst op de vragen rond de christelijke publieke roeping in een niet meer christelijke samenleving (MAddKS3, MAddKS4); 2 is in staat op een zelfstandige, actuele en maatschappelijk relevante manier deel te nemen aan de verdergaande bezinning over deze vragen (MAddKS3, MAddKS4). Inhoud en werkvormen Hoorcolleges, zelfstudie, essay en praktijkbezinning. Typerend aan deze module is dat de student als christen moet participeren in een maatschappelijke praktijk en daarop ook theologisch moet reflecteren. Daarbij kan het gaan om werkzaamheden in diaconale setting, in de media, of in het publieke debat. Deze participatie kan ook door het jaar heen gespreid worden (met reflectie 3 ECTS). Het essay kan helpen om te komen tot een thema voor het eindonderzoek. Literatuur (zie bij vorige module Politieke Theologie) A. Shanks, Civil Society, Civil Religion J. Heffernan Schindler, Christianity and Civil Society: Catholic and neocalvinist perspectives A. van Harskamp, Van fundi’s, spirituelen en moralisten: over civil society en religie. Toetsing Beoordeling presentaties, essay over een zelfgekozen en goed te keuren kleine vraagstelling (voor

zover van toepassing worden in de feedback op het essay de criteria voor eindscriptie/ afstudeervoordracht betrokken).

Bijvak Docent: Collegeperiode: Code: Toetsvorm:

A.L.Th. de Bruijne MAKS6


6

MA001

Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden! Bij voorkeur op het terrein van het specialisatietraject en buiten de TU Kampen. Eventueel te vervangen door aanvullende literatuurstudie. Alles in overleg met en na goedkeuring van de studieleider. Wanneer de student een bijvak aan een andere universiteit gaat volgen, dient hij / zij daarvoor eerst toestemming te vragen aan de examencommissie van de TUK. Dit kan door een gemotiveerd verzoek te sturen naar [email protected]. De examencommissie vergadert maandelijks en de data worden op de website bekend gemaakt.

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht

Afstudeerscriptie en voordracht Docent: A.L.Th. de Bruijne Collegeperiode: D Code: MAKS7 Toetsvorm: Scriptie, Voordracht


17,5


Deze variant wordt in het collegejaar 2014/2015 niet aangeboden!

Leerdoelen (eindtermen 1 t/m 9) De student 1 is in staat op een wetenschappelijke wijze morele en ethische problemen op te lossen (MAddKS 1, MAddKS2); 2 heeft grondige kennis van minstens één deelterrein van materieel-ethische bezinning (MAddKS3); 3 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van zelfstandig onderzoek participeren in het wetenschappelijk-ethisch debat over de publieke roeping van christenen in de actuele maatschappelijke context (MAddKS4). Inhoud en werkvormen Zelfstandig onderzoek, groepsfeedback, persoonlijke feedback door docent Fasering a. Inlezen en vervaardigen probleemstelling (3 EC). Bespreken tijdens werkbijeenkomsten (ook met andere studenten); b. Literatuurstudie / onderzoek (6 EC); c. Schrijven (6 EC); Op het eerste hoofdstuk volgt nog feedback tijdens werkbijeenkomsten; d. Afwerken (2 EC); e. Afstudeervoordracht (1 EC). Toetsing De beoordeling van het afstudeerwerk vindt plaats volgens het Scriptiereglement.

Kerkgeschiedenis Studieleider: E.A. de Boer, gastdocenten Leerdoelen De student 1. onderkent de hermeneutische vragen die aan de beoefening van de kerkgeschiedenis in het heden ten grondslag liggen (ma-EC 5-6); 2. typeert de zestiende en (vroege) zeventiende eeuw als vroegmoderne geschiedenis van kerk en theologie in het raam onder het aspect van periodisering van de kerkgeschiedenis (ma-EC 1-2); 3. toont inzicht in de fasen en patronen die in de historiografie van de Reformatiegeschiedenis onderscheiden kunnen worden (ma-EC 2); 4. onderscheidt de nieuwe literatuur over de Reformatie in Europa in het algemeen en de Nederlanden in het bijzonder (ma-EC 3); 5. is in staat om met gebruikmaking van handboeken en secundaire literatuur bronteksten uit de 16e en 17e eeuw te lezen en interpreteren binnen de politieke, sociale en religieuze context van het verleden en op een uitgekozen thema te demonsteren (am-EC 4, 6); 6. verwoordt en demonstreert de betekenis van de kerkgeschiedenis voor kerk zijn in het heden (am-EC 4-6).

Project: Hoe katholiek is het Calvinisme? De reformatoren van de 16e eeuw wilden geen nieuwe kerk beginnen. Zij sloten aan bij het appèl om reformatie in hoofd en leden. Wanneer de kerk breekt met dwaalleer en misstanden keert zij terug naar haar oorspronkelijke gestalte. Toch was het effect van deze vernieuwingsbeweging dat er kerken naast de Rooms-katholieke ontstonden en dat verschillende confessies de kaart van Europa kleurden. In deze specialisatie is de geschiedenis van de Reformatie in de Nederlanden het centrum, maar wordt die in Europese en interconfessionele context geplaatst. Met het oog op de herdenking van de synode van Dordrecht in 2018-2019 kijken we ook vooruit. Hoe ziet het veel-stromenlandschap van de confessies eruit wanneer de Gereformeerde religie zich consolideert (Canones, kerkorde)? Wat is uiteindelijk het calvinisme dat A. Kuyper tot het meest eigen aan de Nederlandse volksziel verklaart en dat de kerkgeschiedenis van de vorige eeuw zo diepgaand beïnvloedde. Vandaag is er in bijv. Noord-Amerika een renaissance van het Nederlands neo-Calvinisme aan de gang. Het internationaal karakter van het Calvinisme geeft enig recht om naar het katholiek karakter van deze stroming te vragen. Het is mogelijk een thema te kiezen dat in de verschillende modulen in het oog gehouden wordt en dat (mogelijk) voorbereid op de scriptie.

