De rol van netwerkbedrijven in Energiebesparing Gebouwde Omgeving Alliander en Enexis 01-10-2014 Remko Cremers, Djoera Eerland, Ron de Graaf en Jeroen Sanders
Agenda 1. Welkom en agenda 2. De rol van de netwerkbedrijven 3. HOOM 4. Buurkracht 5. Vragen & Discussie
2
Er is sprake van marktfalen op het domein Energie Besparing Gebouwde Omgeving! Zoals toenmalig BZK minister J.P.H. Donner in het Plan van Aanpak Energiebesparing Gebouwde Omgeving (25 februari 2011), bij initiatie van blok voor blok, al aangaf: •
“Er is een trendbreuk nodig om op de lange termijn meer energiebesparing te realiseren…
•
Er zal een forse inspanning nodig zijn om dit voor elkaar te krijgen…
•
Gebouweigenaren zullen op verschillende manieren moeten worden aangespoord om hun gedrag aan te passen en de kwaliteit van hun woning of bedrijfsgebouw te verbeteren…
•
Daarnaast zullen aannemers, installateurs, isolatiebedrijven en energiebedrijven er voor moeten zorgen dat hun aanbod aan producten en diensten op peil is…
•
Het kabinet zal nadrukkelijk een beroep doen op andere overheden, marktpartijen en consumentenorganisaties om een bijdrage te leveren en gezamenlijk het beleid tot uitvoering te brengen…”
3
Ondanks die constateringen, ambities en diverse projecten is er 3,5 jaar later nog weinig veranderd in de markt. Drs. S.A. Blok, de huidige minister voor Wonen en Rijksdienst, geeft in de kamerbrief “Voortgang aantal rijksacties Energieakkoord voor energiebesparing woningen” (d.d. 20 juni 2014) het volgende weer: •
“Het tot stand brengen van een zelfstandig functionerende markt voor het integraal toepassen van energiebesparende maatregelen heeft voor de koopsector een lange aanlooptijd nodig.
•
In de koopsector is momenteel nog geen grote vraag naar een integraal pakket aan energiebesparende maatregelen.
•
Particuliere woningeigenaren lieten zich in de projecten niet in groten getale verleiden tot energiebesparende maatregelen, ook al was er een rationeel onderbouwd en financieel gunstig aanbod.
•
Financiering alleen is niet voldoende om een hoger tempo in energiebesparing te bereiken.
•
Door het vooralsnog uitblijven van een grote vraag naar gecombineerde maatregelen, is een sluitende business case voor die organisaties echter nog niet aangetoond.
•
Zoals ook de blok voor blok projecten laten zien, is er een gezamenlijke inzet van alle partijen nodig.
•
Het Energieakkoord heeft daarvoor de bakens uitgezet. Het is nu belangrijk dat alle betrokken partijen, overheden en markt, koers houden en snelheid blijven maken.” 4
Er is al zoveel informatie bekend en onderzocht… Daarop voortborduren ajb!
5
Netwerkbedrijven nemen de rol als ‘makkelijk en mogelijkmaker’ Intro
• Alliander en Enexis willen de ervaringen en kennis uit hun Blok voor Blok trajecten gebruiken om de ‘verduurzamings-beweging in de gebouwde omgeving’ te faciliteren en waar nodig te versnellen.
Rol
• ‘Vanuit onze publieke taak en positie op het speelveld van energiebesparing kiezen we voor een rol als ‘mogelijk maker’ en daar waar nodig als ‘versneller’: • ”We maken het andere partijen makkelijk en mogelijk om aan de slag te gaan met energiebesparing in de gebouwde omgeving”.
Dienstverlening
• Uitvoering geven aan deze rollen doen zij door ondersteunende dienstverlening te bieden: “Informeren, Initiëren en Innoveren”. • Deze dienstverlening sluit aan op de 7 touchpoints3 uit de Customer Journey zoals RvO uit de BvB bewonerservaringen heeft opgesteld. • De touchpoints zijn: ‘overheid als betrouwbare afzender’; ‘verbruik tov buren prikkelt nieuwsgierigheid’; ‘keuzestress agv onzekerheid en kennisgebrek’; ‘faciliteer het geven van reviews over aannemers’; ‘één uitvoerende partij die de verschillende type maatregelen coördineert’; ‘breng best practices uit de buurt in beeld’; en ‘na nieuwe energierekening: staan deelnemers open voor nieuwe informatie en ontwikkelingen rondom energie en opwekken.
