Stedelijke ontwikkeling en huisvesting

                                                Masterscriptie Explore Lab    Erfan Zoakman  1503928  Mei 2015    Technische Universiteit van Delft  Faculteit Bouwkunde 

 

Stedelijke ontwikkeling en huisvesting  in Kabul    Tekort aan betaalbare woningen voor de groeiende populatie van  de stad 

  

 

Colofon                                                                 

Stedelijke  ontwikkeling  en  huisvesting  in  Kabul:  Tekort  aan  betaalbare  woningen voor de groeiende populatie van de stad      ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐  Auteur:     E. Zoakman  Studentnummer:  1503928  E‐mail:      [email protected]      Afstudeerstudio:  Explore Lab  Opleiding:    Master Architecture, Urbanism & Building Sciences  Faculteit:    Faculteit Bouwkunde  Universiteit:    Techinische Universiteit van Delft      Studiejaar:    2014/2015    Plaats en datum:  Delft, mei 2015      Eerste begeleider:  Ir. R. Nottrot (Architectuur)  Tweede begeleider:  Ir. E.J. van der Zaag (Bouwtechnologie)  Derde Begeleider:   Drs. A. Mulder  Examinator:    Ir. D. Vitner  ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐             

Voorwoord    Als afstudeerder op de faculteit Bouwkunde aan de Technische Universiteit  van  Delft  krijg  je  de  mogelijkheid  om  bij  verschillende  studio’s  af  te  studeren. Bij de afstudeerstudio Explore Lab bepaal je zelf het onderwerp  van  je  afstudeeropdracht.  In  dit  geval  heb  ik  ervoor  gekozen  om  mijn  afstudeeropdracht te spitsen op de betaalbare woningtekort in Kabul, de  hoofdstad van Afghanistan. In het kader van deze afstudeeropdracht is dit  rapport  samengesteld.  Deze  dient  als  de  startpunt  voor  mijn  ontwerpgedeelte  van  het  afstudeeropdracht.  Het  rapport  en  het  ontwerpen  vormen  samen  mijn  afstudeeropdracht  voor  de  Explore  Lab  studio.   De aanleiding van dit onderzoek is enerzijds de fascinatie voor mijn land  van herkomst en de leefstijl van de mensen. Anderzijds de frustratie op de  nieuwe  trends  in  de  woningbouw  van  de  stad,  waarbij  culturele,  traditionele, economische, religieuze en geografische aspecten van de stad  verwaarloosd  worden.  De  stad  heeft  een  eeuwenoude  geschiedenis  en  tradities, maar deze zijn niet terug te zien in de hedendaagse architectuur.  De  focus  van  deze  nieuwe  huisvestingen  ligt  voornamelijk  op  de  hogere  inkomensgroepen,  waardoor  ze  niet  betaalbaar  zijn  voor  de  lagere  inkomensgroep. Hierdoor is de tekort voor betaalbare woningen ontstaan  voor de lagere inkomensgroepen.     Ondanks dat dit rapport specifiek in gaat op de woningtekort in Kabul en  andere problemen die in  de stad  aanwezig zijn, kan dit rapport gebruikt  worden  door  mensen  die  opzoek  zijn  naar  oplossingen  voor  tekort  aan  betaalbare  woningen  in  Afghanistan.  In  dit  geval  biedt  het  rapport  een  oplossing voor het probleem, maar dit is ook niet de enige oplossing die  mogelijk is. Dit rapport kan ook gebruikt worden voor soortgelijke situaties  in andere landen omdat het ook een aantal algemene onderwerpen aan  kaart.  

Hierbij wil ik iedereen bedanken die mij geholpen en geïnspireerd heeft bij  mijn afstudeerproject. Allereerst natuurlijk mijn begeleiders André Mulder,  Robert Nottrot en Engbert van der Zaag voor het begeleiden tijdens het  proces.  Daarnaast  mijn  medestudenten,  vrienden  en  familie  die  mij  steunden en inspireerden tijdens het afstuderen. Mijn dank gaat ook naar  alle  instanties  en  mensen  die  ik  geïnterviewd  heb  in  Kabul,  zoals  de  Gemeente en het ministerie van Stedenbouwkundige ontwikkelingen, en  die mij voorzien hebben van informatie en rapporten die ik nodig had voor  mijn onderzoek. Bovendien gaat mijn dank in het bijzonder uit naar mijn  ouders die mij continue motiveerden bij het afronden van mijn studie.       Erfan Zoakman, april 2015             

Inhoudsopgave 

Huidige situatie van de huisvesting ...................................................... 36 

 

De informele nederzettingen ................................................................ 37 

Colofon ........................................................................................................ 2 

Shahrakah ......................................................................................... 38 

Voorwoord .................................................................................................. 3 

De villa’s ............................................................................................ 40 

Inleiding ....................................................................................................... 6 

De traditionele binnenplaats woningen ........................................... 42 

Probleemstelling ..................................................................................... 7 

De verschillende type nederzettingen .................................................. 43 

Doelstelling ............................................................................................. 9 

Traditionele binnenplaats woning in een formeel gebied ................ 44 

Methodologie ........................................................................................ 10 

Traditionele binnenplaats woning in een informele gebied ............. 47 

Leeswijzer .............................................................................................. 10 

Shahrakah – afgesloten appartementen complex ............................ 50 

Stedelijke ontwikkeling in Afghanistan ............................................. 11 

Microrayon – niet afgesloten appartement complexen ................... 53 

De stedelijke ontwikkelingen ................................................................ 12 

Nieuwe huisvestingbeleid ..................................................................... 56 

De migratie ............................................................................................ 14 

De informele nederzettingen ............................................................ 57 

De rol van de hoofdstad ........................................................................ 16 

De ontwikkeling van appartementen ................................................ 57 

De groei van de hoofdstad .................................................................... 17 

De ontwikkeling van vrijstaande woningen ...................................... 58 

Conclusie ............................................................................................... 20 

Conclusie ............................................................................................... 59 

1. 

2. 

Masterplan ontwikkeling .................................................................. 21 

Overige ontwikkelingen .................................................................... 61 

Het eerste masterplan .......................................................................... 22 

Het bouwsysteem ................................................................................. 62 

Het tweede masterplan ........................................................................ 25 

De Bouwmaterialen .............................................................................. 63 

Het derde masterplan ........................................................................... 26 

De ontwikkeling van industriële gebieden ........................................ 65 

Huidige ruimtelijke planningsysteem ................................................... 29 

Conclusie ............................................................................................... 66 

Het vierde masterplan .......................................................................... 30 

3. 

4. 

5. 

Visie & Uitgangspunten ..................................................................... 67 

Conclusie ............................................................................................... 33 

Doelgroepen .......................................................................................... 68 

Volkshuisvesting ................................................................................ 35 

Huisvesting ............................................................................................ 69 

Bouwsystemen ...................................................................................... 72  Bouwmaterialen .................................................................................... 72  Duurzaamheid ....................................................................................... 72  Uitgangspunten ..................................................................................... 73  6. 

Conclusie ........................................................................................... 76 

7. 

Aanbevelingen .................................................................................. 82 

Literatuur .................................................................................................. 83  Bijlage ........................................................................................................ 85  Geschiedenis van Afghanistan .............................................................. 86  Architectuur geschiedenis..................................................................... 94  Geografie & klimaat van Afghanistan ................................................... 96  Bevolking & huishouden ....................................................................... 99  Economie ............................................................................................ 100     

 

                                     

Inleiding    Eén  van  de  basisbehoefte  van  een  mens  is  volgens  de  hiërarchische  piramide van Maslow, figuur I, een onderdak. Een huis representeert ook  een  teken  van  het  menselijk  bestaan.  De  betekenis  die  aan  huis  wordt  gegeven,  verschilt  over  de  wereld.  Zo  beslaat  het  woord  huis  in  de  islamitische  wereld  veel  meer  dan  alleen  een  plek  om  in  te  wonen.  De  Arabische  term  voor  een  woning  is  sakan.  Dit  woord  is  afgeleid  van  het  woord sakina, dat staat voor rust en reinheid (El Shorbagy 2010). Samen  met het specifieke klimaat en relevante bouwaspecten is een woning in de  islamitische  landen  vormgegeven  op  basis  van  religieuze,  culturele  en  traditionele factoren.     Afghanistan is na lange periodes van oorlogen en turbulenties bezig in een  snelle vaart aan ontwikkeling en groei. De hoofdstad Kabul is in de periode  1999‐2008 meer dan verdubbeld in inwonersaantal en de inwonersaantal  blijft maar in een snelle vaart groeien. Daarbij is er heel weinig gedaan aan  de huisvesting voor deze groeiende populatie. In de hoofdstad Kabul is een  groot  tekort  ontstaan  aan  betaalbare  woningen  voor  de  lagere  inkomensgroep.  Onder  de  lagere  inkomensgroep  vallen  voornamelijk  migranten die naar de stad migreren voor betere toekomst. Deze mensen  zijn vaak werkloos of hebben geen vaste baan. Ze leven vaak van dagelijkse  inkomen  door  arbeid  of  handel.  Huisvesting  wordt  op  dit  moment  voornamelijk  gerealiseerd  door  particuliere  ontwikkelaars  die  daarin  de  vrije hand hebben.  Zij  ontwikkelen voornamelijk  luxe  appartementen,  in  vorm  van  afgesloten  wijken,  die  niet  betaalbaar  zijn  voor  de  lagere  inkomensgroep.  De  gemeente  heeft  weinig  middelen  en  strategieën  om  betaalbare woningen te realiseren voor de migranten en andere groepen  van  de  stad.  Sociaal  woningbouwstelsel  die  wij  in  Nederland  kennen,  bestaat niet in Afghanistan.     In de volgende stuk wordt het probleem van de stad verder toegelicht.   [6]   

Figuur I: Behoeftepiramide van Maslow

 

van deze informele wijken is het zeer moeilijk om de situatie te verbeteren  zonder de steun van de overheid of andere organisaties. Helaas hebben  deze instellingen ook een tekort aan middelen en zijn zij niet altijd in staat  om  de  bewoners  van  deze  gebieden  te  helpen.  Daarnaast  heeft  de  gemeente weinig richtlijnen en beleidsprocedures om de stedelijke groei  onder  controle  te  houden.  In  het  verleden  zijn  meerdere  pogingen  gewaagd om een stedenbouwkundige plannen op te stellen voor de stad,  maar door de instabiele periodes in het land zijn de plannen niet tot uiting  gekomen.  De  stad  heeft  een  slechte  infrastructuur  en  een  tekort  aan  waterbronnen, waardoor de impact van de overbevolking nog groter wordt  op de stad.  

Probleemstelling    De hoofdstad van Afghanistan, Kabul, is op dit moment in een snelle vaart  aan  het  verstedelijken.  De  stad  heeft  in  de  geschiedenis  verschillende  periodes  doorgemaakt,  waaronder  periodes  van  oorlog  en  turbulenties.  Ondanks dat de stad een snelle groei doormaakt, kampt de stad met een  tekort aan woningen door de explosieve populatiegroei. De oorzaak van  deze populatiegroei komt voornamelijk door migranten die naar de stad  migreren, opzoek naar werk en veiligheid (Bertaud 2005). In 2013 was de  stedelijke groei in Afghanistan 5.7 procent. Het land stond op nummer vijf  van de lijst van de meest snelgroeiende stedelijke gebieden in de wereld.  Van  alle  stedelijke  gebieden  in  Afghanistan,  woont  51  procent  van  de  mensen  in  Kabul.  De  rest  is  verspreid  over  153  kleine  en  middelgrote  steden. (Nemat 2013)    De  populatie  van  de  stad  is  op  dit  moment  5.2  miljoen,  zie  figuur  II.  De  grootste  groei  was  tussen  2002  en  2008,  waarbij  de  gemiddelde  populatiegroei  10  procent  per  jaar  was.  Dit  percentage  is  nu  aanzienlijk  verlaagd maar de populatie blijft wel groeien. Volgens een studie van de  gemeente  naar  de  populatiegroei  blijkt  dat  de  populatie  van  de  stad  in  2025  geschat  wordt  op  8  miljoen,  figuur  II.  Om  al  deze  mensen  te  huisvesten moeten er 294.000 woningen bijgebouwd worden. (Ministry of  Urban Development Affairs 2014)    Naast dit probleem kampt de stad ook met andere grote problemen. De  stad  is  dichtbebouwd  met  ruim  76  procent  informele  huisvestingen,  die  voornamelijk gebouwd zijn in de periodes toen het slecht ging met de stad  en  door  het  tekort  aan  woningen.  Mensen  bouwden  hun  huizen  zonder  enige stedenbouwkundige richtlijnen of wetgeving. Dit soort huisvestingen  leidden tot onhygiënische wijken zonder stedelijke voorzieningen en goede  infrastructuur. De mensen met hogere inkomens verzetten zich hiertegen  en  zijn  gaan  wonen  in  afgesloten  wijken  met  dure  villa’s  en  appartementen, gebouwd door private ontwikkelaars. Voor de bewoners 

Figuur II: Populatie‐ en gebied groei van Kabul (data afkomstig van Gemeente Kabul)

      [7] 

 

De stad is op dit moment een paradijs voor de private ontwikkelaars en  investeerders.  Zij  zetten  alles  naar  eigenhand  omdat  er  geen  bouwprocedures of richtlijnen zijn vanuit de gemeente, waardoor zij alle  vrijheid krijgen in hun bouwplannen. Een welstandcommissie zoals wij die  in Nederland kennen heeft de stad niet. Ontwikkelaars bouwen vaak vanuit  het  winstoogpunt  en  eigenbelang.  Hierbij  worden  vaak  ontwerpen  van  luxueuze woningen geïmporteerd uit andere landen met andere culturen  en  achtergronden.  Deze  ontwerpen  worden  daar  als  productiewerk  geproduceerd door de architecten zonder context of locatie, waardoor het  makkelijker maakt voor de ontwikkelaars om deze ontwerpen overal toe  te  passen.  De  architecten  van  deze  ontwerpen  kennen  vaak  ook  de  Afghaanse context niet of nemen het niet mee in het ontwerp. Hierdoor  worden  aspecten  als  klimaat,  financiën,  cultuur,  religie,  bouwmaterialen  en stedenbouwkundige inpassingen niet opgenomen in het ontwerp. Deze  geïmporteerde ontwerpen zorgen voor een nieuwe trend van bouwstijlen  die ongekend zijn voor de stad en de geschiedenis. Een van deze trends is  de ontwikkeling van de shahrakah. Dit zijn afgesloten wijken met hekken  in  de  stad  waarin  luxueuze  appartement  complexen  en  villa’s  staan.  De  ingangen  van  deze  gebieden  worden  24  uur  bewaakt  en  zijn  alleen  toegankelijk  voor  de  bewoners  zelf.  Deze  wijken  zijn  ook  voorzien  van  eigen  winkels,  scholen,  klinieken  en  buitenruimtes.  Hierdoor  ontstaat  weinig  interactie  tussen  de  bewoners  van  deze  wijken  en  de  omgeving.  Door  de  hoge  prijzen  van  de  ontwikkelaars  zijn  de  woningen  in  deze  gebieden niet betaalbaar voor de lagere inkomensgroep. Hierdoor blijven  de arme klassen in achterstand en komen niet aan onderdak. (Azizi 2011)    De stad lijkt in een cirkel van problemen te zitten, zie figuur IV. Samengevat  kan er gezegd worden dat het probleem waarmee de stad te maken heeft,  is een woningtekort voor de lagere inkomensgroep. Met de ontwikkeling  van de shahrakah wordt het probleem niet aangepakt, maar juist vergroot.  Het gevolg hiervan is dat de stad verdeeld raakt tussen de rijk en arm, zie  figuur  III.  Daarnaast  heeft  de  gemeente  ook  geen  strategie  of  veel  middelen om de woningtekort tegen te gaan. 

Figuur III: Verschil in huisvesting tussen rijk en arm in Kabul

Figuur IV: Probleem cirkel van de stad 

[8]   

 

De probleemstelling die hierbij geformuleerd kan worden is:    Hoe  transformeer  je  de  huidige  ontwikkeling  van  shahrakah  naar  een  betaalbare huisvesting met een goed leefomgeving die past in de context  van de stad en waarmee de doorgaande migratie en de versplintering van  de stad duurzaam opgevangen kan worden.                                                       

Doelstelling    Deze  afstudeeropdracht  heeft  twee  doelstellingen,  een  voor  het  onderzoek gedeelte en een voor het ontwerp gedeelte.     Het onderzoek heeft tot het doel, het verkrijgen van kennis en inzicht in de  huidige situatie van de stad en het ontstaan van de tekort aan betaalbare  woningen. Om zodoende uitgangspunten te kunnen formuleren voor het  aanpak van de woningtekort in Kabul.     Het ontwerp heeft tot het doel, om de uitgangspunten uit het onderzoek  te vertalen naar een ontwerp waarbij het bijdraagt aan de woningtekort en  de huisvesting zodanig ontworpen wordt zodat het betaalbaar is voor de  lagere inkomensgroep en die goed past in de context van de stad.      

[9]   

Methodologie 

Leeswijzer 

  Voor  dit  rapport  zijn  verschillende  type  methodieken  gebruikt  om  informatie te verzamelen en te verwerken. Een van de methodieken die  gebruikt  is,  is  de  literatuurstudie.  Deze  methode  is  voornamelijk  ingezet  voor het onderzoek gedeelte. Verschillende bronnen zijn geraadpleegd om  informatie te verkrijgen en om zo meer inzicht te krijgen in de context en  de situatie. Tal van rapporten en boeken zijn gebruikt bij het verkrijgen van  de informatie over het land, de stad, de cultuur, de economie, het klimaat  en de huisvesting.   Daarnaast is ook een veldonderzoek uitgevoerd door het land en de locatie  te bezoeken om zo een beter beeld te krijgen van de huidige situatie en de  leefstijl van de doelgroep te leren kennen. Daarbij zijn instanties zoals de  gemeente en de Ministerie van Stedelijke ontwikkeling bezocht voor het  vergaren van informatie en voor interviews. Door op de locatie te zijn en  interactie te hebben met de mensen, geeft een andere kijk op de huidige  situatie en de problematiek. Dit gaf ook de mogelijkheid om de visie van de  bewoners  en  de  beleidvoerders  op  de  huidige  situatie  van  de  stad  te  bepalen. Al deze informatie is verwerkt in dit rapport om vervolgens een  antwoord te kunnen formuleren op de probleemstelling.     Voor  het  ontwerp  gedeelte  is  gebruik  gemaakt  van  verschillend  ontwerptechnieken, zoals schetsen, schaalgebruik, 2D‐ en 3D‐tekeningen  en  maquettes  bouwen.  Kaarten  en  plattegronden  zijn  gebruikt  voor  het  uitvoeren van analyses van de stad, woningtypologieën en bouwsystemen.  Deze informatie is vervolgens vertaald in een ontwerp voor huisvesting.             

  Het  rapport  is  onderverdeeld  in  verschillende  hoofdstukken  met  een  conclusie aan het einde van elke hoofdstuk. Allereerst wordt de historie en  de  ontwikkeling  van  de  stad  beschreven  in  hoofdstuk  1.  Dit  hoofdstuk  bestaat uit achtergrond informatie over de stedelijke ontwikkelingen van  het land, de migratie trek en de rol van de hoofdstad hierin, met de groei  van de hoofdstad in kaart gebracht door de jaren heen.   Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 de verschillende masterplan voor de stad  Kabul  behandeld,  en  hoe  de  gemeente  geprobeerd  heeft  de  stedelijke  ontwikkeling  in  kaart  te  brengen.  Daarnaast  wordt  gekeken  naar  het  huidige  ruimtelijke  planningsysteem  en  het  nieuwe  masterplan  die  opgesteld is voor de stad.  In  hoofdstuk  3  wordt  ingegaan  op  een  specifiek  aspect  uit  de  masterplannen,  namelijk  de  volkshuisvesting.  Dit  uitgebreide  hoofdstuk  gaat in op de huidige situatie van de huisvesting en de verschillende type  nederzettingen met analyse van deze verschillende type nederzettingen in  de stad. Tot slot wordt het aanpak voor de huisvesting problematiek vanuit  het nieuwe masterplan toegelicht.   Daarna komen een aantal andere ontwikkeling aan bod met betrekking tot  de bouw van huisvestingen. Deze worden beschreven in hoofdstuk 4. De  aspecten die aan bod komen zijn, bouwsystemen, bouwmaterialen en de  ontwikkeling van industriële gebieden.   In hoofdstuk 5 worden een aantal aspecten uit de voorgaande stukken van  de theoretische kader getoetst op haalbaarheid en wordt een eigen visie  geformuleerd op deze aspecten. Na de formulering van eigen visie, wordt  een lijst met uitgangspunten opgesteld voor het ontwerpgedeelte.   Tot  slot  wordt  in  hoofdstuk  6  een  samenvattende  conclusie  gegeven  en  wordt  de  probleemstelling  die  opgesteld  is  voor  het  onderzoek  beantwoord.  Daarnaast  worden  aanbevelingen  gedaan  voor  vervolgonderzoeken.  De  bijlage  die  bij  het  rapport  zit,  geeft  meer  achtergrond informatie over het land, waarbij onderwerpen als klimaat en  cultuur, de politieke en architectonische geschiedenis aan bod komen.   [10] 

 

1. Stedelijke ontwikkeling in Afghanistan    In  de  inleidende  hoofdstuk  is  het  onderwerp  van  de  afstudeeropdracht  toegelicht.  Daarbij  is  de  probleemstelling,  doelstelling  en  de  methodologische  aanpak  van  het  onderzoek  geformuleerd.  In  deze  hoofdstuk  zal  een  beknopte  geschiedenis  van  de  stedelijke  ontwikkeling  van Afghanistan besproken worden en de belangrijkste aspecten, zoals de  migratie en de hoofdstad uitgelicht worden.        

[11]   

                                 

De stedelijke ontwikkelingen    Al  eeuwen  lang  heeft  Afghanistan  te  maken  gehad  met  dorpen.  Deze  hadden de vorm van een kleine regionale centra die werden gedreven door  de  agrarische  economie,  de  plaatselijke  handel  en  de  politieke  machthebbers.  De  groei  van  deze  gebieden  veranderde  met  de  verschuiving van het politieke centrum en de voorrechten hiervan. Zo was  Herat  op  een  bepaald  moment  groter  dan  Kabul  en  Qalat  was  150  jaar  terug  een  strategische  locatie  en  belangrijker  dan  ooit  tijdens  de  Britse  kolonisatiepoging. Deze verschuiving die tot stand kwam door de politieke  invloeden  zorgde  voor  grote  veranderingen  in  een  roerig  land  als  Afghanistan.  Andere  dan  deze  verschuiving  brachten  geen  grote  veranderingen in de steden. In 1776 werd Kabul de officiële hoofdstad met  maar 10.000 inwoners. Voor een lange periode bleven de steden hetzelfde.  De  steden  waren  gelijkmatig  verdeeld  over  het  land  op  basis  van  de  aantrekkelijkheid voor de handel en de omliggende middelen. Tegen 1880  was de hoofdstad Kabul het meest gegroeid, met een inwonersaantal van  100.000, zie figuur 1‐2. Vanaf 1950 waren nieuwe trends zichtbaar in de  verschuiving van de populatie. De bevolking van Kabul verdubbelde zich in  de opvolgende twintig jaar, terwijl andere steden als Herat en Kandahar  nauwelijks  veranderingen  hadden  doorgemaakt,  zie  figuur  1‐3  en  1‐4.  Steden als Kunduz en Baghlan die nauwelijks bestonden ongeveer 100 jaar  geleden  werden  in  die  periode  belangrijke  industriële  steden  en  stegen  naar de positie van secundaire categorie steden. Jalalabad die in de jaren  vijftig  niet  meer  dan  een  kleine  feodale  centrum  was,  groeide  in  die  periode  uit  tot  een  belangrijke  resortplaats.  Dit  alles  vond  plaats  onder  invloed van moderniseringskrachten, die vanaf jaren veertig en vijftig van  de 20ste eeuw in grote vaart toenamen. Het gevolg hiervan was dat het  nationale  stedelijke  podium  drastisch  begon  te  veranderen.  (Samizay  1974)       

 

Figuur 1‐2: Steden in 1936

[12]   

Figuur 1‐1: Afghanistan op de wereldkaart

Figuur 1‐3: Steden in 1956 

De verschillende turbulenties die het land mee had gemaakt na de jaren  zeventig zorgde nogmaals voor vele verschuivingen binnen de bevolking.  Door de oorlogen en de migratie van mensen naar het buitenland en veilige  gebieden in het binnenland krompen de meeste steden en andere werden  juist overbevolkt. In de periodes waarin de veiligheid en rust in het land  terugkeerde,  ontstonden  weer  verschuivingen  waarbij  de  steden  en  de  populatie van Afghanistan vanaf 2001 echt begon te groeien, zie figuur 1‐ 5.  Groei  van  nieuwe  industrieën,  het  verschuiven  van  de  handelsroutes,  het  centraliseren  van  de  macht  en  het  voorrecht  in  de  hoofdstad  en  de  veranderende wensen van de burgers behoorden tot de nieuwe factoren  die  de  oorzaak  vormden  voor  de  verschuivingen  in  de  bevolking.  Deze  trends openden de deuren voor nieuwe kansen, maar tegelijkertijd namen  deze ook een reeks van nieuwe problemen met zich mee. Problemen als  een tekort aan huisvestingen in de steden, tekortkomingen in diensten als  scholen,  transportsystemen,  gezondheidscentra  en  andere  stedelijke  voorzieningen. Afghanistan was na de rumoerige periodes nog niet klaar  om de nieuwe uitdagingen systematische aan te pakken. In 1957 was door  de  regering  het  systeem  van  ‘vijfjarenplan’  geïntroduceerd.  Dit  vijfjarige  planconcept  dat  daarna  werd  ingezet,  behandelde  voornamelijk  de  sociaaleconomische  ontwikkelingen  zonder  significant  aandacht  te  besteden  aan de gevolgen die het had op de groei van  de steden en  de  stedelijke omgeving. Bij een land dat nog maar net begonnen is om een  serieuze  stap  te  zetten  naar  wederopbouw  en  ontwikkeling,  krijgen  de  kwesties als stedelijke en  regionale groei vaak geen hoge  positie binnen  het beleid, als de landen die meer ontwikkeld zijn. (Samizay 1974)                 