Uitwerking Module MAKG I: Terugkeer naar de vroegchristelijke kerk EC: 6 Code: MAKG 11 Docent: E.A. de Boer, gastdocenten Overzicht van de patristiek met focus op de Renaissance en het humanisme als aanzet tot nieuwe studie van de geschriften van de (gecanoniseerde) kerkvaders. Leerdoelen De student 1. Kent de belangrijkste indeling van de patristiek naar perioden, kerkvaders en concilies; 2. Vindt bibliografisch de weg naar de belangrijkste vindplaatsen van kerkvader-teksten uit de zestiende eeuw (edities, florilegia, overzichtswerken als Institutie); 3. Vindt bibliografisch de weg naar en maakt gebruik van de belangrijkste moderne edities en vertalingen van kerkvader-teksten; 4. Evalueert het beroep op de patres ten aanzien van de belangrijkste thema’s uit Augustinus’ en Cyprianus’ geschriften in zowel de Rooms-katholieke als de reformatorische receptie in de zestiende eeuw; 5. Begrijpt het beroep op kerkvaders als autoriteit (de ‘auctoritas patrum’) in het wetenschappelijk debat.

Werkvormen Introductie van de module; leesverslagen; gebruik van digitale bronteksten (source assignment); contacturen; essay (1 EC). De themakeuze van het te schrijven essay mag gericht zijn op de scriptie. Literatuur Augustinus, Aurelius, Vier anti-pelagiaanse geschriften (inl. Anthony Dupont – Matthijs Lamberigse; vert. I. Wisse – Raf Debaene (2014). Backus, Irena (ed.), The Reception of the Church Fathers in the West, 2 vols. (Boston – Leiden: Brill, 2001) (nog te kiezen opstellen). Boer, Erik A. de, ‘Guy de Brès’s Le baston de la foy chrestienne. From Personal Notebook to Patristic Anthology (1555-1565)’, Zwingliana 40 (2013), 73-100. Boer, Erik A. de, ‘The articles on Scripture in the Confessio Belgica and in Le baston de la foy chrestienne, in: The Belgic Confession at 450. Analecta Bruxelliana 15 (2012), Andreas J. Beck, Erik A. de Boer, Peter De Mey, Doris Lambers-Petry, Guy Liagre, Peter Tompson (eds.), 105-122. Boer, Erik A. de, ‘Augustine on Election: the Birth of an Article of Faith’, in Acta Theologica 2012/2, 52-71. Cyprianus, De Lapsis and De Ecclesiae Catholicae Unitate, ed. and transl. Maurice Bénévot (Oxford: Clarendon Press, 1971)

Goudriaan, Aza, ‘Cyprian’s De ecclesiae catholicae unitate: Why Did Reformed Theologians Consider It a Useful Book?’, in: Bakker, Henk – Geest, Paul van – Loon, Hans van (eds.), Cyprian of Cathage. Studies in His Life, Language and Thought [Late Antique History and Religion 3] (Leuven – Paris – Walpole: Peeters, 2010), 225-241. Oort, J. van (ed.), De kerkvaders in de Reformatie en Nadere Reformatie (Zoetermeer: Boekencentrum, 1997). Toetsing Beoordeling van 2 à 3 leesverslagen in contacturen. Het gemiddelde van het totaal aantal KAVVs moet voldoende zijn. Beoordeling van 1 à 2 source assignment(s). Het gemiddelde moet voldoende zijn. Beoordeling van het essay.

Module MAKG II: De calvinisme en de confessionalisering van Europa EC: 6 Code: MAKG12 Docent: E.A. de Boer Deze module leidt de master-student verder in de reformatie van de 16e eeuw in en volgt de lijnen van confessievorming. Centraal staat wat het proces van ‘confessionalisering’ betreft: lutheranisme, zwinglianisme, calvinisme (Parijs 1559), anabaptisme (Schleitheim), en het katholicisme van de Contra-reformatie (Trente). Leerdoelen De student 1. kan de hoofdlijn traceren van de ontwikkeling van de verschillende reformatorische stromingen in 16e eeuws Europa; 2. kan onderscheiden tussen de belangrijkste reformatorische stromingen die in de verschillende confessionele begrenzing uitkomen of daardoor uitgesloten worden; 3. kan de verschillende confessies naar vorm en inhoud typeren; 4. kan zich verhouden tot historiografische discussies over de ontwikkeling van de Reformatie (Vorsten-, stads- en vluchtelingenreformatie, Zweite Reformation, Konfessionalisierung); 5. kan verband (continu of discontinu) leggen met de hedendaagse erfgenamen van deze confessies.

Werkvormen Introductie van de module; leesverslagen; gebruik van secundaire vakliteratuur en tijdschriften (source assignment); contacturen.

Literatuur Uit de volgende nieuwere literatuur wordt een pensum samengesteld: Benedict, Philip, Christ’s Churches Purely Reformed. A Social History of Calvinism (New Haven – London: Yale University Press, 2002). Janz, Denis R. (ed.), A People’s History of Christianity, vol. 5: Reformation Christianity (Minneapolis: Fortress Press, 2010). Janz, Denis R. (ed.), A Reformation Reader. Primary Texts with Introduction, 2. Ed. (Minneapolis: Fortress Press, 2008). MacCulloch, Diarmaid, Reformatie. Het Europese huis gedeeld, 1490-1700 (Utrecht: Spectrum – Standaard uitgeverij, 2003). Pettegree, Andrew (ed.), The Reformation World (London – New York: Routledge, 2000). Reid, W. Stanford (ed.), John Calvin. His Influence in the Western World (Grand Rapids MI: Academia Books – Zondervan Publishing House, 1982), 13-52; 75-138 (France, Netherlands, Germany), 173-237 (England, Scotland). M. te Velde red., Confessies. Gereformeerde geloofsverantwoording in zestiende-eeuws Europa (Heerenveen, 2009), 21-107 (H.A. Speelman, ‘Historische inleiding’). Toetsing Beoordeling van 2 à 3 KAVVs in contacturen. Het gemiddelde van het totaal aantal KAVVs moet voldoende zijn. Beoordeling van 1 à 2 source assignment. Het gemiddelde moet voldoende zijn. Beoordeling van het essay.

