• Aanraking . •advent Hartstocht . •samuël Bidden . •kerst Oud worden . psalmen
half decemberjan 2012 februari 2013 / 44 jaargang 2012–- feb 2012 / jaargang / nummer3 4/ nummer 6
Colofon 3e jaargang nr. 6
half december 2012 – februari 2013 Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine Dit tweemaandelijks verschijnende magazine voor luisteraars van Radio Bloemendaal is een gezamenlijke uitgave van de Stichting Kerk Zonder Grenzen en de Radiocommissie van de Protestantse Gemeente in Bloemendaal en Overveen die beide van de zender gebruik maken. De programmering van de zender, waarvan de Protestantse Gemeente eigenaar is, gebeurt in nauwe samenwerking.
Dit nummer komt ruim een week voor kerst bij u in de bus en moet meegaan tot en met de laatste week van februari. Wij hopen dat u het niet alleen met aandacht leest, maar daardoor vooral gaat luisteren! De komende negen maanden zullen voor de eigenaar en gebruikers van deze zender druk worden. Een verhuizing naar een en dezelfde kerk en vooral – voor u van belang – de verhuizing van de studio naar die zelfde kerk. Dat zal wat worden, los van de heimwee waarmee dat gepaard gaat. Wij kijken vooral uit naar de dag dat wij na de zomer weer radio-technisch hoogstaande uitzendingen kunnen verzorgen. Daar ontbrak het met uitval, storingen en onverstaanbaarheid de laatste maanden en zelfs jaren nogal eens aan, om allerlei redenen. Nogmaals onze excuses daarvoor en dank voor uw trouw en betrokkenheid. Wij wensen u tenslotte gezegende feestdagen. Dat deze radiozender u met anderen en met de Eeuwige zelf mag verbinden.
Frequentie: 1116 AM en ook www.radiobloemendaal.nl Redactie Aart Mak (eindredactie), Wim van Galen, Dorien Veldman, Piet van Wijngaarden en Adrie Winter Redactie-adres Radio Bloemendaal, Vijverweg 14, 2061 GX Bloemendaal. Telefoon: 023-5254842 E-mail:
[email protected] Abonnementen € 12,50 per jaar. Opgaven voor abonnementen en mutaties aan het hierboven genoemde adres. Websites - www.radiobloemendaal.nl Via deze site zijn ook de radio-uitzendingen te beluisteren. - www.kerkzondergrenzen.nl Via deze site zijn veel programma’s te downloaden en zijn een wekelijkse column en toespraken te vinden. - www.pkn-bloemendaal-overveen.nl Dit is de website van de locale gemeente. - www.alledagkerk.nl Op deze site vindt u de voorgangers en kunt u ook preken downloaden.
2 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Giften en financiële ondersteuning - voor Stichting Kerk Zonder Grenzen, wat betreft missionair werk, omroeppastoraat en projecten: rek. no. 1522222 of rek. no. 38.44.74.888 t.n.v. st. KZG te Bloemendaal - wat betreft het in standhouden van de zender en pastoraat: rek. no. 167316 t.n.v. Prot. Gemeente Bloemendaal en Overveen, afd. Radio Grafische vormgeving Cliff Barrow, Bloemendaal Productie en verzending Uitgeverij Narratio, Gorinchem
Instrument -----------------------------
Ik ben stukje bij beetje uit mijn verhuisdozen aan het kruipen. We kijken terug op een werkelijk hartverwarmende aankomst hier in Bloemendaal en Overveen. Wat een hartelijk welkom viel ons ten deel tijdens de feestelijke intrededienst! Veel dank daarvoor! We kijken ook vol verwondering om ons heen, hier in deze prachtige omgeving. Het is voor mij een bijzondere gang geweest om afscheid te nemen van een gemeente waar ik als voorganger intens bij betrokken was en om nu hier bij u te mogen beginnen. Het heeft ons vanzelfsprekend veel gedaan, maar ook weer opnieuw bepaald bij het bijzondere ambt van de predikant als voorbijganger. Het is bijzonder om te merken hoe de gemeente hier verlangt naar een nieuwe start en tegelijk ook de behoefte uitspreekt aan een nieuwe oriëntatie op de inhoud. Dat was hetgeen me direct aansprak in de eerste gesprekken die ik hier had. Van harte hoop ik hierin uw voorganger te mogen zijn. Want dat is precies ook wat mijn hart heeft. De kerk als instituut is bepaald geen vanzelfsprekendheid meer deze dagen. Daar kunnen we heel treurig over doen, maar we kunnen dit ook zien als een geweldige uitdaging. Want juist als de vanzelfsprekendheid verdwijnt, nemen de vragen toe. Waarom zijn wij eigenlijk kerk? Wat maakt de kerk tot kerk? Wat was haar oorspong? En op welke wijze kunnen wij de kerk weer een plaats van betekenis laten zijn in deze tijd?
3 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Ik geloof dat hier geweldig veel kansen liggen. Op allerlei fronten in onze samenleving klinkt er een roep om inhoud en nieuwe inspiratie. De rijke bijbelse traditie van verhalen die gaan over de meest wezenlijk vragen van het menselijk bestaan, is een schat die ons is toevertrouwd. Aan ons als gemeente is de taak om die schat vruchtbaar te maken voor de tijd waarin wij leven! Het grensverleggende project van Kerk Zonder Grenzen en Radio Bloemendaal beschouw ik als een schitterend instrument om mede daaraan gestalte te geven voor een breder publiek. Ad van Nieuwpoort
Lezen in Samuël -----------------------------
In de zondagochtenduitzendingen van Radio Bloemendaal worden wij deze decembermaand in de richting van het kerstfeest bij de hand genomen door de verhalen uit het grote profetenboek Samuël die gaan over wie nu eigenlijk onze koning is. En als in de bijbel gesproken wordt over koningschap, dan gaat het meestal meteen over de vraag wie of wat in ons leven beslissend is. Wie bepaalt onze agenda? Waaraan geven wij prioriteit? In het boek Samuël is sprake van twee koningen: Saul en David. Saul is de koning die het volk heeft gewild en David een geschonken koning die tegenover het verhaal van Saul een ander verhaal hoog houdt. Je zou kunnen zeggen: David is het alternatief. Iemand die vragen stelt bij de bestaande orde van Saul en steeds weer zijn harp pakt om midden in een wereld waar de compromiskoningen als Saul het voor het zeggen hebben, een lied van bevrijding te spelen. Op de zondag van de eerste advent beginnen we bij het begin van het boek. Daar gaat het over twee vrouwen, Hanna en Pennina: over twee levenswijzen.