Doelgroepen
• We leggen hierbij de focus op: • Overheden: gemeenten en provincies • Woningbouwcorporaties en particuliere verhuurders • Particuliere eigenaren (coöperaties en VvE’s) • Isolateurs: leveranciers, aannemers en installateurs. 6
3. De touchpoints zijn de klantaanraakmomenten in het proces van woningverduurzaming wwaar netwerkbedrijven een rol van betekenis willen spelen.
Generiek proces en rollen Energiebesparing Gebouwde Omgeving Indicatief label AANDACHT ANALYSE
MijnHuisMijnEnergie
Energie in Beeld
Buurkracht ACTIVEREN
VERKOOP HOOM REALISATIE
NA ZORG Liander dienst Derden dienst
Netwerkbedrijven informeren via datadiensten en producten • Netwerkbedrijven bieden relevante, betrouwbare en onafhankelijke informatie waarmee bewoners energie kunnen besparen in hun bestaande woning. • Wij informeren over de mogelijkheden tot energiebesparing, vanuit onze onafhankelijke positie in de markt en het feit dat wij over energieverbruiksdata beschikken die marktpartijen kunnen gebruiken om diensten op te ontwikkelen. • Via diverse samenwerkingskanalen en branches bieden wij deze informatie aan. - Een online sociaal platform: “Energieplein20”. - Een aantal ondersteunende datadiensten en producten, zoals Energie in8 Beeld, Open Data, Liander.nl/samen (LDE-loket) en Energieatlas.
Netwerkbedrijven logische partij om te initiëren op E.G.O. • Vanuit de ervaringen Blok voor Blok is er behoefte aan een partij die lokaal partijen bij elkaar brengt als partners in propositie- en marktontwikkeling. • De netwerkbedrijven functioneren op verzoek als initiërende en onafhankelijke partij, die hierin de verbindende rol speelt. Netwerkbedrijven zijn met hun fysieke verbinding, lokale contacten en kennis van de lokale markten een logische partij. • Daarnaast brengen wij de maatschappelijke discussie op gang over ‘wat er nodig is’ om de markt rondom energiebesparing op gang te brengen. Dit doen we op lokaal/ projectniveau alsmede nationaal in verbanden als SER Energieakkoord. 9
Netwerkbedrijven innoveren waar de markt uit zichzelf onvoldoende op gang komt • De Netwerkbedrijven ondersteunen en participeren in R&D en innovatieve projecten. Met name daar waar de markt uit zichzelf onvoldoende op gang komt en gericht op bedrijven e/o overheden. • De netwerkbedrijven innoveren samen met marktpartijen om de imperfecte markt rondom energiebesparing gebouwde omgeving te bewegen of te versnellen, middels product- en dienstontwikkeling. • Daarnaast faciliteren wij innovatie door een onafhankelijke platformfunctie te bieden op basis waarvan andere partijen producten en diensten kunnen ontwikkelen (open data). 10
In de aanbieding: reeds bestaande initiatieven/ projecten Innoveren
Informeren Slimme meter
Stroomversnelling
Energie in Beeld LDE aansluiting Goeie peer
Isoleerzaam
Meet- en weet portal (beschikbaar stellen als tool)
MilieuKans Initiëren Blok voor Blok (valt weg per 2015)
HOOM
Locol / Smart Connections Buurkracht 11
Lobby voor en wegnemen van knelpunten (zoals: ‘afbetaling via de energierekening’ en ‘Energie Prestatie Keuring)
Energiearmoede
24-9-2014
12
Wie is Hoom? Hoom is een initiatief van energienetwerkbedrijf Alliander Hoom is een zelfstandig bedrijf dat, zonder winstoogmerk, actief de verbinding zoekt met zowel lokale als centrale partijen om duurzaam wonen mogelijk te maken
24-9-2014
Pagina 13
Samenwerking met lokale partners: Voor een gezamenlijk verdienmodel bundelen we onze krachten 24-9-2014
Pagina 14
Lange termijn relatie
Begeleiding selectie bouwpartijen Kwaliteitsborging (advies en uitvoering)
Hoom
Marketingkennis/ tools
Lokale partners
De Hoomdienst
Duurzame ambitie
(Gedreven) leden
Gemeenschapszin
Wortels in de buurt
Bewoner(s)
24-9-2014
Pagina 15
Wat is Buurkracht?
