Pedagogisch beleid Buitenschoolse opvang
Pedagogisch Beleidsplan Buitenschoolse opvang Kinderopvang Borne
Auteur :
S. Hogenkamp
Datum :
juni 2015
INHOUDSOPGAVE 1.
INLEIDING ................................................................................. 3
2.
VISIE ....................................................................................... 4
2.1.
Visie op kinderopvang ................................................................... 4
2.2.
Visie op opvoeden ....................................................................... 4
3.
VIER PEDAGOGISCHE DOELEN......................................................... 5
3.1.
Sociaal-emotionele veiligheid ......................................................... 5
3.2.
Sociale competentie..................................................................... 6
3.3.
Persoonlijke competentie .............................................................. 7
3.4.
Normen en waarden ..................................................................... 8
4.
WERKWIJZE BUITENSCHOOLSE OPVANG ............................................ 9
4.1.
Basisgroepen .............................................................................. 9
4.2.
Wennen in een basisgroep ............................................................. 10
4.3.
3-uursregeling ........................................................................... 10
4.4.
Achterwachtregeling ................................................................... 11
4.5.
Freak Out!! .............................................................................. 11
4.6.
BSO sport ................................................................................. 11
4.7.
Het ondersteunen van beroepskrachten door andere volwassenen............. 11
4.8.
Open Deuren Beleid .................................................................... 12
4.9.
Samenvoegen van BSO- groepen ..................................................... 12
4.10.
Het aanbieden van extra dagdelen .................................................. 13
4.11.
Wisselen van dagdelen ................................................................. 13
4.12.
Uitstapjes ................................................................................ 13
5.
EXTRA ZORG ........................................................................... 14
5.1.
Zorgkinderen ............................................................................ 14
5.2.
Zorgstructuur ............................................................................ 14
5.3.
Plaatsingsprocedure .................................................................... 15
6.
ONDERSTEUNING PEDAGOGISCH MEDEWERKERS ................................ 15
BIJLAGE 1
KENNISMAKING “EEN WARM WELKOM” ........................................... 16
BIJLAGE 2
LOCATIEREGELS BUITENSCHOOLSE OPVANG .................................... 17
BIJLAGE 3
AANTAL KINDPLAATSEN PER LOCATIE ............................................ 19
1.
Inleiding Het formuleren van een eigen beleid voor buitenschoolse opvang heeft tot doel duidelijkheid te scheppen. In dit pedagogisch beleid willen we aangeven hoe we werken en waarom we dat zo doen. Dat betekent dat er met elkaar is nagedacht over zaken die op het eerste oog vanzelfsprekend lijken. Nadenken met collega’s levert ook discussie op. Ieder stelt zichzelf en het team de vraag: “werken we op dezelfde manier, werken we op de goede manier”. (Dit alles natuurlijk binnen de algemene doelstelling van de organisatie.) Pedagogisch beleid schrijf je niet voor de eeuwigheid. Wij hebben de huidige werkwijze opnieuw vastgelegd door te behouden wat goed was en aan te scherpen waar nodig. En zo zal beleid altijd in ontwikkeling blijven. Wij realiseren ons dit en vinden dit een uitdaging om alert te blijven op nieuwe ontwikkelingen. Om een goed plan te schrijven is een duidelijke afbakening en een heldere structuur van belang. In het landelijk toetsingskader (art.3, tweede lid van de Beleidsregels werkwijze toezichthouder kinderopvang) is een zodanige afbakening al gemaakt en het lijkt dus voor de hand liggend deze te volgen. Daar aan voorafgaand willen we onze visie op buitenschoolse opvang, op opvoeding en ons pedagogisch doel formuleren. Vervolgens beschrijven we de manier waarop wij inhoud geven aan de vier “pedagogische pilaren” te weten: sociaal-emotionele veiligheid, sociale competenties, persoonlijke competenties en overdracht van normen en waarden. Daarna worden de doelen die direct raakvlak hebben met de pedagogische kwaliteit extra toegelicht. Dit pedagogisch beleid is in overleg met het management verwoord door de pedagogisch manager van de Kinderopvang Borne. Steeds wanneer in dit plan “we” staat bedoelen we daar alle medewerkers van de organisatie mee. Waar “zij” staat kan ook “hij” gelezen worden.
3
2.
Visie
2.1.
Visie op kinderopvang Kinderopvang is een vorm van dienstverlening aan ouders: opvang voor ouders die om uiteenlopende redenen de zorg van hun kind(eren) met anderen willen delen. Wij vinden het een voorwaarde voor opvang van goede kwaliteit dat de zorg die wij bieden in het verlengde ligt van de zorg die kinderen thuis krijgen. Concreet betekent dit dat wij zoveel mogelijk rekening houden met de wensen en ideeën van ouders. Wij zien buitenschoolse opvang, naast opvang (zodat ouders deel kunnen nemen aan het maatschappelijk leven), ook als een aanvulling op de opvoeding thuis. Kinderen die de BSO bezoeken doen dat in hun vrije tijd. Wij willen in de buitenschoolse opvang een omgeving aanbieden die kan concurreren met de eigen gekozen vrijetijdsbesteding van kinderen. Kenmerken van vrije tijd zijn: Bezig zijn is belangrijker dan presteren. Kinderen spelen en daaraan plezier beleven is belangrijk. Door bezig te zijn leren kinderen. De sociale contacten zijn belangrijker dan het product van een activiteit. Zij leren in deze contacten spelenderwijs een aantal dingen, die van invloed zijn op hun persoonlijkheidsontwikkeling (sociaal inzicht, overleg, sociale vaardigheden).
In hun vrije tijd bepalen kinderen zelf wat zij doen en met wie. Dit sluit niet uit, dat kinderen ook behoefte hebben aan een georganiseerde activiteit.
Vrije tijd biedt kinderen de mogelijkheid, gedurende een korte periode, kennis te maken met verschillende vormen van vrijetijdsbesteding (bijv. creatief bezig zijn, sport, muziek).
De pedagogische functie die de buitenschoolse opvang heeft laat zich splitsen in onderstaande deelfuncties: Recreatieve functie: ontspanning, ontmoeting, spelen, informeel leren Educatieve functie: informeel leren, sociale competenties, ontwikkeling Zorg- en opvangfunctie: aandacht, fysieke verzorging, ruimte
2.2.
