P Iedere maand met uitzondering van augustus kosteloos verstrekt aan leden en sympathiserende verenigingen. Jaargang 2 1

België/Belgique

Informatief maandblad

P.B.

voor het verantwoord verzorgen

8500 KORTRIJK 1

van uw aquarium, terrarium of vijver

3/4574

Iedere maand met uitzondering van augustus kosteloos verstrekt

februari 2006

aan leden en sympathiserende verenigingen. Jaargang 2 1

P309 825

Opgericht in 1 966

Lid van B.B.A.T. & N.B.B.Z. Afgiftekantoor: 8500 KORTRIJK 1 afdeling II.

Afzendadres: Martin Byttebier Kleine Brandstraat 1 2 8540 Deerlijk

Ruime keuze zoetwater-, vijvervissen en benodigdheden. CICHLIDEN, wildvang en import uit de Afrikaanse meren Roes elareweg 3 0A 8 8 20 TORHOUT Tel: 050-21 11 1 8 Open van 9. 00 - 1 2. 00 & 1 3. 00 - 1 9. 00 u. zaterdag tot 1 8. 00 u. Gesloten op donderdag & zondag

Gr a af B ou de wij n I X l a an 2 8 5 00 Kortrij k ( r echt over de rij ks wacht) Tel . : 05 6/21 . 79. 90 F ax. : 05 6/2 0. 51 . 76 de. kl ok k e. at h en e @t el en et. be htt p: //www. dekl ok k eat h en e. be

FEBRUARI 2006

- 1 -

C OL OF ON Erik Vansteenkiste Langebrugstraat 4 bus 2 1 , 8500 Kortrijk 05 6 35 08 48 [email protected]

Lidgeld:

€ 20,-

Lidgeld + Aquariumwereld:

€ 29,-

Lidgeld + Het Zeeaquarium: € 45 ,Donald Samyn Korenbloemlaan 1 5 , 8500 Kortrijk 05 6 2 1 09 06 [email protected]

Jan Algoed Sen. Claysstraat 5 , 8500 Kortrijk 05 6 2 1 90 74 [email protected]

Argenta: 979-623 6362-43

Lidgeld + AW + HZA:

€ 60,-

Hoofdredactie Martin Byttebier 05 6 77 59 27 [email protected] Redactiemedewerkers Jan Algoed 05 6 2 1 90 74 [email protected] Donald Samyn 05 6 2 1 09 06 [email protected]

Zoetwater Gerrit Plovie 05 6 40 24 5 6 [email protected] http://www.aquatropica.be Free Devos

05 6 44 48 1 6

Zeewater Krist Hugelier 05 6 72 97 8 1 [email protected] Vijvers Gilbert Lapere 05 6 35 84 1 9 [email protected]

"De Klokke" Boudewijn IX-laan 2, 8500 Kortrijk 05 6 2 1 79 90 [email protected] http://www.deklokkeathene.be

Terrarium Geert Vandromme 05 6 7 1 82 07 [email protected]

C OL OF O N

Kees Snoeren 05 1 30 47 0 1 [email protected]

Martin Byttebier 05 6 77 59 27 [email protected] De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties.

40

JAARGANG 2 1

- 2 -

Editori aal 2006 is reeds één maand achter de rug. De meesten van ons zijn hun kater reeds vergeten. Evenals de wensen die we elkaar met het nieuwe jaar uitgewisseld hebben. Tevens zijn de goede voornemens uitgesteld tot volgend jaar. Het goede voornemen om elkaar eens iets meer te ontmoeten bijvoorbeeld. Iedere maand creëren de mensen van het bestuur de gelegenheid om elkaar te ontmoeten in een ontspannen sfeer en samen met mensen die van hetzelfde gedachtegoed zijn. Dit laatste wordt met de dag iets moeilijker. Als we teruggaan naar de start van Aquatropica zo'n 40 jaar geleden, dan was je reeds vlug een expert in het houden van aquariumvissen. Wanneer je wist hoe je een aquarium op temperatuur kon houden en zo'n twintig verschillende vissen kende, dan was je goed op weg om anderen op het spoor van onze hobby te zetten. Dat was ook het jaar dat de eerste televisies in de huiskamers zijn gekomen, weliswaar nog in zwart-wit want voor kleurentelevisie was het nog één jaar te vroeg. Nu 40 jaar later kijken we digitaal met interactieve mogelijkheden en in de nabije toekomst zullen we naar virtuele programma's en films kijken waar we zelf een bepaalde rol zullen in spelen en bepalen hoe de film verloopt. Alles wordt complexer. Ook in onze hobby wordt het soms moeilijk om nog iemand te vinden die met hetzelfde bezig is. Wat vandaag in is, is morgen terug verdwenen uit onze hobby en iedereen wil net dat hebben wat de anderen niet hebben. Als morgen orka's verkocht worden in de dierenzaken dan is de kans groot dat deze ook verkocht geraken. 40 jaar geleden hielden de mensen een kanarie als vogel in huis. Heden ten dage houden mensen roofvogels als huisdier, waaronder gieren met een spanwijdte van meer dan één meter. Was het vroeger een aquarium met guppy's en scalaars, dan moeten het nu slijkspringers of vliegende vissen zijn. Ook bij de reptielen zijn het geen anolissen of boa's meer, maar zien we meer en meer dieren als

E DI T ORI A AL

kraaghagedissen en cobra's. Enfin, voor de mensen van het bestuur wordt het in 2006 net als de voorbije jaren, een zware maar boeiende opdracht om iedere liefhebber aan zijn trekken te laten komen. Geert Vandromme

FEBRUARI 2006

- 3 -

MI J N E RVARI N GE N MET DI SC USSE N Tekst en foto's: Kristof Derie, Aquatropica Kortrijk Di t arti kel i s een c o- pu bl i c ati e met Aqu ari u mwer el d ( 59/02, p. 35- 37)

Hoewel ik al een 15-tal jaar houder en hobbykweker ben van Malawi-cichliden, voornamelijk dan mbuna 's, heb ik mij een 2-taljaar geleden aan een iets moeilijker cichlidensoort gewaagd: de DISCUS. Anders dan de mbuna (rotsbewonende cichliden van het Malawimeer) komen de discussen, zoals de meesten onder u wel weten, uit Zuid-Amerika. Dit beteken t natuurlijk heel andere waterwaarden dan in het Malawimeer. In april 2003 kocht ik bij een erkend kweker zes jonge discussen. De vissen werden ondergebracht in een aquarium van 1 m lengte ( 1 00 l). Dit was goed te doen, gezien de nog kleine afmetingen van de vissen. Wellicht doordat het water in het aquarium te hard was, stierven de twee “pigeon blood” jongen na ongeveer een 3-tal weken. Toen nieuwe testen gedaan waren en nadat er contact opgenomen was met de kweker, werd het water “geen

be-

eten. Op een dieet van Arte, cichliden-mix en mia droogvoer groeiden de vissen mooi uit. Di s cus man met j on gen

Eén ervan werd aanzienlijk groter dan de anderen, terwijl er tevens een ietwat kleiner exemplaar in het aquarium zwom. De kleinere discus was de laagste in de rangorde en kreeg bijgevolg de agressie van de anderen over zich. Na een 1 5-tal maanden verhuisden de vier discussen naar een groter aquarium van 300 l. Vijf maanden later merkte ik dat het grootste exemplaar geregeld in het gezelschap te vinden was van een kleiner. De grootste discus (een blauwe gestreepte) kreeg een “wimpel” op de rugvin, waaruit ik met

MI J N E R VARI N GE N ME T DI S C U S S E N

optimaliseerd”

gonnen mijn vissen goed te

- 4 -

JAARGANG 2 1

enige zekerheid kon afleiden dat dit het mannetje betrof. Het kleinere exemplaar was een bruine discus. Al gauw werd ik overmoedig en hoopte ik een koppel te hebben. Bijgevolg werd een afzetkegel in het aquarium geplaatst. Deze kegel werd een 3-tal maanden niet bekeken, zodat de twijfel toesloeg. Een Malawikweker hoeft immers niet zoveel geduld te hebben als een discuskweker. Na ongeveer twee jaar was het echter zover. De twee discussen bleven constant in elkaars buurt en de overige werden constant uit de buurt van de afzetkegel verjaagd. Toen werd besloten de andere twee uit het aquarium te vangen. Vervolgens duurde het nog een 2-tal weken vooraleer de eerste eieren werden afgezet. Wel werd in die tijdspanne constant gebaltst, waarbij schuddende bewegingen werden opgemerkt. De afzetting zelf werd niet waargenomen, aangezien dit ‘s avonds laat ge-

MI J N E R VARI N GE N ME T DI S C U S S E N

schiedde.

