Vertalen
2004 2005
Studiegids ma ster
Jaarrooster
Inleiding Deze studiegids bevat informatie over het masterprogramma Vertalen. U vindt hierin onder meer informatie over de programmaopbouw, de eindtermen en de lijst van cursussen die deel uitmaken van het programma. U kunt de cursusbeschrijvingen raadplegen in OSIRIS Online, in de universitaire onderwijscatalogus (www.osiris.uu.nl) en in de cursuskrant (www.let.uu.nl/cursuskrant). Tot slot vindt u achter in de gids huishoudelijke informatie van het masterprogramma. Het Opleidingsstatuut 2004/2005 van de Faculteit der Letteren is een aanvulling op deze studiegids. In het statuut staan de algemene universitaire en facultaire regelingen beschreven, inclusief de rechten en de plichten van zowel de studenten als de Universiteit Utrecht. Het Opleidingsstatuut verschijnt digitaal en is te vinden via StudiePunt Letteren Online (http://www.let.uu.nl/studiepunt). Meer informatie over de Letteren masters is te vinden op de facultaire homepage: http://www.let.uu.nl/masters.
Inhoudsopgave Deel I
Algemene informatie Jaarrooster Inleiding
Deel II
Informatie over het masterprogramma 1. Het Utrechtse onderwijssysteem ......................................................... 11 2. Doelstellingen en eindtermen .............................................................. 11 3. Onderwijsprogramma .......................................................................... 11 3.1 Algemene beschrijving ................................................................. 11 3.2 Eindtermen................................................................................. 12 3.3 Programmaopbouw ...................................................................... 12 3.3.1 Schema programma .......................................................... 14 3.3.2 Opbouw per opleiding ........................................................ 14 3.4 Scriptie ...................................................................................... 15 3.5 Vrijstellingen............................................................................... 16 3.6 Stage......................................................................................... 16 3.7 Studeren in het buitenland ............................................................ 17 3.8 Toekomstperspectieven ................................................................ 18 3.9 Studiebegeleiding ........................................................................ 18 4. Examen ................................................................................................ 19 4.1 Exameneisen .............................................................................. 19 4.2 Aanvraagprocedure...................................................................... 19 4.3 Titulatuur, judicia, diploma-uitreiking ............................................. 19 5. Cursusaanbod en schrijfprocedure ....................................................... 20 5.1 Inschrijfprocedure ....................................................................... 20 5.1.1 Faculteit der Letteren ........................................................ 20 5.1.2 Overige instellingen........................................................... 20 5.2 Shortlist cursusaanbod ................................................................. 21 5.3 Voorbereidende studiepaden ......................................................... 21
Deel III
Huishoudelijke informatie van het masterprogramma 1. Plaats binnen faculteit en instituut ...................................................... 25 2. Secretariaat, commissies, afdelingen ................................................... 25 3. StudiePunt Letteren ............................................................................. 25 4. Relevante instellingen.......................................................................... 26 5. Medewerkers ....................................................................................... 27
7
Deel II
Informatie over het masterprogramma
9
1.
Het Utrechtse onderwijssysteem
Binnen het bachelor-mastersysteem bestaat een complete academische opleiding uit twee fasen: de bachelorfase en de masterfase. Bacheloropleidingen duren drie jaar, de lengte van de masters varieert. Er zijn éénjarige masters en tweejarige research- en educatieve masters. In de masterfase specialiseert een student zich in wetenschapsbeoefening of beroepsuitoefening op academisch niveau. Voor elk masterprogramma geldt een toelatingsprocedure, maar elke student met een Utrechts bachelordiploma krijgt de garantie in te kunnen stromen in tenminste één van de Utrechtse masters. Een masteropleiding biedt één of meerdere masterprogramma’s aan. Afronding van een masterprogramma leidt tot het behalen van een masterdiploma. Toelating tot een masterprogramma loopt via de toelatingscommissie van de betreffende masteropleiding.
2.
Doelstellingen en eindtermen
Het masterprogramma Vertalen leidt primair op tot het beroep van vertaler of een aanverwant beroep waarbij talenkennis op academisch niveaum vertaalvaardigheid en creatieve schrijfvaardigheid gevraagd zijn. De masterstudent leert vertalen op basis van academisch inzicht in de problematiek van het vertalen en de rol ervan bij het oplossen van interlinguale communicatieproblemen. Om het doel te bereiken van hoogwaardige, professionele vertaalvaardigheid in en uit de vreemde taal worden intensief begeleide en praktisch gerichte vertaaltrainingen geboden, gebaseerd op methodische en theoretische reflectie en op de actuele inzichten uit de (vooral toegepaste) vertaalwetenschap. Er zijn steeds verschillende keuzemogelijkheden: vaktalig vertalen, literair vertalen of een combinatie van beide varianten.
3.