4 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Pennina staat voor de vitaliteit en de groei: het succesvolle leven. Hanna is anders. Zij laat de tempelfeesten aan zich voorbij gaan en leeft met een tekort. Haar vinden we in een hoekje van tempel waarin zij haar hart uitstort voor JHWH. De priester Eli kijkt niet verder dan zijn borrelglaasje lang is, maar JHWH hoort haar roep. Uit Hanna wordt de profetie geboren, die ook wij vandaag hard nodig hebben. Haar lied lijkt op het liedje van Maria dat onze cantorij zal uitvoeren, het Magnificat van Pachelbel. Op zondag 9 december gaat een gastpredikant bij ons voor en op de zondag van de derde advent vervolgen wij het verhaal van Samuel. In het derde hoofdstuk gaat het over de roeping van Samuel. Het Woord is schaars in deze tijden, zo zegt de verteller. Het ontbreekt te zeer aan mensen die een woord spreken dat ertoe doet.
Het zijn schrale tijden, maar toch is de lamp Gods nog niet gedoofd. Ook al lijkt iedereen vergeten waar het om gaat, het verhaal van de Mensengod van de bijbel is niet kapot te krijgen Vanuit de marge klinkt er een roep. Iemand moet opstaan om een woord te spreken en te doen wat recht is. Samuël kan niet geloven dat de hemel hem op het oog heeft. Zo gaat dat meestal met roepingen. Maar uiteindelijk bereikt hem het Woord dat hem tot profeet maakt. Dat is een prachtig adventsthema. In deze dienst verwelkomen wij tegelijk ds. Sylvia Neuféglise die bij ons in Bloemendaal en Overveen de bijstand in het pastoraat op zich neemt. Wij heten haar hartelijk welkom en verheugen ons op de samenwerking met haar. Op zondag 23 december vervolgt Otto Sondorp met ons het verhaal van Samuël. In hoofdstuk 8 klinkt er een roep om een koning. De mensen kijken verlekkerd naar de volken om hen heen en willen ook zo’n koning. Samuël waarschuwt: weet wat je doet. En, is JHWH niet onze koning? Maar ze houden aan en krijgen de koning die ze willen. Gaat het met kerst ook niet om een koningskind dat de andere koningen een spiegel voorhoudt? Op kerstochtend lezen wij traditiegetrouw Lukas 2. We luisteren met op de achtergrond de verhalen over David. Misschien dat we het aloude kerstverhaal daarmee weer anders leren verstaan. De kinderen spelen in deze dienst misschien wel de rol die David speelt op de harp. Op zondag 30 december gaan we gewoon weer verder met de verhalen uit Samuël en lezen hoofdstuk 19. Koning Saul verkeert onder profeten. Wat zal dat teweeg brengen? Veel inspiratie wens ik u toe! Dat het maar werkelijk kerstfeest zal worden.
Radio en Kerst
Ad van Nieuwpoort
Henk Exel
5 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Tijdens het kerstfeest zendt Radio Bloemendaal 24 uur per dag uit. Het programma begint op 24 december om negen uur ’s avonds met de Kerstsuite nr. 2 voor orgel van Jan Zwart met daarna om half tien, de Kerstnachtdienst onder leiding van Aart Mak. Dan gaat het verder. De uitzending eindigt pas op de middag van Tweede Kerstdag met van half vier tot vijf uur de Volkskerstzang 2012 in Zaandam. Daar tussenin bieden wij u een keur aan programma’s, zoals live-kerkdiensten op de ochtenden van de beide kerstdagen, de traditionele kerst-special met de Zondagskinderen op Tweede Kerstdag om 12.00 uur, programma’s met muziek, gedichten, verhalen en overwegingen rond kerst. Verder kunt u luisteren naar werken van diverse componisten, zoals, op de avond van Eerste Kerstdag het oratorium ‘De Messias’ van Handel in de bewerking van Mozart. Tenslotte wijs ik op een interview met de nieuwe radiopastor, ds. Ad van Nieuwpoort (16.00 uur) en een halfuursaflevering van het (oude vertrouwde) programma ‘Aartse Zaken’ met ds. Aart Mak (11.30 uur), beide op Eerste Kerstdag. Tijdens de nachten wordt er een feestelijk programma uitgezonden met teksten en muziek rond Kerstmis. Kijk voor het hele programma in het programmaoverzicht achter in dit blad.
De Maya Kalender -----------------------------
radio, zondag 16 december, 19.00 uur, herhaling de zondag erop, 11.16 uur Het is al even geleden dat de voorzitter van het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland, Farid Azarkan, vond dat kinderen tot acht jaar ’s avonds na achten niet meer op straat mogen zijn. Uiteraard reageerden toen de doorgeslagen individualisten van deze maatschappij als door een wesp gestoken. Maar ieder die de stadswijken van de Randstad kent, weet wat Azarkan bedoelt. De financiële en politieke problemen overheersen vaak het nieuws. De gedachte schiet door mij heen dat we in een door allerlei tekorten snel verwilderende wereld nog wel vaker en niet alleen voor jonge kinderen een avondklok zullen moeten instellen.
rampen zich over de mensheid voltrekken. Energietekort, opwarming van de aarde, schaarste of teveel aan water, het zijn allemaal rampen die een nog grotere catastrofe kunnen veroorzaken: de wetteloosheid en de straatgevechten waarin alleen de sterksten zullen overleven. Waar Jezus ook aan het eind van het evangelie op gedoeld mag hebben, velen hebben nadien al aan den lijve ervaren wat het is om te vluchten en van je leven niet zeker te zijn. Angstvisioenen worden soms werkelijkheid. De vraag die we in de dienst van zondagavond opwerpen, is wat er aan de hand is met de Maya kalender. Die voorspelt een wereldeinde op 21 december 2012. Er valt veel over te zeggen. Is het allemaal onzin of schuilt er ook een diepere betekenis in?