http://www.youtube.com/watch?v=mrehm9 BDdMk
Wat is Buurkracht? Faciliterend
Buurkracht helpt initiatiefnemers hun buurt te mobiliseren om samen energie te besparen.
Onafhankelijk
Buurten kiezen hun eigen maatregelen en leveranciers
Gratis
Buurtkracht helpt om niet
Buurkrachtfeiten 1.900+ deelnemers online
1.100+ interesses in maatregelen
10.000+ slimme meters geplaatst en 13.000+ in opdracht
• 36 Buurkrachtbuurten 1.300 • 40+ buurten indeelnemers wording online
100+ gerealiseerde maatregelen (isolatie, zonnepanelen etc)
2.000+ volgers
Stellingen 1. Er is sprake van marktfalen op het domein Energie Besparing Gebouwde Omgeving! 2. Netbeheerders faciliteren de markt van de particuliere eigenaren/ daar waar die niet werkt. En creëren de markt, waar die er nog niet is. Zij verstoren de markt niet. 3. De netbeheerder ‘informeert, initieert en innoveert’ (rol), maar gaat nu nog niet ver genoeg om het marktfalen op te heffen. 4. De kwaliteit van het aanbod voor de bewoner is nog steeds niet goed genoeg. Bijvoorbeeld de energieprestatiekeuring, komt niet snel genoeg. Wij faciliteren de kwaliteit van de markt. 20
Bijlage Leerervaringen
21
Onze dienstverlening sluit aan op de 7 touchpoints in het proces van woningverduurzaming.
Customer Journey
= Touchpoints Liander
Ene r gie be sp a r e n de m a a t r e ge len b ij in dividu e le h u ise ig en a r e n Hoe ziet de reis van de klant (eigenaar-bewoner) eruit? Van een eerste gedachte om te investeren in energiebesparende maatregelen tot en met de realisatie van de energiebesparende maatregelen.
1.
N og g ee n m a a t r e ge le n
2.
M a a t r e ge le n op d e a ge n da
3.
Afw e gin g e n k e u ze
4.
Uit voe r ing
“Ik betaal me scheel, maar ik krijg het maar niet warm in huis.”
“Ik zie verschillende aanbiedingen voorbij komen; die van de gemeente durf ik te vertrouwen.”
“Ik wil vrijheid om te kiezen maar wel zeker weten dat ik het juiste Kies.”
“Ik vind zo’n verbouwing altijd een hoop gedoe.”
Be w e e gr e d e n e n Wooncomfort verbeteren Kosten besparen + Natuurlijke aanleiding*
Afze n de r Energieleverancier en overheid als meest logische partijen voor werving.
Ke u ze - st r e ss Onzekerheid door gebrek aan kennis & informatie.
Gebruik wooncomfort als verkoopargument, probeer het tastbaar te maken met bijvoorbeeld een ‘wooncomfortscore’.
Benut de overheid als betrouwbare afzender.
Faciliteer het geven van reviews over aannemers.
Pr ik k e l Warmtefoto en verbruik ten opzichte van buren prikkelen nieuwsgierigheid.
Ke u ze v r ij h e id Keuzevrijheid behouden bij buurtaanpak is cruciaal.
Be le m m e r in ge n Financiële situatie laat het niet toe. Ons huis is al goed geïsoleerd. Overweeg inzet van ‘doehet-zelf’ pakketten om kostenbarrière lager te maken en deelnemers sneller over de streep te krijgen.
