PERSDOSSIER: NGO’s VRAGEN DEUTSCHE BANK NIET IN ONVERANTWOORDE MIJNBOUWPROJECTEN TE INVESTEREN TIJDENS HUN JAARLIJKSE SHAREHOLDERSBIJEENKOMST
Cajamarca Peru, Protest tegen de Newmont Mining Corporation, Lien Merre
Inleiding: Financiële steun van Deutsche Bank aan Newmont Mining Corporation, eigenaar van mijnbouwproject CONGA, Peru De Yanacocha mijn in de regio Cajamarca, Noord-Peru, is de tweede grootste goudader ter wereld. De mijn is voor 51% eigendom van het Amerikaanse Newmont Mining Corporation. Sinds de start van de exploitaties in 1993 werd reeds 700 ton goud ontgonnen. Het nieuwe CONGAproject van Newmont Mining Corporation betreft een uitbreiding van de huidige Yanacochamijn, een project dat minstens 19 jaar zal gaan duren. Deze mijnbouwactiviteiten veroorzaken grote schade aan gemeenschappen en ecosystemen. Goudextractie gebeurt door middel van het gebruik van toxische chemicaliën zoals cyanide en kwik. Tijdens het ontginningsproces komen een heel aantal zware metalen zoals lood, arseen, koper,.. aan de oppervlakte. Deze komen vervolgens in het ecosysteem terecht en veroorzaken onder andere zure drainage. Deutsche Bank is één van de belangrijkste stakeholders van Newmont Mining Corporation. CATAPA, FAIRFIN, Urgewald en Facing Finance zakken 23 mei af naar Frankfurt om te speechen tijdens de jaarlijkse shareholdersmeeting van Deutsche Bank. 2000 shareholders zijn hierop uitgenodigd. Tijdens deze speech wordt Deutsche bank gevraagd niet meer in onverantwoorde mijnbouwbedrijven als Newmont Mining Corporation te investeren. Deutsche bank claimt namelijk in tal van speechen, quotes, statements, rapporten en berichten op hun website niet in onverantwoorde projecten te investeren. Niets is echter minder waar.
1
Onverantwoorde mijnbouwprojecten: Yanacocha en Conga Het Conga-project is eigendom van Minera Yanacocha S.R.L. Yanacocha is op haar beurt in handen van het Amerikaanse bedrijf Newmont Mining Corporation (51,35% van het kapitaal), het Peruaanse Compañía de Minas Buenaventura (43,65%) en de International Finance Corporation (5%), een onderdeel van de Wereldbank-groep. Deutsche Bank is financieel betrokken in Newmont Mining Corporation. Zij investeerden reeds 407 miljoen euro in Newmont Mining Corporation, wat gelijk staat aan 2,15 % van het totale budget van Newmont Mining Corporation. In mei 2011 werd Newmont Mining Corporation voor 1.8 miljard euro financieel veilig gesteld door een syndicaat van 13 banken. Deutsche Bank was daar één van. Ze participeerden ook als book runner voor Newmont Mining Corporation door de investering van 72.4 miljoen euro door Deutsche Bank Securities Corp Germany Group. Het project bestaat uit de exploitatie van Perol en Chailhuagón, twee minerale afzettingen ten oosten van de huidige Yanacocha-mijn die goud, zilver en koper bevatten. De ertsen zullen worden ontgonnen door middel van grootschalige openpit mijnbouw. Volgens de planning van Yanacocha zou het Conga-project in productie moeten gaan eind 2014 of begin 2015. De Conga-mijn zal bestaan uit twee gigantische groeves van bijna 2 km breed en 1 km diep. Daarnaast komen er twee storten voor afvalgesteente van respectievelijk 289 en 160 hectaren groot. Tailings, het giftige restproduct van het ontginningsproces, zullen tientallen meters hoog worden opgestapeld op een terrein van 700 ha. De problemen rond CONGA worden hieronder in 4 delen opgedeeld: Bedreiging lokale bevolking Het gebied van Conga bevindt zich ongeveer 73 kilometer ten noordoosten van de stad Cajamarca, in de districten Sorochuco en Huasmín in de provincie Celendín en in het district