Protestants Christelijke Basisschool De Morgenster Akelei KA Kampen. Directeur Dhr. J. Bonsink. Tel Fax

SCHOOLGIDS

Protestants Christelijke Basisschool ‘De Morgenster’ Akelei 3 8265 KA Kampen Directeur Dhr. J. Bonsink

Tel. Fax.

038 – 3316321 038 – 3336756

Website: www.demorgenster-kampen.nl email: school IB-er groep 1 groep 2 groep 3 groep 4 groep 5 groep 6 groep 7 groep 8

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Woord vooraf

Voor u ligt de schoolgids van de Christelijke Basisschool De Morgenster. Hierin staat wat er zoal gebeurt op onze school. Dat heeft twee bedoelingen. ‘Nieuwe’ ouders* kunnen beslissen of dit een school voor hun kind is en u kunt erin lezen waar we voor staan. De gids is dun. Niet alles staat erin. Veel meer informatie kunt u vinden in het schoolplan. Die kunt u op school inzien. Daarnaast hebben we een informatiegids waar allerlei activiteiten en regelzaken in vermeld staan. Ouders die ons nog niet zo goed kennen, nodigen wij graag uit voor een bezoek. Dan kunnen wij u nog meer over onze school vertellen. We vinden het belangrijk dat ouders, die kinderen op onze school hebben, met ons meedenken. We staan open voor reacties. Mocht u na het lezen van deze schoolgids nieuwsgierig zijn geworden, dan nodigen wij u van harte uit om een afspraak te maken voor een persoonlijk gesprek. De medezeggenschapsraad heeft ingestemd met de inhoud en het verschijnen van deze gids. Het team van de C.B.S. De Morgenster.

*waar ‘ouders’ staat geschreven bedoelen we ‘ouders/verzorgers’

Schoolgids ‘De Morgenster’

3

1. Tot bloei komen

De school bewerken als een tuin. De kinderen zijn in de lente van hun leven. Maar welke talenten er zullen groeien, welke persoonlijkheid er zal bloeien, dat ligt nog verborgen, als in een knop. Kwetsbaar, kostbaar, een belofte. Vanuit die gedachte zorgdragen voor een goede voedingsbodem om onbelemmerd te kunnen wortelen. Een basis om stevig te staan. Een plek die recht doet aan specifieke eigenschappen. Structuur aan te brengen, om harmonie te creëren, zodat elk aandacht krijgt. Niets in verdrukking raakt. Vanuit die gedachte werken als een uit de hand gelopen hobby. Om daarna te genieten als alles in bloei komt te staan. Vanuit die gedachte vóór te leven iets te laten doorklinken van Gods Koninkrijk. Belofte. Vanuit die gedachte mag u ons op ons werk, onze zorg en het vóórleven aanspreken. Want de kinderen aan ons toevertrouwd, zijn uw lust en uw leven! (J. Bouwman-Schutten uit Welkome woorden NZV )

4


2. De Morgenster:‘Een school met uitstraling’ 2.1 De school in de wijk Cellesbroek/Middenwetering Ruim 260 kinderen bezoeken ‘De Morgenster’. De school is, na een fusie in 2005, ontstaan uit de twee voormalige basisscholen ‘Het Kompas’ en ‘De Dillenburgschool’. Onze school staat in de wijk Cellesbroek/ Middenwetering, aan de Akelei 3. De naam ‘De Morgenster’ verwijst naar een bloem die veel in weilanden, waar nu de wijk is, voorkwam. Tevens verwijst het naar de Christelijke identiteit van de school. Jezus wordt in de Bijbel een aantal malen Morgenster genoemd.

De Morgenster taal, rekenen lezen, biologie, schrijven dat leer je van meester (Lotte)

Na een ingrijpende uit- en verbouw beschikt ‘De Morgenster’ over een prachtig, ruim en bijdetijds ingericht gebouw. De school beschikt over 14 leslokalen, een drietal multifunctionele ruimten (o.a. voor interne begeleiding en remedial teaching), een personeelskamer, een directieruimte en het speellokaal. Deze laatste ruimte is bedoeld voor de speel- en spellessen voor in het bijzonder groep 1 en 2. Voor de gymlessen maken de groepen 3 t/m 8 gebruik van de naastgelegen sporthal ‘Cellesbroek’. De ruime hallen en gangen bieden volop mogelijkheden om onze onderwijskundige uitgangspunten (adaptief onderwijs en zelfstandig werken) te realiseren. ‘ Ook het schoolplein heeft een flinke opknapbeurt gehad. De inrichting is afgestemd op de verschillende leeftijdsgroepen en door belijning in drie gedeelten opgesplitst.

3. Het bestuur Onze school maakt deel uit van de schoolvereniging ‘IRIS, Vereniging voor Christelijk Onderwijs’. Schoolvereniging IRIS is ontstaan op 1 augustus 1998 uit een bestuurlijke fusie van drie Protestant Christelijke schoolverenigingen. Twee verenigingen uit Kampen gingen toen samen met Kampereiland. In januari 2001 kwamen daar verenigingen bij uit IJsselmuiden, Wilsum en Kamperveen. In januari 2004 volgde ’s Heerenbroek. De schoolvereniging IRIS geeft gestalte aan het Protestants Christelijk onderwijs in de gemeente Kampen. Iris is het Griekse woord voor regenboog. De regenboog geeft de veelkleurigheid van het Christelijk Onderwijs weer. De boog bindt ons samen. Bovendien is het een teken van het verbond dat God met zijn schepping sloot.

Schoolverenigig IRIS staat voor kwalitatief, hedendaags en ondernemend basisonderwijs en weet zich geïnspireerd door algemeen Christelijke normen en waarden

3.1 Identiteit Onze vereniging heeft een pluriform karakter, dat zijn weerslag vindt in de samenstelling van het bestuur en het personeel aan de scholen. Bestuursleden, leerkrachten en leerlingen zijn afkomstig uit diverse protestantse kerken. Op de scholen beschouwen wij het als een uitdaging om, uitgaande van dit pluriforme karakter, te werken aan de Christelijke identiteit. Ten aanzien van vragen over Bijbel, geloof en kerk, ontmoeten bestuur, personeel en ouders elkaar in een open gesprek. De persoonlijke opvattingen spelen Schoolgids ‘De Morgenster’

5

hierbij een rol. Vanuit onze Christelijke identiteit willen wij het totale onderwijs binnen onze scholen gestalte geven. De identiteit beschouwen we als kleur, ‘zuurdesem’ voor de onderwijsleersituaties. De basisscholen van onze vereniging stellen zich op als gastvrije scholen, waar ook kinderen uit niet-kerkelijk gebonden gezinnen zich welkom weten, mits de ouders het uitgangspunt van de vereniging zullen respecteren. Aanmeldingsgesprekken vinden in dit verband plaats om wederzijds de nodige duidelijkheid te verschaffen. 3.2 De missie van IRIS De missie van de schoolvereniging IRIS geeft de ambitie en de richting aan, waarmee wij de komende jaren willen werken. Alle medewerkers, kinderen en ouders worden uitgenodigd en gestimuleerd om zich met deze missie verbonden te voelen en van daaruit te handelen. De missie wordt gekenmerkt door vier richtingen: • Kindgericht • Toekomstgericht • Resultaatgericht • Omgevingsgericht De vier richtingen omvatten elk een aantal kernwaarden die de schoolvereniging IRIS als leidraad ziet voor haar acties en voor haar beleid in de toekomst. 3.3 Het Schoolbestuur Het bestuur van de vereniging telt gewoonlijk 7 leden. De zittingsperiode is 4 jaar. Het bestuur vergadert eens per zes weken. Men bespreekt dan de bestuurszaken en neemt de noodzakelijke besluiten. Bij de vergaderingen van het bestuur zijn de bovenschoolse directeuren aanwezig. Hoewel het bestuur de eindverantwoordelijkheid draagt, berust de dagelijkse leiding veelal bij het bovenschoolse management, bestaande uit twee bovenschoolse directeuren. Zij laten zich geregeld adviseren door diverse bestuurlijke adviesgroepen. Leden van deze adviesgroepen kunnen zijn: bestuursleden, personeelsleden, directeuren en overige betrokkenen. Ook raadpleegt het bovenschoolse management regelmatig externe deskundigen om specifieke problemen snel en adequaat te kunnen aanpakken. 3.4 IRIS directeurenoverleg Eens per maand komen de directeuren van onze schoolvereniging bij elkaar voor overleg over bestuurlijke en schoolse zaken. In deze vergadering worden de belangen van de scholen en van de vereniging zorgvuldig op elkaar afgestemd.

4. Waar staan we voor? Onze school is een Christelijke basisschool. Voor ons betekent dat, dat de Bijbel uitgangspunt is van ons denken en doen. Dat merken de kinderen elke dag. We beginnen en eindigen met gebed. Alle kinderen doen daar aan mee. We vertellen Bijbelverhalen, leren liedjes aan en laten de leerstof verwerken. Op maandagmorgen beginnen we zo nu en dan (meestal na een vakantie) met een zgn. zsing-in. We doen dit met de onder- of 6


bovenbouwgroepen in de grote hal. Ook de ouders zijn hierbij van harte welkom om mee te zingen. De kinderen kunnen bij het invullen van deze opening een rol krijgen. Soms vertellen we ‘gewone’ verhalen waarin een Bijbelverhaal verstopt zit. Dat noemen we spiegelverhalen. Daar praten we dan over met de kinderen. Zo brengen we kinderen in contact met Bijbelse verhalen, waardoor ze leren ervaren hoe God in het verleden de mensen nabij was en dat in het heden en in de toekomst ook is. We willen de kinderen leren deze verhalen ‘handen en voeten’ te geven in hun dagelijks leven. Vanuit onze Christelijke levensovertuiging willen wij kinderen bijbrengen, dat omgaan met je medemens en het milieu een opdracht met zich meebrengt. Zorg en respect voor elkaar en voor de leefwereld om je heen, hebben te maken met het besef dat de wereld ons ‘in bruikleen’ is gegeven. Eigen ontplooiing kan alleen mogelijk zijn, als je voldoende respect en zorg voor je naaste voelt. In een sterk geïndividualiseerde maatschappij, waar competitiedrang en materialisme hoogtij vieren, wordt op onze school getracht kinderen bij te brengen dat het in de wereld van nu ook om andere dingen gaat.

5. Daar werken wij voor! 5.1 Bijdetijds onderwijs Kinderen komen in de eerste plaats op ‘De Morgenster’ om te leren. We willen hen over een periode van gemiddeld acht jaar leerstof aanbieden. Deze leerstof sluit zoveel mogelijk aan bij het ontwikkelingsniveau van het kind. Daarnaast worden de kinderen uitgedaagd om een hoger niveau te bereiken. We willen ieder kind de zorg geven die het nodig heeft. Ook kinderen die om één of andere reden onder of boven het gemiddelde leren. Sinds het schooljaar 2009-2010 werken we met het Bas-project. BAS staat voor Bouwen aan een Adaptieve School. We proberen zoveel mogelijk onderwijs-op-maat te realiseren. Aandacht voor het zelfstandig werken in de groep en differentiatie zijn hierbij belangrijk. Bij de aanschaf van nieuwe methoden en computerprogramma’s houden we hier rekening mee. Het onderwijs richt zich enerzijds op de emotionele en verstandelijke ontwikkeling van het kind en anderzijds op het verwerven van kennis en het ontwikkelen van creativiteit, van sociale, culturele en lichamelijke vaardigheden. Kort samengevat gaat het om het totale kind met al zijn talenten. 5.2 Kindvriendelijk Op ‘De Morgenster’ nemen we kinderen serieus: We nemen de tijd om met de kinderen te praten als er iets is. We willen dat kinderen zich thuis voelen op onze school. Pas als leerlingen zich veilig voelen in hun omgeving, is er een voedingsbodem voor leren. We willen dat onze kinderen: • Graag naar school gaan • Voldoende leren en goed geholpen worden • Zich goed gedragen Schoolgids ‘De Morgenster’

7

• • • •

‘Kinderen die pesten zitten zelf in de nesten’

Plein lekker spelen met vriendinnen kletsen tafelen met z’n allen leuk! (Lisa)

Zich breed ontwikkelen Hun talenten ontplooien Hun zelfstandigheid en hun zelfvertrouwen vergroten Zich goed voorbereiden op het voortgezet onderwijs

