MAGAZINE
Magazine over de Nederlandse nationale parken
Op weg naar natuurherstel nr 9 september 2011
COLOFON
VOORWOORD
Exportpotentie Uitgever Samenwerkingsverband Nationale Parken
Redactieraad Coby Adema (IVN), Imke Boerma (Staatsbosbeheer), Hugo Eekhof (Nationale Parken De Alde Feanen en Schiermonnikoog), Gerrit van Ommering (Ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie), Carolien Vader (De Bladendokter)
Hoofdredacteur Jan-Willem Sneep
Bladmanager Bart Borsje
Redactie Petra Davids (eindredactie), Mirjam Jochemsen, Hans Reijke, Bart Siebelink, Carolien Vader, Michel Verschoor, Nico van der Wel, Ellen Zoetmulder
Fotografie Lars Soerink / VILDA (tenzij anders vermeld)
Coverfoto’s Nationaal Park De Groote Peel
Redactieadres
Laat ik op de allereerste plaats mijn dank en waardering uitspreken voor de wijze waarop mijn voorgangster Frieda van Diepen-Oost bestuurlijke leiding heeft gegeven aan het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP). Frieda, het ga je goed. In jouw laatste voorwoord zei je: ‘Het zal een zware taak zijn, zowel voor de individuele parken als voor ons gezamenlijk, om de komende tijd de belangenbehartiging en het draagvlak voor onze mooie natuurgebieden onder de bezoekers en de betrokken bestuurders verder te vergroten. Maar we gaan ervoor!’ Die ferme toon zetten we voort in deze editie van NP-Magazine. De artikelen zijn opvallend veel positiever dan men tegen het licht van de snoeiharde bezuinigingen op natuur zou verwachten. Kennelijk noopt schaarste tot nieuwe wegen en lijkt onder druk alles vloeibaar te worden, zoals secretaris Wolter Werkman van het Nationaal Park Drents-Friese Wold het verderop in dit nummer zo fraai zegt. Het daar ontstane idee om biomassa uit het bos te verkopen om energie van te maken is hiervan een goed voorbeeld. Evenals de initiatieven die gericht zijn op het aanboren van een nieuw publiek, zoals de mysterygame voor jongeren en het project ‘Holland, naturally’ dat buitenlandse toeristen via één internetportal informeert over de Nederlandse natuur. Daar blijkt namelijk grote behoefte aan te bestaan. Daarmee zijn onze nationale parken natuurproducten met exportpotentie! In alle artikelen bewijzen de parkorganisaties keer op keer hun kracht in overleg en samenwerking met andere partijen, vaak van zeer divers pluimage. Toch kan niet alles worden opgelost met inventiviteit en zeker niet op de korte termijn. Sommige zaken, zoals de schrijnende verdroging, zijn nu eenmaal niet aan te pakken zonder structurele middelen. Laat ik daarom besluiten met wat Frieda van Diepen al stelde: De nationale parken zijn als merk alleen sterk als de overheid zijn verantwoordelijkheid blijft nemen. Joke Kersten voorzitter stichting samenwerkingsverband nationale parken
Samenwerkingsverband Nationale Parken Beatrixlaan 2, 2595 AL Den Haag
[email protected] / www.nationaalpark.nl
Distributie Het NP-magazine wordt gratis verspreid onder politici, bestuurders, beleidsadviseurs en partners van het Samenwerkingsverband Nationale Parken.
Drukwerk en vormgeving Aktief bv, Den Haag
Oplage 3.500 exemplaren
Copyright 2011 Overname van artikelen is onder bronvermelding Het NP-magazine is financieel mogelijk gemaakt door:
Foto Bart siebelink
Dit magazine is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier
toegestaan.
Discussieer mee in onze LinkedIn groep Nationale Parken!
INHOUD
Bewust kiezen voor natuurherstel
4
De gevolgen van de droogte voor de natuur dit voorjaar zijn volop in het nieuws geweest. Natuurherstel van verbrande heide vergt vele jaren, maar in Nationaal Park Dwingelderveld worden de achterliggende problemen aangepakt. Is herstel toch nog mogelijk?
Onder druk wordt alles vloeibaar
7
De bezuinigingen in de natuursector komen hard aan. In Drents-Friese Wold kijken ze liever vooruit. Secretaris Wolter Werkman geeft aan waar de kansen liggen: ”We verwachten 100.000 euro per jaar te verdienen aan de verkoop van biomassa”.
Ecotop bevestigt belang van onderzoek Geen nationaal park waar zoveel gebeurt op het gebied van onderzoek als De Meinweg. Op 1 oktober vindt hier weer de jaarlijkse Ecotop plaats; hét symposium waar tientallen onderzoekers hun veldkennis delen. Een voorbeeld voor andere parken?
13
Holland, naturally zet natuur op de kaart Holland, naturally wil mensen laten zien hoe mooi en bijzonder ons land is. Volgens projectmanager Fred Witte leidt meer bekendheid tot waardering en draagvlak. Maar zal het ook leiden tot hordes toeristen in de nationale parken?
15
Serious gaming in de natuur Veel volwassenen klagen dat hun kind teveel achter de computer zit te ‘gamen’. Enny van de Velden bedacht een oplossing: een game om te spelen in de natuur en nog wel in één van de nationale parken.
17
& VERDER Voorwoord 2, Nieuws uit de nationale parken 8, Park in beeld: De Groote Peel 10, Wandelatlas Nationale Parken 12, Nieuws van het Samenwerkingsverband Nationale Parken 19, Project in beeld 20
np magazine 3
KWALITEITSIMPULS
Bewust kiezen voor natuurherstel Tekst Michiel Verschoor
In het Nationaal Park Dwingelderveld is het project om de verdroging aan te pakken in volle gang. In andere parken dreigt uitstel of afstel. Dat vraagt om een probleemanalyse. Hoe realistisch zijn de ambities?
I
n het Manifest Natuurkwaliteitsimpuls Nationale Parken uit 2008 pleit het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) voor het belang van verbetering van de waterhuishouding in natuurgebieden. "De aanpak van de verdroging vraagt wel om flinke investeringen" aldus JanWillem Sneep, directeur SNP. "Tegen de achtergrond van de bezuinigingen en met het droge voorjaar nog vers in het geheugen, is de tijd rijp voor een heroverweging. Hoe gaan we onze ambities voor natuurherstel realiseren?"