La Encañada in de provincie Cajamarca. Het is ongeveer 2000 hectaren groot en ligt tussen 3700 en 4262 meter hoog, in een zone in een kwetsbaar ecosysteem gekenmerkt door draslanden, bergmeren en bijna 700 bronnen. In de invloedssfeer van het project liggen 32 boerengemeenschappen. Tien ervan bevinden zich in het gebied waar de projectinfrastructuur komt en zullen dus onleefbaar worden en verdwijnen. Bijkomend wordt ook de rest van de districten Sorochuco, La Encañada en Huasmin tot de invloedssfeer gerekend. Als alle gemeenschappen van die districten worden meegerekend, moet het aantal potentieel getroffen gemeenschappen worden opgetrokken tot 250. Conga is onderdeel van de ontwikkeling van een groter mijnbouwdistrict, dat verschillende andere koper- en goudafzettingen omvat die Yanacocha in concessie heeft. Vandaag al telt het Yanacochacomplex vijf groeves (San José, La Quinua, Cerro Yanacocha, Carachugo en Maqui Maqui). Met het Conga-project komen hier twee groeves bij. Maar Conga is slechts een begin. Twee andere zones, La Carpa en Amaro, worden op hun beurt beschouwd als toekomstig uitbreidingsgebied voor Conga. Bovendien staan in hetzelfde gebied verschillende projecten van andere bedrijven in de steigers, zoals El Galeno (China Minmetals Corporation), Michiquillay (Anglo American Exploration Peru S.A.), La Zanja (Compañía de Minas Buenaventura), Cerro Corona (Gold Fields), Tantahuatay (Compañía de Minas Buenaventura, Southern Perú Copper Corporation). Watervervuiling De mijnbouwactiviteiten van Newmont Mining Corporation vernietigen de waterbronnen van lokale gemeenschappen. Goudmijnbouw gaat gepaard met een enorme hoeveelheid waterverbruik, voor 1 gram
2
goud kan tot 10.000 liter zoet water nodig zijn. Bovendien wordt het water vervuild met chemicaliën en zware metalen door het ontginningsproces. De Yanacochamijn gebruikte reeds de hele waterreserve uit het gelijknamige meer. Met de uitbreiding van het CONGAproject, dreigen nog minstens 4 meren te verdwijnen. Meer dan 74.000 lokale mensen en de 24.000 inwoners van de stad Cajamarca worden hierdoor bedreigd daar ze afhankelijk zijn van de deze watervoorraden voor hun koken, wassen, vee, gewassen,.. Deze uitbreiding zou een complete uitdroging van het gebied kunnen betekenen. Het mijnbedrijf beloofde waterreservoirs in de plaats te bouwen om dit verlies voor de lokale bevolking op te vangen. De bedrijven beloofden dit echter ook toen de Yanacocha mijn werd aangelegd, waarbij eveneens enkele meren droog vielen. Het enige reservoir dat destijds gebouwd is, is nooit helemaal gevuld geweest en staat inmiddels al enkele jaren droog. De CONGAmijn bevindt zich naast de bron van de hoofdrivieren van de regio, die dus rechtstreeks bedreigd wordt door de hoogtoxische en vervuilende mijnbouwactiviteiten. Deze rivieren monden uiteindelijk uit in de Stille Oceaan, en verhoogde concentraties van zware metalen en kwik zullen terug te vinden zijn in de vispopulatie, en in de voedselketen terecht komen. Verlies van landbouwgrond Het Congaproject houdt in dat meer dan 1.085.000.000 ton erts zal verplaats worden: deze zal meer dan 3,1 milliard ton koper bevatten, 328 ton goud en 504 miljard ton toxisch afval. Kort gezegd: 8% bruikbare metalen, 92% toxisch afval, of 0,72 gram goud per ton erts. De Yanacochamijn heeft reeds meer dan 20.000 hectare landbouwgrond aangetast. Conga zal nog eens 18.000ha aantasten. Als we ook de omliggende projecten mee in rekening brengen, zullen de komende jaren meer dan 150.000 hectare land vernietigd worden. Dit resulteert in een groot verlies van landbouwgronden, wat de