                                 

Figuur 1‐4: Steden in 1971 

[13]   

Figuur 1‐5: Steden in 2008 

                                     

De migratie    Afghanistan  wordt  al  decennia  lang  gekenmerkt,  door  de  verschillende  gebeurtenissen  in  de  geschiedenis,  als  een  migratieland.  De  sterke  ontwikkeling van stedelijke gebieden en de vooruitgang in de technologie  tot aan de jaren zeventig van de 20e eeuw zorgde voor de verschuiving in  de bevolking. Er ontstond een trend van migratie van het platteland naar  de  stedelijke  gebieden.  Een  andere  reden  voor  deze  trend  was  ook  de  instabiliteit die veroorzaakt werd door de natuur zoals overstromingen en  droogte. De droogte van 1971‐1972 veroorzaakte een grote verschuiving  waarbij duizenden mensen migreerden naar de steden met de hoop om  een kans te maken op voedsel en onderdak. (Samizay 1974)   De burgeroorlog onder de Sovjet invasie in 1979 en het Talibanregime in  de jaren negentig zorgden ervoor dat de migratie een momentum haalde.  Het gevolg was dat miljoenen mensen naar de buurlanden Pakistan en Iran  emigreerden. De noodzaak voor deze migratie was de grote onveiligheid  en het feit dat veel mensen hun woningen kwijt waren geraakt, zie figuur  1‐6 en 1‐7.     Echter  sinds  het  begin  van  2002,  toen  in  Afghanistan  stabiliteit  terug  keerde en een nieuwe regering gekozen werd, heeft het land de hoogste  migratiegolf ervaren in de geschiedenis. Tussen 2002 en 2010 is meer dan  20  procent  van  de  Afghaanse  bevolking  teruggekeerd  naar  het  land.  De  vormelijkste  reden  voor  deze  beweging  is  de  herstellende  veiligheid  en  stabiliteit in het land. Daarnaast is ook een andere migratiegolf zichtbaar.  Deze  wordt  gekenmerkt  door  de  migratie  van  het  platteland  naar  de  steden  en  voornamelijk  naar  de  grote  steden.  Hiervoor  zijn  drie  samenhangende  redenen  die  als  verklaring  kunnen  worden  gezien.  Ten  eerste  is  de  landbouw  niet  meer  aantrekkelijk  in  vergelijking  tot  de  mogelijkheden  in  de  (grote)  steden.  Ten  tweede  is  de  geconcentreerde  vorm van de industrieën waar mensen uit de omliggende regio’s naartoe  trekken. Tot slot de centralisatie van de macht en het voorrecht in enkele  centra, waaronder voornamelijk in de hoofdstad Kabul. (Mehlmann 2011) 

                          [14]   

De afhankelijkheid van een grote deel  van  de  populatie van deze centra  krijgt een nieuwe impuls, waardoor de trek naar  deze centra ook groter  wordt. Tussen 1999‐2005 was de populatiegroei van Kabul 4 procent per  jaar, waarbij de stad een populatie van 2.7 miljoen bereikte. In 2008 was  de populatie gegroeid naar 4.2 miljoen, met een groei van bijna 10 procent  per  jaar.  Het  grondgebied  van  de  stad  was  vergroot  van  25000  naar  1022700 ha. Volgens de laatste statistieken zal de populatie van Kabul tot  aan 2025 naar 8 miljoen groeien. (Ministry of Urban Development Affairs  2014)               Figuur 1‐7: Oorlog schade te zien in Kabul na 2001

     

Figuur 1‐6: Oorlog schade te zien in Kabul na 2001 

[15]   

 

De rol van de hoofdstad    Kabul is sinds 1778 de hoofdstad van Afghanistan. Voorafgaand aan deze  periode, was er continue een verschuiving van de hoofdstad tussen de drie  grote steden Kabul, Kandahar en Herat. Dit gebeurde in het belang van de  nationaal politieke en regionale rivaliteit. Sinds 1778 is de groei van Kabul  geleidelijk  toegenomen  in  vergelijking  tot  de  andere  stedelijke  centra  (Samizay 1974). De kloof tussen de hoofdstad en de andere grote steden is  voornamelijk ontstaan in de afgelopen drie decennia. Vandaag de dag is  Kabul het dominantste stedelijke centrum in Afghanistan die controle heeft  over diverse activiteiten zoals handel, financiën en administratie, culturele  voorzieningen,  gezondheidszorg  en  onderwijs.  Kabul  is  ook  de  best  uitgeruste stad in Afghanistan met betere en meer scholen, ziekenhuizen,  verharde wegen, telefoonlijnen, luxe winkels, etc. Het grootste deel van de  economische activiteiten van het land zijn geconcentreerd in de hoofdstad.  Bijna  alle  commerciële  en  industriële  ondernemingen  hebben  hun  hoofdkwartier in Kabul. Internationale verbinding van Afghanistan worden  in  stand  gehouden  vanuit  de  hoofdstad.  Alle  vormen  van  leningen  en  buitenlandse  hulp  worden  verwerkt  in  Kabul.  Dit  maakt  Kabul  ook  het  administratieve  centrum  van  het  land,  waarbij  de  helft  van  de  werkgelegenheid  van de  stad ook  in  deze sector valt.  Deze concentratie  van het gezag en het voorrecht heeft de snelle groei van de bevolking en  de stad veroorzaakt, waarbij de bevolking meer dan verdubbeld is in de  afgelopen  vijftien  jaar.  Deze  groei  veroorzaakt  een  grote  last  voor  de  overheid bij het aanpakken van de tekort aan woningen en de stedelijke  diensten. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)               

Figuur 1‐8: Verschillende uitrustingen in Kabul

     

[16]   

 

De groei van de hoofdstad    De eerste groei van de stad Kabul is te herleiden uit schetsen van de stad  uit de 16e‐eeuw in de tijd van de koning Babur. In de 17e‐eeuw is Kabul  een  klein  stadje  met ongeveer 10.000  inwoners. De  verschuiving  van  de  hoofdstad van Kandahar naar Kabul in de tweede helft van de 18e‐eeuw  zorgde ervoor dat de stad langzamer hand ging groeien (Samizay 1974). In  figuur 1‐9 tot 1‐17 is te zien hoe de stad is gegroeid vanaf de 19e‐eeuw tot  aan nu. De reden dat deze periodes gekozen zijn is door de beschikbare  informatie over de stad.             Figuur 1‐10: Kabul in 1916

Figuur 1‐9: Kabul in 1878 

Opp. :  180 ha  Pop. :  70.000  

Figuur 1‐11: Kabul in 1940

[17]   

Opp. : 440 ha Pop. :  65.000  

Opp. : 500 ha Pop. :  120.000  

 

 

Opp. : 10000 ha Pop. :  500.000  

Opp. : 1800 ha Pop. :  200.000  

Figuur 1‐12: Kabul in 1950 

Figuur 1‐14: Kabul in 1970

Opp. : 5840 ha Pop. :  380.000  

Opp. : 15300 ha Pop. :  1.000.000  

Figuur 1‐13: Kabul in 1960 

Figuur 1‐15: Kabul in 1980

[18]   

 

  

 

Opp. : 1.000.700 ha Pop. :  2.721.000 

Opp. : 1.030.000 ha Pop. :  5.200.000  Figuur 1‐17: Kabul in 2013

Figuur 1‐16: Kabul in 2005 

Jaar  1778  1878  1916  1940  1962  1970  1978  1992  1992‐1997  1997‐2001  2001‐2013 2014  Tabel 1‐1: Belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van Kabul

 

Gebeurtenis  Kabul hoofdstad van Afghanistan  Kabul groeit tot handel stad  Ontwikkeling van leer en textiel industrie Huisvesting ontwikkeling  Ontwikkeling van het eerste masterplan voor Kabul   Ontwikkeling van het tweede masterplan voor Kabul  Ontwikkeling van het derde masterplan voor Kabul Stabiele stedelijke ontwikkeling  Snelle stedelijke ontwikkeling  Grote bevolking emigratie naar buurlanden door onrust in het land  Nieuwe regering en stabiliteit met snelle stedelijke ontwikkeling Ontwikkeling van een nieuw masterplan voor Kabul  [19] 

Kabul heeft veel doorstaan door de verschillende conflicten die het land  heeft meegemaakt. Na de laatste oorlog in 2001 tussen de Taliban en de  buitenlandse troepen was Kabul te vergelijken met Dresden en Arnhem na  de  Tweede  Wereldoorlog,  gecombineerd  met  de  problematiek  van  een  derdewereldstad,  zie  figuur  1‐18.  Veel  van  de  stad  was  verwoest  waaronder gebouwen en straten. De leefomstandigheden in de stad waren  hierdoor  zeer  slecht.  Mensen  die  zonder  woningen  zaten,  afval  doe  op  straat lag en geen stedelijke voorzieningen. Deze problemen speelde zich  niet alleen af in de hoofdstad, maar ook andere steden hadden te maken  met  deze  problemen.  Om  deze  reden  is  het  belangrijk  dat  de  stad  bij  wederopbouw  en  verdere  groei,  goede  maatregelen  neemt  voor  de  ruimtelijke  planning  en  huisvesting  van  de  inwoners  en  dat  deze  twee  aspecten  hoog  in  de  beleidsplannen  meegenomen  worden.  Er  moeten  visies ontwikkeld worden om de huisvesting probleem aan te pakken en  andere stedelijke diensten op een hoger niveau te krijgen. 

Conclusie    Afghanistan heeft eeuwen lang te maken gehad met dorpen. De continue  verschuiving  van  de  hoofdstad  tussen  enkele  steden  bracht  het  meest  verandering mee aan een stad. In 1778 werd Kabul de officiële hoofdstad  van Afghanistan. Daarna waren weinig veranderingen te zien in de steden.  Na 1950 werden nieuwe trends zichtbaar. De bevolking van Kabul groeide  snel, andere steden die eerder nauwelijks zichtbaar waren, werden opeens  erkend  als  belangrijke  steden.  Dit  alles  gebeurde  onder  invloed  van  moderniseringskrachten,  die  vanaf  jaren  veertig  en  vijftig  in  grote  vaart  toenam.  Migratie  werd  een  fenomeen  na  de  jaren  zeventig  door  de  verschillende turbulenties en gebeurtenissen in het land.  De twee voornaamste redenen voor de migratie waren de oorlogen en de  ontwikkelingen van de steden op het gebied van economie, technologie en  transport. De hoogste migratiegolf was ontstaan in 2002, nadat het land  de oorlogen achter de rug had en een nieuwe regering gekozen was. Dit  bracht  een  grote  last  op  de  grote  steden  en  voornamelijk  op  Kabul.  De  populatie van de hoofdstad was meer dan verdubbeld in de periode van  1999‐2008, waarbij de inwoners aantal van Kabul gegroeide was naar 4.2  miljoen. De populatie van de stad blijft nog steeds groeien met 4 procent  en is gegroeid naar meer dan 5 miljoen.    De kloof tussen de hoofdstad en de andere steden is voornamelijk ontstaan  in  de  afgelopen  drie  decennia.  Kabul  wordt  nu  gekenmerkt  als  het  dominantste  stedelijke  centrum  van  het  land.  Kabul  is  ook  de  best  uitgeruste stad in Afghanistan met betere en meer scholen, ziekenhuizen,  verharde wegen, telefoonlijnen, luxe winkels etc. Het grootste deel van de  economische activiteiten van het land zijn geconcentreerd in de hoofdstad.  De  stad  biedt  ook  de  grootste  werkgelegenheid  op  het  gebied  van  administratief  werk.  Ondanks  al  deze  positieve  aspecten,  kampt  de  stad  met grote problemen. De stad heeft te maken met een woningtekort en  stedelijke  diensten  die  in  slechte  staat  zijn,  zoals  wegen,  ondergrondse  leidingen systeem en openbaar vervoer. 

Figuur 1‐18: Kabul na de laatste oorlog in 2001

[20]   

2. Masterplan ontwikkeling    In hoofdstuk 1 is ingaan op de historische stedelijke ontwikkeling van het  land en de problemen die er waren. Kabul als de hoofdstad heeft daarbij  een belangrijke rol gespeeld. Voor de stad Kabul zijn vier masterplannen  ontwikkeld. Het laatste masterplan is ontwikkeld tussen 2009‐2014. In  deze hoofdstuk worden de vier masterplannen gepresenteerd. Hierin  wordt duidelijk hoe de stad de stedelijke ontwikkeling in kaart heeft  proberen te krijgen en waar het mis ging met de uitvoering van de  plannen, waardoor de stad nu met grote problemen te maken heeft.     

 

[21]   

Het eerste masterplan     Het eerste masterplan, zie figuur 2‐1, was ontwikkeld tussen 1962 en 1964  door  stedenbouwkundige  uit  Afghanistan  en  het  buitenland.  Het  groep  was  onder  leiding  van  een  Franse  stedenbouwkundige,  die  ook  voor  de  Sindh  provincie  in  India  een  plan  had  gemaakt.  Volgens  het  eerste  masterplan was de stad Kabul gepland voor 800.000 mensen op 23.780 ha  grondgebied voor een periode van 25 jaar. Het masterplan van Kabul leek  veel op de plannen die uitgevoerd werden in Europa in de jaren ’60. Het  plan bevatte onafhankelijke wijken omringd door snelwegen en fly‐overs,  parken  in  het  midden  van  de  stad,  het  formeel  scheiden  van  zones  met  huisvestingen en industrie gebieden. (Nabizada 2012)     Het plan is ook zeer vergelijkbaar met de masterplannen ontwikkeld door  de  beroemde  architect  Le Corbusier.  Het concept “Neighborhood Units”  van Le Corbusier is ook terug te zien in het masterplan van Kabul. Waarbij  een netwerk van wegen rondom een open wijk ligt, met gebouwen gelegen  aan de rand en groene ruimtes met voetpaden door het midden.                               

Figuur 2‐1: Het eerste masterplan voor Kabul

                          [22] 

 

De kern en het hoofdelement van het masterplan was de huisvesting en  het snel produceren van woningen. Om dit te kunnen realiseren, is er met  de hulp van de Russen een fabriek gebouwd, genaamd fabrikai khanasazi,  fabriek van woningen. De fabriek produceerde geprefabriceerde betonnen  elementen  voor  de  woningbouw  en  was  in  staat  om  in  een  maand  100  flatblokken  van  vijf  verdiepingen  hoog  te  produceren.  Niet  alleen  constructieve  materialen  werden  geproduceerd,  maar  ook  leidingen,  sanitaire voorzieningen en andere elementen die toegepast werden in de  woningen. (Nabizada 2012)    Tegenwoordig  wordt  maar een  deel van  de  fabriek  nog  gebruikt,  omdat  vele gebouwen en machines na de verschillende periodes van oorlog niet  meer functioneren en stuk zijn gegaan, zie figuur 2‐3 en 2‐4. De delen die  nog produceren, zijn weer in gebruik genomen door de werklieden die ook  toen der tijd in de fabriek hadden gewerkt. De gemeente heeft verder ook  nooit meer geïnvesteerd in de fabriek om het weer opgang te krijgen.         Huisvesting fabriek                            

 Figuur 2‐2: Fabriek op de kaart van Kabul 

     

 

Figuur 2‐3: Staat van de huisvesting fabriek nu

[23] 

Figuur 2‐4: Gebouwdelen die nog gebruikt worden ter productie van  betonnen elementen 

In het plan zijn ook de meeste delen van de oude binnen stad vervangen  door  de  typische  Sovjetstijl  appartement  gebouwen,  de  Microrayon,  zie  figuur 2‐5. Voor de productie van deze appartementen was de fabriek toen  der tijd gebouwd. Andere onderdelen van het masterplan waren de bouw  van  het  Wazir  Akbar  Khan  woonwijk,  de  Indera  Gandi  ziekenhuis  en  de  wederopbouw van sommige delen van het gebied van Shahr‐e‐Kohna. Het  plan  is  uitgevoerd  zonder  voldoende  controle  van  de  autoriteiten.  Het  gevolg hiervan was dat de gebieden zoals: Sayed Noor Mohammad Shah  Mina,  Khoshaal  Khan,  Khair  Khana,  3de  Parwan  en  Wazir  Abad,  verdeeld  werden onder de mensen  en op informele wijze ontwikkeld werden. De  heuvels in de stad, die volgens het masterplan gereserveerd waren voor  recreatieve  doeleinden,  waren nu gevuld met  informele nederzettingen.  (Nabizada 2012)   

Figuur 2‐6: Wazir Akbar Khan woonwijk

 

Figuur 2‐5: Ontwikkelde gebied met Microrayon appartementen in Kabul

Figuur 2‐7: Ontwikkeling van informele nederzetting op de heuvels

[24]   

 

Het tweede masterplan     In  1970  werd  een  nieuw  masterplan  opgesteld  door  de  Afghaanse  en  Russische stedenbouwkundige met de hulp van UNSECO, zie figuur 2‐7. Het  masterplan  was  voorbereid  om  1.4  miljoen  mensen  te  huisvesten  op  29.900 ha grond in Kabul. Deze masterplan diende ook voor een periode  van  25  jaar.  In  het  noordwesten  en  het  westen  van  de  stad  werden  de  wijken Khair Khana en Khoshal Khan Mina ontwikkeld. (Nabizada 2012)     Het masterplan voorzag 10 tot 15 procent gebouwen met 9 verdiepingen  of  meer,  65  tot  70  procent  gebouwen  met  4‐5  verdiepingen,  20  tot  25  procent  gebouwen  met  2‐3  verdiepingen  en  slechts  15  procent  van  de  bestaande  stad  werd  behouden  met  zijn  huisvesting  in  de  traditionele  vorm  van  eengezinswoningen  van  1‐2  verdiepingen.  In  het  masterplan,  werd de stad verdeeld in vier belangrijkste zones (NW, NO, ZO, ZW). Deze  werden weer onderverdeeld in sub‐sectoren en deze vervolgens weer in  buurten. Elke sub‐sector bestaat uit een centrale ruimte voor de openbare  voorzieningen, met winkels, restaurants, hotels, bioscopen, een moskee,  een  theater,  een  concertzaal,  banken,  kantoren  en  een  openbaar  park.  Daarnaast  is  elke  sub‐sector  voorzien  van  een  industrieel  gebied.  Elke  buurt had een kleine centrum met scholen, winkels en een moskee.   Wegens gebrek aan controle en voldoende economische middelen en een  tekort aan professionals op dat moment, is de doelstelling van de tweede  masterplan niet behaald. Daarnaast ging de ontwikkeling van de informele  nederzettingen op een snelle tempo door in de stad. (Nabizada 2012)                 

Figuur 2‐8: Tweede masterplan voor de stad Kabul van 1970 

 

[25]   

 

   

Het derde masterplan    Het  derde  masterplan  was  een  aanpassing  op  de  vorige  masterplan,  voorbereid  tussen  1975‐1978  door  Afghaanse  en  Russische  stedenbouwkundige. Hierbij werd rekening gehouden met een populatie  van 2 miljoen op een grondgebied van 32.338 ha tot 2003. Het masterplan  werd op basis van de socialistische planning concept ontwikkeld. Waarbij  de centrale overheid het gezag had over de ontwikkeling van de economie  en  de  samenleving.  Het belangrijkste  idee  achter  de  beslissingen van  de  planners  was,  om  een  dergelijk  concept  in  Kabul  toe  te  passen,  was  vanwege de lage prijs van de grond in die tijd.   Om hun doelen te bereiken, werden de volgende middelen ingezet:    ‐ De eigendommen van grondgebieden te onteigenen  ‐ De eigendommen in te wisselen   ‐ Het  plan  uitvoeren  op  de  onteigende  eigendommen  (hergebruik  van de eigendommen)    De verwachting was dat de bevolking van stad snel zou toenemen. Daarom  werd  in  het  plan  gepromoot  voor  veel  hogere  woning  dichtheden.  Vanwege de  verwachte groei van de bevolking zijn ook de wegen in het  plan veel breder ontworpen, dan de bestaande wegen in die tijd.  Het masterplan was verdeeld in vier grote stedelijke zones van 210,000‐ 840,000 inwonersaantal. De gebieden Polecharkhi en Qala‐e‐Zaman Khan  in  het  noordwestelijke  zone  met  4820  ha  grond  was  ontworpen  voor  630.000  mensen.  Het  noordoostelijke  zone,  met  Khair  Khana  en  Karte  Parwan  gebieden,  was  ontworpen  voor  210.000  op  1.670  ha  grond.  Het  zuidwestelijke zone, met Darul Aman, Karte 4 en nog andere gebieden met  7.440  ha  grond,  was  gereserveerd  voor  840.000  mensen.  De  gebieden  Karte Naw en Shah Shahid in het zuidoostelijke zone met 2.800 ha grond  zouden dienen voor 320.000 mensen. De stedelijke grens van de stad was  volgens  het  masterplan  ontworpen  in  een  straal  van  10  km  van  het  centrum van de stad. (Nabizada 2012) 

Figuur 2‐9: Het derde masterplan voor de stad Kabul van 1978

[26]   

 

Figuur 2‐10: De stad verdeeld in vier zones

In het masterplan werden vele voorzieningen gefaciliteerd, die belangrijk  zijn  uit  de  culturele  en  sociaaleconomische  oogpunt.  Zo  werden  240  kleuterscholen, 250 basisscholen, 100 middelbare scholen en 50 scholen  voor meisjes gebouwd. Daarnaast waren 40 klinieken, 100 farmaceutische  centra, 25 moderne openbare baden, 35 bibliotheken, 300 moskeeën, 20  gebed halen, 200 bakkerijen en 252 brandweer eenheden gepland. Voor  betere  infrastructuur  werden  480  km  straten  geasfalteerd.  Langs  de  belangrijkste wegen naar de luchthaven van Kabul waren 12 verdiepingen  tellende gebouwen gepland. (Nabizada 2012)    De belangrijkste elementen van het masterplan waren:    ‐ Gebied verdeling in 4 grote stedelijke zone en sub‐sectoren  ‐ Multicentrische systeem van openbare diensten  ‐ Verkeer via een buiten en een binnen ringweg  ‐ Radiale circulatie en distributie  ‐ Groen strook langs de ringweg  ‐ Uitbreiding richting het oosten op gereserveerde gebieden    In  1978  ontstond  in  het  land  een  revolutie,  waarbij  de  communistische  regime aan de macht kwam. Kabul is verder gegroeid naar het oostelijke  en  zuidwestelijke  richting.  Daarna  ontstonden  andere  gevechten  in  het  land,  waarbij  in  Kabul  relatief  rustig  bleef.  Dit  zorgde  voor  een  grote  migratie trek naar de stad. De populatie groeide snel in die periode, waarbij  een  aantal  huisvesting  projecten  gerealiseerd  werden  volgens  het  masterplan.  Door  de  oorlog  en  de  snelle  groei  van  de  informele  nederzettingen, is het masterplan van de stad niet compleet tot uitvoering  gebracht. In 1992 kwamen andere partijen aan de macht en zorgde voor  nieuwe gevechten, nu ook in Kabul. Veel inwoners vluchtte uit de stad naar  buurlanden Pakistan en Iran. Tijdens de turbulenties in de stad zijn 63.000  woningen  en  60  procent  van  de  infrastructuur  vernietigd  en  het  masterplan verder niet tot uitvoering gebracht. (Nabizada 2012)   

                                                                  [27] 

 

Figuur 2‐11: Ringwegen structuur van de stad

Figuur 2‐12: Multicentrische systeem van openbare diensten

Volgens  een  rapport  van  Intercontinental  Consultants  and  Technocrats  (ICT) is van het masterplan ongeveer 60 procent geïmplementeerd tot aan  2007.  Slechts  33  procent  van  woonwijken  zijn  ontwikkeld  volgens  het  masterplan. Informele nederzettingen zijn verder ontwikkeld op sommige  delen van de heuvelachtige gebieden, die volgens het masterplan waren  aangewezen  als  de  grens  voor  de  stedelijke  ontwikkeling  van  de  stad.  Voorgesteld  industriële  gebieden  werden  niet  ontwikkeld  in  sommige  delen van de stad. De spoorlijnen en ringwegen werden niet ontwikkeld.  Uitputting  van  natuurlijke  hulpbronnen,  zoals  water,  land,  heuvels,  etc.  waren  het  gevolg  van  ongecontroleerde  groei.  Bouw  van  appartement  blokken begon pas in een paar gebieden van Kabul na 2002, maar alleen in  de vorm van afgesloten nederzettingen, genaamd de shahrakah. (Nabizada  2012)                                            [28]   

planningsysteem  kan  ontwikkeld  worden,  dat  lijkt  op  die  wij  hier  in  Nederland hebben. Daarnaast is UN‐Habitat op stedelijk niveau begonnen  met het opstellen van een structuurvisie. Hierin gaat het om een proces  waarbij ruimtelijke vraagstukken zoals het verbeteren van wegen en het  renoveren en herstellen van gebouwen terugkomen. (Heijden 2009)    De ruimtelijke problematiek waarmee Kabul te maken heeft is het tekort  aan  huisvesting,  grote  gebieden  met  informele  nederzettingen,  verkeer  ontstoppingen, milieu problemen en sociale problemen. In 2008 is er een  samenwerking  gestart  tussen  de  gemeente  Kabul  en  Ministerie  van  Stedelijke  ontwikkelingen  om  een  nieuwe  masterplan  voor  te  bereiden  voor de stad.                                            