Onderwijsprogramma
3.1
Algemene beschrijving
In dit masterprogramma leer je vertalen, krijg je inzicht in vertaalproblematiek en word je geschoold in het oplossen van interlinguale communicatieproblemen. Hoofddoel is het bereiken van hoogwaardige, professionele vertaalvaardigheid in en uit de vreemde taal en op academisch niveau. De deelnemende vreemde talen zijn Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees en Spaans. Kern van het programma vormen cursussen waarin vertaald wordt en over vertalingen en vertalen wordt gereflecteerd: Gespecialiseerd vertalen in de vreemde taal en Gespecialiseerd vertalen in het Nederlands. Bij de verschillende talen worden vertalingen op verschillende, jaarlijks wisselende gebieden aangeboden: Algemeen vaktalig, Juridisch, Economisch en/of Literair. In het programma worden verder taaloverstijgende cursussen aangeboden die door elke student worden gevolgd, en wel op de volgende gebieden: de algemene vertaalwetenschap, methoden en technieken van het vertalen, de vertaalkritiek en de vertaalbeschrijving en vaktaal & terminologie. Daarnaast zijn er jaarlijks wisselende keuzecursussen, afhankelijk van het aanbod van de opleidingen, bij voorbeeld op het gebied van de literaire vertaling. In het jaarlijkse wisselende cursusaanbod kan worden bekeken in welke taal- en letterkundige cursussen vertalen en vertaalreflectie centraal staat Het masterprogramma Vertalen is gericht op Nederlandse bachelorstudenten met een afgeronde opleiding in een vreemde taal en op bachelors Taal- en Cultuurstudies (met taalvaardigheid in een vreemde taal op majorniveau) of een vergelijkbare studie. De master is ook bedoeld voor
11
buitenlandse – in het bijzonder Europese – studenten met Nederlands als moedertaal (uit Vlaanderen of elders) of anderstalige bachelorstudenten met een taal- en cultuurstudie, bij voorbeeld Nederlands, of een equivalent daarvan, die zich richten op vertalen als kennisgebied en als professionele vaardigheid. Ook zijn welkom: HBO-bachelors Vertalen of HBO-bachelors Vreemde talen met een voldoende taalvaardigheidsniveau in de vreemde taal (receptief near native niveau CEFR-niveau C, productief CEFR-niveau B) die zich richten op vertalen als kennisgebied en als professionele vaardigheid; over het algemeen zullen de vreemdetalenopleidingen, die beslissen over toelating, HBO-bachelors nog verplichten tot een schakelprogramma. Het programma wordt over het algemeen in het Nederlands (deels in het Engels) gegeven, met uitzondering van de taalspecifieke cursussen die per definitie tweetalig zijn: de overgangen tussen de talen in kwestie (waaronder het Nederlands als bron- of doeltaal) vormen juist het onderwerp van discussie en reflectie. De te verwerken literatuur is in hoofdzaak in het Nederlands en het Engels gesteld, met dien verstande dat al naar gelang de vreemde taal uiteraard ook anderstalige teksten gelezen, geanalyseerd en vertaald worden.
3.2
Eindtermen
Het masterprogramma Vertalen is gebaseerd op de volgende eindtermen: •
De afgestudeerden beschikken over ruime kennis op het gebied van de vertaalwetenschap, de methoden en technieken van het vertalen, de vaktaal, de tekstanalyse, de terminologie en de interculturele communicatie.
•
Zij zijn in staat deze (boven) genoemde kennis toe te passen en gespecialiseerde (vaktalige of literaire) teksten uit het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees of het Spaans in het Nederlands op professioneel niveau te vertalen.
•
Zij zijn in staat deze (boven) genoemde kennis toe te passen en gespecialiseerde (vaktalige of literaire) teksten uit het Nederlands te vertalen in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees of het Spaans.
•
De afgestudeerden beschikken over het vermogen om informatieoverdracht binnen een bepaald vakgebied tussen de taal- en cultuurgebieden van het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees of het Spaans en het Nederlands op gang te brengen, te bevorderen en te stroomlijnen.
•
Zij zijn in staat om binnen een bepaald vakgebied informatieoverdracht vanuit het Nederlands in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees of het Spaans en vice versa te bevorderen.
•
Zij beschikken over kennis van de mogelijkheden die automatisering op het terrein van databestanden, vakterminologieën en informatieoverdracht biedt, en over het vermogen om van deze mogelijkheden gebruik te maken.
3.3
Programmaopbouw
Het masterprogramma Vertalen kent twee startmomenten, in september en in februari. Aan het begin van het programma staat steeds een verplichte cursus vertaalreflectie. In september 2004 is dat ‘Methoden en technieken van het vertalen’, in februari een gevorderde cursus ‘Algemene Vertaalwetenschap’. Daarnaast worden de masterstudenten geacht vertalingen te maken en een vertaaldossier aan te leggen. Er is ruimte voor het kiezen van extra cursussen en voor het volgen van een stage. De helft van het aantal studiepunten wordt behaald met het werken aan een afstudeerproject (of scriptie). Kern van het programma is het vertalen zelf. De student maakt •
Individuele vertalingen in het kader van gespecialiseerde vertaalcursus