Visie op opvoeden Wij gaan ervan uit dat ieder kind de drang in zich heeft om zich te ontwikkelen, en dat doet op zijn eigen manier op basis van aanleg en temperament. Als basis voor het zich kunnen ontwikkelen is een sfeer van veiligheid en vertrouwen nodig. Wij zien het als onze taak voor die veiligheid en dat vertrouwen te zorgen. Ook moeten wij ervoor zorgen dat kinderen uiting kunnen geven aan hun drang naar nieuwe dingen en zullen wij vorm moeten geven aan het dilemma een uitdaging te bieden in een veilige omgeving.
4
3.
Vier pedagogische doelen Door een pedagogisch klimaat te scheppen waarin wederzijds respect de leidraad is willen we kinderen helpen zich te ontwikkelen tot evenwichtige mensen. Respect voor kinderen betekent kinderen het gevoel geven: jij mag er zijn! Wij proberen dit te realiseren door in onze buitenschoolse opvang situaties te creëren die ervoor zorgen dat kinderen zich prettig voelen, vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, voor zichzelf op kunnen komen, positief in de maatschappij staan, zelfstandig zijn en sociaal vaardig. Kinderen vormen in onze ogen een essentieel deel van de samenleving en zijn de burgers van de toekomst. In het vervolg van dit plan zal dit hoofddoel worden uitgewerkt aan de hand van de volgende subdoelen
3.1.
Sociaal-emotionele veiligheid Sociale competenties Persoonlijke competenties Overdracht van waarden en normen
Sociaal-emotionele veiligheid Met veiligheid wordt bedoeld: een veilige basis, waar kinderen zichzelf kunnen zijn. Veiligheid is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van andere pedagogische doelen. Als kinderen zich veilig weten, zich vertrouwd weten, durven ze te ondernemen. Kinderen ontlenen hun gevoel van veiligheid in de eerste plaats aan de persoonlijke relatie met een aantal vaste volwassenen in hun omgeving. Binnen de BSO- groepen heeft elke groep een vaste basisgroepmedewerker. Achterliggende gedachten hierbij zijn dat: a) kinderen in deze leeftijdsgroep prima in staat zijn een relatie op te bouwen met verschillende volwassenen maar in ieder geval één vaste medewerkster als vertrouwd persoon nodig hebben b) medewerkers in de gelegenheid gesteld worden een hecht team te vormen dat elkaar ondersteunt, stimuleert en waarin een stevig fundament wordt gelegd voor de opvang voor deze leeftijdscategorie c) gedurende de schoolvakanties de kinderen worden opgevangen in één groep op één van de vakantielocaties en er ook dan qua leiding dus geen onbekende gezichten voor de kinderen zijn. Van de medewerkers wordt gevraagd de kinderen een veilige basis te bieden en vandaar uit kinderen de ruimte te geven en te laten ervaren wat sociaalemotionele veiligheid is. Dat betekent dat medewerkers meedenken, er voor hen zijn als zij het nodig hebben, maar hen ook vrij laten. Veel meer begeleiden dus. Specifieke aandacht voor jongens en meisjes, jonge of oudere kinderen maakt een onderdeel uit van een veilige basis. Dit geldt ook voor thema’s als pesten, sociale contacten, aandacht voor rituelen, feesten et cetera. Voorwaarde om je als kind binnen de BSO-groep veilig te voelen is dat medewerkers zich bewust zijn welke aandachtpunten binnen de emotionele ontwikkeling hierop allemaal van invloed zijn. We benoemen onder andere: geduldige communicatie zorg en aandacht stimuleren van zelfvertrouwen bevredigende rolmodellen zorgvuldige en simpele uitleg aanmoediging respect en verantwoordelijkheid krijgen. inzetten van straf/beloning niet als doel op zich maar als middel tot
5
In het kader van deze sociaal-emotionele veiligheid hebben wij daarom een werkvoorschrift gemaakt waarin afspraken zijn vastgelegd over het welkom heten van nieuwe kinderen in de groep.( zie bijlage “Een warm welkom.” ) De indeling van de middag draagt ook bij aan de veiligheid. Een vaste indeling zorgt voor duidelijkheid en structuur. Ook bij de inrichting van de fysieke omgeving is geprobeerd een vertaalslag te maken naar emotionele veiligheid. De eisen die gesteld zijn komen tot uiting in een aparte huiskamer en activiteitenruimte. Er is op alle locaties een vaste ruimte voor vaste activiteiten, de inrichting is kindgericht, kleur- en materiaalkeuze zijn uitnodigend. Geprobeerd is om een balans te vinden tussen: - rust en actie, spanning en veiligheid, stilte en geluid, alleen en samen.
3.2.
