Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Gebouwde omgeving Onderzoek naar energieneutraal bouwen
Energieloket
Energiebesparing bij huurwoningen van corporaties
Toelichting
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
Trivire heeft plannen om in de Volgerlanden (B1) woningen te bouwen met een EPC van 0. We zullen hier zo veel mogelijk faciliteren, bijvoorbeeld in de vorm van communicatie. In Zuid-Holland Zuid wordt een energieloket ingericht. Dit zal een rol moeten spelen in het verbinden van partijen, zoals ondernemers en bewoners(initiatieven), met als doel ondersteuning te bieden op het gebied van energiebesparing. De doelgroep is eigenaren van koopwoningen. Het energieloket zal in eerste instantie digitaal zijn. x Met corporaties worden prestatieafspraken gemaakt op regionaal niveau. Op dit moment vindt een actualisering van PALT plaats. De huidige afspraken t.a.v. duurzaamheid en energie functioneren niet goed. Bij de actualisering wordt ingezet op meer maatwerk. En daarnaast op het gedrag van de huurders: het door gemeenten en corporaties creëren van meer bewustwording bij huurders, betere communicatie over mogelijkheden en betere samenwerking. Drechtse Stromen heeft aangegeven hierbij te willen ondersteunen. Voor de nieuwbouw geldt dat corporaties de geplande nieuwbouw toetsen in GPR aan de regionale ambities.
GPR: toetsing
De kwaliteit van nieuwbouw (woningen, maar ook andere nieuwbouw) wordt middels GPR gemeten op 5 thema’s: milieu, energie, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Op al deze thema’s is een regionale ambitie vastgesteld die verder gaat dan het bouwbesluit. Met corporaties en ontwikkelaars die het convenant hebben getekend wordt op dit punt samengewerkt aan het realiseren van de ambities. Ontwikkelaars die het convenant niet hebben getekend en particuliere opdrachtgevers worden aangemoedigd gebruik te maken van GPR. Hiertoe is een gratis licentie beschikbaar. In regioverband is de toetsing van GPR als verbeterpunt aangegeven, hiervoor wordt een plan uitgewerkt. Voorlichting aan projectleiders en toetsers zal hier een onderdeel van moeten zijn.
Zonnepanelen op het dak gemeentehuis
Meerdere keren onderzocht. Vanwege de tarifiëring (grootverbruikers) is een systeem op het dak van het gemeentehuis slechts mogelijk met een lange terugverdientijd (ca. 20 jaar). Wel gewenst gelet op de voorbeeldfunctie, bij voorkeur in combinatie met groen dak.
Zonnepanelen op aula begraafplaats
Er is een goede mogelijkheid op het uitvaartcentrum, hiervoor ligt een verzoek bij de ECD. Indien de ECD dit verzoek niet kan uitvoeren, dan zullen we zelf de uitvoering moeten regelen. In dat geval moet budget worden aangevraagd. x Energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 15 jaar onderzoeken, rekening houdend met de technische levensduur van de maatregel. Bewoners zonder mogelijkheid of wens om zonnepanelen op hun eigen dak te plaatsen, kunnen op een (gemeentelijk) dak zonnepanelen kopen. De gemeente zal samen met bewonersorganisatie Drechtse Stromen zoeken naar een geschikt dak en faciliteren bij de communicatie.