Huidige ruimtelijke planningsysteem    Na  alle  turbulenties  en  oorlogen  die  het  land  en  de  stad  Kabul  had  meegemaakt, is na 2002 eindelijk de rust gekeerd in het land. De grootste  populatie  groei  is  ook  in  die  periode  ontstaan  door  de  terugkeer  van  Afghanen uit het buitenland. Daarnaast is er ook een migratietrek te zien  vanuit  het  platteland  naar  de  stad  voor  betere  toekomst.  Tegen  2002  waren  meer  dan  5  miljoen  Afghanen  teruggekeerd,  voornamelijk  uit  de  buurlanden Pakistan en Iran. Er verblijven op dit moment nog steeds meer  dan  3  miljoen  Afghanen  in  deze  landen,  waarbij  geschat  wordt  dat  zij  binnen 20 jaar ook terug zullen keren. Na de aanzet van de nieuwe regering  in  2002  lag  de  focus  in  het  beleid  van  de  regering  voornamelijk  op  economische,  technologische  en  infrastructurele  vooruitgang.  Omdat  de  meeste  van  deze  projecten  gefinancierd  werden  door  buitenlandse  donoren,  werd  ook  voornamelijk  door  hun  bepaald  waar  het  geld  aan  uitbesteed  werd.  Op  nationaal  niveau  is  er  de  ANDS  (Afghan  National  Development  Strategy)  die  zich  in  het  algemeen  bezig  houdt  met  deze  ontwikkelingsplannen.  Op  de  agenda  van  ANDS  staan  op  dit  moment  aspecten  als  veiligheid,  bestuur  en  economische  ontwikkeling  hoog  aangeschreven. Doordat de focus van ANDS voornamelijk op andere zaken  ligt,  komen  ruimtelijke  aspecten  en  stedenbouwkundig  planning  nauwelijks aan bod. Naast de ANDS, die het planningsysteem op nationaal  niveau  uitvoert,  is  er  de  PDP  (Provincial  Development  Plans),  die  het  planningsysteem op provinciaal niveau beheert. De taak van de PDP is het  optimaliseren van het planningsysteem per provincie en richting geven aan  de  stedelijke  ontwikkeling.  Dit  wordt  niet  altijd  even  goed  gerealiseerd.  Deze plannen worden door sommige politici gebruikt voor eigen agenda  waardoor  er  vaak  geen  sprake  is  van  een  geïntegreerde  stedelijke  ontwikkeling. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)  UN‐Habitat is bezig geweest met de Afghaanse Ministerie van Stedelijke  ontwikkelingen,  om  de  ruimtelijke  problematiek  hoog  op  de  agenda  te  krijgen en daarbij een strategie op nationaal niveau op te stellen voor de  aanpak  van  de  ruimtelijke  problematiek.  Zodat  er  een  ruimtelijke  [29]   

                                                                 

Het vierde masterplan    Voor de stedelijke ontwikkeling van Kabul en omgeving zijn twee plannen  samengesteld. Een masterplan voor de stad Kabul en een masterplan voor  een  nieuwe  stad.  Van  2009‐2014  is  de  nieuwe  masterplan  ontwikkeld  genaamd de Kabul Metropolitan Area Urban Development Master Plan, de  KMAUD  masterplan.  Deze  is  ontwikkeld  in  samenwerking  met  Japan  International Cooperation Agency (JICA), die veel studies en onderzoeken  heeft uitgevoerd voor de stad. Het plan is ontworpen voor een populatie  van 8 miljoen op 102.258 ha gebied. In een van die studies voor de KMAUD,  komt het belang naar voren voor het ontwikkelen van een nieuwe stad in  het Deh Sabz gebied, gelegen ten noorden van Kabul, zie figuur 2‐13. Deze  stad is ontworpen voor 1.5 miljoen inwoners op een gebied van 74.041 ha.  De resterende 6.5 miljoen mensen zullen gehuisvest worden in Kabul zelf.  De regering ziet het bouwen van deze nieuwe stad als de sleutel voor de  problematiek die de stad nu heeft. (Ministry of Urban Development Affairs  2014)    In de KMAUD masterplan wordt het infrastructuur systeem van het gebied  uitgebreid.  Tussen  de  verschillende  stedelijke  gebieden  worden  verbindingen gemaakt om de ontwikkeling te bevorderen. De uitbereiding  moet  het  interregionale  verkeer  via  de  KMA  (Kabul  Metropolitan  Area)  vergemakkelijken, omdat de verwachting is dat het verkeer zal toenemen  door de verdere ontwikkeling van het KMA gebied. Een ringweg zal om het  gebied aan gelegd worden om te voorkomen dat er te veel verkeer door  het  centrum  van  de  stad  gepasseerd  wordt,  zie  figuur  2‐13.  Dit  zal  ook  bijdragen  aan  voetgangersvriendelijke  stedelijke  ruimten  in  het  centrum  van de stad. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)            [30]   

Figuur 2‐13: Regionale infrastructuurplan voor de KMA

Het voornaamste doel van deze plan is om betere leefomstandigheden te  creëren  met  betere  stedelijke  diensten  en  betaalbare  huisvesting  te  garanderen.  Tegelijkertijd  zal  duurzame  economische  groei  bevorderd  worden in de stad. Als het plan compleet uitgevoerd wordt tot aan 2025  zal het resulteren in:    ‐ Grotere gemeentelijke capaciteit om stedelijke ontwikkelingen te  beheren en het leveren van diensten  ‐ Het toenemen van de beschikbaarheid van de betaalbare  huisvestingen, met een toename van 50 procent in aantal   ‐ Gefaseerde legalisering van 50 procent van de huisvestingen in de  informele nederzettingen  ‐ Betere toegang tot de stedelijke basis diensten voor de  huishoudens  ‐ Het verbeteren van de openbare diensten en faciliteiten,  waaronder het ontwikkelen van nieuwe stedelijke gebieden zoals  de ontwikkeling van de nieuwe stad in het Deh sabz gebied  ‐ Een toename van 30 procent van grondgebied voor de markt van  dienstverleningen  ‐ Verbeterde stedelijke omgeving met groen en openbare ruimten    Om het plan financieel haalbaar te maken, wordt er gewerkt aan een  samenwerking tussen de publieke en private partijen voor de financiering  van de stedelijke ontwikkelingen. De verwachting is dat het management  capaciteit versterkt zal worden om de stadsuitbreiding, zonering en de  planning van het nieuwe masterplan te vergemakkelijken. (Ministry of  Urban Development Affairs 2014)             

                                Figuur 2‐14: Verdeling van de stad in drie gebied op basis van de waterbronnen     Voor  de  ontwikkeling  van  het  masterplan  is  de  stad  verdeeld  in  drie  gebieden op basis van de beschikbare waterbronnen, zie figuur 2‐14. Om  de verdere stedelijke groei gecontroleerd te houden, heeft de gemeente  het gebied binnen de ringweg aan gegeven als het aanbevolen gebied voor  de stedelijke groei en buiten de ringweg als de controle gebied, zie figuur  2‐15. In de stad zijn twee gebieden met groen in bescherming genomen,  die  voornamelijk  zullen  dienen  voor  de  aanvulling  van  de  ondergrondse  waterbronnen, zie figuur 2‐16. Het stedelijke gebied van de stad is verder  onderverdeeld in meerdere zones. Dit zijn gebieden die verdeeld zijn door  bergen, rivieren, ringweg, beschermde groen en grote militaire gebieden.  Deze  zones zullen  werken als  sub‐centra  en  zelfvoorzienend  zijn  om  het  verkeer druk in de stad af te nemen, zie figuur 2‐17. Er zullen ook nieuwe  sub‐centra ontwikkeld worden met verschillende faciliteiten, zie figuur 2‐ 18. De sub‐centra worden goed met elkaar gelinkt door aanleg van nieuwe  wegen. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)  [31] 

 

Figuur 2‐17: De stad verdeeld in zones met eigen centra

Figuur 2‐15: Ontwikkelingsgebied en controle gebied van de stad

 

 

Figuur 2‐18: Ontwikkeling van de nieuwe sub‐centra Figuur 2‐16: Beschermde groen gebieden in de stad 

[32]   

In een korte periode na de vorige masterplan is er een derde masterplan  ontwikkeld in 1978. Deze masterplan was meer een aanpassing op de  vorige. In het plan werd rekening gehouden met een populatie van 2  miljoen op een grondgebied van 32.338 ha. Het plan is ontwikkeld  volgens een socialistische concept, waarbij de centrale overheid het gezag  had over de ontwikkeling van economie en samenleving.   Door de ervaring van vorige plannen en de verwachting dat de bevolking  snel zou toenemen is er in deze plan voor hogere woning dichtheden  gekozen en bredere wegen. De vierdeling van de stad in zones is  behouden en zijn meer openbare voorzieningen opgenomen in het plan.  Ondanks de maatregelen en de verwachtingen is het masterplan niet  compleet tot stand gekomen door verschillende turbulenties en oorlogen  die plaats hebben gevonden. Het masterplan was tot aan 2007 voor 60  procent uitgevoerd. De ontwikkeling van informele nederzettingen is  doorgegaan naar de heuvel gebieden en de meeste natuurlijke bronnen  zijn uitgeput. In 2002 is ook de ontwikkeling van de afgesloten  nederzettingen, shahrakah, ontstaan in de stad.    De conflicten en turbulenties door de jaren heen, hebben voor veel schade  gezorgd  aan  de  steden  van  Afghanistan.  Na  de  laatste  oorlog  in  2001  hadden  veel  steden te  maken met  verwoestingen  en  andere problemen  die typerend zijn voor derdewereldsteden.  Sinds  de  nieuwe  regering  van  2002  en  de  stabielere  situatie  zijn  veel  wederopbouwplannen met de hulp van buitenlandse donoren ontwikkeld.  Deze  plannen  die  voornamelijk  bepaald  worden  door  de  donoren  zijn  gericht  op  de  ontwikkeling  van  de  economie,  de  technologie  en  de  infrastructuur. Dit wordt beheerd op nationaal niveau door ANDS (Afghan  National Development Strategy) en verder geoptimaliseerd op provinciaal  niveau door de PDP (Provincial Development Plans). Ruimtelijke planning  aspecten  en  stedelijke  ontwikkeling  krijgen  geen  hoge  prioriteit  in  de  huidige  beleidsplannen  en  worden  gezien  als  een  onderdeel  van  de  ontwikkeling van infrastructuur.  

Conclusie    Het eerste masterplan voor de stad Kabul was klaar in 1964. Deze was  ontwikkeld onder leiding van een Franse stedenbouwkundige. Het plan  leek veel op de masterplannen die ook toen der tijd in Europa toegepast  werden. Het concept van het masterplan was te vergelijken met die van  “Neighborhood Units” van Le Corbusier. Het masterplan was ontwikkeld  voor een periode van 25 jaar en moest 800.000 mensen huisvesten op  23.780 ha grond.  De huisvesting was ook het hoofdelement van het masterplan. Voor een  snelle productie van woningen is er volgens het masterplan een fabriek  gebouwd die complete woningen produceerde. De fabriek produceerde  in een maand 100 flatblokken van vijf verdiepingen. Tegenwoordig wordt  maar een deel van de fabriek nog gebruikt, andere delen zijn  buitenwerking gevallen door de verschillende oorlogen in de stad.  In het plan zijn een aantal delen van de binnenstad vervangen met de  nieuwe type appartement blokken die geproduceerd zijn door deze  fabriek. Daarnaast zijn een aantal nieuwe wijken ontwikkeld. Door te  weinig controle van de autoriteiten bij de uitvoering van deze masterplan  zijn veel gebieden informele verdeeld en ontwikkeld met informele  nederzettingen.    Na de slechte uitvoering van het eerste masterplan en de populatie groei,  is er een tweede masterplan ontwikkeld in 1970. Volgens deze plan moest  er 1.4 miljoen inwoners gehuisvest worden in de stad op een grondgebied  van 29.900 ha voor een periode van 25 jaar. De stad was onderverdeeld  in vier zones en elke zone weer in sub‐sectoren. Deze sub‐sectoren  werden weer onderverdeeld in buurten met elk eigen openbare  voorzieningen. Door de blijvende snelle ontwikkeling van informele  nederzettingen was de gemeente niet instaat om het masterplan goed te  kunnen uitvoeren en de doelstellingen te behalen. Daarvoor had ook de  gemeente gebrek aan controle, economische middelen en professionals. 

[33]   

Toch  wordt  geprobeerd  op  nationaal‐  en  provinciaalniveau  hiervoor  richtlijnen op te stellen. Daarnaast is UN‐Habitat samen met de regering  begonnen  op  stedelijk  niveau  met  het  opstellen  van  een  structuurvisie.  Hierin gaat het om een proces waarbij ruimtelijke vraagstukken zoals het  verbeteren  van  wegen  en  het  renoveren  en  herstellen  van  gebouwen  terugkomen. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de ontwikkeling  van algemene voorzieningen als onderwijs en gezondheidszorg.    De gemeente Kabul is in 2008 begonnen samen met de Ministerie van  Stedelijke ontwikkelingen om een masterplan te ontwikkelen voor de  stad. Deze masterplan is opgesteld tussen 2009 en 2014 in samenwerking  met JICA (Japan International Cooperation Agency). Het gaat in het plan  om de huisvesting van 8 miljoen mensen op 102.258 ha grond voor een  periode van ongeveer 20 jaar. Bij het ontwikkelen is het belang naar  voren gekomen om een nieuwe stad te ontwikkelen ten noorden van  Kabul voor 1.5 miljoen inwoners op 74.041 ha gebied. De regering ziet het  bouwen van deze stad als de sleutel voor de huidige problematiek in de  stad. Daarnaast is in het plan opgenomen om het infrastructuur systeem  van de stad en de omgeving uit te breiden voor de bevordering van de  ontwikkeling van het gebied. Daarbij komt in het plan de ringweg om de  stad terug, die volgens de eerdere masterplannen al geprobeerd is te  realiseren.  De doelstelling van het masterplan is om betere leefomstandigheden te  creëren met betere stedelijke diensten en betaalbare huisvesting  garanderen. Om het plan financieel haalbaar te maken worden publieke  en private partijen benaderd voor een samenwerking en de financiering  van de ontwikkelingen. Zoals ook in de vorige plannen, is de stad verdeeld  in zones met zelfvoorzienende sub‐centra om het verkeer druk in het  centrum de stad te laten afnemen. Van de huidige informele  nederzettingen zullen 50 procent gelegaliseerd worden en de formele  huisvestingen met nog 50 procent in aantal toenemen.   

Deze laatste masterplan lijkt op vele punten op de oudere masterplannen  die voor de stad ontwikkeld waren. Daarom is er ook veel kritiek op deze  plan, waaronder van de stedenbouwkundige zelf die aan het masterplan  gewerkt hebben. Uit een interview met Ir. Saifulrahman van de gemeente  Kabul blijkt dat ze weinig middelen hadden en financiële steun om hulp te  vragen uit het buiten bij de ontwikkeling van het masterplan. Het kritiek  op het masterplan is dat het gebaseerd is op ouderwetse gedachten van  stedelijke planning. Andere belangrijke punten van kritiek zijn:    ‐ De verwaarlozing van de huidige sociale, milieu‐ en financiële  aspecten  ‐ Voorgeschreven plannen zonder veel flexibiliteit  ‐ Top‐down plannen zonder betrokkenheid van de burgers   ‐ Weinige vertrouwen op openbare grondverwerving en openbare  investeringen  ‐ Gebrek aan goeie visie om private investeerders te begeleiden en  te gebruiken    Het bouwen van een nieuwe stad valt ook te bekritiseren, ondanks dat de  regering het ziet als de sleutel voor de problemen van de stad. Het  bouwen van een satelliet stad heeft twee nadelen, namelijk:    ‐ Het vraagt om een enorme startkapitaal om de infrastructuur in  het nieuwe gebied al aan te leggen voordat de percelen verkocht  kunnen worden aan huishoudens. Dit veroorzaakt een negatieve  kassastroom die vele jaren zal aanwezig zijn  ‐ Deze satelliet steden zijn nooit onafhankelijk in termen van banen  en huisvesting, waardoor ze hoge transport kosten met zich mee  brengen    Dus bij de uitvoering van het masterplan zullen een aantal aspecten  herzien moeten worden en anders aangepakt, wil het deze keer slagen.    [34] 

 

     

3. Volkshuisvesting    In de vorige hoofdstuk zijn de masterplan behandeld, waaronder het  nieuwe masterplan voor de stad. Het masterplan valt te bekritiseren op  een aantal aspecten op stedelijke niveau.   In deze hoofdstuk zal het masterplan van 2014 verder besproken worden  op het niveau van de huisvesting. Waarbij eerste de huidige situatie en de  problematiek van de huisvesting aanbod komt en vervolgens  verschillende type nederzettingen in de stad geanalyseerd worden. Tot  slot zal de aanpak voor de huisvesting problematiek volgens het  masterplan besproken worden.           

[35]   

 

9.00 6.00

9.59 6.29

6.59

3.00

4.00 1.58

1.55

1.52

1.50

                                   

Personen per woning

5.00 4.00

6.00

2.00

2.00

1.00

0.00

0.00

Figuur 3‐1: Aantal huishouden en personen per woning

[36]   

Aantal gezinsleden

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025

Aantal personen 

8.00

7.00

10.00

Huishouden per woning

6.00

Aantal huishoudens 

  Sinds 2002 is de fysieke en sociale weefsel van de stad enorm veranderd.  De oorzaak hiervan is de intensivering van de vluchtelingen die terugkeren  uit  het  buitenland  en  mensen  die  vanaf  het  platteland  naar  de  stad  migreren.  De  concentratie  van  sociale,  economische  en  educatieve  instellingen in de stad en het ontbreken hiervan in de secundaire steden  en  landelijke  gebieden  creëert  veel  stedelijke  problemen  voor  de  stad  Kabul. Een van de grootste problemen waarmee de stad nu kampt, is de  woningtekort. De stad heeft nu een populatie van meer dan 5 miljoen en  een jaarlijkse bevolkingsgroei van 4 procent. (Nabizada 2012)    Kabul  telt  op  dit  moment  bijna  800.000  huishoudens  verdeeld  over  382.000 woningen, met een gemiddelde dichtheid van 450 personen per  ha voor de appartementen en 319 personen voor de eengezinswoningen.  Het gemiddelde aantal huishouden per woning is 1.55. Elk huishouden telt  ongeveer 6 tot 7 personen, met een totaal aantal personen per woning van  ongeveer 10, zie figuur 3‐1. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)  De  woningtekort  is  voornamelijk  te  zien  in  de  betaalbare  huisvesting  sector. De groepen die weinig financiële daadkracht hebben zitten met het  probleem  om  een  betaalbare  huisvesting  te  vinden.  Vaak  zijn  dit  de  migranten uit het platteland gebieden en mensen die geen vaste inkomen  hebben.  Afghanistan  kent  geen  huur  sector  of  sociale  woningbouw  corporaties voor de huisvesting. Het land wordt beschikbaar gesteld door  de gemeente voor huisvesting, verdeeld in kavels en vervolgens verkocht  aan mensen, die eigen woningen op bouwen. Dit heeft ervoor gezorgd dat  het  grond  tijdens  de  instabiele  tijden  verdeeld  werd  onder  mensen  en  mensen daar informele nederzettingen op bouwden.            

10.19

12.00

11.05

Huidige situatie van de huisvesting 

    Deze vorm van land ontwikkeling is door de jaren heen uitgegroeid tot een  gemeenschappelijk  huisvestingmarkt  voor  de  burgers.  Het  voordeel  van  het leveren van informele grondgebieden is dat deze de mogelijkheid biedt  om het land direct te verdelen over de huishoudens en die vervolgens hun  eigen arbeid omzetten in kapitaal door op deze grondstukken te bouwen.  (Bertaud 2005)       

De informele nederzettingen    Deze  informele huisvestingen  beslaat  op dit  moment  76 procent  van  de  woongebieden  van  de  stad.  In  deze  gebieden  wonen  74  procent  van  de  totale bevolking van Kabul. De meeste woningen uit deze nederzettingen  zijn zonder enige vorm van planning gebouwd en voldoen hierdoor niet aan  stedenbouwkundige, constructieve en klimaat technische eisen. Daarnaast  zijn deze woningen door de jaren heen in zeer slechte staat, waarbij ze een  gevaar  vormen  voor  de  gebruikers.  Uit  angst  dat  de  gemeente  deze  gebieden terug wil nemen of slopen, zijn de gebruikers ook voorzichtig in  het investeren in hun woningen om de kwaliteit te verbeteren of om hun  woning uit te breiden. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)    De informele nederzettingen van Kabul kunnen worden onderverdeeld in  vier typen op basis van de grond waarop zij gebouwd zijn. Deze vier type  gronden  zijn,  openbare  grond,  een  private  eigendom  grond,  een  grondgebied van warlords of een grondgebied waar een duistere juridische  situatie  van  toepassing  is.  Een  grote  deel  van  deze  informele  nederzettingen zijn opgericht in de periode waarin er sprake was van een  snelle verstedelijking, zoals in de jaren na ’60 en ’70 tijdens de instabiele  politieke  omstandigheden.  Door  deze  snelle  groei  van  informele  nederzettingen is de stad verder gaan uitbreiden naar de zij gebieden. In  sommige gevallen zijn zelfs nederzettingen ontstaan buiten de bestaande  centra van de stad, waardoor nieuwe gebieden ontwikkeld zijn en de stad  hierdoor  verder  versnipperd  is  geraakt,  zie  figuur  3‐2.  Behalve  dat  de  eigendomsrechten van de grond geschonden zijn bij de ontwikkeling van  deze nederzettingen is de ontwikkeling van deze gebieden niet volgens de  stedenbouwkundige  richtlijnen  gegaan.  Ze  zijn  zodanig  gevormd  dat  er  geen  rekening  is  gehouden  met  voldoende  grond  voor  wegen,  ondergrondse  infrastructuur  en  het  creëren  van  publieke  ruimtes  en  faciliteiten. (Bertaud 2005)     

Figuur 3‐2: Informele huisvestingen gebouwd op de heuvels in de stad

   

[37]   

 

De migranten uit Pakistan en andere landen die in 2002 naar Afghanistan  kwamen hebben ook invloed gehad op de ontwikkeling van deze nieuwe  woningbouwstijl. Omdat zij bekend waren met deze stijl, maakte dit voor  de ontwikkelaars nog gemakkelijker om deze nieuwe vorm van huisvesting  te introduceren. Afghanistan was na de laatste oorlog in 2001 voor deze  investeerders en ontwikkelaars de ideale plaats voor hun bouwprojecten.  De prijzen van de grond en werklieden waren laag. Bovendien hoefde ze  geen rekeningen te houden met stedenbouwkundige eisen of richtlijnen  van de gemeente, omdat deze simpelweg nog niet geformuleerd waren.  De  rijke  klassen  van  Kabul  die  zich  afzetten  tegen  de  informele  nederzettingen  waren  ook  een  makkelijke  doelwit  voor  deze  ontwikkelaars,  omdat  zij  met  deze  projecten  als  enige  huisvesting  ontwikkelde met luxe voorzieningen. (Khechen 2012)       

Shahrakah  Op  dit  moment  worden  de  nieuwe  huisvestingen  door  particulieren  ontwikkelaars  gebouwd  in  de  vorm  van  luxueuze  appartement  blokken.  Wegens gebrek aan richtlijnen en autoritaire controle bij de ontwikkeling  van deze type huisvesting, hebben de ontwikkelaars de vrije hand bij het  uitvoeren van deze plannen.  Doordat de stad door  de jaren  heen  een  snelle  groei  doormaakte en de  gemeente hier weinig controle over had, is de stedelijke groei voornamelijk  ontwikkeld zonder richtlijnen. Doordat de gemeente en andere instanties  weinig aan de informele nederzetting gebieden doen om ze beter te maken  of tegen te gaan, neemt een groot deel van de rijke inwoners van de stad  afstand van deze gebieden en trekken hier vandaan weg. Dit zorgt ervoor  dat  er  een  vraag  ontstaat  vanuit  hun  naar  woningen  met  goede  leefomstandigheden  en  goede  faciliteiten.  Omdat  ze  geen  andere  alternatieven krijgen, ze naar de nieuwe type huisvestingen gebouwd door  private ontwikkelaars. Een van deze nieuwe vormen is de  shahrakah, zie  figuur  3‐3.  Dit  zijn  afgesloten  gebieden  met  daarin  luxe  appartement  blokken en andere voorzieningen. Het zijn letterlijk stadjes binnen de stad  zelf. Deze shahrakah zijn voorzien van alle luxe en stedelijke voorzieningen  die de bewoners nodig hebben. Zo zijn er binnen de omheiningen scholen,  klinieken, restaurants, winkels, moskeeën, speeltuinen, buitenruimtes, en  andere faciliteiten te vinden. De poorten van deze gebieden worden 24 uur  bewaakt.  Dit  creëert  een  geïsoleerde  omgeving  waardoor  er  nauwelijks  interactie is tussen de bewoners van deze gebieden en de andere inwoners  van de stad. (Khechen 2012)  Deze nieuwe vorm van huisvesting past om meerdere redenen niet in de  stad.  Een  van  de  voornaamste  reden  hiervoor  is  dat  de  ontwerpen  geïmporteerd  worden  uit  andere  landen,  zoals  Pakistan,  Iran,  India  en  Arabische  Emiraten,  waarbij  de  context  verwaarloosd  is.  De  meeste  ontwikkelaars en investeerders van deze projecten zijn vaak gevestigd in  deze  landen  en  proberen  de  levensstijl  vandaar  te  introduceren  in  Afghanistan.  