In verschillende science fiction-verhalen en -films, zoals Mad Max en Waterworld, is er al op gewezen dat de beschaving zomaar ineen kan storten wanneer
Mario Coolen, werkzaam bij Solidaridad en kenner van het volk der Maya’s, en Ari van Buuren, al jaren bezig met de wijsheid van religies en spirituele stromingen, zullen met mij de bijzondere dienst op 16 december leiden. Kerk Zonder Grenzen - de naam is een opdracht - verkent de grenzen tussen realiteit en visie, tussen de bijbelse profetie en de al dan niet misbruikte wijsheid van de Maya’s. Aart Mak 6 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Advent -----------------------------
radio, zondag 23 december, 19.00 uur De zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind - dit hoor ik als een innig fluistren in mij: zo ’t zweeg zou alle licht verduistren alle warmte zou verstarren van binnen. Henriëtte Roland Holst Op de vierde adventszondag, net voor kerst, komt alle rumoerigheid al enigszins tot rust. De zondagen ervoor ging het bij Kerk Zonder Grenzen over een aantal vragen. Ik noem ze. Als er minder kinderen sterven van de honger, minder families moeten vluchten voor plunderende soldaten en minder vrouwen door mannen veracht worden, zijn dat dan tekenen dat de geest van Christus dichterbij komt? Of moet daarvoor de ellende juist toenemen? Wanneer in bijbelse passages wordt gezinspeeld op het komen van de jongste dag, is er sprake van heel wat rumoer, geweld, oorlog en andere vreselijke benauwenissen. Dus: wat is de verwachting? Moet het eerst slechter gaan voor het beter wordt? Of is dat juist een gevaarlijk geloof? Na de derde zondag waar de Apocalyps volgens de vreemde interpretatie van een oude jaartelling van het volk der Maya’s, besproken werd, wordt het nu rustiger op de vierde zondag van advent. Het gaat inderdaad enigszins dagen in het oosten. Er is sprake van een vrouw, zwangerschap en een kind. Het wordt veilig, al moeten daarvoor eerst nog heel 7 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
wat mensen terugkeren op hun schreden. Deze en vergelijkbare visioenen uit het eerste testament worden al eeuwen door christenen verbonden aan het geboren worden van de Christus. Dat is begrijpelijk en tegelijk kan daarmee niet alles gezegd zijn. Het wachten op de komst van iemand die vrede brengt, hoort tot de eeuwenoude karakteristieken der mensheid. Soms flakkert de hoop op, is er sprake van een macht die weldadig aandoet. En dan verandert die weldadigheid weer in gewelddadigheid en zijn andere mensen in hetzelfde decor weer uit op machtsmisbruik. Wat doet de kerk? De hoop gaande houden, geloven dat het kan, de moed niet opgeven. De kerk laat zich steeds weer door het licht inhalen, blijft spreken over een God die mens wordt en daarmee het mens-zijn heilig verklaart. Elke mens, zonder onderscheid. Aart Mak
Kerstavond 2012: aan de hand van Maria ---------------------------------------------------------
radio, zondag 24 december, 21.30 uur Maria was een meisje nog in onze ogen. En toch was ze al uitgehuwelijkt. Ze baart opzien als de moeder van de langverwachte, de Messias zoals hij al generaties lang was voorzien en gehoopt. Maar bij haar slaat de twijfel ook toe. De weg van de moeder lijkt al op de weg van haar volwassen zoon, omgeven door twijfel, jaloezie en vijandschap. En altijd uit de zon, in de schaduw van het leven, daar waar lichtschuwe mensen zich ophouden. Maria baart opzien door daar al vroeg over te zingen. Het is haar lofzang. Hoog en laag moeten van plaats ruilen. Net ook als later in de verhalen van haar volwassen zoon. Rondom deze Maria zijn legenden geweven. Zij zou de dochter van Joachim en Anna zijn. Ook daar was al het nodige bijzondere aan de hand. En dan die legendarische verhalen, eeuwen nadien. Haar verschijningen in Lourdes en op zoveel andere plekken, de volksdevotie die zich rond haar persoon ontwikkelde. Waarom was dat? Uit welke behoeften kwam en komt dat vandaan? En wat bezielde de kerk van Rome in de 19e eeuw om ook haar ten hemel te laten varen? Waarom is Maria zo omarmd en opgehemeld? Wat wordt in haar geprojecteerd? En hoe mooi (of hoe lelijk) is dat?
8 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Kijken naar Maria is ook nadenken over het moederschap, in allerlei aspecten. Men zegt dat alle mannen hun leven lang bezig blijven met hun moeder. Er zijn uiteraard moeders in soorten en maten. Waar de vader nogal eens ontbreekt, zelfs beschreven in boeken over het vaderloze tijdperk, is de moeder misschien wel eens te veel aanwezig. We kunnen bij moeders denken aan de tot de adelstand verheven huismussen, maar ook aan de dwaze moeders van nu en vroeger. Denk ook aan moeder Rizpa in de joodse traditie, II Samuel. De rol van moeders in allerlei culturen is doorslaggevend. Denk aan het bewaren van traditie, de boel economisch draaiende houden en het grootbrengen van kinderen. En had Bertolt Brecht niet een opmerking of lied over mannen die niet ten strijde trokken, omdat de vrouwen weigerden daaraan mee te werken? Al met al: op maandagavond 24 december is er weer een kerstnachtviering in Bloemendaal, ook via de radio. Medewerking wordt verleend door het Mannenkoor Zang & Vriendschap uit Haarlem. Cees Verschoor en Erik Hartendorf bespelen respectievelijk het orgel en de trompet. Aart Mak
Tussen droom en daad --------------------------------
radio, tweede kerstdag, 10.00 uur Centraal staat de lezing uit Matteüs 1: 18-25. Hier wordt Jozef weerhouden te doen wat het eerst bij hem opkomt. Een droom weerhoudt hem. Zo schreef Willem Elsschot het: “Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren”. Het omgekeerde lijkt hier het geval… Voor wie ik liefheb radio, zondag 30 december, 19.00 uur Toen er acht dagen verstreken waren, kreeg het kind een naam. De naam heeft een diepe betekenis. De naam was er al voor hij geboren was – dat kan nog, maar ook zelfs al voor het kind ontvangen was in de moederschoot, zoals er staat. Een naam is als zon die opgaat over een mens. We zullen het daar ook over hebben die zondagavond. “Noem mij, bevestig mijn bestaan, laat mijn naam zijn als een keten” - Neeltje Maria Min. Psalm 8 radio, dinsdag 1 januari, 10.30 uur In psalm 8 ontbreekt de zonde, schreef iemand ooit. En ook: het gaat over een paradijs dat niet meer bestaat. Maar onze wereld ziet er anders uit. De natuur wordt bezongen alsof God daarin te vinden is. Maar God was toch alleen in zijn woord te vinden? Dat zou wel eens mee kunnen vallen. En wat dan nog. Het leven is altijd 9 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
sterker dan de leer. En er is een ding dat voor mij deze psalm zo groots maakt: de verwondering. Je blijft je verbazen. En dat lijkt mij het begin van alle geloof. En ook een goed begin van een nieuw jaar: 2013. Psalm 23 radio, zondag 6 januari, 19.00 uur Psalm 23 is vol van hoop. Het oude lied beschrijft de weg van de mens, de levensweg. Wie wil er tenslotte niet uitkomen bij rust en vrede? Het beeld lokt van het wateroppervlak dat in alle stilte vrede weerspiegelt, het beeld van het groene weiland dat uitnodigt om languit in te gaan liggen en tot rust te komen. Onderweg doe je zo nieuwe kracht op. Ieder weet hoe onveilig het leven kan zijn. De weg is vol beren en leeuwen, letterlijk en zinnebeeldig: angsten en onzekerheden. Maar de psalm spreekt het vertrouwen uit dat een mens zich bij de Heer veilig mag weten. Hij leidt mij langs veilige paden, als een herder. En dan komt wat zoveel mensen herkennen en wat hen aanspreekt: dat donkere dal… Op de eerste zondagavond van 2013 gaat het bij Kerk Zonder Grenzen over psalm 23. Na afloop is er een nieuwjaarsbijeenkomst waar ieder welkom is. Aart Mak
Dominee, zeg eens... -----------------------------
Snoepen Onlangs had ik weer talloze groepen kinderen aan de deur: met lampionnen en uitgeholde pompoenen met kaarsjes erin. Sommige kinderen kwamen zelfs verkleed, luid zingend voor snoep. Het was Sint Maarten. Enige tijd had ik in dubio gestaan: wat koop ik voor die kinderen? Ik ben er meer en meer van overtuigd geraakt dat suiker, de geraffineerde suiker, erg slecht is. In ons gezin heb ik eindelijk de puberneuzen dezelfde kant opstaan; we doen er niet meer aan. We nemen geen frisdranken meer, bijna geen snoep of zogenaamd gezonde koekrepen, maar ook geen zuiveldrankjes. Je slaat steil achterover als je ziet hoeveel suiker die bevatten. Aan de andere kant herinnerde ik me mijn jeugd. In de jaren ’70 werd de leus gelanceerd: ‘snoep verstandig, eet een appel’.