Bijvak: Minor EC: 6 Code: MAKG 14

Module MAKG III: De gestalte van de kerk van de Nederlanden in het publieke domein van 16e-17e (begin) eeuw EC: 6 Code: MAKG13 Docent: Dr. E.A. de Boer Na de eerste module over achtergronden van de Reformatie en de tweede over de landen van Europa zoomt deze module in op Nederland en de kleinere eenheden van de (Zeventien verenigde) provincies. Hier komt in beeld hoe de regionale omstandigheden van invloed waren op tempo en vorm waarin de Reformatie zich ontplooide. Leerdoelen De student 1. kan de belangrijkste conflicterende confessionele richtingen en kerkelijke structuren in het tijdvak identificeren en typeren (MAddKG 1); 2. kan uitleggen hoe geografische en bestuurlijke verdeling van de Zeventien Provinciën door de Opstand heengingen en welke gevolgen dit voor de Noordelijke en zuidelijke Nederlanden had (MAddKG 1); 3. kan beschrijven hoe de opleiding tot predikant gestalte kreeg en met welke doelen de universiteiten opgericht werden (MAddKG 1); 4. kan onderscheiden in welke fasen de organisatie van een kerkverband tijdens en na de vervolging voorbereid en geïmplementeerd werd (van voor ‘Wesel‘ tot aan Dordt 1618-19) (MAddKG 1); 5. kan samenhangen en eigenheid van confessie, kerkorde en liturgische geschriften onderscheiden (MAddKG 4); 6. kan het verband en de scheiding der machten van kerk en staat verklaren (MAddKG 1). Werkvormen In de werkcolleges worden vroege teksten gelezen uit Anastasius Veluanus, Der leeken Weg-Wijser, ed. F. Pijper [= Bibliotheca Reformatoria Neerlandica, vol. 4] (’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1906) naast de hertaling (ed. William den Boer) in de serie Klassiek licht (Barneveld, 2012). In hoorcolleges wordt de student ingeleid in de vraagstelling, historiografie, algemene handboeken en speciaalstudies. Source assignments: kennismaking met F.L. Rutgers ed., Acta van de Nederlandsche Synoden der zestiende eeuw, 2e druk (Dordrecht: J.P. van den Tol, 1980 = [Werken der Marnix-Vereeniging, serie ¼] ’s-Gravenhage: Martinus Nijhoff, 1889); J. Reitsma ed., Acta der Provinciale en particuliere synoden, gehouden in de Noordelijke Nederlanden gedurende de jaren 1572-1620, 8 dln. (Groningen: Wolters, 1892-1899); diverse classicale acta (in: Rijks Geschiedkundige Publicatiën. Kleine Serie). Het essay is gericht op de historiografie van de wordingsgeschiedenis van het kerkverband, zoals die in de 20e eeuw geschreven is.

Literatuur Boer, Willam den, Calvijn en het Nederlandse Calvinisme [Apeldoornse Studies 53] (Apeldoorn; Theologische Universiteit, 2009).Kamphuis, J., Zo vonden wij elkaar. Het begin van het Nederlands gereformeerde kerkverband, de synode van Emden, 1571 (Groningen: De Vuurbaak, [1971]). Noordzij, Huib, Handboek van de Reformatie. De Nederlandse kerkhervorming in de 16e en 17e eeuw, 2e herziene en uitgebreide druk (Utrecht: Kok, 2012). Spijker, W. van ‘t, ‘De acta van de synode van Middelburg (1581)’, in: De Nationale synode te Middelburg in 1581. Calvinisme in opbouw in de noordelijke en zuidelijke Nederlanden [Werken uitgegeven door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappel, vol. 1] (Middelburg, 1981), 64-126. Veen, Mirjam van, Een nieuwe tijd, een nieuwe kerk. De opkomst van het ‘calvinisme’ in de Lage Landen (Zoetermeer: Uitgeverij Meinema, 2009). Toetsing Beoordeling van 2 à 3 KAVVs in contacturen. Het gemiddelde van het totaal aantal KAVVs moet voldoende zijn. Beoordeling van 1 à 2 source assignment. Het gemiddelde moet voldoende zijn. Beoordeling van het essay.

Module KGMA IV: De (inter-)nationale synode van Dordrecht 1618-19 en het ontstaan van de Canones EC: 6 Code: MAKG 16 Docent: E.A. de Boer In deze module maakt de student nader kennis met de late 16e en vroege 17e eeuw waarin de gereformeerde religie in verschillende Europese landen geïnstitutionaliseerd is. De scholastieke methode deed zijn intrede in theologisch onderwijs en stempelt het discours. Heeft deze de theologie van haar reformatorische wortels vervreemd? Focus is de orthodoxie als theologische context van de Synode van Dordrecht 1618-19. Door vertegenwoordiging vanuit Duitsland, Engeland en Schotland was er sprake van Europees debat over de kwesties die in de Remonstrantie aan de orde gesteld waren. Met het 400-jarig jubileum in het vooruitzicht zijn royale bronpublicaties te verwachten en openen zich perspectieven voor historisch en theologisch onderzoek. Deze module staat in verband met het onderdeel Reformed Orthodoxy in het TUA/TUKonderzoeksprogramma Early Modern Reformed Theology.