Figuur 3‐3: Shahrak‐e‐Aria in Kabul

[38]   

Landen  waaruit  deze  bouwplannen  vandaan  komen,  hebben  een  heel  andere  geschiedenis,  klimaat  en  oriëntatie  dan  die  van  Afghanistan.  Dit  heeft niet alleen invloed op de functie van een gebouw maar ook op de  vormgeving. Het grootste probleem van de geïmporteerde plannen is de  verkeerde interpretatie van essentiële factoren, die bij een ontwerp horen  die in Afghanistan gebouwd moet worden. Factoren als historie, economie,  geografie,  religie,  cultuur  en  klimaat  worden  vaak  verkeerd  geïnterpreteerd en verwaarloosd door de makers van deze plannen. Deze  gebouwen  zijn  niet  alleen  esthetisch  lelijk,  als  je  het  vergelijkt  met  de  traditionele architectuurstijl van Afghanistan, maar constructief en klimaat  technisch  gezien  ook  zwak.  Er  wordt  weinig  rekening  gehouden  met  natuurrampen zoals aardbevingen en modderstromen die veel in het land  voorkomen.  De  constructie  van  de  gebouwen  wordt  hierop  niet  afgestemd,  waardoor  zij  een  gevaar  vormen  voor  de  gebruikers.  Materialen  die  gebruikt  worden  bij  deze  projecten  zijn  voornamelijk  afkomstig uit het buitenland, waardoor de prijzen van de woningen hoog  zijn.  Klimaat  aspecten,  zoals  oriëntatie,  weer  omstandigheden,  verwarmen, koelen en energieverbruik zijn niet aangepast op de situatie in  Afghanistan.  Er  wordt  totaal  geen  connectie  gelegd  met  de  cultuur,  tradities en de geschiedenis van Afghanistan. (Azizi 2011)                           

                     

[39]   

De villa’s  Naast de trend van shahrakah, is er ook een opmars van luxueuze villa’s in  de stad. Deze villa's zijn blikvangers met hun extravagante architectonische  ontwerpen en omvang. Het contrast is duidelijk zichtbaar in de stad tussen  deze  nieuwe  moderne  type  gebouwen  en  de  bestaande  omgeving.  De  villa’s  worden  vaak  door  particuliere  grondeigenaars  gebouwd  tussen  bestaande  woningen  in  de  stad.  Ook  deze  woningen  zijn  ontstaan  door  invloeden vanuit het buiteland. Dit brengt ook de nodige problemen met  zich  mee  voor  de  omgeving.  De  villa’s  bestaan  vaak  uit  drie  tot  vier  verdiepingen  en  sommige  gevallen  zelfs  meer.  Hierdoor  krijgen,  in  het  winterseizoen, zowel de straat als de andere woningen steeds te maken  met schaduw. Hierdoor blijft de sneeuw langer op de straat en in de tuin  van de buren liggen, waardoor dit voor de voorbijgangers en de buren voor  overlast en gladheidsgevaar zorgt. De zon dient voor de meeste woningen  als  een  natuurlijk  energie‐  en  verwarmingsbron.  Deze  nieuwe  villa’s  verminderen  de  zon‐inval  bij  de  omgeving,  waardoor  zij  meer  energie  moeten  gebruiken  om  de  woningen  te  verwarmen.  Door  deze  villa’s  ontstaan ook privacy problemen. De woningen worden ten eerste zo dicht  mogelijk  bij  de  kavel  muren  gebouwd  om  een  groot  bouwoppervlak  te  krijgen,  en  daarnaast  steken  ze  met  2  tot  3  bouwlagen  boven  de  kavel  muren  uit  waardoor  zij  makkelijkere  inkijk  hebben  in  de  tuinen  en  woningen  van  de  buren.  Dit  is  niet  gepast  in  de  Afghaanse  cultuur.  De  sociale  richtlijnen  en  de  traditionele  huisvestingvorm  van  Afghanistan  worden door deze nieuwe trends compleet verwaarloosd, zie figuur 3‐4 tot  3‐6. Daarnaast hebben deze nieuwe villa’s zelfde problemen constructief  en klimaat technisch gezien, als de appartementen in de shahrakah. (Azizi  2011)            

Figuur 3‐4: Schaduw veroorzaakt door de villa op de straat

 

Figuur 3‐5: Schaduw veroorzaakt door de villa op de andere woning

Figuur 3‐6: Inkijk vanuit de villa in de andere woning

[40]   

 

Figuur 3‐7: Ingang naar de villa’s straat van Shahrak‐e‐Telaye

Figuur 3‐9: Concurrentie in de straat met de nieuwe villa's

[41]   Figuur 3‐8: Villa met 4 verdiepingen in een woonwijk in Kabul

 

De traditionele binnenplaats woningen  In de Afghaanse woningbouw is er de traditie om een eigen grondstuk te  bezitten  waarop  de  grondeigenaar  zijn  woning  kan  bouwen.  De  woonwijken met traditionele binnenplaats woningen zijn in medina vorm  ontwikkeld en hebben karakteristieke uiterlijk, zie figuur 3‐10. In Kabul en  in  andere  steden  hebben  de  losstaande  woningen  een  muur  van  een  verdieping  hoog  om  de  kavel  heen.  Deze  dient  voor  bescherming  tegen  dieren, inbrekers en privacy van de bewoners. Het markeert ook de grens  van de grond eigendom. Deze muur wordt als eerst gebouwd, alvorens de  woning zelf is gebouwd,  om zo het eigendom en bouwmaterialen op de  locatie  te  beschermen.  Er  waren  altijd  sociale  richtlijnen  vanuit  de  gemeenschap  voor  het  bouwen  van  een  woning.  Zo  waren  de  woning  voornamelijk twee bouwlagen hoge om privacy schending te voorkomen  en de afstand tussen de woning en omheining muur was ook vastgesteld.   De  traditionele  huizen  in  de  Kabul  hebben  vaak  een  binnenplaats.  Deze  speelt  een  belangrijke  rol  in  de  leefstijl  van  de  Afghanen.  Het  wordt  gebruikt  voor  verschillende  activiteiten,  zoals  koken,  eten,  slapen,  parkeren van de auto en andere activiteiten. De verschillende ruimtes van  de  woning  waren  allemaal  gesitueerd  rondom  deze  binnenplaats  en  rijkelijk gedecoreerd met houten elementen van de lokale hout bewerking  shops, zie figuur 3‐11. (Azizi 2011)                       

Figuur 3‐10: Traditionele binnenplaats woningen in Kabul

                                [42] 

 

 

Figuur 3‐11: Binnenplaats van een traditionele woning

De verschillende type nederzettingen    Er zijn op dit moment in Kabul drie hoofd type  nederzettingen te vinden. Deze zijn de  traditionele binnenplaats woningen, de  losstaande woningen en de appartement  blokken. De binnenplaats woningen zijn terug te  vinden zowel in de formele als de informele  huisvesting gebieden. De losstaande en de  appartementen zijn alleen in de formele  gebieden terug te vinden. Hieronder volgen  voorbeelden van de verschillende type  nederzettingen in een analyse vorm.  

 

Figuur 3‐12: Verschillende type nederzettingen in Kabul 

[43]   

Traditionele binnenplaats woning in een formeel gebied  Een goede voorbeeld van een formeel gebied gebouwd met binnenplaats  woningen is de oude binnen stad van Kabul. De oude binnen stad ligt in het  zuiden  van  Kabul  rivier  en  in  het  noorden  van  Sher  Darwaza  berg.  Het  wordt beschouwd als het centrum van de stad en was historisch gepland  voor  defensie.  Het  is  een  goed  voorbeeld  van  traditionele  stedelijke  nederzetting.     Locatie: Oude stad   Inkomen: Laag  Dichtheid woningen: 151 per hectare  Dichtheid mensen: 1051 per hectare  Gemiddelde kavel: 117 m2  Huisvesting vorm: Traditionele stedelijke nederzetting  Bouwjaar: 1878, latere aanpassing 1910‐1920                                   

Figuur 3‐14: Oude stad gebied

Figuur 3‐15: Woningen in de oude stad

[44]    Figuur 3‐13: Oude stad in Kabul 

= 10 personen 

Figuur 3‐17: Populatiedichtheid (1051 personen per hectare)

Figuur 3‐16: Straat in de oude stad 

         

= 130 m2 kavel

 

Figuur 3‐18: Woningdichtheid (79% bebouwing en 21% infrastructuur per hectare)

[45]   

       

 

Figuur 3‐19: Typische woning (voor 2 gezinnen) in de oude stad

 

[46] 

Traditionele binnenplaats woning in een informele gebied  Voorbeeld  van  een  gebied  met  traditionele  woningen  in  een  informele  nederzetting is de Deh‐Afghanan gebied. Dit gebied ligt aan de oostkant  van de Asmaye berg en noordelijk van de Kabul rivier, dat grenst aan het  centrum van de stad. De plaats is uitgegroeide in vorm van een sloppenwijk  na de eerste nederzetting. Daarna verspreide het gebied langs beide zijde  van de Asmaye berg, naar het noorden richting Salang Maina en naar het  zuiden richting Deh Mazang.     Locatie: Deh‐Afghanan gebied  Inkomen: Laag  Dichtheid woningen: 78 per hectare  Dichtheid mensen: 575 per hectare  Gemiddelde kavel: 136 m2  Huisvesting vorm: Stedelijke informele wijken  Bouwjaar: 1916‐1930 

Figuur 3‐21: Deh‐Afghanan gebied

 

[47]   Figuur 3‐20: Deh‐Afghanan in Kabul 

 

Figuur 3‐22: Woningen in Deh‐Afghanan

    = 10 personen

Figuur 3‐24: Populatiedichtheid (600 personen per hectare)

Figuur 3‐23: Straat in Deh‐Afghanan 

= 130 m2 kavel

     

 

Figuur 3‐25: Woningdichtheid (84% bebouwing en 16% infrastructuur per hectare)

[48]   

   

 

Figuur 3‐26: Typische woning in Deh‐Afghanan 

 

[49] 

Shahrakah – afgesloten appartementen complex  Voorbeeld van een afgesloten gebied met appartementen is de Shahrak‐e‐ Aria. Dit gebied ligt in het noordelijke gedeelte van de stad, dicht bij het  internationale  vliegveld  van  Kabul.  Het  stadje  was  gepland  volgens  de  derde masterplan uit 1978. Het grondgebied is van  de gemeente en het  project is gerealiseerd door een private ontwikkelaar. Het totale plan bevat  350  blokken  met  appartementen,  publieke  voorzieningen  en  ondernemingen. De appartementen zijn 5 en 6 verdiepingen hoog en elke  laag heeft 8 appartementen. Tot nu toe zijn 12 van deze blokken gebouwd  en worden nog eens 5 bij gebouwd.     Locatie: Shahrak‐e‐Aria   Inkomen: Hoog  Dichtheid woningen: 30 per hectare  Dichtheid mensen: 192 per hectare  Gemiddelde kavel: 130 m2  Huisvesting vorm: Shahrakah  Bouwjaar: 2003       

Figuur 3‐28: Shahrak‐e‐Aria gebied

   

 

[50]    Figuur 3‐27: Shahrak‐e‐Aria in Kabul 

Figuur 3‐29: Appartmenten in Shahrak‐e‐Aria

= 10 personen

Figuur 3‐31: Populatiedichtheid (192 personen per hectare)

Figuur 3‐30: Straat in Shahrak‐e‐Aria 

   

= 130 m2 kavel   

5 bouwlagen   

Figuur 3‐32: Woningdichtheid (7.8% bebouwing en 92.2% infrastructuur per hectare)

[51]   

 

 

Figuur 3‐33: Typische woning in Shahrak‐e‐Aria 

[52]   

Microrayon – niet afgesloten appartement complexen  Een  voorbeeld  van  appartementen  complex  die  niet  in  afgesloten  vorm  ontworpen is, is de Nader Shah Maina. Het gebied is gelegen in het zuiden  van Kabul rivier en in het oosten van de oude binnen stad. Het ligt ongeveer  op een straal van 5 kilometer van het centrum van de stad. Dit gebied was  ontwikkeld  door  de  gemeente  met  behulp  van  de  Russen,  volgens  het  eerste masterplan van 1960. In het gebied staan appartement gebouwen  van 4 tot 5 hoog zonder lift.    Locatie: Nader Shah Maina  Inkomen: Midden‐Hoog  Dichtheid woningen: 65 per hectare  Dichtheid mensen: 325 per hectare  Gemiddelde kavel: 110 m2  Huisvesting vorm: Stedelijke appartementen  Bouwjaar: 1960       

Figuur 3‐35: Nader Shah Maina gebied

Figuur 3‐36: Woningen in Nader Shah Maina Figuur 3‐34: Nader Shah Maina in Kabul 

 

[53] 

= 10 personen 

Figuur 3‐38: Populatiedichtheid (325 personen per hectare)

Figuur 3‐37: Straat in Nader Shah Maina 

= 110 m2 perceel  4 bouwlagen 

Figuur 3‐39: Woningdichtheid (13% bebouwing en 87% infrastructuur per hectare)

[54]   

 

 

Figuur 3‐40: Typische woning in Nader Shah Maina 

 

[55] 

volgens  het  plan  loopt,  zal  jaarlijks  200  ha  grond  gebouwd  worden  met  appartement complexen. Deze zullen jaarlijks 12.000 woningen aanbieden.  De resterende 4000 tot 9000 woningen zullen gebouwd worden in vorm  van vrijstaande woningen. Het doel is ook bij deze woningen dat de bouw  ervan over gelaten wordt aan de private grondkopers. Om te voorkomen  dat  deze  laagbouw  huisvesting  weer  op  informele  wijze  ontwikkeld  worden, zal de gemeente grond stukken van 10 tot 25 kavels verkopen aan  private ontwikkelaars. Deze vorm van ontwikkeling wordt ook wel “mini‐ ontwikkeling”  genoemd  en  is  gebruikt  in  Tokio  en  andere  Aziatische  steden.  De  ontwikkeling  van  de  private  ontwikkelaars  zullen  onder  passende  regelgeving  worden  beheerd  door  de  gemeente.  De  lokale  regering  is  dan  verantwoordelijk  voor  de  infrastructuur  en  de  stedelijke  voorzieningen en de ontwikkelaars bouwen de woningen. De gemeente zal  de locatie voorzien van verharde wegen met goede verbindingen naar de  hoofdwegen en de aanleg van waterleidingen, telecommunicatie lijnen en  elektriciteit toevoer. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)    De verdeling van de woningbouw grond in kavels was door de gemeente  vastgesteld  in  het  masterplan  van  1978.  De  grondstukken  zijn  te  koop  gesteld in drie kavel grootte, namelijk van 300m2, 400m2 en 500m2. Deze  afmetingen  zullen  volgens  het  nieuwe  masterplan  ook  gebruikt  worden  voor  de  laagbouwvorm  van  huisvesting.  Gebieden  die  niet  geschikt  zijn  voor  bebouwingen,  zoals  rivierzijdes,  bergen,  steile  helling  gebieden  en  begraafplaatsen  worden  gebruikt  voor  openbare  ruimtes  en  groen.  (Ministry of Urban Development Affairs 2014) 

Nieuwe huisvestingbeleid    Een van de strategieën die de gemeente wil inzetten tegen de woning  tekort is het bouwen van een nieuwe stad. Daarnaast heeft de gemeente  voor de stad zelf een aantal visies ontwikkeld voor de aanpak van de  huisvesting problemen.     De  gemeente  Kabul  heeft  de  primaire  rol  in  het  ontwikkelen  en  distribueren van gronden voor de gebruikers. In de afgelopen jaren heeft  de gemeente niet voldaan aan het ontwikkelen en ter beschikking stellen  van gronden voor huisvesting door de snelle groei en de hoge vraag naar  huisvesting.  De  snelle  toename  van  de  bevolking  en  de  groeiende  vraag  naar huisvesting zal naar verwachting nog enige tijd blijven in de toekomst.  Om deze situatie te overwinnen heeft de gemeente besloten in het nieuwe  masterplan om het woning aanbod te verschuiven naar een meer markt  gerichte  systeem.  Middelen  en  kennis  in  de  particuliere  sector  kan  efficiënter worden benut. De rol van de gemeente in de ontwikkeling zal  bepaald  worden  volgens  het  type  ontwikkeling.  Dit  kan  zijn  individuele  vrijstaande woningen, appartementen complex of openbare voorzieningen  dat  gerealiseerd  moet  worden.  (Ministry  of  Urban  Development  Affairs  2014)    Voor de ontwikkeling van huisvesting gebieden is de populatie dichtheid  onder verdeeld over twee type woningen, de vrijstaande woningen en de  appartementen. Voor de vrijstaande woningen wordt gerekend met een  dichtheid  van  180  personen  per  ha  en  voor  de  appartementen  370  personen  per  ha.  Om  de  toekomstige  populatie  te  kunnen  huisvesten  wordt  verwachte  dat  er  nog  294.000  woningen  nodig  zijn  tot  aan  2025,  waarvoor 32.372 ha grond beschikbaar gesteld zal worden op basis van de  dichtheden  die  vastgesteld  zijn.  In  het  masterplan  is  maximaal  3300  ha  grond gereserveerd voor een hoge dichtheid van midden‐ tot hoogbouw.  Op  jaarbasis  moet  er  16.000  tot  21.000  woningen  gerealiseerd  worden.  Hierbij  is  gekeken  naar  de  water  verdeling  over  de  gebieden.  Als  alles 

        [56] 

 

De informele nederzettingen 

De ontwikkeling van appartementen  

Gezien het feit dat de informele nederzettingen aanzienlijk groter zijn dan  de totale oppervlakte van de formele nederzettingen dat de gemeente zou  kunnen  bieden,  is  het  niet  realistisch  om  de  informele  woongebieden  compleet  te  herontwikkelen.  Ook  omdat  het  slopen  en  herontwikkelen  ervan  hoge  kosten  met  zich  mee  brengt.  Zo  zal  het  beleid  worden  verschoven  naar  upgrading  van  de  informele  nederzetting,  inplaats  van  herontwikkelen of slopen. Informele gebieden die niet geschikt zijn voor  wonen, zoals gebieden met te steile hellingen en overstromingsgevoelige  gebieden  zullen  wel  gesloopt  worden.  Zo  ook  gebieden  waar  publieke  belangen moeten worden nagestreefd, zoals gebieden die gebruikt kunnen  worden voor grondwater winning.   De  belangrijkste  aspecten  die  verbeterd  zullen  worden  zijn  de  wegen,  riolering en het creëren van publieke voorzieningen. Voor de ontwikkeling  van deze gebieden zal de financiële daadkracht voornamelijk afkomstig zijn  van  de  bewoners  zelf.  Jaarlijks  zal  de  gemeente  100  ha  informele  grondgebied  opknappen  met  4000  woningen.  (Ministry  of  Urban  Development Affairs 2014) 

 

Ontwikkeling  van  appartement  complexen  vergt  aanzienlijk  grotere  investeringen met een hoge risico’s. Het ontwikkelen hiervan zal daarom  overgelaten worden aan private ontwikkelaars. De private ontwikkelaars  sector  in  Kabul  hebben  sterke  interesse  in  het  ontwikkeling  van  appartement complexen, als er water toevoer officieel is aangelegd is en  goedgekeurd is voor het project. Beschikbaarheid van kraanwater zal de  meest aantrekkelijke verkooppunt zijn voor deze ontwikkelaars, omdat het  niet gegarandeerd is bij de andere vorm van ontwikkelingen.   In  het  algemeen  worden  appartementen  gebouwd  in  gebieden  waar  de  grond prijs te hoog is voor de bevolkingsgroep met gemiddelde inkomen  om het land te kopen voor de bouw van vrijstaande woningen. Sommige  grootschalige  appartementen  worden  gebouwd  in  en  rond  het  centrum  van  de  stad.  Als  deze  trend  doorzet,  zal  de  bestaande  infrastructuur  overbelast  worden.  De  beste  locatie  voor  de  ontwikkeling  van  de  appartement complexen zal het aangrenzende gebied van de voorgestelde  sub‐centra zijn. De complexen kunnen kantoren voor particuliere bedrijven  en  commerciële voorzieningen  bevatten samen  met appartementen.  Dit  zal helpen bij het creëren van momentum voor accumulatie van zakelijke  en  commerciële  functies  rond  de  sub‐centra.  Het  uitvoeren  van  deze  plannen  zal  wel  beter  gecontroleerd  en  begeleid  worden  door  de  gemeente. (Ministry of Urban Development Affairs 2014) 

 

 

 

 

 

 

 

 

[57]   

 

De ontwikkeling van vrijstaande woningen 

 

Vanwege de schaars beschikbare watervoorraden gedurende de periode  dat het plan zal uitgevoerd worden, wordt in eerste instantie het bouwen  van individuele woningen bevorderd. Daarbij zal voor de bouw het  traditionele binnenplaats woningen gestimuleerd worden, omdat deze  woningen gebruik maken van ondiepe putten en daarbij het  waterverbruik het laagst blijft. Dit zal resulteren in meer wooneenheden  die kunnen onder gebracht worden in het stadscentrum. Voor de bouw  van deze vrijstaande woningen is het belangrijker om ze te begeleiden en  controleren tijdens de bouwactiviteiten door toestemmingen uit te geven  en kwaliteitscontroles uit te voeren. Aanvraag voor de woningbouw moet  voor iedereen mogelijk gemaakt worden. Deze moeten vervolgens door  de gemeente onderzocht, aanvaard en begeleid worden. Daarvoor zal  door de gemeente een toestemming en monitoring systeem opgericht  worden. Om de architectonische kwaliteit en de bouwtradities te  behouden is het ook de taak aan de faculteit van bouwkunde om een  methodologie te ontwikkelen en architecten op te leiden die de  gemeente kunnen ondersteunen bij het waken over de identiteit van de  architectuur van de stad. (Ministry of Urban Development Affairs 2014) 

   

            [58]   

 

aspecten  van  de  gebouwen  zwak  uitgewerkt  en  passen  niet  in  de  stad  Kabul. De voornaamste reden voor het lekken van al deze aspecten, is dat  deze  plannen  geïmporteerd  worden  uit  het  buitenland,  met  een  andere  context.    De andere trend in de ontwikkeling van huisvesting zijn de villa’s die in de  stad  gebouwd  worden  door  private  grondeigenaars.  Deze  houden  ook  geen rekening met de omgeving en brengen verschillende problemen met  zich mee, zoals schaduw en privacy. De ontwerpen van deze villa’s zijn ook  afkomstig  uit  het  buitenland  waarbij  niet  goed  nagedacht  is  over  de  constructie en het klimaat van een gebouw die van toepassing is op die van  Afghanistan.  Daarnaast  zorgen  deze  nieuw  vorm  van  huisvesting  dat  de  oude  traditionele  binnenplaatswoningen  verdwijnen.  Deze  waren  altijd  gebouwd volgens de sociale bouwregels die de bewoners van een straat of  een buurt met elkaar hadden gemaakt.    Deze  beweging  van  afgesloten  gebieden  en  villa’s  veroorzaakt  een  versplintering van de stad. De verschillen die al waren tussen rijk en arm,  worden  op  deze  manier  nog  zichtbaarder  gemaakt.  Daarnaast  vallen  de  prijzen van deze moderne woningen buiten het budget van de midden en  de lage inkomensgroepen, waardoor het probleem van woning tekort bij  deze  groepen  vergroot  wordt.  Vanuit  de  gemeente  moeten  deze  ontwikkeling tegen gewerkt worden en in een andere richting aan gegeven  worden zodat het bijdraagt aan de problematiek van de stad.                 

Conclusie    Kabul heeft op dit moment een populatie van meer dan 5 miljoen en een  bevolkingsgroei van 4 procent per jaar. Een van de grootste problemen die  de stad heeft op dit moment, is de woningtekort. De inwoners van Kabul  zijn verdeeld over 800.000 huishoudens met 1.55 huishouden per woning.  De verwachting is dat de vraag naar woningen alleen maar zal groeien door  de migranten en de populatiegroei van de stad zelf.    Omdat er een tekort is aan betaalbare woningen voor de migranten zijn er  heel veel informele nederzettingen gebouwd door deze migranten. Deze  vorm van informele huisvesting beslaat op dit moment 76 procent van het  totale  woongebied  van  de  stad.  Omdat  deze  woning  zonder  enige  vorm  van  planning  gebouwd  zijn,  is  er  nauwelijks  rekening  gehouden  met  voldoende  grond  voor  wegen,  ondergrondse  infrastructuur,  publieke  ruimtes en andere stedelijke voorzieningen. Daarnaast zijn de woningen in  slechte  staat,  waardoor  het  een  risico  vormt  voor  de  gebruikers.  De  informele nederzettingen kunnen onderverdeeld worden op basis van de  grondeigendommen.  Veel  van  deze  nederzettingen  zijn  in  de  eerdere  periodes  van  snelle  verstedelijking  gebouwd.  Waarbij  vaak  op  grondgebieden gebouwd werd, die ver van de bestaande centra lagen. Dit  zorgde ervoor dat de stad versnipperd raakte.     De  welvarende  deel  van  de  inwoners  van  de  stad  zijn  weggetrokken  uit  deze slechte leefomgevingen en wonen nu in afgesloten woonomgevingen  in luxe appartement met alle faciliteiten en stedelijke voorzieningen die de  gebruikers nodig hebben binnen deze afgesloten gebieden. Deze nieuwe  nederzettingen  staan  bekend  onder  de  naam  shahrakah.  Deze  nieuwe  bouwtrend brengt ook een nieuwe vorm van architectuur met zich mee die  totaal geen rekening houdt met de context. Factoren als de historie van de  stad,  economie,  geografie,  religie,  cultuur  en  klimaat  worden  vaak  verwaarloosd  en niet ingezet.  Ondanks  het extravagante uiterlijk  van  de  gebouwen,  zijn  de  esthetische,  constructieve  en  klimaat  technische  [59]   

Voor  de  toekomstige  huisvestingbeleid  is  er  voor  gekozen  om  huisvestingen te realiseren volgens een markt gericht systeem. De rol van  de  gemeente  bij  deze  ontwikkelingen  zal  afhankelijk  zijn  van  de  type  ontwikkeling.  De  gemeente  moet  jaarlijks  16.000  tot  21.000  woningen  realiseren  om  de  tekort  tegen  te  gaan.  Volgens  het  masterplan  zullen  12.000  woningen  in  appartement  vorm  gebouwd  worden  met  een  dichtheid van 370 personen per ha en 4000 tot 9000 in laagbouw vorm met  een  dichtheid  van  180  personen  per  ha.  Om  dit  te  realiseren  zal  de  gemeente  de  strategie  van  “mini‐ontwikkeling”  toepassen,  waarbij  grondstukken  van  10  tot  25  kavels  verkocht  worden  aan  private  ontwikkelaars om daar woningen op te bouwen. De gemeente zal hierbij  voor de stedelijke voorzieningen en aanleg van de infrastructuur zorgen.  De kavels van de vrijstaande woningen zullen volgens het masterplan van  1978 verkocht worden in kavels van 300m2, 400m2 en 500m2.     Veel wereldsteden die te maken hebben met een lagere groeipercentage  dan Kabul kampen met het probleem van informele nederzettingen. In de  meeste van deze steden zijn de informele nederzettingen gebouwd in de  vorm van grote sloppenwijken, waar voornamelijk gebruik is gemaakt van  slechte materialen. De leefomstandigheden in deze sloppenwijken zijn ook  nog  eens  extreem  onhygiënisch.  In  Kabul  daarentegen,  ondanks  dat  de  wijken  zelfs  basisinfrastructuur  missen,  zijn  de  huizen  van  duurzame  materialen  en  op  een  adequate  en  permanente  manier  gebouwd.  Het  slopen van deze woningen zou dan ook onverstandig zijn. Er is veel geld,  tijd en arbeid geïnfesteerd door de bewoners. Aangezien het hier om 74  procent  van  de  woongebied  van  de  stad  gaat,  zal  het  ook  niet  een  gemakkelijke  taak  zijn  om  deze  opnieuw  te  herontwikkelen  en  de  bewoners  ervan  ergens  anders  te  huisvesten.  Het  uitgangspunt  van  de  gemeente  is  dan  ook  om  samen  met  de  bewoners  deze  gebieden,  deze  gebieden  te  upgraden.  Deze  gebieden  zullen  in  verschillende  fasen  aangepast  worden  en  vervolgens  tot  formele  nederzettingen  verklaard  worden.  Zo  zullen  jaarlijks  100  ha  informele  nederzettingen  met  4000  woningen verbeterd worden. 

