Schoolrapport Excellente Scholen 2015 (so) 02VX-0 De Zonnehoek (speciaal Onderwijs) Apeldoorn

- Jury Excellente Scholen 2015 -

Schoolrapport Excellente Scholen 2015 (so) 02VX-0 De Zonnehoek (speciaal Onderwijs) Apeldoorn Contactgegevens Naam contactpersoon Telefoonnummer Emailadres

Dhr. C. de Winter (055) 534 07 41 [email protected]

1. Motivatie van de school om zich kandidaat te stellen De afdeling speciaal onderwijs van De Zonnehoek kent een aantal speerpunten waarmee zij zich profileert en onderscheidt:  veel aandacht voor kunstzinnige vorming ; onder andere leerorkest in samenwerking met scholen voor regulier onderwijs;  expertise op het gebied van autisme; Autisme Steunpunt-school;  leerlingen uit een grote regio rondom Apeldoorn bezoeken, door de expertise op het gebied van autisme, onze school;  onderwijs-zorggroep ; samenwerking tussen zorginstelling en onderwijs;  de school werkt met verbeterteams waarin alle medewerkers participeren;  sportweken, groot sportfestijn in januari; dit is mogelijk door een inpandig aangepast zwembad en aangepaste gymzalen.

2.

Excellentieprofiel van de school

2.1 Beschrijving excellentieprofiel In haar aanmelding beschrijft De Zonnehoek het excellentieprofiel, de relatie met de algemene aanpak en de doelen die ze met het excellentiebeleid beoogt, als volgt. Het excellentieprofiel van de school Het excellentieprofiel van De Zonnehoek bestaat uit het bieden van adequaat onderwijs aan leerlingen die naast hun verstandelijke beperking een stoornis in het autistisch spectrum hebben. Rekening houdend met deze bijkomende beperking wordt hen onderwijs op maat aangeboden, waarbij het aanbieden van lessen kunstzinnige vorming en sport- en spelactiviteiten een goede invalshoek blijken te zijn. Het leerorkest is daar een voorbeeld van, maar ook de gymlessen met een duidelijke structuur en opbouw in vaardigheden gedurende het schooljaar. Deelname aan het maatschappelijk gebeuren staat hoog in het vaandel. Toen nieuwbouw mogelijk was, is bewust gekozen voor een plaats in een woonwijk met extra voorzieningen om de participatie aan de samenleving te bevorderen. De inrichting van de school en de lokalen is gericht op de leerlingen met autisme. Dit profiel maakt het mogelijk dat leerlingen met complex gedrag hun plaats binnen het onderwijs kunnen behouden. Relatie van het profiel met de algemene aanpak door de school De Zonnehoek heeft in haar visie staan dat elke leerling welkom is die gebaat is bij de aanpak zoals die wordt vormgegeven. De kwaliteit van het onderwijs staat echter steeds ter discussie, dat wil zeggen: er wordt steeds gezocht naar een voor die individuele leerling passende begeleidingsvorm. De verscheidenheid binnen het autismespectrum is groot. De jarenlange ervaring op dit gebied heeft de school naamsbekendheid gegeven in een grote regio. Doelen die de school met het excellentieprofiel beoogt 1. Leerlingen met een verstandelijke beperking(en ASS-problematiek) betrekken bij activiteiten waar zij door kunnen groeien en een positiever zelfbeeld ontwikkelen. 1