Omdat ik doodsbang was dat mijn lampion in de fik zou vliegen, bouwde mijn vader er een met een dikke Witte Kat batterij eraan. Een fietslampje hing aan een snoertje in mijn lampion. Alleen was die batterij aan het uiteinde van de stok bevestigd waaraan de lampion was vastgemaakt, dus ik had twee handen nodig om die stok horizontaal te kunnen houden. Mijn moeder bedacht toen dat ik een tas om mijn nek kon hangen, waarin ik het opgehaalde snoep kon doen. En ja, die slogan van dat gezonde snoepen had een enorme impact op de Nederlandse moeders. Ik kwam thuis met kilo’s appels en mandarijnen, zelfs een tomaat!, hangend aan mijn nek. Maar mijn lampion was nog heel. Dus daar stond ik in de supermarkt, in de ene hand een zak taai taai, in de andere een kratje mandarijnen. Ik dacht terug aan mijn jeugdervaring en hoeveel pijn mijn nek en armen nog dagenlang hadden gedaan… Ik nam het allebei niet. Ik deelde warme saucijzenbroodjes uit. Het kwam mij voor dat ik sommige groepjes al eerder had gezien die avond… Dominee zeg eens, wanneer is manipulatie toegestaan? Ellen de Vries
10 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Variaties op het thema muziek -----------------------------
Oud en Nieuw Wie op zoek is naar muziek en liederen rondom advent en kerst, hoeft niet lang te zoeken: er is genoeg. Hoe anders is dat voor muziek en liederen rondom de jaarwisseling. Die is er niet of nauwelijks. De rubriek ‘jaarwisseling’ in het Liedboek telt niet meer dan drie liederen, de nummers 396 tot en met 398. Dit zal mede te maken hebben met het meer seculiere karakter van oud en nieuw. Deze dagen passen niet in de rij van ‘heilsfeiten’, zoals Kerstmis, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Daar komt bij dat de Reformatie zeer kritisch stond tegenover het in de oude kerk uitgedijde aantal feestdagen. Voor Luther begon het nieuwe jaar met het kerstfeest. Zijn bekende kerstlied Von Himmel hoch da komm’ ich her (Liedboek 133) heeft dan ook als laatste couplet: Ere zij God! Hij zendt zijn zoon. De engelen zingen wonderschoon. Zo wensen zij ons allen saam een goed nieuwjaar in Jezus’ naam. De oude Dordtse Kerkorde (1618-1619) schreef voor om naast de zondag de
11 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
kerstdag, Pasen en Pinksteren en daarnaast de Hemelvaart en de dag van de besnijding te onderhouden. Met laatstgenoemde dag wordt gedoeld op Lucas 2, 21: “Toen er acht dagen verstreken waren en hij besneden zou worden, kreeg hij de naam Jezus”. En laat nu de achtste dag vallen op 1 januari, in liturgisch spraakgebruik de ‘octaaf’ van kerst. Ook ons huidige leesrooster verwijst voor 1 januari als achtste kerstdag naar genoemde tekst uit Lucas. Over 31 december wordt met geen woord gerept. Overigens noemt de kerkorde van de PKN, naast de zondagen en kerkelijke feestdagen, de oudejaarsavond en de nieuwjaarsmorgen uitdrukkelijk als momenten van samenkomen van de gemeente. Het oude jaar wordt in het Liedboek één keer genoemd en wel in het wat onbekende gezang 396, een uit het Duits vertaald lied uit de 16e eeuw: Het oude jaar is nu voorbij. Wij danken U, o Heer, dat Gij ons in zo menig groot gevaar genadig hebt beschermd dit jaar. In gezang 398 verwoordt de Duitse theoloog en verzetsstrijder Dietrich Bonhoeffer (1906-1945) de start van een nieuw jaar als volgt: Door goede machten trouw en stil omgeven, behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar, zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven, en met u ingaan in het nieuwe jaar. Piet van Wijngaarden
‘Op de preekstoel gebeuren soms eigenaardige dingen’ --------------------------------------------------------------
Dominee Wim van Galen (68) was bijna tien jaar secretaris in het bestuur van de stichting Kerk Zonder Grenzen en schreef af en toe in het daarbij behorende blad. Inmiddels vervult hij die functie niet meer en dit Radio Magazine is het laatste waarbij hij als redacteur betrokken is. Hij zal nu meer tijd aan zijn vrouw, familie en huis besteden.