Energiebesparende maatregelen bij de eigen gebouwvoorraad
Zon op andermans dak
rol gemeente budget
trekker
x
x
Volgerlanden (PV) s
x
x
B&O (JP)
a
x
x
B&O (KG)
s
x
x
B&O (KG)
z
x
x
B&O (JP)
z
B&O (JP)
z
x
x
x
x
x
x
x
x
x
B&O (JP)
B&O (JP)
s
1
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Zonnepanelen bij sportverenigingen Zonnepanelen particuliere woningen Energiebesparing bij bedrijven
Milieubarometer actief inzetten bij bedrijfsleven
MVO Duurzaamheidsaward Workshop energie/energiecafé
Nestelvoorzieningen bij woningen Openbare Ruimte Beleid ondergrond
Faciliteren burgerinitiatieven en informeren over groencontract buurt
Bij infrastructurele werken toepassen hout FSC Bij onderhoud streven naar 100% hergebruik van bestaande materialen. Kolken toepassen van voor 70% gerecycled pvc Bij gebruik nieuwe materialen kiezen voor minimale milieubelasting Onkruidbestrijding zonder chemische middelen Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) met beleid voor gescheiden inzamelen van afvalwater en het apart verwerken van regenwater en het afkoppelen van grote daken
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
Toelichting Onderzoeken of het mogelijk is om verenigingen zonnepanelen te laten installeren, op dak of veld. Dit in relatie tot gemeentelijke subsidie. Er wordt een derde groepsaankoop zonnepanelen gefaciliteerd x In het uitvoeringprogramma van de OZHZ is energiebesparing opgenomen. Bedrijven worden vanuit de Wet milieubeheer gestimuleerd om energiebesparende maatregelen te treffen. Vanuit een inhaalslag is energie een vast onderdeel geworden van het uitvoeringsprogramma.
rol gemeente budget
trekker BOR (RK) B&O (JP)
s a
B&O (JP)
a
B&O (JP)
a
B&O (JP)
a
x
B&O (JP) BOR (RK)
a a
x
x
B&O (NT)
z
x
x
s
x
BOR (NS) BOR/De Volgerlanden BOR/De Volgerlanden BOR/De Volgerlanden
x
De Volgerlanden
x In het kader van het actieplan Lokale Economie en de wens van bedrijven om elkaar beter te leren kennen, willen we milieuscans aanbieden. Het bedrijf krijgt inzicht in de milieubelasting maar ook besparingsmogelijkheden van de eigen bedrijfsvoering. De milieubarometer is daarnaast beschikbaar voor alle bedrijven. x Bijdragen aan de jaarlijkse prijsvraag voor duurzame initiatieven, die in de Drechtsteden wordt georganiseerd. x In samenwerking met Drechtse Stromen en Wijk- en buurtgericht werken organiseren we een bijeenkomst om bewoners die iets willen met energie(besparing) met elkaar in contact te brengen, met als doel gezamenlijk optrekken en ervaring uitwisselen.
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Project opstarten om nestelvoorzieningen bij woningen te stimuleren.
Beleid opstellen waarmee de ondergrond beheerd wordt en waardoor initiatieven waarbij voor de energievoorziening de bodem nodig is snel vergund kunnen worden. Tevens dit beleid gebruiken om actief te informeren over de kansen die de bodem biedt op een specifieke locatie. Daarnaast borgen dat er geen bodemverontreiniging plaatsvindt door energiewinning uit de bodem, bijvoorbeeld in relatie tot schaliegas. Er is een modelcontract beschikbaar waarmee zelfbeheer van openbaar groen kan worden geregeld. Hier periodiek over communiceren om het extra onder de aandacht te brengen. Deze voorwaarde wordt in het bestek opgenomen, dit zal ook terug moeten komen in het aanbestedingsbeleid. Deze voorwaarde wordt in het bestek opgenomen op basis van het wegenbeleidsplan. Deze voorwaarde wordt in het bestek opgenomen, dit zal ook terug moeten komen in het aanbestedingsbeleid. Deze voorwaarde wordt in het bestek opgenomen, dit zal ook terug moeten komen in het aanbestedingsbeleid. Het wordt wettelijk verboden om chemische middelen toe te passen, ook op verhardingen, zoals momenteel in HIA nog gebeurt. Er wordt een nieuw GRP opgesteld. Hierbij zal het afkoppelen van daken gestimuleerd worden, vooral bij bedrijfsgebouwen. Dit zal meegenomen worden bij de reconstructie van de Nijverheidsweg.
x x x
x
x
x
z z z
x
BOR (BdH)
z
x
BOR (BS)
s
2
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Actief inzetten om biodiversiteit te versterken door het uitvoeren van ecologisch beheer en aanleg
Toelichting Ecologisch beheer blijven voortzetten, inclusief communicatie ten behoeve van draagvlak bij omwonenden. Ondertekenen van het bijenconvenant.