Noodklok
Dit voorjaar luidden waterschappen, natuurbeheerders en landbouworganisaties de noodklok. Door extreme droogte was er een ongekend watertekort. Deze lente staat dan ook te boek als de droogste van de afgelopen decennia. Toch was dit allesbehalve uitzonderlijk. Het KNMI spreekt zelfs van een trend. Het gemiddelde neerslagtekort is volgens het weerinstituut de afgelopen dertig jaar toegenomen. In een waterrijk land als Nederland met relatief natte winters zou dat voor de natuur, de landbouw en onze drinkwatervoorziening geen probleem hoeven te zijn. Maar om landbouw mogelijk te maken, ontwateren boeren en waterschappen volop via sloten en gemalen, zodat overtollige neerslag zo snel mogelijk wordt afgevoerd. Er blijft onvoldoende regenwater achter om droge periodes te overbruggen. Hoogvenen en heideterreinen die aan landbouwgronden grenzen, zijn de dupe, net als natte natuur in beekdalen en weidevogelgraslanden.
foto albert henckel
Voedseltekort
Post: "We dempen de sloten zodat het grondwaterstand stijgt".
4 np magazine
De structurele verdroging van de bodem is een aanslag op de biodiversiteit. Het verstoort het ecologisch evenwicht en zorgt ervoor dat gebieden onleefbaar worden voor dieren en planten die er van nature voorkomen. Dat werd dit voorjaar op dramatische wijze zichtbaar. Staatsbosbeheer haalde de journaals met boswachters die palingen en snoeken uit een drooggevallen plas bevrijdden. Het broze ecologisch evenwicht in waterarme gebieden raakte in april en mei ernstig ontregeld. Insecten(larven), amfibieën en vissen legden massaal het loodje door het opdrogen van vennen, poelen, beekjes en ondiepe nevengeulen van rivieren. Ook in weidevogelgebieden trad verdroging op. Wormen vluchtten naar diepere grondlagen waar ze onbereikbaar werden voor de snavels van grutto’s. In sommige gebieden kwamen de vogels door het voedseltekort nauwelijks aan broeden toe. Schade was er ook voor vochtminnende planten, zoals orchideeën, dopheide en echte koekoeksbloem. En het gaat niet goed met de klokjesgentiaan, een ‘waardplant’, waar de zeldzame vlinder het gentiaanblauwtje eitjes op legt. Als de plant het niet redt, verdwijnt ook dit bijzondere ‘blauwtje’ uit ons land.
Natuurbranden
Hoewel niet iedere natuurbrand direct verband houdt met verdroging, speelde dit bij enkele brandhaarden wel een rol. Zo zou dit voorjaar de heidebrand in het Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide minder snel en omvangrijk om zich heen hebben gegrepen als het grondwaterpeil op het juiste niveau was geweest. In het Beleidsplan Beheer en Inrichting
foto albert henckel
“Natuurkwaliteitsimpuls blijft dringend nodig” Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide 1999 2014 wordt verdroging aangemerkt als “een van de kernoorzaken van de teruglopende natuurwaarden in het grenspark.” Hoewel de afgelopen jaren het nodige is gedaan om de waterhuishouding te verbeteren, is de situatie niet optimaal. De natuurbrand in het Fochteloërveen, tussen Friesland en Drenthe, woedde vooral aan de rand van het gebied, waar het natuurlijke grondwaterpeil is verstoord door de omliggende landbouwgronden. Door verdroging en omdat er geblust moest worden, konden de kraanvogels hier niet broeden.
Maatregelen
In september 2007 stelde de Tweede Kamer het zogeheten TOP-gebiedenbeleid vast. Onder aanvoering van de provincies en de Taskforce Verdroging moet de waterhuishouding in 2015 in 287 gebieden zijn verbeterd; dat is ongeveer veertig procent van de verdroogde natuurgrond in Nederland. Het Rijk zou ruim de helft van de benodigde 430 miljoen euro bijdragen. Geld voor verdrogingsbestrijding komt vrij via het Investeringsbudget Landelijke Gebied (ILG). In de voortgangsrapportage (2009) van het Landelijk Steunpunt Verdroging blijken de provincies voor ongeveer de helft van de 287 verdroogde gebieden aan oplossingen te werken. Ook het SNP vraagt om in tien van de twintig parken natte duinvalleien te herstellen, waterwinning stop te zetten, beken opnieuw te laten
meanderen, landbouwgronden te herinrichten en natte heide en vennen in onder meer de nationale parken Zuid-Kennemerland, Loonse en Drunense Duinen, De Hoge Veluwe en Dwingelderveld te restaureren.
Herstel natte heide
In het Nationaal Park Dwingelderveld wordt de verdroging inmiddels grootschalig aangepakt. Reusachtige graafmachines en zandwagens rijden er dagelijks af en aan. De secretaris van het nationale park, Peter Pasman, vertelt: “Drie jaar geleden is op de voormalige landbouwenclave het Noordenveld de laatste boer uitgekocht. Dit stuk grond ligt midden in het park. Het grondwaterpeil stond er veel te laag om de natte heide, die hier voorkomt, te behouden en uit te breiden. Om te voorkomen dat er schadelijke fosfaten vrijkomen, wordt de voedselrijke toplaag afgegraven. Daarna dempen we de sloten, zodat de grondwaterstand stijgt. Op de schrale zandgrond kunnen vervolgens natte heidevegetaties tot ontwikkeling komen.” Bij de graafwerkzaamheden komt her en der een zwarte veenlaag aan de oppervlakte. Daar lagen ooit vennen, die nu in ere worden hersteld.
np magazine 5
KWALITEITSIMPULS
Op enkele plaatsen staat al een laagje water. Voor de beschermde kamsalamander zijn elders poelen gegraven. Het project wordt uigevoerd met LIFE-subsidie en cofinanciering van de provincie, waterschap en natuurbeheerders, gemeenten en het Rijk.
Minder wateroverlast
Staatsbosbeheer is een van de samenwerkingspartners in het Dwingelderveld. Districtshoofd Henk Post is blij met de uitbreiding van natte heide en het herstel van vennen, en benadrukt ook de voordelen voor de omgeving. “Het Dwingelderveld is afstroomgebied richting de Ruiner Aa. Door verbetering van de waterhuishouding wordt neerslag hier langer vastgehouden. Dat heeft benedenstrooms grote voordelen. Het draagt bij extreme neerslag bij aan het voorkomen van waterlast in bijvoorbeeld Meppel.” Post en Pasman zien natuurherstel in het Dwingelderveld als showcase. Door boeren in ontbrekende natuurschakels uit te kopen en grond terug te geven aan de natuur lukt het om het grondwaterpeil te verhogen met kwalitatief, voedselarm water. Helaas is aankoop van gronden in de Ecologische Hoofdstructuur in afwachting van de EHS-herijking niet meer aan de orde. Paul Vertegaal van de afdeling Extern Beleid bij Natuurmonumenten en bestuurder bij Waterschap Hunze en Aa’s: “Omdat de TOP-gelden zijn ondergebracht bij ILG en ILG onderdeel is van de bezuinigingen, staat de verdrogingsaanpak in de ijskast. Bijna alle TOP-gebieden liggen immers in de ecologische hoofdstructuur. De provincies bewaken de ILGgelden en die worden nu opgepot.” Volgens Vertegaal is
verdrogingsbestrijding “het kind van de rekening” bij de bezuinigingen die het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie wil doorvoeren.
