persoonlijk tekst Daniëlle Ponjé foto’s Jouk Oosterhof
Ankie:
Renee
Ciska
Ankie
‘Mijn moeder denkt nog steeds dat mijn zussen me het hebben aangepraat’
Wie: Ciska (31), Renee (26) en Ankie (23) Pieterson Werk: dierenasielmedewerkster / kinderleidster / student dramatherapie Aantal relaties: twee, nu single / één, nu relatie met trouwplannen / nul
De een weet het al sinds haar twaalfde, de ander ontdekte het pas toen ze verliefd werd op de kleuterjuf van haar dochter. En ben je eenmaal uit de kast, dan kun je alsnog opgesloten worden door je vader, ontkend door je moeder of niet voor lesbisch worden aangezien. Tien stoere verhalen.
Ciska T-shirt (Michael Stars), vest (Sisley), jeans (Blue Blood), sneakers (Adidas) Ankie T-shirt (Bristol), jeans (Sisley), schoenen (Fratelli Rossetti), gleufhoed (Pepe Jeans) Renee T-shirt (Michael Stars), denim jurk (Drykorn), vintage riem (Zipper), pumps (River Island)
16•VIVA
Ciska: “Ik was van kleins af aan al een beetje verliefd op mijn vriendinnetjes, dus ging ik ervan uit dat alle vrouwen die gevoelens naar elkaar koesterden. Heel naïef. Op mijn 23e kwam ik er dus pas achter dat ik lesbisch ben. Op MSN zei ik tegen Renee dat ik haar iets moest vertellen. Toen bleek dat we allebei aan elkaar wilden vertellen dat we lesbisch zijn.” Renee: “Ik was toen achttien. Ik vond vrouwen altijd al interessanter dan mannen. Ik wilde het zeggen tegen onze ouders, die gescheiden zijn. Ciska vroeg of ik het van haar dan ook meteen wilde vertellen. Toen ik in de trein mijn vader aan de telefoon had, heb ik het hem gezegd. Hij reageerde goed, maar zei dat hij wel even aan de gedachte moest wennen. Mijn moeder ging er, ook na mijn eerste relatie met een vrouw, nog steeds van uit dat ik wel zou bijdraaien. Ze heeft lang gedacht dat ik met een man en kinderen oud zou worden. Nu mijn bruiloft gepland staat, is ze bijgetrokken. Van Ciska had ze het daarentegen wel verwacht.” Ankie: “Mijn moeder denkt nog steeds dat mijn lesbisch-zijn door mijn zussen is aangepraat. Ik ben alleen nog nooit verliefd geweest op een man, en wel op vrouwen, dus ik weet het zeker. Ik ging, nadat Renee uit de kast was, vaak met haar stappen in homokroegen. Er was een meisje dat ik in de gaten hield, maar pas na een tijdje besefte ik dat ik haar erg leuk vond. Toen was ik achttien. Nu, vijf jaar later, gelooft mijn moeder het nog steeds niet.” Ciska: “Onze vierde zus, die hetero is, reageerde verbaasd, maar vindt het hartstikke leuk. Wij drieën hebben wel steun aan elkaar, maar praten niet meer dan gemiddeld over de liefde. Het is handig dat je altijd iemand hebt om mee te slepen naar een homofeestje.”
persoonlijk
‘Zelfs achter de bar in een homotent dachten ze dat ik hetero was’
met me was. Toen heb ik verteld dat ik verliefd was op een vrouw. Mijn vader vond het wel best, mijn moeder moest iets meer wennen. Ik voelde me niet geremd of bezwaard om het hen te vertellen. Het nest waar ik uit kom, is totaal niet conservatief. Ik kan me wel voorstellen dat mijn ouders dachten dat het misschien een fase was, maar toen mijn relatie destijds standhield – en mijn huidige relatie ook al zo lang voortduurt – denk ik dat het ze heeft overtuigd. Dat mijn vader bekend is, heeft voor mij geen nadelige gevolgen gehad. Mijn vader vindt me moedig vanwege mijn openheid, omdat de reacties nog weleens zouden kunnen variëren. Ik verstop mijn geaardheid niet. Ik neem bijvoorbeeld op feestjes graag mijn geliefde mee. Ik ben trots op ons en wil graag samen stralen. In mijn vorige theatershow ‘Anne’ heb ik aandacht besteed aan de liefde voor een vrouw. En in mijn huidige show ‘Wilde lucht’, waar ik dit najaar ook mee op de planken sta, zing ik voor het eerst een zelfgeschreven liefdesliedje: voor ‘haar’ en ‘zij’. Daar waren wat ballen voor nodig, maar ik ben blij dat ik het heb doorgezet, het is immers mijn werkelijkheid en een grote inspiratiebron.”