FEBRUARI 2006

- 5 -

Na ongeveer twee jaar was het eerste legsel van mijn discussen dus en feit. Een 200-tal eieren kleefden tegen de achterzijde van de afzetkegel. Lang duurde de euforie niet, doordat het legsel ‘s anderendaags opgegeten was. De vissen waren blijkbaar zodanig geschrokken van mijn reactie over het verlies van de eieren, dat zij een 2-tal weken erna een nieuwe poging ondernamen. Ditmaal verliep de kweek beter en ontwikkelden de eieren zich in drie dagen tot larven. Het vrouwtje veranderde van bruin naar bijna zwart toen de jongen, na opnieuw een 3-tal dagen, klaar waren om vrij te zwemmen. Van de oorspronkelijke 200 eieren ontwikkelden er zich slechts een 50-tal tot jonge larven. Slechts een klein deel beschimmelde, waaruit ik besloot dat de ouders de jongen hadden opgegeten. Ten slotte zat er in het aquarium nog enkel een koppel

-meervallen die toch geen probleem Ancistrus konden vormen voor de discussen, althans . . . dat dacht ik tenminste! De overstap van afzetkegel naar moeder lukte voor slechts een 30-tal van de

jongen. Deze zwommen tegen de flanken van hun trotse moeder die duidelijk huidsecreet had gevormd. Na één dag vrij zwemmen, ontstonden opnieuw problemen. Het mannetje wilde ook zijn deel van de broedzorg uitoefenen, wat door het vrouwtje geweigerd werd. Beide vissen schoten tijdens hun echtelijke twist herhaaldelijk door het aquarium waardoor de larven in het rond werden geslingerd. Bijgevolg was ook deze kweek mislukt. Omdat ik gehoord had dat men met discussen geduld moet hebben, probeerde ik het opnieuw en liet beide ouders bij het legsel. Nogmaals met deDe volgende keren werd het vrouwtje of het mannetje telkens alleen bij het legsel gelaten. Een blauwe kunststofmat zorgde in het aquarium voor de afscheiding. Opnieuw zonder succes. Na deze zes pogingen werd ik stilaan wanhopig en nam ik terug contact op met de kweker. Deze meldde mij dat ik best een F ot o ( en c o m ment a ar) : Fr ed dy Haer ens E ens was h et de " k ei zer van de a qu ari u mvi ss en" en de gr oot st e ui t d a gi n g voor i eder e a qu ari a an, t h ans zij n ze d oor i nt ensi eve en s el ecti eve k week " Ma de i n Tai wan " h a ast ver krij g b a ar i n i eder e ge wenst e kl eur. Hi er zo or anj e al s een si n a as a p pel !

MI J N E R VARI N GE N ME T DI S C U S S E N

zelfde gevolgen.

JAARGANG 2 1

- 6 -

tussenschot uit konijnengaas fabriceerde en dat ik het vrouwtje bij het legsel diende te laten. Eens de larven dan uitgekomen zijn, kunnen ze zelf ook naar de vader zwemmen en van zijn huidsecreet eten. Zo zouden beide partijen gelukkig zijn. Tevens zou de kweek volgens hem zeker lukken, meer bepaald omdat het bijna winter was en dat de kweek dan meer succes heeft dan in de zomer. Met goede moed werd een nieuwe poging ondernomen. Ditmaal met meer resultaat. Opnieuw 200 jongen, 50 larven en een 1 0-tal jongen die succesvol de overstap maakten naar de moeder. Deze jongen zijn nu reeds een maand oud en zwemmen meestal bij de moeder. Slechts zelden bezoeken ze hun vader. Op een dieet van clops sen.

en Artemia Cyzullen mijn eerste jongen hopelijk uitgroeien tot volwaardige discus-

De echte kwekers zullen al een vermoeden hebben waarom zoveel eieren en larven verloren gingen. Juist! De ancistrussen zijn de daders. Hoewel ze voor een meerval klein zijn, merkte ik dat ze zich agressief opstelden ten opzichte van de discussen. Bijgevolg: ancistrussen versast! Kweken gaat sedertdien nog beter. Met als resultaat een grotere opbrengst van jongen. Waarom ik mijn eerste artikel aan discussen wijdt in plaats van aan mijn tevens geliefde Malawi-cichliden ? De kweek van deze vissen is, net zoals het muilbroeden van de malawi 's, toch bijzonder en ik kan iedereen aanbevelen deze vissen eens te houden.

MI J N E R VARI N GE N ME T DI S C U S S E N

Hieronder kan je uw lidkaart vinden. Is dat niet het geval, dan kreeg je ze reeds vorige maand op de nieuwjaarsreceptie! Kreeg je ze niet en heb je toch reeds uw lidgeld betaald, dan is er een probleem. In dat geval graag een telefoontje of e-mail naar de secretaris.

L i d kaar t 2 0 0 6

L i d n r. : D E KORTR I JKSE AQU AR I U M TE R R AR I U M - E N VI JVE RVE R E N I G I N G

N aam :

Ten Hovestr a at 1 , I n dustri ezon e Zui d B- 8 700 Ti el t Tel . : 051 /40 2 3 40 F ax: 051 /40 3 7 61

All e c h e mi sc h zui ver e pr oduct en Ook t e ver kri j gen i n kl ei n e ver pakki n g!

ELEKTRO BEKAERT ERIC nv Z weve ge ms estr. 71 - 8 500 Kortri j k 056/21. 95. 26 voor al u w TL-l a mpen: Syl vani a: aqu a-st ar, gr o-l u x P hil i ps: TL' D 8 3 0, 8 40, 8 65

( ni eu w)

Zeeaquari u m Speci aal zaak De Vuyst Samuel, Dijkstraat 47, 9700 Oudenaarde

Waar k wal i t ei t en s er vi c e op de eerst e pl aats st aan. Openingsuren: woensdag en donderdag van 14 tot 1 9 : 30 uur vrijdag van 14 tot 20 uur zaterdag en zondag van 1 0 tot 1 8 uur. http://www.acropora .tk

0495 / 52. 86 . 6 1

WI L L E M S AQUAR I U M - E N VI JVE RTE CH N I E K

bvba.

H an del i n waterpl an ten , zeevi ssen en l agere di eren

I m port Pol en en Tsjech i ë - Speci al i tei t i m port D i scu s

I n ri ch ten en on derh ou den van aqu ari a en vi jvers Tel : (09) 374. 07. 98 − Fax: (09) 375. 51 . 00 GSM : 0495/1 8. 57. 1 2 − 0495/32. 1 4. 50 h ttp: //u sers. skyn et. be/aqu a.wi l l em s/

F ran qu i en I ren a Wi l l em s

Op en : Wo, do, vri j, zat en zon dag

Oostm ol en straat 247

van 1 0− 1 9u

9880 Aal ter

m a en di gesl oten (u i tz. feestdagen )

Br u gs estr a at 40 Tel . 05 6/3 7. 05. 65 8 5jJllmmFFACAD 00 Kortrij k

T

FEBRUARI 2006

- 7 -

CRE NI CI C HL A LEPI DOTA J. Tielens - Zilverhaai Beringen

De leden van het geslach t

Crenicichla

worden in een groot deel van Zuid-

Amerika, in de meest uiteenlopende wateren, aangetroffen. Het aan tal beschreven soorten bedraagt ongeveer 78. Deze felle rovers voeden zich o. a. met vele vissoorten, dus ook deze die in een aquarium gehouden worden, daardoor zijn ze volkomen ongeschikt voor een gezelschapsaquarium. -soorten worden vaak “kambaarzen” genoemd, maar dit kan Crenicichla aanleiding geven tot vergissingen, want het zijn geen baarzen maar cichliden en dat is toch een enorm verschil (n.v.d.r. keelbeenderen anders gevormd en slechts één reukgroefgat aan beide zijden van de kop). Kamcichliden hebben een gestrekte lichaamsvorm. Ze doen ons denken aan snoekachtige vissen, die hun prooi met de kop naar voren bliksemsnel vangen en verslinden. Over het algemeen zijn ze zeer aantrekkelijk Cr eni ci chl a j u pi aensi s

van kleur, doch enkele zijn bijzonder eentonig van kleur. De meeste soorten worden

vrij groot, zowat 1 5 à 40 cm lang. Men moet ze een groot aquarium bieden met talloze schuilplaatsen tussen kienhoutpartijen en een dichte beplanting. Ze zijn nogal schuw en vertonen hun mooiste kleuren onder getemperd licht. De watersamenstelling is van ˚ C daalt. Het hoofdvoedsel bestaat uit kleine vissen en waterinsecten, zoals waterkevers en libellenlarven. Als men deze vissen aanschaft, kan het zijn dat ze kunstmatig voedsel weigeren en ook vaak niet wennen aan vlees. De verzorger moet de moeite nemen om levend en bij voorkeur bewegend voedsel te geven. Dat hoeven, afhankelijk van de grootte van de dieren, niet altijd vissen te zijn. Ze nemen bijvoorbeeld ook watervlooien, tubifex en muggenlarven. Grotere dieren hebben echter zulke hoeveelheden nodig, dat men daar niet altijd in kan voorzien. Dan zal men ook wel vissen moeten voeren en dat wordt dan voor veel aquariumhouders toch wel een probleem.

