SIEMEN RUITER: ALLEEN BEGIN JE NIKS

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

29 NOVEMBER 2013

285

12

SIEMEN RUITER: ‘ALLEEN BEGIN JE NIKS’ 14

DAAN BRUIN: MEER GROENE TUINEN

16

24

XLPLUGGEN STEEDS VAN PARFUMS MEER IN TREK BIJ NAAR ALLPLANT BOLLENOPPOT

48

TERUGBLIK NICO HEEMSKERK OP 35 JAAR BKD

50

VAN EGMOND POT GROND PROFITEERT VAN LIGGING

Dahlia’s spoelen voor Rusland! Bel ons voor de mogelijkheden. Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Doordacht is kracht Molenvaart 226 (0)223 - 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Bindelastiek PER ROL, DOOS OF COMPLETE PALLET Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Toploader

GRONDBUNKER MET AFVOERVIJZEL

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl

Palletiseerrobot:

WWW.POTVEER.NL PIET STROET 0620448947 MATHIJS VAN LANGEN 0610957903 PAUL BLOM 0653700077

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

BloembollenVisie

KERSTSPECIAL 2013 De uitgave van het vakblad BloembollenVisie van 13 december staat deels in het teken van de kerst. Een sfeervolle editie waarin we trends signaleren en terugblikken op het afgelopen jaar. Maar ook aandacht voor: tIFUBGTDIFJEWBO)FOL)PPHFSWPSTU tEFMFMJFPPHTU tEFFOFSHJFQSPCMFNBUJFL

Wij nodigen u graag uit om in deze uitgave uw advertentie met kerstgroet en nieuwjaarswens te plaatsen. Voor nadere informatie of een advertentiereservering kunt u contact opnemen met Remco Wijnhout of Robert Mondelaars van Bureau van Vliet BV UFM

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensectortOPWFNCFS/VNNFS

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

10

Laatste CNB Midwinterflora Nieuwsbrief materialen een feit

Visie

12

Siemen Ruiter kijkt terug op zijn voorzitterschap LTO Noord-Holland Noord

Hoveniers

14

Bruin Groenvoorziening helpt tuinbezitters aan structuur en informatie

Vaste planten

16

Weefselkweek als begin van een bewortelde plug

Onderzoek

18

Warmwaterbehandeling lelie effectief, maar niet altijd zonder schade

Voorlichting

20

Semi-automatische lelieplantrobot in ontwikkeling

Kennis

21

André Conijn: ‘Kennis delen, levert kennis op’

Vakvenster

22

Het hazenpad kiezen

Vakvrouwen

24

Roma nova zet in op sfeer en beleving

Actueel

26

Regen vertraagt plantseizoen, maar planning wel gehaald

Waterkwaliteit

28

Waterkwaliteit moet beter

Wereldbol

29

Hyacinthaceae uit zuidelijk Afrika opnieuw ingedeeld

Keukenhof

30

Keukenhof vernieuwt beukenlaan

CNB Actueel

31

Lelieseizoen koelen preparatiebedrijf CNB van start

Service

32

Grondbank

34

Bolbloemennieuws

35

Informatie in een veranderde wereld

Vraag en aanbod 4 VISIE29 november 2013

36

42

Oogst

42

Laat seizoen, moeizame rooitijd

46

Laatste nieuws

47

Actueel

47

Lelies en tulpen kunnen ook over zee naar de bloemist

48

Afscheid

48

Nico Heemskerk blikt terug op 35 jaar werken bij de BKD

50

Toeleveranciers Amsterdams havengebied biedt Van Egmond Potgrond nieuwe mogelijkheden

52

Anthos PR voorjaarsbloeiers voor komend seizoen in volle gang

54

Markt en afzet

52

50

Hoe krijgen we de consument in het najaar de tuin in?

56

Boomkwekerij De vele verschijningsvormen bij pompoen

57

Tien vragen aan Guido Veeken (39)

58

57

Advies Zonnepanelen in bedrijf: het rendement in beeld

Vasteplantenvaria

54

Bewaring van vaste planten

60

Teeltadvies

64

Agenda

65

Service Lavendel, zoon uit het zonnige zuiden Glad IJs

66

Hobaho Laat seizoen welkom in hyacintenbroeierij

70

56

66

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

70

Fotografie omslag: René Faas

59

29 november 2013VISIE 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: Keukenhof

Thema bijeenkomst: Degeneratie tulpenkraam

Historische tulpen in tuin Rijksmuseum AMSTERDAM - Wim Pijbes, directeur van het Rijksmuseum, en Keukenhof-directeur Bart Siemerink hebben vorige week de eerste van 2.000 bollen geplant in de tuin van het Rijksmuseum in Amsterdam. De bollen zijn afkomstig van de Hortus Bulborum in Limmen. Het gaat om de historische cultivars ‘Lac van Rijn’ en ‘The Lizard’. De beplanting was tevens het startsein van samenwerking tussen het Rijksmuseum en Keukenhof. “Oude meesters en tulpen zijn een prima combinatie als het gaat om de belangstelling van buitenlandse toeristen die naar Nederland komen”, zo stelde Bart Siemerink. De tuin bij het Rijksmuseum is, zoals Wim Pijbes het noemde, de buitenzaal van het museum. “Er staan beelden in van onder meer Henry Moore, er is een plantenkas, en volgend voorjaar bloeien er ook tulpen. De tuin is nu al een groot succes.” De samenwerking richt zich vooral op het samen benaderen van de toeristenmarkt, waar beide grote publiekstrekkers baat bij hebben. Veel bezoekers kiezen bewust voor de combinatie Rijksmuseum en Keukenhof.

WOGNUM - Om duidelijkheid te bieden of oplossingen aan te dragen over de problematiek van degeneratie in de vorm van opbrengstvermindering binnen de tulpenkraam, organiseert AgraVisi een bijeenkomst. Tijdens die bijeenkomst is de doelstelling om gezamenlijk tot meer inzicht te komen en indien mogelijk praktijkgerichte oplossingen. Cursusleiders van deze bijeenkomst zijn Henk Gude, plantenfysioloog van PPO Lisse (plantfysiologische aspecten), Martin van Dam, gewasonderzoeker tulp van PPO Lisse (plantgoedbewaring) en Arie Peterse, veredelaar Gebr. Vletter & de Haan, v.h. Testcentrum voor Siergewassen (veredeling). De bijeenkomst is op dinsdag 3 december 2013 van 15.0021.00 uur in Partycentrum De Vriendschap, Wadway 22, 1715 GZ te Spanbroek. Kijk voor een volledige omschrijving van de cursus op de website.

Aequor publiceert vernieuwde arbeidsmarktgegevens 2013 EDE - Kenniscentrum Aequor publiceert haar vernieuwde arbeidsmarktgegevens 2013. De landelijke trend laat in veel sectoren een afname zien van het aantal werkzame personen en in sommige branches gaat daar een toename van flexibele arbeid mee gepaard. Groene bedrijven met personeel zijn richting 2014 optimistisch: 32 procent van deze bedrijven verwacht in 2014 nieuw personeel aan te nemen. In juli 2013 had 11 procent van de bedrijven een of meer vacatures open staan. Deze informatie en nog veel meer is te lezen in de branche- en districtsinformatie van Aequor en via de digitale database op de website van Aequor.

AALSMEER - Op 15 februari 2014 vindt in Aalsmeer een reünie plaats voor alle oud-leerlingen en oud-medewerkers van de tuinbouwschool. De happening vindt plaats op de gehele benedenverdieping van het huidige schoolgebouw (Wellantcollege MBO Aalsmeer) aan de Linnaeuslaan 2 in Aalsmeer. De reünie begint om 15.00 uur voor oud-medewerkers. De oud-leerlingen zijn van 16.30 tot ongeveer 21.00 uur welkom. De kosten voor deze reünie bedragen 15 euro per persoon, inclusief hapjes en drankjes. Belangstellenden kunnen zich aanmelden via www.reuniemiddelbaretuinbouwschool.nl. De aanmelding is pas definitief na storting van het bedrag op rekeningnr. NL24RABO01359.58.024 t.n.v. C.T.M. Langeveld o.v.v. naam, e-mailadres en examenjaar. Per e-mail worden de deelnemers op de hoogte gehouden van het programma. De belangstelling is volgens de organisatie nu al groot. “Een groep oud-leerlingen uit Roelofarendsveen heeft al een bus ingehuurd. Ook in de Bollenstreek worden vergelijkbare initiatieven ondernomen.”

Doorstart Antha van Hienen BREEZAND - Een deel van het personeel van het voormalige Antha van Hienen in Breezand heeft het bedrijf in samenwerking met ingenieursbureau Gensos overgenomen en per direct een doorstart gemaakt onder de naam AvH Breezand. Dankzij de doorstart kunnen relaties voor het uitvoeren van storings- en onderhoudswerkzaamheden weer bij het bedrijf terecht. Dit is mede mogelijk dankzij het feit dat AvH Breezand tijdens de executieveiling de hele voorraad onderdelen en een deel van het machinepark heeft gekocht. In samenwerking met Gensos zal het nieuwe bedrijf zich naast onderhoud, service en nieuwbouwwerkzaamheden ook gaan richten op de bouw van de door Gensos ontwikkelde biogasinstallaties. Deze biogasinstallaties zetten natte agrarische rest- en afvalproducten om in groen gas. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Foto: PR

Reünie Middelbare Tuinbouwschool Aalsmeer

Geslaagde HortiWeek Demokwekerij Westland WESTLAND - Demokwekerij Westland heeft tijdens de HortiWeek ruim 250 bezoekers mogen ontvangen uit zestien verschillende landen. De diversiteit aan bedrijven en bezoekers was groot, evenals de interessegebieden van de bezoekers. De internationale belangstelling kwam uit China, Kosovo, Zuid-Afrika, Japan, Verenigde Staten, Duitsland, Spanje, Canada,Iran, Burundi, IJsland, UK, Zwitserland, Israel, Denemarken en Turkije. Diverse technische bedrijven hebben van de mogelijkheid gebruik gemaakt om een presentatie en een toelichting te geven bij de diverse rondleidingen. Naast de HortiWeek organiseert Demokwekerij Westland ook diverse cursussen, onderwijs praktijkdagen, presentaties en open dagen voor internationaal publiek. Dit om kennisontwikkeling te stimuleren en glastuinbouw op een hoger plan te brengen. Dit alles wordt gedaan in samenwerking met een groot aantal relevante partijen uit de sector.

VGB zet in op onafhankelijk platform voor marktdata AALSMEER - Brancheorganisatie VGB voor de groothandel in bloemen en planten zet zich in voor de overgang van de exportstatistiek en het debiteurenbeheer naar een nieuw onafhankelijk platform, nu het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) in 2014 wegvalt. Het Productschap Tuinbouw (PT) heeft daarvoor ruim acht ton beschikbaar gesteld. Die subsidie komt uit door de handel bijeengebrachte reserves van het ook verdwijnende PT. Aan gegevens uit exportfacturen en de betaling daarvan, tot nu toe verplicht gemeld bij het HBAG, is ook de informatie over buitenlandse debiteuren gekoppeld. Dat systeem wil de georganiseerde groothandel overeind houden in een onafhankelijke private organisatie. De door het HBAG opgebouwde expertise wordt veilig gesteld binnen Stichting Floridata. Een onafhankelijk kennisplatform met een maximaal aantal deelnemers, waarmee inzicht in product-, markt, consumenten debiteurenontwikkeling in de sierteeltsector wordt geboden, op basis van de door deelnemers aangeleverde informatie.

Foto: PR

Nieuwe naam FloraHolland Trade Fair NAALDWIJK - De Trade Fair Naaldwijk vindt volgend jaar plaats van woensdag 19 tot en met vrijdag 21 maart. Vanaf dit jaar heet de beurs FloraHolland Seasonal Trade Fair. “Hiermee willen we de beurs meer seizoensmatige accenten meegeven en daardoor een duidelijker profiel voor bezoekers”, verklaart FloraHolland. “De locatie blijft Naaldwijk.” Leden en aspirant-leden van de bloemenveiling kunnen zich vanaf heden inschrijven voor standruimte.

Praktijknetwerk over toepassing CATT in vaste planten WAGENINGEN - Op 7 november 2013 is de eerste groepsbijeenkomst gehouden van het praktijknetwerk ‘Op naar een aaltjesvrije vasteplantenteelt met CATT’. Zes vasteplantenkwekers, Wageningen UR (PPO) en Van Acht Koel- en Vriesopslag werken hierin samen aan een nieuwe methode om aaltjes in plantmateriaal te bestrijden (CATT). CATT staat voor Controlled Atmosphere Temperature Treatment. Bij deze methode wordt plantmateriaal gedurende enkele dagen in warme lucht gezet (35-40 °C), bij een aangepast gasmengsel (minder zuurstof en hoger CO2). Door deze onderdelen te combineren kan het gewas meer hebben, terwijl de plaag aangepakt wordt. Bij de aardbeiteelt wordt CATT al in de praktijk toegepast tegen aardbeimijt en wortelknobbelaaltjes. Aaltjes vormen een terugkerend punt van zorg in de vasteplantenteelt. Daarom moeten onder andere Aconitum, Astilbe en Pioen verplicht een warmwaterbehandeling ondergaan voordat deze geëxporteerd mogen worden naar de VS of Canada. Een warmwaterbehandeling kan echter schade veroorzaken.

Samenwerking MPS en Duitse bloemistenketen HAMBURG - MPS en BLUME 2000, de grootste bloemistenketen van Duitsland, hebben de intentie uitgesproken om samen het toekomstig duurzaamheidsbeleid van BLUME 2000 in te gaan vullen. Dit moet ertoe leiden dat het aanbod van gecertificeerde bloemen en planten in de BLUME 2000-winkels de komende jaren sterk zal stijgen. “In de afgelopen jaren hebben we veel geïnvesteerd in de introductie van Fairtrade-gecertificeerde snijbloemen uit Afrikaanse landen. Nu is het tijd dat de Europese kwekers deze duurzame ontwikkeling op het gebied van milieu- en sociale eisen gaan volgen”, zegt Alexander Zoern, algemeen directeur van BLUME 2000. Ina Reinders, manager duurzaamheid van BLUME 2000, vult aan: “Voor de invulling van ons beleid zochten we een certificeringsorganisatie en daarbij hebben wij gekozen voor MPS.” In de voorwaarden die BLUME 2000 heeft ontwikkeld spelen MPS-ABC en MPS-GAP (of MPS-Socially Qualified) een grote rol.

VAN DE REDACTIE Een tuin van steen Hoe kan dat nou, ‘een tuin van steen’? Bij een tuin denk je toch aan bloemen, planten, bomen, struiken en – niet te vergeten – bloembollen? Voor u is dat zo, voor mij ook, maar voor heel veel andere mensen helaas niet. Er is namelijk iets geks aan de gang in onze samenleving. Zo is er de hang naar steeds meer gemak en de behoefte aan zo min mogelijk onderhoud want ‘de agenda’s zijn al zo vol’. Tegelijkertijd blijkt steeds vaker uit allerlei onderzoeken dat een groene omgeving enorm bijdraagt aan het welzijn van de mens. Je schijnt zelfs korter in het ziekenhuis te liggen als je uitzicht hebt op een groene omgeving, hoe frappant is dat? Dus: we hebben behoefte aan groen. Dat betekent blijkbaar niet automatisch dat we thuis eens lekker aan de slag gaan met die tuin. Integendeel: veel tuinbezitters hebben geen bleek idee wat ze met ‘hun groentje’ aanmoeten. Hoe maak je een mooie indeling? Welke planten kies je dan? Hoe groot wordt zo’n kabouterplantje dat je in het tuincentrum koopt? Veel te ingewikkeld allemaal. En niet iedereen heeft het geld (ervoor over) om met een tuinontwerper in zee te gaan. Dus wat doen we dan maar: tegels erin. Een paar potten in de hoek, leuke hortensia’s erin, en Hendrik Jan de Tuinman kan weer door met zijn leven. Overigens zijn het niet alleen de tuinbezitters die kiezen voor verstening. Ook veel hoveniers spelen in op de gemakstendens met ontwerpen die voor tweederde uit verharding bestaan. Want dat is ‘zo lekker onderhoudsvrij’. Het heeft alleen niks meer met natuur te maken. De gemiddelde mens van nu weet nog maar weinig van tuinieren, die kennis wordt niet meer van generatie op generatie doorgegeven. Misschien gaat de jonge generatie het weer oppakken als er een leuke app komt, in combinatie met een hippe Facebookpagina en leuke foto’s op Instagram. Het kan ook simpeler. Ontwikkel een leuk, interactief programma voor basisscholen met digitaal lesmateriaal waarmee kinderen direct aan de slag kunnen in hun eigen schooltuin. Die combinatie is beleving in optima forma. En dat scoort, dat blijft hangen, daar hebben ze het jaren later nog over. Ze zeggen toch altijd: begin bij de kinderen, die nemen de ouders vanzelf mee? Bij mij gaat het al borrelen en bruisen als ik denk aan alle kansen en mogelijkheden. En aan de groeicijfers voor de afzet van bloembollen, planten, heesters en bomen. Is het dan nodig dat we iets gaan doen? Lees het artikel over ‘het vergeten tuinseizoen’ verderop in BloembollenVisie en wellicht groeit dan ook bij u een gevoel van urgentie. Een ding is zeker: als je doet wat je deed, krijg je wat je had. En dan verandert er dus niks. Monique Ooms 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

IHTF voortaan verder onder de naam IFTF

Foto: René Faas

VIJFHUIZEN - De naam IHTF zal verdwijnen. De vakbeurs voor tuinbouwtechniek werd dit jaar – na het wegvallen van de Horti Fair – voor het eerst georganiseerd, gelijktijdig met de IFTF in Vijfhuizen. Beide beurzen gaan volgend jaar verder onder IFTF Expo. Beursorganisator HPP Exhibitions meldt dat IFTF de officiële naam wordt voor beide beurzen. ‘The International Trade Fair for the Floriculture and Horticulture Industries’, zal de volledige naam luiden. De beurs zal volgend jaar plaatsvinden van 5 tot en met 7 november in Expo Haarlemmermeer in Vijfhuizen.

BPL tweede meest duurzame pensioenfonds GRONINGEN - Het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw (BPL) scoort goed op het gebied van duurzaam beleggen. Het fonds neemt de tweede plaats in op de lijst ‘duurzame beleggers’ van de vijftig grootste pensioenfondsen van Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling. Bij de uitvoering van het verantwoord beleggingsbeleid houdt BPL, het pensioenfonds voor de agrarische en groene sector, een aantal kernwaarden voor ogen op het gebied van de vier hoofdthema’s: mensenrechten, arbeidsnormen, milieu en anticorruptie. BPL is van mening dat verantwoord beleggen bijdraagt aan het realiseren van een goed en betaalbaar pensioen voor huidige en toekomstige generaties.

DEN HAAG - Deze maand is een campagne van start gegaan over gewasbescherming, de mogelijke risico’s van het gebruik van middelen en de communicatie met omwonenden. De nadruk ligt op een goede relatie tussen de gebruikers en de omgeving. Met ‘Een goede buur is beter…..’ wordt ingehaakt op het belang van openheid en begrip kweken bij omwonenden. Dit vereist een actieve houding van al degenen die gewasbeschermingsmiddelen toepassen. ‘Niet afwachten, maar zelf actie ondernemen’ is het motto van de campagne, waarmee de sector reageert op een eerder verzoek van de Gezondheidsraad. ‘Gewasbescherming en omwonenden’ is de titel van de brochure die wordt verspreid onder boeren, tuinders en loonwerkers die middelen toepassen. De relatie met de omgeving is voorts een speerpunt tijdens gewasbeschermingsbijeenkomsten die de komende maanden worden gehouden. De brochure is uitgebracht door LTO Nederland, Cumela (gezamenlijke agrarische loonwerkbedrijven) en de industrie (Nefyto) en distributiebedrijven (Agrodis) in gewasbeschermingsmiddelen.

VWS in race voor European Business Awards BROEK OP LANGEDIJK Bloembollenexportbedrijf VWS uit Broek op Langedijk is genomineerd voor de European Business Awards 20132014. De verkiezing om het meest innovatieve bedrijf van Europa begon met 17.000 genomineerden. Inmiddels zijn er nog 500 bedrijven uit 32 landen in de race, waarop vanaf heden gestemd kan worden. Alle genomineerde bedrijven hebben een bedrijfspresentatie ingezonden. In de presentatie van VWS, de enige deelnemende bloembollenexporteur, vertelt directeur Piet Sijm van alles over het bedrijf, van de start begin jaren zeventig tot de nieuwste innovaties en ontwikkelingen. En hoe VWS de toekomst op positieve wijze tegemoet ziet. Vindt u dat VWS de publieksprijs – en misschien zelfs de European Business Award in de categorie Export & Import – verdient? Breng dan nu uw stem uit via de website.

8 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Foto: PR

Start campagne gewasbescherming en omwonenden

Hollands tulpenportret in Litouwen VILNIUS - Ter gelegenheid van het Litouwse EU-voorzitterschap heeft de Nederlandse ambassade in Vilnius eerder deze maand een nieuwe tulp aan Litouwen aangeboden. Schoolkinderen uit de hoofdstad mochten een naam voor de tulp bedenken. Uit de meer dan 600 suggesties kwam Gintariné Lietuva, ofwel Litouws barnsteen als beste uit de bus, bedacht door de 11-jarige Fausta Cibulskyte. Komend voorjaar zal de tulp voor het eerst onder die naam het licht zien als een groot tulpenportret van 125 vierkante meter tot bloei komt. Voor dat doel zijn eind oktober 70.000 tulpen en blauwe druiven geplant in het nieuwe standspark van Vilnius door voormalig Keukenhof-ontwerper Jan Guldemond en Nol van Ruiten van Jac. Uittenbogaard & Zn BV met assistentie van Litouwse schoolkinderen. De bloembollen zullen uiteindelijk het Litouwse nationale wapenschild vormen van de ridder Vytis, de beschermer van Litouwen. De officiële doop van de nationale tulp en de bloei van het tulpenportret valt samen met de grote landbouwbeurs Agrobalt die van 3 t/m 5 april in Kaunas wordt gehouden.

Stichting iVerde zet activiteiten van de Groene Stad voort HILLEGOM - De activiteiten van De Groene Stad worden voortgezet door de stichting iVerde. Deze stichting – opgericht door de VHG, Anthos en LTO - streeft vergelijkbare doelen na. De stichting iVerde voelt zich verantwoordelijk voor het verder uitbouwen van de idealen en doelstellingen van de Groene Stad. Ze wil de maatschappelijke waardering van openbaar groen in stand houden, versterken en – in tijden van bezuinigingen - beschermen. De Groene Stad als projectorganisatie bestaat niet meer, maar de missie ‘Houd Nederland Groen’ is bij iVerde ondergebracht. De website van iVerde is nu online en wordt in de komende weken verder uitgebreid. De inhoud van de site de Groene Stad zal worden geactualiseerd en opgenomen. Via de site wordt de bewustwording en kennis van het belang van ‘openbaar groen’ bij professionals en particulieren vergroot.

Tulpensector blijft sponsor van schaatsploeg Project 2018

LISSE - Om innovatie in de greenport een impuls te geven, ontvangen zes Innovatie- en Demonstratie Centra (IDC’s) in Westland, Lansingerland en Greenport Duin & Bollenstreek samen 1,9 miljoen euro aan Europese subsidie. Het gaat hier om de IDC’s Teelt, Smaak, Energie, Water, Robotica en Bollen&Vaste Planten. Een belangrijke functie van een IDC is innovaties direct te demonstreren aan de ondernemers. Bij de IDC Bollen & Vaste planten in Lisse gaat het om een samenwerking tussen PPO Bloembollen, Boomkwekerij & Vaste planten en negen partners in de Duin- & Bollenstreek. Projectleider Barry Looman: “Deze brede samenstelling van partners geeft het draagvlak weer dat er in de sector is voor dit IDC.” Naast de subsidie van 1,9 miljoen euro, investeren alle betrokken partners met elkaar nog eens 1,9 miljoen euro. De Greenport Horti Campus, waarin bedrijven, overheden, kennis- en onderwijsinstellingen samenwerken om kennis dichter bij ondernemers te brengen, is penvoerder en eindverantwoordelijk voor de IDC’s.

Eigen Tulpentheater Bollenstreek VOORHOUT - In het voorjaar van 2014 krijgt de Bollenstreek zijn eigen Tulpentheater. In de bedrijfshallen van W. Moolenaar & Zonen BV zal een tijdelijk theater worden gebouwd dat plaats biedt aan zo’n 1.100 personen. Het theater zal de thuisbasis zijn van het spektakelstuk De Zwarte Tulp, naar het gelijknamige boek van Alexandre Dumas. Vanaf 11 april 2014 zal het spektakelstuk ‘De Zwarte Tulp - Een Nieuwe Nederlandse Musical’ daar ten minste 13 keer gespeeld worden. De musical speelt zich af in Nederland ten tijde van de Gouden Eeuw en laat tijdens het rampjaar 1672 zien hoe te midden van de moord op de gebroeders de Witt en de oorlog met Engeland, Frankrijk en het bisdom Munster, liefde toch kan overwinnen. De productie zal gestalte krijgen in de vorm van community art. Daarbij worden zoveel mogelijk amateurs uit de Bollenstreek samengebracht met professionals, om op die manier theater te maken dat diep geworteld is in de streek. Voor meer info kan men zich wenden tot www.dezwartetulp.com.

Amerikaans tulpenwelkom

Foto: PR

1,9 miljoen euro voor Innovatie- & Demonstratiecentra

HONSELERSDIJK - Tulpen Promotie Nederland (TPN) heeft een nieuw sponsorcontract ondertekend met schaatsploeg Project 2018. TPN verleent daarmee steun aan de ploeg van jonge talenten, die zich voorbereid op de Olympische Winterspelen van 2018 in Zuid-Korea. Project 2018 is een groep van acht veelbelovende schaatsers: Ted-Jan Bloemen, Rhian Ket, Lucas van Alphen, Jos de Vos, Annouk van der Weijden, Irene Schouten, Mariska Huisman en Carlijn Achtereekte. Hun doel is een medaille behalen in Pyeongchang, Zuid-Korea (2018). Tevens heeft Project 2018 de ambitie om komend seizoen deelname aan de internationale allround kampioenschappen en de Olympische Spelen 2014 in Sochi af te dwingen. TPN ondersteunt de schaatsploeg samen met een aantal andere sponsoren. Het nieuwe contract voorziet in een bijdrage voor het seizoen 2013/2014. TPN heeft tevens de intentie uitgesproken om tot aan de Olympische Spelen in Pyeongchang verbonden te blijven. Door de bijdrage van TPN schaatst Project 2018 ook het huidige seizoen met rode tulpen op onderbenen en -armen.

Foto: PR

Veredelingscursus bomen en vaste planten 7 januari van start

AMSTERDAM - ‘Als de tulpen in bloei staan, is het Waldorf Astoria Amsterdam klaar’, die belofte deed Roberto Payer vorige week. Samen met tuinontwerpster Saskia Albrecht en hovenier Jeroen Visser, plantte de directeur de eerste van maar liefst 5.000 tulpenbollen in de binnentuin van het luxueuze hotel aan de Herengracht. Waldorf Astoria opent voorjaar 2014 haar deuren. De tuin wordt bezaaid met Amerikaanse tulpensoorten, zoals ‘The American Dream’, ‘Silverstream’, ‘Foxtrot’, ‘Fly Away’, ‘Portland’, ‘Boston’ en ‘Washington’. Een verfijnde combinatie die komend voorjaar in een chique, kleurrijke tulpentuin zal resulteren. Het publiek kan in het weekend van 3 en 4 mei 2014 het Amerikaanse tulpenwelkom voor het Waldorf Astoria in alle pracht bewonderen tijdens de ‘Tulpen Dagen Amsterdam’. Behalve in de tuin van het Waldorf Astoria, worden dat weekend vijftien andere grachtentuinen vol kleurrijke tulpen opengesteld voor bezoekers.

GELDROP - Breedwise BV heeft samen met deskundigen uit de sector een cursus veredeling opgezet voor het ontwikkelen van nieuwe rassen in de boomen vasteplantenteelt. Na acht dagdelen beschikken de deelnemers over de basiskennis die nodig is voor het opzetten van een professioneel veredelingsprogramma. Veel kwekerijen die zich bezighouden met de productie van vegetatief uitgangsmateriaal zijn ook zelf begonnen met veredeling of denken er aan. Om doelgericht te veredelen, is het nodig om kennis te hebben van erfelijkheidsleer en veredeling en wat er bij komt kijken om een ras succesvol in de markt te zetten. In deze cursus is de kennis op maat gesneden voor de sector boomen vasteplantenteelt, dankzij de inzet van ervaren docenten en bedrijven uit de sector. De doelgroep is kwekers van houtige gewassen en vaste planten of hun medewerkers met interesse en/of ervaring in de veredeling. Er wordt les gegeven op MBO-plus-niveau. Kijk voor meer informatie op www.breedwise.nl. 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 9

CNB ACTUEEL

LAATSTE CNB MIDWINTERFLORA

‘Nog één keer knallen’ Van 7 tot en met 10 januari wordt het CNB-handelscentrum nog eenmaal omgedoopt tot bloemenzee. Zoals eerder aangekondigd zal de 29e CNB Midwinterflora tevens de laatste zijn. Vakgenoten zijn teleurgesteld, maar ook begripvol: tijden veranderen. Dat betekent niet dat men minder gemotiveerd is. Integendeel, er wordt nog een keer flink uitgepakt. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas/archief

H

alf oktober werd bekend dat na 2014 de CNB Midwinterflora ophoudt te bestaan. Een veranderende vorm van productpromotie ligt aan die beslissing ten grondslag. Compleet aangeklede bloemententoonstellingen maken steeds vaker plaats voor gerichte productpresentaties. “In dat opzicht begrijpt men het besluit van CNB. Dat neemt niet weg dat men het jammer vindt dat de CNB Midwin-

Foto’s als deze uit 1987 zijn van harte welkom terflora verdwijnt”, vertelt Diane Gortzak die samen met Maaike Pennings en Marjan Klootwijk verantwoordelijk is voor de organisatie. “Het was altijd een hele mooie show. Reden voor iedereen om nog eenmaal het onderste uit de kan te halen. Ook inzenders die de laatste jaren twijfelden over deelname.” Dat het gezien het late broeiseizoen spannend wordt, schuift Gortzak niet onder stoelen of banken. “Gelukkig hebben we een sterk deelnemersveld. Vrijwel alle vaste deelnemers hebben zich aangemeld, waarmee alle productgroepen vertegenwoordigd zullen zijn. Het aandeel tul-

Achter de schermen wordt inmiddels hard gewerkt aan de CNB Midwinterflora 2014. Jacques van der Schrier (foto) en Patrick Koomen, huismeesters van CNB, zijn volop bezig met het schilderen van de decorstukken. Ook de indeling is in de maak. Om onnodige drukte op het laatste moment te voorkomen, roept de commissie deelnemers op hun sortiment door te geven. “We weten dat er altijd weer soorten afvallen, maar dat geeft niet. We vinden het erg fijn om de soortnaamkaartjes vooraf te kunnen maken.”

10 VISIE29 november 2013

pen zal wel wat lager zijn.” Omdat de 29e editie de laatste is, heeft de organisatiecommissie besloten dit terug te laten komen in de tentoonstelling. “We gaan vooral gebruik maken van zwartwitte en grijze tinten. De bloemen zullen er daardoor extra uitknallen. Verder willen we oude bollenkistjes en gaasbakken gebruiken en foto’s en krantenknipsels van de CNB Midwinterflora in de show verwerken. Vakgenoten die leuk archiefmateriaal hebben - sfeerimpressies en overzichtsfoto’s - kunnen dit mailen naar info@midwinterflora.nl of afgeven bij CNB.”

ONTMOETINGSPLEK Ook voor Heleen Valstar, die al 19 jaar als vaste arrangeur aan de CNB Midwinterflora verbonden is, wordt 2014 de laatste editie. “Heel jammer”, vindt ze. “Ik heb het altijd met enorm veel plezier gedaan. De sfeer op en rondom de CNB Midwinterflora is altijd heel gezellig, het is een ontmoetingsplek voor vakgenoten. Voor ons is het geweldig om met de mooie bolbloemen te mogen werken en iets neer te zetten wat aan de verwachtingen van de kweker voldoet en bij de doelgroep past. De CNB Midwinterflora is een vaktentoonstelling, dus staat het product centraal.” Op de laatste editie gaan nostalgie en hedendaagse presentaties hand in hand. “Met oude sfeerbeelden gaan we terugkijken op de afgelopen 28 jaar”, vertelt Valstar. “De zwartwitte en grijze tinten worden gecombineerd met frisse steunkleuren en strakke elementen. Natuurlijk zitten er ook weer een aantal verrassingen in het decor, dus kom vooral kijken!”

GEWOUWIL (On)belangrijk Soms lijken de kleinste dingen belangrijk. Een klein voorval wordt dan iets groots, levert veel reacties op en als je van een afstand kijkt vraag je je af: waarom die ophef?

Fotografie: René Faas

Dat kan vele redenen hebben. Zo kan het komkommertijd zijn, altijd een lastige periode, dan wordt veel kleins vaak heel belangrijk. Het kan ook zijn dat we onvoldoende met zaken die ons eventueel kunnen bedreigen bezig zijn. Anders gezegd, komen er zaken op ons af die ons voortbestaan bedreigen of iets minder, onze voortgang remmen, dan letten we minder op de bijzaken. Dat kan op zakelijk en persoonlijk vlak zijn. Hoe triest is het als mensen ernstig ziek worden en hoe vreselijk onbelangrijk worden dan vele zaken?

Nieuwsbrief materialen een feit

COLOFON

Met ingang van heden wordt aan een geselecteerd klantenbestand van CNB een tweewekelijks verschijnende nieuwsbrief materialen toe gemaild. In deze nieuwsbrief worden telkens twee artikelen uit het beschikbare aanbod gelicht en in de spotlights geplaatst. De nieuwsbrief is speciaal bedoeld voor belangstellenden/ bedrijven van wie gebleken is dat zij geïnteresseerd zijn in materialen. Coördinator Ed Walkier (zie foto): “Middels deze mailing hopen we nog meer aandacht te genereren voor de online verkoop van materialen. Daarmee zijn we vorig jaar gestart en het aantal transacties overtreft onze verwachtingen. Veel verkocht aanbod is fust en dan met name 2e hands plastic fust en gaasbakken. Daarnaast gaat veel interesse uit naar allerlei bloembollenmachines, variërend van lees- en telbandjes tot sorteermachines en spoelmachines. De website materialen fungeert eigenlijk als een soort marktplaats maar dan specifiek voor bloembollen.” De drempel om het aanbod te plaatsen is bijzonder laag. Wie nog iets in de schuur heeft staan dat eigenlijk overbodig is of niet meer gebruikt wordt, hoeft alleen maar een foto te maken en dat inclusief een duidelijke beschrijving van het materiaal te mailen naar materialen@ cnb.nl. Het plaatsen van het aanbod op de site is gratis. Verkoop van een product beneden 2000 euro kost zowel koper als verkoper 5 procent provisie. Boven dat bedrag betalen zowel koper als verkoper 2,5 procent provisie. Het materialenteam van CNB bestaat uit Ronald en Ed Walkier, twee CNB-vertegenwoordigers met een grote expertise op het gebied van de in- en verkoop van materialen, zowel op materialenveilingen als via de website. BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Wim Ciggaar (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Jeannet Pennings, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Zakelijk gezien moet je altijd alert zijn, maar ook daar wil de alertheid wel eens afnemen. Soms kan dat ongestraft. Maar als een bedrijf dan in moeilijk vaarwater komt, dan moet ineens alle hens aan dek. Zo hebben we gezien dat in goede tijden het vaak voor de wind ging en als dan het slechter werd, dan wordt er ineens gereorganiseerd. Zelf ben ik meer van altijd blijven opletten en bijsturen waar het kan. Dan hoef je niet steeds tijdrovende, emotieoproepende grote wentelingen te maken. Dat gaat natuurlijk niet altijd op, onvoorziene omstandigheden zijn er altijd. Maar iedere dag bezig zijn met de blik naar de horizon is belangrijk. Dan richt je en vanuit dat richten handel je. Dan zijn er geen grote of kleine zaken, dan is er een weg die begaan moet worden. Of meerdere wegen natuurlijk. Het iedere dag alert zijn is overigens vaak niet leuk. En veranderingen gaan ook vervelen, maar wat nodig is nodig. Je omgeving zal veranderingen altijd tegen houden, dus daar moet je wel rekening mee houden, maar het mag je niet tegenhouden. En het allerbelangrijkste vergeet ik bijna. Langs de weg van alertheid en richten, uitvoeren en doen sluipt een gevaar. Het gevaar van vergeten te genieten. In een calvinistisch land bijna een vloek, maar het mag niet vergeten worden. Niet persoonlijk, niet zakelijk. Wouter Willems


VISIE

SIEMEN RUITER:

‘Je moet het samen “Met ambtenaren zijn best goede afspraken te maken.” “De essentie van belangenbehartiging is voorwaarden scheppen, maar de ondernemer moet het doen.” ‘‘Ga bij bedrijfsuitbreiding eerst naar je buren, pas daarna naar de gemeente.” Typerende uitspraken van Siemen Ruiter, de markante voorzitter van LTO Noord Noord-Holland, die op 1 januari afscheid neemt. BloembollenVisie sprak met hem.