18•VIVA
‘Ik neem op feestjes graag mijn geliefde mee. Ik ben trots op ons’
Wie: Desiree (25) Werk: project buyer en studeert marketing Aantal relaties: drie, nu één jaar een relatie
T-shirt (Michael Stars), vest (H&M), denim broek (Mango), pumps (River Island)
“Op mijn 21e werd ik voor het eerst verliefd op een vrouw. Ik had nooit verwacht dat ik voor een vrouw hetzelfde kon voelen als ik ooit voor een man had gevoeld. Natuurlijk had ik van die jeugdverliefdheden op juffrouwen en als ik met vriendinnen besprak of we durfden te zoenen met een meisje, zei ik dat ik wel zou kunnen. Toen ik die eerste verliefde gevoelens voor een vrouw had, wilde ik graag ontdekken wat die chemie was. Het was aanlokkelijk, spannend. Thuis kon ik mijn geglunder niet verbergen, dus mijn ouders vroegen al snel wat er toch
T-shirt (Vero Moda), vintage jasje (Laura Dols), denim rok (WE), riem (Rules by Mary), hoedje (Eudia), pumps (River Island)
Wie: Anne van Veen (28) Werk: kleinkunstenaar, treedt daarmee in de voetsporen van haar vader: cabaretier, zanger en acteur Herman van Veen Aantal relaties: 2 met vrouwen (en 2 met mannen), nu 4,5 jaar bezet
“Op mijn zestiende zoende ik voor het eerst met een vrouw. Door die zoen kreeg ik de ziekte van pfeiffer. Toen ze op ziekenbezoek kwam, wist thuis niemand dat er iets tussen ons was. Ik wilde het in het begin geheimhouden, omdat ik een bepaalde gêne had en ik was bang voor de reacties. Ik was er gewoon nog niet klaar voor. Omdat ik altijd alles met mijn moeder deel, vertelde ik haar een paar weken later huilend – zo spannend vond ik het – dat ik met een meisje had gezoend. Op mijn zeventiende zei ik tegen mijn moeder dat ik dacht dat ik biseksueel was. Ze gaf toen aan dat het niet uitmaakte of ik met een man of vrouw thuiskwam. Een jaar later nam ik voor het eerst een vrouw mee naar huis en toen was het duidelijk. Toen mijn broer hoorde dat ik een vriendin had en lesbisch was, belde hij me op. ‘Als ze ooit lelijk doen tegen je, dan kom ik eraan,’ zei hij. Dat gaf een fijn gevoel, maar gelukkig is het nooit nodig geweest. Mijn ouders hadden in eerste instantie niet verwacht dat ik lesbisch zou zijn, maar ze hebben er helemaal geen problemen mee. Ze waren wel bang dat mijn geaardheid mijn leven niet makkelijker zou maken vanwege bijvoorbeeld nare reacties. Ik begreep haar zorgen wel: alle ouders willen toch dat hun kind gelukkig wordt. Eigenlijk had niemand in mijn familie of vriendenkring van mij verwacht dat ik op vrouwen zou vallen. Vier jaar geleden ben ik als bijbaan achter de bar in een homokroeg gaan werken. Zelfs daar hebben sommigen lang gedacht dat ik hetero was, best grappig. Kennelijk zorgen mijn lange nagels, lange haren en pumps voor verwarring.”