Ark van Noach
“Met het huidige beleid halen we de ark van Noach weer van stal,” voorziet Henk Post van Staatsbosbeheer, “Het komt er in feite op neer dat de regering straks zegt: die soort mag wel mee en die niet, terwijl alle kwetsbare soorten zouden moeten worden beschermd. Als het verdrogingsbeleid in negatieve zin wordt hervormd, dan ligt een verdere verschraling van onze biodiversiteit op de loer.” Post hoopt dat Den Haag alle TOPgebieden in het vizier houdt, maar vreest dat dit niet zo zal zijn. Vertegaal van Natuurmonumenten ziet het somber in. “Als we
“Zonder druk uit Brussel redden we het niet” de verdroging voor 2015 beëindigen in een derde van de 287 gebieden, ben ik al blij. Misschien dat natuurbeheerders met druk vanuit Brussel op basis van de Kaderrichtlijn Water en Natura 2000 de vijftig procent halen. Dan nog is het beleid van het vorige kabinet mislukt. De Taskforce Verdroging wilde een doorbraak forceren door de verdroging op te lossen in circa de helft van de natuurgebieden waar verdroging speelt. Dat gaan we niet redden.”
Nieuwe kansen
Vertegaal ziet ook lichtpuntjes. “Als we de focus verbreden, liggen er misschien kansen bij het verdelen van gelden die vrijkomen in het kader van Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Natuurbeheerders kunnen staatsecretaris Bleker uitdagen met de vraag of GLB-subsidies beschikbaar kunnen komen voor boeren die zelf aan de slag gaan met vernatting. Hij is immers geen tegenstander van agrarisch natuurbeheer.” Ook het Deltaprogramma biedt aanknopingspunten. “Een deelprogramma daarbinnen gaat over het toekomstbestendig maken van onze zoetwaterreserves. Waterschappen moeten uitrekenen hoeveel zoetwater ze moeten vasthouden om extreme droge periodes te overbruggen, zodat de watervoorraad in het IJsselmeer langer gespaard blijft. Hoewel Delta-secretaris Wim Kuijken na het droge voorjaar doordrongen lijkt van de noodzaak, komt voor maatregelen pas in 2020 nieuw geld vrij. Misschien dat tegen die tijd noodzakelijk beleid gecombineerd kan worden met het aanpakken van de verdroging.” Natuurherstel is, aldus Jan-Willem Sneep, een bewuste keuze. De natuurkwaliteitsimpuls blijft dringend nodig.
http://www.landelijksteunpuntverdroging.nl/ http://www.verdroging.nl/cms http://www.natuurmonumenten.nl/content/verdroging
6 np magazine
Natuurbeheer
fOTO LARS BLAAUW
ONDER DRUK WORDT ALLES VLOEIBAAR
Echt zenuwachtig wordt hij niet van de komende bezuinigingen op natuur in Nederland. Secretaris Wolter Werkman van het Nationaal Park DrentsFriese Wold is van mening dat het huidige regeringsbeleid tot creatieve uitdagingen leidt. Tekst carolien vader
W
olter Werkman ontwikkelt voor ‘zijn’ Nationale Park Drents-Friese Wold een nieuwe toekomstvisie. Eind 2010 vond er een werkconferentie plaats met vertegenwoordigers van het park en betrokken organisaties, bedrijven en overheden uit de omgeving. Doel was te onderzoeken of het park een groene motor kan fungeren binnen de regionale economie. In NP-magazine 7 werd daar uitvoerig verslag van gedaan. “We moeten meer inkomsten genereren”, zegt Werkman. “Dat betekent niet dat je de natuur te koop moet zetten, integendeel. Maar we zien mogelijkheden en die pakken we met beide handen aan.”
Biomassa te koop!
Naar aanleiding van de werkconferentie zijn er met bedrijven, overheden en organisaties uit de directe omgeving van het park vormen van samenwerking verkend. “Inmiddels zijn de plannen concreter. We hebben zesduizend hectare bos. Daar kun je wat mee. We verwachten dat we volgend jaar rond deze tijd op jaarbasis ongeveer een ton verdienen door onze biomassa beschikbaar te stellen voor energieprojecten. Dat geld komt vervolgens allemaal ten goede aan ons park.”
Netwerken
Het park heeft de deur wagenwijd opengezet voor enthousiaste initiatieven. “We gaan met ons netwerk, van onder andere
Recron, LTO, Rabobank, de terreinbeheerders en de provincies op zoek naar productvernieuwing. Denk daarbij aan verbindingen met de landbouw, gebiedssponsoring, arrangementen in de zorg of wildtafels waar je wisenten kunt bespioneren. Er is te lang een beweging geweest waarin de parken te veel keken naar de interne natuurdoelstelling. Alles wat daarbuiten gebeurde, werd genegeerd. Misschien zijn we daarin te ver doorgeschoten. Het wordt hard werken om deze achterstand in te halen.”
Nieuwe rol overlegorgaan
Werkman is van mening dat de overheid verantwoordelijk is en blijft voor het systeem van de nationale parken. “Je moet nooit het kind met het badwater weggooien. Maar de komende bezuinigingen dwingen tot een andere instelling. Onder druk wordt alles vloeibaar”, legt de secretaris uit. Werkman vindt dat de bal nu bij de overlegorganen ligt om een bindende rol te vervullen. “We moeten optimaal gebruik maken van het feit dat je met z’n allen in dezelfde situatie zit. Niet elkaar de tent uitvechten, maar verbinding vinden tussen natuur en economie, tussen park en zijn omgeving en tussen alle individuele projecten binnen het nationale park”, besluit Werkman.