2. Leerlingen leren ontdekken dat ook zij (onbekende) mogelijkheden hebben, zoals door het aanbieden van muzieklessen en zo mogelijk deelname aan het leerorkest. Een optreden voor medeleerlingen, team, bewoners van de zorgwoningen in de multifunctionele accommodatie (mfa) en uit de buurt is daarbij een enorm positieve impuls. Doelgroep De leerlingen van De Zonnehoek zijn zich soms bewust van hun onmogelijkheden. Dat leidt tot frustratie en een negatief zelfbeeld. Het ontwikkelen van vaardigheden op andere gebieden geeft een positieve impuls aan het welbevinden en de zelfacceptatie van de leerling. Voor veel leerlingen is de drempel hoog om zich een nieuwe vaardigheid eigen te maken. Door dit in een beschermde setting aan te bieden, is er vaak veel meer resultaat dan vooraf voor mogelijk werd gehouden. 2.2 Beschrijving aanpak, resultaten, borging en evaluatie Over aanpak, resultaten, borging en evaluatie van het excellentieprofiel schrijft de school het volgende in haar aanmelding. Gehanteerde aanpak De Zonnehoek heeft een combinatiefunctionaris in dienst die de ‘kartrekker’ is van het leerorkest. Door samenwerking te zoeken met stichting Markant, een organisatie die ten doel heeft bevordering van kunst en cultuur in Apeldoorn, is het project gestart. Financiële middelen werden verkregen via het Oranjefonds voor de eerste jaren. Om de continuïteit te waarborgen, zijn er contacten gelegd met het bedrijfsleven op een ruilbeurs. Het project is ondergebracht in een stichting, Kristal samen leven, die zich ten doel stelt sport, kunst en cultuur te bevorderen voor de leerlingen van de school, waarbij samenwerking is gezocht met de scholen voor regulier onderwijs in de multifunctionele accommodatie en een andere school voor speciaal onderwijs. Dat het project inmiddels een zekere bekendheid heeft, mag blijken uit het werkbezoek dat Hare Majesteit koningin Maxima onlangs heeft gebracht. Wijze waarop doelen worden gerealiseerd De scholen voor speciaal onderwijs (en zeker de scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen, zmlk) vormden het sluitstuk van het onderwijs en waren daardoor een bodemvoorziening. Door leerlingen met en zonder beperking met elkaar in contact te brengen, ontstaat er begrip en zien zij elkaar meer als gelijke. Ze hebben elkaar nodig bij het maken van muziek, en het plezier kan worden gedeeld. Een rijke ervaring voor de leerlingen zonder beperking, een positieve beleving bij de leerlingen met een beperking. Muziek is een middel om contact te leggen met leerlingen met ASS. We zien dit in het project terug, maar ook in de muzieklessen in de klas. Medewerkers hebben scholing gehad in het spelen op een gitaar en het gebruik van meerdere muziekinstrumenten, die ze inzetten bij het maken van contact met de leerlingen of het aanbieden van de lesstof. Mate waarin doelen zijn gerealiseerd De activiteiten van de combinatiefunctionaris zijn voor vijf jaar geborgd in de formatie. Hierdoor is continuïteit voor deze periode gewaarborgd. Er is een muzieklokaal ingericht met diverse instrumenten. Het muzieklokaal wordt ook gebruikt voor de woensdagmiddagactiviteiten. Er is een leerorkest en leerlingen maken gebruik van de aangeschafte instrumenten. Borging Voor de komende vijf jaar staat de school garant voor de financiële ondersteuning van het project. Het personeel wordt jaarlijks geschoold in het gebruik van de instrumenten. Afstemming vindt regelmatig plaats met de andere scholen in de multifunctionele accommodatie.

2


Evaluatie De optredens die het leerorkest verzorgt, gebruik muzieklokaal en lesmogelijkheden en -materialen worden minimaal tweemaal per jaar besproken in de personeelsvergaderingen. 2.3 Ontwikkeling van het excellentieprofiel De school noemt in haar aanmelding de volgende plannen voor de verdere ontwikkeling van het excellentieprofiel. Kunstzinnige vorming moet een vast onderdeel worden van het lesprogramma binnen De Zonnehoek. Samen met de andere scholen wordt gewerkt aan een vast dagdeel waarop kunstzinnige vorming schooldoorbrekend plaatsvindt. Streven: schooljaar 2015/2016. 2.4 Erkenning In haar aanmelding beschrijft de school de volgende voorbeelden waaruit blijkt dat het profiel van de school wordt erkend. Erkenning binnen de eigen omgeving Personeelsleden zijn zich bewust van de meerwaarde van het maken van muziek met leerlingen met ASS. De personeelsleden hebben deelgenomen aan de geboden scholing. Via mailverkeer en in pv's worden tips en lessuggesties uitgewisseld. Erkenning van buiten de school Veel publiciteit in de media. Bezoek van Hare Majesteit koningin Maxima. Bij concerten worden bewoners uit de multifunctionele accommodatie en de buurt uitgenodigd. Bevindingen van de Jury Excellente Scholen ten aanzien van het excellentieprofiel De school is op 8 oktober 2015 bezocht door twee leden van de Jury Excellente Scholen. Hieronder beschrijven zij hun bevindingen met betrekking tot het excellentieprofiel van de school. Het excellentieprofiel van de school De school heeft een helder en voor de school relevant excellentieprofiel. De Zonnehoek heeft een breed excellentieprofiel met tal van thema’s. Het omvangrijke excellentieprofiel heeft een duidelijke verbinding met de visie van de school die, zoals in de gesprekken met de jury blijkt, breed wordt gedragen in de school en door de ouders. Tijdens het schoolbezoek licht de jury een aantal bijzondere kwaliteiten uit die het profiel kunnen toespitsen. De school heeft een grote expertise opgebouwd in de aanpak van autistische kinderen in de zmlkomgeving. Na de opheffing van het landelijk traject voor autisme, waarin verspreid over Nederland verschillende scholen als Steunpunt Autisme waren ingericht, heeft De Zonnehoek een doorstart gemaakt met deze opzet om de expertise niet verloren te laten gaan en te blijven uitbreiden. Van een andere orde maar wel bijzonder is het luisteren naar muziek als middel om de leerlingen tot leren te krijgen of in ieder geval tot rust te brengen om weer tot leren te komen. In de groep ziet de jury daarvan een voorbeeld. Voor veel kinderen is het ook mogelijk zelf muziek te maken. Team en directie steken daar veel energie in en de school schaft speciale instrumenten aan om ook de lager functionerende leerlingen mee te laten doen. Het intensieve contact dat de leerlingen hebben met de omgeving is mogelijk door de gunstige ligging en huisvesting, maar de school zoekt daarin wel de uitdaging met activiteiten die niet altijd voor de hand liggen. Zo heeft de school contact met de bewoners van de woontoren naast de school om vrijwilligers in de school te halen én leerlingen op pad te sturen om voor te lezen bij de bewoners thuis. Het blijkt dat dit het zelfvertrouwen van de leerlingen versterkt en hun wereld beduidend vergroot.