VIVA•19
persoonlijk
Wie: Raffaëla Paton (28) Werk: zangeres, was deelnemer aan ‘The voice of Holland’ en won ‘Idols’ in 2005 Aantal relaties: twee met een vrouw, raakte ten tijde van ‘Idols’ zwanger van haar toenmalige vriend
20•VIVA
“Ter gelegenheid van de Eurogames – een homoseksueel, biseksueel en transgender sport- en cultuurevenement – heb ik de single ‘Show your colour’ gemaakt. Naar aanleiding daarvan kwam de vraag waarom ik me met dit evenement verbonden voelde. Toen heb ik verteld dat ik biseksueel ben. Mijn vrienden wisten het al en het gaf een goed gevoel om er gewoon open over te zijn. Op de middelbare school vermoedde ik dat ik lesbisch was. Ik vond mannen wel knap, maar dacht dat vrouwen meer mijn ding waren. Op mijn negentiende kreeg ik een vriendje. Ik had nooit verwacht
Jumpsuit (Saint Tropez), denim jasje (Paige Premium Denim), pumps (River Island), ring (Zsiska)
‘Je kunt aan me zien dat ik lesbisch ben’
“Ik zat op MSN met een vriendin en kon het niet langer voor me houden. Ik was zestien en wist sinds mijn twaalfde dat ik lesbisch was. Ik was een aantal keer verliefd geweest op meisjes. Een tijdje daarna heb ik het ook thuis verteld. Eerst aan mijn zus. Die was in het begin even in shock. Een van de eerste dingen die ze zei was: ‘Maar nu kan ik geen tante worden.’ Ze had even tijd nodig om het te laten bezinken, maar vond het diezelfde dag nog leuk. Mijn zus gaf mijn ouders steeds meer hints, omdat ze vond dat ik het moest vertellen en zelf kon ze het ook niet langer voor zich houden. Uiteindelijk zei ze tijdens het eten: ‘Patty moet jullie iets zeggen.’ Toen was het hoge woord eruit. Mijn ouders’ reactie was dat ze het eigenlijk al hadden zien aankomen. En iedereen die ik het vertelde, zei dat het achteraf gezien wel logisch was. Dat snap ik ook, want je kunt zien aan hoe ik me kleed en me gedraag dat ik lesbisch ben. Bij mijn voetbalteam was ik wel even bang om te vertellen over mijn lesbische gevoelens. Niet zozeer voor de mannen waarbij ik speelde, maar er zat ook een meisje in het team en met haar douchte ik wekelijks. Gelukkig reageerde ze goed. Toch is dat niet vanzelfsprekend. Ik kom van het platteland en daar is homoseksualiteit wat ongewoner. Er zijn momenten geweest dat ik werd nageschreeuwd omdat ik hand in hand liep met mijn vriendin. Een keer ben ik zelfs op mijn bek geslagen, omdat ik voor mijn vriendin opkwam. Natuurlijk maakt dat me kwaad, maar ik heb me ingehouden. Ik kan wel tegen een stootje. Tja, ik ga mezelf niet wegcijferen. Daar word ik alleen maar ongelukkig van.”
T-shirt (Part Two), overhemd (WE), boyfriend jeans (Levi Strauss & Co), sneakers (New Yorker), koptelefoon (Coloud), horloge (Seiko)
Wie: Patty Hendriks (21) Werk: spw’er en beveiliger Aantal relaties: twee, bezet sinds drie maanden
dat ik iets voor een man kon voelen. Sindsdien ben ik erachter dat ik biseksueel ben. Ik heb daar nooit mee geworsteld. Ik heb twee serieuze relaties gehad met vrouwen. De eerste was vóór de relatie met mijn ex-vriend en vader van onze dochter – die overigens op de hoogte was van mijn biseksualiteit. Die verhouding was geheim omdat haar omgeving het misschien niet zou accepteren. Ik heb zelf nooit een coming out hoeven maken ten opzichte van mijn vrienden. Ze zijn erg open minded en verwachtten het op de een of andere reden bij mij. Ik heb het mijn moeder nooit officieel verteld, ze is streng gelovig en ik heb het contact met haar verbroken omdat ze het geloof boven mij verkoos. Als ze het heeft geaccepteerd, is dat fijn, maar het maakt me niet uit. Ik ben wie ik ben. Mijn vader heb ik het een aantal jaar geleden verteld, mijn ouders zijn gescheiden. Hij is niet gelovig. Zijn eerste reactie was: ‘Waarom moet dat nou?’ maar verder is hij er relaxed in. Met vrouwen heb je een makkelijkere verstandhouding. Zij begrijpen het als je een keer niet lekker bent omdat je ongesteld bent. Sex met vrouwen is ook anders, veel zachter. Daarom zwicht ik sneller voor vrouwen.”