12
• •
Individuele vertalingen in het kader van een practicum Een individuele lange vertaling voorzien van methodisch commentaar
Hij legt hiertoe een vertaaldossier aan van een overeengekomen omvang dat aan het eind van de studie wordt overlegd. Ook paarsgewijs of in groep tot stand gekomen vertalingen worden daarin opgenomen. Uiteindelijk heeft een student op het moment dat hij/zij een stage gaat lopen een dossier samengesteld met een gewenste omvang van ca. 20 à 25.000 vertaalde woorden. Dit is de minimale voorwaarde om voldoende ervaring (en niveau) te kunnen garanderen voor een geslaagde stage en een goede afsluiting van de master. Dit aantal woorden kan bijvoorbeeld bereikt worden met de volgende soorten vertalingen: • • • • •
Individuele vertalingen tijdens de cursussen vertalen zelf (20 x 500 woorden) Individuele vertalingen in het skills lab / practicum (4 x 1000 woorden) Individuele lange vertaling (5000 woorden) Paarsgewijze vertalingen (2000 woorden in totaal) Groepsvertalingen (4000 woorden in totaal)
Het aantal woorden geldt beide richtingen. Gezien het feit dat in een stage alleen vertaald wordt in de moedertaal, kan het aandeel vertalingen in de moedertaal groter zijn dan het aandeel vertalingen uit de moedertaal (sommige langere vertalingen, bij voorbeeld de literaire zullen over het algemeen in de moedertaal gemaakt worden). De aandachtspunten van het programma liggen verder steeds op de gebieden van de algemene vertaalwetenschap en haar deelgebieden; de praktijk en theorie van het vaktalige vertalen; de praktijk en theorie van het literaire vertalen; de vertaalmethodiek en de kennis van de vertaalproblematiek; de vertaalkritiek en de vertaalbeschrijving; de vaktaal en de terminologie in vertaalperspectief; de vertaalgeschiedenis. Het masterprogramma Vertalen wordt opgezet als een combinatie van regulier masteronderwijs en tutorials, individueel of in kleine groepen. Masterstudenten kunnen rekenen op een individueel maatgegeven programma dat hen de mogelijkheid biedt intellectuele en creatieve talenten te ontplooien en toe te spitsen op tekstsoorten die hun interesse hebben. Het onderwijs zal kleinschalig van opzet zijn, activerend en intensief qua inhoud en begeleiding. Er zal gewerkt worden met gevarieerde, gerichte opdrachten, die zowel zelfstandig als in groep, zowel intern als in bepaalde gevallen extern begeleid worden. Het masterprogramma Vertalen kent een omvang van 60 ECTS-credits en duurt in principe 1 jaar (voltijds). Het kent de volgende opbouw: • • • •
15 ECTS vertalen (taalspecifieke vertaalcolleges, vertaaltutorials, skills lab voor het begeleid uitvoeren van vertaalopdrachten) 15 ECTS taaloverstijgende vertaalreflectie 20 ECTS scriptie, afstudeerproject of mastervertaling, eventueel inclusief 7.5 ECTS stage 10 ECTS cursussen naar keuze, afhankelijk van de gekozen variant (vaktalig of literair, in bijzondere gevallen vertaalwetenschappelijk).
13
3.3.1
Schematische opbouw van het masterprogramma Vertalen 2004/2005
Onderwijsperiode
1
Gespecialiseerd Vertalen I
Afstudeerproject/ scriptie
Duits (200400741) Engels (200400431) Portugees (200400202) Spaans (200400248)
Individuele vertaalopdracht
Shakespeare and the Language of Translation (200400307)
Gespecialiseerd Vertalen II
Afstudeerproject/ scriptie
Vaktaal & Terminologie (200400715) Linguaggi Settoriali Italiaans (200400161) Algemene Vertaalwetenschap II (200400718)
Gespecialiseerd vertalen I Frans (200400272)
Duits (200400743) Portugees (200400200) Spaans (200400250) Frans (200200417)
3
3.3.2
Stage – theorie en praktijk
Vertalen Italiaans (200300474)
2
4
Individuele vertaalopdracht
Methoden & technieken van het vertalen (200400737)
Betekenisproblemen bij het vertalen (200400412)
Individuele vertaalopdracht
Individuele vertaalopdracht
Afstudeerproject/ scriptie
Stage – theorie en praktijk Die literarische Übersetzung – De literaire vertaling (200400695) Stage – theorie/praktijk Stage – theorie en praktijk
Opbouw per opleiding
De masterstudent bepaalt de invulling van zijn masterprogramma in overleg met de mastertutor. Dit levert een zekere variatie aan invullingen op, afhankelijk van externe factoren (tijdstip en duur van de stage bij voorbeeld) en interne factoren (startmoment; verschillen per opleiding; actueel cursussenaanbod). Individuele vertaalopdrachten vormen een manier van invullen van het programma. Hieronder, ter illustratie, opleidingsspecifieke informatie: Italiaans De cursus Vertalen Italiaans (200300474; blok 1) biedt een intensieve oefening in het vertalen van verschillende teksten van populair wetenschappelijk tot literair, zowel vanuit het Nederlands als vanuit het Italiaans. Aan bod komen verschillende vertaaltechnieken, stijlniveau’s, culturele verschillen en orientatie op de doelgroep. In het kader van de cursus Linguaggi settoriali (20040016; blok 2), die typische kenmerken van vaktalen bestudeert, wordt er in een practicumgedeelte intensief geoefend met het vertalen zowel vanuit het Nederlands, als vanuit het Italiaans. Het gaat om verschillende soorten teksten van specialistische aard.