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
x Bomenbeleid aanpassen met herplantplicht
Vanwege bezuinigingen is er destijds voor gekozen om beperkt bomen terug te plaatsen na het kappen, alleen in de hoofdgroenstructuur en indien een boom vanwege Flora en faunawetgeving van belang is. Om een groene gemeente te blijven is dit ongewenst en zou dit moeten worden teruggedraaid, in ieder geval voor het gemeentelijk bomenbestand. In het bomenbeleid ook opnemen dat er naar een herplantplek wordt gezocht die langere tijd in stand kan blijven. Onderzocht wordt of de achtergebleven plek kan worden ingeplant met bijv. struiken of andere beplanting.
Boomfeestdag
Jaarlijks meedoen aan de boomfeestdag.
Per geval bekijken of braakliggende grond kan worden ingezet voor verhogen biodiversiteit/stadslandbouw/schooltuinen/natuurspeeltuin Duurzaam aanbesteden
In eerste instantie zoeken we locaties waar scholen of gemeentelijke gebouwen worden gesloopt. In het aanbestedingsbeleid is 'duurzaam aanbesteden' opgenomen, maar dit biedt onvoldoende houvast. We zullen deze criteria specificeren.
Beleid openbare verlichting uitvoeren
In het beleid is opgenomen dat hoge masten worden voorzien van LEDverlichting. Onderzoeken of dit ook in de Volgerlanden kan worden ingevoerd, bij het woonrijp maken. In Volgerlanden-Oost wordt de ecologische zone ingericht. In Volgerlanden-Oost worden de oevers standaard voorzien van begroeide oevers. Deze zogenaamde natuurvriendelijke oevers vormen niet alleen een goede biotoop voor diverse dieren, maar zorgen ook voor een filterende werking van het water. In de andere delen van Hendrik-Ido-Ambacht wordt, vanuit een nieuw op te stellen beheerplan beschoeiingen, de mogelijkheid voor omvorming van bestaande oevers naar natuurvriendeljke oevers onderzocht.
x
Afval/hergebruik/recycling Groenafval in de openbare ruimte Zwerfvuilactie/promoten Afvalpakkers Inzamelen kerstbomen en vuurwerkafval Stimuleren van afvalscheiding o.a. door de blauwe papiercontainer te gebruiken voor plastic afval en droog en herbruikbaar afval Afvalscheiden bij hoogbouw bevorderen Gebruik milieustraat evalueren Afval Loont
Het groenafval wordt apart ingezameld en aangeleverd aan een verwerker die er biomassa en compost van maakt Blijven uitvoeren en intensiveren Blijven uitvoeren zoals in voorgaande jaren. Na de proef in de Volgerlanden krijgen alle inwoners een blauwe papiercontainer. Hierna zal onderzocht worden of dit kan worden uitgebreid met andere droge afvalstromen. Naar aanleiding van een impactsessie met bewoners wordt dit nader uitgewerkt in een plan. Vanuit het afvalbeleid zal een plan worden opgesteld om de hoeveelheid bedrijfsafval in het huishoudelijk afval te verminderen. Onderzoeken of dit principe, waarbij het brengen van herbruikbaar afval naar inzamelpunten financieel wordt beloond, voor onze gemeente een optie is.
z
BOR (OE/BdH) z
x
x
x
x
x
x
B&O (NT)/BOR a
x
x
x
x
BOR
z
BOR (OE)
z
x
Ecologische zone 69 afronden Natuurvriendelijke oevers
trekker
BOR (BdH)
x
rol gemeente budget
x
x
x x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
De Volgerlanden (PV)/ BOR (BS) z
x
BOR (OE) BOR (OE) BOR (OE)
a a
BOR (OE)
z
x
x
x
BOR (WA)/De Volgerlanden z De Volgerlanden z
x
x
BOR (RK)
a
x
x
BOR (RK)
a
x
BOR (RK)
z
3
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Inzamelen oud frituurvet
Afvaleducatie
Toelichting In relatie tot het Gemeentelijk Rioleringsplan zal onderzocht worden hoe de horeca omgaat met het vetafval. Daarnaast maken we een plan om bewoners te stimuleren hun vet apart te laten aanbieden. Jaarlijks worden scholen benaderd om mee te doen aan een lesprogramma.