www.np-drentsfriesewold.nl
Xxxxxxxxxxxxx
np magazine 7
fOTO np lauwersmeer
fOTO sTICHTING HET NATIONALE PARK DE HOGE VELUWE - KEES DE HEER
NIEUWS UIT DE PARKEN
De Hoge Veluwe
LauwerSmeer
Jonge zeearend vliegt uit! In Nationaal Park Lauwersmeer vloog deze zomer een jonge zeearend uit. Medewerkers van Staatsbosbeheer troffen tijdens hun wekelijkse surveillance een leeg nest aan. Door verschillende vogelaars zijn beide ouders en hun jong al gesignaleerd. De jonge vogel is begin juni geringd. Het succes van de nieuwe zeearend bewijst eens te meer het belang van Nationaal Park Lauwersmeer als vogelparadijs op vroegere zeebodem. En dat daarmee de aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur tot spectaculaire resultaten leidt! www.np-lauwersmeer.nl
Goed voorjaar bedreigde vlindersoorten Ondanks het droge voorjaar, is het een goed vlinderjaar in het Nationale Park De Hoge Veluwe Er vliegen flinke aantallen vlinders die op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten staan: de aardbeivlinder, bruine vuurvlinder en bosparelmoervlinder. De aardbeivlinder is een klein zwart dikkopje met witte vlekken. Dit jaar werden er 31 exemplaren geteld. De bruine vuurvlinder is een kleine vlinder met zwart en oranje op de vleugels. Daarvan zag men maar liefst 115 exemplaren. Een uniek aantal, dat niet eerder is geteld. De bosparelmoervlinder is een vrij donkere vlinder (zie foto). Deze vlinder wordt ernstig bedreigd, maar op De Hoge Veluwe is een grote populatie.Dit diertje vladdert het liefst langs bosranden en bermen van paden in open bossen. Van de bosparelmoervlinder werden dit jaar op één dag meer dan 150 vlinders geteld. www.hogeveluwe.nl
De Zoom-Kalmthoutse Heide
Programma werkbezoek Het Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide bereidt een werkbezoek voor van staatssecretaris Henk Bleker, zijn Vlaamse ambtsgenoot minister Joke Schauvliege en secretaris-generaal Benelux Jan van Laarhoven dat op vrijdag 2 december 2011 plaatsvindt. In dit werkbezoek komt onder andere de instemming van de uitbreiding van het natuurpark van 3.750 naar 6.000 hectare natuur aan de orde, de installatie van het nieuwe bestuur van het park en de wijze waarop concreet invulling gegeven moet gaan worden aan de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen over het grensoverschrijdend park. De bijeenkomst is in Putte-Stabroek (België). www.np-dezoomkalmthoutseheide.nl
De Alde Feanen
Lustrumsymposium Het jongste nationaal park van Nederland bestaat vijf jaar. Dit wordt ondermeer gevierd met een symposium “Financieel draagvlak voor topnatuur” op vrijdag 11 november. Dit symposium is vooral bedoeld voor bestuurders van overheden, collega’s van andere parken en belangenorganisaties. Met een aantal aansprekende sprekers wordt verkend welke mogelijkheden er zijn om de nationale parken financieel overeind te houden in deze tijd van bezuinigingen. www.np-dealdefeanen.nl
8 np magazine
fOTO np de meinweg
fOTO np lauwersmeer
Activiteitencentrum feestelijk geopend!
De Meinweg De Maasduinen
Op vrijdag 10 juni heeft staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie Henk Bleker samen met Mirjam De Meijer, voorzitter van het Overlegorgaan, het nieuwe activiteitencentrum in het Nationaal Park Lauwersmeer geopend. Zij deden dit door samen het gevelbord op het centrum te onthullen en door de eerste schoolklas vanuit het paviljoen “los te laten” in het nieuwe speelbos bij het centrum. In zijn toespraak gaf de staatssecretaris aan dat hij blij was dat het Nationaal Park Lauwersmeer nu een duidelijk gezicht heeft gekregen en een goede ontmoetingsplek is geworden. www.np-lauwersmeer.nl
De Loonse en Drunense Duinen
Duinfeest Hidrellez met meer Turkse organisaties Op 15 mei 2011 organiseerde Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen voor de derde keer het Duinfeest Hidrellez. Met dit lentefeest is er speciale aandacht voor de Turkse gemeenschap om hen zo meer te betrekken bij de natuur en bij het nationaal park in het bijzonder. Tijdens de officiële opening van het Duinfeest benadrukte burgemeester Luijendijk van Loon op Zand en de Turkse consul het belang van deze laagdrempelige manifestatie. Zo’n duizend bezoekers bezochten die dag de informatiemarkt en lieten zich informeren en vermaken met muziek, dans, lekkere hapjes en activiteiten voor jong en oud. Het was een bonte mix, met een grote deelname vanuit de Turkse gemeenschap.
Subsidie voor projecten Kwaliteitsimpuls In het kader van de Kwaliteitsimpuls hebben de Gedeputeerde Staten van Limburg de gevraagde subsidie voor de projecten toegekend. Met deze subsidietoekenning ( € 1,2 miljoen voor De Meinweg en € 1,5 miljoen voor De Maasduinen) kan de komende jaren voor € 1,8 miljoen respectievelijk € 2,25 miljoen geïnvesteerd worden in de kwaliteit van de natuur in de Nationale Parken. In De Meinweg zijn de projecten vooral gericht op het realiseren van droge en natte verbindingen, het heidebeheer en het herstellen van poelen. Verder komen er fiets- en wandelpaden en krijgt het onderzoek naar en monitoring van flora en fauna in De Meinweg een nieuwe impuls. Ook komt er extra budget voor promotie. In De Maasduinen wordt de subsidie onder andere gebruikt voor de ontwikkeling van een bezoekerscentrum. Naar de verwachting zal het centrum in 2012 gereed zijn. www.np-demeinweg.nl www.np-demaasduinen.nl
fOTO peter goos
Lauwersmeer
De Biesbosch De Loonse en Drunense Duinen
'Samen de Natuur in' zeer succesvol Mensen met een verstandelijke beperking nemen individueel wel eens deel aan excursies in nationale parken, maar voor deze doelgroep is eigenlijk geen goed aanbod ontwikkeld. Dat is inmiddels veranderd, waardoor de nationale parken voorloper zijn in Nederland. Veel parken hebben in hun beleidsvisie omschreven dat ze voor verschillende doelgroepen activiteiten opzetten. In Nationaal Park De Biesbosch is daarom vijf jaar geleden gestart met een speciale cursus voor deze doelgroep: ´Samen de Natuur in´. Tegelijkertijd werd rondom de Biesbosch in zowel de bezoekerscentra in Drimmelen als in Dordrecht een cursus gegeven door gidsen van Nationaal Park De Biesbosch. In 2010 heeft een aantal gidsen van Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen zich ook in deze cursus verdiept. In oktober wordt de tweede cursus afgerond met een diplomauitreiking. Een mooi resultaat voor zowel de cursisten als voor de gidsen. www.np-debiesbosch.nl www.np-deloonseendrunenseduinen.nl
www.np-deloonseendrunenseduinen.nl
np magazine 9
NATIONAAL PARK IN BEELD
2
10 np magazine 5
6
1
Het Nationaal Park De Groote Peel in beeld Wandelaars kunnen diep het veengebied van De Groote Peel in dankzij een flink stelsel van vlonderpaden. . Ook mensen die minder goed ter been zijn, kunnen zo genieten van dit schitterende landschap. De Groote Peel is een van Nederlands grootste hoogveengebieden. Veenmossen (4) vormen de basis van het ecosysteem, terwijl groene kikkers er zeer talrijk zijn. Het natte levende hoogveen (3) wordt afgewisseld door bosgebieden waar zeldzame varens als koningsvaren (2) soms manshoog opgroeien. In het hart van het gebied liggen uitgestrekte vennen. Deze zijn het domein van vogels als de dodaars (7). Heel bijzonder is de kolonie kokmeeuwen (6) die - pal voor een observatiehut - op één van de vennen broedt: bijna overal in Nederland zijn dit soort meeuwenkolonies verdwenen, maar bezoekers aan De Groote Peel zitten hier eerste rang. Schiermonnikoog
Lauwersmeer
De Alde Feanen Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa
Duinen van Texel
Drents-Friese Wold
3
4
Dwingelderveld
Weerribben-Wieden
ZuidKennemerland De Sallandse Heuvelrug
De Hoge Veluwe Veluwezoom Utrechtse Heuvelrug
De Biesbosch De Loonse en Drunense Duinen De Maasduinen Oosterschelde Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide De Groote Peel
De Meinweg
www.np-degrootepeel.nl
7
np magazine 11
Recreatie
“Een mooie kans voor onze promotie” Tekst Nico van der Wel
De ANWB heeft een wandelatlas van de nationale parken uitgebracht. Bij het Nationaal Park De Alde Feanen zijn ze blij met dit initiatief. Vooral de minder bekende parken profiteren van deze uitgave. Maar ook het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) ziet kansen.