C R E NI CI C H L A L E PI D OT A

minder belang, evenals de temperatuur, mits deze laatste niet onder de 20

JAARGANG 2 1

- 8 Kweken met Crenicichla's

De kweek van kamcichliden of snoekcichliden is moeilijker dan men van de meeste cichliden gewend is. Het is moeilijk een paartje samen te stellen, en de beste resultaten bereikt men met twee vissen uit hetzelfde nest.

Creni-soorten zetten in holen af, die ze in de paartijd door het ondergraven cichla van steenpartijen zelf proberen te bouwen. De wijfjes zetten meestal af tegen het plafond van het hol. Soms komt het voor dat de eieren opgegeten worden. Als de eerste eieren zijn afgezet, moet men ongeveer drie dagen op het uitkomen wachten. De larven hebben nu nog een hechtdraad aan het voorhoofd en worden door de ouders gelijk verzorgd. Het blijkt dan nuttig te zijn als de dieren nog een hol tot hun beschikking hebben. Dat wordt dan nu in gebruik genomen en de larven worden met behulp van de slijmdraad aan het plafond opgehangen. Ze hangen dan nog ongeveer 140 uur tot ze zich zover ontwikkeld hebben dat ze vrij kunnen zwemmen. De jongen echter zijn niet altijd bereid te zwemmen en het kan voorkomen dat ze nog ongeveer twee dagen op de bodem van het hol kronkelen. Dan hebben de jongen echter al een grootte van ca. 4 mm. bereikt en kunnen niet alleen zwemmen maar nemen ook krachtiger voedsel tot zich. Naast het gebruikelijke kweekvoedsel kan men stofvoedsel geven, maar dan niet in grote hoeveelheden. Daar de nakweek nogal groot is, moet de kweker er wel voor zorgen, dat hij steeds voldoende voedsel in voorraad heeft. Na het vrijzwemmen van de jongen, neemt het mannetje het grootste deel van de verzorging op zich. Een goed overeenkomend paartje kan zonder veel toedoen van de kweker tussen de 500 à 800 jongen op de wereld brengen.

C R E NI CI C H L A L E PI D OT A

Crenicichla lepi dota Is een van de meest bekende snoekcichliden. Ze zijn wijd verbreid in ZuidAmerika en komen voor van het noordelijke Amazonebekken tot in noordelijk Argentinië, waar ze zich ophouden in de meest uiteenlopende

wateren.

Het lichaam, zoals bij de meeste crenicichla's, is gestrekt en snoekachtig, zijdelings slechts zeer gering

FEBRUARI 2006

- 9 -

samengedrukt, de kop is breed. De dieren bereiken een lichaamslengte van ongeveer 20 cm. Door het enorme verspreidingsgebied zijn er ook binnen deze soort qua kleur enkele verschillen. Daarbij komt ook nog het vermogen van de vissen om van kleur te veranderen. De grondkleur is grijsbruin, maar kan donkerder worden, tot bijna zwart. De over het lichaam liggende kleurglans is afhankelijk van het vindgebied, tussen goud-oker, een iriserend blauw of een eveneens iriserend groen. Volwassen dieren hebben een donker olijfkleurige rug. Buikpartij en vooral de keel zijn wat lichter en worden witachtig. Een op de bovenlip beginnende lengtestreep, die loopt door de achterkant van het oog tot aan het eind van het kieuwdeksel, is diepzwart en loopt dan wat bleker door tot in de staartwortel. Ze kan in het achterste deel van het lichaam, afhankelijk van de stemming, ook geheel verdwijnen. Boven de aanzet van de borstvinnen ligt een onregelmatig gevormde en door een witte zoom omgeven schouderoogvlek. In de lichaamszone achter de kieuwdeksels tonen de vissen een patroon uit zilverwitte verticale strepen. Ze zijn afhankelijk van de intensiteit van de grondkleur van het lichaam, meer of minder duidelijk zichtbaar. Buik- en borstvinnen passen zich in kleur bij de vindplaats variëteiten aan. Het geslachtsonderscheid is bij volwassen dieren duidelijk te merken. De rug- en aarsvin zijn puntig met verlengde vinstralen. De vissen zijn bij een lengte van 1 2 à 1 8 cm reeds geslachtsrijp. De kweek van deze dieren is al meerdere malen gelukt en verloopt zoals in de geslachtsbeschrijving is te lezen. Het huwelijkskleed van de wijfjes is meestal mooier dan dat van de mannetjes.

OPE N DE U R DAGE N vz w

zaterdag 29 april 2006 zondag 30 april 2006 maandag 1 mei 2006 Kioskplaats 7 - 2660 Hoboken za. & ma. : 9 .00 tot 1 8 .00 uur zo. : 1 0.00 tot 1 8 .00 uur

C R E NI CI C H L A L E PI D OT A

k. a. h. v. Gr a ci l i s H o b o k e n

JAARGANG 2 1

- 10 -

GE NI ETE N VAN HET LE VE N I N E N R ON D DE VI J VE R Han g eens een nest kastj e i n j e t ui n

Gilbert Lapere, Aquatropica Kortrijk

Twee elemen ten die in onze tuin heel wat aandacht krijgen bij het omtoveren van deze ruimte tot een rustige omgeving zijn alvast de zelf gecreëerde kleurenprach t van bloemen en plan ten met daarbij een waterpartij en een kabbelend beekje, ofhet kletterende geluid van neervallende fon teindruppels. Maar er is nog een derde belangrijk elemen t waar we jammer genoeg niet zoveel aandach t aan besteden in dit totaal concept, namelijk de soorten vogels die massaal in onze tuin helemaal gratis hun eigen deun tje laten horen en zorgen voor rustige ach tergrondmuziek. Neem nu bijv. de mezensoorten. In de tuin zijn ze misschien één van de populairste vogeltjes; Ze zijn acrobatisch, kleurrijk, niet zo bang, nieuwsgierig en daarbij nog intelligent ook. Wist je dat er naast het gekende koolmeesje en pimpelmeesje nog vier andere minder bekende soorten bestaan? De zwarte mees, de glanskop, kuifmees en de matkop maken deel uit van de echte mezen, doch deze soorten gaan meer de beboste gebieden opzoeken. De eerste twee zijn de meest voorkomende mezensoorten en ze zijn gemak-

GE NI E T E N VA N H E T L E VE N . . .

kelijk van elkaar te onderscheiden. De koolmees heeft namelijk een zwarte kop met witte wangen, een gele buik waar parmantig een zwarte stropdas over hangt. Dit stropdasje is bij het mannetje veel breder dan bij het vrouwtje. gl an zen d z wart e k op witt e vl ek op de wan g

k ool mees

pi mpel mees

Bl au we k op be gr ens d d oor wit d on k er e l ij n over oog witt e wan gen

z wart e str op d as grij ze st a art witt e zij k ant

met bl au we st a art

Aq u a ri u m p rod u cte n

DUPLA EXCLUSIEF AQ UAR IA-N E O N Te l : 0 5 1 /2 0 . 73 . 87

Fax: 0 5 1 /2 0 . 73 . 87

OPEN

van 1 0− 1 2 u & 1 4− 1 9 u zate rd ag tot 1 8 u G ES LOTE N : m aan d agvoo rm i d d ag e n zo n d ag

De Breyne Peelaertstraat 25 , 8600 Diksmuide ( 05 1 50 42 37

http://www.tviske.be

tropische vissen − zeevissen − koudwatervissen

Open: 1 0.00 tot 1 2:00 en 14:00 tot 1 9 :00 Op zaterdag van 10.00 tot 1 2:00 en 14:00 tot 1 8 :00. Zondag van 1 0:00 tot 1 2:00 Gesloten: zondagnamiddag en dinsdag

Z ancl us Sp eci aal zaak voor zeeaq u ari u m en zoetwater Potterstraat 23 B -91 70 Si n t-Pau wel s Tel & Fax: 0032 (0)3/77. 80. 229 G esel ecteerd e zeevi ssen & l agere d i eren van top kwal i tei t. E i gen fi l tersysteem m et afsch u i m i n g. E xcl u si eve aq u ari u m m eu b el s u i t ei gen atel i er. H QI -verl i ch ti n g op m aat (ook wan d m on tage) Open i n gsu ren :

D i n sd ag , woe n sd ag e n vrij d ag : 1 3 u tot 1 9 u Zate rd ag : 9 u tot 1 8 u E l ke ee rste zo n d ag van d e m aan d : 1 1 u tot 1 7 u

Gesl oten :

M aan d ag e n d o n d e rd ag I n j u n i , j u l i e n au g u stu s: o p zo n d ag .