De  private  woningbouw  ontwikkelaars  hebben  de  vrije  hand  in  de  bestaande soepele bouwregelgeving, waardoor zij puur uit oogpunt voor  winst bouwen. Hierbij worden veel aspecten die te maken hebben met de  context van de stad nagelaten. In plaats hiervan worden er nieuwe trends  geïntroduceerd die nieuwe problemen met zich mee brengen. Omdat het  ontwikkelen van de appartement complexen toch veel investering vraagt  en risico’s heeft, wil de gemeente het bouw hiervan overlaten aan deze  private ontwikkelaars. Hierbij zal de gemeente wel de locaties aanwijzen  voor de ontwikkeling van deze plannen en zal meer toezicht houden op de  uitvoer en de goedkeuring van de plannen.   Verder  zal  volgens  het  masterplan  meer  gepromoot  worden  om  traditionele binnenplaats woningen te bouwen omdat deze gebruik maken  van  ondiepe  waterputten  waardoor  het  waterverbruik  laag  zal  blijven.  Daarnaast zal de gemeente iedereen de mogelijkheid geven voor aanvraag  van  woningbouw,  die  vervolgens  onder  begeleiding  en  controle  van  de  gemeente  uitgevoerd  zullen  worden.  De  gemeente  richt  hiervoor  een  toestemming en een monitoring systeem op. Daarnaast is er de uitdaging  voor  de  faculteit  van  bouwkunde  aan  de  Universiteit  van  Kabul  en  haar  professoren om met een strategie te komen waarin de Afghaanse tradities  en cultuur van de architectuur gegrondvest zijn. Op deze manier kunnen  de  nieuwe  generatie  architecten  de  identiteit  van  de  Afghaanse  architectuur behouden en beter vorm geven. 

[60]   

 

4. Overige ontwikkelingen    In deze hoofdstuk zal kort ingegaan worden op de huidige bouwsystemen  en materiaal gebruik bij de woningbouw en wat de visie is van de  gemeente op deze aspecten.       

   

 

[61]   

Het bouwsysteem     Door de explosieve groei van populatie en welvaart in Kabul, en over het  algemeen  in  Afghanistan,  is  de  bouwsector  ook  flink  gaan  groeien.  De  contracten  voor  grote  bouwprojecten,  zoals  ontwikkelen  van  grote  winkelcentra  en  grote  huisvesting  gebieden,  zie  figuur  4‐2,  worden  uitgegeven aan een kleine groep van bouwbedrijven. Dit zijn voornamelijk  bedrijven die politieke relaties hebben of het in het buitenland gevestigd  zijn. Voor andere kleinschalige bouwprojecten worden de middel grote tot  kleine bouwbedrijven ingezet. (Lister and Karaev 2004)    Afghanistan kent weinig variatie in de bouw methodiek. Vroegere werd in  Afghanistan voornamelijk gebouwd uit klei. Deze woningen zijn nog altijd  terug te vinden in dorpen. Na de industrialisering werden bouwsystemen  geïntroduceerd met baksteen en cement. Waarbij de huisvesting fabriek  van het eerste masterplan een belangrijke rol heeft gespeeld. Baksteen is  de  voornaamste  materiaal  dat  ingezet  wordt  bij  de  laagbouw.  Daarbij  worden de muren van de woningen gebouwd uit baksteen en de vloeren  van hout. Het dak wordt afgedekt met rit waar vervolgens een laag klei op  gestort wordt om het waterdicht te maken, zie figuur 4‐2. Tegenwoordig  wordt  voor  de  laagbouw  ook  gebruik  gemaakt  van  gestorte  vloeren  en  kolommen, waarbij de gevels gevuld worden met baksteen en afgewerkt  met een stuc laag om het water dicht te maken. Voor de hoogbouw wordt  hetzelfde  systeem  toegepast,  maar  dan  met  gewapend  kolommen  en  balken.  Kozijnen,  deuren  en  andere  ornamenten  worden  geproduceerd  door  kleine  hout werkplaatsen voor  de  laagbouw  en  voor de  hoogbouw  worden prefab aluminium element geïmporteerd uit het buitenland. In de  bouw wordt nog weinig tot zelden gebruik gemaakt van prefab elementen,  omdat ze niet het land zelf geproduceerd worden en het importeren ervan  hoge  kosten  met  zich  mee  brengt.  Het  toepassen  van  isolatie  komt  niet  voor  in  Afghanistan,  omdat  het  materiaal  ten  eerste  uit  het  buitenland  geïmporteerd moet worden en daarnaast vrij duur is om in te zetten. 

Figuur 4‐1: Huisvesting project in Kabul

Figuur 4‐2: Voorbeeld traditioneel dak opbouw

[62]   

hout  wordt  niet  goed  gedroogd  en  in  Afghanistan  zijn  er  ook  geen  mogelijkheden  om  het  hout  kunstmatig  te  drogen.  Afghanistan  heeft  overigens  kwalitatief  heel  goed  houtsoort,  maar  omdat  er  geen  regelgeving  en  licenties  zijn  om  het  hout  te  kappen,  wordt  het  vaak  in  kleinere hoeveelheden op illegale manier gedaan. Grote hout gebieden in  Afghanistan  zijn  in  het  oosten  in  Kunar  en  Nuristan  en  in  het  zuiden  in  Khost. Markt wordt voornamelijk door de Russische hout gedomineerd en  is  ook  van  betere  kwaliteit  dan  de  hout  uit  Pakistan.  Staal  wordt  ook  voornamelijk  uit  Rusland  en  Pakistan  geïmporteerd,  waarbij  de  kwaliteit  grote zorgen wekt. China is ook onlangs begonnen met het importeren van  staal naar Afghanistan, waarvan de kwaliteit beter is. De baksteen wordt  het  meest  geïmporteerd  uit  Pakistan.  Afghanistan  heeft  ook  een  groot  aandeel  in  baksteen  op  de  markt,  maar  het  kwaliteit  is  minder  in  vergelijking tot die van Pakistan. Desondanks is in Afghanistan de baksteen  productie vrij hoog. Afghanistan produceert ook kleistenen die op de markt  te vinden zijn, deze worden niet in steden gebruikt maar op het platteland.  De  sanitair  en  pijp  producten  zijn  voornamelijk  afkomstig  uit  Pakistan.  Soms  worden  ook  deze  producten  uit  als  landen  als  Duitsland  geïmporteerd. De vraag naar glas is door de recente bouw trends gegroeid.  Glas  wordt  uit  verschillende  landen  geïmporteerd,  waaronder  uit  Oezbekistan,  Rusland,  Iran,  België,  Pakistan,  China  en  Kyrgyzstan.  Het  import van glas uit China is in de laatste jaren gestegen. (Lister and Karaev  2004) 

De Bouwmaterialen    Materialen waar de vraag naar hoogst is, is cement, hout, staal, baksteen,  pijpen  en  andere  sanitair  producten  en  glas.  Ondanks  de  startende  ontwikkeling van bouwmaterialen in Afghanistan, waaronder van baksteen  en hout, wordt het overgrote deel van de bouwmaterialen geïmporteerd  uit  het  buitenland.  Afghanistan  heeft  niet  de  beschikking  over  alle  bouwmaterialen  en  fabrieken  voor  de  productie  ervan,  waardoor  het  noodzakelijk wordt om het te importeren uit het buitenland. De materialen  die in Afghanistan geproduceerd worden zijn, baksteen, kleisteen, hout en  cement.  Maar  omdat  deze  vaak  van  lagere  kwaliteit  zijn  dan  de  buitenlandse  materialen,  gaat  de  voorkeur  voor  de  buitenlandse.  Daarnaast  is  door  de  snelle  groei  van  de  bouwsector  de  vraag  naar  materialen hoog, waardoor de productie van Afghanistan daar niet aan kan  voldoen. (Lister and Karaev 2004)  De  meeste  materialen  zijn  afkomstig  uit  Pakistan,  Iran,  Rusland  en  in  mindere  maten  uit  het  Arabische  Emiraten  en  China.  Materialen  uit  Pakistan,  Iran  en  China  worden  via  wegen  netwerken  naar  Afghanistan  getransporteerd  en  uit  landen  als  Rusland  en  Arabische  Emiraten  via  luchttransport.  De  import  van  materialen  wordt  voor  drie  doeleinde  gebruikt in Afghanistan. Grote bouwbedrijven importeren materiaal voor  eigen  gebruik  bij  een  bouwproject.  Import  bedrijven  kopen  van  producenten  van  bouwmaterialen  en  verkopen  het  weer  door  in  Afghanistan  aan  leveranciers  en  andere  groot  gebruikers.  Producenten  exporteren  materiaal  naar  Afghanistan  en  verkopen  het  daar  zelf.  Deze  laatst komt zelden voor en komt alleen voor bij de bakstenen uit Pakistan.   Afghanistan  heeft  een  cement  fabriek  in  Puli  Khumri,  in  de  noordelijke  provincie  Baghlan.  Deze  wordt  gereguleerd  door  de  Ministerie  van  Mijnbouw en Industrie. Omdat deze fabriek niet aan de vraag kan voldoen  voor de cement, wordt de rest van het cement markt gedomineerd door  Pakistan.  Er  wordt  ook  cement  geïmporteerd  uit  Oezbekistan,  Turkmenistan  en  Iran.  Hout  wordt  voornamelijk  uit  Rusland  en  Pakistan  geïmporteerd. De kwaliteit van de hout uit deze landen is vrij slecht. Het  [63]   

Figuur 4‐3: Materialen prijzen in Afghanistan in dollars

    abel 4‐1: Bouwmaterialen in Afghanistan 

 

 

Figuur 4‐5: Bouwmaterialen van Technologists inc.

Figuur 4‐4: Opslag van hout en productie van kleistenen in Kabul 

[64]   

Materiaal 

Lokaal  productie 

Cement 

Ja 

Steen 

Ja 

Asfalt  Klei  Hout 

Nee  Ja  Ja 

Staal 

Nee 

Sanitair 

Nee 

Glas 

Nee 

Product soorten 

1. Cement  2. Cement blokken  1. Zongedroogde kleisteen  2. Baksteen  3. Marmer  Asfalt Kleisteen  1.   Balken  2.   Deuren/Kozijnen  1.    Wapening  2.     Profielen  1.    Loodgieterswerk  2.     Toiletpotten  3.     Wasbakken  Raamwerk

Tabel 4‐1: Materialen beschikbaarheid in Afghanistan 

Kwaliteit in  vergelijking tot  buitenland  Lager 

Gebruik 

Voldoet aan vraag 

Import/Export 

Utiliteitsbouw  Appartementen  1. Woningbouw  2. Woningbouw  3. Utiliteitsbouw  Infrastructuur Woningbouw  Woningbouw  Utiliteitsbouw  Utiliteitsbouw 

Nee(Productie laag,  transport kosten hoog)  1. Ja  2. Nee(productie is  laag)  x Ja  Ja(niet gelegaliseerd, als  nog geïmporteerd)  x 

Import 

x 

Woningbouw  Utiliteitsbouw 

x 

Import 

x

Woningbouw Utiliteitsbouw 

x

Import

1.x   2.  Lager  3. Hoger  x Hoog  1. 2.  Hoog  x 

Import x  Import  Import 

      terreinen  het  meest  in  aanmerking,  gelegen  ten  noorden  van  de  oude  binnen stad. Hoewel Kabul niet geschikt is gelegen om een industriële basis  te zijn, is de stad een grote internationale logistiek knooppunt geweest en  zal  ook  zo  blijven.  Logistieke  sector  kan  een  prime  sector  worden  die  meegroeit  met  de  economische  ontwikkeling  van  Afghanistan  en  omringende landen. Een voordeel van de logistieke sector in Kabul is dat  het niet veel water voor de werking vereist. Een ander mogelijk voordeel is  dat  de  productiviteit  van  de  industrie  vaak  afhankelijk  is  van  de  beschikbaarheid  van  grote  grond  percelen  die  ook  voorzien  moeten  zijn  van goede wegen netwerken en aansluitingen.   (Ministry of Urban Development Affairs 2014)   

 

De ontwikkeling van industriële gebieden  In  Kabul  zijn  er  op  dit  moment  kleine  clusters  van  industrieën,  zoals  houtproductie,  meubels  en  metaalproductie  gelegen  in  de  oude  binnen  stad  van  Kabul.  Vaak  zitten  ze  aan  de  weg  in  woon  gebieden  en  commerciële centra. Hoewel sommige van deze bedrijven genieten van de  huidige  omstandigheden,  zoals  de  toegang  tot  de  markt  of  klanten,  de  meeste van hen willen verhuizen naar andere plaatsen, te wijten aan tekort  aan  grondgebied,  slechte  infrastructuur  en  nutsvoorzieningen.  Ook  veroorzaken  deze  bedrijven  milieuproblemen,  zoals  afvalwater  en  geluidsoverlast  in  de  woonwijken.  Op  basis  van  deze  feiten  heeft  de  KMAUD  masterplan  voorgesteld  om  deze  bedrijven  te  verhuizen  naar  bedrijf terreinen. Hiervoor komen de huidige districten met bedrijf   [65]   

  2.   Import 

ontplooien.  Waardoor  de  afhankelijkheid  van  buitenlandse  materialen  minder kan worden.    Waar ook veel potenties liggen voor de ontwikkeling van de bouwsector is  de  huisvesting  fabriek,  die  nu  voor  een  deel  nog  draait.  Door  een  investering in deze fabriek zou het zowel de productie van bouwmaterialen  en  de  ontwikkeling  van  nieuwe  bouwsystemen  kunnen  versnellen  en  verbeteren.  

Conclusie     Afghanistan  kent  weinig  bouwsystemen.  Vroeger  werden  woningen  gebouwd  uit  klei,  die  vandaag  de  dag  nog  steeds  te  vinden  zijn  op  het  platteland. Tegenwoordig worden de gebouwen gebouwd van betonnen  kolommen  en  vloer  structuur  en  de  gevels  gevuld  met  baksteen.  Voor  enkele winkel centra of belangrijke gebouwen wordt de gevel opgebouwd  uit aluminium kozijnen frame.     Door  de  ontwikkeling  van  het  land  en  welvaart,  heeft  de  Afghaanse  bouwsector  een  grote  groei  ervaren.  Dit  heeft  de  vraag  naar  bouwmaterialen  en  voornamelijk  naar  kwalitatief  materialen  vergroot.  Langzamerhand is er wel een ontwikkeling zichtbaar in de productie van  lokale  bouwmaterialen.  Toch  wordt  op  dit  moment  de  bouwmarkt  voornamelijk  gedomineerd  door  geïmporteerde  materialen.  Dit  heeft  meerdere  redenen.  Niet  alle  materialen  worden  in  Afghanistan  geproduceerd.  De  kwaliteit  van  de  materialen  die  in  Afghanistan  geproduceerd worden, zijn vaak van  minder  kwaliteit dan de materialen  die  geïmporteerd  worden.  Daarnaast  is  de  productie  snelheid  van  de  materialen laag in Afghanistan omdat er weinig fabrieken zijn. De kosten  van  de  productie  zijn  hoog  door  de  hoge  energie  en  transport  kosten,  waardoor de materialen prijzen stijgen. De ontwikkeling in de bouwsector  zijn op dit moment laag.    De focus bij de industrialisatie van de stad Kabul ligt voornamelijk op de  logistieke sector. Er wordt door de gemeente nieuwe gronden beschikbaar  gesteld  voor  industrie  parken,  zodat  nieuwe  industrieën  zich  kunnen  vestigen  in  de  stad.  Ondanks  dat  focus  van  de  gemeente  op  logistieke  bedrijven ligt, sluit dit niet uit dat er ook kansen liggen voor industrieën die  bouwmaterialen zouden kunnen gaan produceren. Afghanistan is namelijk  rijk aan mineralen en grondstoffen om goede bouwmaterialen te kunnen  ontwikkelen. Het vraagt meer investering in de ontwikkelingen van deze  fabrieken  en  machinewerk  om  de  Afghaanse  bouwsector  te  laten 

 

[66]   

 

5. Visie & Uitgangspunten    Ondanks  dat  gemeente  probeert  met  de  nieuwe  masterplan  veranderingen in de huidige situatie te brengen en de problematiek van de  stad  weg  te  werken.  Kunnen  er  toch  bij  bepaalde  punten  van  het  masterplan kanttekeningen geplaatst worden. In dit hoofdstuk zullen een  aantal  van  de  eerdere  besproken  aspecten  nogmaals  onder  de  loep  genomen  worden  en  getoetst  worden.  Vervolgens  zal  vanuit  hier  uitgangspunten geformuleerd worden, die zullen gebruikt worden voor het  ontwerpgedeelte.  Deze  uitgangspunten  zullen  bijdragen  aan  de  problematiek  van  de  huisvesting.  De  aspecten  die  besproken  zullen  worden  zijn,  de  verschillende  doelgroepen  van  de  stad  die  gehuisvest  moeten  worden,  huisvestingbeleid,  bouwsysteem,  bouwmaterialen  en  duurzaamheid.       

[67]   

Zo hebben ze richtlijnen om betaalbare huisvestingen te ontwikkelen voor  de doelgroep die gehuisvest moet worden in dat gebied.      

Doelgroepen    De bevolking van Kabul kan in drie inkomensgroepen verdeeld worden. Tot  de  lagere  inkomens  groep  behoren  de  migranten,  die  vaak  met  een  beperkte kapitaal naar de stad migreren om daar een betere toekomst te  bouwen  en  zicht  te  huisvesten.  Daarnaast  behoren  tot  deze  groep  ook  mensen  van  de  stad  zelf,  die  vaak  van  weinig  inkomen  moet  leven.  In  meeste  gevallen  gaat  het  om  dagelijkse  inkomen  door  arbeid  of handel.  Deze groep is ook voornamelijk gehuisvest in de informele nederzettingen.  De tweede groep van midden inkomens bestaat uit mensen met een vaste  inkomen, waarbij het om werkzaamheden gaat als leraren, winkeliers, en  andere  administratieve  werkzaamheden.  Het  gaat  hierbij  om  een  minimum loon die voldoet voor een huisvesting in de formele gebieden en  voor het bestaan. Bij de derde groep met de hoogste inkomens, gaat het  om mensen die hoge posities hebben in de samenleving en vaak bij grote  binnenlandse  en  buitenlandse  instanties  werken.  Deze  groepen  krijgen  vaak  hoge  loon  uitbetaald  op  internationaal  niveau  en  zijn  ook  voornamelijk gehuisvest in de afgesloten gebieden met appartementen en  de villa’s in de stad.     Aangezien de gemeente te werkt gaat met een markt gericht systeem voor  de  ontwikkeling  van  huisvesting  en  daarbij  de  ontwikkelingen  van  de  huisvestingen  over  laat  aan  private  ontwikkelaars.  Is  het  belangrijk  dat  gemeente hierbij rekening houdt dat deze private ontwikkelaars voor de  juiste  doelgroep  bouwen.  Zoals  het  blijkt  is  het  namelijk  aantrekkelijker  voor  de  private  ontwikkelaars  om  woningen  te  bouwen  voor  de  rijkere  groep  omdat  het  meer  winst  levert.  De  gemeente  zou  een  onderzoek  moeten uitvoeren naar wat ongeveer het budget is van elk inkomensgroep  voor een huisvesting en aan de hand daarvan de grond voor de huisvesting  verdelen  in  drie  categorieën,  waarop  woningen  gerealiseerd  kunnen  worden  voor  elk  doelgroep  en  het  aantal  dat  ook  nodig  is.  Deze  grondgebieden kunnen dan uitbesteed worden aan private ontwikkelaars. 

[68]   

woningen er daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. Deze studie is te  zien in figuur 5‐1.    Uit de studie kan opgemaakt worden dat dichtheid die vastgesteld is voor  de laagbouw niet gehaald wordt als er gewerkt wordt met kavel grootte  van 500m2, 400m2 en 300m2. Een haalbare kavel grootte zou zijn 180m2,  waarbij  veel  openbare  ruimte  gecreëerd  wordt  en  alle  doelstellingen  gehaald kunnen worden. Daarnaast is te zien dat zelfs bij gebruik van de  grootte kavels, de 294.000 woningen gerealiseerd kunnen worden alleen  al op de grondgebied voor de laagbouw in de stad, waarbij het bouwen van  een nieuwe stad niet nodig is.   

Huisvesting     In  het  masterplan  is  de  huisvesting  ontwikkeling  verdeeld  over  twee  locaties, namelijk in de stad zelf en in de nieuwe stad. Uit een onderzoek  van  de  gemeente  zelf  blijkt,  dat  als  de  stedelijke  ontwikkeling  op  de  bestaande  manier  verder  gaat,  er  altijd  nog  plaats  is  om  4.5  miljoenen  mensen  te  huisvesten  alleen  al  op  de  lege  stukken  in  de  stad  zelf.  Dit  betekend  dat  de  populatie  die  gehuisvest  moet  worden  volgens  het  masterplan  tot  aan  2025  allemaal  binnen  de  grenzen  van  de  stad  kan,  waardoor  het  bouwen  van  een  nieuwe  stad  niet  noodzakelijk  is.  Het  bouwen van een nieuwe stad brengt ook de nodige financiële problemen  met zich mee voor de gemeente, die de gemeente op dit moment ook niet  kan  hebben.  De  gemeente  zou  zich  beter  kunnen  focussen  om  de  huisvesting  binnen  de  stad  te  houden,  waarbij  veel  stedelijke  voorzieningen  al  aanwezig  zijn  en  het  bouwen  van  de  nieuwe  stad  uitstellen voor de toekomst wanneer er genoeg financiële daadkracht voor  is.    In het masterplan is de dichtheid voor de hoogbouw vastgesteld op 370  persoon per ha en voor laagbouw 180 persoon per ha. De kavels voor de  laagbouw  zullen  verkocht  worden  in  de  maten  van  300m2,  400m2  en  500m2.  Volgens  de  gemeente  moet  er  32.372  ha  grond  beschikbaar  worden  gesteld  voor  de  huisvesting  om  294.000  woningen  te  bouwen,  zodat de woningtekort opgeheven kan worden. Van grond die beschikbaar  gesteld wordt, wordt 3300 ha grond gereserveerd voor de hoogbouw en  de resterende 29.072 ha voor laagbouw. Uitgaand dat hoogbouw goed zal  gaan, zoals de verwachting is van de gemeente, is voor de laagbouw een  studie uitgevoerd op haalbaarheid van de dichtheid. In deze studie zijn de  verschillende  kavel  grootten  geprojecteerd  op  een  ha  grond,  waarbij  gekeken  is  naar  populatie  dichtheid,  aantal  woningen  en  de  openbare  ruimte. Vervolgens zijn de kavel grootten geprojecteerd op de grondgebied  die  beschikbaar  gesteld  wordt  voor  de  laagbouw  om  te  zien  hoeveel 

[69]   

Figuur 5‐1: Kavel studie en dichtheden 

 

[70] 

Zoals ook het plan promoot is het aantrekkelijker om woningen te bouwen  in de traditionele stijl, in plaats van in de nieuwe villa vormen. Naast de  problemen  die  veroorzaakt  worden  door  de  bouw  van  villa’s,  is  het  ook  efficiënter bouwen in de traditionele stijl, zie figuur 5‐2. Bij de villa ontstaan  twee  smalle  stroken  als  buiten  ruimte,  terwijl  bij  de  binnenplaats  een  mooie  rechthoekige  ruimte  gecreëerd  wordt  en  daarnaast  een  grote  bouwoppervlak gerealiseerd kan worden. Er zouden vanuit de gemeente  ook  bouwrichtlijnen  moeten  komen  zoals  de  sociale  bouwrichtlijnen  die  vastgesteld waren door de mensen zelf. Om de identiteit van de stad en de  straat te bewaken.  

   

 

Figuur 5‐2: Villa kavel indeling vs. binnenplaats woning

[71]   

Bouwsystemen 

Duurzaamheid 

  De  huidige  bouwsysteem  die  toegepast  wordt  in  Afghanistan  is  vrij  ouderwets  en  technisch  gezien  zwak.  Er  is  ook  weinig  ontwikkeling  zichtbaar  op  het  gebied  van  bouwsystemen.  Gemeente  zou  samen  met  private ontwikkelaars kunnen werken aan ontwikkelingen op deze gebied  om  nieuwe  systemen  te  introduceren  en  zo  het  bouwprocessen  te  versnellen en verbeteren.    