3


Aanpak, resultaten, borging en evaluatie De school heeft een weloverwogen aanpak met betrekking tot het excellentieprofiel. De resultaten die de school met de leerlingen weet te bereiken, zijn nog niet te beoordelen, omdat een landelijke norm ontbreekt. De school verzamelt wel onderwijsresultaten met behulp van genormeerde toetsen, die ze afzet tegen de ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen. Opvallend is de grote differentiatie in aanpak, waarbij de school een groot scala van hulpmiddelen inzet: van muziek in de klas en in het vaklokaal tot twee snoezelruimtes die zijn aangepast op de behoefte en leeftijd van de leerlingen. De school weet met de zeer gemêleerde capaciteiten van de leerlingen goede resultaten te bereiken, die ze vastlegt in een leerlingvolgsysteem (Logos). De ontwikkeling van het excellentieprofiel De school heeft concrete plannen om het excellentieprofiel verder te ontwikkelen. Met deze ondernemende directie en het zeer betrokken team is er wat de jury betreft alle aanleiding om hoge verwachtingen te hebben voor de toekomst. Bestaande expertise, zoals de kennis over autisme, en de nieuwe ontwikkelingen sluiten goed op elkaar aan. Verbeterteams van leerkrachten pakken vernieuwingen en geconstateerde verbeterpunten voortvarend aan. De teams zorgen door zeer regelmatig teambreed overleg voor een breed draagvlak. Erkenning excellentieprofiel Het excellentieprofiel van de school wordt zowel intern als extern erkend. De expertise rond autisme wordt in de regio algemeen erkend en draagt de school ook actief uit door cursussen te geven aan een zeer gevarieerde groep belangstellenden: ouders, taxichauffeurs, collega-leerkrachten, bedrijven. De school heeft onder andere de ABC-koffer (Autisme Belevings Circuit) geïntroduceerd om buitenstaanders enigszins het gevoel van autisme te laten ervaren en een handleiding te geven over de omgang met autistische kinderen. De school creëert zo de mogelijkheid om de capaciteiten van de leerlingen die niet automatisch worden herkend, meer bekendheid te geven en de acceptatie te vergroten. De jury heeft diverse referenten gevraagd of zij het excellentieprofiel van De Zonnehoek herkennen en de algemene onderwijskwaliteit onderschrijven. De referenten omschrijven de school als excellent. Tevens hebben de referenten de indruk dat De Zonnehoek haar kennis en ervaring deelt met derden. Duurzaamheid excellentieprofiel Het excellentieprofiel van de school is toekomstbestendig. Door regelmatige evaluaties en analyses op individueel, groeps- en schoolniveau zet De Zonnehoek steeds weer stappen tot verbetering. De introductie van de verbeterteams blijkt zeer succesvol voor de voortgang van allerlei projecten, zoals aanpassing en de implementatie van het directe instructiemodel. De jury heeft het volste vertrouwen dat dit enthousiaste team zich in de toekomst blijft ontwikkelen en verbeteren.

3.

Onderwijskwaliteit

3.1 Resultaten In haar aanmelding geeft De Zonnehoek de volgende toelichting bij haar resultaten. Onderwijsresultaten In haar aanmelding noemt de school de volgende gebieden waarop ze zeer goede resultaten heeft geboekt. Kunstzinnige oriëntatie: leerlingen vormen samen met leerlingen uit het regulier onderwijs een leerorkest, dat elk jaar aangevuld wordt met vijftig leerlingen. De bovenbouw bezoekt elk jaar het Rijksmuseum. 4