14
Portugees Portugees biedt in 2004-2005 twee vertaalcursussen aan waarvan de eerste (200400202 in blok 2) teksten uit het juridische domein centraal stelt. In blok 3 ligt de nadruk op literaire teksten (200400200). Engels Engels biedt in het jaar 2004-2005 twee keuzecursussen aan: Shakespeare and the Language of Translation (200400307 in blok 2) en Betekenisproblemen bij het vertalen (200400412 in blok 4). Beide cursussen kunnen door alle masterstudenten gevolgd worden. Met de cursus Praktisch Vertalen (200400431) en individuele opdrachten kan de masterstudent Engels zijn vertaalprogramma invullen. Frans Het Franse masterprogramma kent de cursussen Gespecialiseerd vertalen I Frans (200400272 in blok 1), waaraan in blok 3 een practicum gekoppeld wordt (200200417). Het practicum wordt gevolgd in een computerleerzaal, maar kan afhankelijk van beschikbare faciliteiten ook thuis worden uitgevoerd. Spaans Ook bij Spaans komen de twee vertaalrichtingen aan bod, Spaans-Nederlands en NederlandsSpaans. Spaans biedt twee vertaalcursussen aan in het masterprogramma Vertalen (200400248 in blok 2 en 200400250 in blok 3). Duits Bij Duits wordt een reflectiecursus op het gebied van de literaire vertaling aangeboden (Die literarische Übersetzung, 200400695, blok 3) dat eventueel ook als tutorial gevolgd kan worden. Deze cursus staat open voor studenten, niet alleen die van Duits. In hetzelfde blok 3 wordt bij Duits in de vertaalcursus Gespecialiseerd Vertalen II (200400743) de mogelijkheid geboden te variëren: men kan kiezen tussen een literaire en een niet-literaire variant. Voor de literaire variant is de vertaalrichting Duits-Nederlands de gangbare (hier wordt het moedertaalprincipe gehanteerd). Bij het samenstellen van het vertaaldossier en in de cursus Gespecialiseerd vertalen (200400741) zal de andere vertaalrichting aan bod komen. Vertaalwetenschap In elk blok wordt een vertaalreflectiecursus aangeboden. In de blokken 1 en 3, de blokken waarin de masterstudenten het programma binnenkomen, zijn de twee verplichte cursussen geprogrammeerd: Methoden en technieken van het vertalen en Algemene Vertaalwetenschap II. De masterstudent kan daarnaast zijn programma toespitsen en uitbreiden met keuzecursussen in de blokken 2, 3 en 4. In blok 2 is de cursus geprogrammeerd die de professionele variant versterkt: Vaktaal en terminologie. In de blokken 2 en 3 worden via Engels en Duits twee cursussen aangeboden die de literaire en de vertaalwetenschappelijke accenten versterken: Shakespeare and the Language of Translation en Die literarische Übersetzung. Tot slot kan in blok 4 de cursus Betekenisproblemen bij het vertalen worden gekozen.
3.4
Afstudeerproject of Scriptie
Het onderwijs in het masterprogramma Vertalen stoelt op onderzoek dat in Utrecht verricht wordt op het gebied van het vertalen. Er is een directe link tussen de opzet van het masterprogramma en vertaalonderzoek: het vertaalonderwijs gaat uit van de wederzijdse bevruchting van theorie en praktijk. Binnen het onderzoeksinstituut voor Cultuur en Geschiedenis wordt onderzoek naar vertalingen verricht in de projectgroep letterkunde (thema: cultureel contact). Binnen het masterprogramma wordt de student geacht te beschikken over de academische vaardigheden om zelfstandig onderzoek te doen. In een scriptie of eindwerkstuk van het masterprogramma Vertalen komen de aspecten theorie en praktijk samen. De student laat zien over welke academische vaardigheden en over welk niveau hij beschikt.
15
Het programma wordt naar keuze afgerond met a) een masterscriptie waaruit de academische vorming van de masterstudent Vertalen blijkt; deze wordt taalspecifiek (talenpaar-specifiek) ingevuld en is geschreven op het gebied van het vertalen en de vertaalwetenschap, of b) met een afstudeerproject, bij voorbeeld een gericht samengesteld portfolio met vertalingen en toelichtingen daarbij op een bijzonder gebied, waarmee de student zich profileert en zich in de markt presenteert, of c) een professionele eindopdracht in de vorm van een becommentarieerde langere vertaling of een in samenspraak met het veld (stagegever) overeengekomen andere masterproeve van vertalen. Een stage kan ook deel uitmaken van het afstudeerproject of de eindopdracht (voor maximaal 7.5 ECTS). Voor de duidelijkheid: een stage kan altijd gekozen worden in het keuzedeel van het masterprogramma (omvang van de stage in overleg met de mastertutor). De totale omvang van scriptie, afstudeerproject of eindopdracht is 20 ECTS. Er zijn dus feitelijk twee varianten mogelijk: • variant A met een afstudeerproject/scriptie voor 20 ECTS • Variant B idem, echter inclusief een stage van 7.5 ECTS De student wordt begeleid door twee docenten naar keuze, een daarvan van haar of zijn eigen vreemde-talenopleiding. De scriptie, het afstudeerproject of de eindopdracht worden afgesloten met een mondelinge sessie waarop de student zich verdedigt. 3.5
Vrijstellingen
Studenten die op het competentieterrein van het masterprogramma Vertalen cursussen buiten deze master hebben gevolgd of anderszins relevante ervaringen hebben opgedaan (bij voorbeeld door een vertaalstage, in Nederland of in het taalgebied van studie), komen in aanmerking voor vrijstelling. Gedocumenteerde aanvragen zijn te richten aan de examencommissie van de vreemde-talenopleiding, die de uiteindelijke beslissing neemt. Het is raadzaam hierover vooraf met mastertutor of masterprogrammacoördinator te overleggen. 3.6
Stage
Een stage biedt studenten de mogelijkheid praktijkervaring op te doen op het terrein van hun studie, verschaft studenten inzicht in hun kennis en vaardigheden en vormt zo een goede voorbereiding op een baan na de studie. Gedetailleerde informatie over de stage kunt u vinden in de facultaire stageregeling. Deze is te verkrijgen bij het StudiePunt Letteren (Drift 8). De handleiding staat ook op internet (www.let.uu.nl/stage). De Faculteit der Letteren kent een groot aanbod van stageplaatsen. Vacante stageplaatsen worden gepubliceerd op internet, de stagezuil in het StudiePunt Letteren en in het U-blad. Buiten dit aanbod om kunt u ook zelf een stageplaats aandragen. Het masterprogramma Vertalen beveelt zijn masterstudenten, met name diegenen die zich richten op de vaktalige, professionele varianten, ten zeerste aan een stage in zijn individuele programma te integreren. De stage kan ook (voor een omvang van 7.5 ECTS) deel uitmaken van het verplichte afstudeerproject. In bijzondere gevallen kan tevens een langere stage worden gevolgd, mits voldaan wordt aan de met de tutor en de programmacommissie overeengekomen samenstelling en omvang van het vertaaldossier. Voor stageplaatsen wordt door het masterprogramma nauw overlegd met vooraanstaande vertaalbureaus, leidende organisaties van vertaalbureaus, culturele instellingen en (nationale en Europese) overheden teneinde de hoogwaardigheid van de stageplaats te garanderen. Meer informatie over stages is te verkrijgen bij de facultaire stagecoördinator.