P
arksecretaris Lippe van der Laan: “Ik ben een warm voorstander van meer landelijke bekendheid. Het is tegenwoordig haast een kwestie van overleven. We moeten ons als parken beter inbedden in de samenleving. Kenniscentrum Recreatie toonde vorig jaar aan dat de naamsbekendheid van de nationale parken gering is. De Hoge Veluwe steekt er met kop en schouders bovenuit, maar is een geval apart. Het is een particulier park met een beroemd museum binnen de grenzen, een hek eromheen, niet vrij toegankelijk. Ik denk dat andere parken de wandelatlas goed kunnen gebruiken. Voor De Alde Feanen gold ook nog eens dat wij het op één na onbekendste park zijn.”
de samenwerking goed afstemmen en je verkoopt misschien wat minder van je eigen materiaal. Maar je moet daar niet moeilijk over doen en er gewoon voor gaan. Je bereikt er veel meer mensen mee dan je op eigen kracht ooit zou kunnen.”
Goede samenwerking
foto cover wandelatlas ANWB
Jörgen de Bruin van het IVN heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de wandelatlas. “Michiel Hegener, de schrijver, heeft contact met ons opgenomen. We hebben met hem ons materiaal bekeken en een selectie van wandel- en vaarroutes in De Alde Feanen gemaakt. Hij is zelf ook het park ingegaan en heeft een eerste versie voorgelegd. Vervolgens hebben we ook de drukproeven onder ogen gehad. Het ging allemaal heel soepel, niets dan lof. Ik vind de atlas een mooie aanvulling op het landelijke niveau. Dit soort kansen doet zich niet zo vaak voor. Wij vinden de ANWB een hele goede partner en werken graag met hen. Natuurlijk, je moet
12 np magazine
Reactie SNP Eén van de aanbevelingen uit het onderzoek van het Kenniscentrum Recreatie was dat vooral een bezoek aan één van de parken de naamsbekendheid vergroot. Uit een rapport van het Wandelplatform blijkt dat jaarlijks 6,6 miljoen Nederlanders 710 miljoen wandelingen maken. Voor de ANWB aanleiding om deze wandelatlas uit te brengen. Het is voor SNP bovendien een mooie manier om het stelsel van twintig nationale parken te promoten. Wel heeft het SNP bedongen dat de parken de atlas tegen gereduceerd tarief kunnen inkopen voor de eigen verkoop. Zo profiteren de parken maximaal.
Onderzoek
Ecotop bevestigt belang van onderzoek TEKSTBart Tekst xxxxxxxx Siebelinkxxx
xxxxxxx
Op 1 oktober vindt in De Meinweg weer de jaarlijkse Ecotop plaats; hét symposium waar tientallen onderzoekers hun veldkennis delen. Een voorbeeld voor andere parken?
G
een nationaal park waar zoveel gebeurt op het gebied van onderzoek als De Meinweg. “Het gaat niet over kennis om de kennis, maar kennis gericht op concrete beheersmaatregelen”, zo benadrukt Ton Lenders. Als voorzitter van de Werkgroep Natuuronderzoek en Beheer heeft hij bij uitstek zicht op alles wat er aan onderzoek plaatsvindt in het Nationaal Park De Meinweg.
Drie voorbeelden
Met drie voorbeelden toont Lenders aan hoe nauw onderzoek en beheer met elkaar verbonden zijn in De Meinweg. Zo signaleerden onderzoekers op basis van jarenlange monitoring dat de knoflookpad bijna uitgestorven was. Lenders: “Daarom is besloten om, in samenwerking met een ecologisch adviesbureau, de laatste zeven volwassen exemplaren tijdelijk te evacueren naar een plek waar ze in gevangenschap hun eieren hebben afgezet. Hieruit zijn ongeveer 500 larven opgekweekt en herverdeeld onder drie poelen om de kansen te verbeteren voor deze soort pad die het zo moeilijk heeft.” De waakzaamheid van onderzoekers – onder wie vele gepassioneerde vrijwilligers die zich bezighouden met monitoring – leidt ertoe dat knelpunten in het beheer snel worden gesignaleerd en opgelost. Zo was het beenbreek, een zeldzame plant nauw verwant aan de leliefamilie, op twee van de drie laatste groeiplekken volledig overgroeid door gagel en pijpenstrootje. Met het vrij snoeien van de groeiplek werd de situatie verbeterd. Op een vergelijkbare manier wordt langs de verlaten spoorbermen van de IJzeren Rijn plaatselijk het oprukkende bos teruggedrongen, zodat reptielen daar weer kunnen zonnen. De adder – de soort die het logo van het nationale park siert - gaat al jaren in aantal achteruit. “Die neergang houdt ongeveer gelijke tred met de toename van wilde zwijnen”, is Lenders, tevens adderonderzoeker, opgevallen. “Om te kijken of er een verband bestaat tussen deze twee gegevens, zijn twee gebieden waarin adders voorkomen omheind, zodat daar geen zwijnen bij kunnen. Nu kunnen we volgen en vergelijken hoe de adderstand zich in beide gebieden ontwikkelt. Het is nog te vroeg voor conclusies. Waarschijnlijk speelt ook de toenemende verdroging een rol bij de afname van het aantal adders.”