Leerdoelen De student kan

1. onderscheiden tussen de (geo-)politieke, geografische en kerkelijke factoren die het bijeenroepen en de samenstelling van de nationale synode te Dordrecht 1618-19 bepaald hebben; 2. de hoofdlijn a. van gebeurtenissen in het decennium voorafgaand aan de Nationale Synode en b. van de zittingen van de Synode zelf inhoudelijk geïnformeerd weergeven en duiden; 3. in hoofdzaak verwoorden welke theologische themata die in de Remonstrantie vervat en in de Canones bestreden zijn en het verband van die themata met de confessies leggen; 4. benoemen welke historiografische beelden van de nationale synode te Dordrecht in de 19ee 21 eeuw gepresenteerd zijn en daarin een eigen positiekeuze verdedigen; 5. presenteren welke relevantie deze periode van de kerken theologiegeschiedenis heeft voor de oecumene van kerken en het gesprek tussen christelijke en evangelikale stromingen vandaag. Werkvormen Contacturen; source assigments in Acta, digitaal editieproject; 2 à 3 leesverslagen; biografie van een van de hoofdrolspeler ter keuze (1 EC). Literatuur Arminius, Jacobus, Verklaring , ed. G.J. Hoenderdaal (Lochum: De tijdstroom, 1960) of nieuwste Engelse vertaling. Boer, E.A. de, ‘“O, Ye Women, Think of Thy Innocent Children When They Die Young!”The Canons of Dordt between Polemic and Pastoral Theology’, in Aza Goudriaan – Fred van Lieburg, Revisiting the Synod of Dordt (1618-1619)[Brill’s Series in Church History 49] (Leiden – Boston: Brill, 2011), 261-290. Goudriaan, Aza – Fred van Lieburg, Revisiting the Synod of Dordt (1618-1619)[Brill’s Series in Church History 49] (Leiden – Boston: Brill, 2011) (te kiezen opstellen). Kaajan, H., De Groote synode van Dordrecht in 1618-1619 (Amsterdam, z.j.). Spijker, W. van ’t e.a. (eds.), De Synode van Dordrecht in 1618 en 1619 (Houten: Den Hertog, 1987).

Toetsing Beoordeling van 2 à 3 KAVVs in contacturen. Het gemiddelde van het totaal aantal KAVVs moet voldoende zijn. Beoordeling van 1 à 2 source assignment. Het gemiddelde moet voldoende zijn. Beoordeling van het essay.

Module MAKG V: Het Neocalvinisme van de late 19e en vroege 20e eeuw EC: 6 Code: MAKG 17 Docent: G. Harinck Deze module komt het calvinisme aan de orde in het spanningsveld van het seculiere en het religieuze die de moderniteit kenmerkt. Op welke wijze is aan het calvinisme in dit spanningsveld opnieuw vorm gegeven, tot welke uitkomsten heeft dit geleid, ook in vergelijking met het confessionaliseringsproces in de vroegmoderne tijd, en hoe wordt het neocalvinisme vandaag nationaal en internationaal (bijv. in Noord-Amerika, Korea) gewaardeerd. Leerdoelen De student kan 1. de context waarin het neocalvinisme in Nederland ontstond en ontwikkelde duiden en zijn nationale en internationale uitstraling verklaren; 2. uitleggen waarom het neocalvinisme in de cultuur van het moderne een dominante invloed won en verloor in de Nederlands samenleving, wat dit voor haar betekende en de verschillende fasen in dit proces onderscheiden en verklaren; 3. beschrijven hoe het neocalvinisme institutioneel in de kerk, de politiek, de media, de zorg gestalte kreeg en het belang van deze infrastructuur verklaren en problematiseren; 4. de verschillende hoofdpersonen in deze traditie duiden in hun verhouding tot elkaar en in hun context; 5. samenhangen en eigenheid van confessie, kerkorde en liturgische geschriften onderscheiden (MAddKG 4); 6. De relevantie van deze traditie aangeven voor kerk en samenleving nu. Werkvormen In hoorcolleges wordt de student ingeleid in de vraagstelling, historiografie, algemene handboeken en speciaalstudies. In de werkcolleges worden door studenten teksten gelezen en toegelicht van Kuyper, Bavinck, Schilder, Vollenhoven/Dooyeweerd. Het essay is gericht op een aspect uit de traditie van het neocalvinisme. Toetsing Per werkcollege wordt de inbreng van de leidende student beoordeeld. Beoordeling van het essay.

Literatuur Bratt, John H., ‘Dutch Calvinism in America’, in: Reid, W. Stanford (ed.), John Calvin. His Influence in the Western World (Grand Rapids MI: Academia Books – Zondervan Publishing House, 1982), 289306 (= 18 pag.); Bratt, James D., ‘De erfenis van Kuyper in Noord-Amerika’, C. Augustijn, J.H. Prins, H.E.S. Woldring (eds.), Abraham Kuyper. Zijn volksdeel, zijn invloed Delft: Meinema, 1987),in: 203-228.

George Harinck, Waar komt het VU-kabinet vandaan? Over de traditie van het neocalvinisme. Inaugurele rede (Amstelveen: AON Pers, 2007) 32 pag. George Harinck, Herman Paul en Bart Wallet (red.), Het gereformeerde geheugen. Protestantse herinneringsculturen in Nederland 1850-2000 (Amsterdam: Bert Bakker, 2009), de lemmata: 'Herman Bavinck', 433-441; 'Vrijmaking', 519-529 (= 18 pag.) Hart, D.G., Calvinism. A History (New Haven – London: Yale University Press, 2013). Kuyper, A., Het calvinisme. Stone lezingen (Soesterberg: Aspekt, 2002) 203 pag. M. Marsden, George M., ‘America’s “Christian” Origins: Puritan New England as a Case Study’, Reid, W. Stanford (ed.), John Calvin. His Influence in the Western World (Grand Rapids MI: Academia Books – Zondervan Publishing House, 1982), 309-321 (= 12 p).