Autisme: er is veel deskundigheid op het gebied van autisme. Vanuit de school worden cursussen gegeven voor het speciaal basisonderwijs en het regulier primair en voortgezet onderwijs. Alle leerkrachten hebben de cursus ASS gevolgd en beschikken over een master SEN (of studeren daarvoor). Leerlingen met forse gedragsproblematiek die uitvallen in andere vormen van onderwijs, vinden met grote regelmaat een passende plek binnen onze school. Context waarbinnen de school werkt De school beschrijft in haar aanmelding de volgende omstandigheden waarbinnen ze haar werk doet. De school maakt deel uit van een multifunctionele accommodatie(mfa), onder andere bestaande uit twee scholen voor speciaal onderwijs en twee scholen voor regulier basisonderwijs. Voor onze leerlingen betekent dit: samen waar het kan, apart waar nodig. Door de mfa hebben wij de mogelijkheid tot het organiseren van gezamenlijke activiteiten: leerorkest, Kinderboekenweek, Koningsspelen, sportweek in januari, Sint Maarten, NLdoet, Liliane Fonds en andere zich voordoende activiteiten. 3.2 Onderwijsproces Over aanbod, zicht op ontwikkeling, didactisch handelen en ondersteuning schrijft de school het volgende in haar aanmelding. Aanbod Eigen oordeel aanbod: Goed Voor elke leerling is er een Zonnehoek Ontwikkelingsprofiel geschreven (ZOP); dit is een OPP op maat voor De Zonnehoek. De leerlijnen zijn hierop afgestemd. De ontwikkeling van de leerling is vastgelegd in een leerlingvolgsysteem. Om de leerlingen maximaal te laten profiteren van het onderwijsaanbod wordt er groepsdoorbrekend gewerkt in niveaugroepen op het gebied van lezen en spelling. Jaarlijks zijn er projecten rondom het taal- en rekenonderwijs. De school beschikt over een taal- en rekencoördinator, die deze projecten aansturen en ondersteunen. Zicht op ontwikkeling Eigen oordeel zicht op ontwikkeling: Goed Na vaststelling van het ZOP worden de handelingsplannen opgesteld. Deze worden driemaal per jaar besproken met ouders/verzorgers en zo mogelijk de leerling. Resultaten en interventies worden bijgehouden in het LVS. De leerlingen worden tweemaal per jaar besproken in de commissie van begeleiding, in aanwezigheid van de leerkracht en eventuele andere disciplines. Zo nodig wordt het ZOP bijgesteld en opnieuw besproken met de ouders/verzorgers. Didactisch handelen Eigen oordeel didactisch handelen: Voldoende Het pedagogisch-didactisch concept is vastgelegd in een visie/missie. Dit schooljaar heeft het verbeterteam het directe instructiemodel (DIM) uitgewerkt voor ons onderwijs, en het team heeft dit als beleid overgenomen. Het digibord wordt frequent ter ondersteuning en visualisatie ingezet. Dit voorziet in een behoefte voor veel leerlingen met ASS-problematiek. 3.3 Schoolklimaat en veiligheid In haar aanmelding merkt de school het volgende op over het klimaat en de veiligheid op school. Schoolklimaat Eigen oordeel schoolklimaat: Goed Er is een fysiek en sociaal veiligheidsplan opgesteld waarin bovengenoemde zaken zijn opgenomen. De school kent veel structuur, onder andere in dagroosters, visualisatie en gebruik van kleur.

5


Gezamenlijke activiteiten bevorderen de sfeer en betrokkenheid bij de school: de grote rekendag, de Kinderboekenweek, christelijke vieringen, afsluiting projecten waar ook ouders bij uitgenodigd worden. Veiligheid Eigen oordeel veiligheid: Goed Er is een fysiek en sociaal veiligheidsbeleid met afspraken voor medewerkers en leerlingen. De methode STIP wordt gevolgd, lessen uit de Vreedzame School, en leerlingen volgen de TOMtraining (Theory of Mind), ontwikkeld door een van de medewerkers. Er zijn geschoolde BHV’ers (bedrijfshulpverleners). Medewerkers zijn geschoold in het reduceren van fysiek agressief gedrag (FACT-training). Voor de medewerkers is er een SOL-team (Samen Opvang en Luisteren) bestaande uit geschoolde medewerkers die een eerste opvang bieden voor collega's bij calamiteiten. Gebruikt(e) instrument(en) en resultaat Scholen met Succes. Veiligheid was een van de vragen uit de oudertevredenheidspeiling 2014. Daarin geeft 96% van de ouders aan dat hun kind zich veilig voelt op school. 3.4 Kwaliteitszorg en ambitie In de aanmelding geeft de school de volgende toelichtingen over evaluatie en verbetering en de kwaliteitscultuur op de school. Evaluatie en verbetering Eigen oordeel evaluatie en verbetering: Goed De school gebruik het schoolanalyse-instrument WMK. Twee jaarlijks wordt een quickscan uitgevoerd. Per jaar worden minimaal twee kaarten gescoord. De resultaten kunnen leiden tot verbeterpunten, die worden omgezet in acties die resulteren in nieuw/aangepast beleid. Tevredenheidsonderzoeken (zoals opgegeven in de aanmelding) Afname Medewerkertevredenheid Oudertevredenheid Leerlingtevredenheid