5.3 Veilige omgeving De school is een leefgemeenschap van kinderen en leerkrachten. Iedereen moet zich er thuis voelen. Wij proberen een warm en veilig pedagogisch klimaat te creëren, waarin kinderen zich geaccepteerd en veilig voelen, omdat ze ervaren dat hun meester of juf vertrouwen heeft in hun goede wil en in hun mogelijkheden. Een klimaat waarin ervoor gezorgd wordt dat alle kinderen uitgedaagd worden om te presteren naar beste kunnen, terwijl ze daarbij de ondersteuning ontvangen waaraan ze behoefte hebben. Kinderen en leerkrachten voeren, in samenspraak met de ouders, een actief anti-pest-beleid, waarbij een ieder op zijn eigen verantwoordelijkheidsgevoel wordt aangesproken. Daarvoor hebben we een pestprotocol opgesteld. Aan het begin van ieder schooljaar houdt de nieuwe leerkracht een gesprek met de kinderen over de sfeer op school en wat je er als groep aan kunt bijdragen dit zo positief mogelijk te laten zijn. Naar aanleiding van dit gesprek spreken de kinderen met de leerkracht een aantal regels af waaraan iedereen zich moet houden. Dit leggen ze vast in een ‘contract’. Nadat (in de hogere groepen) iedereen dit contract heeft ondertekend, komt het in de klas te hangen. Speciale aandacht verdient het voorkomen, signaleren, en indien nodig, het bijsturen van pestgedrag. We organiseren tal van momenten waarbij leerlingen elkaar helpen. Zo zijn leerlingen van de bovenbouw regelmatig tutor bij de startende lezers in groep 2, 3 en 4. In projecten en tijdens de creatieve middagen werken we groepsdoorbrekend. Dit alles om te ervaren dat je geholpen kunt worden dóór een ander of een helper kunt zijn vóór een ander. Ook de fysieke veiligheid verliezen wij niet uit het oog. Vijf leerkrachten zijn opgeleid tot bedrijfshulpverleners. Daarnaast houden we jaarlijks een ontruimingsoefening. Eens in de vier jaar nemen we de Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) af. Met behulp van deze methode wordt onderzocht of er op school knelpunten bestaan in veiligheid, gezondheid en welzijn van leerlingen en leerkrachten. 5.4 Oudervriendelijk Ouders zijn altijd welkom op school. Er wordt serieus naar u geluisterd, het gaat immers om uw kind. Daarom willen wij dat onze ouders: • Zich betrokken weten bij de school • Goed geïnformeerd worden • Actief deelnemen bij allerlei schoolactiviteiten • Meedenken over de kwaliteit van onze school Door middel van informatieavonden en 10-minuten-gesprekken houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen op school en de vorderingen van uw kind.

8


Het zijn uw kinderen die we overdag mogen begeleiden. Goede informatieoverdracht en een intensieve ouderparticipatie, door meedenken en meedoen, bevorderen de ontplooiing van de leerlingen. 5.5 Onderwijskundig Ieder kind dat de school inkomt is uniek. Het komt met zijn of haar mogelijkheden de school binnen. Wij willen vanuit een Christelijke identiteit op basis van vertrouwen en veiligheid een bijdrage leveren aan de persoonlijke ontwikkeling van het kind. Binnen de organisatie van het zelfstandig werken en samenwerkend leren (adaptief onderwijs) willen we recht doen aan de verschillen van de leerlingen. We willen onderwijs geven in een rijke leeromgeving. Dat betekent dat we materialen, methoden en leshoeken afstemmen op die zaken waar we in het onderwijs mee bezig zijn. De computer en het digitale schoolbord zijn voor ons zowel onderwijsinhoudelijk als organisatorisch belangrijke hulpmiddelen. Daar waar wij voordelen zien, zetten wij deze in. 5.6 Werken aan kwaliteit Onze school wil een lerende organisatie zijn. Dit wil zeggen dat we vanuit onze visie op kinderen en onderwijs voortdurend aan het leren zijn van en met elkaar en ons onderwijs voortdurend aanpassen. Onderwijs is een proces dat continu in beweging is. De onderwijskundige en maatschappelijke ontwikkelingen staan niet stil. Als school proberen we hier constant op in te spelen. Op De Morgenster werken gemotiveerde leerkrachten, die worden betrokken bij de beleidsvoornemens. Het team bepaalt voor een groot deel hoe de gestelde doelen worden gerealiseerd. Er wordt bewust gewerkt aan professionalisering, teamleren en innoveren. Onze school onderscheidt kwaliteit en kwaliteitszorg. We streven kwaliteit na en we zorgen ervoor, dat de kwaliteit op peil blijft Bij kwaliteitszorg gaat het om: • De evaluatie van de leerlingenresultaten (opbrengsten). Door middel van observaties en toetsen gaan we regelmatig na of de aangeboden stof en gewenste sociale vaardigheden worden beheerst. • De toetsing van onze werkwijze. Dit kan na: - klassenbezoeken door de intern begeleider, de bouwcoördinator of de directeur - cursussen voor de leerkrachten - overleg met (G)MR en/of Activiteitencommissie - overleg binnen IRIS - overleg met collega-scholen - communicatie met ouders, eens in de vier jaar wordt een tevredenheidonderzoek onder de ouders afgenomen - eens in de vier jaar een tevredenheidonderzoek onder leerlingen uit groep 5 t/m 8 - eens in de vier jaar een tevredenheidonderzoek onder het personeel We beschikken over een beleidsdocument ‘Kwaliteitszorg’ waarin dit wordt beschreven. Hierin staat ook dat we gebruik maken van de Schoolgids ‘De Morgenster’

9

kwaliteitskaarten van Cees Bos. In een cyclus van 4 jaar worden per jaar 6 facetten van het onderwijs bekeken. Daarbij kunt u denken aan onderwerpen als bijv. het pedagogisch klimaat, didactisch handelen, opbrengsten, communicatie, contacten met ouders, ICT enz. Met dit instrument nemen we onszelf onder de loep. Waar nodig formuleren we actiepunten. Kwaliteitszorg is een ‘houding‘ van voortdurende zorg voor de kwaliteit van het onderwijs, waarbij we planmatig werken aan schoolverbetering volgens deze cyclus: • Zeggen wat je doet - Hebben we goed vastgelegd wat we doen? • Doen wat je zegt - Handelen volgens afspraak • Evalueren - Doen we de goede dingen? Doen we de dingen goed? Vinden anderen dat ook? • Bijstellen - Wat gaan we verbeteren? Hoe doen we dat?

6. Onderwijs op de Morgenster 6.1 Adaptief onderwijs Sinds het schooljaar 2009-2010 werken we, in samenwerking met het Seminarium voor Orthopedagogiek, aan het Bas-project. BAS staat voor Bouwen aan een Adaptieve School. Dit brede en meerjarige schoolontwikkelingsprogramma is gericht op het gestructureerd ontwikkelen van een eigen vorm van adaptief onderwijs en organisatie in de school. BAS is teamgericht en brengt veranderingen in de school, die nodig zijn om adaptief onderwijs te kunnen verzorgen. Bas is ook gericht op feitelijke en duurzame veranderingen in de klas. ‘De Morgenster werkt adaptief’, betekent dat wij zoveel mogelijk tegemoet willen komen aan de verschillen tussen kinderen. In de groepen wordt uitwerking gegeven aan de volgende onderdelen van adaptief onderwijs:

De Morgenster werken zelfstandig rekenen taal, spelling, stillezen problemen oplossen, maken, stil Perfect! (Nova & Anouk)

10

1. Het bieden van structuur aan kinderen; d.m.v. een functionele inrichting van de school, de klas en het plein en het voorspelbaar gedrag van de leerkracht. 2. Een pedagogische aanpak gericht op het gedrag van kinderen; d.m.v. het leren dragen van zelfverantwoordelijkheid door kinderen en een positieve communicatie. 3. Het vergroten van de zelfstandige leerhouding van kinderen; door het consequent hanteren van regels en afspraken en het werken met dagen weektaken. 4. Het optimaliseren van samenwerkend leren door aandacht te besteden aan sociale omgangsvormen, het leren helpen van elkaar, het werken met tweetallen, tandems en tutoren en kinderen te leren om als groep te werken. 5. Het omgaan met verschillen; Door op drie niveaus instructie te geven om zo beter aan te sluiten bij de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen. Schoolgids ‘De Morgenster’

Met onderstaand voorbeeld willen wij u dit verduidelijken. Wanneer u bij ons een rekenles zou bekijken, ziet u dat de groepsleerkracht begint met een korte uitleg van hooguit 5 minuten. Daarna wordt de vraag aan de kinderen gesteld: ‘Wie van jullie kan al aan het werk’? Drie tot vijf kinderen mogen dan vervolgens zelfstandig aan de slag. Zij hebben niet meer uitleg nodig. Met de andere kinderen gaat de leerkracht som voor som doornemen (met behulp van het digibord, materialen en voorbeelden). Na deze instructie gaan alle kinderen bezig met de verwerking van de lesstof. Wellicht zijn er nu nog enkele kinderen die het niet snappen. Deze kinderen gaan samen met de leerkracht bij de instructietafel som voor som doornemen (de zgn. verlengde instructie). Dit wordt afgewisseld met enkele hulpronden. De andere leerlingen krijgen dan de kans vragen te stellen aan meester of juf. Kinderen die eerder klaar zijn met de lesstof gaan verder met pittiger leerstof (verdieping). . Genoemde wijze van adaptief onderwijs is een gezamenlijk ontwikkelingsproces waar we vijf jaar voor uittrekken. De genoemde onderdelen worden stap voor stap besproken en ingevoerd. 6.2 Zelfstandig werken Onder zelfstandig werken verstaan we op de Morgenster dat de leerling enige tijd zonder de hulp van de leerkracht opdrachten kan verwerken en uit kan voeren. In een groeimodel van groep 1 t/m 8 leren we de leerlingen steeds hun werk te kiezen en te plannen. In de komende jaren werken we er naar toe dat leerlingen in groep 7 en 8 met een weektaak werken. Dit houdt in dat leerlingen meerdere momenten per week de opgegeven opdrachten zelfstandig gaan plannen en uitvoeren. We leren de kinderen de hulpvraag uit te stellen. De leerkracht wil een aantal momenten per dag de handen vrij hebben om extra zorg te bieden aan zwakke leerlingen, om leerlingen te helpen die ziek zijn geweest, om leerlingen te coachen of om werk met een groepje leerlingen te bespreken. We gebruiken daarvoor in groep 1 en 2 een pop en in de overige groepen een stoplicht en een kleurendobbelsteen. Leerkracht en leerlingen geven op deze manier aan, wanneer ze tijd hebben voor elkaar, of wanneer ze niet gestoord willen worden. Binnen het zelfstandig werken hebben de leerlingen ook de mogelijkheid hun werk zelf na te kijken. Dit gebeurt vanaf groep 5. De leerkracht controleert regelmatig het gecorrigeerde werk van de leerlingen. Deze werkvorm leent zich uitstekend om gedifferentieerd met leerlingen te werken. 6.3 Werken in een rijke leeromgeving Het is belangrijk dat leerlingen gemotiveerd naar school gaan. Dat leerlingen geprikkeld worden om aan de slag te gaan met diverse opdrachten en dat ze steeds maar weer nieuwe dingen ontdekken. We willen de materialen en methoden zo inzetten, dat het voor leerlingen motiverend blijft. Ook hebben we de inrichting van het lokaal en de school zo afgestemd dat leerlingen de kans krijgen zich optimaal op school te ontwikkelen. Er worden regelmatig in de lokalen en in de hallen hoeken gecreëerd, waar leerlingen individueel en in groepjes opdrachten kunnen verwerken, kunnen experimenteren en kunnen ontdekken. Schoolgids ‘De Morgenster’

11

6.4 Samenwerkend leren Twee weten meer dan één. Kinderen zijn prima in staat om elkaar te helpen binnen het zelfstandig werken. Ze zijn ook prima in staat om samen of in groepjes opdrachten uit te voeren. In de groepen en ook groepsdoorbrekend passen we de volgende vormen van samenwerkend leren toe: • Werken met tweetallen; twee kinderen werken gezamenlijk aan een opdracht • Werken in tandems; twee leerlingen oefenen in een wisselende rol van ‘leerkracht’ - leerling • Werken in groepen; vier kinderen werken met een onderlinge taakverdeling aan een opdracht • Werken met tutoren; leerlingen uit groep 6, 7 of 8 begeleiden leerlingen uit groep 2, 3 of 4 De komende jaren gaan we door om de leerlingen die vaardigheden aan te leren, die nodig zijn om goed te leren samenwerken.