Kerkrecht Studieleider: M. te Velde Leerdoelen De student 1 heeft gevorderde kennis van en inzicht in het kerkrecht ten aanzien van de belangrijkste voorvragen, de verankering in de Heilige Schrift, de hoofdlijnen van de geschiedenis en van de bestaande concepten van kerkinrichting alsmede van de actuele ontwikkelingen en discussies, met name rond de ambten; 2 is in staat zelfstandig een deelonderwerp uit het vakgebied te bestuderen en te doordenken op een wijze die recht doet aan Gods openbaring in de Schrift, de traditie van de kerk en de actuele leefwereld; 3 kan inzichten uit andere theologische disciplines en uit andere wetenschapsgebieden op verantwoorde wijze verwerken ten behoeve van het eigen studiethema; 4 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van eigen onderzoek bijdragen aan de wetenschappelijke bestudering van het kerkrecht; 5 is in staat met zijn kennis van het kerkrecht een eigen positie in te nemen in kerkelijke en maatschappelijke discussies. Project Het project vindt zijn aanleiding in de verschuivingen en onzekerheden die in brede kerkelijke kring waar te nemen zijn rond het patroon van ambten en functies in de kerk. Allereerst wordt het concept 'predikantschap' kritisch bevraagd. Moeten we daarmee verder in het traditionele spoor, waarin de predikant een allesdoener lijkt te zijn? Of is er vernieuwing nodig, hetzij door beperking tot enkele algemene kerntaken, hetzij door het organiseren van differentiatie, hetzij door de vorming van interlokale predikantenteams? En wat is daarbij de verhouding tussen WO-opgeleide en HBOopgeleide theologen? Aan de orde is ook het toedelen van grotere bevoegdheden aan sommige predikanten. Sluit de gereformeerde ambtenleer een bisschop uit? Is hier wellicht te denken aan zoiets als een superintendent of een moderator? Minimaal wordt wel de senior-predikant naar voren geschoven als middel om verschil in verantwoordelijkheid te creëren. Vervolgens staat ook het concept 'ouderlingschap' onder spanning. Daarin zitten een component besturen en een component pastoraat die de laatste decennia steeds moeilijker met elkaar te combineren blijken. Als tussenfiguur tussen predikant en ouderling ontwikkelt zich de functie van 'kerkelijk werker'. Ook schakelt men vrijwilligers in onder de naam 'pastorale assistenten'. Geen van beiden zijn ze ouderlingen, maar ze doen wel feitelijk pastoraal werk. De eigenlijke ouderlingen trekken zich dikwijls uit het eerstelijns pastoraat terug en zien zichzelf meer als toerusters en coördinatoren. Voor het diakenambt zijn soortgelijke bewegingen te constateren. Het werk van de diakenen wordt de laatste jaren in de Nederlandse samenleving opgewaardeerd in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2006). Tegelijk wordt hun profiel t.o.v. de ouderlingen er in een aantal gemeenten niet duidelijker op, waar hun bv. het ziekenbezoek wordt opgedragen, waar zij samen met een ouderling voor het jaarlijkse huisbezoek worden ingezet, of waar hun in de coördinatie van het wijkwerk of de kleine groepen een belangrijke rol wordt toebedeeld. De praktijk wacht niet de resultaten van theoretische bezinning af, maar heeft haar eigen dynamiek.

Op verschillende punten bestaat wijdverbreide onzekerheid over de identiteit van de basisambten: waar is de predikant eigenlijk voor? waar is de ouderling eigenlijk voor? En waar voor de diaken? Dit alles daagt theologen in de vakgroep ecclesiologie uit om erbij te zijn en een degelijke bijdrage aan de bezinning te leveren. Het specialisatieproject sluit nauw aan bij het officiële onderzoeksprogramma voor Kerkgeschiedenis en Kerkrecht van de TU Kampen en de TU Apeldoorn: Ambt en uitleg in historische context. In het kader van de specialisatie is onderzoek nodig naar de 'biblische Weisung' voor de ambtenleer. En vervolgens, hoe hebben de reformatoren eigenlijk de ambten afgebakend en ingevuld? Welke varianten waren er al in de 16e eeuw? Hoe is sindsdien in Nederland in de praktijk de invulling van ambten en functies geweest? Welke factoren uit Schrift, traditie en leefwereld leidden ertoe dat de laatste jaren allerlei onvrede en crisis rond de ambten is ontstaan? Welke gegevens en inzichten uit wetenschappen als sociologie en organisatie- en bestuurskunde kunnen we benutten? In welke richting liggen de nieuwe perspectieven? Dit project heeft allerlei verbindingslijnen met name met het vak Gemeenteopbouw en vraagt om goede verkenning van beleid en praktijk in de kerkelijke gemeenten.

Fase 1 Verdieping en verbreding Introductie in het ambten-discours Docent: M. te Velde Collegeperiode: Code: MAKR1 Toetsvorm: Leesverslagen, mondeling tentamen, essays


6

MA001

Leerdoelen De student 1 maakt kennis met een belangrijk discours op het gebied van de kerkinrichting; 2 maakt kennis met de stand van zaken in de kerkelijke praktijken en de vragen die daardoor worden opgeroepen; 3 ontwikkelt gevoeligheid voor de punten waarop nadere theologische doordenking van de ambtenleer nodig is; 4 is in staat om in actuele kerkelijke discussies oriëntatie en verheldering te bieden vanuit ecclesiologische bezinning. Werkvormen Literatuurstudie, werkcolleges met mondelinge presentatie, disputatie, lezing van sleutelteksten, schrijven van een recensie. Literatuur Kerkordes van diverse kerkgemeenschappen onderzoeken op de thematiek van ambten, diensten en functies. Capita selecta bestuderen uit: Jonker, W.D., Als een riet in de wind. Gedachten naar aanleiding van de huidige discussie rondom het

