Sociaal ondernemen Studiemiddag “Herstel en Winst” Netcliënten 17 mei 2013
Peter Scholten - Scholten&VanderMeij - Sociaal marktonderzoek - Waarderingsmethoden
- Bedrijfskunde - o.a. Jellinek, De Omslag. - Handboek sociaal ondernemen (2007) - Boek: “Dan ga ik liever op vakantie” (2013)
“Sociaal ondernemen” • • • • • • •
Sociale onderneming Social enterprise / Social business Sociale Firma (Pinel) Social profit onderneming Maatschappelijke onderneming Social Venture Enz.
Dus…. • Veelheid aan netwerken, stichtingen, koepels, onderzoeken; • Veelheid aan doelgroepen: GGZ-cliënten, gehandicapten, mensen in ontwikkelingslanden, werklozen, enz. • Veelheid aan doelstellingen: arbeid, armoede, zorg, welzijn, enz. • Veelheid aan boeken, onderzoeken, deskundigen en adviseurs….
Onderzoeken • Erasmus (Bacq, Hartog, Hoogendoorn) • KPMG: sociale firma’s in Amsterdam, 2013 • Startfoundation / Labyrinth; lopend • Onderzoeken gaan vaak over de kenmerken, belemmeringen, regelingen en regelgeving, criteria, enz. • Sterk intern gericht. • Gaat het om de naam of de resultaten? – Is Philips een sociale onderneming?
Waar moet je beginnen…? • Misverstanden: – Het heeft iets met winst te maken; – Subsidies horen niet bij ondernemen; – Ondernemen is financiële risico’s dragen; – Sociale ondernemingen moeten democratisch zijn; – Ondernemen kun je leren; • werken in een onderneming is niet hetzelfde als ondernemer zijn;
Waar het wel om gaat… • Is er een markt? – Voor je product/dienst – Voor je maatschappelijke doelstelling
• Zijn de doelen meetbaar? • Maatschappelijke vs financiële meerwaarde – Wat is waarde?
Sociaal marktonderzoek • Wat is precies het maatschappelijke probleem dat je wilt oplossen? • Wat is je doelgroep voor de maatschappelijke doelstellingen? – Alle GGZ-clienten van Nederland? Specifieke categorie?
• Hoe groot is de doelgroep? Omvang. • Is er vraag naar je dienstverlening? – Hoe weet je dat? Signalen? “Er is heel veel behoefte aan…”
Sociaal marktonderzoek (2) • Wat is de oorzaak van het probleem? – Is de oorzaak van armoede in Nederland een gebrek aan geld, of het niet goed kunnen omgaan met geld?
• Hoe urgent is het maatschappelijke probleem dat je wilt oplossen? – ‘Wens of noodzaak’ bepaalt de urgentie
• Wat gebeurt er als je niets doet?
Sociaal Marktonderzoek (3) • Vóór de interventie, vóór de firma, vóór de begroting: – Wat is precies het probleem? Wat zijn de oorzaken?
• Sociaal ondernemen is een vooraf SMART geformuleerd maatschappelijk resultaat halen • “10 mensen aan het werk?” – Voor hoe lang? Half jaar, drie jaar, … – Wat voor werk? Vrijwilligerswerk? Werken op niveau? – Mensen die anders toch wel een baan zouden vinden?
Meetbaarheid • Als je een sociale doelstelling niet meetbaar maakt, kan je ook nooit beoordelen of je doel is gerealiseerd! • Geen softe sociale container-doelstellingen – – – –
Zelfvertrouwen Empowerment Integrale dienstverlening ‘eigen kracht ontwikkelen’
• Hoe maak je dit soort zaken meetbaar? • Wat veranderd er concreet?
Waarde • Financiële waarde en Maatschappelijke waarde • De kern van een sociale onderneming: het creëren van maatschappelijke meerwaarde • Maak die maatschappelijke waarde zichtbaar! • Als je zelf niet weet wat je waarde is, dan kun je die ook niet communiceren. – Stop met het communiceren van ‘kosten’
Waarde is subjectief • Nou en? • Dat geldt voor iedere onderneming! • Waarde is wat iemand over heeft voor jouw dienstverlening; • De klant koopt niet een ‘activiteit’ of ‘product’, maar een ‘effect’ of ‘resultaat’ – Vergelijk: Nike
Waardebepaling • ‘bereidheid om te betalen’ – Bereidheid tot wederdienst
• Beleefde waarde onderzoek: ValueGame – Ranking en rating
• Geen kostenbesparingen! – Meestal virtueel – en het is geen doel van de onderneming
Toekomst • Gaat de discussie de komende jaren over: – Criteria – Rechtsvormen – Financiële modellen – Regelingen, subsidies en fondsenwerving – Nog meer onderzoeken naar interne organisatiemodellen?
Het verschil • Of gaat de toekomst over de vraag: waar maak jij het verschil? • Sociaal Marktonderzoek en het zichtbaar maken van je meerwaarde zijn de kernpunten van sociaal ondernemen; • de rest is ‘techniek’, die je kan leren, lezen, of uitbesteden.
Vragen en discussie?
Peter Scholten
[email protected]