Kwaliteitsdenken in de geneeskunde en palliatieve zorg Prof. Dr. Paul Van Royen V k Vakgroep EerstelijnsE t lij en Interdisciplinaire I t di i li i Z Zorg Universiteit Antwerpen
Voorwaarden voor kwaliteit van zorg • De praktijk heeft de bedoeling om continu te verbeteren • De praktijk heeft een gemeenschappelijke definitie van wat goede kwaliteit is en welk niveau van kwaliteit men ambieert • De praktijk investeert in systemen om kwaliteit te meten • De p praktijk j beseft hoe het resultaat van het werk afhangt van anderen en hoe men de kwaliteit van elkaars werk beïnvloedt ( interdependentie) 2
Voorwaarden voor kwaliteit van zorg • De praktijk en zijn medewerkers zijn zich bewust van het systeem waarbinnen gewerkt wordt en hoe dit de kwaliteit van het werk beïnvloedt • De praktijk heeft aandacht voor continue vorming en continu (vooral ook ervaringsgericht) leren • De praktijk houdt rekening met de kosten en b kijkt hoe bekijkt h en waar men efficiënter ffi ië t kan k omgaan met de middelen • De verantwoordelijke(n) j ( ) dagen g de eigen g praktijkorganisatie uit om alsmaar beter te worden in kwaliteit (leaderschip). 3
Donabedian Avedis
4
K lit it i k l Kwaliteitscirkel Ontwikkelen van richtlijnen i htlij
Verzamelen van gegevens over performance
Topics selecteren
Evaluatie
IImplementatie l t ti strategie
5
Kwaliteitsverbeterend project K lit it b t d j t Volgens de focus focus-pdca-methode pdca methode • • • • •
F - Find O - Organise Meeting C - Clarify U - Understand/uncover U d t d/ S - Start -
P - Plan D - Do C - Check A - Act 6
U: Understand/ Uncover U d t d/ U ‐ Visgraatanalyse • Wat zijn de mogelijke oorzaken van het probleem?
‐ Literatuurstudie ‐ Registraties vóór implementatie • Prospectief • Retrospectief
7
Visgraatanalyse PERSOON Vaardigheden onvoldoende beheerst
Aanbeveling niet gekend
Te weinig tijd
EXTERN
Andere gewoonten gewoonten ontwikkeld
Zelf‐diagnose en zelf‐behandeling door patiënten door patiënten
Diagnose van vaginale klachten niet volgens aanbeveling
Verwachtingen van patiënten
Onzeker of de aanwezige microscoop nog werkt
Gepaste pH‐strips niet aanwezig in de praktijk
Labo‐ diagnostiek gemakkelijk bereikbaar
PRAKTIJK MIDDELEN
8
Plan – Do – Check – Act cyclus Plan Fase (1-6): ( ) populatie afbakenen, team samenstellen en eerste versie klinisch pad opbouwen
Act Fase (21-30):
Do Fase (7-13):
implementatie van het pad & opvolging
gegevens verzamelen over huidige werkwijze en best practice
Check Fase (14-20): gegevens fase 2 interpreteren en klinisch kli i h pad d bijwerken bij k op basis van resultaten
9
Meten = weten; weten koppelen aan verbeteren • Gezondheidszorg in België is relatief goed? Epidemiologie: aantal kanker overlevenden van 20 naar 50%; AIDS van dodelijke ziekte naar chronische ziekte • Toch ook hiaten • Hoe weet U dat U goede zorg verleent? • Meten is echter geen doel op zich
10
Een element in onze praktijkvoering, dat o.b.v. evidentie of consensus gebruikt kan worden om de kwaliteit van zorg te meten. Ideale situatie: de indicator kan ook veranderingen in kwaliteit van zorg meten. meten
11
11
Enkele overwegingen: • ‘If you can’t ’t measure it, it you can’t ’t change h it’ (D. (D Berwick) • ‘If you don’t d ’t wantt to t change h it don’t it, d ’t measure it’ • ‘Quality indicators show measurable aspects of quality they do not judge about quality’ quality,
12
12
• Individueel of praktijk niveau: - Eigen kwaliteit van zorg meten en veranderen - Verantwoording afleggen - Vb: Diabetespatiënten: HbA1c < 7% • Lokaal niveau (kring, (kring kwaliteitskring): - Ervaringen bepaalde interventie, opvolgen campagne - Vb: Vb Effect Eff t van rookstopadvies, k t d i vaccinatiegraad i ti d • Richtlijnen: - Evaluatie van de richtlijn en meten van de implementatie
13
13
• Relevant: belangrijk, bewezen voordeel, rekening houdend met mogelijke nadelen
• Voldoende evidentie: duidelijk gedefinieerd, evidence based of consensus based
• Haalbaar: H lb meetbaar, meetbare verschillen, beschikbaarheid van de gegevens, gegevens eenvoudig te registreren
14
14
15
15
Valide en betrouwbare indicatoren “... the problem with measurement is that it can be a loaded gun - dangerous dange o s if mis misused sed and at least threatening if pointed in the wrong p position” O’Leary, 1995 Voorzitter Joint Commission on Accreditation of Healthcare Organizations
Resultaat (outcome (outcome): ): Bv. Bv % diabetespatiënten met Hb A1c < 7.0% 7 0%
Structuur: Bv. Aantal FTE diëtisten nodig voor zorgplan Bv diabetes
Proces: Bv. % diabetespatiënten jaarlijks verwezen naar diëtist
17
17
structuur proces Patiënt
gezondheids-
Handelen: -diagnostiek beleid -beleid -preventie
18
uitkomst (outcome) morbiditeit mortaliteit
toestand
18
Verwachtingen van patiënten • Toegankelijkheid en bereikbaarheid • Continuïteit van zorg en persoonlijke zorg • Professionaliteit P f i lit it Belangrijke verwachting is VEILIGHEID ‘Primum est non nocere’ (Hippocrates)
19
Welke soort participatie? Micro niveau
Meso niveau
Macro niveau
Laag
positieve attitude
Citaten gebruik
Literatuur studies
Patiënten op agenda (RVB)
intensite eit participattie p
consult
Individuele evaluatie
Focus groep Vragenlijst
Cliënten consult
contact and advies
Visitatie
Reflectie gesprek
Patiënten in de RVB consul
Partnerschap
Samen beslissen
Patiënt in project teams
Patiënt richtinggevend
Zelfmanagement
Observatorium
Hoog
20
20
Participatie Patiënten
{Veilige Omgeving}
{Spreek Ruimte}
Stimuleren {Taal}
{Medisch Afhankelijkheidsrelatie} {Conflicterende Belangen}
{Vergadertechnieken}{Mondigheid}
{Expertise}
{Verwoorden}
Toegevoegde {Toegevoegde Waarde} {Ervaring} {Kennis} Waarde
Selectie Patiënt{Overtuigingskracht} {O t i i k ht}
{Generalisatie}
Acceptatie & Gelijkheid j
{I t {Interesse Gebied G bi d }
{Excuus Patiënt}{Rol Verandering}
{Affiniteit met Onderwerp} {Niveau} {Inzicht}
{Positieve Attitude}
{Doel}
Rol Invulling
{Calimero Gevoel}
{Vertegenwoordiger} {Representativiteit}
Effectieve
21
21 Veldhoven, 23 maart