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
x Meldpunt verpakkingen
x
x
x
x
x
Kringloopwinkels
Mobiliteit Aanbesteden leerlingenvervoer Uitbreiding oplaadpalen voor auto's Oplaadpunten elektrische fietsen op centrale plaatsen Actief beleid (lobby) op het schoner maken van het openbaar vervoer en het meer gebruiken hiervan.
Woonwerkverkeer bedrijven
Stimuleren fietsen Fietspaden langs gebiedsontsluitingswegen (50 km/u)
Band op Spanning
Bedrijfsvoering Duurzaamheid in collegevoorstel
Strategische nota Bedrijfsvoering 2014-2018
trekker
BOR (BS)
a
BOR (OE)
a
BOR (RK)
a
BOR (RK)
a
x
B&O (CQ)
s
x
B&O (SK) B&O (NT)
z s
B&O (NT)
a
x
Door middel van communicatie zal hier aandacht voor gevraagd worden. x
Plastic tas vrij en verpakkingsvrij inkopen doen
rol gemeente budget
Door middel van communicatie en acties zal hier aandacht voor gevraagd worden Bij nieuwe verzoeken zal actief meegedacht worden. Tevens zal onderzocht worden of kringloopwinkels hun afval kosteloos kunnen aanbieden.
Het leerlingenvervoer wordt opnieuw regionaal aanbesteed. Hierbij wordt in de gunningscriteria duurzame mobiliteit meegenomen. Verzoeken van inwoners worden conform opgesteld beleid afgehandeld. Op door publiek bezochte plaatsen is de mogelijkheid geboden om elektrische fietsen op te laden. In het netwerk-MT Mobiliteit agenderen, zodat gelobbyd kan worden bij de concessieverlener. En in de reguliere overleggen met de vervoerders ter sprake brengen. In 2018 moet het busvervoer in de Drechtsteden opnieuw worden aanbesteed.
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
DS
a
x
BOR (WS)
z
x
x
x
B&O (WvO)/FvdVz
Bedrijven worden ondersteund om hun medewerkers duurzamer te laten reizen (woonwerkverkeer). Hiervoor loopt het programma Vaartmakers. Er zijn middelen beschikbaar om initiatieven te ondersteunen. Vanuit de kadernota Veilig Fietsen wordt een proef gedaan om in verband met de fietsveiligheid zo veel mogelijk paaltjes te verwijderen. Er wordt gestreefd naar vrijliggende fietspaden langs ontsluitingswegen. Dit wordt meegenomen bij de doortrekking van de Antoniuslaan en de reconstructie van de Nijverheidsweg. Hiermee wordt de waterbus tevens beter bereikbaar.
x
x
x
BOR (WS)
z
x
x
x
x
B&O (NT)
a
In het format van het collegevoorstel is een kopje duurzaamheid opgenomen. Hiervoor is een toetslijst ontwikkeld, die als handreiking dient. De afdeling Bestuurszaken toetst de collegevoorstellen, voordat deze worden geagendeerd. x In de strategische nota is duurzaamheid als thema opgenomen. Dit wordt uitgewerkt in acties op het gebied van duurzaam inkopen, mobiliteit medewerkers, papierloos werken en communiceren, afvalinzameling, enz. Als nulmeting wordt voor het gemeentehuis de milieubarometer ingevuld.
x
x
x
x
BZ (MK)
z
x
x
x
x
x
BZ (GS)
z
Jaarlijks op een wisselende locatie inwoners bewust maken van de noodzaak van goede bandenspanning van de auto. Dit bij voorkeur combineren met een landelijke campagne.