SIEMEN RUITER, SCHEIDEND VOORZITTER LTO NOORDHOLLAND NOORD

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas


S

iemen Ruiter (65) oogt als een agrarisch voorman van de klassieke stempel. Stoer voorkomen, bronzen stemgeluid, heldere standpunten. Je ziet hem zo een dampende zaal boeren en tuinders tot orde roepen. Na 1 januari 2014 hoeft dat niet meer, dan eindigt zijn voorzitterschap van LTO Noord-Holland Noord. Dat hij daarna nog her en der bestuurlijk actief zal blijven, lijdt geen twijfel. Allerwege wordt zijn enorme netwerk geroemd en besturen zit hem in het bloed. Al op 26-jarige leeftijd kwam hij in het bestuur van groenteveiling De Tuinbouw in Grootebroek. Ja, midden in de opbouw van het witlofbedrijf te Oostwoud, waarvan hij samen met zijn vier broers eigenaar is. “Mijn broers hebben me altijd de ruimte gegeven om buiten het bedrijf mijn dingen te doen”, zegt Ruiter ten kantore van Proeftuin Zwaagdijk, dat hij als voorzitter van het stichtingsbestuur zijn ‘mooiste sjouwtje’ noemt. Zoals dat gaat met talentvolle bestuurders, volgden na zijn eerste bestuursfunctie vele andere, die niet zelden gelijke tred hielden met schaalvergrotings- en fusieprocessen die zowel in de

belangenbehartiging als in het veilingwezen huishielden. Na de samensmelting van veiling De Tuinbouw in de WFO was hij tot aan het ontstaan van The Greenery ruim tien jaar voorzitter van deze fusieveiling. Als hij op 1 januari officieel afscheid neemt, heeft het voorzitterschap van LTO Noord-Holland Noord eveneens ruim een decennium geduurd. Ruiter, die wordt opgevolgd door schapen- en melkveehouder Nico Verduin, kijkt met veel genoegen terug op deze periode. “We hebben de landen tuinbouw in Noord-Holland op de kaart gezet.” Als voorzitter van veiling WFO was je mede verantwoordelijk voor het opgaan in The Greenery, dat anno heden niet door iedereen als een succes wordt beschouwd. Was het een noodzakelijke stap? Gaat het met de vermarkting in de bloemen dezelfde kant uit? “De oorzaak van het ontstaan van The Greenery lag in de almaar groter wordende bedrijven, die geen boodschap meer hadden aan de (klok)veiling. Sindsdien zijn de bedrijven alleen maar groter geworden, datzelfde zie je in de bollen en de bloemen. The Greenery is een marktplaats en dat is

n doen’ ook het bestaansrecht van FloraHolland. Voor de teler is een sterke coöperatieve marktplaats in de eerste plaats van belang omdat je zeker bent van je centen. Of op die marktplaats de afzet geregeld wordt via de klok, de bemiddeling of rechtstreeks - met de financiële administratie via de veiling - doet er eigenlijk niet toe. Dat de klok ook in de bloemen zal verdwijnen is onvermijdelijk, de bemiddeling neemt daar nu al razendsnel toe.” “Dat de prijsvorming voor veel producten niet overhoudt, is een combinatie van de marktmacht van de supermarkten en het gebrek aan samenwerking bij de telers. Dat zijn net kikkers in een kruiwagen, onderling afspraken maken over aanbodsbeperking lukt niet. Ach, die vrijheid-blijheid is helemaal niet verkeerd, het leidt tot enorme innovatie. Als ik van te voren weet welke prijs ik krijg, wordt de agressiviteit om te vernieuwen minder.” Het toenemende individualisme speelt ook de collectieve belangenbehartiging parten. Zie de teloorgang van het PT en de dalende ledenaantallen van LTO… “Voor mij hoefde het PT niet weg, maar de wereld verandert, het is een gepasseerd station. Je ziet nu wel weer dat clusters van bedrijven zelf weer dingen gaan organiseren. Dat zie je in de akkerbouw, de KAVB is noestig bezig. Of het nu om coöperaties gaat of in de belangenbehartiging: alleen bereik je niks, je moet het met elkaar doen. “ “Ik hoop wel dat de freeriders die meeliften op de belangenbehartiging zich op een keer afvragen ’kan ik het wel verantwoorden om langs de zijlijn te blijven staan?’ Wat zou de agrarische sector zijn

zonder goede belangenbehartiging?” De provinciale overheid heeft in Noord-Holland een goed oog voor het belang van de landen tuinbouw. Hoe heb je de samenwerking met de provinciale overheid ervaren? “De politiek moet inzien dat het geld eerst verdiend moet worden voor je het kunt uitgeven. Ze moet de juiste voorwaarden scheppen voor ondernemers. Wij hebben de laatste vijf-zes jaar bij de provinciale overheid de landen tuinbouw op de kaart gezet. De ambtenaren kennen ons en doen verschrikkelijk goed werk. Met de verschillende gedeputeerden hadden en hebben we goede relaties; Jaap Bond is zowel voorzitter van de Agriboard Noord-Holland als nu ook van de Greenport Noord-Holland Noord. Nou dan heb je optimaal gescoord. Natuurlijk, het is geven en nemen, je krijgt niet altijd helemaal je zin.” “De kunst is om anderen te laten zeggen dat je als sector belangrijk bent. Dat wij nu de status van Greenport hebben, werkt door bij de ambtenaren, de landbouwagenda wordt belangrijk gevonden, terwijl we toch een groot deel van de Randstad in ons werkgebied hebben. Ook onze inzet om de Floriade hier naar toe te halen, heeft een enorme boast gegeven.” Noord-Holland maakt zich sterk voor biologische landbouw. De gangbare landbouw, inclusief LTO, heeft dat lange tijd afgedaan als geitenwollensokkengedoe. “Wat is er mis met biologische landbouw? Het is groen, er is een markt voor, prima. Overigens groeien biologisch en gangbaar steeds meer naar elkaar toe, de verschillen worden kleiner. De

markt is daarvoor bepalend, de markt regeert. Als landen tuinbouw zullen we duurzaam moeten produceren. We moeten geaccepteerd worden door de maatschappij. Dat is anders dan vroeger, maar je hebt het te accepteren. De wereld verandert, als je wilt houden zoals het is, moet je veranderen zoals het is.”

doel een zo goed mogelijke belangenbehartiging. ‘Sectoraal’ versus ‘algemeen’ is geen tegenstelling. Binnen LTO hebben we de Sectorraad waar de vakgroepen - de sectoren - elkaar vinden op de algemene belangen. Ik heb de indruk dat de tijd dat bollentelers zeiden ‘ik wil niet samenwerken met een veeboer’ wel voorbij is.“

Laat de provinciale overheid voldoende ruimte voor agrarische ondernemers om uit te breiden? “In de provinciale structuurvisie komt de landen tuinbouw er goed vanaf, al hebben we te maken met beperkingen vanuit de Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000-gebieden. Waar dat niet speelt, is er behoorlijk ruimte om te ondernemen, maar de gemeente beslist in eerste instantie over de uitbreidingsplannen met betrekking tot bouwblokken, kasoppervlaktes et cetera. Ik raad iedereen aan: praat eerst met je buren. Heb je die mee, dan kun je naar de gemeente gaan met je plannen. Dat voorkomt veel narigheid.”

“De KAVB fungeert als een vakgroep van LTO Noord. We hebben een samenwerkingsovereenkomst betreffende dingen die wij en die zij doen. De samenwerking die we de afgelopen jaar tien jaar hebben gehad om dingen die we voor elkaar moesten krijgen, ik heb daar helemaal geen kritiek op.”

De agrarische belangenbehartiging kent nog veel tussenschotten. Naast LTO Noord heb je de ZLTO en de LLTB die onder de koepel LTO Nederland nogal eens een eigen koers varen; er zijn sectororganisaties als het Nederlands Akkerbouw Verbond ( NAV) met een eigen agenda… “Als men strijdt voor dezelfde zaak hoeft dat geen probleem te zijn. Financieel is er wel de noodzaak om meer samen te werken, de druk daarvoor zal uiteindelijk van de achterban moeten komen. Ooit had je katholieke, protestantse en algemene standsorganisaties, we zijn al naar elkaar toegegroeid. Dat zal zich verder doorzetten met als

“Ja, ik snap er niks van dat we nog in twee kantoren zitten. Maar als de KAVB-leden dat goed vinden, mij best. Maar het zal zeker eens zo ver komen dat de achterban zal zeggen: alles in een huis.” We zitten hier bij Proeftuin Zwaagdijk. Waar PPO Lisse het moeilijk heeft lijkt Zwaagdijk te groeien en te bloeien... “Het is het mooiste sjouwtje dat ik heb. Na de doorstart in 1997 is de proeftuin alleen maar gegroeid, we hebben nu de Demokwekerij en de Oostwaardhoeve geïntegreerd. We zijn zelfstandig, we draaien als een onderneming. Dat betekent: aanpassen aan de markt. Als je zeker bent van je inkomsten wordt je lui. Als stichting zonder winstoogmerk doen we alles wat in het belang van de sector is. In die zin zijn we een verlengstuk van de sector met als enige doel ondernemers te faciliteren. Ach, de rode draad is weer: hoe kun je jezelf en anderen versterken? De mens is daarin de cruciale succesfactor is. Jij bent niet belangrijk maar het doel dat je samen bereiken wilt.” 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

HOVENIERS

‘Hovenier moet goede basis Daan Bruin (33) heeft ondernemersbloed, zoveel is zeker. Hij was 17 jaar en zat nog op de middelbare tuinbouwschool toen hij al zijn eigen onderneming startte: Bruin Groenvoorziening. Als liefhebber van de natuur heeft hij voorkeur voor een groene tuin die toch makkelijk te onderhouden is. ‘Want de tuineigenaren van nu gaan in het najaar de tuin niet meer in.’ Tekst en fotografie: Monique Ooms

D

aan Bruin heeft het ondernemerschap van huis uit meegekregen: zijn overgrootvader was coöperatief directeur van de melkfabriek in Burgerbrug, zijn opa maakte hier later een hotel annex autospuiterij van en zijn vader bouwde vervolgens op deze plek een hotel/restaurant en startte een bungalowpark. De kleine Daan was nog niet zo bezig met het ondernemerschap: hij was dol op trekker rijden - ‘ik kon eerder trekker rijden dan fietsen’ - en op koeien. “Ik wilde later boer worden, dat was mijn droom.” De veehouderij van opa Bruin werd echter verkocht en daarmee kwam er een einde aan die droom. “Ik wilde een vak uitoefenen waarbij ik vaak buiten zou zijn, in contact met de natuur, maar ook met machines.” Zo kwam hij terecht op de opleiding hovenier/boomverzorger aan de middelbare tuinbouwschool. “Daar viel alles samen.” Al op zijn 17de besloot hij zijn eigen bedrijf te beginnen, Bruin Groenvoorziening. “Mijn vader moest toestemming geven voor de inschrijving bij de Kamer van Koophandel.” Omdat hij nog op school zat en niet constant beschikbaar was, nam hij een vaste medewerker aan die voor de continuïteit kon zorgen. “Ik zat met mijn mobiel in de klas de zaken te regelen.”

UITDAGINGEN Op dat moment kende Bruin Groenvoorziening twee bedrijfsonderdelen: boomverzorging en tuinaanleg/-onderhoud. Het bedrijf maakte een snelle groei door, zowel in het aantal bedrijfsonderdelen als in het aantal medewerkers. “Tot 2008 kwam er elk jaar een medewerker bij, inmiddels hebben we twaalf vaste medewerkers in dienst. Die zetten we in voor onze vijf bedrijfsonderdelen: boomverzorging, tuinaanleg- en onderhoud, groot groen, speelwerktuigen en de grondbank.” Met name boomverzorging is een passie van Daan. “Een boom kan heel mooi oud worden, als je hem maar goed verzorgt. Zo staan er al de nodige monumentale bomen in deze regio die wij 14 VISIE29 november 2013

mogen verzorgen, dat is geweldig om te doen.” Groot groen gaat om ontwerp, aanleg en onderhoud in de openbare ruimte, de opdrachten hiervoor komen van gemeenten. Hieruit voort vloeide het bedrijfsonderdeel speelwerktuigen. “Dat begon met een opdracht voor een gemeente, en daarna volgden er meer. Omdat het gaat om een combinatie van buiten, groen en techniek, past het prima binnen ons pakket.” Het is niet toevallig dat er steeds nieuwe dingen op Daan’s pad komen. “Ik zoek altijd nieuwe uitdagingen, als ik veertig jaar lang alleen tuinen zou moeten aanleggen, zou ik me gaan vervelen.” Zo is hij op dit moment bezig met de oprichting van een Grondbank. “Wij voeren grond af uit projecten en kopen nieuwe grond in voor de aanleg van projecten. Daar willen we efficiënter mee omgaan. We zijn nu bezig om de benodigde certificaten te halen.”

‘Als we laten zien hoe we de bollen in harmonie brengen met vaste planten en vertellen dat je hiermee het groeiseizoen in je tuin kunt verlengen, zijn klanten enthousiast’ Opdrachtgevers van Bruin Groenvoorziening zijn - naast gemeenten - ook tuinontwerpers, aannemers in de grond-, wegen waterbouw, woningbouwcorporaties, provincies, Landschap Noord-Holland, collega-bedrijven en particulieren. “Met name in de particuliere markt zien wij een stijging. Het lage BTW-tarief van 6% draagt daar misschien aan bij.” De focus in het werk van Bruin Groenvoorziening

ligt op de aanleg en het onderhoud van de tuin, het ontwerpwerk wordt uitbesteed. Daarvoor werkt Daan samen met drie vaste ontwerpers: Hennie Klomp, Joost Vos en Annet Treurniet. “De eerste afspraak met de klant doe ik zelf, dan probeer ik een goed beeld te krijgen van de wensen van de klant. Vervolgens leg ik de opdracht neer bij de ontwerper die qua stijl het beste bij de klus past. Zo kunnen we veel verschillende klanten bedienen, we zijn breed inzetbaar.” Voordat de eerste tekening naar de klant gaat, werpt Daan nog wel een keurende blik. “Als eenmaal duidelijk is dat de match tussen de klant en de ontwerper in orde is, laat ik het verder los.”

VEEL WERK De belangstelling voor de groene tuin neemt toe, valt Daan op. “Gelukkig maar, dat is ook waar mijn voorkeur naar uitgaat. Met name de thema’s waar ontwerpster Annet Treurniet mee werkt - zoals de vlindertuin, de insectentuin en de belevingstuin - slaan goed aan.” Bloembollen passen daar uitstekend in, vindt Daan. Hij pakt er een beplantingplan bij van een van zijn klanten en wijst op het rijtje bloembollen. “Wij werken niet met de voor de hand liggende soorten, maar bijvoorbeeld met Allium, Anemone, Fritillaria, Galanthus en Scilla.” Hoe reageren klanten als zij komen met het voorstel om bollen in de tuin te planten? “Vaak vinden ze het in eerste instantie oubollig, maar als we dan laten zien hoe we de bollen in harmonie brengen met vaste planten en vertellen dat je hiermee het groeiseizoen in je tuin flink kunt verlengen, zijn ze alsnog enthousiast.” Voor veel klanten staan bloembollen gelijk aan ‘veel werk’, weet Daan. En de tuin moet tegenwoordig zo onderhoudsvrij mogelijk zijn. “Wat mij betreft mogen er ook veel meer kant-en-klaarproducten op de markt komen: een afbreekbare tray met bollen die zo de grond in kan, bijvoorbeeld. Dan hoef je die bolletjes niet een voor een in de grond te stoppen en dat scheelt al. De sector kan nog veel meer inspelen op die behoefte aan gemak bij de consument. Maak daarbij ook vooral gebruik van TV-programma’s zoals De Tuinruimers. Tuinman Rob heeft passie voor zijn vak en weet dat ook over te brengen. Als hij met bollen werkt, heeft dat zeker effect op de kijkers.” Tegelijkertijd ziet hij het als zijn taak om zijn klanten ‘op te voeden’ in hun kennis van de tuin en het bijbehorende onderhoud. “De mens is steeds verder van de natuur af komen te staan, alleen de echte tuinliefhebber heeft nog kennis van bloemen en planten, en die is ook bereid om in het najaar in de tuin aan de

leggen’

Daan Bruin: ‘Klanten krijgen een tuinkalender voor het onderhoud van hun tuin’ slag te gaan. Dat heeft ook te maken met hoe we leven, de meeste mensen zitten op een kantoor en dan lijkt de natuur ver weg. Ze laten die tuin maar een beetje zijn gang gaan en zien er dan geen gat meer in. Daarom is het belangrijk dat wij als ontwerpers en hoveniers een goede basis leggen en een structuur bieden waarmee consumenten eenvoudig kunnen werken. Wij geven onze klanten een tuinkalender mee met tekst en uitleg over het tuinonderhoud in de loop van het jaar. Daar gaan ze ook echt mee

aan de slag. Verder doe ik - samen met Annet Treurniet - zo’n tweemaal per jaar mee aan het tuinspreekuur in de bibliotheek in Bergen. Dan komen mensen langs met allerlei vragen, dat is heel leuk en er is altijd veel belangstelling voor. Langzamerhand zie ik ook wel een verandering: de belangstelling voor de natuur neemt weer toe. En dus ook voor de tuin.”

PASSIE Over zijn eigen toekomst is hij helder. “Ik wil

me blijven ontwikkelen en daarmee ook mijn bedrijf. Het liefst zou ik zien dat Bruin Groenvoorziening in de komende vijf jaar in omvang verdubbelt. Verder groei ik langzamerhand in de onderneming van mijn vader, ook dat zal ik verder uitbouwen. Waar ik het allemaal voor doe? Vooral om een leuk en uitdagend leven te leiden in een vak waarin ik veel plezier heb. Daar komt veel passie bij kijken: als je dat uitstraalt, mensen daarmee weet te raken, kun je veel bereiken.” 29 november 2013VISIE 15

VASTE PLANTEN

‘Met kwaliteit win je het op de lan Het voorjaar is weer ten einde en de meeste vaste planten zijn uitgebloeid. Bloembollenvisie heeft de afgelopen negen edities verschillende vasteplantenkwekers een bezoekje gebracht om te zien hoe het eraan toegaat op de kwekerijen. Voor de laatste editie spraken we Simon Gootjes (46) van AllPlant bv in zijn bewortelingsbedrijf Cosmoplant bv in Andijk. Veel bloeit er bij hem niet. Gootjes is namelijk leverancier van uitgangsmateriaal. Nog even dan start het seizoen weer en staat de kas nokvol met kleine pluggen van weefselkweek. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

Z

elf is Simon Gootjes zijn carrière begonnen in een weefselkweeklab waar hij zich bezighield met verkoop van lelies. Een eigen bedrijf beginnen was altijd al het idee van Gootjes. In ’95 was het zover en begon hij voor zichzelf. Omdat hij uit de lelies kwam, was dat de eerste insteek. Gootjes: “De markt van lelies was toen lastig. Van het begin af aan krijg ik eigenlijk al de vraag van een aantal klanten om diverse soorten vaste planten via weefselkweek te vermeerderen. De vraag werd steeds groter en toen ben ik me er steeds meer in gaan verdiepen. Zo hebben we in de jaren een aardig assortiment van speciale en nieuwe vaste planten opgebouwd.” In de beginjaren besteedde AllPlant de opkweek zelf uit maar beheert dit ondertussen al meer dan tien jaar zelf. “Door de groei van het bedrijf konden we het opkweken en bewortelen van de weef-


selkweekplanten in eigen beheer organiseren. Deze opkweek is ondergebracht in een apart bedrijf Cosmoplant. Door de controle over alle processen kunnen we een betere kwaliteit waarborgen omdat we zelf controleren en kunnen ingrijpen indien nodig.” De grootschalige weefselkweekproductie wordt uitbesteed bij externe laboratoria in het buitenland. Daar wordt weefselkweek gemaakt van startmateriaal uit Nederland wat Gootjes zelf aanlevert. Bij weefselkweek is de vermeerderingsfactor gemiddeld 2,5 en duurt de cyclus gemiddeld zes weken. Door rekening te houden met de tijd die planten nodig hebben om te groeien, maakt Gootjes altijd zijn planning voor het aankomende jaar al een jaar eerder. “We moeten de markt dus al een jaar van te voren proberen in te schatten.”

GROEIPROCES Vorig jaar verhuisde het bewortelingsbedrijf Cosmoplant naar de huidige kas in Andijk waar men met 1,6 hectare voorlopig genoeg

ruimte heeft. Zo’n 450 verschillende cultivars worden er bij Gootjes voor negentig procent uit weefselkweek opgeplant. De rest wordt opgevuld met het steken van stekken die ook in het buitenland worden ingekocht. Elke vaste plant doorloopt een traject afgestemd op de behoeftes van de betreffende cultivar. De start van de plant begint dan wel als weefselkweek in het buitenland, maar eenmaal in Nederland wordt de weefselkweek opgeplant in pluggen. “De samenstelling van de ‘fibre-neth plug’ hebben we in samenwerking met de leverancier doorontwikkeld tot de Cosmo-plug om zo een zo goed mogelijke start te geven aan de jonge plant. Het opplanten gebeurt in een ruimte waar de luchtvochtigheid geregeld wordt door mistsystemen. Zo kunnen de nieuwe stekken via het blad direct vocht opnemen aangezien ze nog geen wortels hebben. In deze warme ruimte staan de pluggen gemiddeld twee weken. “Na de warmte hebben de kersverse planten een koudere periode nodig om af te harden. Dit zorgt ervoor dat ze sterk genoeg worden om

ge termijn’ bij de klanten verder te groeien. Het afharden duurt nog zo’n zes weken waarna het uitleveren begint. Omdat we tussen het groeiproces door al sorteren en orders klaar zetten, hebben we de voorraad goed onder controle en wordt het uitleveren ook gemakkelijker.”

XLPLUGGEN Het traject lijkt te zijn afgelopen na het uitleveren, maar wat Gootjes steeds vaker meemaakt is dat klanten vragen om 24-gaats pluggen. “Om het seizoen te vervroegen en klanten snellere teelten aan te bieden telen we deze grotere pluggen. We potten de pluggen over in 24-gaats trays die wij XL-pluggen noemen. De planten zijn dan groter en kunnen in het voorjaar door de klanten gepot worden. Dat verkort de teeltduur voor kwekers waardoor ze sneller een visueel aantrekkelijk product kunnen verkopen. Dat is namelijk waar de cirkel begint. Consumenten kopen eerder visueel aantrekkelijke planten. Worden deze minder gekocht, kopen tuincentra minder in bij kwekers. Hoe je op deze veranderende markt moet inspelen is een uitdaging voor ons. Door de XL-pluggen hopen wij een extra waarde te kunnen leveren aan de klanten. We merken dat er voor het komende seizoen voorzichtiger wordt ingekocht maar uit een lege winkel kun je niet verkopen. Daarom houden wij een voorraad en proberen wij zo flexibel mogelijk op de vraag in te spelen.”

INTRODUCTIE Nu het nog rustig is in de kas, werken er bij het opkweekbedrijf Cosmoplant tien vaste medewerkers. Tijdens de piekperiode van februari tot en met juli komen daar ongeveer 30 à 35 medewerkers bij. In het kantoorpand in Schagen werken vier medewerkers aan de administratie en verkoop. Gootjes: “We hebben een team met bekwame en betrokken medewerkers. Zo hebben we een aantal Portugese medewerkers die al lang bij ons werken een cursus Nederlands aangeboden. Drie van hen wonen nu zelfs in Nederland.” Het vaste team wordt aangevuld met uitzendkrachten die vaak al eerder bij Cosmoplant hebben gewerkt waardoor werkzaamheden gemakkelijk kunnen worden opgepakt. Naast bekwaam personeel is innovatie een punt waar Gootjes mee bezig is. “Jaarlijks introduceren we in samenwerking met verschillende veredelaars nieuwe cultivars. Daarbij wordt geprobeerd deze nieuwe producten samen met de klanten goed in de markt te zetten.” Voor Gootjes is dit met name relevant aangezien AllPlant veel kwekersrechtelijke soorten vanuit weefselkweek opkweekt en verkoopt. Zo is onder andere ‘Geranium ‘Rozanne’ een groot product voor AllPlant.

Simon Gootjes: ‘Uit een lege winkel kun je niks verkopen’

PROFESSIONALISEREN Op het moment inspelen is eigenlijk hoe Gootjes is begonnen met zijn bedrijf. De vraag diende zich aan en hij reageerde erop. Geen onverstandige zet want het bedrijf is in zijn bestaan tot nu toe steeds meer uitgebreid. De kas waar de planten nu worden beworteld en opgekweekt is aangepast met mistsystemen en vloeren waar het water gemakkelijk doorheen

loopt. Dit alles ter bevordering van de kwaliteit. Gootjes denkt dat de kwaliteit in de toekomst nog beter wordt. “De markt professionaliseert. Dat zie je al aan beurzen, die zijn niet meer te vergelijken met jaren terug. Ook worden producten elk jaar beter. Daarbij zorgen virusvrije planten ook voor betere resultaten. Kwaliteit en continuïteit blijven het belangrijkste. Daar proberen we op in te spelen.”


ONDERZOEK

Wwb lelie effectief, maar nie Een warmwaterbehandeling kan bij lelies ingezet worden om een flink aantal ziekten en plagen te bestrijden. In 2011 werd al vastgesteld dat Orientals geen schade ondervinden van een kookbehandeling, mits er ook vooren nabehandeld wordt. PPO ging na of dit ook geldt voor lelies uit de andere groepen.

Tekst: Casper Slootweg, PPO Bloembollen Fotografie: PPO

I

n de teelt van lelies komen veel partijoverdraagbare ziekten en plagen voor, waaronder wortellesieaaltjes, bladaaltjes en bollenmijten. Een warmwaterbehandeling, ook zonder de toevoeging van een middel aan het water, blijkt aaltjes en mijten effectief te kunnen bestrijden, zo bleek uit eerder uitgevoerd PPO-onderzoek. Bij toepassing van een warmwaterbehandeling zonder toegevoegd middel was wel een hogere temperatuur nodig voor een goede bestrijding. In genoemd onderzoek van PPO is duidelijk geworden dat lelies uit de groep van de Orientals een warmwaterbehandeling bij 41°C heel goed kunnen verdragen, mits deze wordt toegepast in combinatie met twee dagen vooren nawarmte bij 20°C. Een bijkomend voordeel, zoals uit onderzoek in 2011 bleek, was dat de beste bestrijding van bollenmijt ook werd verkregen door een warmwaterbehandeling bij 41°C te combineren met vooren nawarmte. De relatief hoge temperatuur voor en na de warmwaterbehandeling lijkt de mijten actiever en meer ontvankelijk te maken voor de behandeling.

LONGIFLORUM, LA EN OT In 2011 is onderzocht hoe lelies uit de groep van de Longiflorum, LA- en OT-hybriden reageren op een warmwaterbehandeling bij 41°C in combinatie met vooren nawarmte. Omdat niet alle telers de mogelijkheid hebben om vooren nawarmte te geven, is daarnaast onderzocht of bewaring bij lagere ‘schuur’ temperaturen voor en na de warmwaterbehandeling bij 41°C zonder schade mogelijk is. Uit deze proeven bleek bij geen enkele van de geteste cultivars opbrengstderving als gevolg van de warmwaterbehandeling op te treden. De Oriental ‘Sorbonne’, de LOO-hybride ‘White Heaven’, de LA-hybriden ‘Brindisi’ en ‘Original Love’ en de OT-hybriden ‘Belladonna’ en ‘Manissa’ vertoonden geen effect van een behandeling van 2½ uur bij 39, 41 of 43°C, in combinatie met twee dagen vooren nawarm18 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

te bij 20°C. In de proef met vooren na temperaturen van een of twee dagen bij 10, 15 (‘schuur’temperaturen) of 20°C zijn bij geen van de geteste cultivars verschillen in geoogst bolgewicht als gevolg van de lagere, vooren natemperaturen gevonden. Wel zijn er kleine verschillen in opkomstpercentage gevonden, waar echter geen duidelijke lijn in zat.

PRAKTIJKPROEF In 2012 is een praktijkproef uitgevoerd, waarbij warmwaterbehandelingen zijn uitgevoerd op zes bedrijven met zeven cultivars uit verschillende groepen. Daarbij is gebleken dat er opbrengstderving in de vorm van een lager bolgewicht mogelijk is als gevolg van de warmwaterbehandeling (tabel 1 t/m 3). Zowel 2 uur bij 39°C, zonder vooren nawarmte, als 2 uur 41°C, met vooren nawarmte, gaf in enkele gevallen opbrengstderving. Behandeling bij 41°C gaf dan wat meer opbrengstderving dan bij 39°C. Er zijn geen consequente verschillen in gevoeligheid van cultivars of groepen gevonden. Het aantal dubbelneuzen als gevolg van de behandelingen bleef beperkt.

CONCLUSIE Het is niet duidelijk waarom er in de proeven bij PPO in 2011 geen opbrengstderving is gevonden van een warmwaterbehandeling van 2½ uur bij 41°C en in de praktijkproef in 2012 op enkele bedrijven wel van twee uur bij 41°C. De conditie van de bollen als gevolg van het groeiseizoen of de afstelling van de kookbaden kan hierop van invloed zijn geweest. Het geven van vooren nawarmte van twee dagen bij 20°C als er bij 41°C gekookt wordt, blijkt goed te voldoen en is een gunstige behandeling voor een optimale bestrijding van mijten. Het lijkt er op dat enige schade getolereerd moet worden als gekozen wordt voor optimale bestrijding van aaltjes en mijten. De schade die aaltjes en mijten in een partij kunnen aanrichten zijn veel groter dan de gevonden kookschade. Deze onderzoeken werden gefinancierd door het Productschap Tuinbouw.

Overzicht praktijkproef 2012

et altijd zonder schade Cultivar

Kweker

Or. Sorbonne Or. Sorbonne Or. Sorbonne

1 1 1

Or. Santander Or. Santander Or. Santander Or. Acapulco Or. Acapulco

Kookdatum

Behandeling

Gemiddeld bolgewicht

1 feb 1 feb

Geen 2 uur 39°C 2 uur 41°C met vooren nawarmte

76.3 b 76.6 b 70.9 a

1 1 1

1 feb 1 feb


87.1 b 89.3 b 80.1 a

6 6

23 jan

Geen 2d 20 + 2 uur 41°C

53.3 a 55.3 a

Tabel 1. Oogstgegevens praktijkproef OR-groep. Verschillende letters achter de getallen geven (per cultivar-kweker combinatie) significante verschillen aan. Cultivar

Kweker

Kookdatum

Behandeling


OT Conca D or OT Conca D or

1 1

1 feb 1 feb

2 uur 39°C 2 uur 41°C met vooren nawarmte

91.5 b 79.9 a

OT Yelloween OT Yelloween OT Yelloween

2 2 2

8 feb 8 feb


62.4 a 56.6 a 53.5 a

OT Yelloween OT Yelloween

6 6

23 jan

Geen 2 uur 41°C met vooren nawarmte

62.6 a 57.5 a

Tabel 2. Oogstgegevens praktijkproef OT-groep. Verschillende letters achter de getallen geven (per cultivar-kweker combinatie) significante verschillen aan. Cultivar

Kweker

LA Red Alert LA Red Alert LA Red Alert

2 2 2

LOO White Triumph LOO White Triumph LOO White Triumph

2 2 2

Kookdatum

Behandeling


8 feb 8 feb


47.3 a 50.1 ab 51.2 b

8 feb 8 feb


82.6 a 75.6 a 80.3 a

Tabel 3. Oogstgegevens praktijkproef LA -en LOO-groep. Verschillende letters achter de getallen geven (per cultivar-kweker combinatie) significante verschillen aan.

Resumé De afgelopen jaren is er veel nieuw sortiment bij de lelies geïntroduceerd dat afkomstig is uit nieuwe groepen, zoals LOO- en OT-hybriden. De aanpak van een aantal ziekten en plagen kan goed met een warmwaterbehandeling, althans bij Orientals. PPO is nagegaan of lelies uit de nieuwe groepen zich hiervoor ook lenen.

29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 19

VOORLICHTING

Semi-automatische lelieplantrobot in ontwikkeling Mechanisatiebedrijf Hans van der Poel is samen met een groepje leliebroeiers en DLV Plant bezig met de ontwikkeling van een semi-automatische lelieplantrobot die lelies kan planten in de vollegrond. De nog te bouwen plantmachine zal moeten resulteren in een verbetering van de uniformiteit en de uiteindelijke takkwaliteit, en in een verbetering van de arbeidsomstandigheden. Dit project is mede mogelijk gemaakt door een MIT-subsidie R&D-samenwerkingsproject binnen de thema’s 1 t/m 3 van de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Tekst: Hans Kok, DLV Plant, Hans van der Poel en Mark Hogenboom, Mechanisatiebedrijf Hans van der Poel B.V. Fotografie: DLV

I

n Nederland wordt jaarlijks onder glas ongeveer 200 hectare lelies gebroeid, waarvan ongeveer de helft in de vollegrond. Daarnaast worden in de zomermaanden veel lelies in de vollegrond buiten gebroeid. Een klein deel van de bollen in de vollegrond wordt geplant met een plantmachine, waarop verschillende mensen kunnen zitten. De machine boort gaten in de grond waarin de bollen met de hand worden geplant. De mensen zitten op de machine in een gebogen werkhouding, die verre van optimaal is. Meer dan de helft van de bollen wordt nog met de hand geplant. De

bollen worden daarbij uitgestrooid over het te planten bed. De planter kruipt op zijn knieen en maakt met een plantschepje een gat en plant daarin de bollen. Het planten wordt gedaan door eigen personeel of uitbesteed aan plantploegen die het werk aannemen.

HANDMATIG PLANTEN De bollen die met de hand worden geplant worden over het hele bed uitgestrooid. De lelies die als laatste worden geplant hebben een tijdje onbedekt op de grond gelegen, waardoor de bollen uitdrogen. Vooral in de zomer drogen de bollen sterk uit, wat een negatief effect heeft op de takkwaliteit. Omdat de lelies door meer mensen in de vollegrond met de hand worden geplant is er verschil in plantdiepte. Naarmate een planter langer aan het

De nog te ontwikkelen semi-automatische plantrobot 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Het overgrote deel van de bollen wordt nog met de hand geplant planten is zullen de bollen door vermoeidheid minder diep worden geplant. Door de variatie in plantdiepte kunnen er na opkomst verschillen in gewasstand ontstaan. Deze ongelijkheid in stand zal resulteren in verschillen in takkwaliteiten en in een langere oogstperiode. Doordat de oogstperiode langer is en er meer gesorteerd moet worden, zal de kostprijs hoger worden.

SEMIAUTOMATISCH Met de nog te ontwikkelen plantmachine is de plantsnelheid naar verwachting met een factor twee te verhogen. De plantmachine zal op vier rupsbanden over het gefreesde nog te planten bed naar achteren gaan rijden en terugrijdend zullen de bollen worden geplant. Op de machine is plaats voor één man. Deze hangt de bollen in een vork. De ingehangen bollen worden naar een robotarm getransporteerd. De robotarm pakt de bollen en plant deze in een vooraf geboord plantgat. Door de bollen mechanisch te planten zullen er geen verschillen meer zijn in plantdiepte. De variatie in gewasstand zal hierdoor tot een minimum worden beperkt. De verwachting is dat de lelies gelijkmatiger in bloei zullen komen waardoor de oogstperiode korter zal worden en er minder gesorteerd zal hoeven worden. Door leliebollen mechanisch te planten hoeven mensen niet meer in een slechte werkhouding de bollen te planten waardoor op de langere termijn minder lichamelijke klachten zullen ontstaan. Het project is gestart in augustus 2013 en loopt tot en met maart 2015. Op verschillende momenten zal het prototype in de praktijk uitvoerig worden getest met verschillende bolmaten in verschillende bodemtypen. Aan het eind van het project zal een lelieplantmachine beschikbaar zijn die in staat is om verschillende bolmaten lelie te planten in de vollegrond.

KENNIS

Wat is nodig om te doen wat je doet? Geld, mensen, maar vooral kennis. Welke kennis is belangrijk, hoe sla je kennis op, wat deel je er van met anderen? Vragen en antwoorden in de serie Kennis. In deze zevende aflevering André Conijn, teeltadviseur bij Alb. Groot in De Stolpen. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

O

p tafel ligt een informatieblad over tulpengalmijt. Telers kunnen hiermee nagaan welke mate van aantasting er in hun tulpen zit als het om dit plaagorganisme gaat. Het blad is het resultaat van samenwerking tussen PPO, telers, gewasbeschermingsmiddelenfabrikanten en André Conijn. Hij is teeltadviseur bij Alb. Groot in De Stolpen. Het bedrijf houdt zich vooral bezig met de verkoop van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. De bedrijfsvisie op die activiteit verwoordt Conijn als volgt: “Wij houden ons bezig met de geïntegreerde teelt en bewaring van bloembollen.” In die visie speelt hij de rol van kennisverzamelaar en -verspreider.

SYSTEMEN Voordat hij zeventien jaar geleden bij Alb. Groot begon had hij al bij diverse bedrijven en instanties in de bloembollensector gewerkt. Die gaven hem voldoende stof tot nadenken over zijn huidige functie. “Het viel me op dat een deel van de ondernemers zich richt op systemen, en een ander deel op het sortiment. Dat scheelt enorm in de manier waarop een bedrijf wordt gerund. Als onderzoeker op Proeftuin Zwaagdijk leerde ik om kritisch te kijken naar resultaten die proeven opleveren. Daar zag ik ook al dat de resultaten van een proef niet zomaar zijn te vertalen naar de praktijk. Daar is het vaak nog weer complexer dan op het proefveld.” Die ervaringen zijn essentieel voor zijn huidige werk. “We kiezen er heel vaak voor om met een groep telers, voorlichters en onderzoekers samen naar een probleem te kijken dat zich in de praktijk voordoet. Het informatieblad over galmijt is daar een mooi resultaat van, maar we hebben dit ook gedaan met inundatie en beschadiging van bloembollen. Waar het voor

ANDRÉ CONIJN:

‘Kennis delen levert kennis op’ mij telkens weer om draait is de vraag hoe een organisme werkt, maar ook welk systeem een bedrijf hanteert om iets aan te pakken. Kies je bijvoorbeeld bij galmijt voor een steeds hogere dosering gewasbeschermingsmiddel of wil je nagaan wat de oorzaak van galmijt is. Hoe komt het op het bedrijf binnen en is daar iets aan te doen?”