Ja Ja Nee

Jaar afname 2012 2014

Aantal respondenten 40 65 0

Gemiddelde van de school 85 % 8.03

Landelijke benchmark 70% niet bekend

Kwaliteitscultuur Eigen oordeel kwaliteitscultuur: Goed De visie op het onderwijs is in gezamenlijkheid met de medewerkers in 2014 herzien en opnieuw vastgesteld. Na inventarisatie zijn er verbeterpunten geformuleerd, waarbij elke medewerker deel uit maakt van een verbeterteam. Voorzitter en notulist van een verbeterteam zijn geen lid van het managementteam. Wel is elk MT-lid betrokken bij een verbeterteam. Elk team rapporteert in de vergaderingen de voortgang en vraagt feedback. De vooraf geformuleerde opbrengst wordt volgens een vastgesteld tijdschema gepresenteerd aan het MT en daarna aan het team. Bij 80% instemming wordt het beleid vastgesteld en opgenomen in het kwaliteitshandboek. Implementatie en borging gebeuren eveneens volgens een vastgesteld tijdschema in het jaarplan. Door het houden van klassenbezoeken wordt getoetst of de afspraken ook worden nagekomen.

6


Bevindingen van de Jury Excellente Scholen ten aanzien van de algemene onderwijskwaliteit Toelichting werkwijze jury Bij het onderzoek naar de algemene onderwijskwaliteit worden de volgende aspecten betrokken: resultaten, onderwijsproces, schoolklimaat en veiligheid, en kwaliteitszorg en ambitie. Scholen hebben zichzelf beoordeeld op basis van een aantal kwaliteitsstandaarden. De kwaliteitsstandaarden behorend bij onderwijsproces, schoolklimaat en veiligheid, en kwaliteitszorg en ambitie zijn met toelichting opgenomen in de bijlage van het juryrapport. Het eigen oordeel van de school is opgenomen in hoofdstuk 3 van dit rapport. De jury voert geen eigen onderzoek uit naar de kwaliteit van deze standaarden. Wel toetst zij of in haar onderzoek naar het excellentieprofiel contra-indicaties naar voren komen die tot een oordeel leiden dat afwijkt van het eigen oordeel van de school. Tijdens het schoolbezoek is de jury gekomen tot de volgende bevindingen ten aanzien van de algemene onderwijskwaliteit van de school. Omstandigheden Drie jaar geleden is de school verhuisd naar het nieuwe gebouw. De so-afdeling van de school was voorheen samen met de vso-afdeling gehuisvest en er waren inmiddels enkele dependances. Met de verhuizing naar het nieuwe onderkomen is er ook in fysiek opzicht een scheiding aangebracht tussen het so en het vso. Het nieuwe onderkomen zit in een complex waarin nog een andere school voor speciaal onderwijs en twee scholen voor regulier basisonderwijs zijn ondergebracht. Verder bevat het gebouw twee gymzalen en een zwembad, een winkel en een restaurant. Ook bevat het complex appartementen voor ouderen van wie een aantal is aangewezen op extra zorg. De school benut de mogelijkheden van deze nieuwe huisvesting door bijvoorbeeld gebruik te maken van de oefenruimte voor therapie bij de mytylschool en door regelmatig leerlingen bij dementerende ouderen te laten voorlezen, en muziekuitvoeringen voor alle ouderen te geven. Ook zoekt de school waar mogelijk de samenwerking met het reguliere onderwijs. Het gebouw van de school heeft twee snoezelruimtes. Hoewel het onderzoek van de jury zich primair richt op het excellentieprofiel van de school, heeft de jury bij de voorbereiding informatie ontvangen die aanleiding geeft zich ook en nadrukkelijk een oordeel te vormen over de algemene onderwijskwaliteit van de school. Resultaten Met het opstellen van ontwikkelingsperspectieven heeft de school de omslag naar een opbrengstgerichte wijze van werken inmiddels gemaakt. Ze onderscheidt vijf uitstroombestemmingen en daarmee ook vijf leertrajecten. Doordat een landelijke norm ontbreekt, is het nog niet mogelijk een vergelijking te trekken tussen scholen in het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs. Dat laat onverlet dat De Zonnehoek in staat is haar opbrengsten in termen van behaalde resultaten op toetsen en observaties te presenteren. Het nieuwe leerlingvolgsysteem Logos, dat met ingang van het schooljaar 2015/2016 in gebruik is genomen, helpt daarbij. Zo maakt de school gebruik van Citotoetsen voor het speciaal onderwijs en hanteert ze de SRZ (sociale redzaamheidsschaal voor zwakzinnigen) voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Aan de hand van deze gegevens stelt de school per leerling de vorderingen vast en met het ontwikkelingsperspectief stuurt zij de ontwikkeling die de leerling doormaakt bij. Onderwijsproces Aanbod: het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Aan de hand van de onderscheiden leertrajecten met daaraan gekoppelde uitstroomprofielen werkt de school met leerlijnen die de kern van haar onderwijsaanbod vormen. De school schaalt de leerling in op een van de leerlijnen. Aan de hand van die inschaling stelt de 7