7. Wat leren de kinderen op De Morgenster? In het schoolplan 2011-2015, dat op school ter inzage ligt, staat beschreven hoe we o.a. het bovenstaande vormgeven. Dit schoolplan is ons beleidsplan voor de komende planperiode. Het geeft antwoord op twee vragen: • Waar staan we nu als school (positiebepaling)? • Waar willen we naar toe met onze school (schoolontwikkeling)? In de wet primair onderwijs staat welke vakken de kinderen moeten leren. Bij elk vak zijn kerndoelen aangegeven. Wij zoeken bij de kerndoelen heel zorgvuldig methodes. In die methodes staat dan in ieder geval de verplichte leerstof. De leerkracht deelt het schooljaar in en zorgt ervoor dat de leerstof behandeld wordt. In het begin van het jaar horen de ouders daar meer over tijdens een informatie-avond. Aan het eind van de basisschool hebben de kinderen de verplichte leerstof gehad. Sommige kinderen lukt dat niet. Daarover leest u straks meer in hoofdstuk 9. 7.1 Vijf (vak)vormingsgebieden: 1. Godsdienstige vorming Gebed, vertelling, gesprek, Bijbellezen, Christelijke liedjes, goededoelen-actie, vieringen (Kerst en Pasen), sing-in. 2. Bewegingsonderwijs Spel (binnen en buiten), gymnastiek (binnen en buiten) en sporttoernooien. 3. Basisvaardigheden Taal: spreken, luisteren, lezen, schrijven, spellen, stellen, woordenschat en woorden zinsbouw. Lezen: leestechniek, leesbegrip, leesbeleving. Rekenen: hoofdrekenen, cijferen, rekeninzicht, meten en omgaan met tijd en geld. Schrijven: vloeiend en duidelijk handschrift. Engels: in groep 7 en 8. 4. Wereldoriëntatie Sociale redzaamheid, verkeersonderwijs, natuuroriëntatie, aardrijkskunde, geschiedenis, geestelijke stromingen.

12


5. Expressieve vorming Handvaardigheid, tekenen en muziek; aspecten van audiovisuele, dramatische en dansante vorming. Bij dit laatste onderdeel leren kinderen bewegen in combinatie met zang en muziek. Eén keer per jaar (op vier maandag- of vrijdagmiddagen) organiseren we met alle leerlingen van groep 3 t/m 5 en van groep 6 t/m 8 een zgn. creatieve middag. Tijdens deze lessen mogen leerlingen werken in diverse workshops, zoals koken, drama, dans, solderen, figuurzagen, textiele werkvormen techniek, fotografie, stadswandeling, molenexcursie enz.

Crea-middag fotografie pizza’s bakken danstrill, bmxen, sieraden maken leeeuuukk! (Stefanie)

De lessen worden in kleinere groepen groepsdoorbrekend gegeven. De lessen worden gegeven door de groepsleerkrachten. We maken graag gebruik van de specialismen van de diverse mensen, waaronder veel (groot)ouders. 7.2 Lesurentabel Het is wettelijk verplicht dat de leerlingen verdeeld over groep 1 t/m 4 gemiddeld minimaal 880 uur onderwijs per jaar ontvangen. Voor de leerlingen van groep 5 t/m 8 geldt een wettelijk minimum van 1000 uur per jaar. Hieronder geven we in schema weer hoe we de uren per week over de verschillende leer- en vormingsgebieden hebben verdeeld.

gr. 1

gr. 2

gr. 3

gr. 4

gr. 5

gr. 6

gr. 7

gr. 8

Lichamelijke oefening

2,00

1,75

1,75

1,75

1,75

1,75

Spel en beweging

6,00

5,00

1,00

Bevordering taalgebruik (werkles)

4,25

5,25

Nederlandse taal

4,75

4,75

5,25

5,25

5,25

Lezen

6,50

3,00

3,50

3,00

2,50

2,50

Schrijven

2,00

1,00

1,00

0,50

0,50

0,50

Rekenen & wiskunde

4,50

4,00

4,00

4,00

4,00

4,00

Engelse taal

0,75

0,75

Wereldoriëntatie/ICT

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

Aardrijkskunde

1,00

1,50

1,50

1,50

Geschiedenis

0,50

1,00

1,00

1,00

1,00

Biologie

0,75

0,75

0,75

0,75

0,75

0,75

Verkeer

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

Muziek & Drama

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

Tekenen

0,75

0,75

0,75

0,75

0,75

0,75

Handvaardigheid & Techniek

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,50

1,50

0,25

1,25

Werken met ontwikkelingsmateriaal

5,00

5,00

Godsdienstige Vorming

2,00

2,00

2,00

2,00

2,00

2,00

1,75

1,75

Sociaal emotionele ontwikkeling

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

Pauze

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

1,25

25,75

25,75

25,75

25,75

Totaal


21,75

21,75

23,75

23,75

13

7.3 Werken in groep 1 en 2 De aanpak in groep 1 en 2 verschilt van die in de andere groepen. Het begint al met de open entree. De open entree houdt het volgende in: U kunt uw kind vanaf 10 voor half 9 in de klas brengen. Bij binnenkomst mogen de kinderen kiezen uit een aantal werkjes. Ouders mogen samen met de kinderen puzzelen, tekenen of een spel doen. Wanneer de bel gaat is het de bedoeling dat de ouders het lokaal verlaten. Om ongeveer kwart voor 9 gaan de kinderen in de kring. Ze vertellen en er wordt geluisterd naar en gepraat over een Bijbelverhaal. Vervolgens wordt er gespeeld en gewerkt aan tafels en in hoeken. Voor de motorische en lichamelijke ontwikkeling maken we gebruik van het speellokaal en schoolplein. In groep 1 (4-5 jarigen) ligt de nadruk op het wennen aan het naar school gaan. Er is veel aandacht voor gewoontevorming, regelmaat en structuur. Leren gebeurt vooral door spelen. Dit gaat in groep 2 (5-6 jarigen) door, maar hier heeft de leerkracht een meer sturende rol. In groep 2 ligt vooral de nadruk op de voorbereidende taal- en leesontwikkeling (spelen met letters en woorden) als voorbereiding op de leerstof in groep 3. De meeste vakken komen in samenhang aan de orde aan de hand van een bepaald thema. Hiervoor wordt o.a. de methode ‘Schatkist’ gebruikt. Deze taalleesmethode werkt met verschillende thema’s, die vooral de ontwikkeling van de taal en het lezen stimuleert. Verschillende thema’s worden zo per jaar behandeld zoals: ‘De supermarkt’, ‘De tandarts’, ‘Mijn familie en ik’, enz. Deze methode sluit wat werkwijze en opzet betreft goed aan bij de leesmethode in groep 3. We werken met dagritmekaarten en er is een kiessysteem voor de kinderen. In de lessentabel worden verschillende leer- en vormingsgebieden onderscheiden. In de dagelijkse praktijk in de klas overlappen deze gebieden elkaar grotendeels. Wie speelt in de poppenhoek is ook bezig met taalontwikkeling, wie speelt met een lotto leert ook getallen (voorbereidend rekenen) of kleuren. 7.4 Werken in groep 3 en 4 Het belangrijkste in deze groepen is het leren lezen. We doen dit met de methode ‘Veilig leren lezen’ en met de methode voor voortgezet technisch lezen ‘Lekker Lezen’. Ook de bovenbouwleerlingen helpen enkele perioden de jongere leerlingen met leren lezen d.m.v. tutorlezen. Dit leidt meestal tot grote vorderingen in de leesontwikkeling. De leerlingen leren schrijven met de methode ‘Schrijven in de basisschool’. Leerlingen leren de schrijfletters, hoofdletters, cijfers en het aan elkaar schrijven. De leerlingen leren schrijven eerst met een potlood, daarna met de vulpen, een rollerball of stabilo pen. Naast het lezen is ook het vakgebied rekenen en wiskunde belangrijk. Leerlingen leren optellen en aftrekken. In groep 4 wordt geoefend met de tafels. We gebruiken hiervoor de methode ‘Pluspunt’ en ‘Met sprongen Vooruit’, ‘Eenmaal, andermaal’ en het computerprogramma ‘Ambrasoft’. In de groepen 3 en 4 wordt een voorzichtige start gemaakt met wereldoriëntatie. Daarbij maken we ook gebruik van een aantal programma’s van de schooltelevisie.

14


7.5 Werken in groep 5 t/m 8 In deze groepen wordt vooral methodisch gewerkt. Voor elk vakgebied hebben we een methode. Naast het taal- en rekenonderwijs krijgt ook wereldoriëntatie meer aandacht. We proberen hierbij ook regelmatig de actualiteit te betrekken. Het technisch lezen wordt geoefend door het zgn. ‘Ralfi-lezen’. Met een groepje kinderen wordt een tekst van de week 4 tot 5 keer per de week geoefend. Voor begrijpend lezen gebruiken we ‘Nieuwsbegrip’, een methode die nauw aansluit bij de actualiteit. De tijd die leerlingen besteden aan zelfstandig werken is behoorlijk. Voor de tijd die overblijft, mogen de kinderen werken met de kiesschijf. Dit is vaak zelfcorrigerend of werk op de computer. 7.6 Nieuwe vakken Daarnaast onderscheiden we de zgn. leergebiedoverstijgende kerndoelen. Ons uitgangspunt is dat deze doelen binnen de verschillende vak- en vormingsgebieden aan bod komen. We hebben het hier over onderdelen als: - Zelfstandig werken (werken met een dag- of weektaak) - Thematisch werken (projectonderwijs) - Actief leren (leren door te doen) - Sociale veiligheid op school (schoolregels, anti-pestprotocol, maar ook gezellige dingen doen). - Actief burgerschap en sociale integratie De school is voor ons de oefenplaats voor goed burgerschap. In de klas en op het speelplein krijgt het kind te maken met gedragingen en gebeurtenissen die ook voorkomen in de ‘echte’ samenleving. Op ‘De Morgenster’ wordt de leerling gestimuleerd voor zijn mening uit te komen en respect te hebben voor mensen die anders zijn. Zo zitten leerlingen uit groep 7 en 8 in de schoolkrantredactie en vormen leerlingen uit groep 7 en 8 de leerlingenraad van de school. 7.7 Cultuureducatie Cultuureducatie wordt een steeds belangrijkere factor in het onderwijs. Toen de mogelijkheid van subsidie zich voordeed, heeft de school een aanvraag ingediend. Hier maken we al jaren gebruik van. We beschikken over een cultureel beleidsplan. Het is van belang dat leerlingen leren hoe interessant kunst kan zijn. We zijn ervan overtuigd dat lessen met en over cultuur ons onderwijs verrijken. Door kunstzinnige oriëntatie willen we de kindeern leren waardering te hebben voor culturele uitingen in hun omgeving, waaronder ook cultureel erfgoed valt. Door hen kennis te laten maken met de verschillende onderdelen: beeldende vorming, taal, muziek, spel en beweging, ontdekken kinderen hun talenten en vergroten zo hun creativiteit en zelfvertrouwen Kunst is mensenwerk! Kunst is leuker dan je denkt! Kunst is van jou en gaat over jou! Kortom: hart voor cultuur! 7.8 Techniekschool Onze school is gecertificeerd als VTB-school. VTB staat voor Verbreding van Techniek in de Basisschool. Dit is een project dat de school helpt het vak techniek vorm te geven. Schoolgids ‘De Morgenster’

15

Techniek is voor ons een middel om op een andere manier les te geven. In onze samenleving komen kinderen dagelijks in aanraking met allerlei vormen van techniek. Het is wat de mens zelf heeft gemaakt om het leven gemakkelijker te maken. Techniek doet een beroep op de creativiteit. Kinderen zijn nieuwsgierig. We willen dat kinderen dan ook creatief nadenken over oplossingen. Ieder jaar bezoeken de groepen 7 en 8 bedrijven in de omgeving van Kampen en maken zo kennis met toepassingen van techniek in de dagelijkse praktijk. Op school werken we met de Techniek Torens. Met de aanschaf van deze leskasten, hebben we gekozen voor een duidelijke structuur in de lesstof, overzichtelijk geordende materialen, die ook nog eens goed te beheren zijn. De Techniek Torens bestaan uit een doorlopende lijn door de drie bouwen (onder-, midden-, en bovenbouw) en heeft de volgende hoofdthema’s: 1. Constructie 2. Transport 3. Communicatie 4. Productie Deze thema’s komen in elke toren opnieuw aan de orde en zijn steeds nader uitgewerkt. Onderwerpen als chemie, elektrotechniek, duurzame energie, weer en klimaat, licht en temperatuur zijn in de lessen opgenomen. Wij hebben minilaptopjes en als je die hebt, ben je echt in je nopjes. Want alles gaat supersnel, hopelijk geloof je me wel. Moet je een werkstuk maken, maak je niet druk dat is zo voor mekaar. Maar ik moet je iets vertellen … dit gedicht is nu klaar. (Lisa)