ambt, Kampen, 1970 Lekkerkerker A.F.N., Oorsprong en funktie van het ambt, 's-Gravenhage, 1971 Itterzon, van, G.P., Het kerkelijk ambt in geding, Kampen 1974 Velde, te, M., De afbakening van de ambten, De Reformatie 69 (1993-1994). Ook op www.kerkrecht.nl Borght, van der, E.A.J.G., Het ambt herdacht, De gereformeerde ambtstheologie in het licht van het rapport Baptism, Eucharist and Ministry (Lima 1982) van de theologische commissie Faith and Order van de Wereldraad van Kerken, Zoetermeer, 2000 Graafland C., Gedachten over het ambt, Zoetermeer, 1999 Heitink, G., Biografie van de dominee, Kampen, 2001 Kronenburg, J., Episcopus oecumenicus. Bouwstenen voor een theologie van het bisschopsambt in een verenigde reformatorische kerk, Zoetermeer, 2003 Post, H.A., De kerkelijk werker en het ambt, Kampen, 2006 Renkema-Hoffman, M., Naar een nieuwe kerkenraad. Een onderzoek naar de principiële uitgangspunten van een gereformeerde ambtsstructuur in de 21e eeuw, Apeldoorn, 2007 Recente artikelen uit vaktijdschriften en kerkelijke rapporten rond de ambten van predikant, ouderling en diaken. Wanneer meer studenten tegelijk in dit project participeren, bestuderen zij niet dezelfde literatuur, maar wordt relevante literatuur onder hen verdeeld en lezen zij via leesverslagen in elkaars studie mee. Toetsing Leesverslagen; een of meer essays over een aspect van de actuele ambtsdiscussies; mondeling gesprek. Fundamentele vragen en bijbelse verankering Docent: M. te Velde Collegeperiode: Code: MAKR8 Toetsvorm: Leesverslagen, mondeling tentamen, analyse, essay


6

MA001

Leerdoelen De student 1 raakt op de hoogte van de belangrijkste fundamentele vragen die in het kerkrecht een rol spelen; 2 kan ten aanzien van fundamentele beslissingen in het kerkrecht de voornaamste aspecten en argumentaties aanwijzen en benoemen; 3 ontwikkelt grondige kennis en een goede visie m.b.t. de wijze waarop bijbelse gegevens voor de inrichting en regering van de kerk betekenis hebben. Werkvormen Literatuurstudie, werkcolleges met mondelinge presentatie, disputatie, lezing van sleutelteksten, schrijven van een recensie.

Literatuur Capita selecta uit: Koffeman, L.J., Het goed recht van de kerk. Een theologische inleiding op het kerkrecht, Kampen, 2009 Rau, G., Reuter, H.R., Schlaich, K., ( red.), Das Recht der Kirche, I, Zur Theorie des Kirchenrechts, Gütersloh, 1997, capita selecta Müller, G., (red.), Theologische Realenzyklopädie, II, Berlijn en New York, 1989, lemma: Amt/Ämter/Amtsverständnis I-IV Müller, G., (red.), Theologische Realenzyklopädie, XVIII, Berlijn en New York, 1989, lemmata: Kirche, Kirchenrecht Campenhausen, von, A., Wiessner, G., Kirchenrecht – Religionswissenschaft, Stuttgart, Berlijn en Keulen, 1994, 7-63 Rutgers, F.L., Het kerkrecht in zoover het de kerk met het recht in verband brengt, Amsterdam, 1894, 5-44 Barrett, C.K, Kerk, ambt en sacramenten in het Nieuwe Testament, 's-Gravenhage, 1988e Brienen, T., Van ambt naar dienst. Een bijbelse visie op diensten en bedieningen, Kampen 2008 Brockhaus, U., Charisma und Amt. Die paulinische Charismenlehre auf dem Hintergrund der frühchristlichen Gemeindefunktionen, Wuppertal 1972 (en nieuwere drukken) Bronkhorst, A.J., Schrift en kerkorde. Een bijdrage tot het onderzoek naar de mogelijkheid van een"schriftuurlijke kerkorde", Den Haag, 1947 Bruggen, van, J., Ambten in de apostolische kerk. Een exegetisch mozaïek, Kampen, 1984 Tunstead Burtchaell, J., From synagogue to church : public services and offices in the earliest Christian communities, Cambridge, 1992 Campenhausen, von, H. Frhr., Die Begründung kirchlicher Entscheidungen beim Apostel Paulus. Zur Grundlegung des Kirchenrechts, Heidelberg, 1957 Campenhausen, von, H. Frhr., Bornkamm, H., Bindung und Freiheit in der Ordnung der Kirche, Tübingen, 1959 Coertzen, P., “Decently and in order”. A theological reflection on the order for, and the order in, the church, Leuven, 2004, capita selecta Drimmelen, van, L.C., Een troon voor het Woord. Opstellen over kerkrecht, Heerenveen 2007 Dulles, A., Models of the church. A critical assessment of the church in all its aspects, 6e druk Dublin, 1985 Hainz, J., (red.), Kirche im Werden. Studien zum Thema Amt und Gemeinde im Neuen Testament, München/Paderborn/Wien, 1976, capita selecta Ridderbos, J.H., 'Kerkelijke orde en kerkelijk recht in de brieven van Paulus' in: Ex auditu verbi. Theologische opstellen aangeboden aan prof.dr. G.C. Berkouwer ter gelegenheid van zijn vijfentwintigjarig ambtsjubileum als hoogleraar in de faculteit der godgeleerdheid van de Vrije Universiteit te Amsterdam, Kampen, 1965 Kertelge, K., (ed.), Das kirchliche Amt im Neuen Testament, Darmstadt, 1977 Ruler, van, A.A., Bijzonder en algemeen ambt, Nijkerk, z.j.1952. Schillebeeckx, E., Kerkelijk ambt. Voorgangers in de gemeente van Jezus Christus, Bloemendaal, 1980 Dam, van, C., The elder: Today's ministry rooted in all of Scripture, Phillipsburg NJ, 2009 Petry, B., Leiten in der Ortsgemeinde : allgemeines Priestertum und kirchliches Amt - Bausteine einer Theologie der Zusammenarbeit, Gütersloh, 2001