school niveaugroepen samen voor de kernvakken, die worden begeleid door Assistenten, stagiairs en vrijwilligers. Dit aanbod heeft betrekking op leervakken als lezen, taal en rekenen maar ook op leergebiedoverstijgende inhouden. De school legt speciale nadruk op vakken als muziek en bewegen/gymnastiek. Zicht op ontwikkeling: de school volgt en analyseert de ontwikkeling van alle leerlingen met als doel het onderwijs voor hen vorm te geven. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. De leraren volgen de ontwikkeling van alle leerlingen planmatig met een leerlingvolgsysteem en documenten als het Zonnehoek Ontwikkelingsperspectief (ZOP) en het handelingsplan. De leerkracht en IB’er analyseren de gegevens uit het volgsysteem, verwerken de uitkomsten in de handelingsplannen en dit resulteert vervolgens in het ontwikkelingsperspectief. Op deze wijze geeft de school sturing aan de ontwikkeling van de leerling en stemt ze het onderwijsaanbod af op de behoefte van elke leerling afzonderlijk. Uitgangspunt daarbij is het aanbod bij de vijf profielen die de school onderscheidt. Maar als daar aanleiding voor is, volgen de leerlingen onderwijs voor verschillende vakken in twee of meer profielen. Zo maakt de school waar dat ze het maximale uit de leerling haalt. Ouders spreken zich ook positief uit over de manier waarop de school hun kind onderwijs op maat biedt. Ze voelen zich daarbij als gesprekspartners uiterst serieus genomen en de school weet een gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid te creëren. In het gesprek met de jury geven de ouders aan dat de school ambitieus inzet bij het opstellen van het ontwikkelingsperspectief en zo meer uit hun kinderen weet te halen dan zij in eerste instantie verwachten. Didactisch handelen: het didactisch handelen van de leraren stelt de leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Vanuit het team is de behoefte naar voren gekomen om het didactisch handelen te versterken. Daarop is een verbeterteam met de ontwikkeling van dit thema aan de slag gegaan. Dit team heeft het directe instructiemodel (DIM) voor de school uitgewerkt, gepresenteerd, ingevoerd en geborgd. Het DIM wordt nu opgenomen in het handboek van de school. In het kader van de planmatige aanpak van het kwaliteitszorgbeleid wil De Zonnehoek dit schooljaar het didactisch handelen binnen de school als een van de WMK-kaarten nader tegen het licht houden en daarbij beoordelen of het team het directe instructiemodel conform de bedoelingen en structureel toepast. De lessen die de jury bijwoont, vertonen op z’n minst elementen van het DIM. Daarmee is de jury van oordeel dat het didactisch handelen van de leraren de leerlingen in staat stelt tot leren en ontwikkeling. Schoolklimaat en veiligheid De school kent een ambitieus en stimulerend klimaat, en schoolleiding en leraren waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor leerlingen en leraren. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Omdat de populatie van de school voor een deel bestaat uit autistische en laag functionerende leerlingen, heeft de school een klimaat ontwikkeld dat zich kenmerkt door een grote mate van betrokkenheid, warmte en veiligheid. De ouders onderkennen het belang hiervan en herkennen dit klimaat binnen de school en benoemen het als een van de positieve kanten van de school. Voor sommige van hen heeft het de doorslag gegeven om voor deze school te kiezen. Daarnaast vraagt de doelgroep om de nodige structuur en de school biedt hen die op een heel vanzelfsprekende manier, wat bijdraagt aan de positieve veiligheidsbeleving. Ook de nadruk op gezamenlijkheid draagt bij aan het schoolklimaat. De gezamenlijkheid krijgt op verschillende niveaus gestalte. Bijvoorbeeld binnen de groep waar veel aandacht is voor samenwerken. Maar ook op bovenschools niveau organiseert de school activiteiten waar leerlingen samen bezig zijn. Waar mogelijk, onder andere bij het leerorkest, maken de so-leerlingen ook contact met de leerlingen van de scholen voor regulier basisonderwijs. 8