12 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Wim van Galen woont al meer dan dertig jaar in Heemstede. Hij preekte daar weliswaar met enige regelmaat, maar was er nooit formeel predikant. Na zijn theologiestudie in Kampen werd hij predikant in Heino, Overijssel, en naderhand in het Noord-Hollandse Bergen. In die periode werd hij gevraagd voor een functie bij het Nederlands Bijbelgenootschap, NBG. Dat werd in Amsterdam opgericht in 1814 om de verspreiding van de bijbel te bevorderen en bestaat dus al bijna tweehonderd jaar. Van Galen werkte er vijfentwintig jaar. Hij ziet zichzelf dan ook als een meer praktisch theoloog. Omdat hij genoeg had van het dagelijkse rijden door en wachten voor de Velsertunnel, verhuisde het gezin in 1979 van Bergen naar Heemstede. Daar leerde hij ook Aart Mak kennen die er predikant was voordat hij bij Kerk Zonder Grenzen ging werken. Zelf werd Wim van Galen in 1999 tot bestuurslid en secretaris van KZG benoemd. “Na mijn vertrek bij het NBG in 2000,” vertelt hij, “kreeg ik het verzoek hulpdien-
Kerstfeest met de Zandtovenaar Het Nederlands Bijbelgenootschap werkt mee aan een televisieuitzending van De Zandtovenaar op eerste kerstdag. Vorig jaar trok dit programma ruim een miljoen kijkers. De opnamen van De Zandtovenaar worden gemaakt op het marktplein van Gouda, dezelfde plaats waar in 2011 voor het eerst het grote evenement The Passion plaatsvond. De zandkunstenaar Gert van de Vijver schildert met zand het verhaal van de geboorte van Jezus. De beelden worden afgewisseld door kerstsongs, uitgevoerd door bekende jonge artiesten. Wie de opnamen wil meemaken, is op 16 december van harte welkom op de markt in Gouda, ‘s avonds van zeven uur tot half negen. Op het plein staat een aantal grote televisieschermen, zodat het publiek goed kan volgen wat er gebeurt. Het programma is een gezamenlijk project van de omroepen RKK, KTRO (Vlaanderen), de Protestantse Kerk in Nederland, de Bisschoppelijke Adventsactie, de gemeente Gouda en het Nederlands Bijbelgenootschap. Volgens de organisatoren is dit evenement “een prachtige kans om kinderen, ouders en grootouders de betekenis van kerst te laten zien”. Kerstfeest met de Zandtovenaar wordt uitgezonden op 25 december om 17.00 uur op Z@pp/Nederland 3. Bron: NBG/Mediabrothers sten te verrichten voor de Hervormde Gemeente van Bloemendaal, omdat Bart Stobbelaar, de toenmalige dominee van die gemeente, problemen met zijn gezondheid had. Ook ging ik al regelmatig in de Dorpskerk voor tijdens vakanties. Het dienstverband met Bloemendaal en later ook met Overveen heeft zo’n vijf jaren geduurd. Zo heb ik ook het radiowerk en het voorgaan in radiodiensten leren kennen. Mijn vrouw en ik vonden het een fijne tijd. In de avonddiensten van KZG sta ik nog met enige regelmaat op de kansel.” Het maken en houden van preken gaat Van Galen redelijk gemakkelijk af. “Helemaal uitschrijven wat ik in een gewone kerkdienst wil zeggen, doe ik nooit. Maar op de preekstoel gebeuren eigenaardige dingen; zo vind je soms ineens de woorden waar je eerder tevergeefs naar zocht.” Het meest opmerkelijke wat veranderd is de laatste vijftig jaar, vindt hij dat de dog13 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
matische benadering voorbij is. “Is men ook maar iets beter geworden door het letterlijk opvatten van de bijbelteksten? In de huidige tijd zijn oude vormen van kerkelijkheid wat weggezakt, maar ik merk veel van wat ik maar benoem als ‘zoekend geloven of gelovend zoeken’. En dat hoeft niet altijd onder een kerkelijk dak te gebeuren. Radio Bloemendaal kan daarom heel goed een speciale rol daarin vervullen door op een originele en wervende manier de boodschap uit te stralen. Kerk Zonder Grenzen probeert het idee van de traditionele kerkganger te overstijgen, zoekt de missionaire mogelijkheden om buiten de kerk mensen aan te spreken. Radio Bloemendaal kan mensen bereiken die op geen andere manier door de kerk bereikt worden, maar dan moet de zender wel zijn publiek blijven verrassen. Dat is een hele uitdaging.” Dorien Veldman
Orgelpunt -----------------------------
elke derde zondag van de maand, om 14.15 uur Op 16 december staat Orgelpunt in het teken van de 450e geboortedag van Jan Pieterszn Sweelinck, gekoppeld aan de 75e sterfdag van Jan Zwart. Sweelinck werd in 1562 in Deventer geboren en was van ongeveer 1580 tot zijn dood in 1621 organist van de Oude Kerk in Amsterdam. Hij is vooral bekend geworden als componist van koraalbewerkingen van de Geneefse psalmmelodieën en van veel vocale kerkmuziek. Ook voor Jan Zwart - hij stierf op 13 juli 1937 - was koraalmuziek inspirerend. Van beide componisten klinken in Orgelpunt onder meer bewerkingen van Psalm 24 en Psalm 36. Ook Jan Zwart was organist in Amsterdam; van 1898 tot aan zijn overlijden in 1937 bespeelde hij het Strümphlerorgel in de Hersteld Evangelisch Lutherse Kerk aan de Kloveniersburgwal. Voor de NCRV-microfoon heeft Zwart op die plek veel concerten gegeven en daarvan zijn opnamen bewaard gebleven. Nee, de geluidstechniek is niet perfect, maar de oude opnamen van de Finale Psalm 66 en de Fantasie Psalm 72 zijn wel boeiend. Op zondag 20 januari is Orgelpunt helemaal Engels: kathedraal-orgels in Engeland, bespeeld door Engelse organisten die muziek van Britse componisten laten horen. Zo klinkt het orgel in de York Minster, waar Francis Jackson de Air en Gavotte van Samuel Wesley speelt. In de kathedraal van Liverpool worden twee Trumpet Tunes van Henri Purcell uitgevoerd door Noel Rawsthorne, gevolgd 14 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
door moderne muziek in de York Minster: de Tuba Tune van Cocker. Robert Yoyce laat het orgel in de kathedraal van Llandaff klinken met drie Preludes on Welsh Hymn Tunes van Vaughan Williams en in St. Giles klinkt muziek van Benjamin Britten. In de grote kathedraal van Lincoln bespeelt Philip Marshall het orgel; hij vertolkt de Fantasia en Fuga in G-groot van Parry en daarna een orgelkoraal van Brahms, “O Welt ich muss dich lassen”. Dit Britse concert wordt afgesloten op het grote orgel in de St. Paul’s Cathedral in London. Daar speelt Christopher Dearnley de Variations on “America” van Ives; enthousiaste muziek waarin het Engelse volkslied duidelijk doorklinkt. Op 17 februari staat het Garrels-orgel in de Grote Kerk van Maassluis centraal. Daar zijn de kerkenraad, een enthousiaste orgelcommissie en de Govert van Wijn Stichting actief om het schitterende orgel te promoten. Govert van Wijn was een rijke reder in Maassluis die de kerk een aanzienlijke som geld schonk om een nieuw orgel te bouwen in de Grote Kerk. Rudolf Garrels bouwde dit orgel in de jaren 1730-1732. Een belangrijk deel van de Wijn-schenking kon worden belegd en dankzij dit kapitaal kon een deel van de restauratie en een uitbreiding van het orgel in 1977 betaald worden. Ook stimuleert de Govert van Wijn Stichting aankomend orgeltalent door middel van improvisatieconcoursen. Er is een box met drie Cd’s met daarop het orgelspel van Feike Asma zoals dat door de NCRV werd vastgelegd tijdens concerten in de jaren ’60 en ’70. Asma was van 1965 tot aan zijn overlijden in 1984 de vaste bespeler van het Garrels-orgel. In die periode werden er door Asma ook vaak werken van eigentijdse componisten gespeeld. Diverse opdrachten van de NCRV en het Garrels-orgel hebben hem zeer gestimuleerd om nieuwe wegen te