16
Facultaire stagecoördinator Floris Tyl Drift 8, kamer 0.04 3512 BS Utrecht tel. : (030) 253 6103 spreekuur op afspraak:maandag 11.00 - 12.00 uur inloopspreekuur:donderdag 11.00 - 12.00 uur afspraken: via het StudiePunt Letteren, tel.: (030) 253 6285 e-mail:
[email protected] internet: http://www.let.uu.nl/stage
3.7
Studeren in het buitenland
Is een studieperiode in het buitenland een vast onderdeel van uw masterprogramma, neemt u dan contact op met de coördinator van het betreffende programma en de coördinator Internationalisering voor informatie over mogelijkheden en eisen. U kunt, afhankelijk van het programma, studeren in het buitenland, maar ook onderzoek doen of stage lopen. Er zijn op facultair en universitair niveau verschillende beursmogelijkheden en er wordt met veel universitaire instellingen zowel binnen als buiten Europa samengewerkt. Uitgebreide informatie over studeren in het buitenland, de verschillende uitwisselingsprogramma’s, beursmogelijkheden, en aanmeldingsprocedures kunt u opvragen bij het facultaire International Office op Drift 8. Informatie is ook te vinden op http://www.let.uu.nl/international. Voor de uitwisselingsprogramma's op universitair niveau en beurzen via culturele akkoorden met andere landen kunt u het best de brochure Studeren in het buitenland raadplegen. Deze brochure is verkrijgbaar bij het StudiePunt Letteren en het International Office of bij Bureau Buitenland in het Bestuursgebouw, Heidelberglaan 8 (Uithof) tel. 030- 2532696. Bij Bureau Buitenland is eveneens nadere informatie te verkrijgen over aanmeldingen selectieprocedures voor deze uitwisselingsprogramma's. Ook liggen daar studiegidsen van buitenlandse universiteiten en studentverslagen over buitenlandstudie ter inzage. Coördinator International Office Faculteit der Letteren Marlies Bussemaker Drift 8, kamer 0.04 3512 BS Utrecht tel.: (030) 253 6046 inloopspreekuur: dinsdag 10.00-12.00 uur en donderdag 12.30 – 14.30 uur. afspraken: via het StudiePunt Letteren, tel.: (030) 253 6285 e-mail:
[email protected] internet: http://www.let.uu.nl/international Bureau Buitenland Universiteit Utrecht Bestuursgebouw, Heidelberglaan 8, kamer 1.36. inloopspreekuur: werkdagen van 13.00-17.00 uur afspraken: via secretariaat (tussen 9.00-12.00 uur) tel.: (030) 253 2696 e-mail:
[email protected] internet: http://www.uu.nl/bureaubuitenland (doorklikken naar uitwisselingsprogramma’s) Voorstellen voor het volgen van studieonderdelen (cursussen of stages) aan binnenlandse en buitenlandse onderwijsinstellingen kun je indienen bij de examencommissie van je opleiding (Duitse taal & cultuur, Engelse taal & cultuur, Franse taal & cultuur, Italiaanse taal & cultuur, Portugese taal & cultuur en Spaanse taal & cultuur) die bij de beoordeling worden geadviseerd door de programmacommissie van het masterprogramma Vertalen. De scriptie is hiervan uitgezonderd: deze dient te worden geschreven onder begeleiding van een docent die bij het Utrechtse programma Vertalen betrokken is.
17
3.8
Toekomstperspectieven
Dit 1-jarige programma bereidt de student voor op academische beroepen buiten het wetenschappelijk onderzoek. Hier moet in de eerste plaats gedacht worden aan het beroep van vertaler: van algemene, vaktalige en ook literaire teksten. Het beroep kan nationaal en internationaal worden uitgeoefend: zowel zelfstandig en free lance als binnen een instelling of op een vertaalbureau. Concreet moet hier worden gedacht worden aan internationaal en nationaal opererende vertaalbureaus en vertaalafdelingen van bedrijven en Nederlandse en Europese overheden (ministeries, instanties et cetera). Afgestudeerden zullen daarnaast werkzaam zijn in aanverwante functies waarbij tekstgericht wordt gewerkt en vreemdtalige teksten doelgericht worden omgezet en herschreven. De praktijk wijst uit dat hoogwaardige vertalers ook professioneel ingezet worden voor redactionele taken: als eind- of bureauredacteur, als revisor, als persklaarmaker (free lance dan wel binnen een uitgeverij of een andere internationaal gerichte instelling). Vertalers werken in toenemende mate ook als producent van teksten: als tekstueel expert en als tekstschrijver in het internationale bedrijfsleven, in de diplomatie en de grensoverschrijdende cultuureducatie of in het grensoverschrijdende cultuurmanagement. Het masterprogramma Vertalen werkt nauw samen met toonaangevende vertaalbureaus en met de in Nederlandse leidende organisaties van vertaalbureaus.