VIRUSPLANTEN Het kritisch kijken naar algemeen aanvaarde methoden past ook bij zijn manier van werken en denken. Een goed voorbeeld vindt Conijn het onderzoek dat hij aanzwengelde naar het effect van glyfosaat op de virusbestrijding in tulp. “De algemene opvatting is dat een zieke plant die is aangestreken met glyfosaat geen gevaar meer oplevert voor de omringende planten. Dat blijkt dus niet zo te zijn. De viruszieke plant is nog twee tot drie weken groen en is mogelijk een bron van infectie. De snelheid van doding en de boldoding zijn dus van belang. Wel zijn er grote verschillen in boldoding. Zorg dus dat voor de bloei zo veel mogelijk virusplanten zijn verwijderd; dan is de kans op virusverspreiding minimaal. Hoe lager het percentage virus in het veld, hoe minder virusverspreiding.”

DELEN Wat hem deze manier van werken heeft geleerd, is dat kennis voor je houden niet werkt.

“Als je kennis deelt, krijg je kennis terug. Hou je het voor jezelf, dan kom je op een eiland terecht. Voorwaarde voor het delen is wel dat je kritische mensen in de groep hebt.” De kennis die hij deelt haalt hij overal vandaan. Zijn kast bevat een flink archief met onderzoeksartikelen. Veel contact is er met onderzoekers, voorlichters, fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen en keuringsdiensten. Ook dat levert weer nieuwe inzichten op. “Als het gaat om stengelaaltjes kijkt de ene keuringsdienst naar het gewas waar het in zit, terwijl de andere keuringsdienst als eis stelt dat een perceel op stengelaaltjes moet worden bemonsterd.”

SPIT EENS De laatste jaren is er veel aandacht voor bodemleven en bodemweerbaarheid. Interessante materie, maar ook hier stelt Conijn zich kritisch op. “Probeer eerst te begrijpen hoe het bodemleven in elkaar steekt, welke functie groenbemesters hebben, en wat de toestand van je perceel is. Kijk eens goed over dat perceel heen en spit eens op die plekken waar het gewas een afwijkende stand heeft. En als je iets ziet in een gewas, trek dan niet direct een conclusie op basis van wat je ziet, maar laat ook eens een analyse uitvoeren.” Ten slotte vindt André Conijn het zorgelijk dat er maar weinig onderzoek overblijft. “Dat zal de kennisverspreiding echt gaan remmen.” 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

Het hazenpad kiezen Fotografie: René Faas Tekst: Jeannet Pennings

Ooit afgevraagd waar de term angsthaas vandaan komt? Deze magnifieke plaat zegt alles. Want wat wil je met meerdere jachtgeweren op je gericht. Behalve waakzaam, zijn hazen ook heel snel en met die eigenschap wist deze haas aan de dood te ontsnappen. Helaas voor de jagers en drijvers van Jachtcombinatie Ceres uit Breezand. “Maar ach, je moet zo’n haas ook zijn geluk gunnen”, merkte één van hen na afloop op. Gelukkig was het bij het overige wild deze middag wel raak, want de schade die de dieren kunnen aanrichten aan bolgewassen is fors. Onze fotograaf maakte van de nood een deugd. Zo snel als hij is, wist hij dit ene moment vast te leggen.

VAKVROUWEN

‘Het gevoel is belangrijker Ze heeft een sterke band met bloemen en bollen, maar Brenda Willemse kan niet zeggen dat het haar daar speciaal om te doen is. De vraag die de 41-jarige onderneemster uit Voorhout vooral bezighoudt is ‘Hoe zet je een product zo goed mogelijk in de markt?’ Bij pottenbroeierij Roma nova draait dan ook alles om beleving. De ervaring die de vakvrouw heeft opgedaan in de cosmeticabranche komt hierbij goed van pas.

Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

H

et bedrijf van Brenda en Erik Willemse aan de Jacoba van Beierenweg in Voorhout is niet te missen. Op het erf staan twee zwarte vrachtauto’s met daarop in grote, witte letters ‘Roma nova’. Het was wel even wennen toen deze wagens voor het eerst door de Bollenstreek reden. Men associeerde het zwartwitte Roma nova eerder met een meubelzaak dan met de bloembollensector die tot dan toe bekend stond om zijn kleurrijke trailers. Daarmee was het eerste doel voor Brenda bereikt. “Wij wilden af van het oubollige imago waar de sector mee kampte”, vertelt de onderneemster. Geïnspireerd door parfummerk Chanel kwam zij tot de huidige bedrijfsstijl van Roma nova. Die stijl is doorgetrokken in onder meer de bedrijfskleding, de website en de beurspresentaties. Alles draait volgens Brenda om de presentatie. “Producten worden pas goed verkocht als ze aantrekkelijk worden gepresenteerd. Daarom kun je beter energie steken in het zogenaamde ‘feestje in de winkel’ dan in het afdwingen van korting. Voor de consument is het gevoel belangrijker dan het prijsje. Een juiste sfeer en beleving in de winkel verkoopt goed. En dan komt de inkoop er vanzelf achteraan.”

VERLIEFD WORDEN Alleszeggend is de slogan van Roma nova: ‘The final touch for living’. “Bloemen blijven altijd iets moois. De kleurstellingen en schoonheid, daar kan ik echt verliefd op worden”, zegt Brenda enthousiast. Van haar carrièreswitch van de cosmetica naar de bloembollen lijkt ze dan ook geen moment spijt te hebben gehad. Het is ruim tien jaar geleden dat Brenda dit ondernemersavontuur met haar man Erik startte. “Wij kwamen uit het dorp Voorhout en wilden graag vrij wonen. Die mogelijkheid vonden we 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

aan de Torenlaan waar kwekerij Roma te koop stond. Erik was lijnrijder op Engeland, maar die markt veranderde sterk. Met het gevoel de piek bereikt te hebben, zag hij meer kansen met een eigen kwekerij. Ook de cosmeticabranche, waarin ik werkzaam was, kende een hoop veranderingen. Bovendien raakte ik zwanger en parttime werken zag ik niet zitten. Met een bedrijf aan huis zijn werk en gezin veel beter te combineren.”

CHAMPIONS LEAGUE In 2002 hebben Brenda en Erik de hyacintenpottenbroeierij samen voortgezet. Het assortiment werd al vrij snel uitgebreid en telt vandaag de dag zo’n zestig items. “Naast de hyacint hebben we muscari, narcis (groot- en kleinbloemig), krokus, tulp, frittillaria, iris en amaryllis in ons assortiment.” In tien jaar tijd is Roma nova flink gegroeid en mede daarom inmiddels verhuisd naar de Jacoba van Beierenweg. Brenda: “Onze collectie breidt nog steeds uit. We zoeken iedere keer weer aparte en nieuwe dingen erbij. Met een massasoort als ‘Têteà-Tête’ ga je de wedstrijd niet winnen. Dat is bovendien een wedstrijd die wij niet willen spelen. Zoals Erik altijd zegt: ‘Wij willen Champions League blijven voetballen’. Kwaliteit staat voorop. Onze bollen kopen we in bij vaste leveranciers, zodat we het beste materiaal kunnen selecteren.”

TOEGEVOEGDE WAARDE Het brede aanbod bollen-op-pot van Roma nova wordt grotendeels op groene potjes in de markt gezet, subtiel voorzien van logo. “We wilden af van het standaard potje”, legt Brenda uit. “Aangezien de meeste bolgewassen in het voorjaar verkocht worden, hebben we voor het frisse groen gekozen.” Een gewaagde kleur, maar onderscheidend. Net als de arrangementen waar een deel van de bloembollen in verwerkt wordt, de tak van sport die Brenda heeft opge-

zet. “Toen wij de broeierij begonnen, signaleerden we een toenemende vraag naar toegevoegde waarde. Mijn eerste collectie bestond uit zes items. Lekker kneuterig”, lacht de onderneemster. “Inmiddels voeren we twee collecties: het landelijke Country Romance en het eigentijdse Dreaming Colors. Bovendien zijn we onlangs aangesloten bij het exclusieve label Queen of Flowers.” De ondernemers richten zich zuiver op het hogere segment bloemisten en tuincentra. Uitzondering vormt de pas geïntroduceerde collectie ‘Growing secrets’ dat zich uitstekend leent voor het retailkanaal. Dit concept - potjes hyacinten die groeien op een spons - is snel, handzaam en gemakkelijk. “Maar”, benadrukt Brenda, “onze andere producten zul je bij een bouw- of supermarkt niet snel vinden. Anders kan een tuincentrum of bloemist zich er niet meer mee onderscheiden.”

‘Ik vind het heel leuk om met mannen te werken, zij hebben meer gevoel voor humor’ Volgens de vakvrouw is marktkennis enorm belangrijk om te weten of iets succesvol zal zijn. “Je kunt een geweldig idee of product hebben, maar er zijn meerdere voorwaarden voor succes. De juiste partners, verkooplocaties en timing zijn minstens zo belangrijk. Of ik daar voor gestudeerd heb? Nee, ik heb een opleiding tot schoonheidspecialist gevolgd, maar met boerennuchterheid en een flink portie wilskracht kom je een heel eind. Ik vind het jammer dat het soms aan voldoende wilskracht ontbreekt in de handel. ‘Het is zoals het is’, gaat er bij mij niet in.” Naast nuchterheid en gedrevenheid bouwt Brenda op haar ervaring uit de cosmeticabranche. “Ik ben jaren bedrijfsleidster geweest van een parfumerie en daar maak ik nog elke dag gebruik van. Met name van het beslissingsproces dat de consument doorloopt, heb ik heel veel geleerd. En verkooptechnieken kun je overal op toepassen.”

MULTIINZETBAAR Met het assortiment dat Roma nova voert, is het bedrijf van september tot eind maart aan de markt. Zodra de broeierij achter de rug is gaat Erik op pad om het assortiment voor het volgende seizoen samen te stellen en doet Brenda hetzelfde voor de collectie toegevoeg-

dan het prijsje’

Brenda Willemse: ‘Wij willen ons verhaal zelf kunnen vertellen aan de afnemer’

de waarde. “Voor je het weet is het augustus en komen de eerste bloembollen alweer binnen. Wij hebben drie vaste medewerkers en in de piekperiode werken we met zo’n dertig seizoenarbeiders. Met z’n allen vormen we een hecht team en daar horen de Poolse mensen net zo goed bij.” Als het nodig is staat Brenda zelf ook op de werkvloer. “We zijn multi-inzetbaar en dat wordt gewaardeerd door onze medewerkers.”

In de praktijk houdt de vakvrouw zich voornamelijk bezig met de arrangementen: de ontwikkeling, materialeninkoop, enzovoort. Erik verzorgt de algehele aansturing en de bedrijfsleider begeleidt de processen in de kwekerij. Het contact met klanten en de verkoop is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De bloemenveiling functioneert enkel als logistiek kanaal, een bewuste keuze volgens Brenda. “We doen rechtstreeks handel, omdat we

ons verhaal zelf willen vertellen aan de afnemer. Over het algemeen bedienen Erik en ik allebei onze eigen klanten. Daarbij heb ik het nooit als negatief ervaren om als vrouw in een mannenwereld te werken, eerder als positief. Ik vind het juist heel leuk om met mannen te werken. Zij hebben meer gevoel voor humor en lachen vind ik heel belangrijk”, besluit de onderneemster met een brede smile op haar gezicht. 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

ACTUEEL

Planten met horten en stoten Hoewel hier en daar nog een aantal gewassen gerooid moet worden, is het planten van de voorjaarsgewassen ook al volop aan de gang. BloembollenVisie maakte een rondgang langs de verschillende regio’s om een beeld te krijgen van de stand van zaken op dit moment. Duidelijk is dat het weer opnieuw de nodige roet in het eten gooit. ‘Het is hollen of stilstaan.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

Joost Wante, A.C. Wante & Zn., Breezand

‘Structureel veel water’ In het Noordelijk Zandgebied spreken we Joost Wante van bloembollenkwekerij A.C. Wante & Zn. aan de Molenvaart in Breezand. “Wij kweken in totaal zo’n 34 hectare bloembollen in de Anna Paulownapolder, Julianadorp en ’t Zand. Daarbij gaat het om 13 hectare tulpen, 5,5 hectare narcis, 3,5 hectare oxalis, 1,5 hectare krokus, en 11 hectare bijzondere bolgewassen”, beschrijft Joost de kraam. Het planten van de voorjaarsgewassen start op de kwekerij van Wante traditioneel in de eerste week van oktober. “Dat hebben we ook dit jaar aangehouden. Het begon heel goed, het weer werkte prima mee… totdat het flink begon te regenen. We hebben hier de laatste weken structureel last van veel water.” Voor het plantwerk betekent dit: hollen of stilstaan, ervaart Joost. “Je kunt eigenlijk niks meer plannen, je moet het gewoon per moment bekijken. In elk geval kun je niet ver vooruit kijken. Vandaag viel het weer bijvoorbeeld tegen, we kregen meer regen dan we hadden verwacht. Toch hopen we onze planning wel te halen: eind november moeten alle bollen in de grond zitten. Dat redden we wel, we zitten ondanks het weer toch redelijk op schema.” Ondertussen gaat het rooiwerk ook gewoon door, dat loopt op het moment van het interview door het planten heen. “We hebben nog zo’n 2 hectare te gaan en dan is ook dat werk afgerond.” Het beplantingsplan is in grote lijnen hetzelfde als vorig jaar. “Dus: we krimpen niet en we breiden niet uit. Dat is een bewuste keuze, we willen ons namelijk focussen op kwaliteitsverbetering. Dat betekent dat we een aantal oude soorten – zoals Fashion – langzamerhand gaan afbouwen om deze te vervangen door nieuwe soorten zoals Lady Chantal en Anfield. Zo willen we langzamerhand onze kraam gaan vernieuwen.” Over de huidi26 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

ge marktontwikkelingen is Joost ‘niet ontevreden’. “Qua bijgoed was het vrij rustig, maar tulp loopt bijvoorbeeld aardig. Het is even afwachten wat de bloemenprijzen gaan doen, maar wij zien het seizoen wel positief tegemoet. Ik durf het bijna niet te zeggen, want we hebben het al eens eerder gedacht, maar het lijkt erop dat we langzamerhand uit het dal klimmen.”

‘Het is even afwachten wat de bloemenprijzen gaan doen, maar wij zien het seizoen wel positief tegemoet’ Arie Vriend, Vriend Flower Bulbs BV, Sijbekarspel

‘Keurig op tijd klaar’ Vriend Flower Bulbs BV in het West-Friese Sijbekarspel teelt 30 hectare tulpen en 30 hectare sjalotten in Sijbekarspel en 3 hectare Itoh pioenen in Friesland. Arie Vriend – die het bedrijf runt met zijn broer Jack – kijkt ‘niet ontevreden’ terug op het plantseizoen. “Wij zijn rond half oktober begonnen en die eerste week viel het wel mee met het weer. Later kwam er alsnog heel wat water, maar we hebben er aardig omheen kunnen werken. Gemiddeld plantten we zo’n 2,5 hectare per dag. Afgelopen zaterdag (16 november, red.) hebben we de laatste bollen geplant, dus we zijn keurig op tijd klaar.” Op de West-Friese klei is nettenteelt een voor de hand liggende keuze. Dat geldt ook voor Vriend Flower Bulbs. “Wij werken nog op de ouderwetse manier, met buisnet. Daar kiezen wij voor omdat we veel kleine partijtjes hebben: op 5 hectare telen wij zo’n honderd soor-

ten. Die rooien we naar boven, daar laten we ze even liggen om ze later binnen te halen. Op deze manier kunnen we het werk wat spreiden en hoeft niet alles in een keer te gebeuren.” Het teeltplan kent geen ingrijpende wijzigingen in het nieuwe seizoen, in elk geval niet qua omvang. “We blijven globaal dezelfde oppervlakte telen, we hebben iets minder geplant. Het teeltplan is optimaal afgestemd op wat we kunnen verwerken en bewaren. Als we zouden gaan uitbreiden, moeten we investeren. Aangezien wij nog geen opvolgers hebben, is dat geen optie.” Vriend Flower Bulbs is wel nadrukkelijk bezig met vernieuwing van de kraam. “We veredelen zelf en kopen ook geregeld nieuwe soorten in. Daarbij gaat het om wat zwaardere soorten, zoals Snowboard. In 2015 komen we op de markt met de eerste virusvrije gele tulp, genaamd Novisun.” De voornaamste afzetmarkt voor Vriend Flower Bulbs is de broeierij. Arie heeft dan ook redelijk goede verwachtingen voor het komende seizoen. “De laatste twee jaar trekt de markt redelijk aan. Helaas zal het seizoen nu wat later beginnen omdat we door het weer vertraging hebben opgelopen. Het is even afwachten wat dat voor de prijs doet, maar wij merken wel dat er veel vraag is. Vooral de belangstelling voor nieuwe soorten is groot, en daar zitten wij goed in, dus we hebben goede hoop voor de toekomst.” Pieter Mulder, Mulder Tulips, Rutten

‘Het is mooi gegaan’ Bloembollenkwekerij Mulder Tulips in Rutten teelt 80 hectare tulpen en 5 hectare narcissen op de lichte zavelgronden van de Noordoostpolder. “We zijn eind september al begonnen met het planten van de narcissen”, vertelt Pieter Mulder. “Die zaten dus mooi op tijd in de grond. Op 10 oktober startten we met het planten van de tulpen, dat doen we meestal rond die periode. Daarna volgde een regenperiode en hebben we een dag of tien niet kunnen planten, maar dat was geen probleem. We hadden tijd genoeg, dus we hebben het betere weer rustig afgewacht. Alles bij elkaar denk ik dat wij veel geluk hebben gehad, het was hier niet zo nat als in andere regio’s.” Daar komt bij dat Mulder Tulips dit jaar de hand heeft kunnen leggen op een paar bijzonder goede percelen, vertelt Pieter. “Dat zijn nieuwe kavels met mooie, verse grond. Daar zijn we specifiek naar op zoek gegaan in verband met de zuurgevoelige soorten waarmee wij werken. Aanvankelijk waren we bang dat we te weinig grond zouden hebben, er is namelijk een enorme grondhonger in de NOP, maar dat pakte gelukkig goed uit.” Het planten op zich ging voorspoedig, per dag wist Mulder Tulips zo’n 3

Resumé Na een redelijk mooie zomer, leek zich een probleemloos plantseizoen voor ons uit te strekken. En toen was daar opeens die lang aanhoudende regen. Daar hebben kwekers in de verschillende regio’s wel wat last van ondervonden. De Noordoostpolder lijkt de minste overlast te hebben ervaren. Uiteindelijk zullen toch alle bloembollen weer op tijd in de grond zitten. BloembollenVisie maakte een rondgang langs de diverse regio’s om een beeld te krijgen van de stand van plantzaken op dit moment.

tot 4 hectare te verwerken. Op het moment van het interview is er nog slechts een plantdag te gaan en dan zitten alle tulpen in de grond. “Het is mooi gegaan.” Het beplantingsplan kent geen wijzigingen. “Wij zoeken het vooral in de vernieuwing van ons assortiment en soorten die optimaal renderen. Zo breiden we uit in Tom-

pouce en Match en nemen we afscheid van Full House omdat die onvoldoende presteert.” De bollen van Mulder Tulips ‘gaan alle kanten op’, zowel naar de broeierij als naar de export. “Deze grond maakt de bollen geschikt voor elke markt.” Pieter is ‘positief gestemd’ over het aanstaande seizoen. “De bloemenprijzen

waren het afgelopen seizoen prima, de broeierij heeft best goed gedraaid en dat is ook positief voor ons. Het is jammer dat de tulpen dit seizoen laat zijn waardoor we een deel van de markt gaan missen, maar de sfeer is erg tulpen minded en de stemming is goed. Ik heb er wel vertrouwen in.” 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

WATERKWALITEIT

‘Geen keuken vol met middelen’ Waterkwaliteit staat hoog op de agenda van Syngenta en dat is niet zonder reden. In het kader van het project ‘Schoon erf, schone sloot’ spreken we voor deze serie Jan Bouwman, manager duurzame landen tuinbouw van Syngenta. De kern van zijn boodschap is zo helder als hij hoopt dat het water ook wordt; ‘middelen horen niet thuis in het oppervlaktewater.’ Hoe dat voor elkaar te krijgen is in ieder geval door samen te werken. Dit project is een stap in de juiste richting. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

S

yngenta is al enkele jaren betrokken bij projecten die zich richten op een betere waterkwaliteit. Zo ook met dit project: ‘Schoon erf, schone sloot.’ Jan Bouwman: “Het waterprobleem staat bij Syngenta hoog op de agenda. In Nederland hebben we zo’n 350 duizend kilometer sloot waarvan een deel grenst aan bedrijven. Van dat water wordt veel oppervlaktewater gebruikt voor de bereiding van drinkwater en dat moet dus schoon zijn. Tussen 2000 en 2010 is de kwaliteit al met 85 procent verbeterd maar dat moet nog beter. Ik maak me grote zorgen hierom. Alle gegevens zijn op internet te vinden, waardoor iedereen kan zien dat er overschrijdingen worden gevonden en waar. Daarom moeten we allemaal een tandje bijzetten om de overschrijdingen te verminderen. Ik vraag me af of kwekers zich voldoende bewust zijn van het probleem.”

maken probeert Syngenta daar waar mogelijk voorlichting te geven. Dat kan op bijeenkomsten voor verlenging van de spuitlicentie maar ook door hun distributeurs goede voorlichting te geven. “Wij overleggen met regelmaat met onze distributeurs over hoe middelen het beste gebruikt kunnen worden en hoe erf emissie te voorkomen. Zij verkopen het niet alleen maar geven ook een spuitadvies aan kwekers.

Het project ‘Schoon erf, schone sloot’ onderzoekt emissie op bedrijven. Het doel van dit project is om de emissie te verminderen door kwekers bewust te maken van het probleem en zo het water schoner te krijgen en te houden.

Als kwekers de middelen zorgvuldig gebruiken is er namelijk niks aan de hand.”

MIDDELENPAKKET Het probleem ligt volgens Bouwman bij iedereen en daarom is het samenwerken noodzakelijk. “Niet alleen wij hebben er wat aan als het middel blijft toegelaten, maar ook kwekers hebben baat bij een breed middelenpakket want er zijn er niet zo veel meer .” Hij benadrukt dat met het feit dat er niet voor elk middel dat wordt teruggetrokken een nieuw middel voorhanden is. “Niet de hele keuken van Syngenta bestaat uit middelen voor de bollensector. Het is een spin-off van andere middelen die we ontwikkelen voor grote markten zoals graan en aardappels. Mocht er iets zijn dat goed werkt voor de bollenteelt, dan komt het ook voor kwekers op de markt, maar we ontwikkelen niet expliciet gewasbeschermingsmiddelen voor de bollenteelt. We moeten de krenten uit de pap halen. Dat gegeven samen met steeds scherpere eisen van hogerhand maakt het moeilijker om een toelating te verkrijgen, terwijl de vraag naar middelen blijft bestaan.” Het probleem bestaat al langer, maar herhalen van de boodschap en er nu echt werk van maken is volgens Bouwman absoluut noodzakelijk. “Nogmaals, we moeten met zijn allen ervoor zorgen dat het water schoner wordt. Als iedereen daaraan meewerkt en de noodzaak inziet hebben we daar allemaal profijt van.”

AANPAKKEN Met het middel Actellic loopt het volgens Bouwman niet goed af. “Begin 2014 is het einde oefening. We hopen op een verlenging tot 1 april om lelieseizoen te overbruggen. We hebben hierover veel contact met het Ctgb, maar als zij iets te vaak een stof in het water vinden en daar geen verandering in zien, is dat voor hen reden genoeg om het middel in te trekken en terecht. Uit de vorige pilot bleek dat er veel middelen door ontluchten, condenswater en koelwater in het milieu terecht komen. Ook de werkzaamheden op het erf kunnen bijdragen aan emissie. Daar moeten we van leren en het oplossen. Zo’n vijftig procent van de gevonden middelen in sloten komt namelijk van het erf. Dat is aanzienlijk en dat kunnen we ook aanpakken. Op het land is het lastiger omdat kwekers soms moeten spuiten. Ook wel eens terwijl het hard waait.” Om de kwekers bewust te 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Jan Bouwman: ‘We moeten allemaal een tandje bijzetten’

WERELDBOL

Hyacinthaceae uit zuidelijk Afrika opnieuw ingedeeld In de afgelopen maanden heb ik u meegenomen in de geschiedenis van het verzamelen van en het geven van namen aan planten. Dan is het een logische stap naar de namen van bolgewassen zelf. In deze serie van twaalf artikelen van De Wereldbol sta ik stil bij namen die leiden tot discussies en vragen. ‘Waarom is het Hippeastrum en niet Amaryllis?’ ‘Waarom Zantedeschia in plaats van Calla?’

velen. Het geeft een mooi kijkje in de taxonomische keuken. Manning geeft aan dat het nodig is om dit deel van de familie der Hyacinthaceae op de schop te nemen. De familie wordt gepresenteerd als een natuurlijke groep, terwijl de verwantschappen tussen de geslachten niet altijd geheel duidelijk zijn. Linnaeus beschrijft het geslacht Ornithogalum mede op basis van kenmerken van de bloem: zes gelijke bloembladen, wit van kleur, zonder tekening op de bloembladen. Ook beschrijft hij het geslacht Albuca: drie buitenste bloembladen en drie meer naar binnen staande bloembladen, met op ieder bloemblad over het midden een veelal groene streep. Dit lijkt eenduidig, maar kijk eens naar Ornithogalum longibracteatum: zes gelijke wit gekleurde bloembladen, maar wel met een groene streep op de zes bloembladen. Een tussenvorm, en het is niet de enige.

VIER GESLACHTEN

Ornithogalum longibracteatum Tekst en fotografie: Peter Knippels

T

oen ik het artikel ‘A revised generic synopsis of Hyacinthaceae in sub-Saharan Africa, including new combinations and the new tribe Pseudoprospereae’, van John Manning, Peter Goldblatt en Michael Fay uit 2004 had gelezen was mijn eerst gedachte ‘dit accepteer ik niet!’ Ik vind het allemaal nog steeds niets, maar ik kan er niets aan doen. Berusting rest. De resultaten van de revisie van de Hyacinthaceae uit zuidelijk Afrika op een rijtje. • Voor de geslachten Bowiea, Drimia, Eucomis en Veltheimia verandert er niets. Er worden geen soorten aan toegevoegd, evenmin er vanaf gehaald; • In de revisie zijn de geslachten Drimiopsis en Resnova opgenomen in Ledebouria, Whiteheadia is opgenomen in Massonia, en Polyxena valt nu onder Lachenalia. Gelukkig hebben de heren taxonomen de soortaanduidingen (bijna) niet veranderd;

• Manning, Goldblatt en Fay nemen ook de subfamilie Ornithogaloideae onder handen. Het gaat om vijftien geslachten, met als meest bekende Galtonia, Dipcadi en Albuca en Ornithogalum. De heren pakken het voortvarend aan. Op basis van DNA-analyses en bepaling van verwantschap tussen enkele tientallen soorten komen ze tot een duidelijke conclusie: de vijftien geslachten samenvoegen in Ornithogalum. Dat vraagt om een tegenreactie.

KIJKJE IN DE KEUKEN De tegenreactie komt van een van de schrijvers van het artikel uit 2004: John Manning. In Bulletin 58 (2010) van The Indigenous Bulb Association of South Africa schrijft hij een uitgebreid artikel over de geschiedenis van de naamgeving van de subfamilie Ornithogaloideae: ‘A new Classification of the Ornithogaloids, or Where have all those Chincks gone?’ In dit artikel heroverweegt hij de samenvoegingen uit 2004. Ik kan het artikel van harte aanbe-

In hun oorspronkelijke analyse hebben Manning, Goldblatt en Fay het DNA van veertig soorten geanalyseerd en de verwantschap ertussen bepaald. Later zijn dertig soorten aanvullend geanalyseerd. De resultaten van deze aanvullende analyses leiden tot een nuancering van de zienswijze uit 2004. Manning erkent vier geslachten: Ornithogalum, Albuca, Pseudogaltonia en Dipcadi. Voor Pseudogaltonia en Dipcadi betekent het terug naar de situatie van 1998. Pseudogaltonia omvat twee soorten en komt voor in Richtersveld, Namibië en Botswana. Dipcadi bestaat uit 26 soorten die hun habitat hebben in Afrika, Madagascar, Socotra, India en het Middellandsezeegebied.

WEL OF GEEN STREEP De grootste verandering is bij Ornithogalum en Albuca. Manning komt tot de conclusie dat verschillende soorten Ornithogalum tot Albuca gerekend moeten worden. Een verschuiving van indeling op basis van DNA naar morfologische kenmerken. De verwantschap is bepaald op DNA-niveau, maar de karakterisering vindt plaats aan de hand van morfologische kenmerken. Manning komt uit op 110-140 soorten Albuca en 160 soorten Ornithogalum. Belangrijkste verschil tussen de twee geslachten is dat Ornithogalum bestaat uit witbloeiende soorten waarbij de bloembladen vrij staan en niet vergroeid zijn. Bij Albuca zijn de bloembladen vrijstaand of aan de basis vergroeid met op elk bloemblad een groene of bruine streep over het midden. 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

KEUKENHOF

Keukenhof vernieuwt beukenlaan In drie weken tijd heeft de karakteristieke beukenlaan van Internationale Bloemententoonstelling Keukenhof een metamorfose ondergaan. De 34 oude beuken zijn vervangen door 42 nieuwe. Een strak georganiseerde operatie, aldus manager parkbeheer Henk de Mooij. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas, Keukenhof

A

l enkele jaren was de beukenlaan onderwerp van gesprek bij de Internationale Bloemententoonstelling Keukenhof. En eigenlijk al meer dan dat. Het stichtingsbestuur besefte dat de kwaliteit van de beukenlaan, die eigenlijk een beukensingel is, steeds verder achteruit ging. Van de oorspronkelijk 47 exemplaren waren er nog maar 34 over. De overige dertien waren de afgelopen jaren al verdwenen, onder meer door de honingzwam. Op basis van deskundig onderzoek begreep het bestuur dat de gezondheid van de bijna tweehonderd jaar oude beuken eerder af dan toe zou nemen. Reden om in ieder geval al in 2007 bij het Duitse boomkweekbedrijf Lappen 42 beuken van veertig jaar oud te reserveren. De bomen zijn inmid-

dels twaalf tot vijftien meter hoog en hebben een omtrek van een meter. Voorafgaand aan het proces zijn alle vergunningen verleend en diverse onderzoeken uitgevoerd. Ook is zorgvuldig nagegaan of de vleermuizen een nieuw onderkomen elders op het park hebben gevonden. Daartoe zijn enkele tientallen vleermuiskasten opgehangen.

HOLLE STAMMEN Half november is gestart met het weghalen van de 34 beuken. Manager parkbeheer Henk de Mooij spreekt van een bijzondere opdracht. “Het gebeurt maar heel weinig dat zich zo’n opdracht voordoet. Binnen enkele dagen waren de beuken weg. Wat we al wisten zagen we nu ook echt: een heel aantal stammen was hol van binnen. Eentje was in een ver verleden zelfs met beton gevuld. Daar waren de zagers niet zo blij mee.”

Binnen een paar dagen zijn de beuken door boomverzorgingsbedrijf Mense vakkundig weggehaald De week na het weghalen zijn de stobben verwijderd en is er veel grond weggehaald. “Juist omdat een aantal bomen was aangetast door zwammen moeten we zorgen voor schone grond. We willen de bezoekers nog heel lang laten genieten van de nieuwe beuken.” Begin december worden de nieuwe beuken geplant. Daarna is er nog voldoende tijd om de bollen te planten. “We hebben uitgerekend dat het allemaal moet lukken. We streven er naar om voor Kerstmis klaar te zijn.”

UNIFORM

Henk de Mooij: ‘Een aantal beuken bleek hol van binnen te zijn’ 30 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Aanvankelijk was er het plan om het karwei in twee jaar uit te voeren. Daar is van af gezien, omdat daardoor geen uniforme singel ontstaat. Dit is gebeurd op advies van landschapsarchitect en Zocherspecialist Michael van Gessel. Met de herinplant is het gebied nog niet klaar, legt De Mooij uit. Na het volgende seizoen gaan we de bosrand ten westen van de beukensingel opnieuw inrichten. Er komt een meanderend pad in te liggen, dat voor het 66e seizoen klaar moet zijn.”

CNB ACTUEEL

Lelieseizoen koelen preparatiebedrijf CNB van start Bij het koelen preparatiebedrijf van CNB in Bovenkarspel is de leliedrukte begonnen. Dat is een paar weken later dan normaal, maar zowel de Franse Longi’s als de Nederlandse Aziaten en LA’s hebben duidelijk te lijden gehad van het koude voorjaar en de late zomer. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

V

olgens salesmanager Jos Duin valt uit de eerste oogstmeldingen af te leiden dat de opbrengsten bij de Aziaten en LA’s wat minder zijn. Over de Orientals valt nog niet veel te zeggen, want daar moet het rooiseizoen nog beginnen. Voor het koelen preparatiebedrijf betekent een en ander, dat er door de kleinere maatvorming wat minder bakken lelies binnen zullen komen dan waarop gerekend is. Jos Duin: “Op zich ziet de orderportefeuille bij het KPB er goed uit. De kwaliteit van de lelies laat overigens tot nu toe weinig te wensen over. Bij het KPB zijn enkele partijen met waterschade binnengekomen, maar ook prachtig mooie en gezonde partijen.”

AANDEEL Het grootste aandeel in de lelieverwerking bij het KPB vormt het inpakken en bewaren. Daarbij speelt de PlAMV-problematiek een belangrijke rol. “De maatregelen die wij in dat kader hebben genomen -en die in lijn zijn met de resultaten van het onderzoek- hebben tot gevolg dat we bij de binnengekomen partijen een wachttijd aanhouden van vijf dagen teneinde de wondjes te laten helen die ontstaan zijn bij het rooien, verwerken en transporteren van de bollen. Vervolgens worden de bollen -indien gewenst- in de wastrommel exportschoon gespoeld en na een wachtperiode van 5 dagen aansluitend ingepakt en opgeslagen. Tegelijkertijd vindt er gedurende een aantal weken een suikermeting plaats teneinde het juiste invriesmoment te kunnen bepalen. Daarna worden de bollen gesplitst voor de norma-

Het inpakken van lelies volgens de Ultra Mist-methode vindt bij de kwekerij steeds meer gehoor le bewaring en/of de ULO-bewaring. Aan de hand van de gegevens van de kwekerij bepalen we de omvang van het ULO-volume. Naast het inpakken en bewaren bestaat bij het KPB de mogelijkheid cellen te huren voor de plantgoedbewaring van lelies en de schubbollen.”

SPEERPUNT Belangrijk item om zich te onderscheiden is voor het koelen preparatiebedrijf van CNB de Ultra Mist®-bewaring, waarmee een aantal jaren uitgebreide proeven zijn genomen. Jos Duin: “Met name bij de Aziaten en LA’s boeken we bij de Ultra Mist®-bewaring inmiddels goede resultaten. De kwekerij reageert enthousiast en laat de bewaring opschalen. Het toepassen van de Ultra Mist-methode betekent -afhankelijk van maat en soort- 25 procent meer bollen in de kist. Tel dus maar uit welke besparing je kunt realiseren in het traject kweker/broeier. Je hebt minder kratten nodig, minder handling, minder transport (een besparing van 1 op 4 vrachtwagens), minder ruimte en dus ook bewaarkosten.”

ORIENTALS Volgens het KPB zijn met de Ultra Mist-methode ook goede resultaten te behalen bij de Oriental-bewaring, maar is men daar in het hele proces nog aan het ‘fine tunen’. Jos Duin: “Daar zitten met name in het belangrijke traject na de Ultra Mist-bewaring tot aan het opplanten

nog wat vraagtekens. Aangezien we bij deze methode niet met finnpeat werken is de grote vraag wat het beste ontdooitraject is. Bij welke temperatuur kun je het beste ontdooien, hoe lang moet je daar over doen et cetera. Bij dit soort vragen komt het aan op details en dat zijn we nog aan het uitzoeken. Over het algemeen kun je echter stellen dat het er goed uitziet, zeker voor de korte bewaring, dat wil zeggen tot juli/augustus. De proeven die we nog aan het nemen zijn hebben vooral betrekking op lelies voor de lange bewaring. Overigens zal in januari een door het KPB te organiseren openmiddag gehouden worden over de uitgebreide proeven met de Ultra Mist®-bewaring die bij Proeftuin Zwaagdijk worden uitgevoerd.”

