Nood aan ergotherapie in de thuiszorg Nood aan ergotherapie in de thuiszorg
Prof. Dr. Lieve Peremans Departement Eerstelijns‐ en Interdisciplinaire zorg Universiteit Antwerpen
Vergrijzing en d de geriatrische tsunami i i h i • Vergrijzing Vergrijzing van de baby‐boom van de baby‐boom generatie‐ groep + 65 jaar: stijging van 15 tot 25 % nog voor 2030 g • Dubbele Dubbele vergrijzing: aandeel 80 vergrijzing: aandeel 80‐plussers plussers binnen de groep van 65‐plussers (van 23% naar 40 % in 2050) • Geriatrische tsunami!
Bevolkingspiramide: Vlaams Gewest (2001)
Bevolkingspiramide: Verwachting Vlaams Gewest (2031)
Toename van chronische en complexe zorg h i h l • •
2000: 39% totale mortaliteit = niet-infectieus 2020: 60% totale mortaliteit = chronische ziekten (hartziekten, CVA, diabetes, depressie, kanker,…)
Chronische complexe zorg in Vlaanderen • 20 % lijdt aan ≥ 1 chronische aandoening 0 % jdt aa c o sc e aa doe g • Tegen 2020 – prevalentie van 35‐55 % Boven de 65 jaar – heeft 67 % twee of heeft 67 % twee of • Boven de 65 jaar meer chronische ziekten • Multi‐morbiditeit: 70 % van de personen p >80 jaar hebben >1 chronische ziekte • 9% van 65 plussers lijdt aan dementie – 60 % doet beroep op thuiszorg • Aantal zorgbehoevenden verdubbelt tegen 2030 – 2030 verdrievoudigt tegen 2050 di di 20 0
Mijn werkweek Mijn werkweek… •
Maandag: – Ochtendraadpleging: nieuwe pt met Parkinson – inschakelen thuisverpleging en ergotherapeut – overleg met OCMW over jonge psychiatrische pte, vastleggen zorg‐en zorg en interprofessionele doelen interprofessionele doelen – dringende vraag van verzorgende over opgenomen patiënt (ziekenhuisbezoek om ontslagmanagement plannen) – Tweede vraag ivm opgenomen pt – eveneens ontslagmanagement (casus Ivo) l ( I ) – Avondraadpleging overleg met dochter van pte (casus Greta) ivm zorgplanning moeder
• •
Dinsdag: ziekenhuisbezoeken Dinsdag: ziekenhuisbezoeken Woensdag: – Huisbezoek: dame met ernstige visus‐en rugproblemen: thuisverpleging, hulp ergotherapeut inschakelen
Welk antwoord kunnen wij bi d ? bieden? • Een goed georganiseerde lijn met efficiënte ondersteunende structuren efficiënte ondersteunende structuren • Laagdrempelig (structuur, wachttijd, financieel…) • Kwaliteitsvolle zorg Kwaliteitsvolle zorg
Kwaliteitsvolle zorg Kwaliteitsvolle zorg • Definitie wordt mede bepaald door wie naar de kwaliteit kijkt (Donabedian)
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian) ►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken gezondheidszorg ►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie communicatie,, g g besliskunde,, zorgmanagement ►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand, gezondheidstoestand kennis kennis, zelfzorg zelfzorg, tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Structuur • Mesoniveau: Mesoniveau: SEL (2009) SEL (2009) (samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg) • Microniveau: – Werken in zorgteams voor de complexe Werken in orgteams oor de comple e thuiszorg (interprofessionele samenwerking) (interprofessionele samenwerking) – Transmurale zorg – externe liaison
Structuur: kantelende zorg Structuur: kantelende zorg VAN
NAAR
Structuur: interprofessionele samenwerking
Biologisch: ziekte
Team
Patient
dat verantwoordelijk‐ heid opneemt voor de patient
met een probleem
psychologisch: psychologisch: ziektegevoel sociaal: ziektegedrag existentiëel: welzijn
Context
Gezondheidszorgbeleid
Complexe thuiszorg C Casus: Greta G 77‐jarige pte met primaire progressieve afasie. Recente diagnose mastitis carcinomatosa Patiënte met een probleem: multimorbiditeit, Patiënte met een probleem: multimorbiditeit Sociaal (alleenstaande, dochter op verre afstand), py psychisch en welzijn (kwaliteit van leven, therapie vs j ( , p niets doen) ZZorgteam: thuisverpleegkundigen, huisarts, h i l k di h i Logopediste, kinesitherapeute, mantelzorger, verzorgende
Transmurale zorg: Externe liaison Transmurale zorg: Externe liaison Externe Liaison = Ontslagmanagement
Samenwerking op de afdeling
Samenwerking binnen het ziekenhuis het ziekenhuis
Samenwerking met externe hulpverleners externe hulpverleners
= Micro niveau
= Meso niveau
= Macro niveau
Transmurale zorg: Externe liaison Transmurale zorg: Externe liaison • Geriatrische Geriatrische principes en principes en deskundigheid ter beschikking stellen Æ Huisarts Æ C.R.A. CRA Æ Andere zorgverstrekkers: thuisverpleegkunde; kine, th is erpleegk nde kine ergotherapie, logopedie, verzorgende
Transmurale zorg: C Casus Ivo I Ivo, 61 jaar, doet ondanks secundaire preventie (medicatie), na een doorgemaakte TIA (doorbloedingsstoornis in de hersenen met spontaan herstel binnen enkele uren) een uitgebreide beroerte met uitval linker li h lichaamshelft en spraakproblemen h lf k bl • Opname in acuut ziekenhuis Opname in acuut ziekenhuis • Transfer naar revalidatie‐eenheid