Hoge organisatiegraad
Knoflookpad
Uniek voor De Meinweg is niet alleen de veelheid aan onderzoeksgroepen, maar ook hun hoge organisatiegraad. Onder regie van de Werkgroep Natuuronderzoek en Beheer, zijn meerdere studieclubs actief. Zo is er het Natuurhistorisch Genootschap dat nauwe banden onderhoudt met de provincie. Onder dit genootschap vallen diverse studiegroepen die zich richten op planten, zoogdieren, herpetofauna, libellen en vlinders. Daarnaast zijn er de IVNkring Roermond en de stichting Koekeloere. Deze laatste is, samen met het Overlegorgaan Meinweg initiatiefnemer van de jaarlijkse Ecotop die wordt bijgewoond door 50 tot 100
np magazine 13
foto E. van Asseldonk / Stichting Koekeloere
FINANCIERING Onderzoek
De hazelworm is een van de vele diersoorten die worden onderzocht in het Nationaal Park De Meinweg. mensen (zowel professionals als amateurs) die betrokken zijn bij het veldonderzoek. Op 1 oktober vindt de vierde Ecotop plaats in Kasteel Daelenbroek te Herkenbosch. Het is een studiedag waarbij enkele onderzoekers ‘s ochtends presentaties geven. ’s
“Het is een moment van kennisdeling” Middags gaan de aanwezigen het gebied in om bepaalde plekken te bekijken en van gedachten te wisselen. Het is een moment van kennisdeling. Dat is ook het doel waarvoor in 2007 de stichting Koekeloere is opgericht. Het bijzondere aan het symposium in 2011 is dat het voor het eerst een grensoverschrijdend karakter heeft.
Prioriteit
Vaste aanwezige is parkvoorzitter Joke Kersten. “Op dit moment is De Meinweg het enige nationale park dat op deze georganiseerde schaal vorm geeft aan onderzoek. Andere parken zijn welkom om te zien hoe het hier in zijn werk gaat. Want onderzoek is een van de vier beleidsthema’s van de nationale parken.” Ton Lenders signaleert dat in veel delen van het land dit thema te lijden heeft onder de grote aandacht voor het beleidsthema recreatie. “Het tekent deze tijd, waarin vooral gekeken wordt naar draagvlak en directe relevantie van natuur. Begrijpelijk, maar we moeten wel blijven oppassen dat recreatie niet ten koste gaat van het bestaan van kwetsbare soorten.
14 np magazine
Want dan slacht je de kip met de gouden eieren.” Joke Kersten: “Veel bezoekers komen vanwege de natuur en zullen daarom best begrijpen dat het belangrijk is om de soortenrijkdom in stand te houden. Dat vraagt wel om informatie naar de toerist, uitleg over zonering, dat soort zaken. Zo'n Ecotop met de bijbehorende publiciteit biedt daartoe uitgelezen kansen.” Wie betaalt het onderzoek in De Meinweg? Lenders: “We zijn hier gezegend met een actieve provincie die zich inzet voor soortenbeleid. Ook zijn er gelden vanuit de Kwaliteitsimpuls Nationaal Park De Meinweg en er lopen tot 2013 twee Euregioprojecten, waardoor geld vanuit Brussel beschikbaar is. Dat komt omdat De Meinweg aan drie kanten omsloten wordt door Duitsland. Het maakt deel uit van het Natuurpark MaasSwalm Nette. Die grensoverschrijdende aanpak zie je terug in het thema van de aanstaande Ecotop: Grensoverschrijdende samenwerking.” www.stichtingkoekeloere.nl
Wat is het belang van onderzoek voor de nationale parken? Hoe kan fundamenteel onderzoek bijdragen aan de natuurkwaliteit van de parken? Discussieer mee in onze LinkedIn-groep ‘Nationale Parken’.
Recreatie
Holland, naturally zet natuur op de kaart Tekst Mirjam Jochemsen
Met het project Holland, naturally slaan de sectoren natuur, toerisme en recreatie de handen ineen. Doel van het project is om meer toeristen en recreanten te laten ontdekken hoe mooi en bijzonder Nederland is. Aanleiding is de Floriade volgend jaar in Venlo. Initiatiefnemer van Holland, naturally is het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen. Ook de nationale parken doen mee. Projectmanager Fred Witte vertelt over dit initiatief.
foto nbtc
Wat is Holland, naturally precies? Holland, naturally wil meer mensen uit binnen- en buitenland laten genieten van groen en natuur in Nederland. Naast de nationale parken krijgen de nationale landschappen, waterrecreatie en de rol van water in de landschapsontwikkeling speciale aandacht. Met water onderscheidt Nederland zich immers. Het project loopt door tot 2015. De eerste resultaten van Holland, naturally zullen komend voorjaar zichtbaar zijn voor het publiek. Hoe is deze samenwerking ontstaan? Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC ) organiseert tweejaarlijks een evenementenjaar om extra toeristen en recreanten naar Nederland te trekken. Voor de komende ‘editie’ kozen we de Floriade, in 2012 in Venlo, als aanleiding. Met zijn thema ‘natuur en duurzaamheid’ is deze grote manifestatie een mooi aanknopingspunt om het grote publiek te laten zien wat Nederland aan natuur te bieden heeft. Holland, naturally wil natuur structureel veel Fred Witte beter op de kaart zetten.
Wat gaat het publiek concreet merken van Holland, naturally? Momenteel is de publiciteit over natuur en natuurgerelateerde recreatie erg versnipperd. Elke organisatie heeft zijn eigen kanaal. Dat is jammer, want daardoor is de informatie minder ‘hoorbaar’ en lastiger vindbaar. We gaan daarom alle informatie die van bovenregionaal belang is, ontsluiten op één website. Dat daar behoefte aan is, bewijst het recente onderzoek van het NBTC, waaruit blijkt dat ‘groen’ een veel belangrijkere trekker is voor toeristen en recreanten dan we altijd dachten. Er komt nog een vervolgonderzoek, waarbij het publiek gevraagd wordt naar hun wensen. De bezoeker van de site kan straks zoeken vanuit verschillende invalshoeken: geografisch (wat heeft Limburg te bieden, waar kan ik overnachten?), op thema’s als water of cultuurhistorie, of op type activiteit (waar in Nederland kan ik mooi fietsen, kanoën, zeilen…). Voorjaar 2012 start een internationale campagne op radio, televisie, internet en in de geschreven pers om de website en het concept ‘genieten van Nederlandse natuur’ in de schijnwerpers te zetten. Daarbij ‘misbruiken’ we de Floriade eigenlijk een beetje. Dit evenement genereert momentum en aandacht in binnen- en buitenland en het zal ook duidelijk aanwezig zijn op de site.