  Duurzaamheid is een van de belangrijke aspecten waar tegenwoordig op  veel  gebieden  rekening  mee  gehouden  wordt.  De  gemeente  zou  meer  moeten investeren om op verschillende gebieden duurzaamheid door te  voeren,  om  in  de  toekomst  andere  problemen  uit  te  sluiten.  Op  dit  moment  worden  woningen  en  andere  gebouwen  niet  geïsoleerd,  waardoor onnodig energie verlies geleden wordt. Vanuit de gemeente zou  in  de  bouwrichtlijnen  opgenomen  kunnen  worden  dat  de  woningen  geïsoleerd moeten worden en aan bepaalde RC waarden moeten voldoen,  waarbij  de  woningen  zodanig  geïsoleerd  worden  dat  de  warmte  niet  ongelimiteerd naar buiten kan lekken.   Aangezien de stad al te maken heeft met water te kort, zou het goed zijn  voor  de  water  problemen  om  middelen  in  te  zetten  waarbij  regenwater  opgevangen kan worden en hergebruikt worden. De zon zou ook heel goed  kunnen gebruikt worden, aangezien het om een land gaat met een warme  klimaat, met hoge temperaturen. Zo zouden zonnepanelen ingezet kunnen  worden  om  energie  op  te  wekken  voor  woningen  en  gebieden  die  niet  aangesloten zijn op bestaande elektriciteit netwerk.     

Bouwmaterialen    Zo  ook  op  het  gebied  van  materiaal  productie.  Afghanistan  heeft  veel  grondstoffen  en  mineralen  om  zelf  veel  van  de  materialen  die  nu  geïmporteerd worden te produceren. Het zou goed voor de bouwsector en  werkgelegenheid van het land zijn.   Een stap naar de juiste richting zou zijn om de oude huisvesting fabriek in  hergebruik  te  nemen.  Het  was  in  de  tijd  dat  het  gebouwd  was,  zeer  productief en goed ontwikkeld. Veel van de geprefabriceerde elementen  die  in  dat  fabriek  geproduceerd  werden,  worden  nu  uit  het  buitenland  geïmporteerd. Daarnaast is de fabriek gesitueerd in de stad zelf, waardoor  veel kosten op transport bespaard kunnen worden. Het in werking zetten  van de fabriek zal ook veel werkgelegenheid creëren voor de bevolking van  de stad en ook alternatieven bieden voor de bestaande bouwsystemen en  materialen.                     [72]   

Uitgangspunten    Voor het ontwerp locatie is gekozen voor een gebied met een afgesloten  nederzetting, Shahrak‐e‐Telaye. Het doel is om deze type nederzetting te  herontwikkelen  naar  een  huisvesting  type  die  bijdraagt  aan  de  woningtekort  en  beter  geïntegreerd  is  de  omgeving.  Daarnaast  karakteriseert het gebied de geografische ligging van de stad doordat het  op een heuvel ligt. Het gebied is omsloten aan een zijde door een gebied  met formele huisvesting en aan de andere zijde door informele huisvesting,  zie figuur 5‐4.                                              Figuur 5‐3: Locatie in Kabul   

Figuur 5‐4: Ontwerp locatie

                                    [73] 

 

De uitgangspunten voor het ontwerp zijn geformuleerd voor verschillende  aspecten die van toepassing zijn op het ontwerp.     Doelgroep    De  doelgroep  voor  het  ontwerp  zal  de  lage  inkomensgroep  zijn.  Uit  het  rapport  blijkt  dat  deze  groep  het  meest  te  maken  heeft  met  de  woningtekort.  Er  wordt  gestreefd  om  deze  doelgroep  te  huisvesten  in  betaalbare woningen met een goede leefmilieu.     Huisvesting     De dichtheid van de huisvestingen zal voldoen aan de eis die vastgesteld is  voor de laagbouw. Hierbij zal uitgegaan worden van een kavel grootte van  180m2, om de dichtheid te behalen en daarnaast betaalbaar houden voor  de  doelgroep.  De  bouwhoogtes  van  deze  woningen  zullen  in  eerste  instantie beperkt worden tot twee verdiepingen met de mogelijkheid voor  uitbreiding  naar  drie  voor  in  de  toekomst.  Woning  ontwerp  zal  in  de  traditionele  woningstijl  uitgevoerd  worden  en  goed  in  de  context  geïntegreerd worden.   Aangezien  het  om  een  gebied  gaat  van  25  ha,  zal  niet  alleen  gebouwd  worden met huisvesting, maar ook met openbare voorzieningen om een  leefbaar buurt te creëren.     Bouwsysteem, materiaal gebruik en duurzaamheid    Omdat  de  huidige  bouwsystemen  technisch  en  op  het  gebied  van  ontwikkeling  zwak  zijn,  zal  voor  een  andere  type  bouwsysteem  gekozen  worden. Het bouwsysteem dat toegepast zal worden is modulair bouwen.  Deze  heeft  meerdere  voordelen.  Het  is  een  systeem  met  prefab  elementen, hierdoor is de bouwtijd kort. Het is snel en flexibel in elkaar te  zetten.  Doordat  het  in  de  fabriek  geproduceerd  wordt  en  alleen  op  de  locatie gemonteerd wordt, blijft het kwaliteit hoogwaardig en duurzaam. 

Op de locatie is weinig mankracht nodig en is de overlast klein. Door alle  woningen op deze manier te bouwen met vaste type elementen, kan het  aan  een  geproduceerd  worden.  Deze  voordelen  zorgen  ervoor  dat  het  betaalbaar blijft en daarmee de woningen goedkoop geproduceerd kunnen  worden.   De focus voor de materialisatie van de woningen zal voornamelijk liggen  op lokale materialen. Hierbij zullen de modulaire elementen van twee type  materialen  geprefabriceerd  worden.  De  constructieve  onderdelen  zullen  van  beton  gemaakt  worden  en  de  gevels  en  openingen  zullen  van  hout  gemaakt  worden.  Daarnaast  zullen  de  woningen  zodanig  ontworpen  worden dat het energiegebruik gereduceerd wordt door de woningen goed  te  oriënteren  en  gebruik  te  maken  van  zonnepanelen  om  energie  op  te  wekken. Ook het waterverbruik zal gereduceerd worden door regenwater  op te vangen en te hergebruiken.    Het  streven  is  om  deze  bouwsysteem  te  introduceren  in  Afghanistan,  aangezien  het  nog  niet  aanwezig  is.  De  doelstelling  is  om  het  oude  huisvesting  fabriek  weer  in  gebruik  te  nemen  voor  de  ontwikkeling  van  deze elementen aangezien het vroeg ook voor hetzelfde doeleind gebruikt  werd.  Hierdoor  zal  er  een  ontwikkeling  ontstaan  in  bouwsystemen,  bouwmaterialen en werkgelegenheid.     Privacy/cultuur    De reden dat er altijd sociale bouwregels waren tussen de Afghanen was  om bepaalde richtlijnen te hebben de bouw van een woningen, waaronder  voor de privacy. Het beperken van de bouwhoogte tot twee verdiepingen  en  gebruik maken van beperkte openingen in de gevels zullen bijdragen  aan  de  privacy  waarden.  De  ruimtes  in  de  woningen  worden  zodanig  ontworpen zodat ze passen bij de leefstijl en gebruik van de bewoners.         [74] 

 

Uitbreidbaarheid    Aangezien de familie een belangrijk rol speelt bij de Afghanen en dat ook  terug te zien is in de uitbreidingen die vaak plaats vinden in de woningen  zodat  de  familie  bij  elkaar  kan  blijven,  zal  dit  aspect  ook  meegenomen  worden in het ontwerp. De woningen zullen zodanig ontworpen worden,  dat ze de mogelijkheid krijgen voor uitbreiding naarmate het gezin groeit.     Openbare ruimte    De  afgesloten  nederzettingen  hebben  voornamelijk  semi  openbare  ruimten.  Deze  ruimten  vallen  binnen  de  omheining  en  worden  alleen  gebruikt  door  de  bewoners  van  deze  gebieden  zelf  en  zijn  bedoelt  voor  recreatie en andere gelegenheden.   De  informele  nederzettingen  hebben  weinig  bijna  tot  geen  openbare  ruimten  voor  recreatie  en  andere  gelegenheden.  De  enige  openbare  ruimte zijn de straten in deze gebieden. Deze worden voor verschillende  doeleinden gebruikt, zoals speelplaats voor kinderen, parkeerplaats voor  de auto’s, afval dumpplaats, etc.   Daarom  zal  de  nodige  aandacht  besteedt  worden  aan  het  creëren  van  goede  openbare  ruimten  in  het  gebied.  Deze  zal  niet  alleen  voor  de  bewoners dienen, maar ook voor de mensen uit de omgeving.     Over het algemeen zal het gebied bijdragen aan de problematiek van de  tekort aan woningen voor de lage inkomensgroep, het creëren van goede  leefomgevingen voor verschillende gebruikers en het terug brengen van de  identiteit van de stad.                

                           

[75]   

 

Afghanistan heeft eeuwen lang te maken gehad met dorpen. In 1778 werd  Kabul  de  officiële  hoofdstad  van  Afghanistan.  Na  1950  werden  nieuwe  trends zichtbaar. De bevolking van Kabul groeide snel, andere steden die  eerder nauwelijks zichtbaar waren, werden opeens erkend als belangrijke  steden. Dit alles gebeurde onder invloed van moderniseringskrachten die  vanaf  jaren  veertig  en  vijftig  in  grote  vaart  toenam.  Migratie  werd  een  fenomeen  na  de  jaren  zeventig  door  de  verschillende  turbulenties  en  gebeurtenissen  in  het  land.  De  twee  hoofd  oorzaken  voor  de  migratie  waren oorlogen en de ontwikkelingen van de grote steden op gebied van  economie, technologie en transport. De populatie van de hoofdstad was  meer dan verdubbeld in de periode van 1999‐2008 en stond op 4.2 miljoen.  De populatie van de stad blijft nog steeds groeien met 4 procent en is op  dit moment gegroeid naar meer dan 5 miljoen.    Kabul is de best uitgeruste stad in Afghanistan met betere en meer scholen,  ziekenhuizen,  verharde  wegen,  telefoonlijnen,  luxe  winkels,  etc.  Het  grootste  deel  van  de  economische  activiteiten  van  het  land  zijn  geconcentreerd  in  de  hoofdstad.  Ondanks  al  deze  positieve  aspecten,  kampt  de  stad  met  grote  problemen.  De  stad  heeft  te  maken  met  woningtekort en stedelijke diensten die in slechte staat zijn, zoals wegen,  ondergrondse leidingen systeem en openbaar vervoer.    Het aanpakken van deze problemen is belangrijk voor de stad wil het zich  verder ontwikkelen. Het is belangrijk voor de stad  dat de huisvesting en  stedelijke richtlijnen hoog in de beleidsplannen opgenomen worden om in  de  toekomst  nog  grotere  problemen  te  voorkomen.  Er  moeten  visies  ontwikkeld worden om de huisvesting probleem aan te pakken en andere  stedelijke diensten op een hoger niveau te krijgen. Voor de vorming van  deze plannen  is het best  om  samenwerking  aan te  gaan  met  landen die  verder ontwikkeld zijn op deze gebieden. Zo zullen er plannen ontwikkeld  moeten worden voor de stad waarbij de verdere ontwikkeling van de stad  in goede richting gestuurd kan worden en de stad op wereld niveau kan  meedraaien.  

6. Conclusie    De  ontwikkeling  van  een  stad  en  de  huisvesting  van  haar  bewoners  zijn  belangrijke aspecten die opgenomen moet zijn in het beleid van een stad.  Vooral als het gaat om een stad als Kabul die aan een wederopbouw bezig  is  na  ruim  30  jaar  in  conflicten  en  oorlogen  te  hebben  gezeten.  De  stad  kampt nu met een woningtekort en een snelle populatie groei. Daarnaast  is  er  ook  een  trend  zichtbaar  in  de  woningbouw,  waarbij  nieuwe  huisvesting  type,  genaamd  shahrakah,  geïntroduceerd  worden  die  niet  passen  in  de  context  van  de  stad  en  afgesloten  communities  vormen  binnen  de  stad.  De  woningen  in  deze  afgesloten  gebieden  zijn  alleen  betaalbaar  voor  de  rijke  klassen  van  de  stad,  waardoor  het  tekort  van  betaalbare  woningen  voor  de  lage  inkomens  klasse  nog  groter  wordt.  Ambitie voor het project is om een oplossing te vinden voor de tekort aan  betaalbare  huisvestingen  en  het  terug  brengen  van  architectuur  in  de  woningbouw  die  beter  past  in  de  context  van  de  stad.  Daarbij  is  de  volgende probleemstelling geformuleerd voor het onderzoekgedeelte:     Hoe  transformeer  je  de  huidige  ontwikkeling  van  shahrakah  naar  een  betaalbare huisvesting met een goed leefomgeving die past in de context  van de stad en waarmee de doorgaande migratie en de versplintering van  de stad duurzaam opgevangen kan worden.    Om deze vraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van literatuur  studie om de context en het ontstaan van de huidige problematiek van de  stad beter te begrijpen. Daarnaast zijn de verschillende masterplannen van  de  stad  en  de  huidige  situatie  van  de  huisvesting  bestudeerd.  Ook  zijn  analyses uitgevoerd van de woningbouw typen, en de bouwsystemen en  materiaal  gebruik.  De  bevinding  uit  deze  studies  worden  hieronder  nog  eens samengevat.      

[76]   

heuvel gebieden en de meeste natuurlijke bronnen zijn uitgeput. In 2002  is ook de ontwikkeling van shahrakah ontstaan in de stad.    Sinds  de  nieuwe  regering  van  2002  zijn  er  veel  wederopbouwplannen  gemaakt  met  de  hulp  van  buitenlandse  donoren.  Deze  plannen  die  voornamelijk  bepaald  worden  door  de  donoren  zijn  gericht  op  de  ontwikkeling  van  economie,  technologie  en  infrastructuur.  Dit  wordt  beheerd op nationaal niveau door de ANDS (Afghan National Development  Strategy)  en  verder  geoptimaliseerd  op  provinciaal  niveau  door  de  PDP  (Provincial Development Plans). Ruimtelijke planning aspecten, stedelijke  ontwikkelingen en huisvesting plannen krijgen op dit moment geen hoge  prioriteit  en  worden  gezien  als  een  onderdeel  van  de  ontwikkeling  van  infrastructuur. UN‐Habitat is samen met de regering begonnen op stedelijk  niveau met het opstellen van een structuurvisie. Hierin gaat het om een  proces waarbij ruimtelijke vraagstukken zoals het verbeteren van wegen  en het renoveren en herstellen van gebouwen terugkomen.     De  gemeente  Kabul  is  in  2008  begonnen  samen  met  de  Ministerie  van  Stedelijke ontwikkelingen om een masterplan te ontwikkelen voor de stad  Kabul. Deze masterplan is opgesteld tussen 2009 en 2014 in samenwerking  met JICA (Japan International Cooperation Agency). In het plan wordt het  infrastructuur system van de stad en omgeving verder ontwikkeld en wordt  een ringweg aangelegd om de stad om het verkeer druk door de stad te  verminderen.  De  doelstelling  van  het  masterplan  is  om  betere  leefomstandigheden  te  creëren  met  betere  stedelijke  diensten  en  betaalbare huisvesting te garanderen. Om het plan financieel haalbaar te  maken  worden  publieke  en  private  partijen  benaderd  voor  een  samenwerking en de financiering van de ontwikkelingen.   Van de huidige informele nederzettingen zullen 50 procent gelegaliseerd  worden  en  de  formele  huisvestingen  met  nog  50  procent  in  aantal  toenemen. Veel van de punten die opgenomen zijn in deze masterplan, zijn  afkomstige van de eerdere plannen voor de stad. Hierdoor is er ook veel  kritiek op het plan. Het voornaamste kritiek op het masterplan is dat het 

Voor de stad Kabul zijn vier masterplannen ontwikkeld in de loop der jaren.  Het  eerste  masterplan  voor  de  stad  Kabul  was  klaar  in  1964.  Deze  was  ontwikkeld  onder  leiding  van  een  Franse  stedenbouwkundige.  Het  plan  leek veel op de masterplannen die in ook toen der tijd in Europa toegepast  werden.  De  huisvesting  was  ook  het  hoofdelement  van  het  masterplan.  Voor een snelle productie van woningen is er volgens het masterplan een  fabriek gebouwd die complete woningen produceerde. Nieuwe wijken zijn  ontwikkeld  en  een  aantal  delen  van  de  binnenstad  vervangen  met  appartement blokken. Door te weinig controle van de autoriteiten bij de  uitvoering van deze masterplan zijn veel gebieden informele verdeeld en  ontwikkeld met informele nederzettingen. Na de verschillende oorlogen en  turbulenties  zijn  vele  delen  van  de  huisvesting  fabriek  buiten  werking  gevallen.    Het tweede masterplan is ontwikkeld in 1970. De stad was volgens deze  masterplan onderverdeeld in vier zones en elke zone weer in sub‐sectoren.  Deze sub‐sectoren werden weer onderverdeeld in buurten met elk eigen  openbare  voorzieningen.  Door  de  blijvende  snelle  ontwikkeling  van  informele nederzettingen was de gemeente niet instaat om het masterplan  goed te kunnen uitvoeren en de doelstelling te behalen. Daarvoor had ook  de  gemeente  gebrek  aan  controle,  economische  middelen  en  professionals.    De  derde  masterplan  volgde  weer  in  een  korte  periode  erna.  Deze  was  meer  een  aanpassing  op  de  vorige  en  was  klaar  in  1978.  Het  plan  is  ontwikkeld  volgens  een  socialistische  concept,  waarbij  de  centrale  overheid  het  gezag  had  over  de  ontwikkeling  van  economie  en  samenleving. Door de ervaring van vorige plannen en de verwachting dat  de  bevolking  snel  zou  toenemen  is  er  in  deze  plan  voor  hogere  woning  dichtheden  gekozen  en  bredere  wegen.  Net  zoals  de  vorige,  is  door  verschillende turbulenties in het land, deze masterplan ook niet compleet  uitgevoerd. Het masterplan was tot aan 2007 voor 60 procent uitgevoerd.  De  ontwikkeling  van  informele  nederzettingen  is  uitgegroeid  naar  de  [77]   

gebaseerd is op ouderwetse gedachten van stedelijke planning. Daarnaast  komt  in  het  masterplan het belang naar voren van het bouwen van een  nieuwe stad ten noorden van Kabul. Het bouwen van een satelliet stad valt  ook te bekritiseren, ondanks dat de regering het ziet als de sleutel voor de  problemen  van  de  stad.  Het  bouwen  van  een  satelliet  stad  heeft  twee  nadelen.  Het  vraagt  ten  eerste  om  een  enorme  startkapitaal  om  de  infrastructuur  in  het  nieuwe  gebied  al  aan  te  leggen  voordat  de  kavels  verkocht kunnen worden aan huishoudens. Dit veroorzaakt een negatieve  kassastroom  die  vele  jaren  zal  aanwezig  zijn.  Ten  tweede,  deze  satelliet  steden  zijn  nooit  onafhankelijk  in  termen  van  banen  en  huisvesting,  waardoor ze hoge transport kosten met zich mee brengen. Op dit moment  kan de gemeente deze extra financiële kosten post niet aan.    Hiernaast heeft de gemeente voor de stad zelf een aantal visies ontwikkeld  voor de aanpak van de huisvesting probleem. De inwoners van de stad zijn  verdeeld over 800.000 huishoudens met 1.55 huishoudens per woning. De  verwachting  is  dat  de  vraag  naar  woningen  zal  blijven  groeien  door  de  binnenstroom van migranten en de populatie groei van de inwoners van  de stad zelf.   Omdat er een tekort aan woningen was voor de migranten die steeds naar  de  stad  migreerden,  zijn  er  veel  informele  huisvestingen  gebouwd  door  deze  migranten.  Deze  vorm  van  informele  huisvestingen  beslaat  op  dit  moment 76 procent van het totaal woongebied van de stad, waarbij weinig  rekening is gehouden met voldoende grond voor wegen en ondergrondse  infrastructuur,  het  creëren  van  publieke  ruimten  en  stedelijke  voorzieningen. Daarnaast zijn de woningen in slechte staat, waardoor het  een gevaar vormt voor de gebruikers.     Op  dit  moment  worden  nieuwe  huisvestingen  gebouwd,  genaamd  shahrakah. De rijke groepen van de stad die wegtrekken uit deze slechte  leefomgevingen,  huisvesten  zich  in  deze  shahrakah.  Deze  huisvestingen  worden gebouwd in afgesloten gebieden met alle stedelijke voorzieningen  binnen deze gebieden. Deze nieuwe bouwtrend brengt nieuwe vorm van 

architectuur met zich mee die totaal geen rekening houdt met de context  van  de  stad.  Factoren  als  de  historie  van  de  stad,  economie,  geografie,  religie,  cultuur  en  klimaat  worden  vaak  verwaarloosd  en  verkeerd  geïnterpreteerd. Ondanks het extravagante uiterlijk van de gebouwen, zijn  de  esthetische,  constructieve  en  klimaat  technische  aspecten  van  de  gebouwen vaak zwak uitgewerkt en hebben geen verbinding met de stad  en  haar  architectuur.  De  voornaamste  reden  voor  lekken  van  al  deze  aspecten  in  deze  plannen  is  dat  ze  geïmporteerd  worden  uit  het  buitenland.  Een andere trend in de ontwikkeling van huisvesting zijn de villa’s die in de  stad  gebouwd  worden,  door  private  grondeigenaars.  De  ontwerpen  van  deze  villa’s  zijn  ook  afkomstig  uit  het  buitenland  waarbij  niet  goed  nagedacht  is  over  de  constructie  en  klimaat  van  het  gebouw  die  van  toepassing  zijn  op  Afghanistan.  Daarnaast  zorgen  deze  nieuw  vorm  van  huisvesting  dat  de  oude  traditionele  binnenplaatswoningen  verdwijnen.  Deze waren altijd gebouwd volgens de sociale bouwregels die de bewoners  van een straat of buurt met elkaar hadden gemaakt. Deze beweging van  afgesloten gebieden en villa’s veroorzaakt een versplintering van de stad.  De verschillen die al waren tussen rijk en arm, worden op deze manier nog  zichtbaarder gemaakt. Daarnaast dragen deze nieuwe huisvestingen niet  bij aan de betaalbare woningtekort waarmee de stad te maken heeft.    Om te voorkomen dat de stad op deze manier blijft door groeien en nog  meer  problemen  bijkomen,  moet  de  gemeente  in  deze  zaken  snel  ingrijpen. De huisvesting moet op een betere manier ontwikkeld worden.     Voor  de  toekomstige  huisvestingbeleid  is  er  voor  gekozen  om  huisvestingen te realiseren volgens een markt gericht systeem. Volgens het  masterplan  zullen  jaarlijks  12.000  woningen  in  appartement  vorm  gebouwd worden met een dichtheid van 370 personen per ha en 4000 tot  9000 in laagbouw vorm met een dichtheid van 180 personen per ha. De  kavels  van  de  vrijstaande  woningen  zullen  volgens  het  masterplan  van  1978 verkocht worden in kavels van 300m2, 400m2 en 500m2.   [78] 

 

Afghanistan geproduceerd worden, zijn vaak van minder kwaliteit dan de  materialen die geïmporteerd worden. Ten derde, is de productie snelheid  van de materialen laag in Afghanistan omdat er weinig fabrieken zijn. De  kosten  van  de  productie  zijn  hoog  door  de  hoge  energie  en  transport  kosten,  waardoor  de  materiaal  prijzen  stijgen.  De  ontwikkelingen  in  de  bouwsector  zijn  op  dit  moment  laag.  Er  is  meer  investering  nodig  in  de  ontwikkelingen  van  fabrieken  en  machinewerk  om  de  Afghaanse  bouwsector te laten ontplooien.    De focus bij de industrialisatie van de stad Kabul ligt voornamelijk op de  logistieke sector. Er wordt door de gemeente nieuwe gronden beschikbaar  gesteld  voor  industrie  parken,  zodat  nieuwe  industrieën  zich  kunnen  vestigen  in  de  stad.  Ondanks  dat  focus  van  de  gemeente  op  logistieke  bedrijven ligt, sluit dit niet uit dat er ook kansen ontstaan voor industrieën  die  bouwmaterialen  zouden  kunnen  gaan  produceren.  Waar  ook  geen  aandacht aan besteed wordt het in masterplan is de huisvesting fabriek,  die nu nog voor een deel draait. Door een investering in deze fabriek zou  het  zowel  de  productie  van  bouwmaterialen  en  de  ontwikkeling  van  nieuwe bouwsystemen kunnen versnellen en verbeteren.     Er  zijn  verschillende  aspecten  van  het  masterplan  die  anders  en  beter  zouden  kunnen  uitgevoerd  worden.  De  focus  bij  de  doelgroep  moet  voornamelijk liggen op de migranten en andere lage inkomensgroepen in  de stad. Deze doelgroepen hebben namelijk het meest te maken met de  problemen in de stad. Er is een tekort aan betaalbare woningen voor deze  doelgroepen.  Daarnaast  is  het  huidige  woonmilieu  van  deze  groepen  in  slechte staat.   Als  we  kijken  naar  de  context  van  de  stad  en  de  woontradities  van  de  bewoners is het meer toepasselijk om deze nieuwe vorm van architectuur  en bebouwing aan te passen naar een traditionele binnenplaats woningen  die  veel  beter  bij  de  woonstijl  van  de  Afghanen  passen  en  ook  in  het  masterplan gepromoot worden. Uit de studie naar de kavel grootte voor  de  losstaande  woningen  kan  geconcludeerd  worden  dat  dichtheid  die 