4
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Toelichting Verduurzamen evenementen Handreiking opstellen voor derden. Gemeentelijk wagenpark minimaal A-label en waar mogelijk op duurzame brandstof Keuze maken op het moment waarop de 2 tractievoertuigen voor de buitendienst vervangen moeten worden. Rij 2 op 5 Campagne om medewerkers te stimuleren om op de fiets naar het werk te komen. Hierbij worden ook dienstreizen betrokken.
in uitvoering 2015 2016 2017 2018 x
x
x
rol gemeente budget
x
trekker BZ (MB)
z/a
x
BOR (WA)
z
B&O (NT)
z/a
x
x
Bij zowel grote projecten als bij dagelijkse werkzaamheden x Jaarlijks 2 keer een pagina opstellen over duurzame activiteiten x Gemeentewebsite gebruiken om te informeren over lokale en landelijke ontwikkelingen x Deelnemen landelijke evenementen: dag van de duurzaamheid, nacht van de nacht, Jaarlijks aan een landelijk evenement uitgebreid aandacht besteden. Optioneel warme truiendag, klimaatstraatfeest enz door middel van communicatie aandacht besteden aan landelijke acties. x Duurzame bewonersinitiatieven ondersteunen met publiciteit Bijvoorbeeld door op te nemen op duurzaamheidspagina of te retweeten x Natuur- en milieuplatform Ontwikkelingen mbt de vorming van een Natuur- en milieuplatform Drechtsteden volgen en bekijken of we hier onze gemeente (inwoners, organisaties) bij kunnen laten aanhaken. Excursie naar duboproject In relatie tot projecten een excursie organiseren voor de gemeenteraad en andere betrokkenen, bijvoorbeeld naar een energieneutraal zwembad
x x
x x
x x
x x
allen BZ (FW)
z z
x
x
x
x
BZ (FW)
z
B&O (NT/JP) BZ (FW) B&O (JP)
z z
Milieucommunicatie- en educatie en overig Duurzame keuzes expliciet uitdragen Themapagina's duurzaamheid Duurzaamheid op gemeentewebsite bundelen
HI5 Ambacht projecten op het gebied van duurzaamheid
Aantal opties genoemd, activiteiten gericht op duurzaamheid/groen zullen opgenomen worden in het aanbod. Eerste activiteit al uitgevoerd.
Plantjesdag, bloemenzaad uitdelen tbv vlinders/insecten, hoe richt ik mijn tuin in? Enz
Bij verzoeken vanuit de afdelingen zullen bewonersacties worden opgezet, bij voorkeur in relatie tot een lopend project, bijv. de ondertekening van het bijenconvenant.
x
Projecten Bij inrichtings- en nieuwbouwplannen ambitie uitspreken op het gebied van duurzaam bouwen, energie, water, groen, duurzame mobiliteit
Verplaatsing Jeugdspeelpark
x
x
x
x
x x
x x
x
x
s
B&O (JP)/IPM
z
x
x
x
x
HI5Ambacht
s
x
x
x
x
WBW
s
x
x
x
x
IPM (WK)
z
x
x
IPM (AtH)
s
Projectleiders nemen duurzaamheidsambities mee in het programma van eisen. Er wordt gekozen voor een bureau/architect met ervaring/affiniteit met duurzaam bouwen. Per project worden speerpunten bepaald die in relatie tot het project het meest vanzelfsprekend zijn. Wat betreft energie willen we voor eigen gebouwen in het programma van eisen opnemen dat er geen gasaansluiting mag komen (all electric). Dit is een eerste stap richting energieneutraal bouwen. Voor alle projecten geldt dat we ervoor zorgen dat nieuwbouw (woningbouw, utiliteitsbouw, maatschappelijke voorzieningen e.d.) minimaal voldoet aan de regionale ambities zoals vastgelegd in het convenant Nieuwbouw Drechtsteden waarbij GPR wordt voorgeschreven. Maatregelen met een terugverdientijd van 10 jaar worden standaard getroffen.
Zwaartepunt dient te liggen bij groen, water en hergebruik van materialen. Vanwege de educatieve functie dienen de maatregelen zo veel mogelijk zichtbaar te worden gemaakt.