Xxxxxxxxxxxxx
np magazine 15
foto dick hoogenboom
Recreatie
“Geen hordes toeristen, wel breder draagvlak” Betere vindbaarheid en meer bezoekers dus. Heeft de samenwerking nog meer voordelen? In deze tijd van overheidsbezuinigingen is het van belang dat we met één stem spreken met het ministerie en de provincies. Ook het organiseren van cofinanciering voor projecten is in zo’n samenwerking veel gemakkelijker. Daarnaast moeten mensen zien hoe mooi en bijzonder ons land is! Vroeger was de natuursector daar aarzelender in, maar tegenwoordig hebben de voordelen de overhand. Het gaat niet om hordes toeristen, maar om meer bekendheid, waardering en broodnodig draagvlak. Wie doen er mee? Natuurlijk de grote spelers in de natuursector: Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en de Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP). Ook de Nederlandse Tuinbouwraad, de Unie van Waterschappen en Gastvrij Nederland (ANWB, Recron, de VVV’s) zitten aan tafel. Deze partijen zijn ook allemaal lid van de Raad van Advies van Holland, naturally, evenals het NBTC en het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (EL&I). We hopen nog op aansluiting van de provincies en LTO Nederland. Daarbuiten zijn we in gesprek met onder andere Nieuwe Hollandse Waterlinie,
16 np magazine
organisaties rondom de Zuidwestelijke Delta en de Friese meren. En 2012 is het Jaar van de Historische Buitenplaatsen; ook dat krijgt een plaats. Waarom hebt u contact gezocht met het SNP? De nationale parken en landschappen zijn kernproducten als het gaat om Nederlandse natuur. Via het SNP bereiken we alle parken en andersom geeft het SNP de individuele parken een stem. Dat maakt de organisatie tot een praktische gesprekspartner, waarmee we kunnen rekenen op een breed draagvlak, ook bij de organisaties die in de individuele parken samenwerken. Als overkoepelende organisatie heeft het SNP overzicht, zodat we geen dingen dubbel doen. We verwachten van het SNP ook de inhoudelijke input voor de website vanuit de parken. Zonodig zullen we ook met de parken apart contact zoeken. Hoe zit het met de financiering? Het totale plan is ambitieus. De geplande kosten tot en met 2015 bedragen bijna 5 miljoen euro. Onze basisopdracht komt van het toenmalige ministerie van Economische Zaken, nu EL&I. Dit ministerie betaalt een bedrag van ongeveer zes ton mee aan het project. De overige kosten hopen we te financieren met de projectpartners, het bedrijfsleven en sponsors.
Voorlichting & Educatie
Serious gaming in de natuur TEKST Ellen Zoetmulder
Natuur? Biodiversiteit? Duh, saai! Om af te rekenen met dat idee bedacht Enny van de Velden een serious game voor jongeren in het voortgezet onderwijs. In het spel NTR10 spelen meiden en jongens met behulp van moderne communicatiemiddelen een spannend spel in één van de nationale parken.
A
ls docent in het hoger beroepsonderwijs wist Enny van de Velden al dat ze haar studenten op een andere manier wilde laten leren. “Als je iets zelf ervaart, heeft het veel meer impact op je.” Wie iets beleeft, vergeet dat niet zomaar en kan het zich echt eigen maken. Dat is het uitgangspunt van het project Nature Dropping waar Enny in 2007 mee startte. Het is inmiddels uitgegroeid tot het razend spannende computerspel NTR10. Want ‘beleven’ doen de jongeren die aan het spel meedoen. In legertrucks worden ze naar een natuurgebied gebracht en daar gedropt. Verdeeld in ‘patrouilles’ en een ‘commandocentrum’ strijden zij tegen een ander schoolteam om als eerste de oplossing te vinden voor een mysterie dat zich in de natuur heeft afgespeeld.
In welk park ben ik?
“De jongeren doen via het spel onderzoek naar de verdwijning van diersoorten”, legt Enny uit, “Zij komen bijvoorbeeld in aanraking met de adder, de noordse woelmuis en de draaihals. Zeldzame soorten die voorkomen in de vier parken waar wij de game spelen. De clue van het spel is dat de kinderen uitzoeken in welk nationaal park zij zijn, welke bedreigde diersoort daar leeft en welke factoren kunnen leiden tot het uitsterven ervan. Die kennis verzamelen ze door aanwijzingen op te volgen en opdrachten uit te voeren. Een deel van het team gaat in de natuur aan de slag, een ander deel blijft in het zogenaamde ‘commandocentrum’. Om van een ander team te winnen, moeten zij goed samenwerken en de oplossing zo snel mogelijk vinden.”
Vaardigheden
De deelnemers worden in het spel echt uitgedaagd. Zo moeten ze nadenken, goed observeren, hun zintuiglijke waarnemingen beschrijven, informatie opzoeken en verwerken, samenwerken, plannen, fietsen, steppen, skeeleren, fotograferen en communiceren via kleine zakcomputers ofwel pda’s. Combineer dat met de keur aan emoties die de jongeren doormaken, met daarbij een hoofdrol voor spanning en avontuur, en je hebt een uitstekend recept voor een spel dat een grote impact heeft.
Getoetst aan de praktijk
Over alles is goed nagedacht. Vier nationale parken in Noord-Oost Nederland werden benaderd om daar het spel te kunnen spelen: Lauwersmeer, De Alde Feanen, Dwingelderveld en het Drents-Friese Wold. “Per slot van rekening zijn nationale parken de mooiste plekken van Nederland.” Enny’s concept werd getoetst aan de praktijk tijdens pilots met jongeren van middelbare scholen. De look and feel van de game kwam tot stand na brainstormsessies met jongeren van het Gronings Reitdiepcollege. Om de goede sfeer te pakken en te vertalen in onder meer een logo werd gebruikt gemaakt van de moodboard-techniek. In een nieuwe brainstormronde werd het concept aangescherpt en kreeg het spel de vorm van een mysteriegame. Vervolgens werden de bijbehorende middelen ontwikkeld, zoals een flexibel commandocentrum, gemaakt van tentdoek, dat eenvoudig kan worden opgebouwd en is ingericht met consoles, beamers en andere communicatieapparatuur. “Het spel is nu goed
Xxxxxxxxxxxxx
np magazine 17
foto Any Productions/Enny van de Velden
Voorlichting & Educatie
Gamen in een nationaal park: een mooi voorbeeld van 'edutainment'. uitgewerkt”, vertelt Enny. “Tot nu toe is het in NoordOost Nederland gespeeld, maar we willen het gaan uitbreiden naar andere nationale parken. Daarvoor is de samenwerking met Staatsbosbeheer, IVN en de Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) heel belangrijk.”
