Oplegnotitie Rivierfront Wijk bij Duurstede- Toekomstimpressie Toelichting op de optimalisaties op grond van de haalbaarheidsstudie 2010.
Aanleiding In 2008 is de Visie Rivierfront in de raad behandeld als ‘kapstok’ voor de toekomstige invulling van de uiterwaarden van Wijk bij Duurstede. De visie biedt houvast, maar heeft daarnaast ook een ruime mate van flexibiliteit om daarmee toekomstbestendig te kunnen zijn. Op basis hiervan wordt de inrichting verder uitgewerkt en eventuele initiatieven beoordeeld. Bij het vaststellen zijn de doelstellingen van de gemeente voor alle uiterwaarden vastgesteld zoals verwoord in het betreffende raadsbesluit. In 2010 is er samen met de provincie Utrecht een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar de kansen en mogelijkheden van deze visie en in het bijzonder het deelgebied Lunenburgerwaard. Er is gekeken naar de aspecten natuur, recreatie, water, planeconomie en planologie. Met name juridische aspecten op de Natuurwetgeving en de Waterwet hebben geleid tot optimalisaties van de visie. Deze oplegnotitie geeft een toelichting op de geoptimaliseerde visie. Op de kaart “Toekomstimpressie Wijk bij Duurstede” is de geoptimaliseerde visie verbeeld. De visie uit 2008 en de haalbaarheidstudie uit 2010 kunnen worden beschouwd als bijlage bij voorliggende notitie. Doel en status Deze notitie met bijbehorende kaart vormt samen met de visie uit 2008 en de haalbaarheidsstudie de visie Rivierfront 2011. De visie is een kader voor toekomstige invulling van de uiterwaarden van Wijk bij Duurstede. Op basis van de visie kan de inrichting verder worden uitgewerkt en eventuele initiatieven worden beoordeeld. De vier pijlers van de visie Als basis voor de visie rivierfront zijn vier statements gehanteerd: Toegankelijke riviernatuur in alle Wijkse uiterwaarden. Een levendige rivier als drager van de recreatie. De haven als knooppunt tussen stad en rivier. Riviergericht bouwen langs de rivier. Toegankelijke riviernatuur in alle Wijkse uiterwaarden Bij de invulling van de natuurontwikkeling moeten de unieke ecologische potenties van de Wijkse uiterwaarden maximaal worden benut. Bij de inrichting wordt aangesloten bij de kernopgaven vanuit Natura 2000. De bestaande waarden blijven zo veel mogelijk in tact. Dit geldt in het bijzonder voor de slaapplaatsfunctie van de Gravenbol. Waar mogelijk wordt, in stromingsluwe uiterwaarden, de rivierkundige ruimte om rivierbossen te ontwikkelen maximaal ingezet. In deze half-open doorstroombare ooibossen kunnen zich landschappelijk fraaie eiken, essen, iepen en populieren ontwikkelen met een grote natuurwaarde en beleefbare “struin” natuur. De lage delen van de Wijkse
Ons kenmerk:
:
Uw kenmerk:
Pagina
1/5
uiterwaarden zijn, door de gestuwde rivier, geschikt voor de ontwikkeling van nattere natuurwaarden (natte graslanden en slikkige oevers). Een robuuste natuur geeft meer ruimte voor recreatieve beleving. Door zonering van recreatief gebruik (relatief druk bezocht gebied nabij de stad tot rust op het schiereiland) kan natuur en beleving hand in hand gaan. De rivier en de oevers nabij de stad worden bereikbaar. Voor het beheer van elke uiterwaard wordt één partij verantwoordelijk. Bij de inrichting wordt rekening gehouden met het toekomstig beheer. Een levendige rivier als drager van de recreatie Door harde oeververdedigingen en hoge kades te verwijderen (waar dat mogelijk is) ontstaat een natuurlijke omgeving om in te recreëren en te ontspannen. In de nabijheid van Wijk worden rivieroevers, zandstranden en zandplaten via het water of het land bereikbaar worden om te zonnen, zwemmen, wandelen, ontspannen, etc. Het recreatief aanbod op en langs de Nederrijn en Lek moet geënt zijn op het natuurlijke rivierlandschap. Het accent komt dan te liggen op activiteiten als roeien, varen, zwemmen, zonnen, struinen, vissen, expressie, wandelen en fietsen. In het rivierlandschap liggen mogelijkheden voor bijpassende voorzieningen als zandstrandjes, botenverhuur, begeleide