16

7.9 ICT ICT is de afkorting van Informatie- en Communicatie ¬Technologie. Het gebruik van de computer valt ook op school niet meer weg te denken. Sinds het schooljaar 2011-2012 beschikken we over een laptopkar met daarin 30 laptops. Deze kar kan heel gemakkelijk de klassen in worden gereden, zodat alle leerlingen op hetzelfde moment met de laptops kunnen werken. De leerlingen (vanaf groep 4) maken volgens een rooster gebruik van deze moderne technologie. Daarnaast hebben we nog computerhoeken ingericht in de drie hallen van de school. De software wordt zodanig gekozen, dat de in de groep behandelde leerstof extra geoefend kan worden. De kinderen verwerken o.a. de leerstof van (hoofd)rekenen, spelling, verkeer en topografie. Natuurlijk wordt de computer ingezet bij tekstverwerking (schrijven, stellen en maken van werkstukken). Bij de aanschaf van educatieve programma’s houden wij rekening met zowel kinderen die extra zorg nodig hebben als leerlingen die meer aankunnen. De groepen 1 t/m 8 hebben allemaal een digitaal schoolbord. Hiermee komen we tegemoet aan het realiseren van een uitdagende leeromgeving. Met één druk op de knop verandert het whiteboard in een tijdbalk, een landkaart of zijn er zelfs filmfragmenten (van bijv. een vulkaanuitbarsting) te zien. Het digitale schoolbord biedt leerkracht en kinderen ontelbare mogelijkheden.


7.10 Overzicht lesmethoden voor de verschillende groepen

Godsdienst

Kind op maandag

groep 1 t/m 8

Lezen

Schatkist Veilig leren lezen Lekker Lezen Tekstverwerken Nieuwsbegrip

groep 1, 2 groep 3 groep 4 en 5 groep 4 groep 5 t/m 8

Taal

Schatkist Veilig leren lezen Taal actief

groep 1, 2 groep 3 groep 4 t/m 8

Rekenen

Schatkist Met Sprongen Vooruit Pluspunt

groep 1, 2 groep 1 t/m 4 groep 3 t/m 8

Schrijven

Schrijven in de basisschool

groep 3 t/m 8

Engels

Hello world

groep 7 en 8

Biologie

Leefwereld

groep 3 t/m 8

Geschiedenis

Bij de tijd

groep 4 t/m 8

Aardrijkskunde

Een wereld van verschil

groep 5 t/m 8

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Leefstijl

groep 1 t/m 8

Techniek

Techniektorens

groep 1 t/m 8

Verkeer

Klaar over Op voeten en fietsen Jeugdverkeerskrant

groep 3, 4 groep 5, 6 groep 7, 8

Muziek/Drama/ Tekenen/Handvaardigheid

Moet je doen Handvaardig

groep 1 t/m 8 groep 3 t/m 8

8. De zorg voor de kinderen 8.1 Een ieders zorg We streven ernaar, dat iedere leerling zich ononderbroken kan ontwikkelen en ontplooien. Omdat we te maken hebben met verschillen tussen kinderen, moet het onderwijsleerproces zo ingericht worden, dat dit ook mogelijk is. In de eerste plaats moeten de leerkrachten daarom de leerlingen goed kennen. Wat is hun niveau? Daarna moeten de leerlingen goed gevolgd worden. Hoe verloopt het ontwikkelingsproces? Daar waar nodig volgt zorg en begeleiding. Deze zorg kan gericht zijn op leerlingen die wat minder kunnen, maar ook op leerlingen die wat meer aankunnen (in een zgn. plusgroep). De groepsleerkrachten kunnen in geval van problemen, samen met ons zorgteam (interne begeleiding en remedial teachers) plannen maken om de leerlingen zo goed mogelijk te helpen. Naast begeleiding van ons zorgteam kunnen we terugvallen op deskundige begeleiding vanuit het speciaal (basis-) onderwijs en de schoolbegeleidingsdienst Centraal Nederland. De SBD bespreekt dit met ons in het zgn. consultatieve beraad. Schoolgids ‘De Morgenster’

17

Ook vanuit het consultatief beraad kunnen we plannen ontwikkelen om kinderen verder te helpen. Extra hulp aan leerlingen wordt zoveel mogelijk in de klas gedaan. Maar het is ook mogelijk dat dit buiten de groep plaatsvindt. Dit wordt dan door de remedial teacher gedaan. Op onze school streven we er naar het onderwijs zo passend mogelijk te maken. Hiermee bedoelen we dat het onderwijsaanbod is afgestemd op de mogelijkheden en de onderwijsbehoeften van de leerlingen. We hebben als school de ambitie om leerlingen zo veel mogelijk binnen onze eigen school op te vangen. Maar onze mogelijkheden zijn begrensd. Soms blijkt na de nodige zorg dat het kind toch niet goed binnen onze school op de plaats is. Het is dan in het belang van het kind, dat het wordt geplaatst op een speciale school voor basisonderwijs. In dat geval gaan we (in overleg met de ouders) over tot verwijzing.

Wanneer een leerling op school in aanmerking komt voor extra zorg, worden de ouders op de hoogte gehouden van de procedure en de ontwikkeling van het hulptraject. Wij gaan zorgvuldig om met de gegevens van onze leerlingen.

8.2 Volgen van de ontwikkeling van de leerlingen Van elk kind hebben we op school een dossiermap. Daarin verzamelen we alle relevante gegevens. De Cito-toetsen, observaties, afspraken met ouders en (groeps)handelingsplannen worden opgeslagen in de computer. Naast de afname van de Cito-toetsen hebben wij ervoor gekozen om twee keer in de scholloopbaan van de leerling een onafhankelijke toets af te nemen. Dit is de NSCCT (niet schoolde cognitieve capaciteiten toets). Deze wordt afgenomen in groep 4 en 6. Aan de hand van deze toets kunnen wij al enigszins een verwachting uitspreken over de capaciteiten van het kind. Minstens twee maal per jaar houdt de intern begeleider een groepsbespreking met de groepsleerkracht(en). Daar bespreken we de toetsresultaten, evalueren we de (groeps)handelings-plannen en komt ook het sociogram ter sprake. Op deze momenten kunnen we gericht problemen signaleren en praten over een eventueel plan van aanpak. In de bouwvergaderingen (groep 1 t/m 3 en groep 4 t/m 8) besteden we regelmatig aandacht aan de vorderingen en het welbevinden van de leerlingen. De inhoud van dit leerlingvolgsysteem is ook onderwerp van gesprek bij de groepsoverdracht. Op deze manier garanderen we een zo goed mogelijk doorgaande lijn voor uw kind in de school. Soms maken we een volledig onderwijskundig rapport op. Dat kan gebeuren als we middels onderzoek een volledig beeld van een kind willen hebben. Als een kind onze school verlaat, sturen we altijd een onderwijskundig rapport naar de nieuwe (basis)school. In principe bewaren we de dossiers nog vijf jaar na het vertrek van een leerling naar een andere basisschool, het speciaal of het voortgezet onderwijs. 8.3 Beoordeling van het werk Natuurlijk staan in de groepen 1 en 2 het spelen en ontdekken voorop. Dat geeft een stukje onbevangenheid aan. Toch beginnen we al vroeg het kind te observeren. Deze observaties legt de leerkracht vast om daardoor een goed beeld te krijgen van de ontwikkeling van het kind. We nemen een aantal objectieve toetsen af ter aanvulling van het beeld, dat de school al van het kind heeft. Op deze wijze bekijken we zorgvuldig of het kind bijvoorbeeld aan groep 3 toe is. In de andere groepen worden de leerlingen ook geobserveerd en worden de uitkomsten in het leerlingvolgsysteem vastgelegd. Ook worden er

18


methodegebonden toetsen afgenomen. Deze toetsen worden vastgelegd en zijn voor ons aanleiding om het goed gemaakte werk verder uit te bouwen en het minder goed gemaakte werk tijdens het zelfstandig werken nog eens extra met de kinderen te oefenen. De methodegebonden toetsen worden door de leerkracht nagekeken en beoordeeld. In de midden- en bovenbouw kijken de leerlingen op vaste momenten hun dagelijkse(oefen)werk zelf na. Hierdoor leren ze kritisch het eigen werk te evalueren. De leerkracht houdt wel een vinger aan de pols om te zien of dit goed gebeurt. Naast de methodegebonden toetsen maken we ook gebruik van onafhankelijke Cito-toetsen. Op deze wijze komen we tot een meer genuanceerd oordeel over het werk van de leerlingen. De resultaten van deze toetsen leggen we ook centraal vast. Twee keer per jaar worden er analyses gemaakt van de Cito-toetsen. Bij de bespreking van de groepen wordt de uitslag van de toets vergeleken met de landelijke norm. Wanneer de behaalde score achterblijft bij de gewenste score volgt er een plan van aanpak De scores zijn per leerling in het Cito-leerlingvolgsysteem na te lezen.

Leerlingen mogen en kunnen hun eigen gemaakte werk nakijken

8.4 Leerlingen die moeite hebben met de leerstof Sommige leerlingen zullen de einddoelen van groep 8 niet halen. Leerlingen waarvan vaststaat dat ze maximaal het eindniveau van groep 7 halen, krijgen bij ons een ontwikkelingsperspectief. Dat is een plan dat wordt opgesteld na een IQ-test en/of op basis van drie voorgaande Citotoetsuitslagen. In het handelingsplan staan tussendoelen per vak en per halfjaar geformuleerd. We proberen het ontwikkelingsperspectief te voorkomen door ons lesgeven vroegtijdig aan te passen aan de onderwijsbehoeften (meer tijd, meer instructie) van het kind. We willen de leerling zo lang mogelijk bij de groep houden. Lukt dat niet dan krijgt het een eigen leerweg en daarmee een ontwikkelingsperspectief. Deze groep kinderen krijgt twee keer per week een uur extra rekenen in de Stergroep. 8.5 Leerlingen die meer leerstof aankunnen of kunnen versnellen Wanneer leerlingen de stof te gemakkelijk vinden, bieden wij verrijkingsof verdiepingsstof. Dit gebeurt nogal eens met de vakken rekenen en taal. Het is ook mogelijk dat het programma wat ingedikt gaat worden, zodat leerlingen sneller door de stof gaan. Het is zelfs mogelijk dat een leerling een groep overslaat. Dit gebeurt altijd in overleg met ouders. 8.6 De plusgroep Met de plusgroep bedoelen we die groep waarin leerlingen die meer aankunnen zijn samengebracht om hen apart les te geven. De plusgroep is bedoeld voor leerlingen uit groep 4 en 5 en 6 t/m 8.Zo wordt het voor deze kinderen gemakkelijker om een maatje te vinden. We vinden het belangrijk, dat de opdrachten samen worden gemaakt. Het uitwisselen van ideeën en gedachten met andere kinderen wordt als prettig ervaren. We willen de meerbegaafde leerlingen extra uitdagingen bieden, en ze motiveren door een aanbod van andersoortige lessen en onderwerpen. De leerstof die deze groep kinderen krijgt aangeboden is heel divers: wereldoriëntatie, wiskunde, mechanica en techniek, Spaans en informatica via de computer (het maken van powerpoint-presentaties) en spel. Schoolgids ‘De Morgenster’

19

Plusklas Wiskunde, Spaans en veel meer! Kun je hier leren SUPER! (Daniek)