Casus Ivo Casus Ivo Patiënt met beroerte en bijkomende aandoeningen. Sociaal: alleenstaande, leeft geïsoleerd, wil ook geen contacten, Psychisch en welzijn (depressief, alcohol maar wil nog niet dood) ‘D k ‘Dokter, ik mag toch nog effekes blijven, hé…’ ik h ff k blij hé ’ Zorgteam: thuisverpleegkundige, huisarts, Zorgteam: thuisverpleegkundige huisarts verzorgende
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian) ►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken gezondheidszorg ►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie communicatie,, g g besliskunde,, zorgmanagement ►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand, gezondheidstoestand kennis kennis, zelfzorg zelfzorg, tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Kwaliteitsvolle zorg: proces Kwaliteitsvolle zorg: proces • Interdisciplinair samenwerken: hoe? Interdisciplinair samenwerken: hoe? • Zorgplan opstellen Z l t ll • Zorgdoelstellingen voor de patiënt en samen met de patiënt met de patiënt • Interdisciplinaire doelstellingen: hoe gaan we als team samenwerken
Zorgplan Schriftelijk document m.b.t. geplande zorg j g p g voor een patiënt Afsprakenregeling gebaseerd op essentiële administratieve, klinische en paraklinische d i i i kli i h kli i h elementen van de persoon, rekening houdend met één of meer oude d e éé o ee begeleidingsdossiers. De Lepeleire J, De Stercke E. Het zorgplan. Definitie en inhoud. Huisarts Nu 2006; 35(2): 73‐78
Zorgplan 1. Administratief gedeelte: Identificatie van patiënt, zorgbemiddelaar en alle hulpverleners 2 Algemene (zorg)doelstellingen: probleem 2. Algemene (zorg)doelstellingen: probleem 3. Klinische beoordeling: welke problemen? Beoordeling, medicatiebeheer, b h d li behandelingen 4. Taakafspraken: wat zijn interprofessionele doelstellingen? – g afspraken met duidelijke p j contactpersoon 5. Communicatie: noteren van alle communicatie journaal communicatie, journaal
Interdisciplinair overleg Interdisciplinair overleg Knelpunten ‐ TIJD TIJD (hoe haalbaar met de vergrijzing) (h h lb td ij i ) ‐ Financieringssysteem: hulpverleners in thuiszorg zijn meestal zelfstandigen ‐ Manpower: bv hoeveel p ergotherapeuten in de thuiszorg?
Casus Greta Casus Greta Interdisciplinair overleg met het ganse zorgteam bij de patiënte thuis en in aanwezigheid van pte Zorgdoelen en interprofessionele doelen duidelijk op papier Knelpunten: ‐ Deurbel wordt niet gehoord Deurbel wordt niet gehoord ‐ Telefoon niet gehoord ‐ Bad niet toegankelijk g j
Casus Greta Casus Greta Interdisciplinair overleg met het ganse zorgteam bij de patiënte thuis en in aanwezigheid van pte Zorgdoelen en interprofessionele doelen duidelijk op papier Knelpunten: ‐ Deurbel wordt niet gehoord Deurbel wordt niet gehoord ‐ Telefoon niet gehoord ‐ Bad niet toegankelijk g j
Casus Greta Casus Greta htt // http://www.
de ergotherapeut
Casus Ivo Casus Ivo • Ivo Ivo is in de revalidatie is in de revalidatie‐eenheid eenheid opgenomen • Start ontslagplanning bij begin Start ontslagplanning bij begin revalidatie • Zorgdoel: naar huis of WZC? Z d l h i f WZC? • Indien transfer naar huis – Nood aan goed thuiszorgteam – Ergotherapeut betrekken = MUST
Kwaliteitsvolle zorg (Donabedian) ►STRUCTUUR
- setting waarin zorg geleverd wordt: materiële voorzieningen, beschikbaar personeel, organisatie gezondheidszorg,, patiëntenkenmerken gezondheidszorg ►PROCES
- interactie tussen de patiënt die zorg vraagt en de hulpverlener die zorg verleent: adequate communicatie communicatie,, g g besliskunde,, zorgmanagement ►OUTCOME
- effect op gezondheidstoestand, gezondheidstoestand kennis kennis, zelfzorg zelfzorg, tevredenheid met de zorg, kwaliteit van leven
Kwaliteitsvolle zorg: outcome Kwaliteitsvolle zorg: outcome • Positieve outcomes van ergotherapie • Goed definiëren welke outcome‐indicatoren • Goed definiëren van de begeleidingschema’s Steultjens EEMJ, Dekker JJ, Bouter LM, Schaardenburg DD, Kuyk MAMAH, Van den Ende ECHM. Occupational therapy for rheumatoid arthritis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2004, Issue 1. Art. No.: CD003114. DOI: 10.1002/14651858.CD003114.pub2
Legg L, Drummond A, Langhorne P. Occupational therapy for patients with problems in activities of daily living after stroke. f y Reviews 2006, Issue 4. Art. , No.: Cochrane Database of Systematic CD003585. DOI: 10.1002/14651858.CD003585.pub2.
Specifieke knelpunten Specifieke knelpunten • Het Het beroep van ergotherapeut is beroep van ergotherapeut is onvoldoende bekend ook bij huisartsen • Betalingssysteem B t li t • Verwijsbrief
Oplossingen • Opleiding: Opleiding: IPSIG IPSIG • Eerstelijn: contacten leggen met HA‐ kringen
Oplossingen: verwijsbrief Oplossingen: verwijsbrief • Administratieve gegevens • Diagnosestelling • Hulpvraag patiënt – Zelfzorg – Productiviteit – Ontspanning O i • Reden aanvraag ergotherapie – Ergotherapeutische diagnostiek – Trainen/begeleiden van het handelen – Cliënt(systeem)gericht adviseren