Sociale competentie Het begrip “sociale competentie” bevat een heel arsenaal aan sociale kennis en vaardigheden dat als het ware met de leeftijd van de kinderen “meegroeit”. Competenties als het zich kunnen verplaatsen in anderen, kunnen communiceren, samenwerken, anderen helpen, conflicten oplossen en het ontwikkelen van een stuk sociale verantwoordelijkheid krijgen steeds vastere vormen. Het feit deel te zijn van een groep en deel te nemen aan groepsgebeurtenissen biedt kinderen een leeromgeving voor het op doen van sociale vaardigheden. Voor kinderen in de buitenschoolse opvang is het zo dat zij gedurende een substantieel deel van de dag/werkweek opgaan in een andere vaste groep, namelijk die van de klas. Al eerder hebben we aangegeven dat de opvang na school zich wezenlijk onderscheidt omdat zij plaatsvindt binnen de vrije tijd van kinderen. Dit vraagt om een andere invulling want vrije tijd is de ruimte waarbinnen je zelf kiest wat je doet, waar en met wie. Het spreekt voor zich dat door de keuze voor reguliere opvang deze “vrije tijd –ruimte” begrensd is. De medewerker vervult dus een cruciale rol in deze. Eén van de belangrijkste kenmerken van vrije tijd is plezier hebben. Voorwaarde om dit te ervaren is het samenzijn met vertrouwde medewerkers en bekende leeftijdgenoten. Goede relaties met leeftijdgenoten bevorderen de kwaliteit van hun uitwisselingen en hun spel. Medewerkers binnen de buitenschoolse opvang zullen dus moeten beschikken over de vaardigheid om de interacties tussen kinderen in goede banen te leiden. Doel is dat kinderen veel positieve momenten met elkaar beleven. Om dit te bevorderen kunnen medewerkers specifieke activiteiten voor de groep of voor bepaalde kinderen organiseren. Medewerkers zien vriendschappen ontstaan en zien ook welke kinderen elkaar minder liggen. Zij hebben oog voor beide en zullen waar nodig ondersteunen, sturen of corrigeren. De medewerker is binnen deze opvang de verzorger, de gangmaker, de politie en bruggenbouwer tegelijk. Om de sociale kant van een kind te prikkelen is het goed ook kritisch te kijken naar de inrichting van de accommodatie. Op alle locaties zijn rustige plekken én plekken waar ruimte is voor actie. Op de bank kunnen een paar kinderen rustig “lezen”, zonder dat zij gestoord worden door anderen kinderen. Buiten is er plek voor weer andere activiteiten. Om goed om te kunnen gaan met veilige en onveilige (spel)situaties zijn er samen met de kinderen heldere en begrijpelijke afspraken gemaakt. In deze “locatieregels” (zie bijlage 4) staan bijv. afspraken rondom het gebruik van bepaald gereedschap en het buiten spelen, maar ook afspraken met betrekking tot gedrag en omgaan met speelgoed. Wij vinden het belangrijk kinderen, hoe jong ook, aan te spreken op de gezamenlijk verantwoordelijkheid, sociale controle en de gedeelde zorg. Omdat bijna alle activiteiten die met kleine of grote groepen kinderen plaatsvinden in het teken staan van samen doen, praten, luisteren, delen, wachten
6
op je beurt en rekening houden met anderen is de manier waarop men activiteiten organiseert binnen de opvang van groot belang. Er zijn vaste groepsmomenten,als het gezamenlijk wat drinken of fruit eten, en er zijn momenten die kinderen zelf invullen. Een goede balans hierin is belangrijk. Uitgangspunt bij het aanbieden van activiteiten is dat kinderen altijd vrij zijn om te kiezen maar dat het aan medewerkers is om iets aan te bieden dat zo leuk is dat een kind het niet wíl missen.
3.3.
Persoonlijke competentie Om zich goed aan te kunnen passen aan veranderende omstandigheden en ook om allerlei problemen adequaat aan te pakken moeten kinderen in de gelegenheid gesteld worden hun persoonlijke competentie te ontwikkelen. Het betekent dat kinderen gestimuleerd worden in het bevorderen van hun zelfstandigheid, hun eigenwaarde en het ontwikkelen van hun zelfvertrouwen. Het gegeven dat een kind binnen een andere groep dan de eigen klas nieuwe kinderen ontmoet kan ook nieuwe kansen bieden. De relatie met de medewerker van de BSO is anders dan die met de onderwijzer(es) en juist het wat meer “vrijblijvende “ karakter van deze relatie kan een opening zijn voor kinderen om zich aan te spiegelen. De medewerker zal op haar beurt het kind op verschillende manieren aanzetten om grenzen te ontdekken en te verleggen (wat kan, wil en durft het kind), zal ingaan op initiatieven en zal door middel van belonen, aanmoedigen het gedrag proberen te sturen waar nodig. Door in te spelen op individuele mogelijkheden en wensen bevestigt zij dit kind in zijn bestaan en ervaart het kind steun bij wat hij al doet en kan. Door in te gaan op grapjes, humor, “gek-doen” of “stoutdoen” benadrukt zij het eigene, het specifieke. Er zal dus ruimte geboden moeten worden voor eigen initiatief, voor eigen creativiteit en verbeelding. De omgeving van de opvang kan hierbij een handje helpen door naast de vertrouwde en herkenbare sfeer van de huiskamer ook plaatsen te hebben voor rust of juist voor actie. Los hiervan zijn heldere regels met betrekking tot omgangsvormen en gedrag een voorwaarde om een klimaat te scheppen waarin het kind in ontwikkeling zich veilig weet. Anderzijds leert het kind om om te gaan met de consequenties van “deel van een groep te zijn”. Te denken valt aan aanpassing, acceptatie, respect, leiderschap, of aan kleinste of grootste/jongste of oudste te zijn. Het leert eigen emoties en behoeften te communiceren naar anderen. Vanuit deze invalshoek vinden wij het ook belangrijk dat, wanneer het kinderaantal het toelaat, kinderen eigen vriendjes of vriendinnetjes uit kunnen nodigen binnen de groep. In onze ogen slaat dit een brug tussen thuis, school en opvang. Specifieke aandacht voor jongens en meisjes, jonge en oudere kinderen maakt ook onderdeel uit van de aandacht voor persoonlijke competenties. In de variatie van speelgoed en in een op leeftijd afgestemd activiteiten aanbod is dit concreet terug te vinden. Om goed in te spelen op de verschillende ontwikkelingsgebieden maken wij binnen ons spelmateriaal een onderscheid in; bewegings- en zintuiglijk materiaal bouw- en constructiemateriaal gezelschapsspelen, fantasiemateriaal, creativiteits- en expressiemateriaal Oudere kinderen in de BSO vragen om meer ruimte en vrijheid en in mindere mate om bescherming. Met toestemming van ouder(s) mogen kinderen vanaf groep 7 zelfstandig naar de opvanglocaties komen of hun eigen sportclub, muziekles etc, bezoeken. Om er zeker van te zijn dat wij in ons beleid garanties inbouwen voor het persoonlijk welbevinden van kinderen wordt er tweejaarlijks een tevredenheidsonderzoek gehouden.
7
3.4.