FEBRUARI 2006

- 11 -

Gelijkaardig is het pimpelmeesje, maar met een blauwe kop met witte wangen. Deze kleinere mezensoort die graag wat lager in de bomen vertoeft dan de koolmees, maar zijn levensmiddelen graag gaat zoeken in het struikgewas. Zoals de koolmeesje is het ook een holenbroeder die zich gewillig laat nestelen in een kastje. De koolmeesjes zijn ongetwijfeld de vurigste liefhebbers van nestkastjes. Reeds vroeg in het voorjaar kiezen ze hun nestplaatsje en zingen dan maandenlang hun liedje rond die plaats, op die manier bakenen ze hun territorium af. Hun gezang heeft een grote verscheidenheid aan klanken en nabootsingen zodat die soms verward kan worden met die van andere vogels. Het is een lust voor het oog tijdens de broedtijd deze kleine wezentjes te observeren. Van zonsopgang tot zonsondergang vliegen ze acrobatisch onophoudelijk op en af om hun jongen te kunnen voeden. Het voedselaanbod is fenomenaal tijdens de broedperiode. Deze kan oplopen tot ruim negenduizend rupsen per paar, daarbij eten de ouders zelf ook nog eens zo'n hoeveelheid. Deze toewijding is oprecht en serieus, maar het kan ook anders. Soms laten koolmezen hun eieren en jongen in de steek om een nieuw en groter gezinnetje te stichten. Bij een nazomerbroedsel kan het ook nogal eens mislopen, zo intelligent als ze zijn, stellen ze zich dan de vraag of ze voor deze inspanning niet teveel

B oven: mat k op R echt s: kui f mees

Het is een voorrecht om in uw eigen tuin als natuurliefhebber van dit gehele ritueel te kunnen genieten. Zonder al te veel kunde kan je ook van deze merkwaardige bewoner genieten in je tuin. Bepaalde lectuur beschrijft deze wezentjes als schuw en zo weinig mogelijk benaderen tijdens de broedtijd, maar bij mij in de tuin hangt al jaren een nestkastje langs het wandelpad en met succes.

GE NI E T E N VA N H E T L E VE N . . .

reserves gaan aanspreken om de winter door te brengen.

- 12 -

JAARGANG 2 1

Wanneer je zich houdt aan de algemene vereiste afmetingen (zie tekening) en opstelling, kan je zonder problemen ook deze merkwaardige bewoner in uw tuin binnenhalen en er van genieten. Hoe plaatsen en onderhouden? å Op ± 2 m hoogte in beschermd gebied ( parken en tuinen )

± 3 m op vrij terrein. å Richting vliegopening = zuidoosten. å Schoonmaken = midden augustus. å Vliegopening afsluiten nadat de jongen het nest hebben verlaten.

Wespen durven zich daarin nog eens nestelen. å Terug open maken tijdens de winter. Te gebruiken materialen å Weersbestendige houtsoort. å Vermijden dat onderdelen kunnen klappen bij winderig weer. å Zijpaneel gebruiken als deurtje om te reinigen. å Indien nodig behandelen met niet giftig waterweringsproduct.

Vliegopening å Het is zeer belangrijk dat je dit respecteert. å Koolmees = diameter 34 mm. å Pimpelmees = diameter 26 mm.

GE NI E T E N VA N H E T L E VE N . . .

Opgepast wanneer je deze opening verkiest, werk de vliegopening dan af met een metalen of aluminium plaatje. De koolmeesjes zijn in staat deze opening in het hout te vergroten naar hun normen. Veel succes

n. v. d. r. : Het gesl acht Par us ( echt e mezen) ( f a m. paridae) o mvat on g eveer vij fti g s oort en wa ar van er sl echt s vij f i n E ur op a voor k o men, nl . Par us maj or ( k ool mees) , P. c aer ul eus

( pi mpel mees) , P. at er ( z wart e mees) , P. pal ustri s ( gl ansk op) , P. cri st at us ( kui f mees) en P. mont an us ( mat k op) . De st a art mees ( Ae git h al os c au dat us) , de bui del mees ( R e mi z pen duli-

n us) en de b a ar d man ( Pan ur us bi ar mi cus) beh or en ni et t ot de echt e mezen.

FEBRUARI 2006

Li n ks: mat k op R echt s: k ool mees

GE NI E T E N VA N H E T L E VE N . . .

- 13 -

JAARGANG 2 1

- 14 -

AC HTE R WAN DE N Versl ag bij eenko mst n ove mber 2005

Free Devos, Aquatropica Kortrijk

Iedereen die het lokaal binnenkwam kon het al zien over wat we het deze avond zouden hebben : ach terwanden. De tafels vooraan lagen er overvol van en alles wat er ook maar mee te maken had, hadden we bij. Eerst werd wat verteld over achterwanden in het algemeen, daarna gingen we dieper in over hoe je zelf zoiets kun t in elkaar knutselen. In de handel zijn er tegenwoordig talrijke variaties van achterwanden te verkrijgen, van de meest eenvoudige tot meer complexere modellen, van dure tot minder dure. Kortom voor elk wat wils. Een groot voordeel van deze wanden is dat ze meestal van een soort pu-schuim zijn vervaardigd en dit heeft het voordeel dat je er naar hartelust javavaren, mos, enz. . . . kunt op spelden.

Anubias

-soorten, java-

Grofweg heeft men hier de keuze tussen een achterwand op zijn geheel en het aanschaffen van platen waarvan men er dan verschillende naast elkaar (afhankelijk van de grootte van het aquarium) tegen het aquarium kleeft. Dit laatste zorgt dan wel voor een terugkerende structuur. Men heeft ook de keuze tussen rotsachtige wanden of meer effen wanden. We hadden van dit alles talrijke voorbeelden liggen, die we even mochten lenen van Johan van Aquarium Center Kortrijk waarvoor onze oprechte dank. Toen kwam Gerrit aan de beurt, en dat hij er wat van kent kon je meteen al zien aan het bakje dat daar ook ergens op tafel stond, het was een echt juweelke. Wie dat zag wou natuurlijk weten hoe je nu aan zoiets moet beginnen. Gerrit had ook nog een andere achterwand klaargemaakt, die hij nog AC H T E R WA N D E N

aan het afwerken was. Ook deze was prachtig, leek verdomd goed op die peperdure

“back

to

nature”–achterwanden. Met zo een boomwortel

erin

verwerkt waarin je kon verdwalen. Hij legde dan ook stap

FEBRUARI 2006

- 15 -

voor stap uit hoe hij zoiets in elkaar knutselt. Eerst moet je op voorhand weten wat je precies wil. Je begint vanuit een dikke piepschuimplaat (isomo, hoe dikker hoe beter je er holletjes kunt in verwerken). Je tekent het gewenste erop af. Daarna bewerkt je de plaat daar waar het nodig is met een mes. De scherpe randen brand je weg met een brandertje. Dan breng je in verschillende laagjes tegellijm erop aan (elk laagje afzonderlijk goed doen uitdrogen). Tenslotte hoefje de wand goed te laten uitlogen alvorens hem in je aquarium aan te brengen. Ikzelf had ook wat in elkaar gestoken. Het was een achterwand met een meer eenvoudige structuur. Ik ging als volgt te werk: Ik vertrek eveneens vanuit een dikke piepschuimplaat (isomo), waarop ik min of meer de gewenste structuur uitteken. De wat diepere plekken worden met een scherp stanleymes uitsneden, waarna ik vervolgens met een gasbrandertje de structuur aanbreng. Na deze bewerking breng ik met een kwast verschillende lagen voegmiddel (beamix 63 1 ) aan, waarna ik het geheel goed laat drogen. B ea mi x best a at i n ver s chil l en de kl eur en B ea mi x 63 0 = wit, 631 = l i cht grij s, 63 2 = grij s

Als het voegmiddel droog is breng ik er een laagje epoxyhars op aan en terwijl dit nog nat is strooi je er wat zand over. Ook deze achterwand dient eerst volledig uitgeloogd te worden. Dit maakte het tot een zeer interessante, praktijkgerichte, maar vooral gezellige avond, waarop heel wat ervaring uitgewisseld werd. Maar toch kunnen we hierin blijven experimenteren met verschillende materialen. Twijfel niet en laat je ook eens verleiden om aan de slag te gaan. En lukt het

AC H T E R WA N D E N

of lukt het niet, laat het ons weten. We kunnen er enkel bij leren.