Onze plusgroep is binnenschools georganiseerd, de kinderen krijgen 2x een uur in de week les en de begeleiding wordt verzorgd door de leerkracht met speciale taken. De plusgroep staat niet op zichzelf; de kinderen kunnen in hun eigen groep verder werken aan de gegeven opdrachten. Met deze werkwijze willen we zoveel mogelijk tegemoet komen aan de individuele behoefte van de leerlingen. 8.7 Verlengde kleuterperiode/Doorstroming van kleuters Omdat de jongste kleuters niet allemaal op de eerste schooldag van het schooljaar naar school gaan, is er voor deze groep leerlingen een speciale overgangsregeling. In het overgangsprotocol is geregeld hoe dat te werk gaat. Het uitgangspunt hierbij is de ontwikkeling van het kind, gecombineerd met zijn/haar onderwijsbehoeften. Als een vierjarige naar schoolgaat, komt deze in groep 1 en volgt vanaf dat moment alle reguliere activiteiten in deze groep, binnen de vastgestelde lestijd. 8.8 Zittenblijven Soms is het beter als een kind het ‘nog een jaartje overdoet’. Dat doen we alleen als we verwachten dat het kind er baat bij heeft. In groep 2 besluiten we hier toe, als het kind niet aan de lees- , taal- en rekenvoorwaarden van groep 3 voldoet. Wanneer leerlingen in groep 3 en 4 grote achterstanden hebben op vooral rekenen taalgebied kan het kind er voordeel bij hebben die groep nog eens over te doen. Vanaf groep 5 laten we de kinderen eigenlijk niet meer zitten. Het besluit het kind te laten zitten neemt de leerkracht in overleg met het team, de intern begeleider en de directie. De ouders worden in een vroeg stadium hierbij betrokken. In geval we van mening blijven verschillen, beslist de school. 8.9 Naar het voortgezet onderwijs Voorlichting De groepsleerkracht van groep 8 houdt aan het begin van het cursusjaar een informatieavond over de gang van zaken in groep 8. Natuurlijk ligt daarbij het accent op de voorbereiding en schoolkeuze naar het voortgezet onderwijs. Ook vertelt de leerkracht over het traject, zoals dat wordt gevolgd om tot een verantwoorde schoolkeuze te komen. Groep 8 en het schooleindonderzoek Alle IRIS-scholen maken gebruik van het schooleindonderzoek, aangeboden en begeleid door schoolbegeleidingsdienst Centraal Nederland. Dit onderzoek brengt alle groep 8 leerlingen breed in beeld. Het onderdeel schoolvorderingen wordt aangeleverd door Cito. Behalve de schoolvorderingen (Cito), worden ook de intelligentie, motivatie en faalangst gemeten. Zodoende beschikken school en ouders over aanvullende informatie om tot een goede keuze voor het vervolgonderwijs te komen. Deze toets is nu ook geschikt voor de toelating tot het LWOO en Praktijkonderwijs in het Voortgezet Onderwijs. De uitslag van de toets en het advies van de school (leerkracht groep 8) zijn mede bepalend voor toelating. Overigens vindt er ook overleg plaats met

20


leerkrachten die het kind eerder in de klas hebben gehad. Vanzelfsprekend spelen de gegevens uit het leerlingvolgsysteem een rol bij de schoolkeuze. Na het schooleindonderzoek (medio maart) nodigt de leerkracht van groep 8 alle betrokken ouders uit voor een adviesgesprek op school. De uiteindelijke beslissing voor toelating ligt bij de ontvangende school dus bij het voortgezet onderwijs. Voorlichtingsavond schoolkeuze groep 8 Voor de ouders van de leerlingen, die na de zomervakantie in groep 8 komen, houdt het voortgezet onderwijs een voorlichtingsavond. U krijgt tijdig bericht waar en wanneer deze avond plaats vindt. U wordt voorgelicht door enkele woordvoerders van de scholen. Ook is er gelegenheid om vragen te stellen. Kiezen voor een vervolgschool betekent richting geven aan de toekomst van uw kind. Voor zo’n belangrijke zaak kunnen wij deze voorlichtingsavond zeker bij u aanbevelen. Evaluatie De scholen voor voortgezet onderwijs houden ons op de hoogte van de vorderingen van onze oud-leerlingen. Dat gebeurt door het toezenden van de rapporten en door het organiseren van gesprekken. Op deze wijze zijn we steeds in staat om het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs op elkaar af te stemmen.

We bewaren de dossiers nog vijf jaar na het vertrek van een leerling naar een andere basisschool, het speciaal of het voortgezet onderwijs.

8.10 Speciale hulpverleners voor uw kind Schoolbegeleidingsdienst De school heeft een samenwerkingsovereenkomst met de schoolbegeleidingsdienst ‘Centraal Nederland’. Wanneer de hulp, die we binnen de school geven niet toereikend is, kunnen we een beroep doen op de schoolbegeleidingsdienst. In overleg met de intern begeleider bespreken we dan de leerling met de schoolbegeleider in het zogenaamd ‘Consultatief Beraad’. Daar zoeken we naar een zo goed mogelijke oplossing van het probleem. Soms betekent dat, dat de schoolbegeleider verder onderzoek doet. Naar aanleiding van dat onderzoek stellen we een handelingsplan op. Een enkele keer komen we tot de conclusie, dat er meer onderzoek gedaan moet worden of dat een verwijzing naar het speciaal (basis) onderwijs wenselijk is. De schoolbegeleidingsdienst wordt uitsluitend ingezet na overleg met de ouders. Schoolmaatschappelijk werk Aan onze school is een maatschappelijk werker verbonden. Niet alleen wij als school, maar ook u als ouder kunt bij haar terecht met allerhande vragen. U kunt dan denken aan opvoedingsvragen, puberende kinderen, relatie tussen ouders, scheiding, of gewoon even een praatje om het hart te luchten over de thuissituatie. Alles wat besproken is met de maatschappelijk werker, wordt niet aan school meegedeeld. Dit gebeurt uitsluitend wanneer u uw toestemming hiervoor geeft. Prettig is dat ook kinderen van onze school bij de maatschappelijk werker terecht kunnen wanneer zij vragen hebben over hun eigen situatie. Zij kunnen problemen bespreken, die niet direct met de school te maken hebben. Dit kan natuurlijk ook altijd met de eigen leerkracht of intern begeleider. In het informatieboekje vindt u meer informatie over tijd en afspraakmogelijkheden. Schoolgids ‘De Morgenster’

21

GGD voert preventief gezondheidsonderzoek uit in groep 2 en 7. De Logopedist onderzoekt spraak taal ontwikkeling.

GGD Binnen onze school is de GGD regio IJssel-Vecht actief op het gebied van de jeugdgezondheid. De zorg van de GGD is volgens onderstaand schema georganiseerd: • Een preventief gezondheidsonderzoek in groep 2 door de jeugdverpleegkundige. Bij de uitnodiging voor u en uw kind ontvangt u een vragenlijst ten behoeve van het onderzoek. De doktersassistente onderzoekt het gehoor, het gezichtsvermogen, de lengte, het gewicht, de motoriek en het welzijn van het kind; thuis, op school en in de vrije tijd. • Onderzoek in groep 7 door de jeugdverpleegkundige. Bij de uitnodiging ontvangt u en uw kind een vragenlijst ten behoeve van het onderzoek. Tijdens dit onderzoek staan de sociaal emotionele-, de lichamelijke ontwikkeling en de leefstijl centraal. • Screening logopedie in groep 1 of 2, een onderzoek naar de spraaktaalontwikkeling door de logopedist. • Het is altijd mogelijk dat er buiten deze mogelijkheden onderzoek wordt gedaan. Dat kan op indicatie van een vorig onderzoek, maar ook naar aanleiding van een verzoek van de ouders en / of de school. De jeugdgezondheidszorg werkt veel samen met bijvoorbeeld de huisarts, de schoolbegeleidingsdienst, het CJG (het centrum voor Jeugd en Gezin). Daar kunt u ook terecht met zaken die niet direct betrekking hebben op het onderwijs. Samenwerkingsverband Weer Samen Naar School Binnen het samenwerkingsverband Weer Samen Naar School (WSNS) Kampen, IJsselmuiden en Genemuiden werken we samen op het gebied van leerlingenzorg. In het samenwerkingsverband werken de betrokken basisscholen samen met de school voor speciaal onderwijs ‘De Trimaran’ te Kampen. Eén van de centrale thema’s in hetWSNS-beleid is de onderlinge samenwerking tussen de basisscholen en het speciale onderwijs. Zij richten gezamenlijk een zorgstructuur in ten behoeve van leerlingen die in de basisschool problemen ondervinden. De doelstelling van WSNS is dat kinderen zo lang mogelijk samen met hun buurtgenootjes de basisschool bezoeken. Leerlingen die op onze school niet meer verder kunnen worden geholpen, komen in aanmerking voor een speciale school voor basisonderwijs. Wanneer in goed overleg tussen ouders, intern begeleider, leerkrachten en schoolbegeleidingsdienst besloten wordt dat een dergelijke school het kind de beste mogelijkheden biedt, wordt het kind aangemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL). Binnen het samenwerkingsverband is deze PCL ingesteld. In deze commissie bepaalt men welke leerling terecht kan in het speciaal basisonderwijs. Ook kan de commissie andere adviezen geven. Een dergelijk advies kan zijn, dat een leerling op de basisschool blijft, maar gebruik kan maken van ondersteuning vanuit het speciaal basisonderwijs. Als de PCL een leerling van onze school bespreekt, hebben we eerst onze eigen mogelijkheden binnen onze school zo goed mogelijk geprobeerd te benutten. Dit doen we met behulp van een handelingsplan. Al in deze fase betrekken we de ouders van de leerling bij het probleem. Voordat de commissie een leerling bespreekt, hebben we de leerling al beschreven in een onderwijskundig rapport. Dit rapport, waarin ook de gegeven hulp omschreven wordt, is de basis voor het advies van de PCL. Ouders hebben

22


het recht om tegen een beslissing van het PCL een bezwaar aan te tekenen (binnen 6 weken na het advies). 8.11 Het rugzakje (leerling gebonden financiering) Voor een aantal kinderen is het nodig meer gespecialiseerde hulp aan te vragen. Hierbij valt te denken aan kinderen met een lichamelijke handicap, langdurig zieke kinderen, kinderen met een visuele handicap en kinderen met aangeboren gedragsstoornissen (ADHD, stoornissen in het autistisch spectrum). Voor deze kinderen zijn in ons land Regionale Expertise Centra (REC) gevestigd. Dit centrum beslist over de toekenning van rugzakken. Scholen voor speciaal onderwijs voeren de begeleiding uit. In Kampen kunnen wij worden begeleid door De Ambelt, De Enkschool, De Schakel of De Twijn. Hieraan zijn medewerkers verbonden die leerkrachten en ouders kunnen ondersteunen bij de problemen die hun kinderen tegenkomen. Zij geven ambulante begeleiding op de basisschool. Om een kind hiervoor in aanmerking te laten komen, kunnen ouders een ‘rugzak‘ aanvragen. Dit houdt in dat een kind recht heeft op individuele begeleiding gedurende een (beperkt) aantal uren per week en begeleiding voor leerkracht en ouders vanuit het REC. Daarnaast krijgt de school een geldbedrag voor het aanschaffen van speciale leermiddelen. Om voor deze financiële ondersteuning in aanmerking te komen moet u uw kind aanmelden bij een commissie voor indicatiestelling (CVI). Op grond van landelijk vastgestelde normen bepaalt men daar of uw kind in aanmerking komt voor indicering. Daarbij bent u als ouders formeel verantwoordelijk voor het aanleveren van de gegevens die nodig zijn voor indicatie. Ook wanneer uw kind onze school al bezoekt kan het, als wordt voldaan aan de criteria, van deze extra middelen gebruik maken. De interne begeleider is de persoon, die ouders en leerkrachten ondersteunt bij de aanvraag en de ambulante begeleiding. Blijkt dat het voor de school niet mogelijk is om uw kind verantwoord te begeleiden dan moeten we u, ook in het belang van uw kind, teleurstellen. Het recht op keuzevrijheid betekent namelijk niet automatisch een toelatingsrecht in het reguliere onderwijs.