3.9
Studiebegeleiding
Het masterprogramma zal werken met een systeem van mastertutors. Elke student krijgt bij intrede een mastertutor toegewezen, over het algemeen iemand van de vreemde-talenopleiding waarbij je vertaalt. In overleg met de tutor wordt het individuele studiepad van de masterstudent samengesteld. De tutor is met name van belang voor de begeleiding van het vertaaldossier dat de masterstudent tijdens zijn masterstudie samenstelt. Gegeven het multidisciplinaire karakter van het masterprogramma zal de concrete begeleiding van de masterstudent door twee personen worden uitgevoerd: één vanuit de opleiding, één vanuit het taaloverstijgende deel van het programma. Dit geldt in het bijzonder voor de begeleiding van het afstudeerproject of de eindscriptie. De studieadviseur Bij de studieadviseur kun je terecht indien je problemen hebt die invloed hebben op het verloop van hun studie, zoals persoonlijke problemen, ziekte, motivatieproblemen, studievaardigheidsproblemen, studievertraging, problemen met medewerkers van de opleiding. Als onafhankelijk functionaris en vertrouwenspersoon kan de studieadviseur in deze gevallen bemiddelen. Heb je door ziekte of andere persoonlijke omstandigheden vertraging opgelopen of dreigt dit te gebeuren, meld dit zo snel mogelijk aan je studieadviseur.
18
4.
Examen
4.1
Exameneisen
De exameneisen van het programma staan geformuleerd in de Onderwijs- en Examenregeling. Deze regeling is te vinden op www.let.uu.nl/studiepunt > Onderwijs- en examenregelingen (OER). In het onderwijs- en examenreglement (OER) vind je zaken terug als studielast, toetsingsvormen, verplichte volgorde onderdelen, beoordelingstermijn en toelatingscriteria. Voor specifieke informatie die relevant is voor het masterprogramma Vertalen: zie de Onderwijsen examenregelingen van de deelnemende vreemde-talenopleidingen (Duits, Frans, Engels, Italiaans, Nederlands, Portugees, Spaans). 4.2
Aanvraagprocedure
Het MA wordt via de secretariaten aangevraagd bij de examencommissies Duits, Frans, Engels, Italiaans, Nederlands, Portugees, Spaans.
4.3
Titulatuur, judicia, diploma-uitreiking
Aan degene die het examen met goed gevolg heeft afgelegd, wordt de graad “Master of Arts” (MA) in de Duitse/Engelse/Franse/Italiaanse/Portugese/Spaanse taal en cultuur toegekend. De verleende graad alsmede het gevolgde masterprogramma wordt op het getuigschrift van het examen aangetekend.
19
5.
Cursusaanbod
5.1
Inschrijfprocedure
5.1.1
Faculteit der Letteren
Inschrijving voor de cursussen verloopt via inschrijfformulieren, dus niet via OSIRIS Online. Voor meer informatie verwijzen we u graag naar uw mastercoördinator, het StudiePunt Letteren (www.let.uu.nl/studiepunt) en de Nieuwsbrief Onderwijs en Studentzaken die één maal per onderwijsperiode via de studentsmail (
[email protected]) wordt verspreid. Het cursusaanbod is ook te vinden via de websites: www.osiris.uu.nl en www.let.uu.nl/cursuskrant. 5.1.2
Overige Instellingen
Door een samenwerkingsverband met de Universiteit van Amsterdam wordt een gezamenlijke tweejarige master ontwikkeld. Naar verwachting bestaat vanaf september 2005 de mogelijkheid deel te nemen aan deze 2-jarige specialistische master die zich richt op verdere specialisering en bovendien opleidt voor de specialisatie tolken.
20
5.2
Shortlist Cursusaanbod
Cursuscode Osiris 200400737 200400718 200400715 200400307 200400412 200400161 200400695 200400741 200400431 200400202 200400248 200400743 200400200 200400250 200300474 200400272 200200417 div.
Cursustitel Methoden en technieken van het vertalen Algemene Vertaalwetenschap II Vaktaal & terminologie Shakespeare and the Language of Translation Betekenisproblemen bij het vertalen Linguaggi Settoriali Die literarische Übersetzung Gespecialiseerd Vertalen I Duits Praktisch vertalen Engels Gespecialiseerd Vertalen Portugees: juridisch Gespecialiseerd Vertalen I Spaans Gespecialiseerd Vertalen II Duits (keuze literair of niet-literair) Gespecialiseerd Vertalen II Portugees: literair Gespecialiseerd Vertalen II Spaans Vertalen Italiaans Gespecialiseerd vertalen I Frans Practicum gespecialiseerd vertalen II Frans Stage – theorie en praktijk
ECTS
Blok
Contactpersoon
7.5
1
Naaijkens
7.5
3
Naaijkens
7.5
2
Naaijkens
7.5
2
Hoenselaars
7.5
4
Stienstra
7.5
2
Pinto / Speelman
7.5
3
Naaijkens
7.5
2
Peeters
7.5
2
Stienstra
7.5
2
Meijer-Quinta Martins
5+
2
Rodríguez Pérez
7.5
3
Peeters / Enklaar
7.5
3
Schoenmakers-Klein Gunnewiek
5+
3
Versteeg
7.5
1
Accorsi
7.5
1
Rus
7.5
3
Rus
7.5
1-4
diversen
div.