JAARGANG 2 1

- 16 -

EE N MOE R AS Z ONE OF BEE KJE AL S VOORFI LTE R Frans Nuyts - ANL

Is dit nuttig, of alleen maar voor de show? Zinvol: een onderwerp waar al heel wat lectuur aan besteed is. Bijgevolg moet het een dankbaar onderwerp zijn. Vermoedelijk heeft dit te maken met het feit dat er veel liefhebbers zijn die last hebben van groen, bruin, of ondoorzichtig troebel water. De meeste auteurs zijn het er over eens, dat een moerasje of een beekje, een verruiming voor de tuin kan betekenen. Waarom? Wel, een moerasje is eigenlijk een vergroting van de vijver en wordt meestal voorzien van zeer veel waterplanten. En vermits deze graag in moerasgrond staan, d.w.z. in water tot max. 20 cm, gedijen ze goed. De dotterbloem, maskerbloem, zeggesoorten, waterdrieblad, irissen, snoekkruid, waterweegbree, zwanenbloem, slangenwortel, enz. . . . Daarenboven zijn dit planten die zich gemakkelijk aanpassen en goed groeien. Hun wortelgestel boort zich niet te diep in de bodem, maar is eerder horizontaal uitgespreid. VanE E N M OE R AS Z O NE OF B E E KJ E . . .

zelfsprekend geven goed groeiende planten ons rijkelijk bloemen en zaden. Dit lokt op zijn beurt weer vlinders, vogels, salamanders, kikkers, bijen, enz. . . Het brengt dus leven in de tuin en is dus wel degelijk een verrijking van de tuin en zinvol. Hoe werkt het? Zo'n moerasje of beekje werkt als een natuurlijke, zeg maar, biologische filter, een soort zuiveringsstation. We pompen het (troebele) vijverwater het moeras in en ervoor dat het langzaam door het plantenbestand stroomt. Dit is erg belangrijk, een langzame doorstroming. Er mag dus niet te veel ver-

FEBRUARI 2006

- 17 -

loop zijn in ons aangelegd biotoopje. Deze zachte doorstroming zal er voor zorgen dat allerlei meegevoerde afvaldeeltjes zich kunnen vastzetten en vasthechten aan de planten en hun wortelgestel. Mettertijd zullen de bacteriën er wel voor zorgen dat deze afvaldeeltjes in voedingsstoffen worden omgezet. Dit is wat we beogen, want de planten in het moeras verbruiken veel voedingsstoffen. We weten alleen dat in groenbruin troebel water veel voedingsstoffen zitten. Dat is wat men meestal “algenrijk water” noemt. Het zijn de zogenaamde eencellige zweefalgen en ze voelen zich opperbest in dit soort water, zuurstofarm en vooral voedselrijk. Dit is hun milieu bij uitstek, en ze zullen zich dan ook massaal vermenigvuldigen, zeker als het zonnetje op de koop toe nog warmte geeft. Hiertegen moeten we vechten! ! Willen we glashelder water, dan moeten we er wat aan doen. Bestrijden In eerste instantie moeten we dus zorgen dat de zweefalgjes zo weinig mogelijk voedsel krijgen. En dat kan! We hebben het zelf in handen. Door een moerasje aan te leggen hebben we een extra troef. De moerasplanten zorgen er immers voor dat er voedsel voor de algen ontnomen wordt. Ze hebben het voedsel zelf nodig

om weelderig te

groeien. Voor de algen is er dus minder voedselaanbod. Het water dat dus terug in onze vijver stroomt, is relatief voedselarm. Anderzijds weten we dat zuurstofwaterpest, vederkruid, fonteinkruid, . . . veel voedsel opnemen, m.a.w. hebben we veel voedsel onttrokken aan de algen. Er blijft voor hen niks, of niet veel over. Daarbij komt nog dat we ons water voorzien van zuurstof door de h oor n bl a d ( Cer at ophyll u m de mers u m)

zuurstofplanten, en dat hebben deze algjes niet graag. Ze zitten nu in zuurstofrijk en voedselarm water, en dat is het omgekeerde van wat

ze juist willen. Dus zullen ze snel en massaal sterven en dat was ons doel. Het water zal op termijn glashelder worden. Ja, hoor ik sommigen al zeggen . . . dat is allemaal “boekskespraat”. Het klinkt aannemelijk zoals ge dat voorstelt, en ‘t zal misschien hier en daar perfect functioneren, maar niet altijd . . . anders, kom maar eens kijken.

E E N M OE R AS Z O NE OF B E E KJ E . . .

planten in ons vijvertje, zoals hoornblad,

- 18 -

JAARGANG 2 1

Vanzelfsprekend weten we dat dit niet altijd in één, twee, drie te verwezenlijken is. De natuur heeft altijd het laatste woord. Daarenboven kunnen we de natuur niet forceren, maar we kunnen het de natuur wel gemakkelijk maken en daardoor sneller een biologisch evenwicht bekomen. Daarom beweren we dat een moerasje of beekje met allerlei moerasplanten een hulp

E E N M OE R AS Z O NE OF B E E KJ E . . .

moet zijn om sneller van dat groene water af te komen.

FEBRUARI 2006

- 19 -

WATE R, ELE ME NT VAN LE VE N! Versl ag bij eenko mst 28 okt ober 2005: deel 2

Tekst: Alain Guillemin, Aquatropica Kortrijk

De kleur, geur en smaak van water vertellen ons soms heel veel over de kwaliteit van water. De kleur is te wijten aan de aanwezigheid van kleine deeltjes, die zowel organisch, opgelost of in suspensie (vermengen zonder oplossen) kunnen aanwezig zijn. Gekleurd water is niet aangenaam en het wekt een zekere twijfel over de kwaliteit, hoewel dit niet altijd het geval hoeft te zijn. De oorzaak van geur en smaak van water is gewoonlijk de aanwezigheid van ingebrachte bestanddelen (bijvoorbeeld chemische stoffen) of contact met levende organismen (bijvoorbeeld algen). De slechte geur en smaak zijn altijd een negatieve factor voor het gebruik als drinkwater, maar eveneens als aquariumwater. Zonder er verder over uit te weiden nog enkele weetjes: ! Negen prenatale maanden lang zwom u rond in water, vandaar wellicht dat we uit ongeveer 7 1 % water bestaan. ! Jaarlijks drinken we vijfmaal ons gewicht water. Dit betekent dat de mens gemiddeld 30 000 liter water drinkt in zijn leven. ! Wanneer we de wereldkaart bekijken dan stellen we vast dat de aarde uit ongeveer 75 % water bestaat. Maar . . . water komt op onze aardbol voor in drie vormen, zijnde: vast (ijs), vloeibaar (water) en gas (water-

% mogen verhogen, waardoor onze aardbol en zijn atmosfeer uit 90 % water zouden bestaan! Water is dus niet zo alledaags! Water bezit voor alle levende wezens essentiële functies waaronder: 6 Oplossen van zouten 6 Transportmiddel voor voedingstoffen 6 En thermoregulerend, wat betekent de nodige opwarming van het li-

chaam tijdens de winter en afkoeling tijdens de zomer. Water is dus voor alle levende wezens heel belangrijk!

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

damp). Wetenschappers vermoeden dat we dit eerste cijfer gemakkelijk met 1 5

JAARGANG 2 1

- 20 -

We weten nu ondertussen dat water heel gevoelig is voor opname van allerlei stoffen. Vele van die stoffen zijn negatief voor de kwaliteit van het water. Hoe is het dan mogelijk dat het water in onze zeeën en rivieren niet extreem vervuild is geworden in de loop der eeuwen en dat er nog altijd fauna en flora in terug te vinden is? Wel, moeder natuur heeft zich daar heel goed tegen gewapend door een afvalverwerkende kringloop te ontwikkelen! Deze kringloop is zowel in de natuur als in ons aquarium aanwezig, indien we uiteraard ons aquarium opbouwen volgens de regels van de kunst. Laten we deze eenvoudige voorstelling eens wat nader bekijken. Vooreerst stellen we vast dat er door de beweging van het wateroppervlak zuurstof wordt opgenomen in het water en er kooldioxide wordt afgegeven aan de lucht. Onze vissen en andere waterdieren zijn hiervoor heel dankbaar . . . Want zij nemen de zuurstof op in hun bloed en scheiden hierbij kooldioxide af via de kieuwen die opgelost wordt in het water. Deze CO 2 wordt overdag door de planten geconsumeerd als voeding voor de wortels en bladeren. In ruil daarvoor geven de planten zuurstof in de plaats die uiteraard heel belangrijk is voor het overleven van de dieren. Onze dieren leven uiteraard niet alleen van de aangeboden zuurstof, maar

WAT E R M E L E ME NT VA N L E VE N

zij moeten ook geregeld voedsel tot zich opnemen! Wie eet produceert ook uitwerpselen en deze bevatten vooral ammonium, dat zich ook gemakkelijk in water laat oplossen en bij een hoge pH-waarde zelfs heel snel wordt omgezet in ammoniak. Het gedeelte van het ammonium dat de bodem bereikt wordt er door de aerobe bacteriën omgezet in het giftige nitriet, maar dit wordt vervolgens door weer andere bacteriën, de anaerobe omgezet tot het minder schadelijke nitraat. Aeroob betekent zuurstofverbruikend en anaeroob betekent zuurstofproducerend. Let wel, niet alle ammonium kan door deze bacteriën worden verwerkt en tevens is er geen evenredigheid tussen de hoeveelheid nitriet dat in minder schadelijk nitraat wordt omgezet! Het is dus zeer belangrijk (vooral in sterk bevolkte aquaria) om de hoeveelheid ammonium en eventueel ammoniak, alsook de hoeveelheid nitriet regelmatig te meten! ‘s Nachts zijn de meeste van onze vissen weinig actief en verbruiken daardoor minder zuurstof. De planten op hun beurt nemen ‘s