Ouders hebben keuzevrijheid van onderwijs

8.12 Gastleerling Kinderen die onderwijs volgen op een speciale basisschool, of een school voor speciaal onderwijs kunnen bij ons op school te gast zijn. Dit gebeurt op advies van de speciale school, of op aanvraag van de ouders. Het doel van deze ‘sociale integratie’ zal meestal zijn om contact te leggen met leeftijdsgenootjes uit de buurt. Een gastleerling is bij ons welkom voor 1 dagdeel per week. Zo kan de speciale school verantwoordelijk blijven voor de leerlijn. En zijn wij verantwoordelijk voor een prettige morgen of middag bij ons op school en opname in de betreffende groep. Door eenmaal in de week als gastleerling mee te doen op onze school kunnen ze de andere kinderen in de buurt leren kennen. En andersom! Zo kunnen er afspraken worden gemaakt om te spelen of voor een partijtje. We geloven dat de sociale integratie niet alleen van belang is voor deze kinderen, maar dat dit ook voor de betreffende groep een verrijking is. De sociale integratie wordt regelmatig geëvalueerd, en het wel of niet doorgaan van de leerling besproken. Wanneer alle partijen tevreden zijn met de gang van zaken wordt in principe doorgegaan. Schoolgids ‘De Morgenster’

Wij vinden het waardevol dat leerlingen omgaan met mensen die “anders” zijn

23

9. Vieringen, feesten en bijzondere activiteiten Christelijke vieringen Bij de Morgenster, een Christelijke basisschool, nemen de Christelijke feestdagen als vanzelfsprekend een belangrijke plaats in. In het kader van de godsdienstige vorming organiseren we een aantal vieringen: de kerstviering, de paasviering en sing-ins. Verjaardagen Groot feest voor uw kind. In de klas wordt voor de jarige gezongen en de kinderen kijken uit naar de traktatie. In de pauze mag de jarige met twee andere kinderen de leerkrachten trakteren. In de klas kiest het kind een leuke verjaardagskaart. Wij vertrouwen erop dat ook u zult kiezen voor een traktatie die niet schadelijk is voor het gebit en de gezondheid. Sinterklaas Op 5 december bezoekt de Sint alle kinderen op school. Het merendeel van de tijd zal hij in de onderbouw vertoeven, hij kan slechts heel even bij de bovenbouw langs gaan. Voor de groepen van de bovenbouw is er een speciaal programma. Schoolreisjes Iedere groep gaat, ten behoeve van vorming en ontspanning, jaarlijks één keer op reis. De kleuters gaan een morgen naar een attractie in de buurt. We streven naar een schoolreisje dat past bij de leeftijd van de groep. De afgelopen jaren zijn we naar o.a. naar de Koningin Julianatoren in Apeldoorn, het Dolfinarium in Harderwijk en de verkeerstuin in Assen geweest. In groep 7 staat Wadlopen bij Lauwersoog op het programma. Groep 8 gaat 3 dagen op kamp naar Hattem. Excursies De groepen maken gebruik van verschillende mogelijkheden om op excursie te gaan, bijvoorbeeld: • een tentoonstelling in één van de musea • een voorstelling bezoeken in de Stadsgehoorzaal of bij Quintus of de bibliotheek • een bezoek aan de kinderboerderij of wandeling met de natuurgroep • groep 8 gaat, ter voorbereiding, naar een aantal scholen van het voortgezet onderwijs Talentenjacht Elk schooljaar organiseren we een talentenjacht. Er staan steeds weer geweldige artiesten op. De voorrondes worden vooraf per groep gehouden. De kinderen kiezen de ‘afgevaardigde’ van hun groep. Op de grote dag treden de beste artiesten op. Musical Groep 8 sluit het jaar af met een musical. Na wekenlang oefenen voeren deze kanjers de show een aantal keren op. Voor de onderbouw, de bovenbouw en geïnteresseerde familieleden van de kinderen onder schooltijd, waarna de grote avond voor de ouders komt. Ouders en leerkrachten, allen die aanwezig zijn, genieten van de musical. Daarna 24


volgt er een aantal toespraken. De schoolverlaters luisteren, soms geëmotioneerd, naar een persoonlijk woordje van de leerkracht. Zij ontvangen, voor het afscheid, een school-Bijbel en andere presentjes. En dan begint voor hen een ander leven: het voortgezet onderwijs. Sportactiviteiten De Morgenster doet natuurlijk ook mee aan een aantal plaatselijke toernooien en activiteiten, zoals de sportdag, voetballen, schaken, tafeltennis, badminton, korfbal, de avondvierdaagse en de Bevrijdingsloop. Projectweken Zeker één maal per jaar werken we als school twee weken aan een thema. We proberen zoveel mogelijk vakgebieden in dit thema te integreren. Het project eindigt met een presentatie van al het werk aan de ouders tijdens een zgn. inloopmiddag. Adoptie monument ‘De Morgenster’ is mede-eigenaar van het oorlogsmonument van Hildo Krop aan de la Sablonièrekade in het kader van ‘Adopteer een monument’ van stichting ‘4 en 5 mei’. De leerlingen van groep 8 houden een jaar lang het monument schoon en krijgen lessen over Kampen in de oorlogstijd. De adoptieplechtigheid vindt plaats op 17 april of een datum die daar in de buurt ligt. Kampen is op 17 april 1945 bevrijd. Op die plechtigheid dragen de leerlingen van groep 8 het monument over aan de leerlingen van groep 7. Deze adoptieplechtigheid is een stijlvol gebeuren, waarbij we de aanwezigheid van ouders zeer op prijs stellen. In de hal van de school hangt ter herinnering aan deze adoptie een plaquette. Al deze activiteiten vormen een onderdeel van het hele schoolgebeuren en hebben daarom een verplichtend karakter!

10. Personeel De formatie (hoeveel groepen en hoeveel collega’s de school telt), wordt jaarlijks vastgesteld in februari. De teldatum van 1 oktober is hierbij een belangrijk meetpunt. Het grootste deel van de leerkrachten heeft de functie van groepsleerkracht. Zij hebben vooral lesgevende taken. We hebben ook een vakleerkracht handvaardigheid en een vakleerkracht lichamelijke oefening. Ons zorgteam bestaat uit een interne begeleider en remedial teachers. De interne begeleider is vooral belast met het volgen van de ontwikkeling van de leerlingen. De remedial teacher biedt de leerlingen extra hulp buiten de groep. Het managementteam (de onder- en de bovenbouwcoördinator, de intern begeleider en de directeur) is vooral belast met de organisatie van het onderwijs op de school. Veel teamleden hebben geen volledige baan. Vandaar dat een groot aantal groepen twee leerkrachten heeft. De fulltimers maken gebruik van ADV (Arbeids Duur Verkorting). Dat betekent dat de groepen van deze leerkrachten op die dagen een andere leerkracht hebben. In de groepen van de parttimers hoeft geen ADV gerealiseerd te worden. Voor oudere leerkrachten bestaat de BAPO, een zgn. seniorenregeling. Deze regeling biedt aan leerkrachten vanaf 52 jaar gelegenheid enkele Schoolgids ‘De Morgenster’

25

uren minder te werken. Een aantal leerkrachten maakt gebruik van deze regeling. Voor hun vervanging hebben wij logische en structurele oplossingen gezocht om het lesprogramma zo weinig mogelijk te verstoren. Wij bieden stagiaires van de PABO, CALO en de SPW de mogelijkheid om bij ons stage te komen lopen. Het is ook mogelijk dat uw zoon of dochter een aantal maanden les krijgt van een LIO-student. Deze vierdejaars leraar in opleiding heeft de studie bijna afgerond. Deze student moet voor deze stage solliciteren en moet een proefles geven. Na een positief advies krijgt de student in deze stageperiode de verantwoordelijkheid van de groep. De eigen leerkracht begeleidt i.s.m. de opleiding deze student en blijft eindverantwoordelijk. 10.1 Vervanging bij afwezigheid personeel Bij afwezigheid van een leerkracht is de directeur verantwoordelijk voor de vervanging. Hij zal ernaar streven om de vervanging zo goed mogelijk door dezelfde perso(o)n(en) te laten plaats vinden, om zodoende de continuïteit van het onderwijs zoveel mogelijk te waarborgen. Omdat meer scholen een beroep doen op dezelfde invallers zal er zo nu en dan geïmproviseerd moeten worden. Bij een melding van afwezigheid wordt eerst een inschatting gemaakt van de termijn van afwezigheid. De directeur komt dan tot de gewenste maatregelen: • Er komt een invaller of vervanger van de invallerslijst of de oud-collega neemt de groep over; • Wanneer dit niet lukt worden ander collega’s gevraagd een extra dag te werken; • Als er een LIO-er (Leraar in Opleiding) aanwezig is, kan die aanvullend worden ingezet; • Als er stagiaires op school zijn, wordt aan hen gevraagd om een groep (onder verantwoordelijkheid van hun mentor) waar te nemen; • Als het niet lukt op deze wijze vervanging te regelen, dan treedt de noodprocedure in werking. Dit houdt in: a) Kinderen intern opvangen - Het intern opvangen van leerlingen gebeurt bijv. door de ib-er, de r.t.-er of de leerkracht met speciale taken; - De groepen worden verdeeld over de andere groepen (voor beperkte tijd en alleen als het redelijkerwijs mogelijk is); - Als er geen vervanger of invalster te vinden is, zoeken we naar andere oplossingen, bijv. één van de leerkrachten uit de onderbouw gaat in een hogere groep, terwijl een invaller haar onderbouwgroep overneemt. b) Kinderen naar huis sturen (dit komt gelukkig hoogst zelden voor) - Als intern opvangen niet lukt, proberen we de ouders tijdig in te lichten; - Een groep heeft maximaal 2 dagen lesvrij, daarna is een andere groep aan de beurt (bijv. de naast hogere of lagere groep); - Zodra deze noodprocedure in werking treedt, wordt bestuur en inspectie ingelicht; - Als leerlingen van groep 3 t/m 8 lesvrij zijn, krijgen zij huiswerk mee naar huis. Dit kan alleen gebeuren als het ruim van tevoren (minimaal 1 dagdeel) bekend is.

26


10.2 Personele mobiliteit Vrijheid is voor mensen zeer waardevol. Iedereen werkt graag daar waar het goed voor hem/haar is. Bij IRIS hebben we 14 scholen en ongeveer 200 personeelsleden. Allemaal mensen die de vrijheid hebben om te kiezen waar ze het liefste gaan werken. De juiste plek is trouwens voor iedereen verschillend en ook afhankelijk van het moment. Doordat we een grote vereniging zijn, is er een mogelijkheid om van school te veranderen. Dit heet personele mobiliteit. Een leerkracht gaat dan tijdelijk of voor vast op een andere school werken. Zo kan het zijn, dat mensen na een paar jaar op een school gewerkt te hebben, ervoor kiezen naar een andere werkplek te gaan. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Men krijgt de kans om zichzelf te verrijken in kennis en vaardigheden. Mensen houden meer plezier in hun werk als er afwisseling is. Dat is bevorderlijk voor de motivatie. Jaarlijks wordt op verenigingsniveau bekeken welke personeelsleden willen veranderen van school. Vervolgens wordt geprobeerd deze verandering tot stand te brengen. Pas daarna (in mei) kunnen scholen hun eigen groepsverdeling voor het nieuwe cursusjaar invullen.

11. Ouders Wij vinden een goede samenwerking tussen school en ouders heel erg belangrijk. Vandaar dat we nadrukkelijk de school een open karakter geven. Een goed contact tussen team, directie en ouders is van groot belang, omdat we het belangrijk vinden dat ouders op de hoogte zijn met wat wij op school doen. Het gaat tenslotte om de leerlingen. Ook stellen we het erg op prijs als er ouders zijn die de leerkrachten op diverse terreinen helpen. Te denken valt aan het helpen met handvaardigheid, helpen met de computer, begeleiding en trainingen verzorgen van diverse sportactiviteiten, helpen met overblijven. Ook zijn er ouders die voor de school kluswerkzaamheden verrichten. De inzet op welke manier dan ook waarderen wij bijzonder! 11.1 Communicatie met ouders Wij vinden dat u continu goed op de hoogte moet zijn van alles wat er op school gebeurt. Op vele manieren willen we u informeren over onze activiteiten op de school, zowel schriftelijk als mondeling. • Aan het begin van het schooljaar ontvangt ieder gezin de informatiegids. Deze is een aanvulling op de schoolgids die één maal in de twee jaar gedrukt wordt. U doet er verstandig aan om deze gidsen goed te bewaren, omdat u er alle belangrijke informatie kunt vinden. • De schoolkrant verschijnt drie maal per jaar. De eerste voor de kerstvakantie, daarna voor de paasdagen en de zomervakantie. Hierin hebben de kinderen een groot aandeel. Daarnaast kent de schoolkrant een aantal vaste rubrieken als een interview, een overdenking, achtergrondinformatie over onderwijskundige of pedagogische zaken en actualiteiten vanuit het team en de directie. De redactie bestaat uit leerkrachten en een groepje leerlingen uit de bovenbouw. • ‘Sternieuws’, onze nieuwsbrief, komt eens per drie weken uit met actuele berichten en de agenda. De ouders ontvangen deze nieuwsbrief uitsluitend per e-mail. Schoolgids ‘De Morgenster’