‘Ik had nooit verwacht dat ik iets voor een man kon voelen’
VIVA•21
persoonlijk
Wie: Ikram Daraaoui (28) Werk: projectmanager bij Stichting Secret Garden, een organisatie die opkomt voor homoseksuelen met een islamitische achtergrond Aantal relaties: vier, nu single
22•VIVA
T-shirt (Esprit), denim jumpsuit (Levi Strauss & Co), sneakers (Adidas), ringen (Accessorize)
T-shirt (H&M), jasje (Wow to Go), boyfriend jeans (New Yorker), vintage pumps (Laura Dols)
‘Het liep zo uit de hand dat mijn vader me bijna vermoordde’
“Ik was dertien en woonde nog in Marokko, toen ik tijdens de lunch vertelde dat ik verliefd was op een vriendinnetje. Er viel een stilte. Ons gezin was voor Marokkaanse begrippen erg modern. Hun reactie was zo tegenstrijdig met mijn moderne opvoeding dat ik mijn vrijdenkende ouders niet meer herkende. Na mijn school ben ik in Frankrijk biologie gaan studeren: het was goed als ik er even uit was. Ik sloot me aan als activist bij een homoorganisatie en was vaak in homotentjes te vinden. Mijn familie in Parijs lichtte mijn vader in en na mijn afstuderen is mijn vader me komen halen. Terug in Marokko heeft hij me opgesloten in mijn kamer. Ik kreeg de tijd om na te denken over mijn gedrag. Hij vond dat ik misbruik had gemaakt van de vrijheid die hij me had gegeven en dat ik de toekomst van de familie verpestte. Tot twee keer toe liep het zo uit de hand dat hij me bijna vermoordde. Mijn familie wist al die tijd dat ik in mijn kamer zat. Ik heb er zes maanden vastgezeten. Toen opende mijn moeder de kamer en gaf me mijn paspoort, geld en een ticket naar Nederland. Ik was 22. Nederland stond bekend als land van de tolerantie en mijn zus was hier al naartoe verhuisd. Mijn vader weet niet dat ik met mijn moeders hulp ben gevlucht en ontdekte via via dat ik in Nederland woon. Drie jaar geleden lag mijn huis totaal overhoop. Mijn buurman had een dadersignalement opgegeven: mijn broer. Dat hij zijn dreigementen zou uitvoeren, had ik niet verwacht. Hij en mijn vader vinden dat ik moet boeten voor de schade die ik de familie heb toegebracht. Tegen mijn moeder hebben ze gezegd dat ze pas rusten als ik dood ben. Ik ben denk ik wel twintig keer verhuisd. Ik kon lange tijd niet functioneren. Nu berust ik in de dreigementen en ben ik klaar om de confrontatie aan te gaan. Ik hou van het leven en zal ervoor vechten, maar ik heb in ieder geval iets bereikt: ik kom op voor de religieuze homoseksueel.”