Het uitgangspunt van de gemeente voor de informele nederzettingen is het  upgraden  van  deze  gebieden  in  plaats  van  slopen.  Dit  zal  gebeuren  in  samenwerking met de bewoners van deze gebieden. Deze gebieden zullen  in  verschillende  fasen  aangepast  worden  en  vervolgens  tot  formele  nederzettingen  verklaard  worden.  Zo  zullen  jaarlijks  100  ha  informele  nederzettingen met 4000 woningen verbeterd worden.  Omdat  het  ontwikkelen  van  de  appartement  complexen  toch  veel  investering  vraagt  en  risico’s  heeft  wil  de  gemeente  het  bouw  hiervan  overlaten  aan  de  private  ontwikkelaars.  Hierbij  zal  de  gemeente  wel  de  locaties  aanwijzen  voor  de  ontwikkeling  van  deze  plannen  en  zal  meer  toezicht houden op de uitvoer en de goedkeuring van de plannen. Verder  zal  volgens  het  masterplan  meer  gepromoot  worden  om  traditionele  binnenplaats  woningen  te  bouwen  omdat  deze  gebruik  maken  van  ondiepe waterputten waardoor het waterverbruik laag zal blijven.    Een van de uitdagingen voor de gemeente en de faculteit van bouwkunde  van de Universiteit van Kabul is om met een strategie te komen, waarmee  de identiteit van de stad en de Afghaanse tradities, cultuur en het context  beschermd worden. De rol van de gemeente in deze taak is het oprichten  van een toestemming en monitoring systeem, waarbij vanuit de gemeente  gewaakt kan worden over de architectuur en het identiteit van de stad. De  taak van de faculteit is het opleiden van de nieuwe generatie architecten  die  de  identiteit  van  de  architectuur  van  de  stad  kunnen  behouden  en  beter vorm geven.     Door  de  ontwikkeling  van  het  land  en  welvaart,  heeft  de  Afghaanse  bouwsector  een  grote  groei  ervaren.  Dit  heeft  de  vraag  naar  bouwmaterialen  en  voornamelijk  naar  kwalitatief  materialen  vergroot.  Langzamerhand  is  wel  een  ontwikkeling  zichtbaar  in  de  productie  van  lokale  bouwmaterialen.  Toch  wordt  op  dit  moment  de  bouwmarkt  voornamelijk  gedomineerd  door  geïmporteerde  materialen.  Dit  heeft  meerdere redenen. Ten eerste niet alle materialen worden in Afghanistan  geproduceerd.  Ten  tweede,  de  kwaliteit  van  de  materialen  die  in  [79]   

fabriek  geproduceerd  wordt  en  alleen  op  de  locatie  gemonteerd  wordt,  blijft het kwaliteit hoogwaardig en duurzaam. Dit zorgt niet alleen voor een  snelle  en  efficiënt  bouwproces,  maar  het  zorgt  er  ook  voor  dat  het  betaalbaar  is.  Met  alleen  een  snelle  en  efficiënte  bouwtijd  is  het  niet  voldoende om de woningen goed betaalbaar te maken voor de doelgroep.  Door gebruik te maken van lokale materialen zullen de kosten ook lager  vallen.  Daarnaast  kan  er  ook  geld  terug  gewonnen  worden  door  de  woningen duurzaam te maken. Door zonnepanelen en opvang systemen  voor regenwater en het hergebruik ervan te integreren in de woningen zal  het in de loop van tijd financieel laag uitpakken voor de gebruikers.     Om een goede leefomgeving te creëren die past in de context van de stad  is het belangrijk om met aspecten als, cultuur, historie, klimaat, religie en  geografie  rekening te  houden.  Hierop  moet geanticipeerd en  ingespeeld  worden. waarbij woningen gerealiseerd kunnen worden die passen bij de  leefstijl van de mensen en de identiteit van de stad. Hierbij is het goed om  terug te grijpen naar de traditionele binnenplaats woning type.  Wanneer  al  deze  aspecten  ingezet  worden  in  de  ontwikkeling  van  huisvestingen,  kunnen  de  shahrakah  getransformeerd  worden  naar  betaalbare huisvestingen met goede leefomgevingen, die goed passen in  de  context  van  de  stad  en  daarmee  ook  de  doorgaande  migratie  en  de  versplintering van de stad duurzaam opgevangen kan worden.               

vastgesteld is voor de laagbouw niet gehaald wordt als er gewerkt wordt  met  kavel  grootte  van  500m2,  400m2  en  300m2.  Een  haalbare  kavel  grootte zou zijn 180m2, waarbij veel openbare ruimte gecreëerd wordt en  alle doelstellingen gehaald kunnen worden. Daarnaast is te zien dat zelfs  bij  gebruik  van  de  grootte  kavels,  de  294.000  woningen  gerealiseerd  kunnen worden alleen al op de grondgebied voor de laagbouw in de stad,  waarbij het bouwen van een nieuwe stad niet nodig is.    De  huidige  bouwsysteem  die  toegepast  wordt  in  Afghanistan  is  vrij  ouderwets  en  technisch  gezien  zwak.  Gemeente  zou  samen  met  private  ontwikkelaars  kunnen  samenwerken  om  op  deze  gebied  meer  ontwikkeling  te  krijgen  en  het  duurzaam  maken.  Afghanistan  heeft  veel  grondstoffen  en  mineralen  om  zelf  veel  van  de  materialen  die  nu  geïmporteerd worden te produceren. Het zou goed voor de economie en  werkgelegenheid van het land zijn om hierin te investeren.   Een stap naar de juiste richting zou zijn om de oude huisvesting fabriek in  hergebruik  te  nemen.  Het  was  in  de  tijd  dat  het  gebouwd  was,  zeer  productief en goed ontwikkeld. Veel van de geprefabriceerde elementen  die  in  dat  fabriek  geproduceerd  werden,  worden  nu  uit  het  buitenland  geïmporteerd. Daarnaast is de fabriek gesitueerd in de stad zelf, waardoor  veel kosten op transport bespaard kunnen worden.    Aan  de  hand  van  al  deze  bevindingen  kan  het  antwoord  op  de  probleemstelling als volgt geformuleerd worden.     Om de doorgaande migratie naar de stad op een duurzame manier op te  vangen, is het van belang om deze migranten als een belangrijke doelgroep  te  nemen  bij  de  ontwikkeling  van  huisvestingen.  Er  moet  ook  snel  en  efficiënt  gebouwd  worden,  waarbij  hoge  dichtheden  gehaald  kunnen  worden  en  zodat  veel  mensen  goed  en  snel  gehuisvest  kunnen  worden.  Een  snelle  en  efficiënte  manier  van  bouwen  kan  behaald  worden  met  modulair bouwen. Het is een systeem met prefab elementen, met een kort  bouwtijd. Het is snel en flexibel in elkaar te zetten en doordat het in de  [80]   

Figuur 6‐1: Probleem diagram 

                         

 

[81]   

Figuur 6‐2: Oplossing diagram

7. Aanbevelingen    In dit rapport lag de focus op de ontwikkeling van de huisvesting in Kabul  vanuit een stedenbouwkundig en architectonisch perspectief. Hierbij is  meer gekeken naar de dichtheden en de typologieën van de woningen.  Daarnaast zijn een aantal andere onderwerpen kort aanbod gekomen,  zoals bouwsystemen, bouwmaterialen en industriële ontwikkelingen.  Deze onderwerpen vragen een onderzoek op zich. Hierbij zou een  verdiepend onderzoek gedaan kunnen worden naar de ontwikkeling en  mogelijkheden in de bouwsystemen. Ook zou een onderzoek kunnen  uitgevoerd worden over de beschikbare materialen in het land en  eventueel mogelijkheden om nieuwe bouwmaterialen te produceren.  Industriële ontwikkelingen op gebied van bouw en andere aspecten die  bij kunnen dragen aan de problemen van de stad zouden ook verder  onderzocht kunnen worden. Vanuit het tak gebied economie zou er een  onderzoek gedaan kunnen worden naar financiële systemen voor de lage  inkomens groep om huisvestingen te kunnen financieren. Het land kent  geen sociale woningbouw systemen, waar eventueel ook kansen liggen  voor de lagere inkomensgroep om aan een betaalbaar huisvesting te  komen.    

[82]   

Mehlmann,  I.  (2011).  Migration  in  Afghanistan,  a  country  profile  2011.  Maastricht Graduate School of Governance, Maastricht Univeristy. Master. 

Literatuur    Azizi,  H.  (2011).  Using  pattern  language  for  a  single  family  house.  Department of Architecture. Manhattan, Kansas, Kansas State University.  Master of Science. 

    Ministry  of  Urban  Development  Affairs  (2014).  Kabul  City  Masterplan.  Kabul, Ministry of Urban Development Affairs. 

    Bertaud,  A.  (2005).  Kabul  Urban  Development,  Current  city  structure,  spatial issues, recommendations on urban planning. n.n. 

    Mohmand,  A.‐Q.  (2012).  The  prospects  for  economic  development  in  Afghanistan. Afghanistan in 2011: A Survey of the Afghan 

    El Shorbagy, A. M. (2010). "Traditional Islamic‐Arab House: Vocabulary And  Syntax." International Journal of Civil & Environmental Engineering 10(04):  15‐20. 

People. n.n., The Asia Foundation.      Nabizada, T. (2012). A Study on the Spatial Structure of Houses and Open  Spaces by the Analysis of Physical Improvements and Daily Activities in the  Typical  Residential  Areas  in  Kabul  City.  Graduate  School  of  Engineering.  Osaka, Japan, Osaka University. Phd. 

    Gascoigne,  B.  (2001).  "History  of  Afghanistan."  Retrieved  23  september,  2014,  from  http://www.historyworld.net/wrldhis/PlainTextHistories.asp?historyid=a d09. 

    Nassif,  C.  and  O.  Joya  (2013).  Afghanistan  Economic  Update.  n.n.,  The  World Bank. 

    Heijden,  W.  v.  d.  (2009)  Afghanistan:  dromen  en  werkelijkheid  bij  ruimtelijke planning door de VN.   

    Nemat,  A.  K.  (2013).  Housing  challenges  in  post  war  situation,  a  brief  example of Afghanistan. New Delhi. 

    Khechen,  M.  (2012).  "Architecture  and  War:  From  Baghdad  to  Kabul."  Retrieved 30 september, 2014, from http://ifpo.hypotheses.org/4232  

    Omrani, B. and M. Leeming (2011). Afghanistan: a companion and guide.  Hong Kong, Odyssey. 

    Lister,  S.  and  Z.  Karaev  (2004).  Understanding  markets  in  Afghanistan:  a  case study of the markets in construction materials. Case Studies Series.  Kabul, Afghanistan Research and Evaluation Unit. 

    Panjsheri, A. A. (2005). Afghanistan and the Silk Road. Kabul, Ministry of  Information, Culture and Tourism. 

 

    Rahimi, M. (2013) Identity through architecture in Afghanistan.   

  [83] 

 

    Samizay,  R.  (1974).  Urban  growth  and  residential  prototypes  in  Kabul,  Afghanistan. Department  of Architecture. Massachusetts, Massachusetts  Institute of Technology. Master.      Vogelsang,  W.  (2002).  Afghanistan:  mensen,  politiek,  economie,  cultuur,  milieu. Amsterdam, KIT Publishers.               

 

 

[84]   

Bijlage    In deze bijlage komen een aantal algemene onderwerpen over Afghanistan  aan  bod.  Hierin  zal  de  archeologische,  politieke  en  architectonische  geschiedenis besproken worden. Daarnaast zullen aspecten als geografie,  klimaat, bevolking, huishouden en economie behandeld worden.     

     

 

[85]   

Geschiedenis van Afghanistan    De geschiedenis van Afghanistan kan onderverdeeld worden in twee delen.  De  archeologische  geschiedenis  van  Afghanistan,  die  volgens  vele  onderzoeken  50.000  jaar  terug  gaat  en  de  culturele,  politieke  en  historische, die tot 5000 jaar terug gaat. Het land heeft grote invloed gehad  op de politiek, culturele, economische en religieuze aspecten van Centraal‐ Azië in de oudheid en de middeleeuwse periode. Afghanistan stond in de  oudheid  bekend  onder  de  naam  Ariana  en  later  in  de  middeleeuwse  periode als Khorasan. Het was de vijfde van de zeven centra van de wereld  beschavingen. De beschavingen die zich gevestigd hadden in Afghanistan  waren  de  Vedische,  Avesta,  Griekse  Bactrie,  Boeddhistische  en  Islamitische. De islamitische beschaving was de laatste die gevestigd was  in Afghanistan en die tot op heden aanwezig. (Panjsheri 2005)    Volgens  A.  Foucher,  de eerste  archeoloog  in  Afghanistan, werd  het  land  bewoond  door  de  mens  sinds  de  oude  steentijd.  Verschillende  archeologische  plekken  in  Afghanistan  markeren  de  verschillende  bewoners  van  het  land.  De  grot  Qara  Kamar  vlakbij  de  stad  Aibak  in  de  Samangan provincie werd bewoond ongeveer 10.000 jaar geleden. In deze  grot werden verschillende objecten gevonden genaamd “mostrian”. Deze  objecten  zijn  te  vergelijken  met  die  van  Neanderthalers.  In  dezelfde  provincie ligt ook de grot Hazar Sum. Deze ligt tussen de twee belangrijkste  boeddhisme centra, de Takht‐e‐Rostam en Bamyan. In de grot Aq Kupruk  waren  verschillende  voorwerpen  gevonden  die  dateren  18.000  jaar  en  7030 jaar terug, zie figuur b‐1. Een van deze objecten is een metalen plaat  waaraan  te  zien  is  de  goede  vaardigheden  van  die  mensen  met  metaal.  (Panjsheri 2005)    De Ariërs die migreerde vanaf het noorden naar Afghanistan 4000 v. Chr.  en brachten een heel nieuwe levensstijl mee naar het land. Ze vestigde in  de  regio  van  Balkh  en  waren  de  eerste  beschaving  die  landbouw  introduceerde in het land vanwege de vruchtbare grond, goede klimaat en  

Figuur b‐1: De Qara Kamar grot en de objecten die daarin gevonden zijn 

de  beschikbare waterbronnen. Deze regio  groeide  uit tot  de  eerste  stad  van Balkh en werd de eerste staat van Afghanistan opgericht. Vanaf daar  trokken  zij  naar  andere  delen  van  het  land  en  verhuisde  zij  naar  Iran,  Pakistan en India. Afghanistan stond toen bekend als Ariana, het land van  de Ariërs. Dit was de tweede beschaving van Afghanistan en stond bekend  onder Avesta. Avesta is de eerste en de oudste geschreven religieuze boek  door  de  Ariërs.  Door  hun  grote  impact  op  de  omgeving  in  verschillende  aspecten  zoals,  economie,  transport,  industrie,  cultuur,  en  religie,  is  Afghanistan  genoemd  door  de  Engelse  historicus  Arnold  Toynbee  “the  cross  road  of  civilizations”.  Het  Balkh  gebied  kreeg  door  de  Griekse  en  Romeinse  geschiedenisschrijvers  de  naam  “de  parel  van  het  oosten”.  (Panjsheri 2005)                 

[86]   

De  derde  beschaving  was  gevestigd  na  de  inval  van  Alexandrium  in  Afghanistan  in  het  jaar  330  v.Chr.  Dit  was  een  menging  van  de  Ariërs  cultuur en die van de Grieken, genaamd Grieks Bactrie. Zij vestigden zich in  de oude stad Ayrkhanum tussen de Amu Darya en Kunduz rivier, zie figuur  b‐2.  Na  deze  beschaving  kwam  de  Boeddhistische  beschaving.  Boeddhisme  werd  als  eerst  geïntroduceerd  door  Ashoka  (274‐236  v.Chr.).  Vanaf  hier  werd het verspreid naar China, Korea, zuidoost Azië en tot aan Indonesië.  Vele objecten en monumenten uit deze periodes zijn nog steeds aanwezig  in Afghanistan, waaronder de twee Boeddha beelden van 55 meter en 333  meter in de provincie Bamyan. Daarna viel Afghanistan in de handen van  de Kushand dynastie in de jaren 40‐220 n.Chr. met de meest beroemdste  leider Kanishak (120‐160 n.Chr.), zie figuur b‐3. Het was in zijn tijd dat de  grenzen van Afghanistan uitgerekt waren tot aan China, midden Azië, India,  Iran en het Indische oceaan. Deze beschaving was een mix van de eerdere  culturen  van  Afghanistan  en  de  boeddhistische  cultuur.  Zij  stonden  ook  bekend  om  hun  goede  stedenbouwkundige  planning,  architectuur  en  beeldhouw werk. (Panjsheri 2005)                               

         

Figuur b‐2: Kaart met de Griekse Bactrie rijk 

[87]   

 

 

 

Figuur b‐3: Kaart met de Kushand rijk

[88]   

Na  deze  vier  beschavingen  werd  Afghanistan  in  de  zevende  en  achtste  eeuw overgenomen door  de Arabieren en Islam werd geïntroduceerd  in  het land, zie figuur b‐4. Dit had een groot impact op de culturele en andere  aspecten van het land. De Islamitische beschaving is tot nu toe aanwezig.  Afghanistan  stond  toen  bekend  onder  de  naam  Khorasan,  zonsopgang.  (Panjsheri 2005)       

Figuur b‐4: Verspreiding van de islamitische rijk

[89]   

In  1747  viel  het  land  in  de  handen  van  de  Durrani  dynastie  met  Ahmad  Khan  Abdali  als  de  koning.  Onder  zijn  leiding  waren  de  verschillende  Pashtun stammen verenigd met als eerst Kandahar de hoofdstad en later  Kabul. Door zijn sterke vaardigheden van verovering werd het gebied van  Afghanistan vergroot in het noorden vanaf Amu darya tot de Arabische zee  in het zuiden en in het westen vanaf Herat tot de Punjab in het oosten, zie  figuur  b‐5.  Hierbij  krijgt  hij  de  titel  baba,  de  vader  van  het  land.  Deze  dynastie regeert tot 1818 waarna zij verdreven worden uit Kabul door de  Barakzai stam met vele oorlogen als gevolg. (Gascoigne 2001)                     

Figuur b‐5: Kaart met de Durrani rijk

[90]   

In 1826 keert de vrede terug in het land en is het land verdeeld onder de  leiders van Barakzai, Dost Mohammad en zijn broers. Dost Mohammad had  het grootste deel van het land en was daarbij ook de meeste krachtigste  van zijn broers. Uiteindelijk wordt hij in 1837 geaccepteerd als de leider  van  het land  en werd erkend  in het  buitenland. Hierbij kreeg hij  de titel  amir, leider. De interesse uit het buitenland om een relatie te starten met  Afghanistan is vergroot en wordt gezien als een belangrijke factor. Rusland  en  Engeland  zijn  de  machten  die  Afghanistan  willen  overnemen.  De  Engelse wagen drie pogingen, met als eerste in 1838 om het land binnen  te vallen en de Duranni dynastie weer aan de macht te krijgen. De Duranni  dynastie  was  in  de  ogen  van  de  Engelse  wat  meer  smeedbaar.  In  1839  wordt  een  Engels  leger  opgezet  in  India  waarbij  Kandahar  ingenomen  wordt. Daar wordt Shah Shuja Durrani in een moskee uitgeroepen tot de  leider. In een korte periode erna wordt Kabul ook overgenomen en wordt  Shah Shuja Durrani weer bekroond als de leider. De rechtmatige leider Dost  Mohammad  wordt  gevangen  genomen.  In  1842  verliezen  de  Engelse  controle en trekken zich terug uit Kabul. Shah Shuja Durrani wordt achter  gelaten en later vermoord samen met vele Engelse en Indiase soldaten.   Dost Mohammad wordt in 1843 vrij gelaten en keert terug naar zijn positie  met nog 20 jaar leiderschap. Na zijn  dood wordt hij opgevolgd  door zijn  zoon Sher Ali, die een relatie aangaat met Rusland. Hiermee is Engeland  niet blij en begint aan een tweede poging voor een inval in 1878. Hierbij  worden Jalalabad en Kandahar bezet. Na de dood van Sher Ali wordt hij  opgevolgd door zijn zoon Yakub Khan in 1879, die een verdrag tekent met  de  Engelse.  In  het  verdrag  wordt  getekend  voor  een  permanente  ambassade van de Engelse in Kabul. In september van dat zelfde jaar wordt  een Engelse gezant vermoord in Kabul en wakkert het de Engelse weer aan.  Kabul  wordt  aangevallen  en  Yakub  Khan  wordt  in  gevangenis  gezet.  De  Engelse plaatsen de rivale kleinzoon van Dost Mohammad, Abdurrahman  Khan, op de troon. Vanaf 1880 tot 1901 regeert Abdurrahman Khan op een  harde manier, waardoor hij de bijnaam krijgt “de ijzere leider”.   Het  was  ook  onder  zijn  leiding  dat  het  verdrag  werd  getekend  voor  de  Durand  lijn  in  1893.  De  Durand  lijn  verwijst  naar  de  grens  tussen 

Afghanistan  en  Pakistan.  De  Engelse  stuurde  Mortimer  Durand  uit  India  voor  de  onderhandeling  met  Abdurrahman  Khan  om  de  grens  van  Afghanistan vast te leggen. Zodat diplomatische relatie en handel tot stand  gebracht kon worden. Dit verdrag werd getekend voor een periode van 100  jaar. Abdurrahman Khan is na 1901 opgevolgd door zijn zoon Habibullah  Khan. In zijn periode breekt de eerste wereld oorlog uit. Het lukt Habibullah  Khan  om  tijdens  deze  periode  neutraliteit  goed  te  bewaren.  Vervolgens  dient  hij  het  verzoek  in  voor  de  onafhankelijkheid  van  Afghanistan  en  erkenning op internationaal niveau. Dit lokt weer de Engelse uit om in te  grijpen  en  vermoorden  hierbij  Habibullah  Khan  in  1919.  Zijn  zoon  Amanullah Khan neemt het over en begint een oorlog tegen de Engelse. Na  vele  verliezen  te  hebben  geleden,  tekenen  de  Engelse  in  dat  zelfde  jaar  verdrag  waarbij  de  onafhankelijkheid  van  Afghanistan  wordt  verklaard.  Amanullah Khan begint met een nieuw beleid in lijn met Europa, waarbij  de  oude  garde  vervreemdt  wordt.  Dit  veroorzaakt  burger  oorlog  en  Amanullah Khan wordt in 1929 in ballingschap gezet. (Gascoigne 2001)    Nadir Khan, de neef van Amanullah Khan brengt de vrede weer terug in het  land. In 1933 wordt hij vermoordt en neemt zijn 19 jarige zoon Zahir Shah  het over. Zahir Shah regeert het land met groot succes. Ook hem lukt het  om tijdens de tweede wereld oorlog neutraal te blijven, ondanks de druk  van  de  twee  groot  machten  Amerika  en  Rusland.  Amerika  en  Rusland  strijden in competitie, dat onder de leiding van Zahir Shah’s neef de premie  minister  Daud  Khan  uitgevoerd  wordt,  om  een  relatie  aan  te  gaan  met  Afghanistan. Daud Khan treedt tien jaar later af, waardoor Zahir Shah de  mogelijkheid krijgt om de grondwet te hervormen. De nieuwe grondwet  wordt opgesteld in 1964 gebaseerd op monarchie. In de grondwert wordt  op de Koninklijke familieleden het verbod gelegd om deel te nemen aan  politieke  rollen.  De  eerste  twee  verkiezen  lopen  goed.  Daarna  ontstaat  frictie tussen de koning en het parlement waardoor instabiliteit ontstaat.  Dit geeft Daud Khan de kans om terug te komen met militaire macht aan  zijn zijde en pleegt daarmee een coup in 1973. Zahir Shah verlaat het land  en gaat naar Europa. Daud Khan wordt de premie minister en onderhoudt  [91] 