zoeken in het orgellandschap. In deze uitzending is spel van Feike Asma te horen: muziek van Bach, Cornelis Bute, Guilmant en Jan Zwart. Verder klinken twee van zijn leerlingen: Everhard Zwart met een Fantasie van Reger en Jaap Kroonenburg met muziek van Willem Mudde. Jaap Kroonenburg is Asma in 1984 opgevolgd als organist op het Garrels-orgel. Met Feike Asma’s eigen liedbewerking van de Fantasie over de Avondzang wordt de uitzending besloten. Nico Timmerman
Muzi(ek)kant -------------------------------------------------------------elke vierde zondag van de maand, om 14.15 uur. Op 23 december zal Hans Paap zijn muziekkeuze presenteren. Hij werd 66 jaar geleden in Duitsland geboren, verhuisde al heel jong naar Nederland en kwam in Zandvoort te wonen. Hij werkte het grootste deel van zijn leven in het notariaat. Veel van zijn vrije tijdsbesteding lag en ligt op het kerkelijk terrein. Bij de classis en bij het provinciale kerkenwerk is hij geen onbekende. Voor Radio Bloemendaal stelt hij al vijftien jaar eens per maand de muziek samen. Nu is hij als Muzi(ek)kant te horen. Op 27 januari presenteert Nabuko Takahashi dit programma. Nabuko is geboren in Osaka, Japan, waar zij al op 3-jarige leeftijd haar eerste pianolessen kreeg. Toen zij 10 jaar was, nam zij ook compositie-les en op haar 15e soleerde zij in een pianoconcert van Mozart. Ze bezocht conservatoria in Osaka en Warschau, en deed in 1986 mee aan het Liszt Concours in Utrecht. In die stad ontmoette zij haar grote liefde en 15 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
daar woont ze sinds 1988. Ze behaalde er aan het conservatorium het diploma Uitvoerend Musicus. Nabuko treedt op als solist in veel concerten in heel Nederland en geeft les aan de Japanse school in Amsterdam. Sinds 1997 is zij de vaste begeleidster van het Oratoriumkoor Kennemerland in Haarlem. Op 24 februari laat Jan Winter zijn favoriete muziek horen in Muzi(ek)kant. Jan werd geboren in Amsterdam. In Leiden voltooide hij de rechtenstudie. Hij trouwde met Adrie Maaskant en samen hebben ze twee dochters en een zoon, inmiddels alle drie uitwonend. Jan Winter werkte een aantal jaren in Leiden bij het EuropaInstituut en was daarna hoogleraar aan de VU. Jan en Adrie zijn zeer betrokken bij de PKN-gemeente BloemendaalOverveen, waar Jan juist een termijn van vier jaar als kerkrentmeester vol maakte. Muziek speelt een belangrijke rol in huize Winter en daarvan maakt Jan de luisteraar in dit programma deelgenoot. Nico Timmerman
Vertrouwen -----------------------------
radio, zondagen 20 en 27 januari, 19.00 uur, herhaling zondag erop 11.16 uur De ontdekkingsreiziger Columbus moest het doen met de zeekaarten van zijn tijd. Die vertoonden grote witte plekken. Ten westen van Gibraltar stonden er geen of nauwelijks geografische gegevens vermeld. Op die plek werd nogal eens een zeemonster afgebeeld. Dat symboliseerde het vreeswekkende onbekende. Niettemin ging Columbus westwaarts en trotseerde hij de angst voor het onbekende. Daardoor herontdekte hij Amerika en veranderde de loop van de geschiedenis. Diep in ons hart verlangen wij naar de moed van Columbus; niet zozeer om op een geografische ontdekkingstocht
16 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
te gaan, maar vooral om de onbekende toekomst tegemoet te durven trekken. Wat helpt ons om de bestaansangst te overwinnen? Wat bevrijdt ons uit de boeien van bezorgdheid? “Vertrouwen wijst de weg,” antwoordde Hildegard von Bingen. Deze middeleeuwse mystica gaf zo het klassieke antwoord van het christendom op de angstvraag. In vertrouwen, niet op mensen maar op God, wordt het antwoord gericht. In Godsvertrouwen kan een mens moed en rust vinden. Catharina van Siena, een andere mystica uit de middeleeuwen, vergeleek God daarom met een bed: “een bed waarin wij kunnen rusten”. Twee zondagen achtereen zal het bij Kerk Zonder Grenzen gaan over vertrouwen, dat wonderlijk mooie begrip dat in allerlei bijbelse en andere levensverhalen schuil gaat. De bovenstaande feiten over Columbus komen uit De kleine weg & het grote geluk, essays voor de ziel van Stephan de Jong, uitgeverij Skandalon. Aart Mak
Van de woestijn naar de stad -----------------------------------------Psalmen Gij hebt mij psalmen aangewezen om daarin te wonen. Ik trok erin En wil er niet meer uit.
radio, zondagen 17/2, 24/2 en 3/3, 19.00 uur, herhaling zondag erop 11.16 uur Het begint in de woestijn. De geroepene, de zoon, wordt niet naar zijn medemensen gedreven om te gaan doen wat zijn roeping is. De Geest drijft hem de woestijn in. Eerst moet blijkbaar wat anders gebeuren: de confrontatie met zichzelf. De plaats is woest. Die staat voor leegte en eenzaamheid. Er is geen afleiding. De mens zal het met zichzelf moeten doen. We kunnen ons voorstellen hoe in vroeger tijden, waar het land de stad verre overtrof en de woeste hoogten en eenzame steppes het landschap bepaalden, iemand in alle eenzaamheid de tijd doorbracht en moest zien te overleven. Er zit uiteraard een diepere betekenis achter. Een antropoloog zou zeggen dat het hier om initiatie gaat. In allerlei culturen moesten jonge mannen het gevecht aangaan met de in de natuur aanwezige krachten. In plaats van onder moeders rokken te schuilen was het nu zaak zelf het gevecht aan te gaan met het duister van de nacht en daarmee te ontdekken hoe een mens ook een vat vol angsten is die hij moet zien te hanteren. In het verhaal van het evangelie heeft de woestijnreis van Jezus duidelijk ook deze betekenis. Bij hem is het nog extra gelaagd. Hij wordt op de proef gesteld door satan, staat er. Hierin klinkt een oud bewustzijn door dat hoe hoger je roeping is, des te zwaarder de tegenstand. Wie later door het leven zal gaan als een kind dat bij God vandaan komt, zal ook de grootste tegenstander 17 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Geert Boogaard
van het licht en de goedheid tegenkomen. Dat is een oude wet. Hoe hoger de berg die een mens mag beklimmen, des te dieper de afgrond die hij ook zal ervaren. De Christus komt de antichrist tegen, met andere woorden. Zo moet het blijkbaar zijn. Anders en universeel gezegd: wie zijn eigen geestelijke huis niet kent en durft op te ruimen, kan niet echt het huis van de wereld ingaan. Gebrek aan zelfkennis kan nooit leiden tot een afgewogen, evenwichtige mensenkennis. Wat je ziet bij de ander en veroordeelt in de ander, is vaak een onontdekt, niet bewust deel van jezelf. Mensen die voortdurend willen veranderen of weglopen als het spannend wordt, zijn naar mijn overtuiging mensen die nooit de leegte, de woestijn zijn aangegaan. De weg die leidt naar Pasen, gaat langs de durf stil te staan bij jezelf. Aart Mak
Programmaoverzicht Radio Bloemendaal -----------------------------
Uitzendschema Radio Bloemendaal van 16 december 2012 tot en met 26 februari 2013 16 december 2012 (3e Advent) 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Opstandingskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Dienst Alle Dag Kerk (herh) 14.15 Orgelpunt 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, Ds. Ari van Buuren en Dhr. Mario Coolen, live dienst 21.00 Einde 18 december 2012 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Dr. R.E. Stiemer, Den Haag 13.30 Einde 23 december 2012 (4e advent) 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Ds. Otto Sondorp Dorpskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Ds. Aart Mak 14.15 Muzi[ek]kant 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde
18 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