ORDERPORTEFEUILLE Of het voor het koelen preparatiebedrijf van CNB een goed lelieseizoen zal worden valt op dit moment nog niet aan te geven. Jos Duin: “Nogmaals, onze orderportefeuille ziet er goed uit en ik verwacht in de ULO-bewaring van Orientals een toename. Daarmee worden nog steeds goede resultaten geboekt. We beginnen dit lelieseizoen met alles wat later en het hangt voor een belangrijk deel van de oogst af of het een goed of slecht lelieseizoen gaat worden. Toch ziet onze bezettingsgraad er niet slecht uit en valt te verwachten dat we als koelen preparatiebedrijf een goed jaar tegemoet gaan.” 29 november 2013VISIE 31

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0228-583821 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0228-583998 0252-431277 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-413842 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Peter Laan Paul Peters Marcel Nijssen Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Manager bemiddeling Salesmanager Kwekersverenigingen Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen

TELEFOON CNB 0252-431302 0252-431493 0252-431343 0252-431129 0252-431123

MOBIEL 06-53731553 06-20411035 06-10311972 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Manager Bovenkarspel Commerciele binnendienst Salesmanager Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530175 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-10318703 06-23960145 06-53940502

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Erik Lamers Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD ANNA PAULOWNAtIBWFSTUVMQFOMBOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJ HSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG IFEFOUPUJOPWFSMFH CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOE HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH DEN HELDERtIBFFSTUFLMBT[BOEHSPOE UVMQFO JSJTTFO OBSDJTTFOFOFWFOU;BOUFEF TDIJB WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HAARLEMMERMEERtIB[BOEHSPOE DBMMBT EBIMJBT WBTUFQMBOUFO WBOBGNBBSU UPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM UFO EJSFDUCFTDIJLCBBS LIMMENt IB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO EJSFDUCFTDIJLCBBSUPUJOPWFSMFH LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFS TFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEF SFKBSFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEF TDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM UFO UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO NFEJPPLUPCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN2[BOE HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE OBSDJTTFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGKBOVBSJUPUJO PWFSMFH 34 VISIE29 november 2013

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EBIMJBTPGCMPFNFO IFEFOUPUJOPWFSMFH REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFS CPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU OBKBBSCFTDIJLCBBS VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE EBIMJBTPG BOEFSF[PNFSUFFMU IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFOPG BOEFSFUFFMU IFEFOUPUBVHVTUVT VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEMBOE UVMQFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTF WBOBGOPWFNCFSUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFUFFM UFO QFSJPEFKBBS WBOBGIFEFOUPUJOPWFS MFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBO UFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO KASRUIMTE LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO LISSEtN¤CSPFJSVJNUF CPMCMPFNFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS LISSEtN¤LBTSVJNUF WPMMFHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS 2014 LISSEtN¤LBTSVJNUFNFUTDIVVS EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGEJSFDUUPUJO PWFSMFH ZWAAGDIJKtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGJOPWFSMFH CELRUIMTE LISSEtN2LPFMDFM¡$ WPPSEJWFSTFQSP EVDUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS HILLEGOMtN2LPFMWSJFTDFMMFO

EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFS MFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2LPFMWSJFT DFM UPU¡$ EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFO UPUOPWFNCFS BEDRIJVEN LISSEtN2LBOUPPS LFVLFOFOUPJMFUFO PQTMBHSVJNUFPQEFCFHBOFHSPOE WBOBG IFEFO LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFM MFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FWFOUVFFM NFUDFMSVJNUF WBOBGJOPWFSMFH NIEUW VENNEPtN2CFESJKGTSVJNUF IBM

WPPSTDIPOFPQTMBH WPPSNFFSEF SFKBSFO VRAAG ANDIJK FPLNtDBIB[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO MEDEMBLIKLNtIB[BWFM[BOELMFJ HSPOE LPPM DBNBBSUUNFJOEOPWFN CFS BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO WBOBGNFJUPUEFDFNCFS FWUBGEFL BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO EFFMWSPFH EFFMWPPSBGEFL BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEK tDBIB[BOEHSPOE QJPF OFO WBOBGJOPWFSMFH HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF [BWFM QJPFOFO WBOBGIFEFOWPPSNFFSEF SFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFN LPPM UFFMUTFJ[PFO ZIJPEtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBT SVJNUF POWFSXBSNE

TJFSUFFMUWFSEFMJOH NBYJNBBMKBBS NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBT SVJNUF POWFSXBSNE

QMBOUFOPQLXFFL WBO BGKBOVBSJWPPSNFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG/BOLLENSTREEKt N2LBTSVJNUF POWFSXBSNE TJFSHSBT BQSJM UNPLUPCFS VRAAG SCHUURRUIMTE VOORHOUT/LISSE FPtN¤TDIVVS SVJNUFNFULPFMDFMMFO MFMJFWFSXFSLJOH WPPS NFFSEFSFKBSFO WEILAND WESTELIJK ZUID HOLLANDtIBXFJ MBOE WFFUFFMU FFOPGNFFSEFSFKBSFO

BOLBLOEMENNIEUWS

Informatie in een veranderde wereld Een veertiendaagse rubriek met nieuwtjes van het bolbloemenfront. Tekst: Piet Kralt hoofdredacteur FloraHolland Magazine Fotografie: PR

V

elen van u is het waarschijnlijk niet eens opgevallen, want de pilot ging over chrysanten en niet over tulpen, hyacinten, lelies of narcissen. Toch was het een belangrijke pilot. Drie weken lang gaven we bij het veilen van chrysanten in Aalsmeer geen plaatnummer in het klokfront weer. De pilot ging uit van de veronderstelling, dat mensen geneigd zijn elkaar te volgen. Aan de veilingklok zien we dat als een bepaalde koper heeft gedrukt, de rest volgt. Niet optimaal voor de prijsvorming, dachten wij. Ook niet leuk voor die goed geïnformeerde kopers, die door wat minder goed geïnformeerde collega’s werden nageaapt. Zoals FloraHolland gebruikelijk is te doen, zijn de uitkomsten van de pilot geanalyseerd door wetenschappers van de Erasmus Universiteit. Niet omdat wij zelf geen verstand van veilen hebben, maar omdat we willen vermijden, dat we ons laten leiden door onze eigen vooroordelen. Uit die analyse bleek, dat het weglaten van het kopersplaatsnummer uit het klokfront positieve prijseffecten had. Maar in zulke gevallen moet je niet over één nacht ijs gaan. De pilot wordt dus met andere producten herhaald en dan volgt er wellicht een beslissing.

DE LIJSTEN IN HET BRIEVENHOK Ik vertel u dit, omdat we hier zien, dat we tegenwoordig in de keten anders met informatie omgaan dan vroeger. Ooit kwamen zo ongeveer alle bloemen- en plantentransacties via de veilingklok tot stand. Nu niet meer. Dat heeft consequenties voor hoe wij met informatie omgaan. Ook FloraHolland heeft haar informatiebeleid aangepast. Dat heeft er onder meer toe geleid, dat de lijsten van de gemiddelde prijzen niet meer zo maar in het brievenhok hangen. Omdat dit voor veel kwekers een belangrijke informatiebron was, begrijp ik de commotie daarover. Maar je moet de zaak ook willen zien in het perspectief van een veranderende keten. Want inderdaad, lang niet meer elke transactie verloopt nog via de klok. Kwekers en kopers sluiten transacties af. Vaak zijn die zo groot of opvallend, dat ze voor insiders gemakkelijk herleidbaar zijn. Zodat uw concurrent precies weet voor welke prijs u met klant Y de deal hebt gemaakt. Handig voor die concurrent, want dan weet hij precies met welke prijs hij u kan onderbieden. En dat is natuurlijk niet goed voor de prijsvorming, waarvoor wij als veilingcoöperatie zeggen in de weer te zijn. Toen de klok nog allesbepalend was in de afzet, was bescherming van informatie minder belangrijk. U zat allemaal in hetzelfde schuitje, want in feite ‘maakte de klok de transactie’. U kon dus weinig voordeel doen met al die prijsinformatie. Nu kunt u dat wel, want u maakt zelf uw transactie. Maar de veiling wil een level playing field voor haar leden zijn en dat kan het best door bepaalde soorten informatie achter te houden. Is dat

leuk? Nou, misschien wel niet echt. De bloemenprijzen zijn behalve een mooi gespreksonderwerp ook een aspect van de aansturing van uw bedrijf. U zult uw beeld van de markt dus op een andere manier moeten maken. Misschien wel met uw eigen prijsinformatie of met die van gelijkgestemde collega’s met wie u samenwerkt. Ik zie de verandering in de manier waarop wij met informatie omgaan ook in breder verband. De openheid, zoals we die kenden in de studieclubs, is ook niet meer wat hij vroeger was. De belangen zijn nu eenmaal groter geworden. Er zijn klanten, die u graag aan u wilt binden. Het delen van informatie met concurrenten is daarvoor niet het meest effectieve middel. Daarmee is gelijk een ander hoog woord eruit. Collega’s zijn (soms) concurrenten. Misschien kunt u prima met die collega opschieten. Misschien gebruikt u samen dezelfde loonploeger, bank of veiling. Maar als het op het afsluiten van de deal aan komt, kan het u of hij zijn. Mag u raden voor wie u kiest.

WEINIG SCHOKKEND Om het dan toch nog maar even over de markt te hebben. Het is allemaal niet buitengewoon schokkend wat er momenteel gebeurt. De aanvoer ligt iets onder het niveau van vorig jaar, de prijzen liggen er iets boven. De weekomzetten bewegen zich op het niveau van 2012. Verder is vermeldenswaard dat de tulpen en de lelies het redelijk doen, maar niet veel beter dan dat. We mogen hopen, dat we dat kleine omzetplusje aan het eind van het jaar over de streep trekken. Daar moeten we dan maar tevreden mee zijn.


VRAAG EN AANBOD

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 MAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG SNIJBLOEMEN, OOGST 2013-’14

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken Paeonia kleur / soorten, oude snijhoeken AANBOD 2013

5.000 3.000 4.500 3.500 1.000 7.500 2.500 4.000 1.250 1.000 2.000

Alchemilla robustica Achillea Parkers Variety Aster Ann Leys Astilbe op kleur Astilbe Amerika Astilbe Amethyst Astilbe Brautschleier Astilbe Detschland Astilbe Diamant Astilbe Europa Astilbe Erika Astilbe Gladstone Astilbe Hennie Graafland Astilbe Peach Blossom Astilbe Rheinland


1e 1e stekken 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op

3.000

Astilbe Washington 2-3, 4-op andere soorten op aanvraag 10.000 Astrantia Abbey Road ® 2e 5.000 Astrantia Abbey Road ® 1e 150 m2 Chelone Oblique 3 jarige hoek 5.000 Dicentra spectabilis 1-2 neus 10.000 Dicentra spectabilis 2-3 neus 15.000 Dicentra spectabilis 3-5 neus 15.000 Dicentra spectabilis 4-op neus 5.000 Dicentra Alba 3-5 neus 5.000 Dicentra Alba 4-op neus 5.000 Dicentra Valentine® 2-3 neus 4.000 Dicentra Valentine® 4-op neus 6.000 Epemedium rubrum 1e 6.000 Epemedium Frohleiten 1e 7.500 Epemedium Lilafee 1e 500 Epemedium Orange Queen 1e 500 Epemedium grandiflorum 1e 5.000 Epemedium sulphureum 1e 600 Eucomis Sparkling Burgundy 18-op 1.500 Eucomis Octopus 12-op Gentiana Blue Magic® potteelt Gentiana Marsha® snij/potteelt Gentiana White Magic® potteelt Gentiana Purple Sensation® snij Gentiana Diva® nieuw snij op aanvraag Helleborus niger 1-2 neus op aanvraag Helleborus niger 2 neus 5.000 Liriope Ingwersen 1e of P-9 2.000 Liriope Gold Banded 1e 150 mtr Lysimachia 2 jr. hoek Ophiopogon Niger 1e of P-9 Ophiopogon Minor 1e of P-9 Ophiopogon planiscapis tray 84 2.000 Paeonia Alba Plena 3-5 neus 4.000 Paeonia Boule de Neige 3-5 neus 1.500 Paeonia Coral Sunset 3-5 neus 1.500 Paeonia Duchesse de Nemours 3-5 neus 500 Paeonia Elsa Sass 3-5 neus 2.000 Paeonia Festiva Maxima 2-3 neus 2.000 Paeonia Festiva Maxima 3-5 neus 4.500 Paeonia Hanry Bockstoyce 2-3 neus 5.000 Paeonia Karl Rosenfield 3-5 neus 1.000 Paeonia Primavere 2-3 neus 5.000 Paeonia Red Charm 2-3 neus 5.000 Paeonia Shirley Temple 2-3 neus 2.000 Phlox Rembrandt 2 jr. ongedeeld 1.500 Phlox Bright Eyes 2 jr. ongedeeld 10.000 Phlox Bright Eyes 1e 10.000 Phlox Rembrandt 1e 10.000 Phlox Dusterlohe 1e 20.000 Phlox gemengd 1e op aanvraag Solidago Strahlenkrone 2 jr. ongedeeld 1.000 Tradescantia Perrines Pink 1e 15.000 Tradescantia Sweet Kate 1e AANBOD 2014

5.000

Agapanthus Duivenbrugge White snijbloem, de beste witte

2.000 3.000 2.000 5.000 10.000 500 3.000

Paeonia Dauntless Paeonia Dr. A. Flemming Paeonia Miss America Paeonia Red Grace Paeonia Sarah Bernhard Paeonia Solange Paeonia Duchess de Nemours

3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus

VRAAG EN AANBOD

Fust: VHM kratten; VML kratten; Leliekratten LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 RICHARD WALKIER T: 0252431216 T: 0622999229 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2013 1E GROOTTE

Akita Apache Blauw Arnhem Autumn Fairy Bantling Boy Scout Brindisii Colorfull Investment Diana’s Memory Diva Duet El Paso Excentrique Explosion Fangio Fernridge Painted Lady Fiorentina® Fire and Ice ® Floyd’s Heatwave Holland Festival Ilana’s Dream Jamaica Jan van Schaffelaar Jeanne d’Arc Jowey Gipsy Jura Kelvin Floodlight Lilac Bull Little Beeswings Lovelife ® Lucky Stripes Maldiva

Menorca Mero Star Nita Nuit d’Ete Onesta Orange Nugget Painted Girl Painted Madam Park Record Penelope Petra’s Wedding Pink Magic ® Potluck Preference Purple Diamond Purple Haze Red Pygmy Rosella Sir Alf Ramsey Snoho Diana Soulmate Sunset Tropical Sunshine Superblack Tahiti Sunrise Thomas A Edison Verdi Viking White Onesta Wittem Wittemans Best Yellow Investment Yellow Sneezy

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN RENÉ KOORDES

T: 0252431303 T: 0252431390

M: 0612 296 820 M: 0620 611 028

RENÉ VAN MARREWIJK RICHARD WALKIER

T: 0252431304 T: 0252431216

M: 0612 886 803 M: 0622 999 229

Calla ‘Captain Ventura’®

KLEUR:

Off-white

BLAD:

Gespikkeld

TOEPASSING:

Pot en snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn Breeding B.V.

OMSCHRIJVING:

De bloemen zijn door de kleur en stevige stelen breed te gebruiken

[email protected] 29 november 2013VISIE 37

VRAAG EN AANBOD

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266

AANBOD 2013

5.000 kg

Blumex

5-10

AANBOD 2014

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN

T: 0651587419 T: 0620019369

LEO V.D. BERG ONNO IMMINK

T: 0653718254 T: 0653750126

1.500kg

Timeless®

ong

7,50

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

3,00

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

5.000 kg

Triple A®

ong

3,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

5.000 kg

Up Date®

ong

5,00

porties

Mascara®

5,00

4.000 kg

Morgana®

4-11

3,00

Rodeo Drive®

ong

10,00

4.000 kg

White Master®

ong

15.000 kg

First Class

5-10

1,60

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

15.000 kg

Escape

5-10

1,75

2.500 kg

Melrose®

5-10

4.000 kg

Robinho®

4-11

2,50

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

7,00

10.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,50

5.000 kg

Aquilla®

5-11

2,00

10.000 kg

Grand Perfection®

5-10

1,25

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

VRAAG TULPEN 2014

3.000 kg

Renegade

5-11

3,00

5.000 kg

Cartouche®

5-11

2,00

10.000 kg

5.000 kg

Flash Point®

5-11

4,25

5.000 kg

Columbus®

5-11

5,00

5.000 kg

Silver Dollar

5-10

10.000 kg

Lalibella

ong

5.000 kg

Dynasty

500 kg 1.000 kg

1.000 kg

Carola

5-11

5.000 kg

Denmark®

5-11

5.000 kg

Jumbo Pink®

5-11

10.000 kg

Pallada

5-11

5-11

10.000 kg

Purple Prince

5-11

Milkshake®

ong

10.000 kg

Strong Gold

5-11

Time Out®

ong

10.000 kg

Strong Love

5-11

400 kg

Tresor®

ong

10.000 kg

Verandi

5-12

1.500 kg

Adore®

ong

9,00

Antarctica®

0-11

3,50

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

Russia

ong

15,00

2.500 kg

Strong Fire®

0-12

6,00

1.500 kg

Surrender®

ong

7,50

10.000 kg

500 kg

PIET TAKKEN

3,25

3,6 ha tulpenland, omgeving Bant 10 ha tarweland, omgeving Creil geschikt voor traditionele teelt, AM-vrij VRAAG CONTRACTTELERS

voor anemonen in Noordelijk Zandgebied Adore

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

Carola Denmark Pallada Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 0-11 0-12 0-11 0-12 0-11


Crocosmia AANGEBODEN

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg

AANBOD LAND

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2014. 1,60 2,50

3,75

t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ

&

Montbretia Kwekerij Davelaar

t0QHPFE[BOEMBOE Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Coöp. Kwekersvereniging

Manissa® Deelnemende kwekers: tFa. Gebrs. Thomas tGouwenberg B.V. tKesteloo Bloembollen B.V. tSeubring Bloembollen Drenthe B.V. tV.O.F. Gebr. Meeldijk

Manissa®

Kwekers, indien u vraag en aanbod heeft in schubbollen lelies, lelieporties of kg lelies oogst 2013/2014, laat het ons dan tijdig weten. INLICHTINGEN: Dirk Bloothoofd Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Siebren Mantel Dick de Mooy Erwin Vriend

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431284 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431259 0252-431361 0252-431367

0223-769067

0223-769068

0228-583821

0228-583998

071-4023313 0228-314981

071-4028342 0228-316869

06-53 293161 06-53 518289 06-51 209462 06-20669208 06-53 690252 06-51 587419 06-53 396784

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0224-291965 071-3611104

0252-431176 0252-431410

06-51 588053 06-20 397884

[email protected] [email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta Piet Zoutenbier

0252-431274 0252-431345


VRAAG EN AANBOD

™

Pennisetum ‘Fireworks’® Cultivar US Group/Family Genus Trade Name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Flowering period Perpetually flowering Fragrant Unique characteristics Suitable uses Exposure Hardy Plant breeders’ rights Available License info

‘Fireworks’ x advena Pennisetum Fountaingrass 40-60 cm 80 cm Red with dark centre Dark pink July-october Yes No Unique foliage color Border/container Full sun No PP 18,504 EU 20102527 Yes [email protected]

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Unieke eigenschappen Gebruikswaarde Standplaats Winterhard Kwekersrecht Beschikbaar Licentie info

‘Fireworks’ x advena Pennesetum lampenpoetsergras 40-60 cm 80 cm rood donker cetrum donkerroze juli-oktober ja nee unieke bladkleur border/pot volle zon nee PP 18,504 EU 20102527 ja [email protected]

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong


[email protected]

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Industrieplaten, Keerwanden en Verholen goten bestellen? Ruud Kappe bellen!

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee!

Tel. 0252 - 21 23 22 - Mob. 06 - 496 33 866

Bel 023 571 47 45 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com

BloembollenVisie

Nieuwsbrief

GRATIS*

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Vakgenoten, toeleveranciers, verkoopmanagers en marketingdeskundigen Op 27 december a.s. verschijnt het vakblad BloembollenVisie met een extra dikke en kleurrijke beurseditie rond de jaarlijkse Mechanisatietentoonstelling (Expo Haarlemmermeer Vijfhuizen 7 t/m 9 januari 2014). Deze speciale beursuitgave staat weer boordevol met beursnieuws, noviteiten en productinnovaties en nog veel meer. Ook een plattegrond en een lijst met de beursdeelnemers zal zeker niet ontbreken. Een optimale gelegenheid dus om via een advertentie in het vakblad BloembollenVisie uw lezersdoelgroep te laten weten dat ook u op de beurs met een stand vertegenwoordigd bent.

Is uw advertentie al gereserveerd? Bel snel voor nadere informatie of een advertentiereservering met Remco Wijnhout of Robert Mondelaars (tel. 023-5714745). Zij adviseren u graag verder.

Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 e.mail: [email protected]

OOGST

‘Laat seizoen, moeizame ro De eerste helft van de gladiolenoogst verloopt met haperingen, zo blijkt uit een impressie medio november. Door het late groeiseizoen is de oogst bij veel telers later van start gegaan, vervolgens beperkte de overvloedige regenval het aantal rooibare dagen behoorlijk. De tweede helft van november lijkt iets droger uit te vallen, dus reden voor paniek is er nog niet. Qua opbrengst valt oogst 2013 matig uit.

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas, Van den Boomen Bloembollen

N

et als in veel andere gewassen, speelde het koude voorjaar ook de gladiolen parten. Dat vertaalt zich in een zeer late oogst. “We hebben in de gladiolen toch wel een à twee weken groeivertraging opgelopen”, zegt Jan Holtmaat, voorzitter van de productgroep gladiool van de KAVB. “Er zijn natuurlijk verschillen per regio, maar gemiddeld gesproken is het gewas lang gezond gebleven, waardoor er ondanks de late oogst een jong gewas geoogst wordt.” Hij schat dat de meeste kwekers in de laatste week van oktober begonnen zijn met het rooien, halverwege november – als we hem spreken – zal er ongeveer 35 procent uit zijn. Dat mede omdat er door de regenval van de afgelopen weken niet ononderbroken doorgerooid kon worden. Voor veel telers zal het toch wel de tweede week december worden voor alles er uit is. Overigens zorgen de weersomstandigheden nergens nog voor echt grote problemen, behoudens de paar echt slechte hoeken. Hij verwacht dat de maten er wel onder zitten. Kwaliteitsproblemen lijken er niet echt te zijn. Wat in het begin nog wel voor verrassingen kan zorgen, is de grotere dan normale krimp


in de schuur door het vochtverlies van het jonge en laat gerooide gewas. Voor het vrije sortiment verwacht hij een normaal prijsverloop: de meeste bollen hebben in de voorverkoop al wel een baas gevonden; kwekers zullen ondanks

het late groeiseizoen de aantallen wel kunnen leveren: “de bollen die nodig zijn komen er wel.”

ONDERBROKEN Voor Denissen Gladiolenkwekerij, Odiliapeel, is de bloementeelt de hoofdzaak. Al veertig jaar is het bedrijf gespecialiseerd in deze tak van sport. Denissen heeft zich toegelegd op het kweken van gladiolen voor het middensegment, zoals tuincentra en supermarkten. Gekweekte soorten zijn onder andere: ‘Prince of Orange’, ‘Fortuna’, ‘Purple Flora’, ‘Priscilla’, ‘Hunting Song’ en ‘Bangladesh’. Daarnaast test het bedrijf nieuwe soorten uit van onder andere Hermien Challa en kwekersvereniging Partners. “Sinds kort ben ik zelf ook aan het veredelen”, zegt Johan Denissen. De 25 hectare snijgladiolen – bestemd voor het supermarktsegment - brachten dit jaar te weinig op. “Ik heb daar maar één drieletterwoord voor.” Halverwege november moet hij nog ongeveer 1

Van den Boomen Bloembollen BV (Boekel) hoopt begin december het areaal van 27 hectare gladiolen gerooid te hebben. Peter van den Boomen spreekt van ‘normale opbrengsten’.

oitijd’ hectare rooien. Mede door de vele soorten en het slechte weer moesten de rooiwerkzaamheden regelmatig onderbroken worden, maar in de derde week van november zal het toch wel gepiept zijn. Over de opbrengsten en maten kan hij medio november nog weinig zeggen. De slechte prijzen in de snijerij zijn voor hem reden om volgend jaar het areaal met misschien wel een derde te krimpen.

NAT Mts Nijenhuis Bloembollen (Espel) is in de laatste week van oktober gestart met het rooien van hun areaal van 25 hectare gladiolen, dat bestaat uit een paar vrije soorten (‘Hunting Song’, ‘Traderhorn’, ‘Oscar’) en een fors aantal exclusief geteelde, kwekersrechtelijk beschermde soorten (onder andere ‘Bonfire’, ‘Manhattan’, ‘Miss Green’, ‘Mon Amour’, ‘Roma’ en ‘Snowdon’). De maatschap participeert ook in de Holland Gladiolus Groep. Daarvan worden drie soorten geteeld. De start van de oogst was iets later dan normaal, vertelt Marcel Nijenhuis. “Het groeiseizoen is later, ook had het tulpenplanten voorrang.” Het merendeel van de gladiolen staat in de Noordoostpolder, ook wordt er een deel, waaronder al het plantgoed, geteeld in de omgeving van Balkbrug. Op deze zandgronden kon aardig worden doorgerooid, zodat de drogerij wel vol kon worden gehouden. Op de zavelachtige percelen in de Noordoostpolder verloopt het rooien een stuk moeilijker. “Ons streven is altijd om met Sinterklaas klaar te zijn, maar dat kan nu zo maar Kerst worden. Het is zó nat.” Er wordt gerooid met een getrokken Amac-rooier, die in principe twee hectare per dag kan rooien. Maar de bottleneck zit ‘m nu bij de droogcapaciteit. Bijhuren van bewaar/droogcapaciteit zou een uitkomst zijn, maar zo vroeg in het seizoen is het niet zo gemakkelijk verhuurders te vinden. Iedereen wacht af wat men zelf nodig heeft. Marcel beaamt dat het lang doorgegroeide gewas niet altijd even rijp wordt geoogst, maar dat is even niet anders. “Dat is nu niet im frage, je rooit nu wat je kan rooien.” Nogal wat telers uit de polder wijken uit naar Dren-

Verschillende stadia van de gladiolenoogst bij Mts Nijenhuis Bloembollen (foto’s boven) the en Overijssel voor schone grond; Mts Nijenhuis kan altijd nog voldoende huren in de polder. Al heeft hij dit jaar wel een paar percelen gehuurd, die bepaald niet de droogste zijn. Dat is dan de pech in zo’n nat jaar. Gezien de vele rooidagen die uitvallen, houdt hij met diverse noodscenario’s rekening. Voor een van de natste percelen worden rijplaten gelegd, misschien gaat hij ook nog wel een loonwerker inschakelen. Er zitten geen rupsen onder zijn rooicombinatie, ‘maar daar ga je wel aan denken’. Ook vorstinval is een mogelijkheid waarmee je, naarmate het seizoen later wordt, rekening dient te houden. “In 1998 hebben we toen met stro gedekt. Het vroor toen 8 tot 10 graden, maar wij hebben alle knollen er goed uit gekregen, al moet je wel je spoelerij vorstvrij zien te houden.” De kwaliteit ziet er goed uit, maar Marcel verwacht wel dat opbrengsten minder zullen zijn dan vorig jaar. Over de prijsvorming is nog weinig te zeggen. De handel moet nog op gang, komen. De tijd van forse voorverkopen is al jaren voorbij. “De handel koopt pas als de order is geboekt, het voorraadrisico ligt volledig bij de

kweker. En ja, dan komt het wel eens voor dat een exporteur in maart of april plotseling nog een soort moet hebben dat er dan niet meer is en waarvoor je hem in de herfst al had gewaarschuwd.”

MINDERE OOGST Ook CNB-vertegenwoordiger Piet Takken merkt op dat de vele regen van de afgelopen weken het rooien heeft tegengewerkt. Maar met de toegenomen rooicapaciteit en wat langere dagen zal de oogst toch wel aan de kant komen. Het late groeiseizoen heeft gezorgd voor een twee weken later gewas, wat consequenties heeft voor de opbrengsten die iets lager uitvallen, vooral in de dikke maten. Markttechnisch is dat geen probleem, want de vraag naar dikke maten vanuit de landen rondom de Middellandse Zee is gekrompen. Met kleinere maten haalt de broeier meer rendement per vierkante meter. De kwaliteit van bollen noemt Takken goed, met wellicht iets meer droogrot dan normaal. Qua prijsvorming zet de tendens door dat de orders later loskomen, wat de kweker in een minder comfortabele marktpositie manoeuvreert. 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

Berbee Vastgoed Advies Aan- en verkoop Landelijk/Bedrijfsmatig/Recreatief vastgoed Herbestemming en Ruimte voor Ruimte regeling Taxaties voor financiering en fiscale doeleinden Gebiedsontwikkeling Beheer, pacht en huur Gecertificeerd voor Bedrijfsmatig en Landelijk Vastgoed www.berbeevastgoedadvies.nl

06–31577232

Vakmensen nodig?

Overtollige machines en materialen te koop?

Plaats dan uw het vakblad Plaats danvacature nu uwinaanbod in

Het meest gelezen vakblad voor de bloembollen- en vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Hobaho gevestigd te Lisse, is een vooraanstaand bedrijf in de sierteeltsector met circa 80 medewerkers. Hobaho verleent bemiddelings-, veilingen ketendiensten, waaronder veredelings- en testdiensten. Hobaho is een dochter van Bloemenveiling FloraHolland. Wij zijn op zoek naar een enthousiaste nieuwe collega voor de functie van:

Commercieel medewerker veilen (m/v) Standplaats Bollenstreek Hobaho Veilen houdt zich bezig met activiteiten op veilinggebied. Onder andere bestaande uit online bemiddeling van machines en materialen (materialenveiling) en het organiseren van droge veilingen. Daarnaast worden bij opbod en/of afslag plantgoed (plantgoedbemiddeling) en te velde staande bolgewassen (groene veiling) verhandeld. Binnen het dienstenpakket behoort ook taxaties van roerende goederen. Hobaho Veilen bestaat uit een team van 5 medewerkers. De voortdurende groei binnen deze afdeling, maakt uitbreiding noodzakelijk.

Wat verwachten wij van jou? Je hebt een brede interesse in het veilingproces en in het digitaal zaken doen. Je hebt uitstekende commerciële vaardigheden. Een breed netwerk binnen de sierteeltsector is een pre. Je beschikt over minimaal een MBO-opleiding, Middelbaar tuinbouwonderwijs is een pre. Je hebt kennis van agrarische machines en bloembollen. Je hebt het vermogen om snel en alert in te spelen op wat de markt vraagt. Daarnaast verwachten wij dat je zelfstandig werkt en flexibel bent.

Ben jij een commerciant met technische inslag? Ligt jouw hart bij online bemiddeling? Weet je van aanpakken en ben je bereid in het seizoen (van juli t/m oktober) langere dagen te maken? Ben je op zoek naar leuke collega’s in een gezellig en informeel bedrijf? En wil je graag een goed salaris en prima secundaire arbeidsvoorwaarden?

Wat kun je van ons verwachten? Een zelfstandige functie, met ruimte om jezelf verder te ontwikkelen. Een afdeling die volop in ontwikkeling is en een informele sfeer in een klein team. Wij bieden uitstekende arbeidsvoorwaarden.

Dan hebben wij een leuke baan voor jou! Voor deze functie zoeken wij een kandidaat wiens hart uitgaat naar het verrichten van commerciële activiteiten. De werkzaamheden betreffen alle voorkomende commerciële, administratieve en logistieke taken omtrent het veilen en bemiddelen van machines en materialen en sierteeltproducten. Je onderhoudt telefonisch en persoonlijk contact met de klanten. Tot slot ondersteun je het gehele team bij het uitvoeren van alle voorkomende werkzaamheden.

Geïnteresseerd of wil je meer informatie? Wil je meer weten over deze functie? Neem dan contact op met Patrick Blijleven, Veilingmeester, telefoonnummer 06 - 20 21 89 99. Ben je geïnteresseerd in deze functie? Schrijf dan een brief met curriculum vitae aan Hobaho, t.a.v. Suzanne Donkervliet, P&O adviseur, Postbus 6, 2160 AA te Lisse of stuur een e-mail naar [email protected] Voor meer informatie verwijzen wij naar onze website: www.hobaho.nl

Verbindt • Adviseert • Organiseert Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Forse claim tegen Florabestuur

Fotografie: PR

BOVENKARSPEL - Wim Boon, oud-voorzitter van de Stichting Westfriese Flora Bovenkarspel, wil 15.260 euro zien van het huidige bestuur van ‘De Floor’. Boon heeft beslag laten leggen op de privérekening van Theo van Eijk, destijds bestuursvoorzitter, nu burgemeester in Uitgeest. Dat geld is gelijk aan de kosten die Boon heeft gemaakt tijdens reizen naar Rusland ter voorbereiding van de 80e bloemententoonstelling. Die zou als thema ’Rusland’ krijgen, meldt het Noordhollands Dagblad. Zover kwam het niet. Van Eijk werd in de zomer 2012 de opvolger van Boon. Hij zette een koerswijziging in die leidde tot een nieuwe festivalvorm én een nieuwe stichting: Holland Food en Flowers. Dit resulteerde in een breuk met Boon. Beide partijen staan tegen over elkaar voor de kantonrechter in Hoorn. Advocate S. Koot van de stichting betwist dat er duidelijke afspraken zijn gemaakt. Een poging beide partijen tot elkaar te krijgen is niet gelukt. De rechter zal nu uitspraak doen.

Sortimentstuin in november BOSKOOP - De sortimentstuin Harry van de Laar staat al vele jaren bekend om zijn uitgebreid sortiment boomkwekerijproducten. In de afgelopen twee jaar heeft de tuin een ware metamorfose ondergaan en zijn er weer veel nieuwe soorten aangeplant. Boomkwekerijbedrijven die zich hebben gespecialiseerd in het vermarkten van nieuwe soorten hebben inmiddels in de tuin een groot deel ingericht met deze nieuwe producten. Het gaat hierbij niet alleen om visueel aantrekkelijke producten, maar ook producten die een verbetering zijn van het bestaande sortiment. Met de nieuwe soorten blijft de Sortimentstuin actueel en is er het hele jaar door wat bijzonders te zien. De sortimenstuin is altijd vrij toegankelijk. Informatie over de sortimentstuin Harry van de Laar staat op www.sortimentstuin.nl.

CNB ontwikkelt ‘Nieuwsflits Kwekersverenigingen’

CNB presenteert productgids bijzondere bolgewassen oogst 2014 LISSE - De productgids bijzondere bolgewassen, die CNB jaarlijks samenstelt voor haar relaties, is weer verschenen. De catalogus staat zoals gebruikelijk vol met foto’s en informatie over bijzondere bolgewassen waarin CNB bemiddelt. De editie van 2014 telt maar liefst 46 pagina’s met bijzondere bolgewassen. Elke cultivar is voorzien van een legenda waarmee de eigenschappen ‘hoogte’, ‘bloeitijd’ en ‘toepasbaarheid’ in een oogopslag duidelijk zijn. Een aantal gewassen wordt in de catalogus nader toegelicht. Neem voor meer informatie of het aanvragen van de productgids contact op met CNB.

Aanmelding voor Stengelaaltjesverzekering Tulp open

LISSE - Afgelopen week heeft CNB de eerste editie van de ‘Nieuwsflits Kwekersverenigingen’ verstuurd naar haar relaties die deel uit maken van een kwekersvereniging. In deze nieuwsbrief wordt men geïnformeerd over de diverse producten die CNB samen met klanten in de markt zet. Het laatste nieuws en ontwikkelingen rondom de diverse kwekersverenigingen komen aan bod. Wilt u de ‘Nieuwsflits Kwekersverenigingen’ voortaan per e-mail ontvangen. Laat het dan weten via [email protected]. De nieuwsflits is nu en in de toekomst te vinden op de website van CNB onder het kopje kwekersverenigingen.

HILLEGOM - Met het afschaffen van het Productschap Tuinbouw komt er dit jaar een einde aan de vergoedingsregeling bij schade door tulpenstengelaaltjes. Op verzoek van de KAVB-productgroep Tulp is hard gewerkt aan een alternatief in de vorm van een verzekering tegen schade in het komende seizoen en verder. De KAVB en verzekeringsmaatschappij AgriVer bieden de verzekering exclusief voor KAVB-leden aan. De verzekering is vrijwillig en is gebaseerd op een poolsysteem. Meer informatie is te vinden via de KAVB-website. Leden van de KAVB kunnen zich tot 1 februari 2014 voor deze verzekering aanmelden.

Vakavonden Hobaho in Expo Haarlemmermeer

Exportwaarde bloemen en planten valt terug naar 4,5 miljard euro

VIJFHUIZEN - Hobaho organiseert tijdens de Mechanisatietentoonstelling in Expo Haarlemmermeer twee vakavonden. In tegenstelling tot eerdere jaren is besloten aan te sluiten bij de Mechanisatietentoonstelling in Vijfhuizen met als achterliggende gedachte relaties één locatie te bieden om de reistijd zoveel mogelijk te beperken. De bijeenkomsten starten om 18.00 uur met een broodjesbuffet en eindigen rond 22.00 uur. De eerste vakavond (7 januari) vindt plaats in samenwerking met de Rabobank en heeft als thema ‘Ben je flexibel genoeg in een veranderende markt?’ Het thema voor de 2e avond op 9 januari luidt ‘Het vraagstuk TVX in tulp’ met als aandachtspunten status, aanpak, betrokken partijen en te leren lessen uit PlAMV Lelie 2.0. Op de Hobaho-locatie aan de Grachtweg in Lisse vinden van 6 t/m 10 januari ook weer de gebruikelijke lunchbijeenkomsten plaats. Aanmelding voor vakavonden en lunchbijeenkomsten kan tot en met 6 januari via www.hobaho.nl/relatieweek 2014. Meer info is verkrijgbaar bij Jeannette v.d. Hulst, tel.0252-434 819.

AALSMEER - Door een terugval van 6 procent in de maand oktober is de exportwaarde van bloemen en planten tot en met oktober met 4 procent gekrompen tot 4,5 miljard euro. Dit blijkt uit de exportcijfers van HBAG Bloemen en Planten. Het herstel dat zich leek af te tekenen met de geringe plus van 2 procent in september kon niet worden doorgezet. Bij de pot- en tuinplanten was de daling in oktober met -6% tot € 146 miljoen iets groter dan bij de snijbloemen, die 5% moesten prijsgeven tot € 259 miljoen. Cumulatief is de achterstand respectievelijk ruim 3% tot € 1,7 miljard en bijna 4% tot € 2,7 miljard en in beide productgroepen dus bijna even groot. Afgerond komt de daling uit op 4% en de omzetwaarde op € 4,5 miljard. Daarmee ligt de exportomzet weliswaar onder die van 2012, maar respectievelijk fractioneel, minimaal en fors boven die van 2011 (+0,8%), 2010 (+2%) en 2009 (+8%).