plaatselijke boerenbevolking dwingt uit te wijken Sociale protesten en onderdrukking In februari 2012 namen meer dan 100.000 mensen deel aan de mars voor water van Lima naar Cajamarca. Deze nationale actie tegen CONGA had een zodanige impact dat Mining Corporation besliste het project op “hold” te zetten. De Peruaanse regering zag op deze manier een groot aantal staatsinkomsten verdwijnen. Het antwoord van de regering op de protestmars was duidelijk: criminalisering en repressie. Mensen werden achtervolgd, bedreigd, bespioneerd en gemarteld. Afgelopen zomer werden 5 lokale boeren gedood door agressieve militaire groepen, ingehuurd door mijnbouwbedrijven. Lokale waarnemers berichten bovendien dat de exploraties, die officieel op 'hold' staan, gewoon verder gaan, weliswaar onder een meer verborgen vorm. Door de stijgende goudprijs, stijgen de winstmarges van het bedrijf exponentieel. De productiekost blijft echter nagenoeg een constante. 98,3 procent van de winst gaat naar het buitenland, in Peru blijft maar 1,7 procent achter. Dit geld gaat grotendeels naar de regering. Dit is één van de redenen waarom de Peruaanse regering samen met Colombia het vrijhandelsakkoord met Europa ondertekende. Dit zal dit jaar van kracht zijn. Het maakt investeren in Peru nog gunstiger voor buitenlandse bedrijven. Verbod gebruik van Cyanide De impact van open pit mijnbouwprojecten als CONGA, is zo intensief dat dit mijnbouwtype zelfs verboden werd door de nationale wet van Costa Rica in 2010. Hoewel de wet alleen nieuwe open pit mijnen verbied, niet mijnen die al in operatie zijn, maakt het land zich ook zorgen over de impact van reeds bestaande grootschalige mijnen. In 2010 werd de Las Crucitas mijn van het Canadese bedrijf Infinito
3
Gold gesloten, als gevolg van een twee jaar durend protest van de bevolking. De mijn werd op bevel van de rechtbank gesloten, op grond van de milieuproblemen die met grootschalige mijnbouw gepaard gaan. De Bellavista mijn van het Canadese bedrijf B2 Gold werd in 2007 gesloten als gevolg van een aardverschuiving die grootschalige vervuiling tot gevolg had. Toen B2 Gold in 2011 de mijn verder wilde exploiteren, werd door de overheid besloten dat vanwege de grootschalige vervuiling die de Bellavista mijn zal opleveren, deze niet heropend mag worden. Dit toont dat Costa Rica de impact van grootschalige mijnbouw serieus neemt: hoewel volgens de wet Las Crucitas en Bellavista mijn open zouden kunnen blijven, is besloten ze te sluiten of dicht te houden wegens de milieu-impact. Ook het Europese Parlement aanvaardde op 5 mei 2010 een resolutie over het verbod op het gebruik van cyanide in grootschalige mijnbouw. De Europese Commissie raadt aan geen steun meer te verlenen aan projecten die cyanide gebruiken binnen én buiten de EU. Het CONGAproject van Newmont Mining Corporation is echter zo’n project, en wordt mede mogelijk gemaakt dank zij de steun van de Deutsche Bank. CATAPA, FAIRFIN, URGEWALD, FACING FINANCE speechen op de jaarlijkse bijeenkomst van Deutsche Bank CATAPA, FAIRFIN, Urgewald en Facing Finance zakken 23 mei af naar Frankfurt om te speechen tijdens de jaarlijkse shareholdersmeeting van Deutsche Bank. 2000 shareholders zijn hierop uitgenodigd. Tijdens deze speech wordt Deutsche bank gevraagd niet meer in onverantwoorde mijnbouwbedrijven als Newmont Mining Corporation te investeren. Deutsche bank claimt namelijk in tal van speechen, quotes, statements, rapporten en berichten op hun website niet in onverantwoorde projecten te investeren. Niets is echter minder waar. CATAPA verwijst hier naar de woorden van Josef Ackermann, Chairman