FEBRUARI 2006

- 21 -

nachts zuurstof op en geven kooldioxide af, volgens het principe van de fotosynthese, wat we hier niet uitgebreider zullen bespreken. Onthoudt alleen dat de planten die opname van zuurstof nodig hebben om het overdag terug af te geven in ruil voor het zo belangrijke kooldioxide. De geproduceerde CO 2 wordt hoofdzakelijk door de waterbeweging uit het water onttrokken. Zo zie je maar dat het woord kringloop niet verkeerd gekozen is en alles als één geheel aan elkaar hangt. Vandaar uiteraard dat het meestal niet zo evident is om een bepaalde waterwaarde in ons aquarium te wijzigen, zonder daarbij de rest ongewijzigd te laten! In het beperkte stukje natuur van ons aquarium is het uiteraard niet mogelijk deze opgeloste stoffen op natuurlijke wijze te handhaven, zonder dat we een beroep doen op enkele hulpmiddelen, zoals filters, waterpompen, maar vooral regelmatige waterverversing. Er zijn naast de waarden die de stikstofkringloop bepalen uiteraard nog andere waarden die mee de kwaliteit van ons water zullen bepalen. Wij hebben ook niet zelf de keuze over de te gebruiken kwaliteit van het water, maar wel de dieren of planten die we wensen te houden zullen de na te streven kwaliteit bepalen. Hoewel we de meeste waarden afzonderlijk zullen bespreken, mag je hierbij niet vergeten dat alles als geheel moet beschouwd worden en verandering van het ene element bijna automatisch zijn invloed zal hebben op andere waarden. De eerste waarde die wat nader zullen bekijken is de pH-waarde of zuurgraad. De pH-waarde geeft aan of het water zuur, alkalisch of neutraal is. Door toevoeging of verwijderen van opgeloste stoffen in ons water kan deze Indien we onze atomen waterstof en zuurstof verder opsplitsen, dan komen we tot de conclusie dat water bestaat uit positief geladen waterstofionen en negatief geladen hydroxide-ionen. H 2O

+

H + OH

−

Door toevoeging van zuren of basen zal deze verhouding gewijzigd worden, maar het product van beide blijft echter altijd constant! Wanneer we dus waterstofionen toevoegen, dan zal het aantal hydroxide-ionen verminderen; en omgekeerd hetzelfde. Naar aanleiding van deze constante vergelijking is men overeengekomen enkel de hoeveelheid waterstofionen te meten en deze de pH-waarde te noemen. pH van waterstof.

pondus hydrogenii

of gewicht aan

WAT E R M E L E ME NT VA N L E VE N

waarde veranderen.

JAARGANG 2 1

- 22 -

In werkelijkheid is het allemaal wat ingewikkelder en wordt niet de waterstofionenconcentratie aangegeven, maar de waterstofexponent. Bij de berekening van de pH-waarde maakt men gebruik van de logaritme van het aantal waterstofionen, dus de exponent waarmee moet vermenigvuldigd worden. Ik hoor er al vele diep nadenken. . . wat betekent dit nu weer? Heel simpel betekent dit dat het verschil tussen een pH van 7 en een pH van 6 niet gelijk is aan 1 , maar eigenlijk een veel grotere waarde is! De volgende tekening kan misschien één en ander verduidelijken? pH-schaal van 0 tot 14 1 /1 0 000

1 /1 0 000 000

1 /1 00 000

1 0

1

1 /1 00 000 000

1 /1 000 000

−4

4

1 0

5

−5

1 0

−6

6

1 0

−7

7

1 /1 0 000 000 000

1 /1 000 000 000

1 0

8

−8

1 0

−9

1 0

9

−1 0

1 0

14

Zoals hier iets duidelijker wordt: bij wijziging van de pH-waarde wordt er niet één of enkele waterstofionen toegevoegd of verwijderd, maar enkele tienduizend, honderdduizenden en zelfs miljarden! Elk punt van de schaal betekent een tienvoudige verandering in de waarden! Relatief kleine schommelingen kunnen dus in de werkelijkheid dramatische gevolgen hebben. WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

Kortom: pH 6 is dus tien keer zuurder dan pH 7 ! ! ! Wat we ook onthouden is dat de pH alleen waarden kan hebben tussen 1 en 14 ! Een trucje om voorgaande te onthouden is zich een weegschaal voor te stellen, waar de waarde 7 de evenwichtspositie is. Wanneer we waterstofionen toevoegen dan helt onze weegschaal over naar links en wordt het water dus zuurder. Omgekeerd wordt het water alkalisch. Hoe belangrijk de pH-waarde is voor onze vissen is moeilijk te onderzoeken. Dat we plotse veranderingen moeten vermijden is hopelijk wel al enigszins duidelijk geworden?

Dan n y en Gu dr u n Desca mps - Bekaert Ver koop bl oe men, pl ant en en d ecor ati e Ver h u ur pl ant en en r od e l op er s Hu wel i j ks- en b egr af eni sarr an g e ment en Th an at opr axi e Door ni kse wij k 1 95 - 8500 Kortri j k Tel . : 056 20 32 70 - 056 20 53 40 e- mai l : i nf o @d escapl ant. co m - www. d escapl ant. co m

S lagerij

Sa myn Geert en Els Samyn- M ortier

Roeselarestraat 106- W evelge m

T el.: 056 41 11 37

Fax: 056 32 65 16

Fijne kwaliteitscharcuterie van eigenfabrikaat!

FEBRUARI 2006

- 23 -

Wat ik echter nog even wil aantonen is dat twee waterstalen met eenzelfde pH een totaal verschillende samenstelling aan opgeloste stoffen kunnen hebben. Dit is zelfs bijna altijd het geval. Dit is gemakkelijk te verklaren! We weten dat het product van onze ionen steeds een constante waarde oplevert, maar heel wat waarden kunnen echter eenzelfde constante opleveren! 3 x 2 = 6, maar 1 x 6 is ook 6, net als 2 x 3 . Vanwaar dan het belang van de pH? Gezien we bij het bepalen van de pH-waarde eigenlijk alleen maar het gehalte aan waterstofionen meten, sluiten we daardoor al een deel van de opgeloste stoffen uit. Hierdoor wordt de kans groter dat deze stoffen al een nauwere band met elkaar vertonen en dus in hoeveelheid toenemen of dalen, naargelang ook de pH wijzigt. De pH-waarde is dus een rechtstreeks gevolg van de watersamenstelling en geen afzonderlijke parameter! Het is bijvoorbeeld mogelijk door toediening van CO 2 de pH te doen dalen. Wanneer we nu, vertrekkende van ons leidingwater, zouden proberen de natuurlijke waarde van rasbora's (pH 5 , 5 ) te benaderen, dan is de kans zeer klein dat we in onze opzet slagen. Het lukt ons allicht wel om onze visjes de geR as bor a trili n e at a ( k ni pst a artj e)

wenste pH te bezorgen, maar ik vrees echter dat ze er niet lang zullen van ge-

nieten doordat we overdreven veel CO 2 moeten toevoegen! De oorzaak van de sterfte is dus niet de pH, maar wel de toegevoegde kooldioxide! Controleer dus eerst alle andere waarden, vooraleer te besluiten de pH-waarde in

Vissen en planten in het algemeen hebben zich in de loop der tijd kunnen aanpassen aan waarden tussen 5 en 9 , 5 ; maar de meeste soorten leven echter wel in water met waarden tussen 6 en 8 , 5 . In de natuurlijke wateren is de pH-waarde vrij constant en vertoont ze dagelijks slechts variaties van enkele fracties. Acidofiele vissen leven in water met waarden lager dan de neutrale, terwijl alkalofiele vissen eerder een pH hoger dan 7 opzoeken. In ons aquarium is het meestal onmogelijk om identieke waarden na te streven die bijna in het niets verschillen van deze in de natuur! Heel erg is dat niet omdat onze vissen beschikken over een mechanisme om de inwendige zuur/base balans in het bloed in evenwicht te houden. En dan komt meteen de vraag: is het dan zo belangrijk welke waarde ons water heeft?

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

uw aquarium te wijzigen!

JAARGANG 2 1

- 24 Ja, inderdaad!