ACTUEEL

Lelies en tulpen kunnen ook over zee naar de bloemist Als er iets is dat past bij snijbloemen, dan is het snelheid. Snel naar de veiling, en van daar naar de verkooppunten. Per schip aanvoeren blijkt echter ook te kunnen, zelfs over flinke afstanden. Martin de Ruiter, manager supply chain operations van FloraHolland ziet ook kansen voor tulpen en lelies. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: FloraHolland

B

loemen moeten het liefst nog dezelfde dag, of hooguit binnen twee dagen op de veiling zijn. Voor bloemen die ver weg zijn geteeld betekent dit automatisch transport per vliegtuig. Dat is het beeld dat menigeen nog steeds heeft als het gaat om het transport van snijbloemen uit verre landen. Voor een groot deel klopt dat beeld nog steeds. De laatste jaren komen er echter steeds meer bloemen per schip naar Nederland. Niet erg, zelfs niet als ze bijna een maand onderweg zijn.

ER KAN STEEDS MEER Martin de Ruiter, manager supply chain operations van bloemenveiling FloraHolland, ziet de markt van zeetransport alleen maar groeien. In zijn beleving gaat het hier om een ontwikkeling die al veel langer gaande is. “Fruit en bloembollen gaan al heel lang per schip naar of van

Nederland. Een halfproduct als Yuccastammetjes bleek ook te kunnen, later gevolgd door allerlei groen dat uit Midden-Amerika kwam. En zo is het voor elk product weer een ontdekking dat transport over zee ook mogelijk is.” De reden om ook bloemen per schip te gaan vervoeren was heel eenvoudig. De luchtverbinding tussen Ecuador en Nederland was niet optimaal en dus zochten producenten naar een alternatief. De Ruiter: “We zijn begonnen met producten die wat langer te verkopen zijn, zoals anjers en chrysanten. Dat bleek goed te werken. Inmiddels varen we al zeven jaar vanuit Ecuador en Colombia met zeecontainers waarin bloemen worden vervoerd naar ons land. Daar is de roos bijgekomen. Eerst uit Colombia, en dat bleek goed te gaan. Op enig moment kwam er ook de vraag of dat vanuit Afrika zou kunnen. Dat is veel lastiger, omdat het varen vanuit Colombia zo’n 17 dagen duurt tegen Afrika 28 dagen. Na een aantal proefcontainers te hebben ontvangen zijn we nu tevreden.”

GOED KOELEN Uitgangspunt voor een goede bos bloemen voor de verkoper is koeling. “Eigenlijk begint het al met de kwaliteit van het product, gevolgd door de koeling. Die bepaalt voor 95% het resultaat. Andere zaken die een rol spelen zijn de verpakking en de naoogstbehandeling. Tijdens het transport in de container is er ook nog iets te bereiken met Controlled Atmosphere. Als dat allemaal goed verloopt heeft een bos bloemen hetzelfde vaasleven als eentje die hier vers van de kweker komt. Ik durf zelfs de stelling aan dat de transportketen per schip beter te controleren valt dan per vliegtuig. Dan ondergaan de bloemen soms grote temperatuurverschillen op een vliegveld.”

VERDER GROEIEN De Ruiter verwacht dat het bloementransport over zee alleen maar zal toenemen, zeker omdat de prijs per bloem veel lager ligt dan bij het transport per vliegtuig. “Nu al komen er per jaar tussen de zes- en achthonderd containers uit Colombia, en dat aantal groeit. Mogelijkheden voor bolbloemen zijn er ook genoeg. Het is acht dagen varen naar de VS, waarom gaan de tulpen daar niet veel meer op die manier naar toe? En naar Rusland is het net zo snel per boot als per vrachtwagen. Ook daar liggen mogelijkheden. Er is maar één bottleneck die ik op dit moment zie: de grote variatie aan bloemen. Je moet wel een hele container van eenzelfde bloemensoort hebben voor optimaal transport.”

Elke zending wordt door keurmeesters van de veiling beoordeeld 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

AFSCHEID

Nico Heemskerk: ‘Van afkeu Over een maand beëindigt Nico Heemskerk zijn loopbaan bij de Bloembollenkeuringsdienst in Lisse. Geen stengelaaltje meer, en geen statistieken. Terugkijkend stelt hij vast dat het werk hem veel heeft gebracht. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

“S

amenvattend kan ik zeggen dat ik bijna 35 jaar met heel veel plezier bij de Bloembollenkeuringsdienst heb gewerkt.” Zo’n zinsnede aan het einde van het gesprek tekent de mens Nico Heemskerk. Vanaf 1 januari 2014 geniet hij samen met zijn vrouw van een nieuwe fase van het leven. Fietsen, reizen en de aandacht voor een pasgeboren kleinkind zullen dat leven niet saai maken, zo verwacht hij. En saai waren de 35 jaar bij de BKD ook niet, zo blijkt uit alles wat hij te vertellen heeft.

BOLLENBLOED Bloembollen tekenen zijn hele leven. Zijn vader werkte bij de firma N. & J. Roozen te Bennebroek. Zoon Nico werkte al snel mee in de zomer. Na de Middelbare Tuinbouwschool in Lisse kwam hij op kantoor terecht bij exportbedrijf Bijvoet Jacobsen in Hillegom. “Ik was negentien en leerde daar veel over de export van bloembollen.” Op zijn twintigste maakte hij een flinke stap in zijn nog jonge loopbaan. “N. & J. Roozen had ook een kwekerij in Julianadorp, zoals meer bedrijven in De Zuid dat hadden. Daar was in 1970 een bedrijfsleider nodig. En zo kwam ik in de kop van Noord-Holland terecht. Daar heb ik veel geleerd over de teelt van bloembollen. Wij hadden toen al een systeem waarbij elke partij een uniek certificaatnummer had. Daardoor was altijd na te gaan waar wat vandaan kwam. Het nummer correspondeerde namelijk met de plaats waar de partij was geteeld.” Eind jaren zeventig stopte het bedrijf met de kwekerij in Julianadorp. Op 1 maart 1979 kwam hij bij de BKD in dienst. Hij begon in de polder Zijpe. Wie nu door de polder rijdt, ziet bijna alleen maar bloembollen. Dat was in 1979 48 VISIE29 november 2013

Nico Heemskerk: “Het zou goed zijn om plantgoed te bemonsteren op stengelaal” heel anders. Een enkel bedrijf teelde narcissen, gladiolen, en de eerste lelies. Aan de Bosweg zaten de bedrijven die toen al met lelies serieus in de weer waren. Tulpen werden toen nog niet gekeurd door de BKD. Dat deed de Plantenziektenkundige Dienst. De tulpen kwamen er in 1984 pas bij. “Omdat ik voldoende tijd had werd ik al snel kasbeheerder in verband met de monsteropplant tulpen. Maar ik wilde wel meer, en toenmalig directeur Van Os wilde me niet kwijt. En zo kwam ik in 1987 op het kantoor in Lisse terecht.”

STAPPENPLAN LELIE Vooral de ontwikkeling van de lelieteelt interesseerde hem. “Al voor ik bij de BKD kwam had ik contact met Cees Segers. Die was nauw betrokken bij het ontwikkelen van een virusarme lelieteelt. Samen gingen we aan de slag met een stappenplan om partijen virusarm te krij-

gen. We gingen na hoe een partij gezond te houden was. Dat kon bijvoorbeeld heel eenvoudig door virusarme partijen te scheiden van partijen met een hoog percentage. De Stichting Ontwikkeling Leliecultuur in Andijk was al volop bezig om via meristeemcultuur te zorgen voor gezond uitgangsmateriaal. Die ontwikkelingen hebben de teelt van virusarme partijen enorm gestimuleerd. Met een stappenplan zijn toen goede resultaten behaald. Nu met PlAMV is Lelie 2.0 geïntroduceerd, wat in feite weer een stappenplan is. Als ondernemers daar serieus mee aan de slag gaan, dan wordt er weer een kwaliteitsslag gemaakt in de lelieteelt. Het is vooral een kwestie van vroeg in de keten bemonsteren en schoon werken.”

KWART EEUW Rode draad door de afgelopen 25 jaar is voor Nico Heemskerk vooral de aanpak van stengel-

uring naar goedkeuring’ telers zelf en vaak de handel ook best weten hoe het zit. Het zijn cijfers waar iedereen naar uitkijkt. Mijn taak was vooral de verzamelde gegevens controleren voordat ze werden gepubliceerd. Zaten er geen plotselinge uitschieters in. Van elke cultivar kon ik de lijn bekijken. Was er iets aan de hand, dan keek ik de opgaves nog even na. Nu gaat alles digitaal, waardoor eventuele afwijkingen sneller gevonden worden. Misschien lijkt het werk voor veel mensen saai, maar dat heb ik nooit gevonden. In feite fungeerde ik als een zeef.”

SNEL KIJKEN Naast deze twee taken was Nico Heemskerk bij nog meer onderwerpen betrokken. Zoals het begeleiden van de delegaties uit Japan en Zuid-Korea, die elk jaar een aantal bedrijven willen bezoeken om de kwaliteit van het BKD-keuringsysteem te beoordelen. “De samenwerking tussen deze landen en de BKD is perfect. Natuurlijk kijkt zo’n buitenlandse delegatie heel secuur, maar dat mag ook. We hebben met elkaar afspraken gemaakt, en zij willen graag weten of wij ons aan de afspraken houden. Bij dit werk blijf ik het komend jaar nog betrokken.”

‘Nu met PlAMV is Lelie 2.0 geïntroduceerd, wat in feite weer een stappenplan is’

aaltjes. Met name in tulp en narcis zorgt dit aaltje elk jaar weer voor veel schrik en schade. Elk voorjaar coördineerde Heemskerk alle gevallen die bij de BKD werden gemeld. “Het was mijn taak om de afhandeling van een aangetroffen aaltjesbesmetting af te handelen. Dat begon meestal met een gesprek met de ondernemer. Zeker in de beginperiode was dat een lastige boodschap. Hoewel de kweker het meestal wel al wist, was ik toch de brenger van het slechte nieuws. Ik heb er altijd voor gekozen om er niet te lang om heen te draaien. Dat is er aan de hand, en dat zijn de consequenties. Vaak waren het moeilijke gesprekken. Dat is ook verklaarbaar: als getroffene werd en word je belemmerd in de handel van plantgoed en leverbaar. En de financiële schade was altijd veel groter dan de schadevergoeding die je kreeg vanuit het PT. Soms kregen ondernemers die groen wilden veilen vlak voor de veiling nog

te horen dat die niet doorging vanwege aaltjes. Dan moest alles worden teruggedraaid.” Terugkijkend op een kwart eeuw stengelaaltjes pleit hij voor de mogelijkheid om plantgoed te bemonsteren op stengelaaltje. “Nu wordt alleen de grond na een aantasting bemonsterd. Als je het plantgoed laat onderzoeken en het zit daar in dan kun je ervoor kiezen om het niet te planten.” Een deel van dit werk komt elders in de organisatie terecht. “De keurmeester brengt de besmetting in kaart en voert het gesprek met de ondernemer. Het service centre handelt het administratieve gedeelte af.”

CIJFERS Lange tijd met de nodige spanning en sensatie omgeven: de statistiek. “Daar werd en wordt veel waarde aan gehecht, terwijl ik denk dat de

De afgelopen jaren was hij ook betrokken bij het ontwikkelen van de ziekzoekrobot. “Samen met Martien Geerlings liepen wij de tulpen na op virus.” Ook bij de opzet van toezicht op controle was hij betrokken. “Ik kan snel overzien hoe het op een bedrijf toegaat. Zo werkte een bedrijf met allemaal kleuren als partijaanduiding. ‘Leuk, maar weet je ook of alle medewerkers niet kleurenblind zijn?’, vroeg ik dan.” Het werken vanuit het kantoor aan de Zwartelaan betekende voor Nico Heemskerk geen kantoorbaan, integendeel. “Ik heb door de jaren heen zo veel gezien, zo veel mensen gesproken en op zo veel bedrijven mogen kijken. Prachtig.” De BKD is in 35 jaar sterk veranderd. “De organisatie die ik verlaat is vernieuwend, verjongd en doet veel meer werkzaamheden dan in 1979. Ik begon met een schrijfblok en een pen, en nu gaat de informatie met één klik naar Lisse. Wat ik ten slotte heel positief vind: voorheen keurde je alleen maar af, nu keur je ook goed. Dat is een stuk positiever.” 29 november 2013VISIE 49

TOELEVERANCIERS

VAN EGMOND POTGROND BV

‘Een constant product, dat is “Elke grondstof heeft z’n specifieke eigenschappen”, zegt Cor van Egmond. Hij is de vierde generatie Van Egmond van de oorspronkelijk Rijnsburgse potgrondspecialist Van Egmond Potgrond BV. Ondanks de opkomst van de waterbroei, is de levering van potgrond voor de tulpenbroei nog steeds belangrijk. “Er zullen altijd broeiers zijn die kiezen voor potgrond.” Tekst en fotografie: Gerrit Wildenbeest

E

en bezoek aan van Egmond Potgrond BV in het Amsterdamse havengebied is een enerverende gebeurtenis. De enorme bergen veenmosveen, tuinturf, zand en andere grondstoffen ogen indrukwekkend,


vrachtwagens rijden af en aan, aan de eigen loswal lost een zeeschip een vracht Baltische tuinturf. Vooral de grote logistieke voordelen waren redenen voor de verhuizing in 1997 van Van Egmond van Oegstgeest naar de huidige locatie. De volumineuze grondstoffen worden voor het overgrote deel over water aangevoerd, dan is vestiging nabij grote waterwegen als het om de hoek gelegen Noordzeekanaal een groot voordeel. De perfecte ligging is ook een reden dat Van Egmond de afgelopen jaren steeds meer de rol van doorvoer- en overslagbedrijf is gaan vervullen, zegt Cor van Egmond (24). Hij is de vierde generatie in het familiebedrijf, waarvan de directie wordt gevormd door Jan, Sam, Cor-Jan en Lysia van Egmond.

DOORVOER “Voorheen was het maken van potgrond voor de eindgebruiker onze belangrijkste activiteit, maar de laatste jaren doen we ook veel doorvoer en overslag voor andere potgrondbedrijven. Deze activiteit is sinds januari van dit jaar behoorlijk gestegen toen Nevema, een importeur van onder andere Iers en Baltisch veen, besloot om haar grondstoffen voortaan via Amsterdam te importeren. Daardoor bestaat nu een substantieel gedeelte van onze omzet uit de toelevering van grondstoffen aan andere bedrijven.” Van Egmond participeert ook in ICA Substrates BV. Hier worden substraten verwerkt onder het RHP-keurmerk. “Dat moet je gescheiden houden”, zegt Cor. Ondanks al

de sport’ deze activiteiten is het maken van potgrond voor de tulpen- en hyacintenbroei nog steeds belangrijk voor Van Egmond. “Van eind augustus tot begin januari zijn we vrijwel 24 uur per dag bezig met de productie van kanten klare potgrond voor de tulpen- en hyacintenbroei en met het leveren van veenmosveen voor het inpakken van leliebollen.” Vanaf januari verlegt het zwaartepunt zich iets naar de perkgoedsector, maar Cor schat dat jaarrond zeker veertig procent van hun werk bollensector-gerelateerd is.

STANDAARDMENGSEL Voor de tulpenbroei produceert Van Egmond een standaardmengsel dat door middel van kunstmest en kalk wordt opgewaardeerd naar een gemiddelde EC-waarde van rond de 1,0 en een pH van 5,8-6,2. Naar wens kan daaraan zand of een ontsmettingsmiddel worden toegevoegd. De meeste tulpenbroeiers kunnen met deze EC- en pH-waarden goed uit de voeten, maar voor parkiettulpen wil men vaker een wat hoger EC-waarde. Hyacintenpotgrond heeft over het algemeen een wat fijnere structuur, waarbij er een lagere EC-waarde wordt aangehouden. In de tulpen is er weinig vraag naar RHP-gecertificeerde potgrond, is Cor’s ervaring. De hogere prijs speelt een rol; ook is de tulp een product dat ten opzichte van meerjarige teelten maar kort in de grond staat. Daarbij biedt Van Egmond’s potgrond voldoende kwaliteitsgaranties. “Een groot deel van onze turf komt van de eigen Estlandse veenderijen, we hebben jarenlange ervaring met het verladen van zeeschepen.” Op het bedrijf in Amsterdam is speciaal iemand vrijgemaakt die monsters verzamelt en analyseert op EC en pH. Composteren en hergebruik van gebruikte potgrond doet Van Egmond niet meer: het kwaliteitsrisico is te groot. Cor beaamt dat de snelle opkomst van de waterbroei hun markt in de tulpen beperkt heeft, maar hij ervaart nu een stabilisatie. “Er zullen altijd broeiers zijn die kiezen voor potgrondbroei. Dat levert altijd zwaardere tulpen op; ook doen niet alle soorten het goed op water. Bovendien is het voor een groot bedrijf een behoorlijke investering om over te schakelen naar water. “

NATUURPRODUCT Net als vrijwel elk product is ook de prijs van potgrond de laatste jaren gestegen. “Op kostprijsfactoren als transportkosten, brandstof en

Cor van Egmond: ‘Er blijven altijd broeiers die kiezen voor potgrond’ lonen hebben we weinig invloed. Daarnaast hebben we te maken met de weersomstandigheden. Vorig jaar hadden we een hele natte zomer, waardoor we op de veenderijen in de Baltische staten veel minder konden oogsten. Om mooie turf te kunnen oogsten heb je gewoon een paar warme en droge zomermaanden nodig. Door de regen moesten we de turf veel vaker bewerken waardoor deze fijner van structuur werd.” Al met al leverde dit wel een voldoende kwaliteit turf op, maar met helaas een hogere kostprijs, die per 1 januari moest worden doorberekend. Ook de prijzen van kalk, kunstmest en eventueel toegevoegde ontsmettingsmiddelen blijven stijgen. In de bollenbroei wordt het relatief dure kokos als substraat niet veel gebruikt maar in pottenteelten is het waterabsorberend vermogen van kokos een voordeel. Een zo constant mogelijk product leveren, dat

is de sport die Van Egmond goed beheerst, ondanks dat het een natuurproduct betreft. Een nieuwe uitdaging waarin het bedrijf veel perspectief ziet, is het snijden en zeven van Ierse zodenturf in verschillende zeeffracties. Daarvoor is een speciale machine aangeschaft die de turf opdeelt in kleinere fracties. Dat levert een product op met een stabiele structuur, dat nauwelijks aan vertering onderhevig is: zeer geschikt voor in de pot voor teelten die langer staan. “Je kunt er een mooi skelet mee opbouwen totdat het wortelstelsel het helemaal overneemt. Daarin ligt voor ons een kans, zeker omdat we nu via Nevema de beschikking hebben over het stuggere Ierse materiaal. Hierdoor kunnen we jaarrond voor iedere denkbare teelt het juiste substraat leveren. We hebben onze eigen turf, we hebben kokos, we hebben nu Iers, we hebben eigenlijk alles is eigen hand.” 29 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

www.ibulb.org Promotie PR voor het komende seizoen van de voorjaarsbloeiers in volle gang!

s Bulb flower ot... & bulbs in p

iBulb is gestart met het uitsturen van persberichten over de lokaal geproduceerde bolbloemen en bol op pot voor het aankomende seizoen. Als eerste is er een persbericht en een inspiratieboekje verstuurd aan ruim 1500 mediacontacten in Duitsland, Engeland, Frankrijk, Rusland, Polen en Amerika. Gedurende deze maand en de aankomende maanden worden nog diverse persberichten uitgestuurd naar alle mediacontacten over het komende seizoen en de diverse speciale momenten als Valentijn, Pasen en Moederdag.

welcome... /RFDOO\SURGXFHGÁRZHUV :KHQLWFRPHVWRÀQGLQJWKHIUHVKHVWPRVWEUHDWKWDNLQJEXOE ÁRZHUVDQGEXOEVLQSRWDVNWKHÁRULVWIRUORFDOO\SURGXFHG ÁRZHUV7KH\DUHDEHDXWLIXOVXVWDLQDEOHDQGIHHOJRRGRSWLRQ

spring time...

,WRQO\VWDQGVWRUHDVRQWKHQWKDWDORFDOÁRZHUIDUPHULV GHWHUPLQHGWRJHW\RXWKHYHU\EHVWEORRPV7KH\·UHJRLQJWR KDQGWKHPGLUHFWO\WR\RXRUWKHÁRULVW(YHUQRWLFHKRZIDUPHUV ORRN\RXVTXDUHLQWKHH\HXVXDOO\ZLWKDELWRIDJULQWLFNOLQJWKHLU OLSV"7KDW·VEHFDXVHWKH\·UHSURXGWREHKDQGLQJ\RXWKDW ERXTXHW /RFDOO\SURGXFHGÁRZHUV« $UHPRUHIUHVK +DYHDORQJYDVHOLIH *LYHWKHEHVWTXDOLW\ 7KHUHLVVRPHWKLQJÁXLGDQGH[WUDRUGLQDU\DERXWORFDOO\ SURGXFHGÁRZHUVWKDWVHWVWKHPDSDUW

Valentine dreams...

Bulb flowers & bulbs in po

Promotie bollen planten in het vooren najaar! Flower Food Flower Show zet lelie en Calla in! Tijdens de kunstzinnige Floral Food & Fashion Show werden lelies en Calla’s in de jurken verwerkt en gebruikt voor de prachtige decoraties die gemaakt waren voor de aankleding van de zaal. Deze weergaloze show van Yuri Verbeek, Pim van den Akker en Aziz Bekkaoui in het Prinsenhof in Delft zorgde voor een ultieme totaalbeleving waarbij ‘food, floral en fashion’ de hoofdrol speelden en Hollands trots op de catwalk geshowd werd.


De afgelopen maanden heeft een aantal droogverkoopbedrijven dat aangesloten is bij iBulb, deelgenomen aan een brainstormsessie. Via deze weg probeert iBulb samen met een gespecialiseerd bureau een nieuw concept te ontwikkelen om het planten van bloembollen onder de aandacht te brengen van de consument. De uitkomst van het brainstormen zal in de komende maanden uitgewerkt worden en besproken worden met de aangesloten bedrijven bij iBulb. the bright way to innovate

Workshop iBulb - Big communication idea

08-10-2013

ANTHOS 8FFSFTUFJOTUSBBUtQPTUCVTt"%)JMMFHPNtUFMtGBYtXXXBOUIPTPSH

COLUMN

Roemenië Nederland is een belangrijke producent van vruchtbomen en vruchtboomonderstammen. Kwekers en handelaren van deze producten zijn actief in tal van landen. In Roemenië komen over enkele jaren Europese fondsen beschikbaar die bestemd worden voor het revitaliseren van de lokale fruitteelt. Maar liefst 16.000 hectare fruit zal worden aangeplant, wat neerkomt op ruim 10 miljoen bomen per jaar. Om hieraan te kunnen voldoen is buitenlands uitgangsmateriaal en expertise van aanplant, onderhoud en afzet absoluut noodzakelijk. De landbouwsectie van de Nederlandse Ambassade te Boekarest wil de positie van Nederland als leverancier van betrouwbaar uitgangsmateriaal verder versterken en heeft Anthos betrokken bij de aanpak om Nederlandse bedrijven te introduceren. Als onderdeel van deze aanpak is op 1 november jl. het seminar “Dutch solutions and innovation for the fruit tree sector” gehouden. Diverse sprekers hebben een toelichting gegeven over de gehele keten van productie t/m afzet. Vanuit Naktuinbouw is het Nederlandse keurings- en certificeringssysteem van vruchtbomen en vruchtboomonderstammen toegelicht. Al met al een mooie gelegenheid om gezamenlijk het Nederlandse bedrijfsleven te introduceren en positioneren in een markt die relatief onbekend is maar zeker kansen biedt.

Een kwestie van vertrouwen?! De betrekkingen tussen Nederland en Rusland kennen een rijke traditie en beide landen zijn door de eeuwen heen belangrijke partners van elkaar geworden. Om die goede relatie nog eens te benadrukken, nodigde Rusland Nederland uit om in 2013 een Rusland-Nederland jaar te organiseren. De uitnodiging werd terecht geaccepteerd. Met een recent bezoek van ons koninklijk paar aan Moskou werd het jaar feestelijk afgesloten in de wetenschap dat de feestvreugde overschaduwd werd door een reeks van incidenten. Ook de bloemen en bollen dreigden in de groeiende agitatie tussen beide landen in de verdrukking te komen en ons grootste ochtendblad schreeuwde van de daken dat de Russen onze tulpen niet meer hoefden en dat een importban een kwestie van tijd zou zijn. Daarmee zou onze nationale trots dezelfde weg volgen als de pootaardappelen en de boomkwekerijproducten, waarvoor om fytosanitaire redenen al gedurende lange tijd een exportverbod naar Rusland geldt. Gelukkig werd de soep minder heet gegeten dan dat die werd opgediend en dus kunnen onze Hollandse tulpen en bollen gewoon hun weg blijven vinden in de Russische markt.

Goed bezocht seminar

Bloembollenverkoop Roemenië

Toetsen op 2 virussen bij export van Zantedeschia naar Colombia Recent is door Colombia voor Zantedeschia de toetsverplichting ingesteld voor Dasheen Mosaic virus (DSMV). Met directe ingang moet Zantedeschia ook getoetst worden op een tweede virus: Konjac mosaic virus. De Colombiaanse Plantenziektenkundige Dienst (ICA) heeft dit virus, dat op de quarantainelijst van Colombia staat, aangetroffen in enkele partijen Zantedeschia van Nederlandse herkomst. Hiermee zijn alleen partijen die via toetsing vrij zijn bevonden van beide virussen geschikt voor Colombia.

Adviescommissie Handel BKD Anthos is bezig om een commissie in te stellen als adviesorgaan voor BKD-keuringsaangelegenheden. In een BKD-bestuursvergadering eerder dit jaar is de wenselijkheid uitgesproken tot het instellen van een adviescommissie Handel die door de BKD geconsulteerd kan worden met betrekking tot BKD-keuringsaangelegenheden en voorstellen tot aanpassing daarvan. De adviescommissie zal naast het beoordelen van voorstellen die door de BKD voorgelegd worden ook zelf inhoudelijke voorstellen kunnen indienen, dan wel de BKD adviseren over praktische zaken of kan verzoeken om actie te ondernemen als er knelpunten ontstaan. De commissie zal bestaan uit enkele leden van de Product Advies Commissie Handel (PAC-H), vertegenwoordigers van de besturen van de landengroepen USA/Canada, Scandinavië, Verre Oosten en Oost Europa en de Anthosafgevaardigde in het BKD-bestuur. Het bestuur van Anthos vindt het een goede zaak dat deze commissie nu wordt ingesteld, vooral vanuit het perspectief van markttoegang. Doordat de handel in een vroege fase bij de besluitvorming wordt betrokken, kan beter aansluiting worden gezocht bij de fytosanitaire eisen, die importerende landen stellen.

Of, loert er toch nog een gevaar om de hoek? Want wat blijkt, ons koningspaar heeft de hielen nog niet gelicht en de Nederlandse kaassector krijgt een draai om zijn oren. De Russische toezichthouder Rosselkoznador vindt het Nederlands toezicht op de kwaliteit namelijk rommelig en onbetrouwbaar en daarvoor dreigt de Nederlandse kaashandel een dure rekening te moeten betalen. Die onbetrouwbaarheid van inspecties blijft ons in Rusland steeds maar achtervolgen, omdat de NVWA het toezicht op de fytosanitaire regelgeving aan privaatrechtelijke keuringsdiensten heeft gedelegeerd. Rosselkoznador wil dat maar niet accepteren en daardoor balanceren de verschillende sectoren op een uiterst dunne draad, die bij enig incident zomaar kan knappen. Het is een gemiste kans dat het vriendschapsjaar ons zo weinig positiefs heeft geboden en dat het zwaard van Damocles gericht blijft op zovele sectoren. Het is daarom belangrijk dat overheid en bedrijfsleven zwaar gaan investeren in het herstel van vertrouwen en daarvoor is heel veel meer nodig dan alleen een schenking van 0,5 mln. bollen aan de stad St. Petersburg. Henk Westerhof [email protected] 29 november 2013VISIE 53

MARKT EN AFZET

TUINSEIZOEN VERSCHUIFT NAAR VOORJAAR

Herfst en winter ‘het verget De tuin ‘winterklaar maken’ was ooit heel gebruikelijk, Van Kooten en De Bie wijdden er zelfs een hilarische sketch aan. De laatste jaren is de belangstelling voor tuinieren in de herfst en de winter echter behoorlijk teruggelopen: 30 procent van de bestedingen aan tuinplanten is verschoven van het najaar naar het voorjaar. Wat kan de tuinbranche doen om het tij te keren? Die vraag stond onlangs centraal tijdens een bijeenkomst van Wageningen University en De Tuinen van Appeltern. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

e organisatoren van de bijeenkomst in De Tuinen van Appeltern brachten zo’n vijftig tuinexperts afkomstig van brancheorganisaties, kwekerijen, tuincentra, hoveniers, onderzoek en media bijeen om met elkaar in gesprek te gaan over de vraag wat er moet gebeuren om ‘het vergeten tuinseizoen’ weer te laten leven bij de consument. Zij concludeerden met elkaar dat de tuinkennis bij de consument terugloopt; de tuinbezitter van nu weet blijkbaar niet dat je ook in de herfst en winter van alles kunt doen in de tuin, variërend van planten en snoeien tot bemesten en renoveren. Dat moment is de laatste jaren steeds meer naar het voorjaar verschoven, in die peri-

ode is er een grotere besteding in de aanschaf van tuinplanten. Naast de afgenomen kennis, zien de tuinexperts in de toegenomen aandacht van tuincentra voor Kerstmis een mogelijke oorzaak voor ‘het vergeten tuinseizoen’. “Bovendien hebben mensen minder zin om in het najaar in de tuin te werken, omdat het weer dan vaak wat minder is. Daarbij komt: als je in het voorjaar naar het tuincentrum gaat, kun je allerlei planten op pot kopen en heb je instant kleur in je tuin. De behoefte aan gemak is duidelijk gegroeid.”

LEUKE ACTIES Toch ligt niet alle ‘schuld’ bij de consument. “Tuincentra moeten in het najaar ook met leuke acties komen om de tuineigenaar erop attent te maken dat er nog van alles mogelijk is

Tuinexperts met elkaar in gesprek over ‘het vergeten tuinseizoen’ 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

in de tuin.” De vraag is echter wel of het materiaal dat in het najaar wordt ingekocht, daadwerkelijk wordt verkocht. “En tuincentra zijn niet altijd genegen om dat risico te lopen.” Verder wordt opgemerkt dat de kennis bij tuincentrummedewerkers is afgenomen. “Het personeel is niet altijd gekwalificeerd, de nadruk ligt minder op advisering en meer op verkoop.” De aanwezige inkoper van Intratuin voelt zich geroepen om te reageren. “Er is altijd een wisselwerking tussen de klant en het tuincentrum. De klant wil gemak en ‘het moet er leuk uitzien’, daar reageren tuincentra op met hun aanbod. Onze invloed op het tuingedrag van de con-

ten tuinseizoen’ reiken, ze te informeren en inspireren, en wegwijs te maken in het onderhoud van de tuin, oftewel: op te voeden. De laatste jaren is de tuin steeds meer versteend, nu wordt de tuin gelukkig weer wat groener.”

‘Door het wegvallen van het PT is er een stuk promotie verdwenen. Dat biedt ruimte aan nieuwe initiatieven’

sument is maar heel beperkt.” De invloed van de media is echter groot, vinden de aanwezige tuinspecialisten. “Er moet meer aandacht zijn voor het verhaal achter het product, de consument wil meer beleving.” Kweker Hans Kramer van Kwekerij De Hessenhof merkt dat consumenten het rechtstreekse contact met de kwekerij erg op prijs stellen. “De consument kan bij ons terecht voor inhoudelijke vragen en een stuk advies en dat wordt erg gewaardeerd. Wij geven ook cursussen en uit het aantal aanmeldingen maken we op dat er veel behoefte is aan kennis.” Ook de rol van de hovenier wordt aangesneden. “Wij als hoveniers hebben te veel laten liggen”, steekt een aanwezige hovenier de hand in eigen boezem. “Het is mede onze taak – en die van de ontwerper – om consumenten ideeën aan te

Helaas is het vak van hovenier niet erg populair onder jongeren. “En dat is jammer, want er is veel werk in”, vindt een aanwezige hovenier. Ben van Ooijen van Appeltern voegt daaraan toe: “En het is het enige vak waarmee je mensen gelukkig kunt maken.”

EGO’S OPZIJ Een van de conclusies is dat de consument van nu anders met zijn tuin omgaat dan pakweg twintig jaar geleden. “De consument gebruikt zijn tuin drie van de twaalf maanden. Het is de taak van de tuinbranche om gezamenlijk leuke activiteiten te bedenken om ook de rest van het jaar de aandacht te vestigen op de tuin zodat de consument er jaarrond van kan genieten.” Niet alleen informeren dus, maar ook samenwerken en krachten bundelen om de consument te bereiken. Daarbij moeten ‘de ego’s maar even opzij worden gezet’. “Door het wegvallen van het PT is er een stuk promotie verdwenen. Dat biedt ruimte aan nieuwe initiatieven.” De tuinbranche, verenigd in de VHG heeft al de eerste stappen genomen door samenwerking te zoe-

ken met diverse partijen, waaronder de overheid en het onderwijs. “Als ieder voor zich aan de slag gaat, komen we niet ver. We kunnen beter proberen een gemeenschappelijk doel te bereiken.” Tijdens een rondgang door de Tuinen van Appeltern werd duidelijk dat er ook in het najaar nog van alles te doen is in de tuin. Meer informatie is te vinden op www. vergetentuinseizoen.nl.

Resumé Een eigen huis, een eigen tuin: dat is voor steeds meer mensen bereikbaar geworden. Opvallend genoeg is de kennis over tuinieren niet met die ontwikkeling meegegroeid. Sterker nog: de gemiddelde consument weet steeds minder over zijn tuin en komt er na de zomer ook nauwelijks meer. Cijfers tonen aan dat de inkoop van planten steeds meer verschuift naar het voorjaar. Tijdens een bijeenkomst in de Tuinen van Appeltern kwamen vijftig tuinspecialisten met elkaar tot de conclusie dat de branche de krachten moet bundelen om de tuin in ‘het vergeten tuinseizoen’ op de kaart te krijgen.


BOOMKWEKERIJ

Pompoenen zijn er voor de sier en voor de smaak. Nu eten uit eigen tuin actueler is dan ooit, groeit ook de pompoen geregeld in de siertuin. De plant is eenvoudig te zaaien en ook de groei gaat vrijwel vanzelf. Voorwaarde is wel voldoende voeding.

Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

C

ucurbita, de pompoen, behoort tot de Cucurbitaceae, de komkommerachtigen. Naast de pompoen behoren ook komkommer en meloen tot deze familie. De wetenschappelijke naam Cucurbita is een oude Latijnse naam voor de pompoen of kalebas. Met de stijgende bekendheid van eten uit eigen tuin, neemt ook de populariteit van de makkelijk groeiende pompoen toe. Inmiddels is er veel variatie verkrijgbaar en is er naast de groep pompoenen voor consumptie ook een groep beschikbaar voor decoratie. Cucurbita komt van oorsprong uit de Nieuwe Wereld, waarmee de continenten worden bedoeld die vanaf 1492 door de Europeanen voor het eerst werden aangedaan. Het geslacht telt circa 20 soorten, zowel eenjarige en meerjarige. Voor alle soorten geldt dat het kruidachtige klimplanten zijn en de overblijvende soorten komen alleen voor in de droge regiones van Zuid-Amerika. C. foetidissima is een voorbeeld. Met name vanuit Zuid-Amerika kwamen diverse pompoensoorten onze kant uit waarvan de vruchten in het begin vooral dienst deden als veevoer.

COMPOSTHOOP Het blad van Cucurbita is groot, handvormig en alleenstaand. Opvallend zijn de brede nerven. De plant heeft onopvallende mannelijke bloemen die boven de bladeren staan. Veel opvallender zijn de grote en gele vrouwelijke bloemen die meestal slechts één dag bloeien. Aan de onderzijde van de vrouwelijke bloemen verschijnt de vruchtontwikkeling. De pompoen is een makkelijke plant en geschikt voor de beginnende tuinier. Het zaad is groot en de groei is snel. Binnen zaaien in april geeft kleine planten die eind mei naar buiten kunnen. De krachtige groei vraagt om een goed bemeste grond, liefst voorzien van veel verse compost. Zelfs boven56 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

Cucurbita maxima

De vele verschijningsvormen bij pompoen op de composthoop heeft de hongerige plant het naar zijn zin. Wie in de beginperiode slakken op afstand weet te houden, ontdekt dat de plant snel rankende uitlopers maakt en vanaf de zomer vruchten gaat produceren. Aan het einde van het groeiseizoen zijn de stengels soms tot 10 meter lengte uitgegroeid. Van de siervormen is C. pepo de bekendste. Diverse variëteiten, zoals de ei-, fles- en knotskalebas, geven vruchten in verschillende vormen. De lokale indianen gebruikten C. pepo var. ovifera lange tijd om er gebruiksvoorwerpen van te maken. Ze kweekten de planten in combinatie met maïs omdat die twee planten elkaar gunstig beïnvloeden. C. pepo var. pepo is de veldpompoen die in de 16de eeuw vrijwel als eerste als eetbare pompoen richting Europa kwam. Uit deze soort zijn ook de courgette, de gewone pompoen en de patisson ontstaan. C. ficifolia was tot voor enige decennia van economisch belang als onderstam van komkommer en meloen. Dit had te maken met de schimmelgevoeligheid van komkommer en meloen. Veel jonge zaailingen gingen hier aan ten onder en het enten op de onderstam bleek een oplossing. Inmiddels zijn er verbeterde selecties van komkommer en meloen op de markt verschenen die vrij van schimmelgevaar zijn.