Normen en waarden Kinderen moeten de kans krijgen om zich de waarden en normen, de “cultuur” eigen te maken van de samenleving waarvan zij deel uitmaken. Kinderopvang biedt, zoals gezegd, een bredere samenleving dan het gezin en de school, waar kinderen in aanraking komen met andere aspecten van de cultuur. De groepssetting van de BSO biedt heel eigen mogelijkheden tot socialisatie en cultuuroverdracht. Medewerkers vervullen een “voorbeeldfunctie” en spelen vanuit die hoedanigheid een rol in de morele ontwikkeling van kinderen. Door hun reacties ervaren kinderen de grenzen van goed en slecht, van anders, van mogen en moeten. Niet alleen de reacties van medewerkers geven richting aan en correctie op het gedrag van kinderen. Zij worden door kinderen ook gekopieerd in hun eigen gedrag naar andere kinderen of naar volwassenen. Normen en waarden laten zich vertalen in “basale” omgangsvormen die met elkaar afgesproken zijn. Bijvoorbeeld het elkaar aanspreken met de naam, op je beurt wachten, radio niet aan tijdens het eten, handen wassen voor het fruit eten en na het bezoek aan het toilet. Normen en waarden vind je ook terug in de aanpak als iemand zich niet aan gemaakte afspraak houdt. Binnen de BSO kennen wij een vaste aanpakvolgorde; afspraak herhalen, inzicht geven in de overtreding, het vervolg overleggen of voorschrijven. Wij vinden dit van belang om dat het ons in de gelegenheid stelt op gemaakte afspraken terug te komen, bijvoorbeeld in een teamvergadering of in een groepsgesprek met kinderen. Straf kan in dit opzicht dus nooit doel op zich zijn maar dient als middel om te komen tot. Verder zal altijd door de medewerker benadrukt worden dat zij niet het kind afwijst maar het gedrag. Sinds 2010 is er een Pestprotocol in gebruik om pesten op de BSO tegen te gaan. De in het protocol opgenomen gedragsregels zijn met de kinderen besproken en hangen in de vorm van een poster op de locaties. Kinderopvang Borne kiest ervoor de Nederlandse taal als voertaal te hanteren in de communicatie naar kinderen. Het voeren van dialogen stelt medewerkers in staat om voor kinderen inzichtelijk te maken wat er gebeurt tijdens sociale interacties als: samen iets leuks, spannends, verdrietigs of vervelends mee maken. Door woorden te geven aan wat kinderen zien, meemaken of voelen en daar ook betekenis aan te geven brengen we waarden en normen dichterbij. Afspraken die stimuleren dat iedereen tijdens activiteiten rekening houdt met elkaar zal het onderlinge gevoel van solidariteit versterken. Door kinderen te wijzen op gezamenlijke belangen stimuleren medewerkers dat kinderen ook elkaar corrigeren. Dit hoeft niet alleen betrekking te hebben op omgangsvormen of gedrag maar kan ook de omgeving van de opvang of de omgang met het spelmateriaal betreffen. Net als iedere andere groep kan ook een BSO-groep een bron zijn om je te verrijken. Dit gebeurt door individuele ervaringen te delen met de groep en door rituelen en feesten een plaats te geven binnen de opvang als geheel en binnen het activiteitenaanbod in het bijzonder. De vakantieweken bieden met hun themaopzet hiervoor ook een prachtige gelegenheid.
8
4.
Werkwijze buitenschoolse opvang De opvang van kinderen van vier tot twaalf jaar vergt een specifieke aanpak. Voor het werken met deze leeftijdsgroep worden andere keuzes gemaakt dan in de dagopvang voor jongere kinderen. Wij bieden opvang in verticale- (4–13 jaar) en horizontale groepen (4–7/8 en 7/8–13 jaar). Dit hangt af van het aantal kinderen dat gebruikmaakt van een bepaalde BSO, het aantal kinderen dat gebruik maakt van bepaalde dagdelen en de mogelijkheden van de betreffende locatie voor wat betreft beschikbare ruimtes. Altijd, ook binnen verticale groepen, wordt het aanbod afgestemd op de verschillende leeftijdsgroepen. Bij BSO de Wingerd geldt dat, indien het totaal aantal kinderen het vraagt, de jongste groep bestaat uit kinderen in de leeftijd van 4-6 jaar. Het doel van opvang in groepen, die qua leeftijd dusdanig zijn samengesteld, dat de kinderen elkaar gemakkelijk weten te vinden tijdens het spel en gebruik kunnen maken van het aanwezige leeftijdsadequate materiaal.
Indien er een mogelijkheid is om te werken met horizontale groepen, dan wordt de groep samengesteld op basis van de leeftijd van de kinderen: van 4 tot 7 á 8 jaar en van 7 á 8 tot en met 12 jaar. De inrichting van de groepsruimtes zal zoveel mogelijk afgestemd zijn op de jongste of op de oudste kinderen. Afhankelijk van het aantal kinderen van een bepaalde leeftijd worden de activiteiten specifieker daarop samengesteld. Het doorstromen van een kind naar een groep met oudste kinderen vindt plaats na overleg met de ouders en pedagogisch medewerkers. Een belangrijk criterium voor het doorstromen naar een groep met oudste kinderen is de emotionele gesteldheid. Opgebouwde vriendschappen worden zoveel mogelijk gehandhaafd. Er wordt een beroep gedaan op de deskundigheid van de medewerker om rekening te houden met het verschil in leeftijd. Dit wordt nog eens versterkt door het bieden van op leeftijd afgestemde activiteiten en oog en oor te hebben voor de individuele behoeften van de kinderen. Ook bij de inrichting van de locaties is rekening gehouden met de uitgangspunten zoals die in de visie en het pedagogisch doel zijn geformuleerd. Gezelligheid, zelfstandigheid bevorderen, stimulering en uitdaging vormen hiervan de belangrijkste. Op basis van deze uitgangspunten hebben we onze keuzes bepaald t.a.v. de werkwijze en de inrichting van het gebouw: de kinderen moeten zich vrij binnen en buiten kunnen bewegen. Dit betekent dat zij gebruik kunnen maken van verschillende ruimtes en van het (omheinde) buitenterrein. een ruimte heeft duidelijke vaste speelplekken zodat kinderen er zich vertrouwd voelen. de huiskamer is zodanig ingericht dat ook activiteiten als samen eten met de hele groep plaats kunnen vinden. Kinderen moeten langdurig met dezelfde activiteit bezig kunnen zijn.
4.1.