Afstudeeropdracht/scriptie
20
1-4
diversen
div.
Individuele opdracht
2.57.5
1-4
diversen
5.3
Voorbereidende studiepaden
Een masterstudent Vertalen heeft in zijn bacheloropleiding met vertalen kennisgemaakt (door vertaalcursussen in de profileringsruimte). In het aanbod van de Faculteit der Letteren bestaat de mogelijkheid een minor Vertalen te volgen die de mogelijkheid biedt je studie in de vreemde taal gericht en actief toe te spitsen op het vertalen en de praktische kanten ervan. In deze minor heeft de student ook kennisgemaakt met de andere pijler van het vertaalprogramma: de vertaalwetenschap (zie voor nadere details de minorgids van de faculteit).
21
Deel III
Huishoudelijke informatie van het masterprogramma
23
1.
Plaats binnen faculteit en instituut
Onderwijs Het masterprogramma Vertalen bouwt voort op de bacheloropleidingen vreemde talen die in Utrecht aan het onderwijsinstituut Vreemde Talen (IVT) worden aangeboden: Duits, Engels, Frans, Italiaans, Portugees en Spaans. Het masterprogramma staat daarnaast open voor studenten met een brede vooropleiding, in Utrecht met name de opleiding Taal & Cultuurstudies. Over het algemeen zullen de opleidingen vreemde talen aan deze studenten in ieder geval vragen dat zij beschikken over het niveau vreemde-taalverwerving dat in de bachelor bereikt wordt. Onderzoek Kenmerkend voor een universiteit is dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan. De student die in de fase van de masteropleiding zit, krijgt hier veel mee te maken. Het onderwijs in het masterprogramma Vertalen stoelt op onderzoek dat in Utrecht verricht wordt op het gebied van het vertalen. Er is een directe link tussen de opzet van het masterprogramma en vertaalonderzoek: het vertaalonderwijs gaat uit van de wederzijdse bevruchting van theorie en praktijk. Binnen het masterprogramma wordt de student er geacht te beschikken over de academische vaardigheden om zelfstandig onderzoek te doen. Binnen het onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur (OGC) wordt onderzoek naar vertalingen verricht in de projectgroep letterkunde (in de themagroep Culturele Dialoog). Ook in het onderzoeksinstituut Utrecht Institute for Linguistics (UiL OTS) wordt onderzoek gedaan naar vertalingen en hun kenmerken. Betrokken leerstoelen Het programma wordt gedragen door de leerstoel • Duitse letterkunde alsmede Vertaalwetenschap (prof. dr Ton Naaijkens). Bij het • • • • •
2.
programma zijn voorts de volgende leerstoelen nauw betrokken: Linguïstiek, i.h.b. de fonologie en de Engelse taalkunde (prof. dr Wim Zonneveld) Moderne letterkunde, i.h.b. de Engelse (prof. dr Peter de Voogd) Linguïstiek, i.h.b. de Franse taalkunde (prof. dr Henriëtte de Swart) Italiaanse taal en cultuur (prof. dr Harald Hendrix) Portugese taal en cultuur (prof. dr Paolo De Medeiros)
Secretariaat, commissies, afdelingen
Voor praktische zaken kun je terecht bij het secretariaat: Secretariaat masterprogramma Vertalen – Saskia Frowijn Trans 10, 3512 JK Utrecht (kamer 121), 030-253 6193 Bij de verschillende opleidingen zijn toelatingscommissies ingesteld: • Engels: prof.dr. P.J. de Voogd (030 253 8112) • Frans: prof.dr. H.E. de Swart (030 353 6204) • Duits: prof.dr. A.B.M. Naaijkens (030 253 8424) • Italiaans: prof.dr. H.A. Hendrix (030 253 8238) • Portugees: prof.dr. P.R. de Medeiros (030 253 6405) • Spaans: prof.dr. F.J. Lasarte (030 253 6418) Er is een masterprogrammacommissie die verantwoordelijk is voor het programma. De commissie wordt geleid door de mastercoördinator, prof. dr Ton Naaijkens (
[email protected]).
3.
StudiePunt Letteren
Het StudiePunt is het informatiecentrum Onderwijs van de Faculteit der Letteren en is bedoeld voor: • studenten (zowel voltijd als deeltijd), • aankomende studenten, oud-studenten (alumni)
25
•
en andere belangstellenden in het onderwijs van de faculteit.