wandeltochten, aanlegsteigers, overnachtingsplaatsen, bed & breakfast, natuurcamping, vissteigers, vaartochten, vogelkijkhutten en struinpaden. De haven als knooppunt tussen stad en rivier In de haven concentreren zich de recreatieve voorzieningen als verhuur van boten, aanlegplaatsen aan de rivier en overnachtingsplaatsen voor campers en passerende watersporters. Tussen de jachthavens aan de Aalswaard en de haven is een directe verbinding over het Inundatiekanaal nodig. De opstapplaats voor roeiboten, de haven(uitbreiding) en de toegang tot de stranden is direct vanuit de stad te bereiken. Voorzieningen zoals parkeren en horeca zullen op zorgvuldige wijze worden ingepast. Vanuit de haven is het natuurontwikkelingsgebied in de Lunenburgerwaard te bereiken. De jachthavens liggen op loopafstand van de haven en de stad. Riviergericht bouwen langs de rivier Indien er gebouwd wordt, gebeurd dit riviergericht. In de uiterwaarden blijft ruimte blijven voor bestaande woningen op de voormalige steenfabrieksterreinen en voor woonboten. Verbouw, herbouw of vervangende nieuwbouw moet riviergericht gebeuren. Ook eventuele bebouwing op of achter de rivierdijk moet riviergericht worden uitgevoerd. De keuze voor riviergericht bouwen betekent zowel hoogwaardig ontwerpen, optimaal inpassen, natuurlijke aanplanten als hoogwaterbewust bouwen. Toelichting op de onderdelen op de kaart Zonering uiterwaarden
Ons kenmerk:
:
Uw kenmerk:
Pagina
2/5
Recreatieve beleving van riviernatuur wordt waar mogelijk gestimuleerd. Vanuit natuur is een goede zonering binnen de uiterwaarden echter noodzakelijk om verstoring van natuurwaarden te voorkomen. De geul biedt hiervoor een goede gelegenheid. Een struinpad aan de noordzijde van de geul is mogelijk, eventueel met beperkte openingstijden in gevoelige perioden voor vogels. Daar staat tegenover dat recreatie in de waarden van Gravenbol aan de zuidzijde van de geul niet gewenst is. In dit deel dient ingezet te worden op rust, waardoor kansen ontstaan voor verstoringsgevoelige soorten (zie ook Gravenbol) en vanuit natuur kwaliteitswinst wordt behaald een verbinding van wijk naar het eiland is aan de wijkse kant niet aanwezig. Aanbevolen wordt om het eiland zoveel mogelijk aaneengesloten te houden en slechts enkele kleine eilanden te realiseren in verband met, de kosten van, het benodigde beheer. Inrichting rivierpark Het rivierpark dient zo ingericht te worden dat deze bijdraagt aan de doelstellingen vanuit natuur. Hier liggen kansen voor de ontwikkeling van glanshaverhooilanden. In het park is recreatief medegebruik mogelijk. Aantakking nevengeul Om een waterstandsverhoging op de as van de rivier te voorkomen dient de huidige aantakking van de geul op de rivier aan de westzijde behouden te blijven te blijven. Om het wegspoelen van strandjes te voorkomen kan deze nog iets meer worden gestroomlijnd. Hoewel het toepassen van materiaal in de geul vanuit natuuroogpunt kwaliteitswinst kan opleveren, is dit vanuit water niet gewenst, doordat dit de doorstroming negatief beïnvloedt. Waterrecreatie in de nevengeul dient gezoneerd te worden om verstoring van natuurwaarden te voorkomen. Compacte inrichting schakelpunt haven Bij het schakelpunt is ruimte voor een compacte inrichting van de ontwikkelingen rond de jachthaven. In dit deel is ruimte voor de haven, aanlegsteigers, strandjes en indien ruimte over is een rivierzwembad. Deze ontwikkelingen dienen zoveel mogelijk aan de westkant van het plangebied geconcentreerd te worden om de haalbaarheid in het kader van Natura 2000 te vergroten. Inrichting Gravenbol De Gravenbol moet goed blijven functioneren als slaapplaats voor ganzen en foerageergebied voor eenden. De westelijke oever kan op termijn natuurlijk worden ingericht. Ter hoogte van de Gravenbol dient voldoende open water te blijven bestaan, dat fungeert als slaapplaats voor ganzen. Randvoorwaarden en bewegingsvrijheid binnen de visie De visie beoogt ruimte te bieden aan initiatieven waarbij de bewegingsvrijheid en flexibiliteit zo min mogelijk worden belet en geeft tegelijkertijd een aantal randvoorwaarden om conflicten met wetgeving te voorkomen. Randvoorwaarde stellend blijven echter vooral de Natuurbeschermingswet en de Wet beheer rijkswaterstaatwerken. Voor deelprojecten die binnen de visie worden uitgevoerd zal getoetst moeten worden aan deze wetgeving en dat kan, ondanks de optimalisaties, leiden tot Ons kenmerk:
:
Uw kenmerk:
Pagina
3/5
inperking van de mogelijkheden. Daarnaast zal ook aan overige regelgeving (waaronder de Flora- en faunawet) moeten worden getoetst. Onderstaande tabel geeft risico’s van de visie uit 2008 weer en mogelijke oplossingsrichtingen hiervoor. Risico Bij grote verschillen tussen visie en uiteindelijk plan kunnen nieuwe knelpunten ontstaan, met name op het gebied van natuur en water. In deze fase is nog niet ingezoomd op tabel 2 soorten van de Flora- en faunawet. Tijdens uitvoeringswerkzaamheden kunnen natuurwaarden worden aangetast. Significant negatieve effecten op kwalificerende natuurwaarden kunnen niet bij voorbaat uitgesloten worden. Zonder gerichte marketing, programmering en productontwikkeling worden de verwachte bezoekersaantallen niet gehaald. Rijkswaterstaat (bevoegd gezag Waterwet vergunning) is nog niet betrokken bij het project
De gebiedspartijen zijn niet betrokken bij de haalbaarheidsstudie.
Ons kenmerk:
:
Beheersmaatregel Grote verschillen voorkomen. Als dit niet mogelijk is tijdig een deskundige raadplegen en indien noodzakelijk aanvullend onderzoek uitvoeren.
Wanneer een concreet plan gereed is dient een quick scan floraen faunawet te worden uitgevoerd en mogelijk ontheffingen worden aangevraagd. Voor de uitvoering dient een uitvoeringsprotocol te worden opgesteld om negatieve effecten tijdens de uitvoering te voorkomen Wanneer een concreet plan gereed is dient met een passende beoordeling bepaald te worden of significant negatieve effecten optreden Naast de realisatie en uitvoering dient voldoende aandacht besteed te worden aan de marketing en promotie van het rivierfront. Hiervoor is budget en capaciteit nodig.
Overleg met Rijkswaterstaat over vergunbaarheid van visie is noodzakelijk (op basis van de resultaten uit deze haalbaarheidsstudie). Rijkswaterstaat bepaalt uiteindelijke of de geoptimaliseerde visie wel of niet vergund kan worden, afhankelijk van de waterstandsverhoging en -verlaging De ontwikkelingen m.b.t. het rivierfront dienen regelmatig gecommuniceerd te worden richting gebiedspartijen. Het is zaak hen mee te nemen in het proces om weerstand te voorkomen. Wensen en belangen van gebiedspartijen kunnen consequenties hebben voor de verdere uitwerking van de plannen en dienen dan ook tijdig geïnventariseerd te worden.
Uw kenmerk:
Pagina
4/5
De opbrengsten van het rivierfront zijn marginaal.
In het vervolgtraject dient onderzocht te worden in hoeverre opbrengsten verworven kunnen worden uit subsidies en nota bovenwijks. Er dient rekening gehouden te worden met een grote investering van gemeente en/of provincie zelf. Aanbevolen wordt om de uitvoering gefaseerd te laten verlopen.
Om de visie uit te kunnen voeren moet het bestemmingsplan op een aantal onderdelen worden aangepast. Risico’s zijn lange proceduretijd en onzekerheid over uitkomsten van de uit te voeren onderzoeken. Toetsing aan Beleidslijn Ruimte voor de Rivier: niet alle gewenste activiteiten zijn riviergebonden of van zwaarwegend maatschappelijk belang.
Mogelijk benodigde onderzoeken zo vroeg mogelijk starten: milieueffectrapportage (passende beoordeling en uitbreiding/aanleg aantal ligplaatsen), ecologisch onderzoek, milieutechnische onderzoeken (geluid, hinder, externe veiligheid, luchtkwaliteit) en inrichtingsschetsen voor goede inpassing. Tijdig en frequent overleg met betrokken bevoegde gezagen.
Ons kenmerk:
:
In een zo vroeg mogelijk stadium vooroverleg en akkoord van Rijkswaterstaat. Daarna starten met bestemmingsplanprocedure.
Uw kenmerk:
Pagina
5/5