Basisgroepen Gedurende de schoolweken worden de kinderen op vaste dagen steeds in de zelfde groepssamenstelling opgevangen. In elke basisgroep worden per dag maximaal 20 kinderen opgevangen. Bij het inzetten van groepsleiding volgt de BSO de landelijke norm van één pedagogisch medewerker op een groep van 10 kinderen en twee pedagogisch medewerkers op een groep van 20 kinderen. Bij meer dan 20 kinderen wordt een derde beroepskracht ingezet. Door middel van bijzondere activiteiten draagt deze medewerker de zorg voor het project BSO Freak Out!! Hieronder leest u daar meer over. Daarnaast bieden we de kinderen de mogelijkheid om deel te
9
nemen aan sportactiviteiten. In samenwerking met verschillende sportorganisaties kunnen kinderen onder begeleiding van een pedagogisch medewerker deelnemen aan een sportactiviteit, zoals voetbal, judo, volleybal etc. Hieronder leest u daar meer over. Op sommige locaties vangen we op bepaalde dagdelen maximaal 30 kinderen in één ruimte op. Om te waarborgen dat ieder kind voldoende individuele aandacht krijgt, wordt in een ruimte waarin 30 kinderen worden opgevangen de kinderen opgevangen in twee basisgroepen: één van maximaal 20 en één van maximaal 10 kinderen. In deze basisgroep vinden de vaste momenten van de dag plaats: binnenkomst, eten/drinken, vieren verjaardag, tussentijdse pauze, ophalen door ouders etc. Elke basisgroep heeft zijn eigen pedagogisch medewerker(s). De basisgroep is niet gekoppeld aan een fysieke ruimte. Meerdere basisgroepen kunnen zodoende samen in één grote ruimte vertoeven, mits het aantal beschikbare vierkante meters toereikend is ( 3,5 m2 per kind). Kinderen weten zelf in welke basisgroep ze zitten. Met vragen kunt u zich wenden tot de pedagogisch medewerker van de basisgroep van uw kind: zij fungeert als aanspreekpunt voor ouders en kinderen. Kinderen die flexibel worden opgevangen behoren niet tot een vaste basisgroep. Op elke locatie hangen foto’s van de medewerkers en zijn de werktijden vermeld, zodat voor ouders duidelijk is wie op welke dag aanwezig is. In bijlage 4 staat een overzicht van het aantal kindplaatsen per locatie. 4.2.
Wennen in een basisgroep Enkele weken voor de plaatsing maakt een pedagogisch medewerker van de groep waarin het kind wordt geplaatst een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Tijdens de kennismaking kunnen er vragen gesteld worden over de groep. Met de pedagogisch medewerker worden eventuele bijzonderheden met betrekking tot de opvoeding en verzorging besproken. De ouders/verzorgers ontvangen informatie over de huisregels en over de formulieren die ingevuld moeten worden. Op deze manier wordt een optimale start bewerkstelligt. Kinderen die voor het eerst gebruik maken van de buitenschoolse opvang hebben de mogelijkheid om een dagdeel te komen wennen. Tijdens het kennismakingsgesprek wordt hierover een afspraak gemaakt met de ouders/verzorgers. Het wennen is mogelijk indien het totaal aantal kinderen passen binnen de norm van de BKR. Op de dag dat het kind komt wennen worden de formulieren die tijdens het kennismakingsgesprek aan de ouders zijn meegegeven ingevuld meegenomen. Tijdens het kennismakingsgesprek en het wendagdeel wordt middels een checklist nagegaan of de ouder/verzorger voldoende is geïnformeerd.
4.3.
3-uursregeling In een groepsruimte worden maximaal 30 kinderen opgevangen. Waar mogelijk wordt er gewerkt volgens de 3-uursregeling. Dit houdt in, dat in schoolweken aan het eind van de dag tijdens het laatste halfuur één medewerker aanwezig is op maximaal 20 kinderen. Tijdens vakantieweken houdt de 3-uursregeling in, dat er gedurende 3 uren één medewerker aanwezig is op maximaal 20 kinderen; te weten: aan het begin van de dag, tussen de middag en aan het eind van de dag. In het geval dat er als gevolg van de 3-uursregeling één pedagogisch medewerker aanwezig is, is er altijd een volwassene aanwezig in het gebouw. Dit kan bijvoorbeeld een KDV-medewerker, een administratief medewerker of een leidinggevende zijn. Naast de opvang na schooltijd kunnen kinderen ook vόόr schooltijd opgevangen worden (tussen 7.30 en 8.30 uur). Dan geldt dezelfde werkwijze als na schooltijd.
10
4.4.
Achterwachtregeling Indien er binnen een kleine locatie één medewerker werkzaam is geldt de achterwachtregeling. De achterwachtregeling houdt in, dat er één pedagogisch medewerker aanwezig is op een locatie en dat zij in geval van een calamiteit de beschikking heeft over een medewerker, die binnen 15 minuten op de locatie aanwezig kan zijn. Deze medewerker is tijdens de openingstijden van de locatie bereikbaar. De BSO-groep is in het bezit van een noodknop, die in noodgevallen kan worden gebruikt. Ook draagt de pedagogisch medewerker een polsbandje, dat een signaal kan afgeven. In geval van nood gaat er een signaal naar één van de KDV-groepen van de hoofdlocatie de Wilde Weide. De pedagogisch medewerker van deze groep heeft dan contact met het kind of de pedagogisch medewerker van de BSO. De pedagogisch medewerker van de betreffende KDV-groep komt daarna in actie naar de leidinggevende toe en bij diens afwezigheid naar een MT- lid. Vervolgens worden er vervolgacties ondernomen.
4.5.
Freak Out!! Op momenten dat we in schoolweken méér dan 20 kinderen opvangen, bieden we kortlopende projecten aan onder de naam BSO Freak Out!! Nog steeds beginnen ‘s middags alle kinderen met drinken en fruit. Daarna verlaat een groep kinderen de huiskamer om in een aparte ruimte een gerichte activiteit te doen onder leiding van een derde beroepskracht. Deze beroepskracht kan van buiten worden aangetrokken om deze activiteiten te verzorgen. Dit kunnen activiteiten zijn op het gebeid van sport, spel, muziek, toneel, kunst, fotografie, informatica, koken of natuur. Ook gespecialiseerde eigen medewerkers worden voor Freak Out!! activiteiten ingezet. Deze activiteiten vinden in principe plaats in het zelfde gebouw. Mocht de geplande activiteit qua uitvoering méér ruimte vragen dan wordt er uitgeweken naar een ruimte, grenzend aan het gebouw van de buitenschoolse opvang (bijvoorbeeld buitenruimte en/of wijkgebouw). Kinderen mogen zelf kiezen of ze meedoen aan deze Freak-Out activiteit (maximaal 10 kinderen). De andere kinderen (maximaal 20) blijven achter met de twee vaste medewerkers en bepalen in overleg met de medewerkers wat ze die middag gaan doen.