5
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Scholencluster Kruiswiel
Zwembad
Centrumgebied (uitbreiden winkelcentrum De Schoof) Waaloevers
De Volgerlanden
Bedrijventerrein Ambachtsezoom
Toelichting Zwaartepunt dient te liggen bij energiezuinigheid in combinatie met opwekking van duurzame energie. Vanwege de educatieve functie dienen de maatregelen zo veel mogelijk zichtbaar te worden gemaakt. Daarnaast moet het eenvoudig mogelijk zijn het gebouw aan te passen aan toekomstige wensen of andere functies.
Zwaartepunt dient te liggen bij energiezuinigheid, opwekking van duurzame energie en waterbesparing. Daarnaast moet er gebruik gemaakt worden van milieuvriendelijke waterzuiveringstechniek. Zwaartepunt dient te liggen bij duurzaam bouwen (bijv. groene daken) en het stimuleren van de bereikbaarheid door langzaam verkeer. Stimuleren van elektrische vaartuigen en aandacht voor groenbehoud/vergroten biodiversiteit. Hierbij contact zoeken met natuurdeskundigen met lokale kennis. x De kwaliteit van de nieuwbouw wordt middels GPR gemeten op 5 thema’s: milieu, energie, gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Op al deze thema’s is een regionale ambitie vastgesteld die verder gaat dan het bouwbesluit. Met ontwikkelaars die het convenant hebben getekend wordt op dit punt samengewerkt aan het realiseren van de ambities. Ontwikkelaars die het convenant niet hebben getekend en kopers van de vrije kavels worden aangemoedigd gebruik te maken van GPR. Hiertoe is een gratis licentie beschikbaar. x Initiatieven worden getoetst aan het handboek Duurzaamheid. Afhankelijk hiervan kan een premie worden verstrekt. Groene daken zijn verplicht. De ecologische verbindingszone wordt versterkt. Het bedrijventerrein wordt goed ontsloten voor fietsers en er is een mogelijkheid voor het realiseren van een bushalte opgenomen.
Zuidwende Noord (56 woningen)
In de samenwerkingsovereenkomst zijn de voorwaarden met betrekking tot duurzaam bouwen en de regionale ambitie opgenomen en door de ontwikkelaar onderschreven. Geëvalueerd zal worden in hoeverre hier door de ontwikkelaar voldaan uitvoering aan is gegeven.
Zuidwende Zuid (kerkgebouw)
In het programma van eisen is opgenomen dat duurzaam bouwen een rol moet spelen bij zowel het gebouw als bij de inrichting van de openbare ruimte. GPR is opgenomen in de overeenkomst met de ontwikkelaar. Er wordt nagegaan of hieraan voldaan wordt. Zwaartepunt dient te liggen bij duurzaam bouwen (bijv. groene daken) en het stimuleren van de bereikbaarheid door langzaam verkeer.
123 koopcentrum (40 woningen) Antoniapolder+ (Waterbusplein/revitalisering bedrijventerreinen)
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
rol gemeente budget
trekker
IPM (AtH)
s
x
IPM (MK)
z
x
IPM (PvV)
a
B&O (CQ)
s
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
De Volgerlanden a
x
x
x
x
IPM (??)
z/a
IPM (WK)
a
IPM (WK)
a
IPM (RvZ)
a
IPM (AH)
s/a
x
x
x
x
x
x
x
x
x
geen budget nodig of budget beschikbaar, alleen uren beperkt budget beschikbaar of investering die kan worden terugverdiend geen (gemeentelijk) budget beschikbaar voor extra ambitie z=zelfstandig uit te voeren/ambitie te bepalen s=samen met een andere partij a=aanmoedigen
6
Bijlage 1 bij actieplan Duurzaamheid
Actie Afkortingen: ECD DS GPR PALT OZHZ
Toelichting
in uitvoering 2015 2016 2017 2018
trekker
rol gemeente budget
Energiecoöperatie Dordrecht Drechtsteden Gemeentelijke Praktijk Richtlijn, instrument voor duurzaam bouwen Prestatie Afspraken Lange Termijn Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid
7