 

een centraal beleid met aan zijn linkerzijde het leger. Hij probeert het land  minder afhankelijk te maken van landen als Rusland en Amerika.  In 1977 wordt door Daud Khan een nieuwe grondwet uitgebracht met hem  als de president. Het kabinet wordt gevormd door zijn vriendjes. Dit brengt  een gewelddadige revolutie met zich mee in 1978, waarbij de regering van  Daud  Khan  omver  wordt  gegooid.  De  regering  valt  in  de  handen  van  de  twee linkse partijen, de Khalq (de volkspartij) en de Parcham (de vlagpartij).  Van de Khalq partij wordt Mohammad Taraki de president van Afghanistan  en Hafizullah Amin de eerste viceminister. De leider van de Parcham partij,  Babrak  Karmal,  wordt  de  tweede  viceminister.  De  twee  leiders  van  de  Khalq  partij  hervormen  het  land  in  lijn  met  het  communisme.  Babrak  Karmal verlaat het land en vlucht naar Rusland. Na het verdrag van Kremlin  ontstaat  er  een  opstand  in  het  land.  In  1979  wordt  een  heilige  oorlog  verklaard  tegen  de  Marxistische  regime  en  wordt  de  regering  omver  gegooid. Hierbij ontstaat voor Rusland de kans om het land binnen te vallen  en  wordt  Kabul  ingenomen.  Zoals  de  Engelse  het  jaren  geleden  ontdekt  hadden,  was  dit  geen  wijze  ambitie.  De  Russen  brachten  Babrak  Karmal  met zich mee en zetten hem aan de macht. In de opvolgende 10 jaar merkt  Rusland  hoe  moeilijk  het  is  om  weerstand  te  bieden  tegen  de  tegenstrijdende  groeperingen.  Op  dat  moment  is  Kabul  de  enige  veilige  plaats in het land.   Amerika  beslist  om  de  tegenstrijdende  groeperingen  te  voorzien  van  wapens. De zeven groeperingen vormen één linie genaamd Islami Itehad  Afghanistan Mujaheddin (Islamitische Vereniging van Afghaanse Strijders,  IVAS).  Dit  maakt  het  nog  lastiger  voor  de  Russen  om  het  gebied  onder  controle te houden. In 1985 komt Gorbachov aan de macht in Rusland. Hij  vervangt Babrak Karmal met de voormalig hoofd van politie Mohammad  Najibullah.  Mohammad  Najibullah  probeert  het  land  volgens  de  communistische richtlijnen te leiden en samenwerking aan te gaan met de  tegenstrijdende  groeperingen.  Mohammad  Najibullah  faalt  hierin  en  Gorbachov trekt zich terug in 1988. Tegen het einde van het jaar worden  40.000‐50.000 Russische soldaten verslagen en een vredes akkoord wordt  getekend in Geneve. Drie jaar later valt Kabul in de handen van IVAS, die 

een  Islamitische  staat  uitroepen  met  als  de  eerste  leider  Sebghatullah  Mujadidi. De strijd om Kabul blijft gaande door de continue bombardering  van Kabul en IVAS door Mohammad Najibullah. Sebghatullah Mujadidi zou  voor  een  periode  van  twee  maanden  aangesteld  worden  en  vervolgens  opgevolgd worden door Burhannudin Rabbani. Burhannudin Rabbani was  vervolgens aangesteld voor een periode van drie maanden, maar weigerde  daarna  af  te  treden.  Dit  zorgt  voor  nieuwe  conflicten  tussen  de  verschillende groeperingen binnen de IVAS. (Gascoigne 2001)    In  1994  staat  een  nieuwe  groep  op,  genaamd  Taliban,  om  de  veiligheid  terug te brengen in het land, in de chaos en geweld wat veroorzaakt is door  de  verschillende  groeperingen.  De  groep  ontstaat  in  het  zuiden  in  de  provincie van Kandahar waar zij heel snel de control krijgen en sociale orde  terug brengen. Taliban valt in de interesse van de bevolking en groeit heel  snel in aantal en macht. Ze worden ook gesteund door andere Islamitische  landen. Pakistan en Iran beginnen op dat moment ook zich te bemoeien  met de conflicten in Afghanistan. De Taliban krijgen met de tijd meer en  meer  controle  over  Afghanistan.  In  1996  valt  Kabul  in  de  handen  van  Taliban en hebben een goede controle over een groot gebied van het land.  De Taliban voeren de wetgeving die door IVAS waren ingevoerd verder op  en zetten het door over heel Afghanistan. Taliban proberen Mazar‐e‐Sharif  te veroveren, maar falen daarin en verliezen 1500‐2000 strijders. In 1998  krijgt  de  Taliban  ook  Mazar‐e‐Sharif  te  pakken  en  hebben  ongeveer  90  procent  van  het  land  onder  controle.  Op  dat  moment  grijpen  de  Amerikanen in en vuren kruisraketten af op de kampen van Taliban in de  Khost regio. Eén jaar later vindt er een aardbeving plaats in het oosten van  het  landen  wat  30000  mensen  raakt.  In  dat  zelfde  jaar  besluit  de  voormalige koning van Afghanistan Zahir Shah om Loya Jirga op te roepen  om  een  manier  te  vinden  zodat  vrede  en  stabiliteit  terug  gebracht  kan  worden  in  het  land.  Bij  Loya  Jirga  komen  alle  stam  hoofden  bij  elkaar  wanneer  grote  beslissingen  voor  het  land  genomen  moeten  worden.  Taliban  keurt  deze  beslissing  af,  wat  als  gevolg  heeft  dat  er  sancties  opgelegd worden op de Taliban. Tegen 2001 krijgt Taliban controle over  [92] 

 

Afghanistan behalve een klein gebied in het noorden van het land. Onrust  wordt  groter  bij  de  mensen  door  de  harde  en  strikte  regelgeving  van  Taliban. Alleen enkele landen erken op dat moment ook de Taliban regime.  Taliban  begint  met  de  vernietiging  van  de  oude  Boeddha  beelden  in  Bamyan en andere afgoden beelden. (Gascoigne 2001)    De leider van de tegenstrijdige groep Noordelijke Alliantie van Afghanistan,  Ahmad Shah  Masood, brengt  in maar  2001 een bezoek aan Europa. Het  doel is om steun te krijgen tegen de Taliban. In september komt Ahmad  Shah Masood om en drie dagen later vindt de aanslag plaats op de WTC in  New York. Taliban wordt beschuldigd van samenwerking met al‐Qaedah en  het  hebben  van  Osama  bin  Laden.  Amerika  vraagt  voor  de  levering  van  Osama  bin  Laden.  Taliban  weigert  dit  en  gaat  niet  akkoord  met  de  voorwaarden die opgelegd waren door Amerika. Amerika verklaart oorlog  aan  Taliban  en  valt  in  dat  zelfde  jaar  Afghanistan  aan.  Tegen  november  2001  lukt  de  internationale  coalitie  om  Mazar‐e‐Sharif  en  andere  belangrijke steden te veroveren. In dat zelfde maand worden verschillende  konvooien  van  Taliban  aangevallen  in  Kabul,  waardoor  zij  genoodzaakt  worden om Kabul te verlaten. Taliban behoud zijn bolwerk in Kandahar met  als leider Mullah Omar.   In  december  wordt  door  Amerika  nieuwe  leider  voor  Afghanistan  naar  voren geschoven, Hamid Karzai. Deze tijdelijke regeling is in 2002 met een  verkiezing  door  de  Loya  Jirga  permanent  geworden  en  is  Hamid  Karzai  officieel  uitgeroepen  tot  president.  Hamid  Karzai  wint  de  twee  op  een  volgende verkiezing rondes en wordt uiteindelijk opgevolgd in 2014 door  Ashraf Ghani Ahmadzai. (Gascoigne 2001)     

[93]   

naar  Kabul  en  daar  een  kopie  had  na  gebouwd  en  noemde  het  Zain‐ul‐ Emarat,  glorieuze  gebouw.  De  zoon  en  opvolger  van  Habbibullah  Khan  volgde de inspiratie van zijn oom Sardar Nasrullah Khan. Hij voegde een  aantal  nieuwe  aspecten  en  bouwde  zo  de  Ain‐ul‐Emarat,  in  het  oog  springende  gebouw.  Dit  gebouw  had  een  veranda  boven  de  portiek  en  decoraties met persoonlijke tekenen. Hij zag voor het oog een nieuwe stad  9 kilometer ten zuiden van Shahr‐e‐naw genaamd Darullaman. Hij diende  verzoek in bij de burgemeester van Berlijn om architecten en ingenieurs te  sturen, maar hun ontwerp werden afgekeurd. Franse architect, M. Andre  Godard, die op een archeologische missie was in Afghanistan, toonde de  koning  een  schets  ontwerp  van  een  18de  eeuwse  Europese  paleis.  De  koning  liet  dat  zelfde  paleis  bouwen  op  een  heuvel  in  Darullaman.  De  koning  moedigde  ook  zijn  familie  leden  en  andere  sociale  elite  om  hun  eigen villa te bouwen in de nieuwe stad. In juli 1922 vaardigde de koning  het eerste bouwvoorschrift genaamd Nizamnamah. De koning verhuisde  zijn zomerhuis naar Paghman dat 20 kilometer ten westen van Kabul ligt.  Daar bouwde hij bij ingang van de stad een overwinningsboog ter eren van  de  onafhankelijkheidsdag in 1919. De boog was geïnspireerd op de Arc de  Triomph  van  Parijs.  Vanaf  dat  moment  kwam  architecten  uit  Frankrijk,  Duitsland,  Italië,  Turkije,  Oostenrijk  en  andere  landen  naar  Paghman  en  bouwden  daar  verschillende  gebouwen,  zoals  moskee,  amfitheater,  ziekenhuis,  bibliotheek,  hotel,  theater,  winkelcentrum  en  cafés.  Lokale  metselaars  werkten  samen  de  Italiaanse  architecten  als  A.  Mario  en  De  Gado.  Deze  metselaars  groeide  uit  tot  architecten,  voornamelijk  ook  na  verschillende  tijdschriften  en  foto’s  uit  Amerika  en  Europa  te  hebben  geraadpleegd. (Rahimi 2013)    Amanullah Khan werd opgevolgd door Nader Shah, die terug gekeerd was  uit  Frankrijk  waar  hij  in  semi‐ballingschap  was.  Nader  Shah  had  grote  veranderingen aangebracht in zijn plan voor verstedelijking. Zo veranderde  hij de Koninklijke eigendommen tot publiek domein en werd de bouw van  de  stad  Darullaman  stopt  gezet.  Hij  vergrootte  de  stad  verder  naar  het  noordwesten. (Rahimi 2013) 

Architectuur geschiedenis    In 1776 toen de hoofdstad van Afghanistan van Kandahar naar Kabul werd  verplaatst, woonde er nog maar 10.000 mensen in Kabul. In 1880 was de  stad  uitgegroeid  met  een  inwoners  aantal  van  100.000.  De  woonwijken  bestonden  uit  twee  tot  drie  verdiepingen  hoog  woningen  verscholen  achter  hoge  muren  met  een  deuropening.  Deze  deuropeningen  werden  soms  versierd  met  metaal.  De  woningen  waren  te  bereiken  met  een  loopbrug  over  stinkende  goot  langs  de  straat.  De  toiletten  waren  vaak  buiten de woning geplaatst en werden direct geleegd in de goten langs de  straat  waardoor  de  doorgangen  onveilig  gemaakt  werden.  Er  was  geen  sprake van respect voor de openbare ruimte in de oude stad van Kabul. De  architectuur  was  volledig  naar  binnen  gekeerd  met  open  en  luchtige  binnenplaatsen. De façades waren vaak uitgevoerd in hout. (Rahimi 2013)    Toen Abdurrahman Khan de koning werd, besloot hij zijn paleis buiten de  oude stad te plaatsen. Hij bouwde een nieuw paleis in de tuinwijk aan de  noordzijde van de Kabul rivier en noemde het plaats Shahr‐e‐naw, nieuwe  stad.  Abdurrahman  Khan  introduceerde  compleet  nieuwe  stijl  van  architectuur.  Het  was  meer  naar  buiten  gekeerd,  met  uitzicht  op  tuinen  met fonteinen. Hij was zijn eigen architect. Voordat hij koning werd, heeft  hij jaren in ballingschap doorgebracht in Bukhara. Daar vandaan heeft hij  de bogen principes overgenomen van de Islamitische tradities. In veel van  zijn  plannen  maakte  hij  gebruik  van  één  vierkante  verdieping  met  een  centrale koepel, een achthoekige hal en vierkante kamers. Elke kamer was  verbonden met een veranda van zuilenrij. De buitenkant werd afgewerkt  met kalk of gips platen. Zijn zoon, Habibullah Khan, die hem opvolgde had,  had de voorkeur voor de Engels Indische stijl met puntdaken. (Rahimi 2013)     De  traditionele  architectuur  verdween  pas  in  1895.  Toen  bezocht  de  tweede  zoon  van  Abdurrahman  Khan,  Sardar  Nasrullah  Khan,  Koningin  Victoria in Londen en verbleef daar in een Italiaans renaissance huis. Hij  raakte zo onder de indruk dat hij het ontwerp met zich mee had gebracht  [94]   

Daud  Khan  zocht  in  zijn  tijd  als  de  eerste  minister  van  Zahir  Shah  grote  steun  bij  Rusland.  De  Russische  assistentie  voor  de  stedenbouwkundige  plannen van Kabul waren in de periodes 1961‐1992. De invloeden daarvan  zijn tot nog toe terug te zien. De Russen paste dezelfde technieken voor de  stedelijke  ontwikkeling  als  die  toegepast  werd  in  Rusland  en  andere  Oostblok landen. (Rahimi 2013)    Onlangs heeft de Raad van Ministers het plan om de appartement blokken  van Microrayan gebied, gebouwd door de Russen, verder uit te breiden tot  aan de luchthaven van Kabul goed gekeurd. In de 20ste eeuw is te zien dat  de modernisering en de bijbehorende concepten en filosofieën leiden tot  isolatie en privatisering van samenlevingen. Dit maakte het lastig voor de  traditionele  en  lokale  architectuur  om  te  overleven  en  te  ontwikkelen.  Afghanistan moet voorzichtig zijn met haar planning in de 21ste eeuw. In  de  21ste  eeuw  ligt  de  nadruk  voornamelijk  op  duurzaamheid  en  het  behoud  van  milieu.  Om  mee  te  kunnen  gaan  met  de  wereld  dient  Afghanistan niet alleen te kijken naar richting van duurzaam architectuur,  maar ook naar de richting van rechtmatige Afghaanse architectuur. Om de  kwaliteit  van  de  architectuur  in  Afghanistan  te  verbeteren,  moeten  de  Afghanen zich bewust zijn van het milieu en de traditionele architectuur in  plaats  van  het  bouwen  van  taart  huizen  en  dogmatische  energie    verspillende gebouwen. (Rahimi 2013) 

[95]   

50  procent  van  het  land  wordt  verbouwd  waarvan  slechts  5  procent  geïrrigeerd wordt en de rest afhankelijk is van drooglandbouw. Het is ook  op  dit  kleine  stuk  gebied  dat  het  grootste  deel  van  de  bevolking  is  geconcentreerd.  De  meeste  van  de  landbouwgrond  van  Afghanistan  is  gelegen  in  de  valleien  van  Kabul,  Jalalabad,  Kunduz,  Helmand  en  Herat,  waar ook de grote stedelijke centra van het land gevestigd zijn. De recente  ontwikkelingen  in de landbouw zijn de belangrijkste oorzaken dat in het  grootste gebied van de landbouwgrond die ten noorden van de Hindu Kush  gebergte ligt, de grootste groei te zien is. (Samizay 1974)                                                 Figuur b‐6: Kaart van Afghanistan met de berggebieden   

Geografie & klimaat van Afghanistan    Afghanistan ligt in Centraal‐Azië langs de beroemde zijderoute. Het land  heeft  een  oppervlakte  van  655000  km2  en  is  daarmee  iets  groter  dan  Frankrijk en komt op de 41ste plaats in de lijst van de grootste landen. De  bevolking aantal is twee keer zo kleiner dan Frankrijk en telt ongeveer 32  miljoen (Ministry of Urban Development Affairs 2014). Afghanistan heeft  geen  directe  contact  met  water  en  is  omringd  door  landen  als  Iran,  Oezbekistan, Tajikistan, Turkmenistan, China en Pakistan. Het land ligt op  een  strategische  plek  en  dient  daardoor  als  een  belangrijk  transport  doorgang van noord naar zuid en van west naar oost.   Ondanks de grote oppervlak van het land, is een hele groot gebied van het  land niet bewoonbaar door bergen. Bijna 75 procent van het oppervlak is  bedekt met bergen, met de grootste de Hindoe Kush gebergte. Deze loopt  vanaf  het  noordoosten  van  het  land  naar  zuidwesten,  zie  figuur  b‐6.  De  hoogste punt van de berg bereikt een hoogte van 7000 meter. Deze berg  is ontstaan miljoenen jaren terug door de botsing van het Indiase plateau  en de Aziatische. Het land heeft veel te maken met aardbevingen. Dit komt  door  de  twee  belangrijke  afschuivingslijnen  die  door  het  land  lopen.  De  Chaman lijn loopt van noordoosten van Kandahar tot aan Kabul en de Hari  Rod  lijn  loopt  over  het  noordelijke  gebied  van  het  land.  (Omrani  and  Leeming 2011)    In Afghanistan wordt de verdeling van de bevolking en het groeipatroon  sterk beïnvloed door de geografische factoren. Het land is verdeeld in drie  gebieden  door  de  grote  berggebied,  die  beslaat  driekwart  van  de  oppervlakte,  die  van  noordoosten  naar  zuidwesten  loopt.  De  driedeling  bestaat  uit  de  centrale  hooglanden,  de  noordelijke  vlakten  en  het  westelijke plateau. Elk gebied wordt geïrrigeerd door rivieren, waarvan de  bron  in  het  centrale  berggebied  ligt.  Voor  de  agrarische  sector  van  Afghanistan is de ligging van een rivier in zo’n gebied van groot belang. Dit  is  ook  de  reden  dat  de  meeste  nederzettingen  in  deze  gebieden  geconcentreerd zijn rond de vruchtbare beekvalleien en vlaktes. Meer dan  [96]   

Het land bestaat uit 34 provincies met als de hoofdstad Kabul, zie figuur b‐ 7.  Kabul  ligt  net  onder  de  Hindoe  Kush  gebergte  in  het  centraal  oost  gedeelte van het land.     Over het algemeen heeft Afghanistan een droog klimaat, met op sommige  plekken  semi‐droog  klimaat.  Het  land  heeft  per  gebied  een  zeer  afwisselend klimaat. De oorzaak ligt voornamelijk aan de grote berg gebied  in het midden van het land en de hoogte verschillen in andere gebieden in  het  land.  Het  noordelijke  gedeelte  van  het  land  heeft  voornamelijk  te  maken  met  koude  winters  en  matige  zomers.  In  de  winter  ligt  de  temperatuur tussen ‐7 en 0 Celsius en in de zomer tussen 30 en 33 Celsius,  zie figuur b‐8. In het zuiden en oosten van het land zijn de zomers extreem  warm en de winters matig. De temperaturen in de zomer zijn vaak boven  40 graden Celsius. Het westen van het land heeft ook te maken met warme  zomers. Dit is voornamelijk in de maand juli tot september door de warme  wind  in  die  periode.  Dit  fenomeen  wordt  ook  wel  “120  wind  dagen”  genoemd. (Vogelsang 2002)                                 

Figuur b‐8: Temperatuur grafiek van Afghanistan 

 

Figuur b‐9: Zonuren grafiek van Afghanistan 

   

Figuur b‐7: Provincie kaart van Afghanistan 

Figuur b‐10: Luchtvochtigheid grafiek van Afghanistan 

[97]   

  Op de lage delen van het land valt jaarlijks een neerslag van ongeveer 100  mm en is in vergelijking tot Nederland acht keer zo kleiner, zie figuur b‐11.  Op de hogere delen van het land is de neerslag vele malen meer. Jaarlijks  valt  tot  wel  1000  mm  neerslag  in  die  regio’s.  Dit  is  ook  een  van  de  voornaamste bronnen van water voor Afghanistan. In de berg gebieden is  de neerslag vaak in vorm van sneeuw en het smelten hiervan is een van de  belangrijke factoren voor de waterbronnen van Afghanistan. De gesmolten  sneeuw stroomt naar verschillende rivieren in het land die vervolgens de  ondergrondse  waterbronnen  bijvullen.  Afghanistan  kan  onderverdeeld  worden in vijf belangrijke ondergrondse waterbronnen, zie figuur b‐12. In  het noorden de Amu Darya, de noordelijke en de Harirod Murghab. In het  zuiden  de  Kabul  (Indus)  en  de  Helmand.  Deze  gebieden  kunnen  weer  onderverdeeld  worden  in  kleinere  waterbronnen.  (Ministry  of  Urban  Development Affairs 2014)         

Figuur b‐11: Neerslag grafiek van Afghanistan 

Figuur b‐12: Ondergrondse waterbronnen van Afghanistan 

[98]   

De  Afghaanse  gemeenschap  wordt  sterk  gekenmerkt  door  de  familie  banden. Familie speelt een belangrijk rol omdat het gerelateerd is aan de  qaum.  Daarnaast  bied  familie  in  instabiele  tijden  steun,  bescherming  en  comfort.  Een  huishouden  bestaat  vaak  niet  alleen  uit één  gezien,  vader,  moeder en kinderen, maar soms uit twee of meerdere gezinnen. Zo bestaat  een huishouden soms uit een vader en een moeder waarbij de kinderen  getrouwd zijn en een eigen gezin hebben, maar die samen in een woning  wonen.  Het  is  ook  de  verlangen  bij  de  meeste  families  om  bij  elkaar  te  wonen in een ruime woning zodat zij bij elkaar kunnen blijven. In de steden  zijn  wel  nieuwe  trends  zichtbaar  bij  de  rijkere  klasse  waarbij  de  nieuwe  generaties  op  zichzelf  willen  wonen.  Op  het  platteland  is  dit  aspect  het  sterkst  te  zien.  Daar  wonen  vaak  de  families  in  qala  vormen.  Qala  is  letterlijk vertaald een fort, waarbij soms wel 20 tot 24 woningen in een fort  aanwezig kunnen zijn. Dit gebied is omringd zijn door een muur, met op de  hoeken torens, en behoort tot een familie waarbij elke lid met zijn gezin  een eigen woning heeft binnen de qala. Om de qala liggen vaak landbouw  grondstukken van de familie. (Vogelsang 2002)    Een gemiddeld huishouden  in Afghanistan bestaat  uit ongeveer 7 leden.  Deze huishoudens wonen vaak  in  te  kleine woningen, vooral  in  de stad,  omdat het  kopen van een tweede grondstuk of een  groter grondstuk te  duur is. Naarmate het gezin aan het uitbreiden is, worden in hoeverre het  financieel  mogelijk  is  de  woning  uitgebreid  door  aanbouw  van  nieuwe  kamers.  De  verwachting  is  dat  de  huishoudens  in  de  toekomst  kleiner  zullen worden, waarbij een huishouden in 2025 uit 6 personen zal bestaan.  (Ministry of Urban Development Affairs 2014)                  

Bevolking & huishouden    Afghanistan wordt gekenmerkt door de grote diversiteit van verschillende  etnische groeperingen. Deze etnische groeperingen hebben hun identiteit  voornamelijk gewaarborgd door de geografische ligging van het land met  veel  berg  gebieden  en  afgesloten  valleien.  Deze  groepen  worden  voornamelijk onderscheiden door hun taal. In Afghanistan wordt niet vaak  gerefereerd naar de etnische achtergrond, maar meer naar de stam, ook  wel  qaum  genoemd.  Het  woord  qaum  kan  naar  verschillende  aspecten  refereren. Zo zegt qaum iets over de familie stamboom of soms over de  plaats waar de familie vandaan komt of woont. Vroeger speelde qaum een  belangrijk rol in het leven van een persoon. Dit bepaalde de positie van een  persoon in de samenleving en met wie hij of zij kon trouwen. Qaum speelt  tegenwoordig bijna geen rol meer in de samenleving. Binnen elk etnische  groep zijn verschillende qaum’s aanwezig. De bekendste etnische groepen  in Afghanistan zijn de Pashtoen, Tajik, Hazara, Uzbek, Aimak, Turkmen en  Baloch. Naast deze zijn er nog een aantal kleinere groeperingen. In Kabul  komen bijna alle etnische groepering samen, terwijl in andere steden vaak  één etnische groep in meerderheid is. In Afghanistan zijn twee hoofd talen,  Pashto  en  Dari.  Pashto  is  de  taal  van  de  grootste  groep  in  Afghanistan,  namelijk de Pashtoen. Dari wordt voornamelijk gesproken door de andere  groeperingen met  soms  accent  verschillen of woord gebruik.  (Vogelsang  2002)    De  etnische  groepen  worden  soms  ook  gekenmerkt  op  basis  van  de  religieuze achtergrond. Afghanistan is een islamitisch land met 99 procent  van de bevolking met islam als geloof. Deze groep bestaat uit 84 procent  soennitische aanhangers en 15 procent sjiitische. De resterende 1 procent  bestaat  uit  minderheden  met  een  ander  geloof,  zoals  sikhs,  hindoes  en  andere geloofsuitingen. (Vogelsang 2002)     

[99]   

De welvaart verschillen tussen de mensen zijn goed zichtbaar in het land.  Mensen die in de stad wonen hebben vaak beter dan de mensen op het  platteland. In de stad is dan ook weer een groot verschil te zien tussen de  arme en rijke mensen. Lage inkomens gezinnen moet het vaak doen met  ongeveer 80 tot 100 euro per maand, terwijl de hoge inkomens gezinnen  leven van meer dan 1000 euro per maand. Een gemiddelde baan als leraar  of docent verdient tussen 100 en 200 euro per maand. Uit een studie van  de gemeente over 526 huishoudens in Kabul blijkt dat over grote deel van  de huishoudens leeft op dagelijkse inkomens. Meer dan 30 procent van de  huishoudens  leeft  voornamelijk  op  inkomens  van  het  werk  wat  verricht  wordt op die dag zelf. Uit een ander onderzoek blijkt dat 5 procent van de  inwoners  van  Kabul  in  loondienst  is,  19  procent  zelfstandig  werkt,  38  procent  informele  loonarbeid  uitvoert  en  36  procent  afhankelijk  is  van  thuiswerk. (Ministry of Urban Development Affairs 2014)                                         

Economie    Net als dat het land in de geschiedenis hoogte punten en dal punten heeft  bereikt, zo ook het economie van het land. De grootste groei in economie  is  te  zien  na  de  laatste  oorlog  in  2002.  De  economie  van  Afghanistan  is  afhankelijk  van  twee  sectoren,  de  agrarische  en  industriële.  Voor  de  agrarische sector is het weer een belangrijke factor. Deze sector heeft een  grote invloed op de BNP van het land. De producten die geoogst worden,  worden  weer  op  de  markt  verkocht  of  geëxporteerd.  De  hoogste  oogst  productie  is  van  tarwe,  die  60  procent  van  de  totale  productie  beslaat.  (Nassif and Joya 2013)    De tweede grootste sector van het land is de industriële sector. Deze is ook  voornamelijk  gebaseerd  op  landbouw  en  de  landelijke  grondstoffen.  De  belangrijke industriële gewassen zijn katoen, wonderboom zaden en suiker  ritten.  Schapenfokkerij  is  ook  zeer  waardevol  voor  de  industrie.  Schapenwol  en  de  dure  Karakul  huid  van  schapen  zijn  de  belangrijkste  producten. Afghanistan heeft heel veel mineraal bronnen zoals, zeldzame  stenen, gas en olie bronnen. Sommige van deze bronnen worden benut,  maar de meeste zijn nog niet gebruikt. (Nassif and Joya 2013)    Ondanks  deze  inkomsten  bronnen,  is  de  economie  van  Afghanistan  voornamelijk afhankelijk van de internationale donoren. Veel van dat geld  wordt  gebruikt  voor  projecten  op  nationaal  niveau.  Hiermee  wordt  infrastructuur  verbeterd  en  wederopbouw  uitgevoerd.  Deze  projecten  bieden  weinig  verandering  in  de  welvaart  van  mensen.  Zaken  als  lokale  economie  verbeteren  en  het  creëren  van  banen  worden  achterwege  gelaten. Er moet nog veel veranderd worden om de economische en de  sociale  diensten  in  het  land  te  verbeteren.  De  afhankelijkheid  van  de  buitenlandse  donoren  moet  verminderd  worden  zodat  Afghanistan  een  goed zelf onderhoudend economie kan oprichten. (Mohmand 2012)   

[100]