Het StudiePunt verstrekt informatie over het onderwijs van de faculteit via de balie op Drift 8. Het is tevens mogelijk om telefonisch of via e-mail informatie aan te vragen. Per e-mail kunnen alleen korte en bondige vragen worden behandeld (GEEN cursusinschrijving of afspraken). Bij het StudiePunt kunt u terecht voor: • informatie over inschrijving bij de faculteit; inschrijven voor cursussen, tentamens en individuele onderdelen. NB. Studenten (met uitzondering van contractanten) kunnen de meeste handelingen ook zelf verrichten via OSIRIS Online. Contractanten kunnen zich bij het StudiePunt inschrijven en tegelijkertijd het cursusgeld betalen. • informatie over uitslagbrieven, dossieroverzichten, tempo- en prestatiebeurs. • afspraken maken met studieadviseurs, de coördinator International Office en de facultaire stagecoördinator. • allerhande onderwijsbrochures zoals de cursuskrant en diverse formulieren (onder andere aanvraag vrijstellingen, adreswijziging). Bij • • • •
het StudiePunt kunt u verder informatie vinden over: keuzevakken aan andere faculteiten of universiteiten studeren in het buitenland stages de Wetenschapswinkel Letteren
Het StudiePunt verstuurt vier keer per jaar een digitale nieuwsbrief naar alle letterenstudenten. Het is belangrijk dat u op de hoogte bent van de inhoud daarvan. StudiePunt Letteren Online Op het StudiePunt Online vindt u praktisch alle relevante informatie voor Utrechtse Letterenstudenten. Ook vindt u hier de nieuwsbrief en belangrijke mededelingen (denk aan aankondiging voorlichtingsbijeenkomsten). Kijk op http://www.let.uu.nl/studiepunt. StudiePunt Letteren Drift 8 3512 BS Utrecht tel.: (030) 253 6285 Dagelijks geopend van 10.00-16.00 uur Extra avondopenstelling: elke dinsdag en donderdag in de eerste week van de onderwijsperiode van 17.00-19.00 uur. e-mail:
[email protected] internet: http://www.let.uu.nl/studiepunt
4.
Relevante instellingen
In Utrecht is het Nederlands-Vlaamse Steunpunt Literair Vertalen gevestigd. Het Steunpunt Literair Vertalen is een project van de Universiteit Utrecht met de Lessius Hogeschool in Antwerpen. Het belangrijkste doel van het Steunpunt is deskundigheidsbevordering voor literaire vertalers. Daarvoor worden (telkens wisselende) cursussen georganiseerd in overleg en samenwerking met de literaire fondsen in Nederland en Vlaanderen: het Nederlands Literair Productie- en Vertalingenfonds, het Fonds voor de Letteren (Nederland) en het Vlaams Fonds voor de Letteren. Het Steunpunt Literair Vertalen is ingesteld door de Nederlandse Taalunie. Bezoek de website: www.literairvertalen.org Een belangrijk tijdschrift op het gebied van het vertalen en de vertaalbeschouwing is Filter. Tot de redactie behoren medewerkers van het Utrechtse masterprogramma Vertalen. Filter is in de tien jaar van zijn bestaan uitgegroeid tot hét Nederlandstalige podium waar open, onbekommerd en onorthodox van gedachten wordt gewisseld over vertalen en vertalingen. Het tijdschrift is niet meer weg te denken uit de wereld van het vertalen en is interessant voor iedereen die meer van vertalen wil weten: van professionele vertalers tot lezers van vertalingen, van vertaaldocenten, vertaalwetenschappers en vertaalstudenten tot andere belangstellenden. Filter streeft naar een 26
vorm van vertaalbeschouwing die vertalingen plaatst in een bredere, ook maatschappelijke context. Meer dan voorheen stuurt Filter aan op debatten en nodigt het mensen uit zich publiekelijk en expliciet uit te spreken over hun ideeën, ongeacht het domein waarbinnen zij vertalen, ongeacht hun vertaalgeloof of hun vertaalpolitieke positie. Bezoek de website: www.literairvertalen.org/filter/
5.
Medewerkers
Bij het masterprogramma Vertalen zijn de volgende docenten betrokken: Drs Anna Accorsi (Italiaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 114), 030-253 6365
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Jattie Enklaar (Duitse taal & cultuur) Trans 10, 3512 JK Utrecht (206), 030-253 6175
[email protected] Dr Ton Hoenselaars (Engelse taal & cultuur) Trans 10, 3512 JK Utrecht (kamer 003b), 030-253 7845
[email protected] Drs José van Houcke (Italiaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 114), 030-253 6365
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Cees Koster (Vertaalwetenschap) Trans 10, 3512 JK Utrecht (kamer 003a), 030-253 6014
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Drs Lurdes Meijer-Quinta Martins (Portugese taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 131), 030-253 6424
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Francine Melka (Franse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 144), 030-2536208/2232928
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Prof. dr Ton Naaijkens (Vertaalwetenschap, Duitse taal & cultuur) Trans 10, 3512 JK Utrecht (kamer 005), 030-2538424
[email protected] – spreekuur: op afspraak via mail Dr W.J.M. Peeters (Duitse taal & cultuur) Trans 10, 3512 JK Utrecht, (kamer 203), 030-253 6182
[email protected] – spreekuur: op afspraak Dr Manuela Pinto (Italiaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 113), 030-253 6435
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Yolanda Rodríguez Pérez (Spaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD Utrecht (kamer 136), 030-253 6419
[email protected] – speekuur: op afspraak Dr Martijn Rus (Franse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD Utrecht (kamer 133), 030-253 6210
[email protected] – spreekuur volgens afspraak Dr Marian Schoenmakers (Portugese taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 131), 030-253 6424
[email protected] – speekuur: op afspraak Dr Reinier Speelman (Italiaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 JD (kamer 112), 030-253 6430
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Nelly Stienstra (Engelse taal & cultuur) Trans 10, 3512 JK Utrecht (kamer 104), 030-253 6232
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak Dr Margot Versteeg (Spaanse taal & cultuur) Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD Utrecht (kamer 019), 030-253 6531
[email protected] – spreekuur: volgens afspraak
27