KLEINVRUCHTIG De grootste pompoenen komen van C. maxima. De vruchten worden gewaardeerd als siervrucht – denk aan Halloween – maar zijn ook smaakvol. C. maxima heeft anders dan andere pompoensoorten vruchtvlees dat vezelvrij is waardoor het tijdens het koken eenvoudig uiteenvalt. Omdat de soort minder warmte nodig heeft, is hij in gematigde klimaten als zomervrucht te telen. De vrucht kan tot 1 meter doorsnee en 70 kilo in gewicht halen. ‘Goliath’ behoort tot de bekendste variëteiten. Een cultivar voor de sier is ‘Turbaniformis’, de Turkse muts. De vrucht is herkenbaar aan de uitstulping aan de onderzijde. Vaak geven kleinvruchtige rassen betere vruchten met droog vruchtvlees en een volle zoete smaak. ‘Red Kuri’, ‘Potimarron’ en ‘Green Hubbard’ zijn voorbeelden. Tot slot is C. moschata ‘Futsu Black’ een kleine muskaatpompoen geschikt voor de kleine tuin. Liefst op een beschutte plaats want de plant vraagt wat warmte. De vrucht heeft een diepgroene tot zwarte kleur, die tijdens het bewaren overgaat naar oranje. Het donkeroranje vruchtvlees smaak zoet. C. moschata ‘Musqué de Provence’ verkleurt van groen naar donkergroen, en in warme zomers – en in ieder geval tijdens het bewaren – naar okerbruin.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE BEN JE IN DIT VAK TERECHT GEKOMEN? “Tot mijn afstuderen werkte ik in mijn vrije tijd bij Jan en Emiel Hopman. Na mijn studie was ik productmanager bij Wegener Arcade. Een andere wereld, enorm leuk, maar die files… Kees Kneppers van Zabo Plant benaderde mij voor een baan. Na een gesprek en een rondleiding was ik om. Sindsdien hebben de handelskant en het internationale aspect van het bloembollenvak mij niet meer losgelaten.”

2

IS GEZIN EN WERK GOED TE SCHEIDEN? “In onze branche investeren we veel tijd in ons werk en het seizoensmatige karakter zorgt voor een piek. Daarnaast reis ik veel. Dit vraagt het nodige begrip van mijn vrouw Ramona en ons gezin, zonder hun steun is de lol er snel af. Als ik thuis ben, genieten we extra. Lekker sporten met de kinderen, samen op vakantie, een uittje met vrienden en familie, dat wil ik voor geen goud missen.”

Guido Veeken Na zijn studie commerciële economie aan de HEAO werkte Guido Veeken (39) bij Wegener Tijdschriften Groep, maar al een jaar later switchte hij naar het bollenvak om te gaan werken bij Zabo Plant BV. Via F. Stoop BV, Bulb Brokers en Kapiteyn BV kwam hij in 2011 in dienst bij Sande BV, als verkoopdirecteur.

3

BEN JE GELUKKIG MET JE WERK? “Ja, ik heb een hartstikke leuke baan, mede dankzij de collega’s bij Sande. Een enthousiaste groep mensen, fanatiek als het moet en gezellig als het kan. Mijn baan is druk en veelzijdig, geeft mij de kans om wereldwijd mensen te ontmoeten en van andere culturen te proeven. En dan zijn we ook nog gespecialiseerd in calla. Het kan niet op.”

blijven in wat je doet, kun je mooie dingen realiseren.”

6

WAT BAART JE DE MEESTE ZORGEN IN HET VAK? “De snel veranderende fytosanitaire eisen. Afgelopen jaar bleek opnieuw dat - ondanks goede, internationale afspraken - sommige landen in het seizoen ‘de spelregels’ aanpassen waardoor zendingen met bollen vast komen te staan. Dit leidt tot financiële schade, bij de handel en onze klanten. Waarschijnlijk gaat ook de kwekerij hier iets van merken; denk aan nog strengere keuringen. China, Taiwan, Colombia... wat volgt?”

7

JE KOMT REGELMATIG IN HET BUITENLAND. DENK JE WEL EENS: ‘HIER WIL IK BLIJ VEN WONEN’? “Met de auto toeren langs de Californische kustlijn, rijden door de Redgrove Woods, vliegen over de Grand Canyon, kanoën bij Victoria Island: allemaal aanraders. In 2005/2006 woonden wij met ons gezin in Canada, ik hielp daar met het opzetten van een tulpenbroeierij. Een onvergetelijke ervaring, maar Nederland is echt thuis. En hier is ook nog veel te ontdekken.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “Ik vind de politiek vaak ‘veel geblaat en weinig wol’. Mooie programma’s tijdens de verkiezingen en daarna komen de concessies, die vaak ten koste gaan van de slagkracht van het kabinet.”

4

9

5

10

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Het is niet zo dat ‘mijn gezin mijn hobby is’, maar als je een prachtig gezin hebt met vier kinderen (Roos (10), Rick (8), Lars (6) en Sarah (2)), besteed je er automatisch veel tijd aan. In de beginjaren schoot de eigen sport er wel eens bij in. Wel ben ik altijd blijven zaalvoetballen. Daarnaast loop ik hard, fiets ik en ga ik wekelijks naar de sportschool met collega’s. Zo blijven we vooral fit van geest.” WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JEZELF? “We gaan voor een zonnige toekomst. Door je energie in de juiste doelen te steken en actief en vooruitstrevend te

ZULLEN BLOEMBOLLEN EN MILIEU OOIT VRIENDEN WORDEN? “Je hebt Tweety en Sylvester, Tom en Jerry, Popeye en Brutus… en bloembollen en milieu. Altijd samen, maar samen niet altijd een. Spanningsvelden door tegenstrijdige belangen. De wil is er, maar de weg er naartoe is nog niet af en dat leidt tot een hobbelige rit. Maar, we komen er wel.” WAT IS IN JOUW OGEN HET GROOTSTE WERELD PROBLEEM? “Het veranderende klimaat. Denk aan al die orkanen en de tsunami. Het lijkt alsof de natuur steeds harder toeslaat.”


ADVIES

Zonnepanelen in bedrijf: het rendement in beeld Investeren in zonnepanelen in de agrosector is hot. De bomen lijken soms tot in de hemel te groeien, dus is een gezonde dosis realisme geen overbodige luxe. “Deze behoefte aan realisme merken wij door de grote vraag naar advies,” aldus Johannes Zijlstra van het Flynth Energieteam. Tekst: Flynth

I

nmiddels hebben de adviseurs van Flynth voor meer dan 1.000 bedrijven een onafhankelijk maatwerkadvies uitgebracht. Zijlstra: “Daarvan hebben we nu ruim driehonderd geanalyseerd om inzicht te krijgen in het te verwachten rendement. Daar blijken grote verschillen, dus het motto ook bij investeren in zonne-energie: eerst rekenen, dan pas tekenen,” licht Zijlstra toe. “De terugverdientijd bij investeren in zonnepanelen varieert van ongeveer vijf tot meer dan 25 jaar.” In onderstaande grafiek wordt de spreiding in terugverdientijd voor de 300 geanalyseerde bedrijfssituaties weergegeven. Uit deze spreiding blijkt duidelijk dat er tussen bedrijven – die op het eerste gezicht goed vergelijkbaar lijken – enorme verschillen zijn in terugverdientijd. Hiermee is het belang van individuele advisering dus direct zichtbaar. Uit grafiek 1 blijkt dat de meeste ondernemers met een energieverbruik tot ongeveer 15.000 kWh de investering binnen tien jaar kunnen terugverdienen. Zijlstra: “Boven de 15.000 kWh is het sterk afhankelijk van de individuele omstandigheden. Als de zonnestroominstallatie niet alle benodigde energie kan opwekken, wordt de terugverdientijd vaak langer. Past de zonnestroominstallatie niet op de bestaande netwerkaansluiting, dan hebben de

Grafiek 1: Energieverbruik en terugverdientijd 58 • BLOEMBOLLENVISIE • 29 november 2013

kosten voor het aanpassen daarvan ook een negatief effect op de terugverdientijd.” Het optimaal kunnen benutten van de fiscale voordelen heeft een positief effect. Dit kan een verschil uitmaken van ongeveer vier jaar. Bedrijven met een goed inkomen – een voorwaarde om van fiscale voordelen te kunnen profiteren – komen daardoor vaak qua terugverdientijd onder de tien jaar uit. Bij een energieverbruik van meer dan 60.000 kWh is de terugverdientijd zonder aanvullende subsidie vrijwel altijd meer dan tien jaar. Dit komt vooral door het staffelen van de energiebelasting. Hoe hoger het verbruik, hoe lager de energiebelasting. “Veel ondernemers ervaren een terugverdientijd van tien jaar of minder als redelijk. Boven de tien jaar wordt de drempel om te investeren in zonnepanelen al snel te hoog. Enkele bedrijven investeren ook bij een langere terugverdientijd. In die gevallen is het motief om toch te investeren vaak maatschappelijk verantwoord ondernemen,” aldus Zijlstra.

RENDEMENT INVESTERING Een ondernemer wil de investering graag terugverdienen; het moet rendement opleveren. In grafiek 2 wordt het verwachte rendement weergegeven. Het gemiddeld rendement over de looptijd van de investering van 25 jaar varieert tussen de nul en zestien procent. Tot 15.000 kWh is

het rendement van investeren in zonnepanelen altijd vier procent of meer. Hoe hoger het energieverbruik, hoe lager het rendement. Zijlstra: “Wat een redelijk rendement is, moet de ondernemer uiteraard zelf bepalen. Bij het maken van de definitieve keuze draait het om de terugverdientijd en het rendement. Bij een gunstig rendement zal de ondernemer sneller ervoor kiezen te investeren in zonnepanelen. Bij een minder gunstig rendement zijn er vaak nog wel andere investeringen die ook op het wensenlijstje staan.”

MEE OF TEGENVALLER? Is de uitkomst van deze analyse een tegenvaller voor de sector? “Ik zou niet willen spreken van een tegenvaller,” stelt Zijlstra. “Ondernemers hebben vooral belang bij een realistisch, onafhankelijk advies. Dat voorkomt teleurstelling achteraf. Met ons onafhankelijke advies helpen we de ondernemer bij de afweging of het kopen en installeren van zonnepanelen voor zijn bedrijf echt een duurzame investering is. In het advies nemen we ook de diverse subsidieregelingen en fiscale stimuleringsmaatregelen mee in de berekening.”

Ook voor KAVB-leden KAVB-leden kunnen via LTO Commerce profiteren van diverse inkoopvoordelen, waaronder vraagbundeling zonnepanelen. Kijk daarvoor op http://ltocommerce. nl/kavb. Los van de vraag op u meedoet aan vraagbundeling kunt u op www.flynth. nl/zon een eenvoudige investeringscheck vinden, waarmee u een inschatting krijgt of investeren in zonnepanelen rendabel is voor uw bedrijf. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Johannes Zijlstra: (06) 51 25 92 04 of jzijlstra@flynth.nl

Grafiek 2: Rendement op de investering (%)

VASTEPLANTENVARIA

Bewaring van vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

D

e bewaarperiode van vaste planten is de periode waarin er voor de vitaliteit van de planten heel gemakkelijk iets fout gaat. Voor een deel is dit te wijten aan de omstandigheden van dat moment en dan vooral de reactie op die omstandigheden. Een andere oorzaak van schade aan de planten in de bewaring is drukte, er worden dan inschattingsfouten gemaakt, of gevaren onderschat. Het derde punt is onwetendheid. Met onwetendheid wordt bedoeld dat er soms zaken fout gaan waar we helemaal niet bij stil staan, zoals het toch iets minder nauwkeurig werken van de bewaarfaciliteiten. Vaak onderschat punt is het stadium waarin de planten zich bevinden. Planten die vroeg zijn gerooid (dit jaar alles wat voor 1 december gerooid is) zijn veel gevoeliger voor vitaliteitverlies.

BASISKENNIS Als planten onder natte omstandigheden gerooid worden moeten ze direct geschoond worden. Als de natte planten in grote kisten blijven zitten, dan zullen de onderste planten binnen een paar dagen verstikken. Het rooien en het schonen moet gezien worden als één handeling. Als de schoningscapaciteit lager is dan de rooicapaciteit, moet er even met rooien gestopt worden, zodat beide handelingen weer op elkaar aansluiten. Als er wordt gespoeld moet er rekening mee worden gehou-

den dat gespoelde planten veel eerder uitdrogen. Gespoelde planten moeten dus altijd tegen uitdroging worden beschermd. Niet uitdrogen betekent niet dat de planten, als ze eenmaal een beetje zijn uitgedroogd, weer natgemaakt moeten worden. Juist het natmaken van iets uitgedroogde planten zorgt voor de grootste schimmelproblemen. Vrijwel alle schimmelproblemen in de bewaring kunnen worden toegeschreven aan eerdere verdroging. Zorg dus dat de planten niet uitdrogen. Dek niet af met plastic, maar met ademend materiaal zoals bouwzeil of eventueel canvas. Als er wordt ingepakt, doe dit dan in zakken met microperforatie. Gebruik geen afdekmateriaal dat sterk absorbeert zoals bijvoorbeeld jutezakken. Dit materiaal trekt, als het de planten raakt, het vocht uit de planten, zodat ze juist verdrogen. Als de planten eenmaal in rust zijn kunnen ze het beste, of net boven het vriespunt worden bewaard en niet worden ingepakt, of op 2°C worden ingevroren en wel luchtdicht worden ingepakt. Hoe kouder de temperatuur in de koeling, hoe lager de ademhaling en hoe minder het vitaliteitverlies tijdens de bewaring. Temperaturen hoger dan even boven het vriespunt zijn alleen nuttig als de planten nog in rust moeten gaan. Dit gaat sneller bij een temperatuur boven de 7°C. Bedenk wel dat dit een zeer gevaarlijke bewaartemperatuur is. Doe dit dus alleen als hier een goede reden voor is.

ONDUIDELIJKHEID Soms gaat er iets fout terwijl toch overal aan gedacht is. Het stadium van de planten is goed, de ingestelde temperatuur van de koel- of vriescel eveneens, de planten zijn niet uitgedroogd, kortom alles klopt. In dat geval is het nuttig om

eens aan de ingestelde waarden van de cellen te gaan twijfelen. Wordt de ingestelde temperatuur wel bereikt. Wordt deze temperatuur overal in de cel bereikt. Is de temperatuur van de cel wel de tempratuur van de planten? Bedenk dat als de planten niet vitaal zijn, ze zelf temperatuur ontwikkelen. Als er in een kist ingevroren planten een paar slechte planten zitten, kan dat de temperatuur al snel een paar graden opjagen. Als de kist hierdoor boven het vriespunt komt, zal deze nooit meer invriezen. Om hier achter te komen moet er gemeten worden. Voor deze metingen zijn redelijk betaalbare loggers te koop. Probeer een paar loggers uit, hang deze in de verschillende hoeken van de cel en doe er een paar in de kisten met verschillende planten. Als deze loggers na een paar maanden worden uitgelezen zal duidelijk worden of de bewaring helemaal goed is gegaan. Hier is enorm veel van te leren, omdat de ervaring leert dat de uitslag vaak niet is wat we verwachten. Voor iets meer dan 300 euro is er al een set van tien loggers te koop. Van geen enkel onderzoek van 300 euro is zoveel te leren als van deze proef. Het vraagt alleen maar wat aandacht om de proef aan te leggen. De loggers zijn later altijd uit te lezen op een rustig moment.

ALLES MOET KLOPPEN In de bewaring zijn zoveel wazige zaken die pas veel later tot uiting komen dat alles gewoon moet kloppen. Fouten worden pas na maanden ontdekt en dan is het erg moeilijk terug te halen waar de fout gemaakt is. Zorg er dus voor dat zoveel mogelijk wordt opgeschreven wat er wanneer met de planten gebeurd is. Meten is weten!!


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bodemverdichting ........................................................60 Muizen Onkruidbestrijding Organische stof Temperatuurmeting koelcel

KNIPHOFIA Bewaren

LAVANDULA Taksterfte

PAEONIA Warmwaterbehandeling

LELIE Bol- en schubrot .............................................................61 Bladaaltjes Plantgoedontsmetting Onkruidbestrijding direct geplante schub

NARCIS Volg ontwikkeling te velde

IRIS Onkruidbestrijding na dekken

GLADIOOL Kou effectief tegen trips Gezond plantgoed aankopen!

LELIE Grond Bladverbranding Belichten Orientals........................................................62 Zout Water geven

HYACINT T in de bewortelingsruimte Watergeven pothyacinten

NARCIS Koeling ‘Tête-à-Tête’

TRITELEIA Bewaring

TULP Droge bewaring Egale vloer broei op water.......................................63 Verwarmingstijdstip T kas broei op water Bolontsmetting 5°C-tulpen Fustontsmetting broei op water Reiniging fust

ALGEMEEN Onkruidbestrijding Brandveiligheid en inspectie ‘IJspret’-perikelen

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 60 VISIE29 november 2013

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN

ALGEMEEN

BODEMVERDICHTING Door het rijden van machines en tractoren ontstaat bodemverdichting bij grondbewerking, planten en rooien. Deze verdichting kan tot grote diepte gaan, waardoor bodemproblemen ontstaan die met een standaard grondbewerking tot 40 cm onvoldoende worden opgelost. Om problemen te voorkomen is het belangrijk zo min mogelijk op het land te rijden onder natte omstandigheden. Denk verder aan het gebruik van een lage bandenspanning en aan meer of bredere banden. Daarnaast is het belangrijk om regelmatig de bodem op het perceel te beoordelen. Dit kan met diverse hulpmiddelen, zoals het graven van een profielkuil en metingen met een penetrologger. Een adviseur kan met een dergelijk apparaat de weerstand in de bodem meten en maakt hiervan een grafiek. Na de meting kan per situatie worden bekeken welke maatregelen nodig zijn. Op korte termijn kan een diepe grondbewerking noodzakelijk zijn. MUIZEN Wees alert op de aanwezigheid van muizen in kas en tunnel. Muizen kunnen veel schade aanrichten doordat ze vreten aan plantendelen of het geheel op zijn kop zetten van de potten. Indien u muizen of sporen ervan waarneemt, plaats dan tijdig muizenkorrels. ONKRUIDBESTRIJDING Besteed de komende tijd veel aandacht aan onkruidbestrijding op leeg land waar volgend jaar vaste planten worden geteeld. Zeker als het gaat om land dat het afgelopen seizoen voor de bollenteelt is gebruikt, is het raadzaam om zo vroeg mogelijk te starten met onkruidbestrijding. Hiervoor zijn diverse mogelijkheden. Zo kan er een bespuiting worden uitgevoerd met bijvoorbeeld glyfosaat of Basta. Een schone start bespaart werk in het groeiseizoen. Houd er ook rekening mee dat onkruiden een reservoir kunnen vormen voor virussen in vaste planten. ORGANISCHE STOF Oriënteert u zich de komende tijd op de aanvoer van organische stof. Veel telers zijn geneigd om geen vaste mest meer aan te voeren. Dit vanwege de beperkende aanvoernormen voor stikstof en fosfaat. Voor de diversiteit aan bodemleven is dit echter een ongunstige ontwikkeling. Probeer altijd een aantal tonnen vaste mest aan te voeren. Overweeg verder eens om een veenproduct aan te voeren. Vaste mest levert ongeveer 75 kg effectieve organische stof, tuinturf ongeveer 375 kg per ton. Deze stabiele vorm van organische stof is vooral nuttig om voeding vast te houden. Uitspoeling wordt dus beperkt. Verder biedt een mix van organischestofbronnen een optimale leefomgeving voor het bodemleven. Per ton is een veenproduct weliswaar duurder dan compost of vaste mest, maar gerekend in

kilo’s effectieve organische stof biedt deze optie goede mogelijkheden. Per kg effectieve organische stof betaalt u ongeveer evenveel. Tuinturf bevat weinig fosfaat en ongeveer 3 kg stikstof per ton. Het voordeel van tuinturf is, dat de aanwezige mineralen niet meetellen voor de gebruiksnormen. TEMPERATUURMETING KOELCEL Een snelle inkoeltijd en de juiste producttemperatuur zijn zeer belangrijk bij de bewaring in de koelcel. Metingen geven een goed beeld van het temperatuurverloop. De meest betrouwbare en efficiënte methode is het plaatsen van thermometers in de kuubkist. Door de thermometers van een afstand af te lezen, kan er indien nodig nog worden bijgestuurd. Daarnaast blijven dataloggers een handig hulpmiddel. Plaats deze dataloggers tussen het plantmateriaal in de kist, eventueel op verschillende plaatsen in de koelcel. Na de bewaring wordt de datalogger via de computer uitgelezen. Aan de hand van de geregistreerde gegevens kan het koelproces worden geanalyseerd en zo nodig worden bijgesteld voor de toekomst.

KNIPHOFIA

BEWAREN Bewaar Kniphofia niet onder het vriespunt. Bij een temperatuur van ongeveer 0,5°C kunnen ze goed in de koelcel worden bewaard. Let erop dat deze temperatuur niet hoger uitkomt, omdat er anders eerder bewaarschimmel ontstaat.

LAVANDULA

TAKSTERFTE Voorkom en bestrijd taksterfte in potgeteelde Lavandula, Rosmarinus en Vinca tijdig. Voorkom een hoge luchtvochtigheid in de kas door voldoende te luchten. Daarnaast kan worden gespoten met bijvoorbeeld 80 g Switch, 90 ml Frupica of 250 g thiram per 100 l water.

PAEONIA

WARMWATERBEHANDELING Bestrijd bladaaltjes en wortelknobbelaaltjes in Paeonia. Een warmwaterbehandeling levert goede resultaten op in de bestrijding tegen deze aantasters. Voor bestrijding van bladaaltjes is 1 uur 43,5°C voldoende. In geval van aantasting door wortelknobbelaaltjes is het bij een ernstige aantasting nodig om bij voorkeur 1 uur 45°C aan te houden. Laat het plantmateriaal na de warmwaterbehandeling afkoelen in een dompelbad met water van ongeveer 10-15°C. Kijk op de verpakking voor de juiste dosering. Voer bij Paeonia officinalis geen warmwaterbehandeling meer uit na eind december in verband met kans op schade.

-&-*&

BOL EN SCHUBROT 'VTBSJVNFOPG$ZMJOESPDBSQPOWFSPPS[BLFO CPMFOTDIVCSPU#FJEFBBOEPFOJOHFO[JKOBMT WPMHUBBOUFQBLLFO t7FSXJKEFSEF[JFLFCPMMFO t0OUTNFUIFUQMBOUHPFEJO5PQTJO.6MUSBFO QSPDIMPSB[PG3VEJT t;PSHWPPSSVJNFWSVDIUXJTTFMJOHWBONJOJNBBM PQ t( FFGHFWPFMJHFSBTTFOFFONBUJHFCFNFT UJOH%JUHFMEUWPPS[PXFMPSHBOJTDIFNFTUBMT LVOTUNFTU t(FCSVJLHFEVSFOEFEFUFFMUTUJLTUPGNPOTUFST BMTCBTJTWPPSEFCFNFTUJOH t5FFMHFFOWPPS'VTBSJVNWBUCBSFDVMUJWBSTCJO OFOKBBSPQ[XBBSCFTNFUUFQFSDFMFO t)PVEPPLSFLFOJOHNFUEFWPPSWSVDIUJOWFS CBOENFUEFCFNFTUJOH t1MBOUWFSEBDIUFQBSUJKOJFUPQWPPSUXFFKBSJH TDIVC BLADAALTJES %FXBSNXBUFSCFIBOEFMJOH XXC JTFFOPO NJTCBSFNBBUSFHFMPNMFMJFTHF[POEUFIPVEFO 7ZEBUF(XFSLUPOWPMEPFOEFUFHFOCMBE BBMUKFTFOOJFUUFHFOCBDUFSJÑOFOTDIJNNFMT 8FMCFTUSJKEUEJUNJEEFMXPSUFMMFTJFBBMUKFT EJF XFFSPOWPMEPFOEFEPPSFFOXBSNXBUFSCF IBOEFMJOHXPSEFOCFTUSFEFO7ZEBUF(JT EBBSPNFFOBBOWVMMJOHPQ NBBSHFFOWFSWBO HFSWBOEFXBSNXBUFSCFIBOEFMJOH.PDBQFO /FNBUIPSJO(IFCCFOHFFOFOLFMFXFSLJOH PQCMBEBBMUKFT

t7VMQSPDIMPSB[ "ENJSFPG,PIJOPS8(BBO NFU NBBMEFVJUHBOHTDPODFOUSBUJF t7FSWBOHCJKQSPCMFNFONFU'VTBSJVNQSP DIMPSB[EPPS 3VEJT ONKRUIDBESTRIJDING DIRECT GEPLANTE SCHUB 4QVJUJOEFDFNCFSPWFSCMJKWFOEFPOLSVJEFO EPPENFUCJKWPPSCFFMEMJUFSHMZGPTBBUQFS IB7PFSEFCFTQVJUJOHVJUBMTIFUPOLSVJEESPPH JT3PVOEVQ.BYJTIFUTOFMTUSFHFOWBTUWBOEF HMZGPTBBUNJEEFMFO%JUNJEEFMJTBMOBPOHFWFFS FFOVVSPQHFOPNFOEPPSIFUHFXBT (MZGPTBBUMBBUIFUPOLSVJEMBOH[BBNBGTUFSWFO %PPSUJKEJHUFTQVJUFOJTIFUHFXBTUPDI[PWFS WFSUFFSE EBUFSJOIFUWPPSKBBS BMTEFMFMJFT CPWFOLPNFOXFJOJHNFFSPWFSJT%JUWFSLMFJOU IFUHFWBBSWBOOBDIUWPSTUTDIBEF7PFHCJKQSP CMFNFONFULMFJOFCSBOEOFUFMMIB$IMPPS*1$ UPF

/"3$*4

VOLG ONTWIKKELING TE VELDE /BSDJTTFOHSPFJFOTPNTIBSEFSEBOWFSXBDIU 4QVJUEFSPHHFPGHFSTUEPPEWPPSEBUEFOBSDJT TFOCPWFOEFHSPOELPNFO(FCSVJLIJFSWPPS QFSIBMJUFSHMZGPTBBUHM POEFSNFFS 3PVOEVQ JOMJUFSXBUFS4QVJUNFUFFONJE EFMHSPWFESVQQFM

Opmerkingen: )FUBGTUFSWFOWBOIFUHSBBOEVVSUFFOBBOUBM XFLFO3PHHFTUFSGUNJOEFSTOFMBGEBOHFSTU*O EFQFSJPEFWBOBGTUFSWFOPOUXJLLFMFOEFOBS DJTTFO[JDICPWFOHSPOET XBBSEPPSFFOIFS PLANTGOEDONTSMETTING IBMJOHWBOEFCFTQVJUJOHPONPHFMJKLJT#JKFFO 7PPSLPNFFOBBOUBTUJOHEPPS'VTBSJVN$ZMJOE KVJTUFCFTQVJUJOH EBUXJM[FHHFOJOEFHPFEF SPDBSQPOFO1FOJDJMMJVNEPPSIFUQMBOUHPFEUF EPTFSJOHFOOJFUUJKEFOTSFHFO TUFSWFOHSBOFO FOHSBTTFO[FLFSBG7PFHPQOJFUEJLHFEFLUF POUTNFUUFO OBSDJTTFOQFSIBMJUFSDIMPPSQSPGBN POEFS NFFS$IMPPS*1$ BBOEFHMZGPTBBUUPFPN Adviezen: %PNQFMEFCPMMFONJOVUFOJOFFOWBOEF POLSVJEFOBMTLMFJOFCSBOEOFUFM IFSEFSTUBTKF FONVVSUFCFTUSJKEFO WPMHFOEFWFSHFMJKLCBSFDPNCJOBUJFT DBQUBOHM 5PQTJO.6MUSB *3*4 QSPDIMPSB[ of: 4IJSMBO 5PQTJO.6MUSB ONKRUIDBESTRIJDING NA DEKKEN 8BOOFFSWPPSIFUTUSPEFLLFOFFOPOLSVJECF QSPDIMPSB[ of: .JSBHF1MVT4$ 5PQTJO. TUSJKEJOHJTVJUHFWPFSEIPFGUOBIFUTUSPEFLLFO OJFUOPHFFOTUFXPSEFOHFTQPUFO*OEFXJO 6MUSB 4IJSMBO of: "MMVSF 5PQTJO.6MUSB DBQ UFSJTFSOJFUWFFMLJFNFOEPOLSVJEFOPOEFSIFU TUSPEFLLPNUPOLSVJETMFDIUUPUPOUXJLLFMJOH UBOHM of: 4FDVSP 5PQTJO.6MUSB 8BDIUEBBSPNNFUPOLSVJECFTUSJKEJOHUPUOB IFUWFSXJKEFSFOWBOIFUTUSPEFL&S[JKOEBOWPM QSPDIMPSB[ EPFOEFNPHFMJKLIFEFOPNFWFOUVFFMBBOXF [JHPOLSVJEUFCFTUSJKEFO Opmerkingen: t#PWFOTUBBOEFBEWJF[FO[JKOPQWPMHPSEFWBO (-"%*00LPTUQSJKT t7PFSEFPOUTNFUUJOHVJUBMTEFCPMMFOOPHJO KOU EFFECTIEF TEGEN TRIPS 7FFMMFWFSCBSFHMBEJPMFOXPSEFOMBOHFSFUJKE SVTU[JKO t7PFHEFNJEEFMFOTUVLWPPSTUVLBBOIFUCBE POEFS¡$CFXBBSE"MTEFUFNQFSBUVVSFFO UPFFOSPFSIFUCBEHPFEPQ7PFHQSPDIMPSB[ BBOFFOHFTMPUFOQFSJPEFWBOBDIUXFLFO ¡$JTPG[FTXFLFO¡$ JTHFFOUSJQTCFTUSJKEJOH BMTMBBUTUFUPF t7PFHUFHFOMVJT "ENJSFPG,PIJOPS NFFSOPEJH"MMFUSJQTFO FJFSFOFOMBSWFO[JKO 8(UPF7VMEFEPNQFMCBEFONFULPSUFUVT OBEJFQFSJPEFEPPEPGOJFUMFWFOTLSBDIUJH#JK EFCFXBSJOHWBOQJUUFOJT¡$EFPQUJNBMF TFOQP[FOBBO

UFNQFSBUVVS5JKEFOTFFOEFSHFMJKLFCFXBSJOH PWFSMFFGUEFUSJQT"DUFMMJDFOFFOXBSNFMVDIU CFIBOEFMJOHCFTUSJKEFOPPLUSJQTFO GEZOND PLANTGOED AANKOPEN! #JKBBOLPPQWBOHMBEJPMFOQMBOUHPFEXPSEUJO IFUBMHFNFFOFFSTUHFWSBBHEOBBSEFDVMUJWBS NBBUFOQSJKT%BUJTOJFUWPMEPFOEF&SJTOPH NFFSWBOCFMBOH%FHF[POEIFJEFOEFSBT[VJ WFSIFJEWBOEFQBSUJKFOIFUWSJK[JKOWBOLOPMDZ QFSVT[JKOOFU[PCFMBOHSJKL 7FSNFMEEFWFSTDIJMMFOEFFJTFOPQIFULPPQ CSJFGKF;PLPNUFSPQUFTUBBOEBUIFUQMBOU HPFEAHF[POENPFU[JKO EVTWSJKWBOPOEFS NFFS'VTBSJVN #PUSZUJT WFSHFMJOHTIFLTFOCF [FN[JFLUF SBUFMWJSVT LOPMDZQFSVT NBÕTXPSUFM LOPCCFMBBMUKF,MBTTF*HFFGUEFNFFTUFHBSBO UJFPQHF[POENBUFSJBBM WPPSBMJOWFSCBOENFU 'VTBSJVN&SNBHEBOOJFUTHFWPOEFO[JKOJOEF WPPSHBBOEFUFFMU 0QIFULPPQCSJFʵFLBOPPLTUBBOEBUIFUQMBOU HPFEWSJKNPFU[JKOWBOEXBMJOHFOPGCJKWPPS CFFMEEBUFSOJFUNFFSEBOEXBMJOHFOJO[JU %FWFSNFMEJOHTFMFDUJFQBSUJKPGQBSUJKNFUDFSUJ mDBBUPQIFULPPQCSJFʵFWPMTUBBUOJFU&SNPFU EVJEFMJKLPQLPNFOUFTUBBOBBOXFMLFFJTFO IFUQMBOUHPFENPFUWPMEPFO CJKWPPSCFFME ,MBTTF*&FODFSUJmDBBUNPFUXPSEFONFFHF MFWFSE

-&-*&

GROND

-FMJFTTUFMMFOIPHFFJTFOBBOEFHSPOE*OFFO MVDIUJHFHSPOE EJFWPMEPFOEFXBUFSWBTUIPVEU HSPFJFOEFMFMJFTIFUCFTU;PSHFSWPPSEBUEF HSPOEOBIFUQMBOUFOHPFEPNEFCPMMFOTMVJU 8FSLUVJOUVSG UVSGTUSPPJTFMPGBOEFSPSHBOJTDI NBUFSJBBMEPPSEFCPWFOTUFDNCJK[XB SF LMVJUFSJHFHSPOE;FLFSPQHSPOEFONFU FFOIPHFQ) JTIFUWFSTUBOEJHPNUVJO UVSGEPPSEFHSPOEUFXFSLFO%FQ)[BMIJFS EPPS[BLLFO"GEFLLFONFUFFOMBBHKFUVJOUVSG PGBOEFSPSHBOJTDINBUFSJBBMWPPSLPNUVJUESP HJOH%FTUFOHFMXPSUFMTPOUXJLLFMFO[JDIEBO CFUFS7PPSLPNEBUFSFFOAQMBBU JOEFHSPOE POUTUBBUEPPSUFTQJUUFOFOEBBSOBMJDIUUFGSF [FO BLADVERBRANDING #MBEWFSCSBOEJOHJOEFMFMJFTLPNUWPPSCJKEF EJLLFSFNBUFOCPMMFO#JK"[JBUFOFO0SJFO UBMTLPNFODVMUJWBSTWPPSEJFFYUSBHFWPFMJH 29 november 2013VISIE 61

TEELTADVIES zijn. Het blad van Aziaten wordt veelal grijs en soms bruin. Het blad van Orientals wordt veelal bruin. De bladeren in de kop van de plant aan de basis van de knoppen verbranden het eerst. Gevoelige cultivars Bekende gevoelige Aziaten voor bladverbranding zijn ‘Navona’ en ‘Brunello’. Bij de Orientals ‘Star Gazer’, ‘Expression’ en ‘Acapulco’ kan ook hevige bladverbranding voorkomen. Soms is het zo erg dat er broeikoppen optreden, waarbij de hele bloeiwijze verloren gaat. Voorkomen t(FCSVJLHFFOEJLLFCPMNBUFOWBOHFWPFMJHF cultivars. Bij Aziaten is de maat 10/12 en 12/14 aanzienlijk minder gevoelig dan de grotere maten. Van Orientals is bekend dat boven de maat 16/18 het risico op bladverbranding duiEFMJKLUPFOFFNU t1MBOUEFCPMMFOWPMEPFOEFEJFQDNHSPOE PQEFCPMMFOJTIFUNJOJNVN t#FWPSEFSWFSUJDBMFMVDIUCFXFHJOHJOIFUHF XBT t)PVEOBIFUQMBOUFOEFLBTUFNQFSBUVVSCJK Aziaten de eerste 4 weken op 12°C en bij 0SJFOUBMTSPOEEF¡$ t)PVEIFUHFXBT[PWFFMNPHFMJKLESPPHEPPS HFCSVJLUFNBLFOWBOESVQQFMTMBOHFO t7PPSLPNHSPUFTDIPNNFMJOHFOUVTTFOEF dagen nachttemperatuur (positieve DIF). Laat de kastemperatuur overdag niet hoog PQMPQFO t;PSHUJKEFOTIFULSJUJFLFTUBEJVNEBUCMBEWFSbranding kan ontstaan (25-50 dagen na planten), juist voordat de kop los groeit, voor volEPFOEFWFSEBNQJOH t1SPCFFSJOEF[FQFSJPEF[PNJONPHFMJKLXBUFS te geven. Door het toepassen van negatieve DIF treedt minder bladverbranding op. Korte onderwortels verergeren bladverbranding. Houd de partijen met korte onderwortels de 1e weken extra vochtig en voorkom hoge zoutconcentraties. BELICHTEN ORIENTALS Het belichten van Orientalhybriden is gericht op een betere takkwaliteit. Er wordt minder uren belicht dan bij de Aziatische hybriden. Te lang belichten geeft bij een aantal rassen bruine bladpunten of bruinverkleuring van het blad, 12 tot 16 uur belichten geeft een optimale gewaskwaliteit. Gebruik minimaal 5.000 lux voor een goede takkwaliteit. Bij nieuwe rassen is het niet altijd bekend hoe ze zich onder de assimilatiebelichting gedragen. De cultivar ‘Alma Ata’ reageert vrij heftig op overbelichting. Tegen de oogst wordt het blad in de kop van de plant vlekkerig bruin. Het beeld lijkt op roest. ZOUT Lelie is een betrekkelijk zoutgevoelig gewas. Het zoutgehalte in de grond is onder andere het resultaat van het zoutgehalte van het giet62 VISIE29 november 2013

VASTE PLANTENtBOLLENtKNOLLENtBLOEMENt ALGEMEEN water, het voedingsniveau van de vorige teelt, zouten uit eventuele (organische) bemesting en de opname door het gewas van voedingsstoffen/zouten door het leliegewas. Bij een toenemende EC nemen de taklengte en het takgewicht af. Bij ‘Star Gazer’ trad dit op vanaf een bodemvocht EC van circa 1,3mS/ cm en hoger. Natrium (Na) en chloor (Cl) geven geen extra schadelijke effecten, behalve kwaliteits- en productieverlies door de EC-verhoging die zij veroorzaken. Neem daarom minimaal één keer per jaar een voorraadmonster voorafgaande aan de teelt en neem tijdens de teelt regelmatig bijmestmonsters om de EC en de verschillende voedingsstoffen te volgen en indien noodzakelijk bij te kunnen sturen. Meten is weten! Als kort voor een teelt of tijdens de teelt een te hoog zoutgehalte voorkomt, is dit te verlagen door ruim onbemest water te geven. Het water moet dan wel van goede kwaliteit zijn. Soms wordt bewust bij een hogere EC geteeld, om het gewas wat korter te houden. Men gaat dan tot een EC van 2 à 3. WATER GEVEN In de leliebloementeelt ontstaat door watergebrek al snel een ongelijkmatig gewas. Zeker in de eerste weken na het planten is een goede vochtvoorziening van belang. Voor een goede ontwikkeling van de bovenwortels is een vochtige grond nodig. Voor een gelijke gewasontwikkeling is een goede regenleiding van groot belang. Verdeel de watergift gelijkmatig voor een gelijke opkomst en groei. Beregen na het planten een paar keer flink om de grond rondom de bollen en de wortels aan te laten sluiten. Met roterende sproeiers is de waterverdeling beter dan met bijvoorbeeld pensproeiers. Bij beide sproeiers is het van belang dat: tIFUUFHFCSVJLFOXBUFSHPFEJTHFmMUFSE tEFKVJTUFESVLPQEFTQSPFJFSTTUBBU tFSHFFOTQSPFJFSTWFSTUPQU[JKO bekend is hoeveel water per gietbeurt nodig is. Zet langs het transportpad een extra sproeier om uitdroging op de kopeinden van de bedden te voorkomen. Pas er echter voor op dat de kopeinden, door aflopend water van het pad, niet te nat worden. Dit geeft een verhoogd risico op aantasting door Pythium, Stengelfusarium en Phytophthora. Bij gebruik van roterende sproeiers moet langer water worden gegeven, om voldoende vocht mee te geven. Takken die in lengte achterblijven als gevolg van te weinig water in het begin zijn later niet meer goed te krijgen.