Maak werving persoonlijk en relevant om met potentiële deelnemers in gesprek te komen (bijv. warmtefoto of vergelijking energierekening met buurtbewoners).
5.
Re k e n ing be t a le n
“Als de rekening hoger uitpakt dan begroot, dan word ik daar niet blij van.”
6.
W on e n in e e n a a n ge pa st h u is
7.
N ie u w e e n e r gie r ek e n ing
“Ik had het best logisch gevonden om achteraf nog even een telefoontje te krijgen.”
“Ik merk toch dat ik meer op mijn verbruik ben gaan letten.”
D issa t isfie r s De uitvoering is een moeizaam proces, veel “rompslomp”. Slechte service van aannemer.
Sa t isf ie r s Bij 83% van de deelnemers voldeden de energiebesparende maatregelen aan hun verwachtingen.
Loy a lit e it Deelnemers staan open voor informatie over actuele ontwikkelingen op het gebied van energie opwekken.
Zorg voor één uitvoerende partij die de verschillende type maatregelen coördineert.
Zorg voor goede nazorg met behulp van een ‘service call.
Maak gebruik van duurzaamheidstrends in communicatie bijv. zelf opwekken van energie (bijv. met zonnepanelen).
Breng ‘best practices’ uit de buurt in beeld door gebruik te maken van ‘kijkavonden’, infographics, instructievideo’s. Blo k voor blo k is ee n ke n n is- en le er t ra j ect ove r g r oot sch a lig e en er g ieb espa rin g in d e be st a an d e b ou w . In verschillende projecten doen onder meer marktpartijen, lokale overheden corporaties en eigenaren ervaring op om minimaal 2.000 woningen in één gemeente flink energiezuiniger te maken. Kijk voor meer informatie op w w w .ag e n t sch a pn l.n l/ on d er w e rp en / d u u r zaa m on de rn e m e n / g eb ou w en / b lo k- voor - blok . Ook kunt u ons mailen via b lok voor blok @ag e n t sch a pn l.n l.
22
On d er zoek doo r flow re su lt in g . Inzichten zijn tot stand gekomen op basis van 11 semi-gestructureerde interviews. De uitkomsten van het kwalitatieve onderzoek zijn getoetst met behulp van kwantitatief onderzoek (N=400).
Nog te verschijnen initiatieven/ projecten Innoveren
Informeren Open Data/ Data Share Liander.nl/samen (project loopt, data nu al deels
Voedingsbodem bieden voor anderen, om hun producten en diensten op te ontwikkelen
(wordt in najaar gerestyled; dan ook toevoeging van energiebesparende maatregelen als tabblad)
beschikbaar; verbruiksdata en plaatsing slimme meter data moeten per oktober beschikbaar worden gesteld)
Energieloketten VNG
Verdere product- en dienstenontwikkeling rond bewustwording
(momenteel vorm aan het geven c.q. in oprichting) [info voor de VNG is: energie in beeld, energieatlas, sociaal platform, open data en energieloket)
(‘energetische maatregelen’ toevoegen)
Energieatlas+ Voortkomend uit maatschappelijke discussie ‘wat is er nodig - innovaties’ (bv LDE aansluiting)
(als product beschikbaar stellen via de VNG regio coördinatoren ; voor woningbouwcorporaties)
Energie in Beeld Initiëren Woningbouwcorporaties en particuliere verhuurders helpen om hun vastgoedportefeuilles te verduurzamen (met gebruik van Energieatlas+)
K&M regio account teams én K&M gebiedsregisseurs (toevoegen thema energiebesparing gebouwde omgeving aan portfolio van gespreksonderwerpen met gemeente e.a. stakeholders + actief netwerken, adviseren en verbinden)
(als product ook beschikbaar stellen via de VNG regio coördinatoren/ gemeente loketten; voor gemeenten)
Lobby/ maatschappelijke discussie op gang brengen ‘wat is er nodig’ (bv afbetaling via meter) [is deels ook innoveren ‘nieuwe landingsbanen’]
24