Wie: Rianne Witte (39) Werk: schrijfster en heeft een hulpverleningspraktijk voor homo- en transseksuelen Aantal relaties: leidde tot haar 32e een heteroleven, inclusief man en twee kinderen. Nu is ze twee jaar getrouwd met een vrouw en proberen ze een kindje te krijgen “Ik dacht dat ik gelukkig was in mijn relatie. Maar toen de kleuterjuf van mijn dochter stopte met haar baan, was ik intens verdrietig. Ik dacht dat ik zo reageerde voor mijn dochter, maar toen het na het weekend nog niet voorbij was, ontdekte ik dat ik verliefd op haar was. Ik had vrouwen altijd wel fascinerend gevonden, maar zolang je niet benoemt wat je voelt, heb je niet door wat er speelt. Toen ik ging dineren met mijn man om ons 12,5-jarig huwelijk te vieren, heb ik het hem verteld. Hij was in shock, en na wat gepraat besloten we de relatie voort te zetten – ook vanwege de kinderen. Een jaar later zijn we officieel gescheiden. Mijn huidige vrouw heb ik ontmoet tijdens een weekend van Orpheus, een vereniging voor mensen met homoseksuele gevoelens binnen heteroseksuele relaties. Met haar ben ik echt gelukkig en blij. Mijn kinderen begrepen destijds amper wat scheiden betekende, laat staan wat lesbisch is. Mijn inmiddels twaalfjarige dochter vindt het nu prima, maar ze vertelt het niet op school. Dat vind ik niet erg: het is haar verwerkingsproces. Momenteel ondernemen mijn vrouw en ik stappen om samen een kindje te krijgen. Dat gaat zij dragen. Ik heb er al twee gebaard, zij wil het ook graag een keer meemaken. Wat dat betreft verkeren we in een luxepositie. Ik heb jarenlang in de ICT gewerkt, maar altijd de droom gehad om de jongst debuterende schrijfster ooit te worden. Toen ik mijn lesbische gevoelens ontdekte, kwam mijn creativiteit vrij. Inmiddels zijn er twee boeken uit. Met mijn boeken laat ik mezelf zien en dat is wederom een coming out.”
‘Mijn man was in shock, maar we besloten door te zetten’
VIVA•23
persoonlijk
“Eigenlijk heb ik nooit getwijfeld aan mijn geaardheid. Van kleins af aan vind ik meisjes leuker dan jongens. De jongens waren gewoon vriendjes, maar de meisjes vond ik leuk én mooi. Al zei ik dat op jonge leeftijd tegen niemand. Op sexueel gebied was ik er ook vroeg bij. In de brugklas klooide ik al wat met vrouwen, lichamelijk zeg maar. Toen ik op het Waterpopfestival met meerdere meiden had gezoend, en mijn vader op de terugweg vroeg naar mijn belevenissen met jongens, vond ik het tijd voor mijn coming out. Ik heb niet verteld over mijn zoenpartijen, maar zei iets als: ‘Pa, ik ben meer van de meisjes.’ Hij was even stil, repte vervolgens iets over de Bijbel en het verhaal van Adam en Eva. Toen ik hem erop wees dat we niet eens christelijk zijn, wist hij dat het vaststond. Thuis lichtte ik ook mijn moeder in. Zij had zoiets van: ‘What’s new?’ Samen met mijn ouders heb ik erom gelachen. Op mijn dorpse middelbare school verliep de acceptatie van mijn lesbisch zijn minder makkelijk. Ik ben altijd een outsider geweest. Rockmuziek en shirts met creepy bandlogo’s erop zorgden ervoor bij dat ik een makkelijk doelwit was. En mijn lesbisch zijn, droeg bij aan nog meer pesten: ik werd regelmatig in elkaar gemept. Uiteraard vechtte ik terug. Ik wilde me nog meer afzetten van de rest. Dat het niet algemeen geaccepteerd is, merk ik als ik hand in hand met een vriendin over straat loop. Het is wel eens voorgekomen dat er een roggel voor mijn voeten wordt gelegd of ijsklontjes over me heen zijn gegooid. Ik heb er schijt aan. In mijn werkveld voel ik me thuis. Ik weet niet of er meer lesbiennes in de rockwereld rondlopen dan in een andere sector, maar ik haal er in ieder geval geen voordeel uit: ik heb nog nooit een muzikantenvriendinnetje gehad. En groupies vind ik te simpel, dat hoeft voor mij niet.” ● T-shirt (H&M), denim jack met buttons (Levi Strauss & Co), skinny jeans (Blend), vintage vlinderdas (Laura Dols), gleufhoed (DC via Cream PR), sneakers (Converse)
24•VIVA
‘Ik zei: ‘Pa, ik ben meer van de meisjes.’ Hij begon over Adam en Eva’
STYLING: MERIAM LIMON @ANGELIQUE HOORN MANAGEMENT, NAOMI VAN DER VEER (ASS), VISAGIE: MYLENE JANSSEN @ANGELIQUE HOORN MANAGEMENT
Wie: Elle Bandita (25) Werk: rockzangeres Aantal relaties: twee, nu single