Dit mechanisme is volledig afgestemd op de waarden die de wateren aannemen waarin ze leven! Dus, wanneer de pH-waarde in ons aquarium te veel verschilt van hetgeen onze vissen in de natuur gewoon zijn, dan zijn ze niet in staat dit verschil te overbruggen! Volwassen dieren kunnen zich meestal wel beter aanpassen dan jonge visjes of eitjes! Dit komt doordat de werking van het aanpassingsmechanisme wordt versneld door een hormoon, genaamd “anhydrase”. Bij jonge dieren is dit hormoon nog onvoldoende aanwezig. Zelfs bij kleine afwijkingen kunnen er al groeistoornissen voorkomen, wat bij te grote afwijking meteen leidt tot misvormingen! Vooral de eerste weken zijn cruciaal voor de goede ontwikkeling van een vis! Acidose doet zich voor wanneer men vissen die gewend zijn aan alkalisch water overplaatst naar een aquarium met zuur water. Hoe snel u de verschijnselen ervaart hangt af van de tijd die men besteedde aan de overplaatsing. Gebeurde de overplaatsing acuut en snel, dan zal de vis zeer opgewonden zijn waardoor hij snel gaat ademhalen, naar lucht zal happen en zelfs zal proberen om uit het aquarium te springen. Meestal zegt men dan: “wow, dat is éne met pit in, zunne! ” Maar eigenlijk vlucht de vis op dit moment voor de dood! Was de gewenning langzaam dan zijn er niet direct symptomen waar te nemen en kan het lang duren eer de vis eraan bezwijkt. In de meeste gevallen zal de vis zich krampachtig schuren aan harde voorwerpen en zal WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

hij extra slijm produceren wat leidt tot melkachtige vlekken op de buik. Alkalose doet zich voor wanneer we onze vissen overbrengen naar aquaria met te hoge pH-waarden! De symptomen zijn vergelijkbaar met deze van daarnet en opnieuw afhankelijk van de snelheid van gewenning. Verschil met daarnet is dat er geen teveel aan slijmhuid wordt ontwikkeld, maar daarentegen het kieuw- en vinnenweefsel wordt vernietigd. Hebt u in uw aquarium meerdere vissen met gerafelde vinnen rondzwemmen dan kan u ervan op aan dat de pH te hoog is. Het is dus wel degelijk belangrijk onze vissen een zo correct mogelijke pHwaarde te bezorgen. Sommige soorten leven echter in extreem lage of hoge waarden, die in het aquarium ofwel niet haalbaar ofwel niet gunstig zijn! Zoals bij alles is het ook hier geen goede zaak om te overdrijven!

FEBRUARI 2006

- 25 -

We gaan onze kringloop van daarnet nog wat uitbreiden! Opgeloste stoffen zijn dus verbindingen die wanneer ze in contact komen met water uiteenvallen in de ionen van de stoffen waaruit ze bestaan. Dit proces leidt ertoe dat de pH van het water waarin ze terecht komen, verandert. CO 2 heeft bijvoorbeeld een verzurende invloed, dus pH-verlagend. Ook door industriële vervuiling verlaagt de zuurgraad. Rioolwater en kunstmest leiden tot een verhoging van de pH. Onze natuurlijke kuisploeg van bacteriën beïnvloedt eveneens de pHwaarde. Door nitrificatie, dus omzetten van ammonium en ammoniak in nitriet en vervolgens nitraat, veroorzaakt een daling van de pH. Denitrificatie zet de nitraten om in stikstof en zuurstof waardoor de pH gaat stijgen. Door de gaswisseling bij de ademhaling van plant en dier, wordt zuurstof omgezet in kooldioxide, waardoor onze pH daalt. Dit wordt grotendeels opgevangen door de watercirculatie waarbij zuurstof in het water wordt opgenomen en CO 2 wordt verwijderd. We stellen dus vast dat water eigenlijk voldoende stoffen bezit om schommelingen van de zuurgraad te voorkomen! Deze stoffen noemen we buffers en ze bestaan vooral uit carbonaten en bicarbonaten (zie straks bij de hardheid). Deze bufferwerking, maar dan nog verder uitgediept, noemt men ook wel het “biologisch evenwicht” ! Zeewater heeft een betere bufferwerking dan zoetwater door het hogere zoutgehalte! Het bijsturen van de pH kan enig risico met zich meebrengen, vandaar dat we ons steeds het volgende afvragen: 7 Ten eerste: bezit ons water wel voldoende buffering om de waarde verantwoord te wijzigen? We hebben reeds gezegd dat bicarbonaat één van de belangrijkste buffers is en met een simpel testje (zie later) is dit gemak-

7 Ten tweede: vragen we ons af of we voldoende tijd of geduld kunnen op-

brengen om de pH te wijzigen? Het is namelijk niet aan te raden om de pH meer dan 0, 3 eenheden per dag te verhogen of verlagen. Een dagelijkse meting is dus zeker noodzakelijk! Let vooral op met kant-en-klare producten die beweren de pH op enkele uren tijd, 2 tot 3 eenheden te doen stijgen of dalen. Ze doen dit meestal ook, maar de gevolgen voor plant en dier zijn meestal een ramp ! Daarnaast is de aanpassing met dergelijke producten ook maar zeer tijdelijk, waardoor uw visjes tweemaal hetzelfde leed moeten doorstaan!

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

kelijk te controleren. Onthoud nu dat het riskant kan zijn om de pH te wijzigen van water dat slechts een hardheid van 3 of minder heeft.

JAARGANG 2 1

- 26 -

Laten we eens kijken welke methoden we ter beschikking hebben om onze pH-waarde te verlagen. Vermenging Door vermenging met regen-, osmose- of demiwater is het mogelijk de pH te verlagen. Hierbij onthouden we dat we regenwater best eerst filteren over actieve kool, omgekeerde osmose wellicht de eenvoudigste oplossing is, maar door het ontdoen van bijna alle zouten het water slechts zwak bufferend is. Demineraliseren minst interessant is door de hoge behoefte aan energie die nodig is om het proces uit te voeren.

Turf Ook aanzuren over turf leidt tot een daling van de pH. Belangrijk hierbij is dat we hiervoor alleen turf gebruiken uit de aquariumhandel en zeker niet uit tuincentra, vanwege de mogelijke aanwezigheid van meststoffen. Filtering over turf kan de pH zeer snel doen dalen, dus pas dit liever niet toe in het aquarium, maar gebruik een afzonderlijk systeem. Grootste nadeel is wellicht de korte werkingsduur! Hierdoor moet het turf regelmatig ververst worden, wat uiteindelijk nogal duur is. Toevoeging CO 2

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

Door toevoeging van CO 2 is het ook mogelijk de pH te doen dalen. Hier is het wel eerst even meten om vast te stellen of er wel degelijk een tekort aan CO 2 heerst? Denk maar eens terug aan onze rasbora's van daarnet. Is er een tekort dan is dit de meest efficiënte manier en bovendien brengen we nog eens extra voeding voor onze planten beschikbaar, als deze uiteraard in het aquarium aanwezig zijn. Het komt niet zoveel voor dat wij onze pH moeten verhogen. In twee, door mij gekende, gevallen kan dat wel het geval zijn: 7 Wanneer we cichliden houden die hoge pH-waarden eisen, of 7 Wanneer ons aquarium duidelijk overbevolkt is, waardoor de pH gaat dalen door de overvloedige aanwezigheid van nitraat. In dit geval zou ik eerder opteren om enkele dieren te verwijderen!

Mari o Woll eghe m F F F

Vijve rs i n po lyeste r m et g l asveze l Kl e i n h an d e l aq u ari u m- e n vijve rm ate ri aal H o ut voo r i n d e tu i n : tu i n h u i ze n carpo rts h o ute n afsl u iti n g e n h o ute n te rrasse n

Pe l i kaan straat 1

e-m ai l : m ari o-wo l l eg h e m@tiscal i . be

8 8 3 0 H oog l ed e

we b p ag i n a: www. m ari o-tu i n d eco rati e . be

te l . : 0 5 1 24 0 6 73 fax: 0 5 1 2 1 1 1 24 g sm : 0 4 9 5 42 1 1 5 3

AQU ARI U M POI SSON Dô OR KOM EN STRAAT 7, 7700 M OESKROEN TEL. 05 6/84. 68. 62 - FAX. 05 6/33. 62. 49

Een der grootste gespeci al i seerde ô aquari umzaken van Europa E1 7 - Afrit 1 : Moeskroen - Menen, richting Moeskroen, 2de straat rechts= Komenstraat Open:

Dinsdag - vrijdag: 1 4: 00 tot 1 9: 00 uur Zaterdag: 1 0: 00 − 1 2: 00/1 4: 00 − 1 9: 00 Zondag: 1 0: 00 − 1 3 : 00 Gesloten op maandag.

Wij nhui s

Paul

De Clerck

B . Ve rcruysse l aan 1 4 , Ko rtrij k 056 35 65 1 1

Oud gekend wij nhui s

M o ulie z Vee m arkt 9 8 , 8 5 0 0 Ko rtrij k

OPTIEK PIETERS Gediplomeerde opticiens K. Elisabethlaan 60 8500 Kortrijk 056/3 5. 3 9. 96

FEBRUARI 2006

- 27 -

Vermenging Leidingwater bezit bij ons een vrij hoge pH waardoor het soms dienst kan doen om een stijging teweeg te brengen. Toevoegingen Door 4 delen maagzout en 1 deel soda op te lossen in water tot er geen bezinksel meer zichtbaar is en dit beetje bij beetje toe te voegen aan ons aquariumwater, kunt u de pH verhogen. Opgelet! Denk eraan: niet meer dan 0, 3 eenheden per dag. Kalkhoudende gesteenten Filtering over kalkhoudende gesteenten; zoals koraalzand, schelpengruis (zonder anijs) of kalkrijke steentjes zoals marmer; kunnen de pH de hoogte in sturen of voldoende hoog houden. Handelsproducten De producten die in de handel te krijgen zijn hebben dezelfde gevaren als de pH verlagende producten en kunnen dus beter op hun schap in de winkel blijven staan! Tegenwoordig kan de pH eenvoudig gemeten worden. Met strips is de pH heel snel te bepalen. De kleurenindicators bepH op voorhand kent. Door deze te bevochtigen gaat de waarde die het best overeenstemt met de te meten waarde, verkleuren. Let wel, strips zijn het minst betrouwbaar omdat ze sterk afhankelijk zijn van de temperatuur van het water en de aanwezige buffers. Ze zijn ook maar beperkt houdbaar! Let dus op de vervaldatum! Vloeibare indicators zijn iets betrouwbaarder en goed te gebruiken in de hobby. Ze zijn net als strips maar beperkt houdbaar.