24 december 2012, Kerstavond 21.00 Muziek: Suite Kerstfeest van Jan Zwart 21.15 Kerstnachtdienst, Ds. Aart Mak m.m.v. Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap 23.00 Kerstliederen in tekst en muziek deel1 24.00 Volkskerstzang Zaandam 2011 25 december 2012, 1e Kerstdag 00.00 Volkskerstzang Zaandam 2011 01.30 Nachtprogramma 09.00 Kerstliederen in tekst en muziek deel 2 09.15 Een Goed Begin 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, Vijverwegkerk 11.30 Aartse zaken 12.00 Muziek Alle Dag Kerk 12.25 Dr. F. Stark, Lexmond 13.30 Gedichten en muziek deel 1 14.00 Wie was Jezus toen hij werd geboren? 15.00 Kerstorgels 16.00 Wie is radiopastor Ad van Nieuwpoort? 17.00 Kerstoratorium van Christian Friedrich Ruppe 17.30 Gedichten en muziek deel 2 18.00 Kerstgeschiedenis- Oratorium van Johann Rosenmüller 19.00 Kerstnachtdienst Kerk Zonder Grenzen (herh) 20.30 Messias van Händel in Mozartbewerking 23.00 Nachtprogramma 26 december 2012 , 2e Kerstdag 00.00 Nachtprogramma 09.00 Kerstliederen in tekst en muziek deel 3 10.00 Ds. Aart Mak, Vijverwegkerk, live dienst 11.30 Tussen elf en twaalf, muziek 12.00 Zondagskinderen Special 13.00 Verhalen en muziek van Kertmis 14.30 Bekende muziek, maar dan anders 15.30 Volkskerstzang Zaandam 2012 17.00 Einde
30 december 2012 (5e zondag van de maand) 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort, Opstandingskerk 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Dichtwerk met Leny Deurloo 14.00 Het verleden van Radio Bloemendaal met Daan Molenaar 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde Het verleden Op 30 december, om 14.00 uur, kunt u luisteren naar de eerste kerstnachtdienst die in de jaren ’60 in de Vijverwegkerk plaats vond, een dienst geleid door dominee Gerrit Toornvliet. Daan Molenaar 31 december 2012, Oudejaarsavond 18.30 Muziek 19.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Dorpskerk, live dienst 20.00 Einde 1 januari 2013, Nieuwjaarsdag 10.00 Muziek 10.30 Morgengebed, Ds. Aart Mak Vijverwegkerk, live dienst 11.30 Nieuwjaarsmuziek 12.00 Muziek (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.25 Evangelist Johan Krijgsman, Amsterdam 13.30 Einde 6 januari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Ds. Ruben van Zwieten Opstandingskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak
19 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
12.30 Liederen van Toen 13.00 Cantate 14.00 Interkerkelijke Gezinsdienst 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde dienst elders: 10.00 Ds. Aart Mak Hervormde Kerk, Hoogwoud 8 januari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Ds. P. Masmeijer, Zegveld 13.30 Einde 13 januari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Ds. Jurjen Beumer Dorpskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Het Gebeuren: interview met Ad van Nieuwpoort (herh) 14.00 Kerk in Actie Wereldwijd 14.15 Orgel-Intermezzo 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Theo C. Wielsma, live dienst 21.00 Einde dienst elders: 17.00 Ds. Aart Mak, Bethelkerk, Scheveningen 15 januari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Dr. Stephan de Jong, Bussum 13.30 Einde 20 januari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Vijverwegkerk, live dienst
29 januari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Pastor Joost Verhoef, Amsterdam 13.30 Einde 3 februari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Dorpskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Cantate 11.16 12.30 13.00 14.15 15.15 17.00 18.50 21.00
Ds. Aart Mak Liederen van Toen Dienst Alle Dag Kerk (herh) Orgelpunt Intermezzo Surprise Ds. Aart Mak, live dienst Einde
22 januari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Mw. Ds. A.A. van Berge, Amsterdam 13.30 Einde 27 januari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Opstandingskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Ds. Theo C. Wielsma 14.15 Muzi[ek]kant 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde dienst elders: 10.00 Ds. Aart Mak Grote Kerk, Westzaan 20 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
14.00 15.15 17.00 18.50 21.00
Dienst met belangstellenden Amsterdam Intermezzo Surprise Ds. Sicco Zijlstra, live dienst Einde
5 februari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Ds. Pieter Lootsma, Nieuwkoop 13.30 Einde 10 februari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Vijverwegkerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Het Gebeuren 14.00 Kerk in Actie Wereldwijd 14.15 Orgel-Intermezzo 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Pieter Terpstra, live dienst 21.00 Einde 12 februari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Mw. Ds. Arenda Haasnoot, Rijnsburg 13.30 Einde
17 februari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Dr. Ad van Nieuwpoort Opstandingskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Alle Dag Kerk herhaling 14.15 Orgelpunt 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde dienst elders: 10.00 Ds. Aart Mak Dorpskerk, Santpoort-noord 19 februari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Ds. N.G. Scholten, Amsterdam 13.30 Einde 24 februari 2013 09.00 Muziek 09.15 Een Goed Begin 09.45 Zondagskinderen 10.00 Mw. Ds. A. van Kleunen Dorpskerk, live dienst 11.16 Ds. Aart Mak 12.30 Liederen van Toen 13.00 Ds. Pieter Terpstra 14.15 Muzi[ek]kant 15.15 Intermezzo 17.00 Surprise 18.50 Ds. Aart Mak, live dienst 21.00 Einde 26 februari 2013 (Alle-Dag-Kerk uitzending) 12.00 Muziek 12.25 Ds. Ruben van Zwieten, Amsterdam 13.30 Einde
21 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
Het straatpastoraat in de winter Als het buiten guur wordt en gaat vriezen en sneeuwen, begint voor de dakloze mannen en vrouwen de reis ‘naar binnen’, letterlijk en figuurlijk. Het betekent de zoektocht naar onderdak; de winter is een zware tijd voor mensen die veelal op straat bivakkeren. Figuurlijk zoeken zij naar een andere warmte, die van genegenheid, aandacht en troost. En deze trek naar binnen is misschien nog wel weerbarstiger en eenzamer. Het Straatpastoraat van Stem in de Stad aan de Nieuwe Groenmarkt 22 in Haarlem is er voor deze zoektocht naar zin en samenhang. Het is zo belangrijk dat dakloze mannen en vrouwen hun verhaal kwijt kunnen, hun levensverhaal kunnen delen, vertellen aan een luisterend persoon hoe ze op straat zijn beland, dat de verslavende middelen hen in de greep hebben wat ze niet willen. Het Straatpastoraat vervult deze rol door middel van talloze individuele contacten en diverse activiteiten. Voor de buiten-slapers werden slaapzakken en tenten verzameld. Benadrukt wordt: ‘Je bent niet alleen, hier bij Stem in de Stad zijn we samen.’ Dit samen wordt nog uitdrukkelijker geprobeerd te vieren op de kerkelijke feestdagen. Aan de vooravond van kerst maandag 24 december is de Eetvoorziening van Stem in de Stad gewoon geopend. Ook op tweede kerstdag wordt het weer een mooie en volle dag. De gastheren en -vrouwen van het Aanloopcentrum ontvangen de gasten, en de vrijwilligers van de Eetvoorziening doen hun best om een stijlvol kerstdiner te serveren. De gasten zijn welkom in de Groenmarktkerk voor een gastvrije kerstviering, horen over het licht dat niet dooft in het duister. Even is de kou van de winternacht buitengesloten. Joris Obdam, straatpastor www.stemindestad.nl P.S. Slaapzakken en tenten voor buiten-slapers kunnen worden afgegeven bij Stem in de Stad: 023 5342891. Ook een financiële bijdrage aan bijvoorbeeld het kerstdiner is meer dan welkom op bankrekening 2829240.