van de Management Board en the Group Executive Committee, die hij bracht in zijn speech in Frankfurt am Main op 20 maart 2012: “We can only remain successful in the long term if people see us as being responsible and place their trust in us. That is why social responsibility is an integral part of our work, as it benefits our company as well as society as a whole.” Ook deze quote is op hun website terug te vinden. :”We have to demonstrate that the financial sector plays a valuable role in society and that we act with integrity and responsibility in everything we do. We need to show that we are sensitive to the interests of society..“ Gezien deze beweringen, stelt CATAPA dan ook de vraag aan Deutsche bank of haar investeringen in Newmont Mining Corporation het waard zijn de reputatie van de Deutsche Bank te riskeren? CATAPA vraagt de financiële stromen naar Newmont Mining Corporation te blokkeren om hen te dwingen te opereren in overeenstemmingen met richtlijnen betreffende mensenrechten en onafhankelijke milieustandaarden. Dit ook in overeenstemming met de EC en Deutsche Banks eigen statements. CATAPA vraagt ook de realisatie van een onafhankelijke monitoring en rapportagesysteem om te verzekeren dat deze bedrijven zich houden aan sociale en ecologische verplichtingen. Geldstromen die vanuit de Europese banken vertrekken naar dit soort projecten, zelfs al zijn ze heel beperkt, zorgen voor de uiteindelijke realisatie hiervan. Een gedeelde verantwoordelijkheid onder deze financiële instellingen dus. CATAPA vraagt af te stappen van deze hoofd-in-het-zand-steken mentaliteit en roept op de financiële geldstromen naar onverantwoorde projecten te stoppen om deze bedrijven tot maatschappelijk en ecologisch verantwoord ondernemen te dwingen. Alternatieve investeringen CATAPA vraagt Deutsche bank in projecten te investeringen die een duurzaam perspectief bieden aan de lokale bevolking en de regio en dus niet in groenwaspraktijken. Enkel projecten die focussen op de
4
ontwikkeling en toepassing van recyclagebevorderende technologieën in plaats van nieuwe primaire extracties, zullen grondstoffenzekerheid opleveren. Gezien de reeds ontgonnen goudvoorraad drie keer hoger ligt dan de onontgonnen goudvoorraad, en 1 ton elektronisch afval gemiddeld honderd keer meer goud bevat dan een ton nieuw ontgonnen erts, is dit de enige optie voor de toekomst. CATAPA CATAPA vzw is een jonge beweging in België. We werken rond (anders)globalisering en duurzame ontwikkeling in Latijns-Amerika en focussen hierbij op de problematiek van grootschalige mijnbouw. CATAPA staat voor Comité Académico Técnico de Asesoramiento a Problemas Ambientales, letterlijk Technisch Academisch Comité voor Bijstand bij Milieuproblemen. Concreet ondersteunen we boerengemeenschappen in Bolivië, Peru en Guatemala die conflicten ondervinden met mijnbouwbedrijven. In België doen we aan onderzoek, sensibilisering en netwerking. CATAPA, Netwerk Bewust Verbruiken en Ecolife startten samen de GOUD:EERLIJK?campagne, een sensibiliseringscampagne over de sociale en ecologische impact van grootschalige mijnbouw.
Bronnen: www.catapa.be www.goudeerlijk.be www.londonminingnetwork.org Resolutie van het Europees Parlement van 5 mei 2010 over een algeheel verbod op het gebruik van cyanide in de mijnbouw in de Europese Unie
Rapport Profundo, sept 2012, Financing of the Conga Mining project in Peru www.ocla.org Contact Charlotte Christiaens / Ilona Hartlief / Inge Boudewijn CATAPA-GOUD:EERLIJK? Maria Hendrikaplein 5 bus 101 9000 Gent 0032/474100643
[email protected] [email protected] [email protected] 5