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

vatten een stof waarvan men de

JAARGANG 2 1

- 28 -

Elektronische pH-meters zijn zeer correct, maar ook vrij duur. Hoewel de modelletjes die men tegenwoordig maakt voor de aquaristiek eigenlijk best meevallen. De correcte werking van de meters is afhankelijk van de goede staat van de glaselektrode. Deze moet correct bewaard worden, regelmatig geijkt en na verloop van tijd vernieuwd worden. Om het even welke methode we gebruiken, het gaat er vooral om regelmatig te meten en niet tot op één honderdste correct! Wordt vervolgd

R UI L BE U RS TR OPI C ANA L OC H RI STI Zaterdag 1 8 maart: van 1 0 tot 1 5 uur Zaal Dierenpark Antwerpsesteenweg 1 1 9, Lochristi Meer info: [email protected]

WAT E R, E L E ME NT VA N L E VE N

09 228 97 63

R UI L BE U RS WAGTAI L AAL ST Zondag 2 april van 1 0 tot 1 6 uur onthaalcomplex van de Keizerhallen Keizerplein 2 1 b, 9300 Aalst info: [email protected]

FEBRUARI 2006

- 29 -

TE K OOP

Zeeaquarium 1 95 x 60 x 60 met filterbak 55 x 50 x 35 Installatie: eiwitafschuimer tunze 230, koelsysteem teco model RA200,

osmoseregulator tunze met reservoir van 60 x 40 x 40 (95 l).

Drie stromingspompen eheim 1 250 ( 1 200 l/h) stromingspomp powerhead 1 500 ( 1 500 l/h), filterpomp eheim 1 060 (2 280 l/h) en zeven tl-lampen jbl van 1 20 cm . Koraalpopulatie:

Vispopulatie:

2 blaasjeskoraal (wit en groen)

1

1

1

3

Sarcophyton

1

Sinularia 2 ledergorgonen

Cen tropyge bispinosa Paracan thurus hepatus

Zebrasoma flavescens sp . Blennius koppeltje Amphiprion ocellaris 1

± 50 schijfanemonen (blauw) Zoan thus sociatus Druivenkoraal Gele Bali-poliep Apenhaar Cornularia Bloemkoolkoraal

Boeken: “Ziekte bij tropische vissen” : Bassleer “Het moderne zeeaquarium”: Achterkamp Vraagprijs: Alles in één lot, 1 . 250 euro

8550 Zwevegem 05 6 75 8 1 34

TE K OOP

Blokellestraat 9

T E K O OP

Bougeatre Freddy

JAARGANG 2 1

- 30 -

H OE VI S ZI E KTE N VASTSTELLE N E N VE RZ OR GE N Ui t n odi gi n g al ge mene ver gaderi n g vri j dag 24 f ebr u ari

Vissen in het algemeen zijn geliefde huisdieren geworden. Wie is er als aquariaan of vijverliefhebber nog nooit geconfronteerd geweest met een zieke vis, of heeft zijn gehele bestand zien teniet gaan? Een belangrijke factor daarvan is het kunstmatige milieu waarin onze vissen verblijven. Daardoor zijn zij veel vatbaarder voor ziekten. Eigenlijk zijn er maar twee remedies om onze vissen preventief te vrijwaren van ziekten en ziekteverwekkers: een goede observatie en onmiddellijk ingrijpen indien het evenwicht in onze biotoop verstoord geraakt. Stress is een belangrijke factor. Aan de basis daarvan zijn de bijzonderste factoren die het afweermechanisme kunnen verstoren: overbevolking, slechte waterkwaliteit, verkeerd voederen, transport, te klein of een te ondiep milieu, temperatuurschommelingen, onrustige omstandigheden verwekt door de liefhebber enz. . . . Wie kent er nu niet Hans van t'Viske, één van onze jarenlange sponsors en een graag geziene gastspreker bij de vijverwerkgroep. Met zijn jarenlange passie voor de koi en zijn dagelijkse verzorging ervan, zijn wij ervan overtuigd dat Hans ons heel wat tips kan meegeven om onze dieren in optimale conditie te houden, ziektes op te sporen en

H OE VI S ZI E K T E N VAS T S T E L L E N . . .

deze eventueel te genezen. Een onderwerp die zeker iedere aquariaan of vijverliefhebber moet aanspreken en niet mag missen. Programma: 20.00 u: verwelkoming 20.05 u: gastspreker Hans 2 1 . 30 u: gezellig samenzijn met mogelijkheid tot vraagstelling over het gegeven onderwerp Waar: in ons clublokaal “De Klokke”. Wanneer: op vrijdag 24 februari 2006 om 20.00 uur stipt. Coördinator vijverwerkgroep, Gilbert Lapere

FEBRUARI 2006

- 31 -

VR AGE N STAAT VRI J Ui t n odi gi n g voor vij verl i ef hebbers, vrij dag 1 0 maart

De vijverliefhebbers krijgen hun zo begeerde bijeenkomsten “Vragen staat vrij” terug. Tot op de laatste bijeenkomst van 2005 was iedereen ervan overtuigd dat de nieuwe aanpak van het bestuur voor iedere werkgroep en clublid de ideale oplossing was. Maar schijn bedriegt, enkele fervente vijverliefhebbers zagen hun unieke vriendenkring uiteenvallen en bleven met een kater achter. Inspraak van de leden is nu éénmaal een topprioriteit binnen het bestuur. We konden toch moeilijk al die mensen laten verdrinken in al die plasjes die ze gedurende tien jaar hadden doorzwommen. Iedereen is er natuurlijk welkom. Voor diegenen die er nog nooit bij waren, we nestelen ons in een gezellige sfeer tussen pot en pint, iedereen krijgt de kans zijn probleem op tafel te gooien en we zoeken samen naar een eventuele oplossing. Nieuw is de mogelijkheid om op het internet nuttige gegevens omtrent de hobby op te vragen. Ik zal er alvast aanwezig zijn, u toch ook? Waar: in ons clublokaal “De Klokke”.

Coördinator vijverwerkgroep, Gilbert Lapere

VR A GE N S T A AT VRI J

Wanneer: op vrijdag 1 0 maart om 20.00 uur stipt.

JAARGANG 2 1

- 32 -

AQU ATR OPI C A' S I NF OBL AD Jaargang 21 - februari 2006

Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Editoriaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Mijn ervaringen met discussen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Crenicichla lepidota

........................................................................................... 7

Genieten van het leven in en rond de vijver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 0 Hang eens een nestkastje in je tuin Achterwanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Verslag bijeenkomst november 2005 Een moeras of beekje als voorfilter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6 Water, element van leven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9 Verslag bijeenkomst 28 oktober 2005 , deel 2 Te koop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Hoe visziekten vaststellen en verzorgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Uitnodiging algemene bijeenkomst februari Vragen staat vrij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 Uitnodigisng voor vijverliefhebbers

I N DE X

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Bij J CS vi ndt u all es voor u w koi en t ui nvij ver Onze s peci al i t ei t i s:

7 ei gen i mp ort en s el ecti e van J a p ans e k oi 7fil t er s yst e men en p o mp gr oepen Ni eu w: i s on ze p ol yest er af del i n g. Hi er vi n dt j e al l es van p ol yest er. Voor meer i nf o bezoek on ze web p a gi n a htt p: //www.j cs k oi . be Ni eu wstr a at 3 7 8 5 3 0 Har el bek e Tel . : 05 6 70 1 0 43

TON Y D E CL E R CK AL L E VE R ZE KE R I N GE N

D am kaai 6 b u s 2 8500 Kortri jk 056− 24. 38. 38 Fax: 056− 24. 38. 30

De speci al ist i n d e stree k voo r

TRO P I S C H E AQ UAR IA & WATE R P LANTE N S l u iti n g sd ag : d i n sd ag N O O R DST RAAT 2 7, 8 5 0 0 KO RTR IJ K te l : 0 5 6-3 6 . 0 9 . 9 5 http ://www. aq u ari u m ce nte r. be i nfo@aq u ari u m ce nte r. be