Kwaliteitszorg en ambitie Evaluatie en verbetering: de school heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar onderwijs. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. De Zonnehoek voert de kwaliteitszorg planmatig uit. Om de onderwijskwaliteit op niveau te houden en daar waar nodig verbeterpunten vast te stellen, maakt ze inmiddels gebruik van het instrument Werken met Kwaliteitskaarten (WMK). Om de twee jaar voert de school een quickscan uit, die onderdeel uitmaakt van dit instrument. In het schooljaar 2015/2016 zal dit opnieuw gebeuren. Daarnaast neemt de school per schooljaar twee kaarten uit dit instrument om de kwaliteit op die onderdelen van het onderwijs diepgaand in beeld te brengen en af te zetten tegen de in het kwaliteitshandboek vastgelegde beoogde kwaliteit. In het schooljaar 2015/2016 zal de kaart Didactisch handelen op deze manier ingezet worden, waarbij speciale aandacht zal uitgaan naar het gebruik van het directe instructiemodel (DIM). Ook de opbrengsten vormen een onderwerp van kwaliteitszorg. Drie keer per jaar bespreekt de school de doelen uit het handelingsplan met de ouders. In het leerlingvolgsysteem staan de resultaten op leerling-, groeps- en schoolniveau. Door analyse worden trends zichtbaar en deze vormen de basis voor het treffen van kwaliteitverhogende maatregelen. De schoolgids toont ook de uitstroomgegevens over het afgelopen schooljaar. Samenvattend concludeert de jury dat de school vanuit haar maatschappelijke opdracht een visie, ambities en doelen heeft geformuleerd, regelmatig de realisatie hiervan evalueert en op basis daarvan systematisch haar onderwijs verbetert. Kwaliteitscultuur: de school kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. De jury heeft in haar onderzoek geen contra-indicaties aangetroffen voor het eigen oordeel van de school. Door het hele team te betrekken bij de ontwikkeling van de school heerst er inmiddels een professionele kwaliteitscultuur. Niet alleen bij het aandragen van verbeteronderwerpen maar ook bij de nadere uitwerking en invoering zijn alle teamleden betrokken en zij voelen zich daar ook verantwoordelijk voor. De uitwerking van veranderthema’s vindt plaats in verbeterteams waar de docenten deel van uit maken. Door de verantwoordelijkheid voor het functioneren buiten het MT te leggen, zijn de ontwikkelingen niet afhankelijk van een of een beperkt aantal medewerkers. In 2014 is de visie van de school herzien en heeft het team verbeterthema’s naar voren gebracht. De planmatige benadering van deze activiteiten vertaalt zich in een tijdsplanning die is opgenomen in de jaarplanning, zichtbaar aanwezig in de teamkamer van de school. Deze veranderonderwerpen zijn nog niet voortgekomen uit het gebruik van het WMK-instrumentarium. Verbeterthema’s komen nu voort uit twee benaderingen. Enerzijds de thema’s die in 2014 na de visiediscussie naar voren werden gebracht en zijn opgenomen in de jaarplanning. Anderzijds de resultaten van de systematische toepassing van de kwaliteitszorgactiviteiten met WMK. De komende periode zullen beide invalshoeken van waaruit de school aan verhoging van de onderwijskwaliteit werkt, verder naar elkaar toe groeien. Op grond van het bovenstaande komt de jury tot de conclusie dat de school een professionele kwaliteitscultuur kent en transparant en integer functioneert.

9


Bijlage – zelfevaluatie algemene onderwijskwaliteit Speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs Scholen hebben zichzelf beoordeeld op basis van onderstaande kwaliteitsstandaarden met bijbehorende omschrijving. Scholen kregen het verzoek hun oordeel te waarderen op deze standaarden en dit oordeel te onderbouwen. Deze inbreng is opgenomen in het juryrapport over de school. 1. ONDERWIJSPROCES 1.1 Aanbod Het aanbod bereidt de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving. De leraren bieden een breed, eigentijds en op de kerndoelen gebaseerd aanbod; het eigenaarschap van het aanbod ligt bij het team. Het aanbod sluit aan op de uitstroombestemmingen en bereidt, afhankelijk van het uitstroomprofiel, voor op examens, arbeid of dagbesteding. Ook de voorbereiding op wonen, vrije tijd en burgerschap maakt onderdeel uit van het onderwijsaanbod. Binnen de kaders van de wet maken leraren keuzen in het aanbod, waardoor zij deze afstemmen op de onderwijsbehoeften die kenmerkend zijn voor de leerlingenpopulatie. De school heeft bovendien een aanbod voor de referentieniveaus taal en rekenen dat past bij het niveau van alle leerlingen. Het aanbod sluit aan op het niveau van de leerlingen bij binnenkomst van de school en bereidt hen voor op de vervolgbestemming. Daar tussenin verdelen de leraren de leerinhouden evenwichtig en in samenhang over de leerjaren en ze geven de leerlingen voldoende tijd om zich het aanbod eigen te maken. De school realiseert voldoende onderwijstijd. Er is geen lesuitval en leerlingen verzuimen niet. Het aanbod draagt bij aan de basiswaarden van de democratische rechtsstaat. 1.2 Zicht op ontwikkeling De leraren volgen en analyseren de ontwikkeling van alle leerlingen met als doel het onderwijs voor hen vorm te geven. Er is een adequaat systeem om de ontwikkeling van de leerlingen in de verschillende leeftijdsfasen en op ontwikkelingsfase relevante gebieden te volgen. Bij de start van het onderwijs stelt de school op basis van alle gegevens een ontwikkelingsperspectief op voor elke leerling. Daarnaast verzamelen de school en de leidsters/leraren systematisch informatie over de voortgang in de ontwikkeling via toetsen, observaties, leerlingenwerk, gesprekken en (zelf)rapportages. De leraren gebruiken deze informatie om het onderwijs dagelijks en op langere termijn af te stemmen op het niveau en de ontwikkeling van de kinderen, om hiaten of voorsprongen te signaleren en te bepalen welke leerlingen extra ondersteuning, begeleiding of externe zorg nodig hebben. De leraren hanteren daarbij een cyclische aanpak. 1.3 Didactisch handelen Het didactisch handelen van de leraren stelt de leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling. De leraren plannen en structureren hun handelen met behulp van de informatie die zij over de leerlingen hebben, en stimuleren een brede ontwikkeling. Het team handelt op basis van een samenhangend en consistent pedagogisch-didactisch concept. De leraren zorgen voor effectieve instructies: aansprekend, doelmatig en interactief. Ze geven blijk van hoge verwachtingen en reageren positief op de inbreng van leerlingen, waardoor deze zich ondersteund en uitgedaagd voelen. Bij de instructies en opdrachten gebruiken de leraren passende vakdidactische principes en werkvormen. Ook zorgen zij ervoor dat het niveau van hun lessen past bij het beoogde eindniveau. Zij stemmen de instructies en opdrachten af op de behoeften van groepen en individuele leerlingen, zodat alle leerlingen actief, gemotiveerd en betrokken zijn en de beschikbare tijd effectief besteden. Tijdens de (leer)activiteiten gaan de leraren na of de leerlingen de leerstof en de opdrachten begrijpen. Daarbij geven de leraren de leerlingen directe en individuele feedback op hun werken en leren.