Honecker, M., 'Kirchenrechtliche Aufgaben und Probleme aus theologischer Sicht', in: Zeitschrift für Evangelisches Kirchenrecht, 41, 1996, 388-418 Toetsing Leesverslagen; essay; analyse van een representatieve tekst; mondeling gesprek. Verdieping historische kennis Docent: M. te Velde Collegeperiode: Code: MAKR9 Toetsvorm: Leesverslagen, mondeling tentamen, nota


6

MA001

Leerdoelen De student 1 kan in grote lijnen de ontwikkeling van de kerkinrichting in de diverse christelijke tradities schetsen; 2 verwerft goede kennis van de voornaamste thema's en concepten uit de geschiedenis van het gereformeerde kerkrecht, vooral zoals het zich in Nederland heeft ontwikkeld; 3 is in staat om historische en geldende kerkordes te analyseren en hun kenmerken en verschillen op vakkundige wijze te bespreken en te evalueren. Inhouden Het vroegchristelijke stelsel van kerkinrichting, met daarin een centrale plaats voor de bisschop, werd in een proces van eeuwen uitgebouwd tot één rooms-katholieke kerk onder de centrale leiding van de paus. In vooral de gereformeerde Reformatie van de 16 eeuw werd hier radicaal mee gebroken en werd een presbyteriaal-synodale kerkregering ingevoerd. Onder de erfgenamen van het calvinisme in de Angelsaksische wereld werd in de 17 eeuw een nog laagkerkelijker concept bepleit, dat vaak wordt aangeduid als congregationalistisch en/of independentistisch. Sinds 1800 hebben zich in het protestantisme andere concepten van kerkrinrichting ontwikkeld (zoals dat van de Nederlandse Hervormde Kerk sinds 1816) en zijn de bestaande concepten nader uitgebouwd. In de laatste decennia komen met name vanuit de oecumenische beweging en vanuit verschuivingen in de algemene cultuur nieuwe vragen en discussies op. Werkvormen Inleidend instructiecollege; literatuurstudie; vergelijkend onderzoek dat uitmondt in een korte scriptie; bespreking van de scripties in werkcolleges. Literatuur Rau, G., Reuter, H.R., Schlaich, K., (red.), Das Recht der Kirche, II, Zur Geschichte des Kirchenrechts, Gütersloh, 1995, capita selecta. Müller, G., (red.), Theologische Realenzyklopädie, II, Berlijn en New York, 1989, lemma: Amt/Ämter/Amtsverständnis V-VIII Müller, G., (red.), Theologische Realenzyklopädie, XVIII, Berlijn en New York, 1989, lemmata: Kirche und Staat, Kirchenordnungen

Müller, G., (red.), Theologische Realenzyklopädie, XIX, Berlijn en New York, 1990, lemma: Kirchenverfassungen Bouwman, H., Gereformeerd Kerkrecht I, Kampen,1928, 53-323 Bruijn, de, J., e.a. (red.), Geen heersende kerk, geen heersende staat. De verhouding tussen kerken en staat 1796-1996, Zoetermeer, 1998 Plomp, J., Beginselen van reformatorisch kerkrecht, Kampen, 1967 Spijker, van 't , W., e.a. (red.), De kerk. Wezen, weg en werk van de kerk naar reformatorische opvatting, Kampen, 1990, 301-338 Gassmann, B., Ecclesia reformata. Die Kirche in den reformierten Bekenntnisschriften, Freiburg-BazelWenen, 1968 Luttikhuis, B.A.M., Een grensgeval. Oorsprong en functie van het territoriale beginsel in het gereformeerde kerkrecht, Gorinchem, 1992, 9-74 Weerda, J.R., Nach Gottes Wort reformierte Kirche. Beiträge zur ihrer Geschichte und ihrem Recht, München, 1964 Hall, D.W. , Hall, J.H., (red.), Paradigms in polity. Classic readings in reformed and presbyterian church government, Grand Rapids, 1994 Sell, A.P.F., Saints: visible, orderly and catholic. The congregational idea of the church, Genève en Allison Park, 1986 Spijker, van 't , W., De ambten bij Martin Bucer, Kampen, 1970 Rieker, K., Grundsätze reformierter Kirchenverfassung, Leipzig, 1899 Schüle, Ch., Die Grundlagen des reformierten Kirchenrechts, 2e druk, Bazel, 1926 Trimp, C., Ministerium. Een introductie in de reformatorische leer van het ambt, Groningen 1982 Berkhof, H., Wat is er aan de hand met het ambt?, Den Haag, 1970 Rapport Het kerkelijk ambt van de commissie Van Ruler-Dokter, Den Haag, 1965. Balk, W., e.a., red., De kerk op orde? Vijftig jaar hervormd leven met de kerkorde van 1951, Zoetermeer, 2001 Gosker, M., Het ambt in de oecumenische discussie. De betekenis van de Lima-ambtstekst voor de voortgang van de oecumene en de doorwerking in de Nederlandse SoW-kerken, Delft 2000 Koffeman, L.J., Witte, H., (red.), Of all times and of all places. Protestants and catholics on the church local and universal, Utrecht 2001 Koffeman, L.J., Gestalte en gehalte. Oecumenisch-theologische en kerkrechtelijke implicaties van het visitekaartje van de VPKN, Kampen 1994 Dekker, G., Heitink, G., Samen op de goede weg? Een pleidooi voor een eigentijdse kerk, Baarn 2002 Toetsing Leesverslagen van 3 op te geven titels uit de literatuurlijst; Nota (± 15 pagina's) waarin 3 kerkordes uit diverse perioden en tradities met elkaar worden vergeleken; Evaluerend gesprek.