4.6.
BSO sport Ook voor sportactiviteiten geldt dat op momenten dat we in schoolweken méér dan 20 kinderen opvangen we in afwisseling van BSO Freak Out!! ook BSO sport aanbieden. Nog steeds beginnen ‘s middags alle kinderen met drinken en fruit. Daarna verlaat een groep kinderen onder begeleiding van een pedagogisch medewerker de huiskamer om vervolgens vervoerd te worden naar een sportaccommodatie. Een medewerker van de betreffende sportvereniging verzorgt het sportaanbod. Kinderen mogen zelf kiezen of ze meedoen aan deze sportactiviteit (maximaal 10 kinderen). De andere kinderen (maximaal 20) blijven achter met de twee vaste medewerkers en bepalen in overleg met de medewerkers wat ze die middag gaan doen.
4.7.
Het ondersteunen van beroepskrachten door andere volwassenen Stagiaires Kinderopvang Borne biedt mensen in opleiding de mogelijkheid van een stage- of leerplaats. In het algemeen zijn dit stagiaires van een Mbo-opleiding. De stagiaires zijn boventallig werkzaam in de groep en dragen geen eindverantwoordelijkheid. De werkzaamheden van de stagiaire worden grotendeels bepaald vanuit de eisen, die door de school worden gesteld. Van de stagiaires wordt verwacht dat ze deelnemen aan de meest voorkomende activiteiten binnen de groep en ook dat ze kennismaken met activiteiten buiten de groep (door bijvoorbeeld teamvergaderingen bij te wonen). De stagiaire heeft ruimte om eigen initiatieven te ontplooien. Het uitgangspunt is, dat een stagiaire alle taken mag uitvoeren die
11
in haar takenpakket zijn opgenomen. Dit gebeurt altijd in overleg met de begeleider en onder verantwoordelijkheid van de PM-er. Freak-Out-medewerkers Bij meer dan 20 kinderen wordt er een Freak-Out-medewerker ingezet (die geldt als derde medewerker). Minimaal 8 en maximaal 10 kinderen zullen per middag aan een activiteit deelnemen. Volgens de CAO is de Freak-Out-medewerker tevens bevoegd pedagogisch medewerker. De Freak-Out-medewerker voert creatieve activiteiten uit met BSO- kinderen. Daarbij wordt uitgegaan van ieders mogelijkheden en staan plezier en creativiteit voorop. De Freak-Out-medewerker heeft kennis van het pedagogisch beleid en de meldcode kindermishandeling. Een goed voorbeeld, een respectvolle houding en interactief handelen willen zorgen voor een open en ontspannen sfeer en passen in ons pedagogisch beleid. De Freak-Out-medewerker voert de werkzaamheden geheel zelfstandig uit. Hij verstrekt, ten behoeve van de informatieoverdracht aan de ouders, relevante informatie aan de aanwezige beroepskrachten. De Freak- out-medewerker helpt bij de dagelijkse werkzaamheden zoals het smeren van crackers en het inschenken van drinken. Huishoudelijke hulp De huishoudelijke medewerker werkt op verschillende locaties. Zij ondersteunt de pedagogisch medewerker bij huishoudelijke taken zoals het schoonmaken van speelgoed, het opruimen van boodschappen en het verzorgen van de was. Zij heeft een eigen werkschema. Verder begeleidt de huishoudelijke medewerker de stagiaire Helpende Welzijn (niveau 2). De huishoudelijke medewerker voert het kennismakingsgesprek, doet de tussenevaluatie en voert het eindgesprek. Ook begeleidt ze de stagiaire bij huishoudelijke werkzaamheden. De leidinggevenden op hun beurt ondersteunen de huishoudelijke medewerker. 4.8.
Open Deuren Beleid Op een aantal BSO- locaties zijn meerdere BSO- groepen naast elkaar gehuisvest. Als er in één groep 20 kinderen worden opgevangen en in de andere groep 30, zijn er drie basisgroepen: respectievelijk een basisgroep van 20 kinderen en een basisgroep van 20 en één van 10 kinderen. Buiten de vaste momenten in de basisgroep om, mogen kinderen op de BSO een eigen activiteit kiezen: zo kunnen ze ook met andere kinderen dan die van de eigen basisgroep spelen of een activiteit in een andere (basis)groep volgen. We noemen dit “Open Deuren Beleid”. Met het Open Deuren Beleid creëren we mogelijkheden voor de kinderen om buiten de eigen groep te treden, waarmee hun speel- en leefomgeving vergroot en hun ontwikkeling gestimuleerd wordt. Er vindt een goede afstemming plaats tussen de medewerkers van de verschillende (basis)groepen over uw kind en de activiteiten waaraan het deelneemt. In het werkvoorschrift “Open Deuren Beleid BSO” worden doel, handleiding en werkwijze uitgebreid beschreven.
4.9.
Samenvoegen van BSO- groepen Incidenteel komt het voor dat op locaties met meerdere BSO- groepen in verband met het kinderaantal twee groepen samengevoegd worden (bij schoolreisjes of veel zieke kinderen bijv.). Wij zorgen ervoor dat de pedagogisch medewerker van de instromende groep altijd meegaat naar de andere groep, zodat kinderen hun eigen vertrouwde medewerker houden. Ook is het mogelijk dat wanneer één kind moet worden opgevangen binnen de BSO, bijvoorbeeld bij de voorschoolse opvang of op een roostervrije dag, hij wordt
12
opgevangen binnen de kinderopvang. Dit gebeurd alleen met toestemming van de ouder en hiervoor een toestemmingsformulier is ingevuld. 4.10.
Het aanbieden van extra dagdelen Als de bezetting het toelaat kan een kind op extra dagdelen gebracht worden. De mogelijkheid hiertoe kan met de pedagogisch medewerker besproken worden. Ook is er de mogelijkheid om een extra dagdeel in een andere dan de eigen groep af te nemen. In dat geval moet er een toestemmingsformulier ingevuld worden. Het totaal aantal kinderen moet passen binnen de norm van de BKR. Er wordt eerst gekeken of het mogelijk is om het extra dagdeel in de eigen groep door te brengen. Dit gebeurt in overleg met de ouder/verzorger.