HYACINT

T IN DE BEWORTELINGSRUIMTE Beworteling van hyacinten vindt plaats bij 9°C. Later in het seizoen kan de groei van de spruit bij deze temperatuur te snel gaan. Hanteer daarom de volgende temperaturen: december 9°C, eventueel te verlagen naar 7 tot ¡$KBOVBSJGFCSVBSJNBBSU¡$ BMTEFCPMMFO

goed beworteld zijn en de spruitontwikkeling te sterk is de temperatuur verlagen naar 2°C. Hiermee is de spruitontwikkeling goed in de hand te houden. Het is aan te bevelen om bij temperaturen beneden de 5°C de koudeperiode te verlengen. WATERGEVEN POTHYACINTEN Eenmaal uitgedroogde potgrond neemt zeer moeilijk weer water op. Het water loopt van de grond af. Veel pothyacinten staan per stuk op een kleine 7 cm pot. Hierin kan slechts een kleine hoeveelheid water worden geborgen. Geef pothyacinten daarom geregeld water. Dit geldt ook voor potten waar meer bollen op staan.

NARCIS

KOELING ‘TÊTEÀTÊTE’ De koelduur van ‘Tête-à-Tête’ op pot is afhankelijk van het tijdstip van planten en het gewenste bloeitijdstip. Als de bollen begin november zijn geplant voor de bloei in maart of april, koel dan bij een aflopende temperatuur tussen de 7°C en 0,5°C. Regel de koeltemperatuur op de lengte van de spruit. Laat de temperatuur in verband met schade niet onder de 0°C zakken. Let op eventuele temperatuursverschillen in de cel. Koel de bollen die eind november voor de bloei in maart zijn geplant 13 tot 14 weken bij 5°C. Wanneer de bollen eind december voor de bloei in april worden geplant, koel dan 12 tot 13 weken bij 5°C.

TRITELEIA

BEWARING Bewaar de knolletjes van Triteleia bij 23-25°C en houd een hoge relatieve luchtvochtigheid aan om het uitdrogen van de knolletjes te voorkomen. Wanneer het planttijdstip na half maart is, houd de bewaartemperatuur dan de laatste vier weken voor het planten op 17°C. Plant geremde Triteleia uiterlijk 25 juni.

TULP

DROGE BEWARING Plant tulpen voor de broeierij op potgrond niet later dan begin tot half december. Zet de droge bewaring bij 17°C niet langer voort dan tot eind november. Is planten dan nog niet mogelijk, verlaag de bewaartemperatuur dan tot 2°C om verdroging van de bloemen te voorkomen en om spruit- en wortelontwikkeling te remmen.

Ga niet ineens omlaag van 17°C naar 2°C, maar doe dat in stappen zodat de RV beter beheersbaar blijft. Laat de buitentemperatuur de bollen terugkoelen.

100 liter water. Om wortelverbranding te voorkomen, moeten de bollen worden ontschaald voordat in AAterra gedompeld wordt. Plant direct na ontsmetten.

EGALE VLOER BROEI OP WATER Bij waterbroei is het van belang dat de pallets in de cel waterpas staan. Bij een ongelijke vloer staan de bakken scheef waardoor de bollen op sommige plaatsen droog staan. De slechte beworteling zorgt voor een mindere opbrengst en meer uitval. Ook in de kas geldt dat de bak redelijk waterpas moet staan.

FUSTONTSMETTING BROEI OP WATER Om verspreiding van ziekten door het fust uit te sluiten is een ontsmetting van de bakken geen overbodige luxe. Wortelresten moeten verwijderd worden. Bij wortelresten een keuze maken tussen eerst schoonmaken of veel langer ontsmetten. Spoel de bakken niet na met schoon water.

VERWARMINGSTIJDSTIP Verwarm de kas waarin 9°C gekoelde of ongekoelde tulpen zijn geplant pas als de tulpen voldoende koude hebben gehad. Alleen dan zullen de tulpen binnen een redelijke tijd in bloei komen en voldoende lang zijn. Voor de juiste koudeperiode zijn gegevens verkrijgbaar bij DLV Plant team Bloembollen. Bollen van zift 11 of kleiner van cultivars die van nature lang genoeg worden, kunnen met een week minder kou toe. Opmerkingen t7FSMFOHEBOEFLPVEFQFSJPEFNFUFFOIBMve tot een hele week als de temperaturen in de grond na het planten aanzienlijk hoger zijn geweest dan 9°C; t7PPSIFUKVJTUIBOUFSFOWBOEFHFQVCMJDFFSde koudeperiode moet de bodemtemperatuur na het planten tot circa eind oktober niet hoger zijn geweest dan 9°C en daarna 7°C en lager. Dit betekent dat u er in een zachte winter alles aan moet doen om de bodemtemperatuur naar beneden te krijgen (luchtramen open). Het risico bestaat anders dat ongekoelde tulpen bij de oplopende temperaturen in maart nog niet voldoende kou hebben gehad en te kort blijven. T KAS BROEI OP WATER De kastemperatuur bij de broei op water is normaal gesproken lager dan die van de broei op potgrond. De kastemperatuur voor waterbroei ligt in de maanden januari, februari en maart zo rond de 16 tot 17°C. In december ligt de kastemperatuur omwille van de snelheid rond de 19°C. Telers die bij hogere temperaturen broeien moeten meestal op kwaliteit inleveren. BOLONTSMETTING 5°CTULPEN Ontsmet ter bestrijding van Pythium (zachtrot) en Fusarium (zuur) de bollen die zijn bestemd voor de vijfgradenbroei in de vollegrond in een bad met daarin per 100 liter water 500 ml Topsin M Ultra + 50 ml AAterra vlb. Verdubbel de concentratie Topsin M Ultra voor zeer humusrijke gronden, omdat humus een groot deel van het middel vastlegt. Zachtrot is ook te voorkomen door de grondtemperatuur onder 10°C te houden. In dat geval voldoet ontsmetten in 500 ml Topsin M Ultra + 500 ml captan 546 g/l per

Warmwaterbehandeling van broeifust is mogelijk. Een uur in water van 60°C is voldoende. Bij stomen of een warmeluchtbehandeling moeten de kisten goed nat gemaakt worden en de 60°C moet op de koudste plek minimaal 1 uur zijn. In praktijk betekent dit dat er vaak twee uur gestoomd moet worden. Denk er wel om dat u met een warmtebehandeling de organische verontreinigingen in de bak niet verwijdert, en dat de verontreiniging op den duur voor problemen kan zorgen. Deze uiten zich door ongelijke groei, een korter gewas en minder grammen per tulp. REINIGING FUST Er zijn vele machines in de handel om het fust te reinigen. In de praktijk zien we dat bij op zich goede machines toch de reiniging onvoldoende is. Dit kan zijn door een verkeerde richting van de waterstralen (bijvoorbeeld dop iets gedraaid) of onvoldoende druk. Neem voor het seizoen de proef op de som. Neem enkele zichtbaar vuile bakken en controleer of alle delen goed schoon worden gemaakt. Controleer ook, of op alle plekken voldoende reinigingsvloeistof komt.

ALGEMEEN

ONKRUIDBESTRIJDING Spuit onkruid dat voor opkomst van het gewas aanwezig is dood met glyfosaat. Roundup Max is binnen een uur regenvast. De ‘oude’ glyfosaat is ook goed te gebruiken, maar heeft een periode van 4-6 uur droge weersomstandigheden na de bespuiting nodig voor een goed effect. Gebruik 2–4 l glyfosaat per ha. Doordat in de winter slechts weinig dagen geschikt zijn om te spuiten, is het aantrekkelijk om bij deze bespuiting 2 l Chloor-IPC mee te spuiten, mits er geen dik dek op de grond ligt. Chloor-IPC bestrijdt kiemende onkruiden zodat de grond tot aan opkomst onkruidvrij blijft. BRANDVEILIGHEID EN INSPECTIE Elektrische installaties moeten voldoen aan de NEN1010-norm, met betrekking tot de veiligheid, betrouwbaarheid en herkenbaarheid van de installatie. Er is geen verplichting tot inspectie. Een elektrische inspectie geeft echter een goed overzicht van de (brand)gevaarlijke punten en verborgen gebreken op uw bedrijf. Daarnaast vragen verzekeringsmaatschappijen steeds vaker om een inspectie van de elektrische installatie. Een inspectierapport laat zien dat u al het mogelijke heeft gedaan om een veilige situatie op uw bedrijf te creëren. In sommige gevallen hoeft u hierdoor minder verzekeringspremie te betalen. Een inspectie van de elektrische installatie kost ongeveer € 1.000, -, afhankelijk van de omvang van het bedrijf. ‘IJSPRET’PERIKELEN Voor het geval dat het een strenge winter wordt alvast enkele tips voor de afvoer van dooiwater. t8BBSFFOEJLLFIBMMBBHBBOXF[JHJT LBOBGWPFS van dooiwater grote problemen geven. Door plasvorming boven de hal kunnen bloembollen verstikken. Een snelle afvoer is dus van groot belang; t4 OFMMFSBGWPFSFOWBOEPPJXBUFSJTNPHFMJKL door in de paden extra stro aan te brengen. Op die plaatsen ontstaat geen of minder hal, waardoor het water vlotter wegzakt; t%FEJFQFSFQBEFOLVOOFOFFOHSPPUHFEFFMUF van het dooiwater afvoeren, maar dan moeten de paden wel naar de sloot aflopen; t)FUHFCSVJLWBOCSPOCFNBMJOHPGPOEFSCFmaling kan erg belangrijk zijn. Tijdig pompen na het einde van de vorst verlaagt het grondwater onder de hal. De hallaag wordt dan van onderaf dunner en het dooiwater zal sneller verdwijnen.

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41


AGENDA 18 januari 3e Nationale Tulpendag. Locatie: De Dam Amsterdam

Tekst: Wim Ciggaar, Fotografie: René Faas 3 december Themabijeenkomst tulp. Onderwerp: Degeneratie tulpenkraam. Organisatie: AgraVisi. Sprekers: Henk Gude en Martin van Dam - PPO Lisse, Arie Peterse ( Vletter & Den Haan). Locatie: Partycentrum De Vriendschap, Wadway 22, 1715 GZ te Spanbroek. Tijden: 15.00 - 21.00 uur 4 december Plantgezondheidsdag. Organisatie: LTO Groeiservice. Thema: ‘Geïntegreerde bestrijding en weerbaarheid’. Locatie: Naktuinbouw Roelofarendsveen. Aanmelden verplicht bij LTO Groeiservice (tot 2 december) 10 december Middagseminar Hobaho. Thema: ‘Hoe behoudt de Nederlandse bollensector haar wereldleiderschap?’Sprekers: Ruud Huirne (directeur Food & Agri Rabobank) en Toon Gerbrands (directeur AZ). Dagvoorzitter: Tom van ’t Hek. Locatie: AFAS-stadion - Alkmaar Aansluitend afscheidsreceptie Henk Hoogervorst. Locatie: Grand Café Louis van Gaal. Locatie: AFAS-stadion - Alkmaar 12 december Algemene ledenvergadering FloraHolland. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk. Aanvang: 19.30 uur 16 december Speciale Kerstkeuring KAVB. Locatie: KAVB-keuringszaal, Heereweg 347 - Lisse (CNB). Meer info over inbrengtijden en het prijsvragenprogramma is te vinden op www.kavb.nl 19 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Corpus Congress Centre - Oegstgeest ( A44 - afslag Leiden). Aanvang: 14.30 uur. Gastspreker:Jan Kees de Jager. Aanmelden via Anthos 27 t/m 31 december Vuurwerkshow. Organisatie: Hybris BV, Triflor BV en Vertuco BV. Locatie: Triflor BV, Tulpenkade 1, 1734 JP Oude Niedorp. Tijden: 27/12 8.00 - 17.00 uur, 28/12 8.00 - 15.00 uur, 30/12 8.00 17.00 uur en 31/12 8.00 - 15.00 uur 30 en 31 december Eindejaarshow Wijnker Mechanisatie - Breezand

2014 7 t/m 10 januari 29 ste CNB Midwinterflora. Locatie: CNB-vestiging, Heereweg 347, 2161 CA Lisse. Tijden: 7/1 van 11.00 - 19.00 uur , 8/1 van 8.30 - 19.00 uur, 9/1 van 8.30 - 21.30 uur en 10/1 van 8.30 - 17.00 uur 64 VISIE29 november 2013

24 januari Leliemiddag Andijk. Organisatie: Lelievereniging West-Friesland en CNB. Locatie: Het Dorpshuis, Sportlaan 1 - Andijk. Aanvang: 13.00 uur. Start programma13.30 uur

7 t/m 9 januari 64ste Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 - 21.30 uur 7 januari Vakavond Hobaho. Thema: ‘Ben je flexibel genoeg in een veranderende markt’. Organisatie: Hobaho i.s.m. Rabobank Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer - Vijfhuizen. Tijden: 18.00 - 22.00 uur. Aanmelden (t/m 6 januari) via www.hobaho.nl/relatieweek 2014. Meer info: Jeannette v.d. Hulst, tel. 0252-434 819 Praktijknetwerk Natuurlijk Leven Natuurlijk Telen. Vier praktijkworkshops over vitale bodem, gewas en product. Locatie: BolleNoord, Groteweg 9, 1756 CK ’t Zand. Data en tijden: 7, 14, 21 en 28/1 van 14.00 - 17.00 uur. Aanmelden vanaf 1 december via aanmeldformulier op website www.natuurlijkleven.nl. Meer info: Ton van der Lee, tel. 06-53 280 525 8 januari Lunchbijeenkomst Greenport Holland. Inleiders: Loek Hermans (voorzitter Greenport Holland) met een vooruitblik op 2014 en Paul Bringmann (bedenker en oprichter van restaurant La Place) over zijn succesformule. Locatie: Keukenhof - Lisse. Tijden: 11.30 - 13.00 uur. Aanmelden verplicht Aansluitend bijeenkomst Tuinbouw Ondernemersprijs. Inleiders: Esther de Lange (lid Europees parlement en vertegenwoordiger tuinbouw in Brussel), Erik Moor (winnaar Tuinbouw Ondernemersprijs 2013) en Peter Swinkels (oud-topman Bavaria). Locatie: Kekenhof - Lisse. Tijden: 13.00 - 18.00 uur. Aanmelden via www. tuinbouwondernemersprijs.nl 9 januari Vakavond Hobaho. Organisatie: Hobaho. Thema: ‘Het vraagstuk TVX in tulp’. Sprekers: Martin van Dam (PPO), Peter Knippels (BKD) en Louis Poel (Poel Bloembollen BV) Locatie: Expo Haarlemmermeer - Vijfhuizen. Tijden: 18.00 22.00 uur. Aanmelden (t/m 6 januari) via www. hobaho.nl/relatieweek 2014. Meer info: Jeannette v.d. Hulst, tel. 0252-434 819 11 januari Open middag Germaco BV t.g.v. 25-jarig jubileum. Locatie: Geerling 4/B, 1611 BT Bovenkarspel. Tijden: 13.00 - 17.00 uur

31 januari t/m 2 februari 33ste Westerkoggeflora. Locatie: De Koggenhal - De Goorn. Tijden: 10.00 - 22.00 uur. Meer info: www.westerkoggeflora.nl 7 en 8 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland plus AgriBeurs. Locatie: Profyto-hallen - Creil. Tijden: 7/2 van 10.00 tot 22.00 uur, 8/2 van 10.00 - 17.00 uur 12 t/m 16 februari DriebanFlora 2014. Thema: ‘Kunstgrepen’. Locatie: café-restaurant De Roode Leeuw - Venhuizen 14 t/m 17 februari 81ste Lenteflora. Locatie: PPO- Lisse. Tijden: 14/2 19.00 - 21.00 uur, 15 en 16/2 10.00 - 17.00 uur en 18/2 10.00 - 15.00 uur. Meer info: www. lenteflora.nl 15 februari Reünie Middelbare Tuinbouwschool Aalsmeer. Locatie: Wellantcollege MBO Aalsmeer, Linnaeuslaan 2 in Aalsmeer. Tijden: 16.30 - 21.00 uur. Aanmelden oud-leerlingen via www.reuniemiddelbaretuinbouwschool.nl Tulpenkeuringswedstrijden DriebanFlora. Tijden: Jeugd 15.30 uur, senioren 19.00 uur 20 t/m 23 februari Vaktentoonstelling Tulp. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk 27 februari tot 2 maart Bloemenshow Stede Broec. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Trefferszaal Verenigingsgebouw Bovenkarspel. Meer info: TRude Buysman (0636171778), e-mail: [email protected] 27 februari t/m 3 maart Lentetuin Breezand. Meer info: www.lentetuinbreezand.nl Buitenland 4 t/m 7 december Growtech Eurasie -Turkije 2014 17 t/m 26 januari Grüne Woche - Berlijn Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

SERVICE

Zoon uit het zonnige zuiden Als er een tuinplant is die de afgelopen vijftien jaar een enorme opmars heeft doorgemaakt, dan is het wel de lavendel. Wie eens rustig door een nieuwbouwwijk rijdt, ziet in menig tuin vooral de lavendel staan. Anders dan bijvoorbeeld over de ook al zo populaire hortensia zijn er eigenlijk geen populaire boeken over dit plantengeslacht. Daar is door de Duitse uitgeverij BLV verandering in gekomen. Die bracht onlangs het boek Lavendel, Duft und Sinnlichkeit im Garten uit. De opzet van het boek doet sterk denken aan de serie vierkante boekjes die uitgeverij Terra eind jaren negentig op de markt bracht over onder meer sneeuwklokjes, Agapanthus en de beplanting van het graf in al zijn facetten. De opzet van het boek over lavendel is even lichtvoetig als het gewas zelf ook is. En dus gaat het over de Provence, waar kleur en geur van lavendel in de zomer zorgen voor een langdurige vakantieherinnering. Over de winning van olie uit lavendel, dat heel goed is te gebruiken om rust te brengen bij de mens. Het sortiment komt ook aan de orde. Het valt op dat er niet eens zo heel veel cultivars en species zijn te vinden bij lavendel. En dat terwijl de plant al heel erg lang in cultuur is. Zelfs Hildegard von Bingen maakt er al melding van in haar boek ‘Physika’. En zij leefde in de 12e eeuw. Schrijver Michael Breckwoldt stelt wel vast dat er daarna relatief weinig aandacht in de heilgeneeskunde is voor lavendel, terwijl die kennis er wel was. De toepassing in de tuin vormt de kern van het boek. Wie over voldoende ruimte en voldoende zon beschikt, en gesteld is op de zachte tinten en geuren van lavendel kan met een gerust hart lavendel aanplanten. De foto’s van Ferdinand Graf von Luckner maken duidelijk dat er mogelijkheden voldoende zijn. Naast tuinplant en heilplant is lavendel ook nog een kruid dat in de keuken dienst kan doen. Ook hier voorziet dit boek in. Er is niet alleen lavendelhoning, maar je kunt ook lavendelsuiker maken en koekjes daarmee bestrooien, en lavendel gebruiken bij het braden van lamskoteletten. Ook in zeep is lavendel prima bruikbaar. En natuurlijk kun je zakjes vullen met lavendel en tussen het wasgoed leggen of in badkamer of wc ophangen. Alles bij elkaar geeft het boek een mooi en gevarieerd beeld van deze zoon uit het zonnige zuiden. Heel diepgravend is het allemaal niet, maar de vraag is of dat nodig is. Wie meer over lavendel wil weten komt met dit boek een flink eind. En dat voor een bedrag van nog geen dertien euro.

Arie Dwarswaard Lavendel, Duft und Sinnlichkeit im Garten, Michael Breckwoldt en Ferdinand Graf von Luckner, 128 pagina’s, Uitgeverij BLV Buchverlag GmbH & Co., ISBN 978-3-8354-0929-3

GLAD IJS Rommel aan de vin Rijnsburgse Boys is er dit seizoen niet vrij van. Dat rechterrijtje zal ze vast niet lekker zitten, maar dat stelletje dronken uiense vechtersbazen daar in Spakenburg, dat doet de deur dicht. Toch wie weet, als u dit leest is de rommel van de vin en heeft niemand het er nog over. Maar wat moet je nou met deze uitdrukking als je bollenboer bent in Hardenberg. Nog nooit met een schuit de polder in geweest. Hooguit met de boot de Waddenzee op voor een daggie vissen, of zitten hijsen in het vooronder. Wat betreft dat laatste, spreek ik uit ervaring. In m’n jongere jaren ben ik wel eens mee geweest met zo’n daggie uit. Vroeg uit bed, charterboot bij Harlingen als opstap en ergens midden op die Waddenzee je hengel uitgooien voor een platvis. Bij zo’n groepsuitje waren er ook altijd deelnemers die bij een beetje schraal weer meteen het vooronder in doken, vergezeld van een Berenburger. Toch kwamen ze evengoed met vis thuis, gewoon bij een vishandel wat ingekocht. Tja. Terug naar Hardenberg. Daar had die gemeente bij een voorstel wijziging bestemmingsplan buitengebied voor de agrarische sector op het laatst nog even de vijftig meter afstandsnorm opgenomen. Siergewassen moesten dan in verband met bespuitingen een stukje uit de buurt van bewoning blijven. En misschien werden ook de aardappels daarin meegenomen. Nou, zolang dat geen wettelijke landelijke norm is, kun je proberen zo’n gemeentelijke norm van tafel te krijgen. Gelukkig traden KAVB en LTO, (kan eigenlijk net zo goed één organisatie worden, maar dat terzijde) gezamenlijk op en wist onze voorman daar, lelieteler Marcel Markhorst, het voorstel van tafel te krijgen. Nu kan je er donder op zeggen dat het bij meerdere gemeenten aan de orde komt. En niet iedere gemeente heeft een Marcel Markhorst om die spreekwoordelijke rommel van de vin te halen. Want ja, hoe kom je als organisatie als de KAVB aan goeie bestuurders? De vijver om uit te vissen wordt steeds leger, het aantal bedrijven loopt drastisch terug en degenen die nog in de race zijn worden steeds groter. Je voelt je dan misschien wel een beetje vereerd als men je vraagt voor een bestuur, maar het bedrijf gaat voor. Eigenlijk moet ik zeggen dat eerst het gezin komt en dan het bedrijf, ook al is het wel eens andersom (mevrouw Glad IJs kan er zo een paar voorbeelden van geven.) En dan nog in een bestuur, ook al krijg je een redelijke dagvergoeding? En af een toe een schouderklopje? Lastig, lastig, zal Hans Langedijk wel zeggen.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

zaak (0252) 434 709 fax (0252) 434 609

Sam van Egmond RECLAMES

naam Theo van Dijk

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

fax prive (0224) 591 823 (0252) 434 643 (0252) 434 617 (084) 750 2327 (0252) 434 628 (0252) 434 625 (071) 3319 365 (0228) 562 517 (0252) 434 656 (0224) 582 351 (0223) 647 600 (0252) 434 618 (0252) 434 649 (0252) 434 622 (0252) 434 635 06-30577693 (0252) 434 642 (020) 600 5716 (0252) 434 632

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord

zaak (0224) 591 444 fax (0224) 593 518

VERTEGENWOORDIGERS

naam Peter Apeldoorn Rick Bleeker Rober Dol John Droog Piet Goemans jr. Ronald van Gijlswijk Per Hoogenboom Simon Huisman Wilfred Keijzer Johan Kiekebos Tinus Lustig Marco Meijer Rob Müller Marcel Noppen Peter Nulkes Ruud Pennings Frank van der Ploeg Aad Rood Rik Schoon Joost Schut (agent) Bob Siecker Eric Steltenpool Dick Timmer Paul Verkleij Rob Visser Gert Vriend Nico Wiering Bert Zonneveld Kuno Zonneveld

zaak (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0591) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 521 434 434 434 434 434 434 434 434 434

731 743 717 747 728 829 724 723 756 746 752 718 749 722 735 750 742 834 732 508 730 754 720 753 738 739 721 726 719

fax (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434

631 643 617 647 628 625 624 623 656 646 652 618 649 622 635 650 642 677 632 677 630

(0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434

620 653 638 639 621 626 619

mobiel 06 536 06 229 06 510 06 212 06 534 06 538 06 201 06 539 06 551 06 139 06 537 06 511 06 513 06 533 06 513 06 513 06 533 06 511 06 516 06 528 06 533 06 215 06 533 06 116 06 513 06 536 06 533 06 513 06 531

954 714 872 629 302 451 374 306 827 353 337 456 897 779 897 894 799 942 873 442 795 008 666 036 894 718 119 894 735

23 35 80 39 06 33 57 24 23 83 83 19 39 82 38 79 36 94 20 06 69 47 71 88 75 57 01 66 15

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

zaak

mobiel 06 533 915 07

(0252) 434 703

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Hyacinthenlaan 8

postcode 2182 DE Hillegom

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

[email protected]

zaak (0252) 516 746

mobiel

e-mail

HOBAHO KOELEN & PREPAREREN functie Directeur Adviseur Administratie

naam Peter Koeman Gert van Breugel Frank van der Erf

(0252) 516 746

06 516 691 61 06 532 508 03

[email protected] [email protected]

adres Hyacinthenlaan 16 3e Loosterweg 40

postcode 2182 DE Hillegom

zaak (0252) 516 746

fax (0252) 519 139

voor informatie [email protected]

voor afroepen partijen [email protected]

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


(0252) 434 630 (0224) 299 997 (0252) (0228) (0229) (0251) (0252)

434 592 574 652 434

638 560 872 516 619

NIEUWS HOBAHO

‘Laat seizoen meer dan welkom in hyacintenbroeierij’ Na een lang en koud voorjaar en de daardoor vertraagde bollenoogst, kon het niet anders dan dat ook de broeierij dit jaar later van start zou gaan. De meeste hyacintenbroeiers waren ruim een week later aan de markt dan gebruikelijk. Dat werd volgens Dimitri Hogervorst, Piet Goemans jr. en Bob Siecker tijd ook. Na jaren van overproductie en matige prijzen, lijkt er eindelijk meer evenwicht tussen vraag en aanbod.

Bij Gebr. Hogervorst in Noordwijkerhout staat de verwerkingshal half november vol met Deense karren, gevuld met hyacinten op potjes van 7, 12 en 16 centimeter. De producten vinden via de daghandel hun weg naar de eindafnemer. “Snel leveren is onze kracht”, vertelt eigenaar Dimitiri Hogervorst. “Wij leveren een kwalitatief hoogwaardig product voornamelijk aan exporteurs en tuincentra.” Na een wat trage start is het broeiseizoen nu in volle gang. “Vanaf volgende week hebben we het complete pakket in aanbod. Dat wil zeggen: een breed sortiment in zeven verschillende kleuren. Wit en blauw vormen daarin de hoofdmoot. Vroeger was er meer vraag naar roze, maar dat is de laatste jaren flink verschoven.” Hobaho-vertegenwoordigers Bob Siecker en Piet Goemans jr. kunnen dat beamen. “Het is een trend die je in vrijwel alle productgroepen signaleert. Er is vooral vraag naar harde kleuren ten koste van de tussenkleuren.” Prijsverbetering Normaliter zijn de eerste hyacinten bij Gebr. Hogervorst half oktober afleverklaar. “Dit jaar zijn we een volle week later begonnen. Na de hyacinten uit Zuid-Frankrijk gaan we steeds noordelijker om te eindigen met de bollen uit het Noordelijk Zandgebied. Aansluiting is heel belangrijk. Op het moment dat je begint, wil je continue aanvoer hebben.” Op de bloemenveilingen worden inmiddels volop hyacinten van Hollandse preparatie aangevoerd. “Maar het heeft even geduurd”, vertellen Goemans en Siecker. “Het late seizoen speelde vakbreed. Dat zorgt ervoor dat er van begin af aan geen druk op de aanvoer is geweest, wat de prijsvorming ten goede komt. En dat werd hoog tijd”, beaamt ook Hogervorst. “De prijzen zijn nog steeds schraal, maar beter dan afgelopen jaren.” Het grote aanbod blijkt afgelopen seizoenen een van de boosdoeners geweest te zijn. “Dit jaar viel de bollenoogst beduidend lager uit en

V.l.n.r. Piet Goemans, Dimitri Hogervorst en Bob Siecker: ‘De vraag is er’ dat zullen we terugzien in de veilingaanvoer”, vertellen de mannen. Of de prijsverbetering van structurele aard is, betwijfelen zij. “Het lagere aanbod is natuurlijk puur toeval en geen bewuste keuze van kwekers. Laten we hopen dat we er met z’n allen iets van leren.” Optimisme Het matige groeiseizoen afgelopen voorjaar heeft ook zijn uitwerking op bloemkwaliteit. De bloemen zijn volgens de Hobaho-vertegenwoordigers gemiddeld genomen minder zwaar. “Dat wil zeggen: minder nagels op een tros.” Hogervorst geeft toe: “De maat 18+ mist dit jaar, maar de kwaliteit is voor ons nog steeds acceptabel. Bovendien is de bolbehandeling heel bepalend. Wij geven de bollen altijd de juiste temperatuur. Dat kost extra tijd, maar we realiseren er wel de bloemkwaliteit

mee die we gewend zijn.” Een garantie voor een goed afzetseizoen is het allerminst. “De afgelopen drie jaren werden we geconfronteerd met veel sneeuw. Dan ben je zo drie weken handel kwijt. Echter, bij een normale winter moeten de hyacinten-op-pot goed weglopen. De vraag is er.” Het Oostblok is nog steeds ‘booming’, al richt Hogervorst zich meer op de traditionele handel. “Scandinavië, Engeland en Frankrijk zijn belangrijke afzetmarkten. Wat we zien is dat de feestdagen een steeds positievere invloed op de afzet hebben.” Het licht optimisme dat in de pottenhandel te bespeuren valt, lijkt ook voor de snijteelt te gelden. “De aanvoer van snijhyacinten moet nog op gang komen, maar de verwachting is positief. Er zijn veel contracten gesloten en er blijft veel interesse vanuit de handel”, besluiten Goemans en Siecker. 29 november 2013VISIE 67

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod gladiolen oogst 2013 HOLLAND GLADIOLUS GROUP Ronald van Gijlswijk 06 538 451 33 Email [email protected]

500 3.000 12.000 1.500 10.000

Alexandra the Great

700

Casablanca

3.500

De Dijk®

ong

17,50

5.000

Jumbo Pink®

5-10

Doberman®

4-11

2,00

10.000

Kung-Fu

5-10

1,50

Dynasty®

5-11

1,75

10.000

Margarita

5-10

2,00

ong

10,00

10.000

Orange Dream®

5-11

Expression® Flaming Flag®

5-11

1,75

15.000

Strong Gold

5-10

2,50

Flying Dragon®

ong

7,00

10.000

Verandi

5-11

2,50

ben12

5,00

5.000

Victor Mundi

5-11

5.000

World’s Favourite®

5-11

Irene Parrot®

Charisma

10.000

Jan Seignette®

5-10

1,50

Columbus

10.000

King’s Orange

5-11

1,50

Emotion

10.000

Kung-Fu

5-11

1,75

Georgia Peach

5.000

Leen van der Mark

5-10

1,50

Princess Lee

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

Puccini

1.500

Lions Glory® 2015

ben11

4,00

ben11

3,25

ong

30,00

5-10

1,25

Rosiebee Red

5.000

Match®

White Knight

1.500

Milkshake®

Bijzondere bolgewassen aangeboden: Erythronium Pagoda oogst 2013 Rob Müller Mobiel Telefoon Email

Aanbod tulpenplantgoed

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

4.000

Monsella®

5-10

1,75

7.000

Montreux®

5-10

1,50

5.000

Orange Princess

5-11

3,75

Pink Flag®

5-11

2,50

2.500

Pionier® incl. 1-15 ha lic.ben11

4,00

1.000

Pretty Princess

ong

9,00

10.000

Prinses Irene

5-11

1,75

3.500

Prinses Irene Parkiet®

6.000

Purple Flag

2.000 5.000 3.000 500

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Aantal kg Productnaam

Mistress®

10.000

06 513 897 39 0252-434749 Fax 434649 [email protected]

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

15.000

Maat

Prijs

ong

6,00

5-10

1,75

Red Planet®

ong

4,00

Red Princess

ben11

4,50

Renegade®

4-11

3,00

ong

15,00

Russia®

4.000

Robinho®

4-11

2,50

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65

10.000

Royal Virgin®

0-11

1,50

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,50

15.000

Sedov

4-10

1,75

4-11

1,50

5.000

Silver Dollar

10.000

Snowboard®

ben11

3,00

2.000

Smirnoff®

ben12

7,00

2.500

Strong Fire® 2015

ben12

5,00

5-10

3,00 4,00

10.000

Strong Gold

6.000

Sugar Prince®

ben11

15.000

Sunny Prince®

0-10

1,50

10.000

Super Parrot®

5-10

2,00 7,50

1.500

Surrender®

ong

1.000

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

9,00

5.000

Tom Pouce®

ben11

3,00

5.000

Triple A®

ong

2,50

8.000

Abba

5.000

Alibi®

4.000 5.000 5.000

Antarctica®

ben11

3,25

4.000

Belica®

ong

4,00

Vraag

1.000

Bullit® (paars Buis)

ong

18,00

10.000

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,75

5.000

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

3.000

Christmas Gift

4.000

Columbus®

ben12

5,50

3.000

Columbus®

12.000

5-10

1,50

5.000

Update®

ong

6,00

ben11

2,75

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

Alicante®

4-11

2,00

4.000

White Master®

ong

5,00

Aquilla®

5-11

2,00

5.000

White Prince®

ong

3,00

Aafke®

5-11

2,00

Barcelona

5-10

Inmiddels hebben wij ons vol op de handel voor 2014 gericht. Veel ‘natte’ bollen zijn inmiddels verhandeld, wat een mooiestabiele basis legt voor de komende oogst. Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2014, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Hyacinten medley Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91 Hyacinten Team Hobaho op Twitter

5-11 ben-12

10.000

Coquette

5-11

2,00

7.000

Dynasty®

5-10

1,60

4.000

Crossfire®

4-11

5,00

5.000

Denmark®

5-11

3,00

5.000

Deshima

5-10

1,50

2.000

Flash Point®

ben-5

3,75


Vraag en Aanbod Hyacinten

@hyacintenteam

GEHEEL VRIJBLIJVEND Contractteelt aangeboden

700 rr Bloemenland

· Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Ruud Pennings

06 513 894 79

1.137 rr Tulpenland 1.400 rr Narcissenland

1-9-2014 Voorhout ‘13/2014

14800 Ventilator

1-8-2014 Voorhout ‘13/2014 15-8-2014 De Zilk

3.500 rr Tulpenland

‘13/2014

Klima

500,00

14798 Lasapparaat

-

50,00

14795 Hefwagens

van Rooyen p.s. 50,00

1-8-2014 Zwaanshoek

2014

14794 Beregeningshaspel

1-8-2014 Noordwijk

2014

14792 Stoelen

2014

14791 Bunker

Antha

1.000,00

1.400 rr Zantedeschia/dahlialand 1-11-2014 De Zilk

2014

14790 Ventilator

Klima

300,00

3.500 rr Narcissenland

2014

14789 Ventilatoren

Klima p.s. 250,00

2.500 rr Tulpenland 1.100 rr Tulpenland

10-8-2014 Lisse

15-8-2014 N’wijkerhout

2.400 rr Best bollenland

Limmen 2013/2014

1.400 rr Tulpen/hyacintenland 1-8-2014 Sassenheim2013/14 600 rr Hyacintenland

1-8-2014 Noordwijk ‘13/2014

750 rr Tulpenland

1-8-2014 Voorhout2013/2014

1.200 rr Dahlialand

1-11-2014 Voorhout

2014

400 rr Dahlialand

1-11-2014 Voorhout

2014


2014

2.500 rr Dahlialand 400 rr Narcissenland

15-8-2014 Lisse/Hillegom 2014

175 m2 Koelcelruimte

1-10-2014 Voorhout2013/2014

330 kuubkisten Koelcelruimte

De Zilk 2013/2014

40.000 leliekratten Koelcelruimte

Julianadorp ‘13/’14

Cipa

3.500,00

- p.s. 60,00

14788 Aardappelkisten

- p.s. 250,00

14787 Mobiele afzuiger

-

14786 Lockers

200,00

- p.s. 100,00

14785 Pelband

Perfect

100,00

14784 Rollenbaan

-

100,00

14783 Afvoerband

-

150,00

14781 Centrifugaal ventilatorenThermo Air

350,00

14780 Opvoerelevator

500,00

-

14779 Pelmachines

Van Dijke

14778 Sorteermachine

p.s. 1.700,00

Langco

250,00

14777 Poetsmachine

Compas

400,00

14776 Schudzeef

Compas

800,00

Voor vragen over gebruikswaarden en aan-

14773 Pneumatische kunstmeststrooierRauch4.000,00

bod in alle gladiolenrassen

14772 Beregeningshaspel

Irredelta

650,00

14771 Frontgewichten

Massy Ferguson p.s. 45,00

De landbank

Kunt u contact opnemen met:

14769 Rieten manden

- p.s. 22,00

Te huur gevraagd:

Tinus Lustig

14768 Assimilatielampen

specialist in gladiolen

14767 Stro-prikker

-

14764 VML kratten

-

p.s. 1,60

120x100 & 80x120 cm

p.s. 5,00

Opp. / rr

Product

3.000 rr Hostaland

Tot:

Omgeving Oogstjaar

1-12-14 N’wijk/Nw.hout 2014 2014

06 537 337 83

1-11-2014 Bollenstreek

2014

Mail: [email protected]

1.400 rr Hyacintenland

10-8-2014 Lisse

2014

Voor droogverkoop en bloemproductie

2.300 rr Narcissenland


2014

2.000 rr Hyacintenland


2014

2.500 rr Afdekpeenland


2014

500 rr Nanussenland


2014

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2014 Bollenstreek 250 rr Bloemenland

2.000 m2 Vollegrondskas

Hillegom 2013/’14

5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’14 Schermer

2014

10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’14 Schermer

2014

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2014 Bollenstreek

2014

700 rr Gladiolenland


2014

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’14 Bollenstreek 2014 10 ha Kleigrond voor sla 3.000 m2 Vollegrondskas

1-10-’14 Schermer

1-8-2014 Callantsoog

Hobaho Veilen 0224 590888 Artnr.