Bijvak: Religie en recht (RUG) Docent: Collegeperiode:

EC: Contacturen:

6

Code: Toetsvorm:

MAKR4 mondeling tentamen


MA001

Leerdoelen De student 1 krijgt inzicht in de plaats van de kerk in het burgerlijk recht, en in de vragen die daarbij vanuit de rechtswetenschap te stellen zijn. Inhouden In Nederland heeft de kerk vanouds een eigen positie in het burgerlijk recht. Die positie is vastgelegd in met name art. 6 van de Grondwet en in art. 2.2 van het Burgerlijk Wetboek. Aan de kerkgenootschappen is veel vrijheid gegund om zichzelf te organiseren en te besturen. Toch is zij in haar optreden in de samenleving en ook in haar interne functioneren niet volledig autonoom. In deze module wordt deze positie van de kerk in het commune recht met de implicaties ervan nader bestudeerd. Werkvormen Literatuurstudie. Toetsing Mondeling tentamen. Alternatieve opties In overleg is het ook mogelijk om een ander bijvak te kiezen. Daarbij zal het beoogde onderwerp voor de eindscriptie mee een rol spelen. Te denken is aan: canoniek recht, bv. aan de Faculteit Kerkelijk Recht in Leuven; oecumenica, bv. bij het centrum IIMO aan de Universiteit van Utrecht; rechtsfilosofie of rechtssociologie aan een van de Nederlandse universiteiten. Wanneer de student een bijvak aan een andere universiteit gaat volgen, dient hij / zij daarvoor eerst toestemming te vragen aan de examencommissie van de TUK. Dit kan door een gemotiveerd verzoek te sturen naar [email protected]. De examencommissie vergadert maandelijks en de data worden op de website van de universiteit bekendgemaakt.

Fase 2 Oriëntatie afstudeerterrein

Ambtenleer en ambtspraktijk in de gereformeerde traditie Docent: M. te Velde Collegeperiode: Code: MAKR10 Toetsvorm: Leesverslagen, mondeling tentamen, nota


12

MA001

Leerdoelen De student 1 heeft grondige kennis van de vraagstellingen, visies en concepten die in de gereformeerde traditie (met name in Nederland) sinds de 16 eeuw zijn ontwikkeld m.b.t. een van de ambten en kan daarin de belangrijkste parameters en argumentaties aanwijzen; 2 is in staat t.b.v. het kerkelijk gesprek en beleidsvorming op adequate wijze zijn kennis van het onder één genoemde in te brengen; 3 is in staat een aspect, visie of discussie uit dit onderzoeksveld zelfstandig en vakkundig te beschrijven en te analyseren en daarin transparant een eigen positie te bepalen. Werkvormen Inleidend instructiecollege; literatuurstudie; uitvoering van analyse-opdrachten; eigen onderzoek uitmondend in het schrijven van een korte scriptie (± 15 pp.); de resultaten worden in werkcolleges besproken. Literatuur Ginkel, De ouderling. Oorsprong en ontwikkeling van het ambt van ouderling en de functie daarvan in de Gereformeerde Kerk der Nederlanden in de 16e en 17e eeuw, Amsterdam, 1975 Huh, S.G., Presbyter in volle rechten. Het debat tussen Charles Hodge en James H. Thornwell over het ambt van ouderling, Groningen, 1972 Henderson, G.D., The Scottish ruling elder, Londen, 1935 Michaelis, W., Das Aeltestenamt der christlichen Gemeinde im Lichte der Heiligen Schrift, Bern, 1953 d'Espine, H., Les anciens. Conducteurs de l'Église, 2e dr.; Neuchatel en Parijs, 1946 Sykes, N., Old priest and new presbyter. Episcopacy and Presbyterianism since the Reformation with especial relation to the churches of England and Scotland, Cambridge, 1956 Versteeg, J.P., Nieuwtestamentisch profiel van de ouderling in: Koole, D., Velema W.H., red., Uit liefde tot Christus en Zijn gemeente. Een handreiking aan de ouderling, 2e druk; Kampen, 1982 Dankbaar, W.F., Over de voorgeschiedenis van het ouderlingenambt, bepaaldelijk in Oost- Friesland, in: Dankbaar, W.F., Hervormers en humanisten. Een bundel Opstellen, Amsterdam, 1978 McKee, E.A., Elders and the plural ministry. The role of exegetical history in illuminating John Calvin's theology, Genève, 1988 Merkle, B.L., The elder and overseer: one office in the early church, New York, 2003 Vischer, L., ed., The ministry of the elders in the Reformed Churches : papers presented at a consultation held in Geneva in August 1990, Bern, 1992 Literatuur uit bestuurs- en organisatiekunde, te kiezen aan de hand van de voornemens m.b.t. het afstudeeronderwerp. Toetsing Beoordeling van de scriptie; de scripties worden ook besproken met medestudenten in de afstudeergroep.

Fase 3 Afstudeerscriptie en voordracht Afstudeerscriptie en voordracht Docent: M. te Velde Collegeperiode: D

EC: Contacturen:

17,5

Code: Toetsvorm:

MAKR17 Scriptie, Voordracht



Leerdoelen De student 1 kan door middel van een schriftelijk werkstuk op basis van eigen onderzoek een zelfstandige bijdrage leveren aan de bezinning op kerkinrichting, ambten en structuren in een kerk in de gereformeerde traditie. Werkvormen Eigen onderzoek, afbakening van een onderwerp, vaststellen van doelstelling en vraagstellingen, beschrijven en evalueren van het resultaat. Tweewekelijkse voortgangsrapportage en eventuele bespreking van een ontwerp of een hoofdstuk. Afstudeervoordracht. Toetsing Beoordeling scriptie en voordracht volgens de normen van het scriptiereglement.

Studiegids Master Theologie Algemeen

Recommend Documents