4.11.
Wisselen van dagdelen Soms is het mogelijk van dagdelen te wisselen. Dit kan als de wisseling binnen dezelfde maand plaatsheeft en de bezetting het toelaat. De wisseling kan ook gebeuren naar een andere groep toe. Indien de ouder dit wenst moet hiervoor een toestemmingsformulier ingevuld worden. Een ouder kan gebruik maken van een compensatiedagdeel. De werkwijze is gelijk aan de procedure van het wisselen van dagdeel.
4.12.
Uitstapjes Het spreekt voor zich dat de invulling van de lange dagen anders is dan die van de korte. Met name de ruimte die er is voor een gericht activiteitenaanbod speelt op de langere dagen een belangrijke rol. Dit geldt natuurlijk in het bijzonder voor de opvangdagen gedurende de schoolvakanties ( 8.00 – 18.00 uur). Het is om deze reden dat wij in de reguliere schoolvakanties werken met een vooraf uitgewerkt programma-aanbod afgestemd op leeftijd en opgebouwd rondom een bepaald thema. Aangezien het maken van uitstapjes een zeker risico met zich meebrengt, zijn door ons voorwaarden opgesteld waaraan uitstapjes moeten voldoen, zodat ze op een verantwoorde manier plaatsvinden. Het informeren en toestemming krijgen van ouders en het maken van afzonderlijke afspraken staan beschreven in het “Uitstapjesprotocol”. Dit protocol wordt, met toestemmingsformulier, bij het intakegesprek aan de ouders overhandigd.
13
5.
Extra Zorg
5.1.
Zorgkinderen Kinderopvang Borne wil een voorziening vormen waarbinnen in principe alle kinderen en dus ook de kinderen met een sociaal-medische indicatie welkom zijn. Wij zijn ons er terdege van bewust dat juist deze kinderen baat kunnen hebben bij een plekje in de reguliere opvang waar ze voornamelijk omringd worden door gezonde kinderen aan wie zij zich kunnen optrekken en van wie ze kunnen genieten. Als wij vinden dat de kinderopvang een afspiegeling is van de maatschappij dan betreft dat niet alleen de diverse culturele achtergronden maar ook de lichamelijk of verstandelijke beperkingen van andere kinderen. Wij streven een groepsklimaat na waarin verschillen tussen kinderen geaccepteerd en gewaardeerd worden. Eén en ander neemt niet weg dat er bij plaatsing van een zorgkind zeer zorgvuldig gekeken zal moeten worden om de kans op een geslaagde opvang zo groot mogelijk te maken. Factoren die meespelen om kwetsbare kinderen te plaatsen :
het kind; mogelijkheden en beperkingen verwachtingen van de ouders samenwerking met ouders draagkracht en samenstelling van de groep de ruimte de medewerkers ondersteuningsmogelijkheden
Bovenstaande factoren laten zich vertalen in de volgende plaatsingscriteria:
het kind moet kunnen functioneren in de groep het kind moet iets positiefs kunnen beleven aan de opvang het kind heeft niet meer zorg nodig dan de kinderopvang kan bieden. De verwachtingen van de ouders komen overeen met wat de kinderopvang kan bieden Ouders moeten op de hoogte zijn van doelen en werkwijze van de kinderopvang (pedagogisch plan) Ouders moeten ermee instemmen dat de kinderopvang indien nodig hulp en deskundigheid elders zoekt. Andere kinderen in de groep moeten voldoende aandacht krijgen. De ruimte moet voldoende mogelijkheden bieden en het kind niet essentieel belemmeren om mee te doen in een groep. Medewerkers moeten voldoende toegerust zijn. De kinderopvang moet externe ondersteuning kunnen krijgen als daar behoefte aan is.
Het wennen van een zorgkind bij een andere groep binnen de eigen BSO gebeurt d.m.v. een ‘warme’ overdracht. Dit betekent dat alle bijzonderheden, naast schriftelijk, ook mondeling overgedragen worden aan de pedagogisch medewerker van de andere BSO-groep. (Het kind is dan al wel bekend met de BSO) Het wennen gebeurt binnen de BKR-normen. 5.2.
Zorgstructuur Binnen onze organisatie worden kinderen waarover zorg is, besproken in de teamvergaderingen van de desbetreffende BSO locaties onder begeleiding van de clustermanager. Eventueel kan daarna advies ingewonnen worden bij de pedagogisch beleidsmedewerker. Indien gewenst heeft zij –na toestemming van de
14
ouders- contact met school, maatschappelijk werk of JGZ. Werkwijze en aanpak kunnen op elkaar worden afgestemd. Op deze wijze wordt gestreefd naar een samenhangend aanbod en aan de doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen. 5.3.
Plaatsingsprocedure De plaatsingsprocedure bij zorgkinderen valt onder de verantwoordelijkheid van de pedagogisch beleidsmedewerker. Zij heeft een intake gesprek met ouders en neemt in het geval van zorgkinderen het besluit tot plaatsing. De plaatsingsprocedure bestaat uit de volgende stappen:
6.
kennismakingsgesprek met de ouders; contact met verwijzers en andere deskundigen; besluitvorming over de plaatsing; plaatsingsafspraken: elkaar informeren vaste overlegmomenten met ouders procedure als het niet goed gaat proefperiode van twee maanden met de mogelijkheid om tussentijds te stoppen (voorafgaande wordt er wel een afspraak gemaakt met de ouders voor een gesprek ) tijdens deze periode geldt geen opzegtermijn evaluatie na twee maanden; wordt de plaatsing definitief dan wordt een wederzijdse opzegtermijn van twee maanden afgesproken. Met school wordt contact opgenomen over de plaatsing en wordt de afspraak gemaakt dat bij bijzonderheden over en weer contact gezocht kan worden.