Artikel

14827 Spoelmachine 14826 Gasheaters

500 rr Tulpenland


Allround 15.000,00 Holland Heater p.s. 300,00

250,00 500,00

14749 Kantelaar

Antha

850,00

14748 Droogwand, 4 hoog 1 breed 14746 Leesband 14745 Sorteermachine

1.250,00 2.000,00

Antha

1.100,00

Compas

1.000,00

p.s. 0,60

14744 Schudzeef

-

p.s. 0,40

14743 Bunker

14821 Gaasbakken

-

p.s.1,00

14742 Pelband

Bruyn

1.000,00

14816 Spijlenband

-

75,00

14738 Hefmast

Wifo

750,00

Perfect

2.000,00

125,00

2014

1.500,00

14735 Boslijn

2014

14812 Houten broeibakken

-

p.s. 0,70

14734 Sorteermachine

14811 Sleufpalen

-

p.s. 1,10

Agria

100,00

2014

Antha Compas

-

Peecon

‘13/14

500,00

14822 Gaasbakken

Satronic

Omgeving Oogstjaar

400 m2 Opslag/verwerkingsruimte vanaf 1-4-2014

Vraagprijs

Bruyn Compas

14823 Gaasbakken

14810 Wentelploeg Tot:

Merk

- p.s. 250,00

14750 Leesband

14813 Mestverspreider

5.000 rr Hyacintencontractteelt 1-8-’14 Julianadorp e.o. 2014

Te huur aangeboden:

14753 Heaterblokken 14751 Afvoerband

Vraag & aanbod www.hobaho.nl

70,00

14755 Bosbandenvan den Berg & Potveer p.s. 800,00

14814 Branderautomaat

1-12-2013 Bollenstreek ‘13/’14

500 rr Zantedeschialand 10-11-2014 Noordwijk 4.000 rr Hyacintenland

2014

14759 Pallets

Philips p.s. 20,00

14736 Schudzeef

Bercomex 16.000,00 Compas

3.000,00

14807 TE HUUR: Broeibakken150x100 cm p.s.1,50

Volg het aanbod van machines en materia-

14802 Bewaarwand, 1 breed 4 hoog

len op:

14801 Gasheaters

750,00

@hobahoveilen

Priofect p.s. 200,00


KAVB NIEUWS KEURING

Even rustiger We bevinden ons op de grens van de laatste najaarsbloeiers en eerste gebroeide voorjaarsbloeiers. Dat was de afgelopen twee weken duidelijk te zien in de KAVB-keuringszaal. De laatste kro-

N

og niet alles zit er in en is er uit. Het natte najaar maakt het landwerk er niet vlotter op. Toch zal het ook dit jaar wel weer allemaal op zijn pootjes terechtkomen, althans als er niet plotseling veel sneeuw gaat vallen, zoals op 25 november 2005, of de vorst zijn tanden al laat zien, zoals in december 2010, toen het KNMI die maand 29 vorstdagen telde. Op dit moment ziet het daar allemaal niet naar uit. En dus maakt de herfst vrij geruisloos plaats voor de winter. Dat is in de KAVB-keuringszaal niet anders. De afgelopen twee weken was er nog een alleszins acceptabel sortiment bloeiende bollen en knollen te bekijken. Dat was met name aan de inzet van vaste inzender C.P.J. Breed te danken. Hij slaagde er in om meer dan tien verschillende inzendingen te laten zien.

LO-hybride van Marklily

Het geslacht Nerine had een wezenlijk aandeel in die inzendingen. Dit geslacht omvat ruim twintig soorten, waarvan het merendeel afkomstig is uit Zuid-Afrika. Vooral de Oostkaap is een bekend groeigebied. Het merendeel van de soorten bloeit pas in het najaar. In Zuid-Afrika betekent dat de periode tussen maart en juni, bij ons is dat september tot en met november. In die categorie vallen bijvoorbeeld de door Breed geshowde Nerine undulata, N. flexuosa ‘Alba’ en een zaailing van Nerine sarniensis, die rozerood van kleur is. Voor een geslaagde bloei is voldoende warmte van belang. Ook uit Zuid-Afrika afkomstig zijn Oxalis hirta ‘Gothenburg’ en O. versicolor. De eerste heeft een wat houtig aandoend gewas, dat dichtbegroeid is met blaadjes. De ronde bloempjes zijn donkerroze met een felgeel hart. O. versicolor valt vooral op door de combinatie van bloemkleuren. De binnenkant van de bloemen is wit, de buitenkant wit met een lippenstiftroze rand. In gesloten toestand oogt de bloem als een barbierstok of een tweekleurige zuurstok. Heel decoratief. Van ons eigen halfrond zijn het de krokussen die nog de laatste bloei geven. Dat geldt bijvoorbeeld voor Crocus laevigatus, die nog kan doorbloeien tot eind december. Binnen dit soort is sprake van veel variatie in kleur. Volgens Janis Ruksans is de hoofdkleur wit, maar komen ook ander varianten voor. Breed liet dit najaar de zogenoemde dark form zien, die Ruksans ook in zijn boek Crocuses uit 2010 afbeeldt. Deze heeft lichtblauwe binnenste bloembladen en donkerblauwe buitenste bloembladen. Ook de roomwitte Crocus ochroleucus van Sjaak de Groot bleef tot eind november doorbloeien. Kenmerkend aan dit soort is de lange, smalle bloem, die onderaan de bloem felgeel is gekleurd. Van Eucomis is eind november ook nog te genieten, zo maakte Chr. van der Salm duidelijk. Een aantal soorten en selecties maakt mooi

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVTt"%)JMMFHPNt#F[PFLBESFT8FFSFTUFJOTUSBBUBt(")JMMFHPN UFMFGPPO tGBY tFNBJMLBWC!LBWCOM


Fotografie: René Faas

kus en de eerste hyacint schudden elkaar de hand.

Hyacint ‘Purple Sensation’

gekleurde zaaddozen, die in kleur variëren van hardgroen tot auberginekleurig. Van der Salm liet de afgelopen weken die variatie ook zien.

GEUR EN KLEUR Twee gewassen brachten niet alleen kleur maar ook geur mee naar Lisse. De eerste vormde de groep zaailingen van Marklily. Het betrof hier in de meeste gevallen LO-hybriden, zaailingen die voortgekomen zijn uit kruisingen tussen Longiflorum- en Orientalhybriden. Daarmee wordt de vorm en de groeisnelheid van de Longiflorum gecombineerd met de kleur van de Orientalhybriden. Marklily liet diverse zaailingen zien, die in kleur varieerden van egaal wit tot effen donkerroze, en in bloemvorm uiteenliepen van stevig trompetvormig tot een tussenvorm tussen trompet en Oriental. Ten slotte diende de lente zich al een beetje aan op 25 november. Het Hyacintenteam van Hobaho kwam naar Lisse met ‘Pink Pearl’ en ‘Purple Sensation’. De bollen waren afgelopen jaar geteeld in de omgeving van Bordeaux en zorgden nu voor kleur en geur in de keuringszaal. Een mooie prestatie.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Erg veel prijsinformatie is er niet meer in de bloembollensector. En dat terwijl er wel veel behoefte bestaat aan prijsinformatie. Onlangs deelde de bond van bemiddelingsbureaus B4 mee dat er een werkgroep is opgericht die moet kijken of en hoe prijsinformatie in de bloembollensector meer bekend moet worden. Vandaar deze keer de stelling

Mijn bedrijf kan niet zonder prijsinformatie Rob van Haaster, teler en broeier, Vijfhuizen Of we nog zonder prijsinformatie kunnen, ja natuurlijk. Omdat op de overeenkomst die je sluit meer dan alleen de prijs staat. Deze andere condities bepalen voor een belangrijk deel de prijs. Als we deze condities niet op prijsoverzichten vermelden dan zijn we al heel snel appels met peren aan het vergelijken. Dit werkt juist marktverstorend voor zowel kopers als verkopers. Daarom valt het ook niet mee betrouwbare cijfers af te geven die een juiste verhouding tussen de prijs en de condities weergeeft. Laat vraag en aanbod zijn werk doen met feeling voor de markt. Daarom richtprijzen prima, maar geen actuele dagprijzen afgeven.

Hans Smakman, teler van lelies en tulpen, Creil Als bollenkweker moet je zelf een gevoel met de markt creëren. Als je bijvoorbeeld eind augustus een aantal factoren overziet zoals het afgelopen broeiseizoen, de afloop van de bollenhandel en de hoeveelheid zelf geoogst plantgoed geeft dit een richting voor het aankomende jaar. Dit bepaalt of de prijs voor het vorige jaar een beetje omhoog of omlaag moet. Gaande het seizoen bepalen het weer en de broeiresultaten of de prijs aangepast gaat worden. Als ik te veel vraag blijf ik met mijn bollen zitten; vraag ik te weinig dan ben ik erg snel los. Je merkt snel genoeg of je een reële prijs vraagt. Voor welk geld anderen verkopen vind ik maar betrekkelijk. De bloemenprijzen van de nieuw aangevoerde cultivars zou ik wel graag weten om te kunnen bepalen wat er interessant is voor de toekomst.

Rob Geerlings, teelt en handel van Zantedeschia, Noordwijkerhout Ik ben een voorstander van maximale openheid. Informatie afschermen en geen transparantie leidt volgens mij tot slechtere marktpositie en mindere prijzen. Je moet je alleen afvragen of de informatie die in ons vak beschikbaar zou kunnen zijn voldoende gefundeerd is om een afspiegeling van werkelijk gemiddelde prijzen te zijn. De enige anonieme en betrouwbare informatie zou bij de IVB’s vandaan kunnen komen, maar hoeveel procent van de handel vertegenwoordigt dat? Er gaat immers steeds meer handel rechtstreeks. Veel handel buiten IVB’s is met toegevoegde waarde en is steeds minder te vergelijken met elkaar. Maar dan toch beter iets dan niets. Bij de bloemenveilingen worstelen ze ook steeds meer met betrouwbare prijsinformatie. De klok verliest terrein en is zeker bij potplanten al lang niet meer een juiste afspiegeling van de gemaakte marktprijzen. Door privacyregels is de informatie ook al niet meer betrouwbaar en transparant genoeg. Buiten prijzen zou het goed zijn te weten hoeveel volume er op de markt zou kunnen komen, zoals via de oppervlaktestatistiek. Voorwaarde daarvoor is 100% registratie en opgave wat bij Zantedeschia zeker al niet het geval is. Daardoor is de info niet dekkend maar wel nog steeds een welkome indicatie van het areaal en ontwikkeling van ons product. Lastige materie; ik wens de werkgroep veel wijsheid en hopelijk is het geen mission impossible.

Veronica

Lang geleden, in de tachtiger jaren, had omroep Veronica als slogan: “Veronica komt naar je toe deze zomer!” Deze slogan werd vergezeld van een spetterend filmpje waarin enthousiast gemeld werd waar het “Veronica team” zich de komende week zou bevinden om de omroep te promoten. Inmiddels zijn we dertig jaar verder en bestaat Veronica na een commercieel avontuur niet meer als zelfstandige omroep. Toch is de slogan bij mij blijven hangen en moet ik er wel eens aan denken als ik ’s avonds op weg ben naar een kringvergadering, studiegroep of afdelingsbijeenkomst ergens in het land. Want niet alleen ik, maar ook veel van mijn collega’s, krijgen in deze periode regelmatig verzoeken om tijdens allerlei bijeenkomsten leden te informeren over actuele ontwikkelingen in onze sector en de onderwerpen waar we aan werken. En juist omdat wij persoonlijk contact met al onze leden hoog in het vaandel hebben staan, gaan we dus ook graag op deze verzoeken in. Dit betekent wel een forse investering in tijd. We zijn immers een landelijke vereniging en reizen zo heel wat kilometers af. Toch kom ik iedere keer weer tot de conclusie dat dit de investering dubbel en dwars waard is. Tijdens deze avonden komen namelijk veel zaken aan de orde die we vervolgens kunnen verwerken in de uitwerking van plannen, de belangenbehartiging, onze dienstverlening of in de communicatie naar de leden. Ook is het een ideale gelegenheid om uit te leggen waarom een bepaalde koers wordt gevolgd en wat hiermee het beoogde resultaat is. Zo hebben we de afgelopen tijd tijdens bijeenkomsten veel aandacht besteed aan de inzet van de KAVB op het onderwerp maatschappelijk ondernemen. Op dit moment een zeer actueel onderwerp, zeker gezien de recente uitzending van Zembla over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de bloembollensector. Graag praten wij dan ook met u verder over de aanpak van dit onderwerp (zie ook mijn column in Bloembollenvisie nummer 283) of een van de vele andere zaken waar we mee bezig zijn. Want: de KAVB komt naar u toe deze winter en zal dat, in tegenstelling tot Veronica, ook blijven doen! Prisca Kleijn Directeur KAVB


KAVB NIEUWS

VELDWERK Siem Broersen: ‘KAVB-regeling stengelaaltje narcis prima’

Elk voorjaar is er werk voor de Taxatiecommissie Ditylenchus dipsaci. Zodra een aantasting door het stengelaaltje in vooral tulp en narcis was vastgesteld kwam de taxatiecommissie in beeld. Jan Damen, Hans Wessels en Siem Broersen gingen op pad om de waarde van de getroffen partij te taxeren. Daarna werd vanuit de betaalde vakheffing via het Productschap Tuinbouw een vergoeding uitgekeerd. Vanaf 1 januari 2014 gaat die werkwijze echter veranderen. Dan is er geen PT meer, en dus ook geen vergoedingsregeling. De KAVB heeft op verzoek van haar leden voor de gewassen tulp en narcis alternatieven ontwikkeld. Voor schade door stengelaaltjes in tulp kunnen telers zich via AgriVer verzekeren. Voor narcis richt de KAVB op initiatief van de KAVB-productgroep Narcis een fonds op waaruit getroffen telers een vergoeding kunnen krijgen, die maximaal vijftig procent van de waarde van de cultivar omvat. In deze nieuwe situatie verandert er ook het nodige voor de taxatiecommissie, stelt voorzitter Siem Broersen. “Als het om aaltjes in tulp gaat komen wij waarschijnlijk niet meer in beeld. Taxateurs van AgriVer zullen de schade taxeren aan de hand van een bedrag dat is vastgesteld voor een groot aantal cultivars. Ik vind dat jammer, maar het is niet anders. Bij de narcis blijven we ons werk wel doen. In feite krijgen we zelfs een belangrijkere rol. Naast het taxeren van de schade mogen we ook gaan bepalen of de getroffen teler al dan niet recht heeft op een vergoeding. Dat doen we op basis van wat de teler gedaan heeft om de kans op een aantasting tot een minimum te beperken. Is er gekookt, en zo ja, is er ook goed gekookt. Er bestaat nog zoiets als cultuurkook, maar dat is eigenlijk geen goede behandeling. Wil je echt de aaltjes bestrijden dan is langer koken bij hoge

Fotografie: Lilian Braakman

De KAVB telt onder zijn leden veel ondernemers die zich inzetten voor de vereniging. In de rubriek Veldwerk komt telkens een ondernemer aan het woord over datgene wat hij voor de KAVB en de bloembollensector doet. Dit keer is dat Siem Broersen, voorzitter van de Taxatiecommissie Ditylenchus dipscaci.

temperaturen nodig. En koken bij tulp kan een goede oplossing zijn, maar voorlopig alleen preventief. Zodra aaltjes zijn gevonden in tulp ben je nog steeds verplicht om de hele partij te laten vernietigen.” Broersen hoopt dat de narcissentelers op grote schaal mee gaan doen met dit initiatief. “Dit is een mooi voorbeeld van verantwoording naar elkaar toe door samenwerking. Dat is goed, en zou nog veel meer moeten gebeuren in de sector. Wat stengelaaltjes betreft is het ook echt nodig, en het is prima dat dit alleen voor KAVB-leden toegankelijk is. Denk niet dat je het niet krijgt. Het kan iedereen een keer overkomen.”

Jaap van Wenum: ‘Ook rol bollensector Actieplan Bijengezondheid’

Nu het plan er is, is de vraag wat er verder gaat gebeuren. Van Wenum: “Er is een aantal acties geformuleerd die moeten worden uitgevoerd. Voor een landelijk monitoringsprogramma naar de oorzaken van bijensterfte wil de gewasbeschermingsmiddelenindustrie de helft van de kosten voor zijn rekening nemen. We verwachten dat ook het ministerie van EZ daaraan zal bijdragen. En mogelijk komt er ook nog geld vrij vanuit het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.” De bloembollensector kan ook aan de slag, stelt Van Wenum. “Telers krijgen er al mee te maken via de beperkingen die zijn gaan gelden voor de toepassing van neonicotinoïden. Daarnaast zullen adviseurs vanuit fabrikanten en handel met dit verhaal op pad gaan. En telers kunnen zelf ook hun bijdrage leveren. Bijvoorbeeld door meer te gaan doen aan bloeiende perceelsranden en loze hoeken. Het nieuwe GLB biedt daar ook de mogelijkheden voor. En een product als het blije bijenpakket vind ik een prima initiatief. Dit verdient het om nog verder uitgewerkt te worden. Dit is echt goed voor het imago van de sector.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVTt"%)JMMFHPNt#F[PFLBESFT8FFSFTUFJOTUSBBUBt(")JMMFHPN UFMFGPPO tGBY tFNBJMLBWC!LBWCOM


www.kavb.nl

Fotografie: PR

Tweede Kamerlid Lutz Jacobi gaf de aanzet tot het onlangs verschenen Actieplan Bijen. Volgens Jaap van Wenum, secretaris van de werkgroep Gewasbescherming van LTO, verwoordde zij in de Tweede Kamer de zorgen die er in de maatschappij leven als het gaat om de gezondheid van bijen. “Er is nu eenmaal veel te doen rondom bijen. Staatssecretaris Dijksma heeft daarom besloten dat er een actieplan moest komen. Daarmee is zij ook daadwerkelijk aan de slag gegaan.” Op vier onderwerpen is nader ingezoomd, te weten gewasbescherming, ziekten en plagen bij bijen, biodiversiteit en deskundigheid van de imkers. Voor elk onderwerp werd een werkgroep geformeerd. Alleen in die over ziekten en plagen was LTO niet vertegenwoordigd, in de andere drie wel. Het resultaat is het onlangs aan staatssecretaris Dijksma aangeboden Actieplan Bijengezondheid. In totaal 25 partijen zaten bij dit project aan tafel.

Kerstkeuring 2013 Samenwerking CPVO–KAVB

Fotografie” CPVO

Maandag 16 december organiseert de KAVB de jaarlijkse kerstkeuring. Doordat Kerstmis dit jaar op woensdag en donderdag valt, is gekozen voor deze datum, zodat vakgenoten nog tijd hebben om deze boeiende show te bezoeken. Deze keuring vindt plaats in de KAVB-keuringszaal bij de CNB, Heereweg 347, 2161 CA Lisse. Het prijsvragenprogramma is te vinden op de website van de KAVB, www.kavb.nl, en is zo samengesteld dat deelname niet alleen aantrekkelijk is voor bedrijven die voor deze gelegenheid iets gebroeid hebben, maar ook geschikt is voor bedrijven die in deze tijd voor de markt broeien. De inzendingen dienen van tentoonstellingskwaliteit te zijn. Het inbrengen en opstellen kan in de week voorafgaande aan maandag 16 december. Op maandag 16 december zelf kan van 8.00-10.00 uur nog worden ingebracht. Inzendingen die na 10.00 uur worden aangeleverd, kunnen niet aan de keuring deelnemen. U kunt uw inzendingen aanvoeren via de parkeergarage (beneden) of via de hoofdingang (boven) van het CNB-gebouw. Getracht zal worden de keuring voor 12.00 uur te voltooien, zodat de openstelling vanaf 12.00 uur kan plaatsvinden. De inzendingen kunnen de gehele week bij CNB blijven staan.

Ledenvoordeel: kredietverzekering De KAVB biedt leden de mogelijkheid om directe transacties via een kredietverzekering te beschermen tegen het risico van niet-betalende kopers. De kredietverzekering is ondergebracht bij Interpolis. Deze voor leden bestemde verzekering biedt diverse voordelen. Zo is er sprake van premierestitutie als een deelnemer langer dan twaalf maanden verzekerd is. Het percentage hangt af van de totale verzekerde omzet. Bij 25 miljoen euro is die 5%, bij 45 miljoen euro of meer 25%. Om de verzekering ook voor bedrijven met een relatief geringe omzet aantrekkelijk te maken is de minimumpremie de helft van het gebruikelijke bedrag van 2.250 euro. De hoogte van de premie hangt onder meer af van het aantal debiteuren, de maximaal openstaande saldi, de omzet en het gekozen dekkingspercentage (75-90%).

Over het bezoek van de KAVB-taxonomen Saskia Bodegom en Johan van Scheepen aan het bureau van het Europees kwekersrecht (CPVO) in Angers is verslag gedaan in Bloembollenvisie 283. Nu is ook te melden dat beide organisaties voor de periode van een jaar formeel gaan samenwerken op het gebied van naamgeving van cultivars. Na de gebruikelijke controles op beschikbaarheid van rasnamen kan de KAVB de voorgestelde namen nu ook voorleggen aan het CPVO. Op deze manier willen CPVO en KAVB bevorderen dat geaccepteerde cultivarnamen voor bolgewassen door het bedrijfsleven gebruikt kunnen worden, zowel bij de KAVB als het kwekersrecht. Naamswijzigingen hopen de organisaties hiermee zo veel mogelijk te voorkomen. Daarnaast is afgesproken dat de KAVB informatie gaat aanleveren ten behoeve van de CPVO Variety Finder. Het pilot project duurt een jaar, waarna het geëvalueerd zal worden.

Meer informatie: www.kavb.nl of www.interpolis.nl.

KAVB: ‘Zembla-uitzending eenzijdig en onvolledig’ Op donderdag 21 november zond Zembla het programma “Lelies met een luchtje” uit. In dit programma stond het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in het gewas lelie centraal. In het bijzonder werd ingegaan op gezondheidsklachten van omwonenden en het gebruik van chemische grondontsmetting. De KAVB en LTO zijn van mening dat in het programma een eenzijdig en daarmee onvolledig beeld werd geschetst van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de sector. Vandaar dat een notitie is opgesteld met de feiten. Deze notitie is verspreid onder Kamerleden ter voorbereiding op de vragen die de Tweede Kamer deze week heeft gesteld. KAVB en LTO pleiten voor wederzijds begrip tussen ondernemers en omwonenden. Communicatie speelt hierin een centrale rol. De KAVB heeft over dit onderwerp een folder beschikbaar en biedt daarnaast informatieavonden aan waar communicatie en beeldvorming centraal staat. Meer informatie hierover is voor leden beschikbaar op de website van de KAVB.

Nieuwe leden Kring Bloembollenstreek: H. Wijnhout, Hyacintenlaan 14a, 2182 DE Hillegom Kring West-Friesland: C.P. Boon, Langereis 32, 1733 ME Nieuwe Niedorp Kring Flevoland: K. Dijkman, Westerhuizingerweg 39, 7707 RG Balkbrug Kring Zuidwest-Nederland: L.B. van Nieuwenhuijzen, Armenweg 2, 3244 LA Nieuwe Tonge


VLAMING Irridelta

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

3URILWHHUQXYDQRQ]HYRRUYHUNRRS NRUWLQJRS)HUERHQ,UULPHF UHJHQKDVSHOV

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

7 ǀĞƌŬŽŽƉΛǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷůභ/ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷů

Heeft u last van PlAMV?

Makelaardij bv

Swart tynaarlo weet er raad mee!!

t5"9"5*&t7&3,001t)663t7&3)663 Tijdens kantooruren

tel (0252) 43 13 60 fax (0252) 42 13 94 www.cnb-makelaardij.nl e-mail: [email protected]

BEL ONS

GOED OP ‘GROND’ VAN KWALITEIT!

Buiten kantooruren: F.G. van der Geer - tel. 06 53 342055 Bas Scholten - tel. 06 22 236845 (Noord Holland) Wim Zandwijk - tel. 06 53 644594

Uw agrarisch onroerend goed(e) adviseur

BETAALDATUM JANUARI 2014 Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! 6 x Compas afvoer/leesband 80cm x 900cm met zijgoten en 3 x met onderband 20cm x 480cm in goede staat. 4 x Compas afvoerband 20cm x 950cm 4 x met op het einde een knikje van 60cm, 1 x recht, in nette staat ook te gebruiken onder bovenstaande banden voor vuil afvoer. 1 x Compas afvoerband 30cm x 1100cm nieuwe band of inkorten 1 x Compas afvoerband 20cm x 1000cm in nette staat. 1 x Compas afvoerband 60cm x 130cm op laag pootstel in knappe staat. 1 x Compas afvoerband 120cm c 180cm nette staat. 1 x Compas afvoerband breedte 120cm, totaal 400cm eerste 250cm vlak en de andere 150cm omlaag met knik. 1 x Compas leesband 120cm x 1225cm in zeer nette staat. Alle bovenstaande banden zijn in tekorten op gewenste maat. ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Allround trommelspoeler 2500 x 1300mm opknapper Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Allround bunker 5000 x 1500 band breedte geschikt voor kippers, ketting aan gedreven band met frequentie geregelde snelheid. Van Dijke zwenkband 90 x 3000mm in goede staat. Botman stenen/kluitenscheider met zout/vellenbak type 450KV rechts zo uit het werk in goede staat of geheel gereviseerd. Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Botman kistenvuller geschikt voor 120 x120cm kisten en 120 x 150cm kisten, heen en weerband 300 x 60cm, nieuwe bovenbouw, cilinders en schakelaars, gestraald en gespoten, als nieuw Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Kopmachine Veston DEMO 1.50-1.80 m, ZRK 1000 groot rondsel Koprondsels 1.80m teelt, Ø 1.00mtr. rondsel voor op de tractor op te bouwen Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Steenvoorden nieuwe trommelspoelmachines grote capaciteit, standaard gepoedercoat, scherp geprijsd, bel voor meer info Voor alle onderdelen, onderhoud en service van uw Botman machines,en ook andere merken o.a Antha, Compas bel VESTON BV. 0223-521061/2644 VESTON BV/ Vermaire 0653-719915 Fred Steenvoorden

Om de betaaldatum januari 2014 zo goed en zo snel mogelijk te kunnen afwikkelen, dient de administratie van CNB tijdig over de nodige gegevens WHEHVFKLNNHQ/HYHULQJVQRWD·VYDQSDUWLMHQGLHWRW en met zaterdag 14 december 2013 geleverd zijn PRHWHQRSuiterlijk donderdag 19 december 2013 ELMGHDGPLQLVWUDWLHELQQHQ]LMQ/HYHULQJVQRWD·VGLH ODWHUELQQHQNRPHQPRHWHQ]LMQRRGJHGZRQJHQSHU betaaldatum maart 2014 verwerken, ook al heeft de OHYHUDQWLHYyyURIRS14 december 2013SODDWVJH vonden. =RZHODDQYHUNRSHUVDOVDDQNRSHUVZRUGWGULQJHQG YHU]RFKWRSGHOHYHULQJVQRWD·VHQRQWYDQJVWEHZLM ]HQGXLGHOLMNKHWNRRSEULHIQXPPHUHQOHYHULQJVGD tum in te vullen.

KASSENBOUW, NIEUW EN GEBRUIKT

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types

0DVVH\)HUJXVRQ -RKQ'HHUH 6DPH 8QLYHUVDO/87%

/DQGLQL )RUG )LDW =HWRU

6FKDGHURHVWRIPDQNHPHQWHQJHHQEH]ZDDU 8NXQWDOOHVDDQELHGHQ H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Gevraagd: Schone (broei) bloembollen afvoer in afzetbakken. Compost en mesthandel OVERDEVEST BREEZAND 0223-522551 06-55813491 [email protected]

PR/Communicatiespecialist ŝƵůďŝƐĞĞŶƐƟĐŚƟŶŐǁĂĂƌďŝũƌƵŝŵϴϱŚĂŶĚĞůƐďĞĚƌŝũǀĞŶĞŶĞŶŬĞůĞŬǁĞŬĞƌƐǀĞƌĞŶŝŐŝŶŐĞŶǌŝũŶĂĂŶŐĞƐůŽƚĞŶ͘ĞŽƌŐĂŶŝƐĂƟĞŝƐŝŶ ďĞůĂŶŐƌŝũŬĞŵĂƚĞǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬǀŽŽƌĚĞƵŝƚǀŽĞƌŝŶŐĞŶĮŶĂŶĐŝĞƌŝŶŐǀĂŶƉƌŽŵŽƟĞĐĂŵƉĂŐŶĞƐĚŝĞĚĞĂĨǌĞƚǀĂŶďůŽĞŵďŽůůĞŶ ĞŶďŽůďůŽĞŵĞŶŝŶďŝŶŶĞŶͲĞŶďƵŝƚĞŶůĂŶĚŽŶĚĞƌƐƚĞƵŶĞŶ͘/ŶĚĞŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐǀĂŶŚĂĂƌĂĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĞŶĚĞŬĞƵǌĞƐǀĂŶĚĞůĂŶĚĞŶ ǁĞƌŬƚŝƵůďŶĂƵǁƐĂŵĞŶŵĞƚĚĞďŝũŚĂĂƌĂĂŶŐĞƐůŽƚĞŶďĞĚƌŝũǀĞŶ͘ĞƉƌŽŵŽƟĞĂĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶǀĂŶŝƵůďǌŝũŶƉƌŝŵĂŝƌŐĞƌŝĐŚƚŽƉ ĚĞĐŽŶƐƵŵĞŶƚ͕ĚĞŝŶƐƟƚƵƟŽŶĞůĞŵĂƌŬƚ͕ĚĞŐƌŽŽƚŚĂŶĚĞůĞŶĚĞĚĞƚĂŝůŚĂŶĚĞů͘ĞĐĂŵƉĂŐŶĞƐǀĂŶŝƵůďďĞƐƚĂĂŶǀŽŽƌŶĂŵĞůŝũŬ ƵŝƚWƵďůŝĐZĞůĂƟŽŶƐ͕ŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶƐŽĐŝĂůŵĞĚŝĂĞŶƐƉĞĐŝĂůĞĂĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĚŝĞŽƉĚĞŐƌŽŽƚͲĞŶĚĞƚĂŝůŚĂŶĚĞůǌŝũŶŐĞƌŝĐŚƚ͘ ŝƵůďŝƐŽƉǌŽĞŬŶĂĂƌĞĞŶĐŽŵŵƵŶŝĐĂƟĞƐƉĞĐŝĂůŝƐƚ;ϮϰʹϯϮƵƵƌƉĞƌǁĞĞŬͿ͕ĚŝĞǌŽƌŐƚǀŽŽƌŚĞƚŽŶƚǁŝŬŬĞůĞŶĞŶƵŝƚǀŽĞƌĞŶǀĂŶ WZĂĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĞŶŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶƐŽĐŝĂůŵĞĚŝĂŝŶĞĞŶŐƌŽŽƚĂĂŶƚĂůůĂŶĚĞŶ͘ŝŶŶĞŶŚĞƚŬĂĚĞƌǀĂŶĚĞǌĞĨƵŶĐƟĞŝƐǌŝũͬŚŝũ ǀĞƌĂŶƚǁŽŽƌĚĞůŝũŬǀŽŽƌŚĞƚŽƉƐƚĞůůĞŶǀĂŶƉĞƌƐďĞƌŝĐŚƚĞŶ͕ŚĞƚŽŶĚĞƌŚŽƵĚĞŶǀĂŶĐŽŶƚĂĐƚĞŶŵĞƚĚĞƉĞƌƐĞŶŚĞƚŽŶĚĞƌŚŽƵĚĞŶ ĞŶƵŝƚďŽƵǁĞŶǀĂŶĚĞƉĞƌƐďĞƐƚĂŶĚĞŶ͘ĂĂƌŶĂĂƐƚĚƌĂĂŐƚǌŝũͬŚŝũǌŽƌŐǀŽŽƌĚĞŽŶƚǁŝŬŬĞůŝŶŐĞŶƵŝƚǀŽĞƌŝŶŐǀĂŶĚĞĐĂŵƉĂŐŶĞƐ ĚŝĞŐĞƌŝĐŚƚǌŝũŶŽƉĚĞŝŶƐƟƚƵƟŽŶĞůĞŵĂƌŬƚ͘ WƌŽĮĞů͗ ͻƌǀĂƌŝŶŐŵĞƚŚĞƚŽŶƚǁŝŬŬĞůĞŶĞŶƵŝƚǀŽĞƌĞŶǀĂŶWZĂĐƟǀŝƚĞŝƚĞŶĞŶŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶƐŽĐŝĂůŵĞĚŝĂ͖ ͻĸŶŝƚĞŝƚŵĞƚŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶďůŽĞŵďŽůůĞŶĞŶďŽůďůŽĞŵĞŶ͖ ͻ'ŽĞĚĞďĞŚĞĞƌƐŝŶŐǀĂŶĚĞEĞĚĞƌůĂŶĚƐĞĞŶŶŐĞůƐĞƚĂĂů͖ ͻƌǀĂƌŝŶŐŵĞƚŚĞƚƐĐŚƌŝũǀĞŶǀĂŶƉĞƌƐďĞƌŝĐŚƚĞŶ͖ ͻĞůĨƐƚĂŶĚŝŐŬƵŶŶĞŶǁĞƌŬĞŶ͖ ͻ,ĂŶĚƐŽŶŵĞŶƚĂůŝƚĞŝƚ͘ ^ŽůůŝĐŝƚĂƟĞďƌŝĞǀĞŶŵĞƚsŬƵŶŶĞŶǀſſƌϭϱĚĞĐĞŵďĞƌϮϬϭϯǁŽƌĚĞŶƚŽĞŐĞǌŽŶĚĞŶĂĂŶŝƵůď͕ƚ͘Ă͘ǀ͘ŵĞǀƌŽƵǁ͘sĞƌĚŽĞƐ͕ ǀĞƌĚŽĞƐΛŝďƵůď͘ŽƌŐ͘sŽŽƌŶĂĚĞƌĞŝŶĨŽƌŵĂƟĞŬƵŶƚƵŽŽŬĐŽŶƚĂĐƚŽƉŶĞŵĞŶŵĞƚŵĞǀƌŽƵǁsĞƌĚŽĞƐǀŝĂƚĞůĞĨŽŽŶŶƵŵŵĞƌ ϬϮϱϮϱϯϱϬϵϬ͘

bespaar ik

substantieel op mijn handling-, transporten bewaarkosten van leliebollen?

Samen met CNB CBN kan leliebollen bewaren zonder finpeat. De bollen worden in optimale conditie gehouden door gebruik te maken van de gepatenteerde CNB UltraMist® techniek. Hiermee kunnen 20% tot 30% meer bollen in een krat bewaard worden. Tel uit uw winst, niet alleen op bewaring, maar ook op handling- en transportkosten. Zonder kwaliteitsverlies en zonder een financiële investering van uw kant. Koel- en preparatiebedrijf

t Professioneel advies t Koelen en prepareren tulpen en lelies t ULO- en ijsbewaring t CNB UltraMist® t Op- en overslag activiteiten t Inklaring t Verzending voor export t Celverhuur t Ruimteverhuur t Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl

SIEMEN RUITER: ALLEEN BEGIN JE NIKS

Recommend Documents