10


2. SCHOOLKLIMAAT & VEILIGHEID 2.1 Schoolklimaat De school kent een ambitieus en stimulerend klimaat. De schoolleiding en de leraren creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en didactisch klimaat. Er zijn duidelijke regels en er heerst een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat waarin afspraken nagekomen worden. Schoolleiding en leraren kennen een focus op persoonlijke ontwikkeling en leren, waarin alle leerlingen gezien worden en zich betrokken voelen bij de schoolgemeenschap. Het schoolklimaat is ondersteunend voor de cognitieve en sociale ontwikkeling. Voor elke leerling is een leraar beschikbaar die zijn/haar ontwikkeling volgt en aanspreekpunt is bij problemen (mentor). 2.2 Veiligheid Schoolleiding en leraren waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor leerlingen en leraren. Schoolleiding en leraren waarborgen de veiligheid van de school en de omgeving voor alle leerlingen en het personeel. Leerlingen, leraren, schoolleiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met elkaar om. De leraren brengen leerlingen sociale competenties bij en tonen voorbeeldgedrag. Schoolleiding en leraren voorkomen pesten, agressie en geweld in elke vorm en treden zo nodig snel en adequaat op. De school heeft daarvoor een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen, registreren, afhandelen en evalueren van incidenten. Het beleid voorziet ook in een regelmatige meting van de veiligheidsbeleving van de leerlingen en het personeel. De school heeft een vertrouwenspersoon. Alle betrokkenen kennen dit beleid. 3. KWALITEITSZORG EN AMBITIE 3.1 Evaluatie en verbetering De school heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar onderwijs. De school weet – rekening houdend met haar maatschappelijke opdracht en kenmerken van de leerlingenpopulatie – waarin zij zich wil onderscheiden, c.q. profileren, en heeft daaruit toetsbare doelen afgeleid voor de korte en middellange termijn. De kwaliteitszorg heeft in elk geval betrekking op de resultaten, het onderwijsproces waaronder het aanbod, het schoolklimaat en de veiligheid. De schoolleiding en de leraren beoordelen systematisch maatregelen en instrumenten om te waarborgen dat het personeel bekwaam is en deze bekwaamheid onderhoudt. De school betrekt onafhankelijke deskundigen en belanghebbenden bij deze beoordeling en analyseert de relatie tussen de resultaten en de financiële voorzieningen en wettelijke vereisten. De evaluaties leiden tot toegankelijke managementinformatie. Waar nodig voert de school planmatig verbeteringen door die voldoende ambitieus zijn en aansluiten bij de evaluaties. 3.2 Kwaliteitscultuur De school kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het beleid van de school om haar visie op de onderwijskwaliteit te realiseren, is breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk het onderwijs te verbeteren. Het bestuur en de schoolleiding vertonen onderwijskundig leiderschap en kwaliteitsbewustzijn. Er wordt gehandeld vanuit een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling. De schoolleiding en de leraren werken gezamenlijk aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit. Leraren en andere betrokkenen bij de school werken resultaatgericht, zijn aanspreekbaar op gemaakte afspraken en zijn zich bewust van de effecten van hun handelen op de onderwijskwaliteit en op de ontwikkeling van de leerlingen. De school werkt vanuit een transparante en integere cultuur waarin sprake is van zichtbaar zorgvuldig handelen.

11


12

Schoolrapport Excellente Scholen 2015 (so) 02VX-0 De Zonnehoek (speciaal Onderwijs) Apeldoorn

Recommend Documents