27

Alle informatie die bedoeld is voor elk gezin, wordt aan de oudste schoolgaande leerling op school meegegeven. • Indien noodzakelijk zal een leerkracht een briefje meegeven met specifieke informatie betreffende activiteiten in een groep. Natuurlijk kunt u altijd onze website bezoeken voor het allerlaatste nieuws: www.demorgenster-kampen.nl Wij willen ook graag horen wat u van ‘De Morgenster’ vindt. Daarom houden we elke vier jaar een tevredenheidonderzoek onder ouders. De resultaten van deze enquête worden teruggekoppeld naar de ouders. Eventuele verbeterpunten zijn voor ons een uitdaging. Overigens, mocht u vragen of opmerkingen hebben met betrekking tot uw kind of andere zaken, kom dan meteen langs en wacht er niet mee. 11.2 Informatieavonden Aan het begin van het cursusjaar plannen we voor elke groep een informatieavond. Op deze avond vertelt de leerkracht alles over de gang van zaken in de groep en over de leerstof. De leerkracht van groep 8 spitst dit toe op de schoolkeuze en het voortgezet onderwijs. Wat later in het schooljaar houden ook ‘de plusgroep’ en ‘de stergroep’ een informatiebijeenkomst. 11.3 Spreekavonden Het rapport reiken we twee keer per jaar uit, namelijk begin februari en vlak voor de zomervakantie. De kinderen van groep 1, die na 1 januari vijf jaar worden, krijgen alleen een eindrapport. In het rapport treft u een schriftelijke rapportage aan van de manier van werken en de resultaten van uw kind in de voorliggende periode. De resultaten worden vooraf in een speciale vergadering besproken. Via de tien-minutengesprekken (ook twee keer per jaar) met de ouders of verzorgers spreken we u bij over de vorderingen/ontwikkelingen van uw kind(eren). U kunt behalve met de groepsleerkracht ook een afspraak maken met de remedial teacher, de intern begeleider of met de directie. De data voor deze gesprekken staan vermeld in de informatiegids. 11.4 Huisbezoek De leerkrachten van de kleuterbouw komen bij ieder kind een keer op huisbezoek. Vaak vinden vooral kleine kinderen het erg leuk als de leerkracht bij hen thuis komt. Ook voor de school is het goed te weten waar een kind woont en leeft. In hogere groepen gaan we niet meer standaard op huisbezoek. Dat doen we alleen bij nieuwe gezinnen die tussentijds op onze school komen en wanneer u daar zelf prijs op stelt. De leerkracht kan het initiatief tot een huisbezoek nemen. 11.5 Ouderavond Jaarlijks organiseren we (in samenwerking met de medezeggenschapsraad) een informatieve ouderavond. Soms wordt dit ingevuld door een spreker, soms door het team of directie. Ook na de projectweek is er een inloopmiddag. Tijdens deze dag presenteren de kinderen het project aan de ouders. 11.6 Schoolwebsite Onze school beschikt over een website. Ons belangrijkste doel is om u te informeren en te laten zien waar wij als school mee bezig zijn. Dit gebeurt 28


vooral door veel foto’s te publiceren van de diverse activiteiten. Ook staat op deze site ‘het Sternieuws’ van de afgelopen maanden. Wanneer u wilt dat foto’s van uw kind(eren ) niet op de schoolwebsite mogen staan, dan verzoeken wij dit te melden bij de directie. Wij zullen dan rekening houden met uw wens. Het internetadres van de school is: www.demorgenster-kampen.nl

Onze website is actueel en wordt daarom veel bekeken

11.7 Inschrijven van de leerlingen Vaak is het inschrijven van kinderen op een bepaalde school niet meer een vanzelfsprekendheid. Ouders willen zich graag goed oriënteren. Vandaar dat de gemeente een half jaar voor het kind vier jaar wordt aan de ouders een uitgebreide folder van alle basisscholen in de gemeente stuurt. Op onze school kunt u altijd terecht voor een kennismakingsgesprek met de directeur. We vertellen u dan waar onze school voor staat en hoe we werken. We bekijken samen de school en geven we u een informatiepakket. Als u kiest voor onze school, schrijven we uw kind in. U krijgt van ons daarvoor een inschrijfformulier. Wanneer dit ingeleverd wordt, melden wij de inschrijving bij de gemeente. In de regel begint het kind de dag na de vierde verjaardag, maar het mag ook al een paar ochtenden voor die tijd voor kennismaking op school komen. De leerkracht van de groep, waarin uw kind geplaatst wordt, neemt dan contact met u op om hierover een afspraak te maken. Meestal beginnen kleuters, die in december vier jaar worden, na de kerstvakantie en ook kinderen, die in de laatste weken voor de zomervakantie jarig zijn, beginnen vaak na de vakantie. Als uw kind al op een andere (basis)school heeft gezeten en het (door bijvoorbeeld verhuizing) bij ons op school komt, mag het ook een paar dagdelen meedraaien. Ook dat gebeurt in overleg met de leerkracht van de betreffende groep. We wisselen altijd na het inschrijven van deze leerlingen gegevens uit met de vorige basisschool. Ook als uw kind onze school verlaat hebben we contact met de volgende basisschool waarheen het kind zal gaan. Wij vragen van u als u uw kind op onze school inschrijft, dat u de (Protestants Christelijke) identiteit van de school en de op school gehanteerde regels respecteert. 11.8 Ouderbijdrage Het schoolbestuur van Iris heeft voor alle basisscholen die deel uit maken van Iris de vrijwillige ouderbijdrage vastgesteld. Over de hoogte van de bedragen verwijzen we naar de informatiegids. Veel leuke activiteiten op school worden betaald uit de ouderbijdrage. Hierbij kunt u denken aan een traktatie tijdens de kerst- en paasviering, spelmateriaal huren bij een feestelijke dag, bijdrage aan het sinterklaasfeest, aanschaf van de Bijbels voor het afscheid van groep 8 enz. Hoewel de ouderbijdrage niet wettelijk verplicht is, dringen wij toch aan op een snelle betaling. Immers, het geld komt volledig ten goede aan de kinderen en de leuke dingen op school worden mede betaald van dit geld. 11.9 Overblijven De school is verantwoordelijk voor de organisatie van het overblijven. Wij bieden de mogelijkheid aan kinderen om tussen de middag over te blijven (TSO). Dit geldt niet op woensdagmiddag, omdat er ’s middags geen Schoolgids ‘De Morgenster’

29

Overblijven brood drinken, groepjes bakjes, afval, juffen spelen, gang, buiten, speelgoed. Suuuuupper! (Romy & Naomi)

school is. De organisatie en uitvoering van het overblijven gebeurt door ouders. Deze houdt het toezicht en is ook het aanspreekpunt gedurende de pauze. Onze schoolvereniging Iris heeft regels geformuleerd die van toepassing zijn op de Tussenstops Opvang (TSO). Voor meer informatie zie de informatiegids. 11.10 Brede school De Morgenster is een brede school. In ons gebouw is een peuterspeelzaal gevestigd en wordt ook de mogelijkheid voor Buitenschoolse Opvang geboden. We beschikken over een zeer ruim groepslokaal, een gymlokaal, een handvaardigheidruimte en een ruim buitenterrein. Naast de school ligt een prachtige speeltuin en een park met veel bomen waar het ook op een warme dag heerlijk vertoeven is. De peuterspeelzaal wordt verzorgd door de Stichting Prokino en de BSO door Allio. Buitenschoolse opvang bestaat uit naschoolse- en voorschoolse opvang. Voorschoolse opvang Voorschoolse opvang is opvang tijdens de schoolweken voor schooltijd van half acht tot half negen. Aan het starten van zowel de na- als de voorschoolse opvang is de voorwaarde verbonden dat er minimaal 5 kinderen per dag geplaatst moeten zijn. Naschoolse opvang ’t Ukkie biedt ook naschoolse opvang aan. Dit is opvang na schooltijd vanaf 11.30 uur of 14.30 uur tot 18.00 uur en in de vakanties (bij voldoende deelname) de gehele dag (5 tot 10 uren). U kunt een contract afsluiten dat precies bij u situatie past. De kinderen worden door de pedagogisch medewerkers lopend naar en van school gehaald. Heeft u belangstelling voor één van deze beide voorzieningen, neemt u dan contact op met: Stichting Prokino, peuterspeelzaal Hummelhof; telefoon: 3336758, website: www.prokino.nl BSO, ’t Ukkie; telefoon: 3636148 of 4222766, website: www.allio.nl Informatiemappen liggen klaar in de directiekamer van school. Het Veldboeket Onder de naam ‘Het Veldboeket’ werken vijf basisscholen en twee kinderopvangorganisaties uit de wijk Cellesbroek/Middenwetering met elkaar samen in een bredeschoolsamenwerkingsverband. De Dirk van Dijkschool, De Fontein, De Mirt, De Morgenster, De Wegwijzer, Samenspel Prokino en Allio Kinderopvang hebben de krachten gebundeld om elkaar te ondersteunen in het aanbieden van naschoolse activiteiten. De naam ‘Het Veldboeket’ komt niet zomaar uit de lucht vallen. Omdat alle betrokken organisaties in de bloemenbuurt werken en de veelkleurigheid van alle partners tot één resultaat leidde, vonden de deelnemers het heel goed passen bij dit samenwerkingsverband. Ouders zoeken in een toenemende mate naar een leuke en zinvolle tijdsbesteding voor hun kinderen na schooltijd. Diverse organisaties proberen een leerzame tijdsbesteding voor kinderen te vinden als om

30


kwart over drie het schoolwerk is gedaan. Omdat hier steeds meer vraag naar was, hebben we de koppen bij elkaar gestoken. Het brede samenwerkingsverband biedt veel voordelen voor de deelnemers. Doordat we onder een naam werken ontstaat er vertrouwen bij de ouders. De vrees dat een cursus of clinic niet doorgaat omdat er onvoldoende aanmeldingen binnen komen is niet meer nodig. Net als een veldboeket willen we nu verder uitbreiden en nog meer aanbieders, in het bijzonder sportverenigingen, aantrekken om verder inhoud te geven aan naschoolse activiteiten om zo het boeket nog mooier te maken. Bovendien wordt er met dit samenwerkingsverband tegemoet gekomen aan de landelijke regeling. 11.11 Activiteitencommissie Deze commissie is, voor veel verschillende activiteiten binnen de school, onmisbaar. De commissie zorgt ervoor dat de school naast het volgen van het les- en leerprogramma ook een gemeenschap is waarbinnen gevierd, gefeest en plezier gemaakt wordt (zie hoofdstuk 9). Allerlei zaken, die direct het schoolgebeuren raken, worden door de activiteitencommissie samen met het team georganiseerd. Als voorbeeld noemen we ouderavonden, de schoolreis, Sinterklaas en verschillende feesten. Dit alles wordt gefinancierd door de jaarlijkse ouderbijdrage. U krijgt aan het begin van het schooljaar een brief over de wijze van betalen.

Wij zijn trots op onze ouders, ze helpen ons met allerlei activiteiten.