Ondersteuning pedagogisch medewerkers De organisatie Kinderopvang Borne probeert op verschillende momenten haar beroepskrachten te ondersteunen. Zij kent de volgende reguliere overlegmomenten:
clusteroverleg met alle medewerkers van het betreffende cluster
teamvergadering van BSO in het betreffende cluster inhoudelijk overleg protocollen en vormgeving pedagogisch beleid, kindbespreking
thema-avonden (afhankelijk van het onderwerp wordt het onderwerp door een gastdocent of eigen medewerker gepresenteerd)
functioneringsgesprekken (vinden plaats tussen medewerkers van de BSO en de clustermanager)
jaarlijks verplichte herhalingslessen kinder-EHBO en/of BHV en voor nieuwe medewerkers een beginnerscursus.
deskundigheidsbevordering waarvan jaarlijks wordt bekeken waar dit op ingezet zal worden. (bijwonen van een congres, teambegeleiding, individuele bijscholing etc.)
persoonlijk, maar ook als team kunnen medewerkers terecht bij de clustermanager voor coaching.
Wanneer nodig kan een beroep gedaan worden op externe deskundigen voor training en advies.
15
Bijlage 1
Kennismaking “Een warm welkom”
Kinderopvang Borne Titel: Bijlage kennismaking BSO “Een warm welkom” Doel: Het nieuwe kind het gevoel geven dat het welkom is. 3.0 Afspraken welkomstposter ophangen de pedagogisch medewerker van het kennismakingsgesprek neemt het kind de eerste dag van de opvang onder haar hoede. aan het nieuwe kind wordt gevraagd of het al één van de andere kinderen kent en gekeken wordt of het leuk is deze kinderen een eerste keer aan elkaar te koppelen. voorgesteld wordt om het groepsspel over de regels op de BSO te spelen. na ongeveer 6 weken wordt er een gesprekje gevoerd met het kind. Onderstaande vragen worden ingevuld door de leidster of het kind zelf : 1) Wat weet je nog van de eerste keer dat je bij de BSO kwam? 2) Wat vond je leuk? 3) Was er ook iets wat je gek vond, waar je aan moest wennen of wat je niet leuk vond? 4) Ken je alle regels en afspraken die er zijn? 5) Heb je het naar je zin? 6) Heb je nog tips of ideetjes/vind je dat er dingen anders zouden moeten?
Naam kind: Naam pedagogisch medewerker: Datum: Een kopie van dit formulier gaat naar de ouder(s)/verzorger(s) van het betreffende kind en naar de clustermanager.
16
Bijlage 2
Locatieregels Buitenschoolse opvang Locatieregels Kinderen Buitenschoolse Opvang
Binnen lopen we rustig, met uitzondering van eventuele sportruimte, daar mag gerend worden. Op de trap wordt niet gespeeld; van de leuning glijden is verboden. Stoeien doen we daar waar het veilig is, dus niet in de buurt van ramen, trappen, fornuizen/ovens, balustrades en hekwerk. Kinderen mogen alleen onder begeleiding in de keuken. Speelgoed dat niet meer wordt gebruikt, wordt meteen opgeruimd. Binnen wordt gespeeld met speelgoed, ermee gooien of bewust iets kapot maken doen we niet. We houden de voeten op de grond en klimmen niet op kasten, tafels en hekken. Er mag alleen onder toezicht met gereedschap worden gewerkt. Buiten wordt alleen met fietsen en buitenmateriaal van de bso of de basisschool gespeeld. Voetballen bij De Wingerd /De Hooiberg mag alleen op het trapveld naast de BSO. Bij de Wingerd mag ook met een zachte lichtgewichtbal op de speelplaats gevoetbald worden. Locatieregels medewerkers Buitenschoolse Opvang Huisregels worden besproken met nieuwe kinderen (en regelmatig herhaald). Gevaarlijk situaties die kunnen ontstaan door kapotte zaken worden meteen gemeld aan de manager. Kapotte zaken worden zo spoedig mogelijk hersteld. Obstakels worden uit de loop gezet. Elektrische apparaten worden buiten bereik kinderen geplaatst. Hete thee wordt buiten bereik kinderen geplaatst. Tassen van medewerkers worden buiten bereik van kinderen gezet. Kastdeuren niet open laten staan; schoonmaakmiddelen en gevaarlijke stoffen staan buiten bereik van kinderen. Om uitglijden te voorkomen wordt vocht op de vloer meteen opgenomen. In de buitenruimte wordt een deel voor rustig en een deel voor druk spel bestemd. Zandbak wordt dagelijks afgedekt met een net en dagelijks gecontroleerd op ongerechtigheden. Kinderen mogen niet zonder begeleiding van de speelplaats af. Regels met betrekking tot gebruik van zwembadjes:
Alleen kinderen in zwembadjes als er toezicht is van een leidster Bij meerdere badjes: bij elkaar plaatsen zodat toezicht gegarandeerd blijft
17
Badje altijd leeg achterlaten (dus ook als je er een ander moment weer gebruik van wilt maken) Dit betekent dus ook dat het water niet op temperatuur kan worden gebracht door het eerder te vullen (opwarming door de zon) Locatieregels ouders Buitenschoolse Opvang
In verband met verstikkingsgevaar zijn koordjes aan kleding niet toegestaan. Bij het halen en brengen sluiten ouders het hek.
18
Bijlage 3
Aantal kindplaatsen per locatie
Locatie de Wensinkhof Er mogen maximaal 63 kinderen opgevangen worden. In de huidige werkwijze zijn er drie basisgroepen van maximaal 20 kinderen. Daarnaast zijn er 3 flexibele plaatsen beschikbaar. Locatie Stroom Esch Er mogen maximaal 20 kinderen opgevangen worden. In de huidige werkwijze is er één basisgroep van maximaal 20. Locatie de Vonder Er mogen maximaal 60 kinderen opgevangen worden. In de huidige werkwijze zijn er twee basisgroepen van maximaal 20 kinderen en twee basisgroepen van maximaal 10 kinderen. Locatie ’t Ridderspoortje Er mogen maximaal 32 kinderen opgevangen worden. In de huidige werkwijze is er één basisgroep van maximaal 20 kinderen en één basisgroep van maximaal 10 kinderen. Daarnaast zijn er 2 flexibele plaatsen beschikbaar. Locatie de Wingerd Er mogen maximaal 35 kinderen opgevangen worden. In de huidige werkwijze is er één basisgroep van maximaal 20 kinderen en één basisgroep van maximaal 10 kinderen. Daarnaast zijn er 5 flexibele plaatsen beschikbaar.
19