Intermezzo -----------------------------
Gevarieerde muziek, afwisselend samengesteld door Henk Exel, Hans Paap, Govert Teijgeler, Cees Verschoor en Piet van Wijngaarden. 16 december C.P.E. Bach: Magnificat (43’) Grieg: Peer Gynt Suite nr. 1 (15’) en nr. 2 (17’) Mozart: Te Deum in C (7’) Schütz: Magnificat (11’) Grieg: Symfonische dansen 23 december Händel: Blokfluit sonaten (29’) J.S. Bach: Brandenburgse concerten (54’) Albioni: Concerten voor viool en hobo (22’) 30 december Händel: Oratorium Saul 6 januari Max Bruch: Symfonie nr.1 (28’), Vioolconcert nr. 3 (38’), Serenade op. 75 (37’), Zweedse dansen op. 63 (3’) 13 januari - 14.30 - Orgelintermezzo J.S. Bach: Prelude en fuga (12’) Ritter: Sonates op. 19 en 23 (35’) J.S. Bach: Fantasie (9’), ‘Herr Jesu Christ’ (3’) - 15.15 - Intermezzo R. Strauss: Een heldenleven (44’) Rutter: Kindermis (47’) R. Strauss: De vrolijke streken van Tijl Uilenspiegel (14’) 22 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine
20 januari Jenkins: De vredestichters (73’). F. von Suppé: Ouvertures ‘Leichte Kavallerie’, ‘Dichter und Bauer’, ‘Flotte Bursche’, ‘Ein Morgen, ein Mittag, ein Abend in Wien’ (31’) 27 januari Dvorák: Concert voor cello en orkest (36’) Locatelli e.a.: Hoogtepunten uit de Barok (35’) Chopin: Pianoconcert nr. 2 (34’) 3 februari Dvorák: Slavische dansen (28’) Shostakovitch: Pianoconcerten 1 en 2; drie dansen op. 5 (45’) Bruckner: Missa Solemnis (31’) 10 februari - 14.15 - Orgelintermezzo C. Franck: Premier Choral (17’) . H. Andriessen: Premier Choral (8’), Toccatina (5’) Widor: Symfonie Gotique (33’) - 15.15 - Intermezzo Brahms: Hongaarse dansen (20’) W. Byrd: Zangstukken (26’) Villa-Lobos: Brasileiras (46’) Brahms: Piano Quartet in c-klein (10’) 17 februari Nog niet bekend 24 februari Correlli: Viool sonaten (34’) Vivaldi e.a.: Trompetconcerten (63’) Donizetti: Concert voor hoorn (8’)
Column -------------------------------------------------------------Ontvankelijkheid Veel mensen beginnen de dag met het aanzetten van radio, tv of computer. Met een druk op de knop komt de wereld binnen. Het vrijzinnige onalledaagse dagboek God Aan met spirituele teksten geschreven door honderd verschillende auteurs, wil in zekere zin hetzelfde. In de inleiding staat het als volgt: “Geloof is niet alleen maar contemplatie, het gaat ook om een actieve levenshouding. Je moet als het ware God durven aan te zetten in je leven”. Die ‘knop naar God’ omdraaien lijkt gemakkelijk, maar het houdt wel in dat je dan bewust ervoor kiest niet permanent bereikbaar te zijn met je mobieltje, maar open te staan voor een heel ander soort berichten. Binnenkort is het Kerstmis en klinken op veel plaatsen weer de oude vertrouwde woorden over een maagd die zwanger zal worden, over Maria. Zij is bereikbaar, zij is beschikbaar. Maria laat het aan zich gebeuren. Zij heeft er vertrouwen in. Eigenlijk is het best een confronterend verhaal. Wíj zijn immers niet gauw geneigd om te zeggen: “Uw wil geschiede”. Wij willen graag de regie over ons leven houden en zelf bepalen wat we doen en laten. Gods tijd en Gods wil vallen niet samen met onze tijd en onze wil. Als ik pas op mijn tijd een moment heb voor de ander, kan het soms te laat zijn; dan hoeft het niet meer. In hoeverre wil ik en moet ik bereikbaar en beschikbaar zijn voor een ander? We stellen onszelf herhaaldelijk die vraag. Het is een indringende vraag waarop Nelson Mandela, Zuid-Afrika’s eerste zwarte president, een even indringend antwoord heeft: ”de betekenis van ons leven ligt in het verschil dat we maken in de levens van anderen”. Mandela laat een krachtig geluid horen tegen het egoïsme en tegen het moedeloos makende cynisme waar we zo vaak tegenaan lopen. Als we ons openstellen, zoals Maria, kan de Geest over ons neerdalen, de Geest die ons kracht en creativiteit geeft om een klein beetje licht brengen in de wereld om ons heen. De aankondiging van de geboorte van Jezus is niet een sprookjesachtig verhaaltje, maar doet een beroep op ons. Durven we ons net zo ontvankelijk op te stellen als Maria en hebben we de ‘knop naar God’ omgedraaid of zitten we vol wantrouwen en geloven we het wel? Geloven we het wel of gaat ons een licht op? Jan Greven, die regelmatig als voorganger bij Radio Bloemendaal te horen is, schreef ooit treffend in Trouw: “Geloven is net zo’n onovergankelijk werkwoord als schijnen en stralen. Geloven is een weg gaan in vertrouwen op iets dat je niet in de hand hebt”. Dat is het geheim van Maria. Is het ook ons geheim? Adrie Winter 23 / Radio Bloemendaal Kerk Zonder Grenzen Magazine