11.12 Medezeggenschapsraad/GMR De medezeggenschapsraad is een inspraak- en instemmingsorgaan. Zij adviseert en/of beslist over zaken die te maken hebben met regelingen als personeel, onderwijs, de school enz., zoals die omschreven staan in het reglement van de MR. De raad bestaat uit drie ouders en drie leerkrachten. Beleidszaken van school en bestuur komen bij de medezeggenschapsraad terecht. De directeur kan als adviseur geraadpleegd worden. Door verkiezingen kan iedere ouder invloed uitoefenen op het schoolbeleid. De medezeggenschapsraad is enigszins te vergelijken met een ondernemingsraad in het bedrijfsleven. De medezeggenschapsraad vaardigt één persoon af naar de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad. Deze raad bestaat uit 14 personen en brengt advies uit aan het schoolbestuur over beleidszaken die niet speciaal betrekking hebben op één school, maar op alle scholen. Eén en ander is geregeld in de medezeggenschapsreglementen. De GMR vergadert 4 maal per jaar. Als regel komen afgevaardigden van bestuur of bovenschoolse directie de beleidsstukken in de GMR toelichten; zie ook www.iris-kampen.nl

12. Overige informatie 12.1 Internetprotocol Onze computers kunnen via een open ADSL verbinding maken met het internet. Op school kunnen we dus gebruik maken van de grote hoeveelheid informatie op het web. Het is dus mogelijk dat kinderen op ‘niet gewenste sites’ terecht kunnen komen. Op de volgende manieren proberen we dit zo veel mogelijk te voorkomen. • Wanneer de kinderen op de laptops werken, kan de leerkracht altijd meekijken op de hoofdcomputer wat de leerlingen doen. • We gebruiken www.kennisnet.nl als startpagina voor internet. Schoolgids ‘De Morgenster’

31

• Wanneer leerlingen informatie moeten zoeken, dan altijd eerst via het programma ‘Educat’. Dit programma geeft gerichte links met sites op internet. Lukt dit niet dan gebruiken we de zoekmachine www.netwijs. nl . Kunnen we dan de informatie niet vinden, dan overlegt de leerling met de leerkracht over het gebruik van een andere zoekmachine. • De leerkrachten geven zo veel mogelijk gerichte opdrachten op internet. • Spelletjessites mogen alleen bezocht worden na overleg met de leerkracht. Wanneer leerlingen per ongeluk op een ‘verkeerde site’ terecht komen, dan wordt dit met de leerling en eventueel de klas besproken. Wanneer de leerkracht bewust verkeerd computergebruik constateert, wordt in overleg met directie een passende maatregel genomen. 12.2 Schoolverzuim De school geeft kinderen vrij voor de dagen waarop ze vanwege geloofsof levensovertuiging niet op school kunnen zijn. Dat geldt ook voor dagen met belangrijke familieverplichtingen, zoals huwelijk of begrafenis, bij ernstige ziekte van familie of het vieren van een bijzondere dag. In principe wordt geen extra verlof toegestaan voor bijvoorbeeld een bezoek aan sportwedstrijden, wintersportvakantie, een aangeboden lang weekend of bezoek van buitenlandse kinderen aan hun eigen land. U moet zich houden aan de vastgestelde schoolvakanties. In heel bijzondere gevallen kan de directeur een leerling vrij geven om met zijn ouders op vakantie te gaan. Dat mag hooguit een keer per jaar, voor een periode van ten hoogste tien dagen. Dit geldt alleen voor ouders, die door hun beroep gedwongen worden hun vakantie op te nemen buiten de schoolvakanties. U moet dan een verklaring van uw werkgever overhandigen, waaruit blijkt, dat u niet op een ander moment met vakantie kunt. De directeur zal geen toestemming geven als het gaat om de eerste twee weken na de grote vakantie. Natuurlijk let de school er dagelijks op dat uw kind niet zonder duidelijke reden van school wegblijft. Daarom is het van groot belang dat u de school waarschuwt als er wat bijzonders aan de hand is. Als uw kind ziek is, kan het niet naar school. Dit dient u dezelfde dag op school te melden, voor 8.30 uur en met opgaaf van reden. Na dit tijdstip zoekt de groepsleerkracht, in geval van niet gemelde afwezigheid, contact met u. Overigens zijn wij in het algemeen zeer tevreden over de betrokkenheid van de ouders bij de school op dit punt. De school en de gemeente letten erop dat u zich houdt aan de regels van de leerplicht. Daarvoor is bij de gemeente een leerplichtambtenaar aangesteld. Soms mag de directeur geen toestemming geven voor afwezigheid van uw kind. De directeur zal u in voorkomende gevallen doorverwijzen naar deze leerplichtambtenaar. Wanneer u extra vakantiedagen voor uw kinderen wenst, dient u daarvoor een aanvraag met redenen omkleed 4 weken van te voren schriftelijk in te dienen bij de directie van de school. Hierbij is een verklaring van de werkgever noodzakelijk. Deze aanvraag wordt door de directeur beoordeeld 32


en zo nodig wordt nader overleg gepleegd met de leerplichtambtenaar van de gemeente Kampen. U krijgt zo spoedig mogelijk bericht of de aanvraag wordt goedgekeurd. Wordt uw aanvraag afgewezen, dan mag worden aangenomen dat u zich houdt aan de regels van de leerplichtwet, waarbij controle op naleving van de wet niet wordt uitgesloten. In de leerplichtwet is geregeld dat alle leerlingen die op school staan ingeschreven (dus ook de 4-jarigen) verplicht zijn de school te bezoeken. Deze leerlingen vallen dus ook onder de reguliere verlofregeling. De leerplichtambtenaar wordt ingeschakeld bij ongeoorloofd schoolverzuim of bij situaties die zouden kunnen leiden tot schoolverzuim of schooluitval. Wanneer u hierover vragen hebt, mag u altijd de leerplichtambtenaar bellen. U kunt dan het algemeen nummer van de gemeente Kampen bellen (tel:3392999) en vragen naar de leerplichtambtenaar. N.B. Veelvuldig te laat komen wordt door de school geregistreerd als ongeoorloofd verzuim. Bij ernstige vormen kan de leerplichtambtenaar worden ingeschakeld. Wij vragen uw begrip voor bovenstaande regeling.

Wij houden ons aan de regels die de leerplichtwet voorschrijft.

12.3 Schorsing en verwijderen van leerlingen De schoolvereniging Iris heeft een eigen schorsings- en verwijderingsbeleid opgesteld. Wanneer dit noodzakelijk is, raadplegen we dit protocol. 12.4 Schoolverzekering Veel ouders hebben zich verzekerd voor diverse risico’s die zij en hun kinderen lopen. Op school worden verschillende activiteiten ondernomen die op hun beurt risico’s met zich meebrengen. Om bepaalde schades te kunnen vergoeden heeft het bestuur de volgende verzekeringen voor de scholen afgesloten: - een schoolongevallenverzekering; - een aansprakelijkheidsverzekering; - een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering; Informatie over de dekking van deze verzekeringen en de schademelding vindt u op de website: www.iriskampen.nl. 12.5 Ongewenst intiem …. praat erover De school moet een veilige plek zijn voor allen die er spelen, leren en werken. Ongewenste intimiteiten kunnen de veiligheid verstoren en veel problemen veroorzaken voor alle betrokkenen. Binnen onze school kunt u terecht bij de interne contactpersoon. Bij ons zijn dat mevrouw Wiepie Bonsink telefoon: 3311436 of mevrouw Guusta Moolenaar, telefoon:3327364. Zeker wanneer het gaat om machtsmisbruik is het van belang met één van de contactpersonen hierover te praten. Wij spreken van machtsmisbruik wanneer het gaat over zaken als (seksuele) intimidatie, pesten, mishandeling, discriminatie, onheuse bejegening, fysiek geweld of inbreuk op de privacy. In het overleg met de interne contactpersoon wordt bekeken wat er gedaan moet worden of wie er moet worden ingeschakeld om tot de best mogelijke oplossing te komen. Vooral als er sprake is van seksuele intimidatie, kan het wenselijk zijn contact op te nemen met de externe vertrouwenspersoon, de heer Henk Grit. Schoolgids ‘De Morgenster’

33

Let op! Schade aan materiële zaken zoals brillen, kleding, vervoermiddelen etc. is niet meeverzekerd Let op! Ouders zijn aansprakelijk voor schade veroorzaakt door hun kinderen. U kunt hierbij denken aan een kind dat een ander kind laat struikelen of een bal die door de schoolruit wordt geschoten. Voor dit soort risico’s dient u zelf een particuliere aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten!

Bereikbaarheid vertrouwenspersoon: Naam: Henk Grit: 038-4256615 (kantoor)

Landelijk Centraal Meldpunt Vertrouwensinspecteur 0900 – 1113111 (24 uur p/d)

34

Voor de contactpersonen in de basisschool is hij aanspreekpunt, en om te overleggen hoe een eventuele klacht behandeld moet worden. Ook denkt hij mee over de voorlichting over het werk van contactpersonen op de scholen. Voor u hoopt hij er te zijn om u te helpen de juiste weg te vinden als er zich een probleem voordoet. Hij zorgt voor de eerste opvang en begeleiding van degene die met seksuele intimidatie is geconfronteerd, geeft informatie en advies en zoekt samen met u naar oplossingen. Indien gewenst verwijst de vertrouwenspersoon u door naar de door het schoolbestuur ingestelde klachtencommissie, die de klachtenprocedure in werking zet. Het spreekt vanzelf dat de vertrouwenspersoon, verplicht is tot geheimhouding van alle zaken die hem in deze hoedanigheid worden toevertrouwd. Gedragscode: Voor alle bij de school betrokkenen heeft het schoolbestuur een ‘gedragscode’ geformuleerd. Respect, veiligheid en geborgenheid zijn de uitgangspunten. De gedragscode ligt op school ter inzage. 12.6 De klachtenregeling Ons bestuur heeft een landelijk model klachtenregeling ondertekend. Deze regeling ligt ter inzage op school. Als u klachten heeft over het onderwijs of over de gang van zaken op school, kunt u een afspraak maken, samengevat: 1. Altijd eerst overleg met de groepsleerkracht; 2. Vervolgens bij onvoldoende resultaat overleg met de directeur; 3. Bij onvoldoende resultaat overleg met de interne contactpersoon; 4. Bij onvoldoende resultaat inschakeling van de bovenschoolse directie of de externe vertrouwenspersoon; 5. Bij onvoldoende resultaat indiening van de klacht bij de onafhankelijke klachtencommissie. Overal waar gewerkt wordt zijn wel eens misverstanden, of worden er af en toe fouten gemaakt. Bespreekt u deze eerst met de leerkracht van uw kind. Ons streven is dat elke leerkracht u en/of uw kind altijd serieus neemt en goed naar u en/of uw kind luistert en samen met u en/of uw kind naar de best mogelijke oplossing zoekt. Mocht u het gevoel krijgen dat u niet serieus genomen wordt of dat er niet goed naar u wordt geluisterd, dan kunt u de zaak bespreken met de bovenschoolse directie of de externe vertrouwenspersoon. Deze laatste is door het bestuur aangesteld om er zorg voor te dragen dat klachten van kinderen of ouders altijd serieus worden genomen en op een passende manier worden afgehandeld.


Inhoud

1 Tot bloei komen 2 De school 2.1 De school in de wijk 3 Het bestuur 3.1 De identiteit 3.2 De missie van IRIS 3.3 Het schoolbestuur 3.4 Iris directeurenoverleg 4 Waar staan we voor? 5 Daar werken we voor! 5.1 Bijdetijds onderwijs 5.2 Kindvriendelijk 5.3 Veilige omgeving 5.4 Oudervriendelijk 5.5 Onderwijskundig 5.6 Werken aan kwaliteit 6 Onderwijs op De Morgenster 6.1 Adaptief onderwijs 6.2 Zelfstandig werken 6.3 Werken in een rijke leeromgeving 6.4 Samenwerkend leren 7 Wat leren de kinderen op De Morgenster? 7.1 Vijf (vak)vormingsgebieden 7.2 Lesurentabel 7.3 Werken in groep 1 en 2 7.4 Werken in groep 3 en 4 7.5 Werken in groep 5 t/m 8 7.6 Nieuwe vakken 7.7 Cultuureducatie 7.8 Techniekschool 7.9 ICT 7.10 Overzicht lesmethoden voor de verschillende groepen 8 De zorg voor de kinderen 8.1 Een ieders zorg 8.2 Volgen van de ontwikkeling van de leerlingen 8.3 Beoordeling van het werk 8.4 Leerlingen die moeite hebben met de leerstof 8.5 Leerlingen die meer leerstof aankunnen of kunnen versnellen 8.6 De plusgroep 8.7 Verlengde kleuterperiode/Doorstroming van kleuters 8.8 Zittenblijven 8.9 Naar het voortgezet onderwijs 8.10 Speciale hulpverleners voor uw kind 8.11 Het rugzakje (leerling gebonden financiering) 8.12 Gastleerling 9 Vieringen, feesten en bijzondere activiteiten 10 Personeel 10.1 Vervanging bij afwezigheid personeel 10.2 Personele mobilit 11 Ouders 11.1 Communicatie met ouders 11.2 Informatieavonden 11.3 Spreekavonden 11.4 Huisbezoek 11.5 Ouderavond 11.6 Schoolwebsite 11.7 Inschrijven van de leerlingen 11.8 Ouderbijdrage 11.9 Overblijven 11.10 Brede school 11.11 Activiteitencommissie 11.12 Medezeggenschapsraad/GMR 12 Overige informatie 12.1 Internetprotocol 12.2 Schoolverzuim 12.3 Schorsing en verwijderen van leerlingen 12.4 Schoolverzekering 12.5 Ongewenst intiem …. praat erover 12.6 De klachtenregeling Schoolgids ‘De Morgenster’

4 5 5

6 7

10

12

17

24 25 27

31

Akelei 3 8265 KA Kampen tel. 038-3316321 www.demorgenster-kampen.nl

Protestants Christelijke Basisschool De Morgenster Akelei KA Kampen. Directeur Dhr. J. Bonsink. Tel Fax

Recommend Documents