Het beste van twee werelden
In Lauwersmeer, De Alde Feanen, Dwingelderveld en het Drents-Friese Wold is die samenwerking vooral met de boswachters heel goed. “Ik heb er flink in moeten investeren om de partners ervan te overtuigen dat NTR10 een spel is dat spannend, ontspannend en leerzaam is en jongeren voor de natuur weet te winnen. Toen dat gelukt was, duurde het ook nog een hele tijd voor het daadwerkelijk gespeeld kon worden. Maar nu het eenmaal zover is, zijn we allemaal enthousiast. Voor het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie is dit project een goed voorbeeld van hoe je jongeren kan interesseren voor natuur. De spelers vonden de laatste games die we in maart en april deden erg leuk. Wat je van ze terugkrijgt, is dat ze veel geleerd hebben en vooral ook dat ze leren op deze manier leuk vinden. NTR10 brengt de jongeren via de hen vertrouwde moderne communicatiemiddelen dicht bij de natuur en combineert het beste van die twee werelden. Dat spreekt ze echt aan.”
18 np magazine
Financiering Het geld voor de ontwikkeling van het project Nature Dropping en de game NTR10 komt allereerst van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie. Ook het VSB-fonds, de provincie Friesland, het Je Maintiendrai-fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds leverden een bijdrage. Daarnaast participeren de Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP), Staatsbosbeheer en het IVN in het project. Ook een aantal particulieren met hart voor de natuur steunden het, zoals het Groningse Van Ringen Architecten en Kampeerhal de Vrijbuiter, die een mobiel commandocentrum ontwierpen en bouwden. Enny: “Voor de toekomst zie ik de financiering door de fondsen somber in. Daarom wil ik nu onderzoeken of we een commerciële variant kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld voor bedrijven, die lonend is. Op dit moment maak ik een promotiefilmpje om een financier voor de doorontwikkeling te vinden. De bedoeling is dat het spel ook in andere parken gespeeld gaat worden.” www.ntr10.nl
NIEUWS VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND NATIONALE PARKEN
www.nationaalpark.nl
Stappenplan Sponsoring Geld voor groen is schaars. De overheid kort op de financiering van natuur, waardoor ook de nationale parken moeten zoeken naar nieuwe gelden voor onderhoud en beheer. Sponsoring is een mogelijkheid, naast de inkomsten uit subsidies of andere bronnen. Bij de nationale parken is nog weinig ervaring met sponsoring. In opdracht van het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) heeft het Kenniscentrum Recreatie speciale aandacht besteed aan sponsoring voor de nationale parken. De uitkomsten van de SNP-workshop van 19 mei 2011 en het vooronderzoek zijn door het Kenniscentrum Recreatie verwerkt in het document "Stappenplan sponsoring nationale parken", juli 2011. Het stappenplan is voor de nationale parken een leidraad voor het sluiten van een succesvolle sponsordeal. De aandachtspunten, tips en vragen per stap geven inzicht in de kansen die sponsoring biedt.
Sociale media Het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) zet sociale media actief in zoals Twitter en LinkedIn. Binnenkort volgen Facebook en YouTube. Word ook lid van onze LinkedIn groep Nationale Parken waar u mee kan discussiëren over bijvoorbeeld ‘Wat is uw favoriete nationaal park’ of ‘Hoe kan fundamenteel onderzoek bijdragen aan de natuurkwaliteit van de nationale parken’.
Informatiezuilen in huisstijl Voor alle nationale parken is een basisontwerp voor een informatiezuil in de SNP-huisstijl gemaakt. In samenwerking met Buro Van Baar, het Nationaal Park De Utrechtse Heuvelrug en de SNP-Werkgroep Communicatie is dit ontwerp ontwikkeld. Het draagt bij aan dezelfde herkenbare stijl van communicatiemiddelen. Het ontwerp van de informatiezuil is opgenomen in de SNP-Handleiding “Nationale Parken, Bebording en Duo-branding”.
othet gro uwe deel de Vel is na t zuidelijk ngen, lrug Heuve derland. He bij Amero ied echtse Ne arden een geb De Utr ied van uiterwa Het is geb t de Park. inen met ste bos en me sam tionaal erre rhet Na sen, heidet en en uite de vormt, ats in nd ligt van bos buitenpla Welkomal , zuidra osante Nationa vennen Langs de van imp in Park e en. gordel aangelegd d, Utrechtsug waard n, de: een derlan Heuvelr twaran parkbosse voor Ne er e Lus en en Stichts t tuinen ijl. Bijzond isseling dicht me sst zo afw huizen landschap zoveel dschappen aar. lan bij elk Engelse
Twintig Nation ale Parken vertelle n het verh aal van de Nederla ndse natuur .
e de hog hap is uit landsc kt zich r in het al stre kenbaa De stuww Noordin e al. lijk her Duide een stuww Gooimeer Amerongs g, het van de aan het NAP zandru an nen tot d. De top ter boven ontsta van Rhe is Hollan t 69 me al n. is me stuww r gelede Berg punt. De Een wal 0 jaa e 150.00 Maas vrij stuw hoogst zo’n uit de tste ijstijd Rijn en de rbij dikke voorlaa in de ten daa ijd den de ijstijd stroom rivieren zet In de ijst d af. De die tijd en grin Voor noorden. grind d en het en zan gen zand naar grof r de lag ls in de ber al. fijn en tica gletsje zoa ver t ke s lagen Ne een dik hoog. of soms zelf kke schoof uit en om .nl der vla scheef zich dlagen g in het ver eheuvelrug voor dru hier aar trechts staan nd de zan www.np-u : sto Zo ont . Meer info hap landsc
Visitatiecommissie Op bepaalde tijden worden door de nationale parken individueel de kwaliteit, ambities en prestaties getoetst. De resultaten daarvan worden onderling vergeleken. Op die manier houden de parken zichzelf een spiegel voor. Een goed middel om het kritisch vermogen in het eigen park te vergroten. Ter ondersteuning hiervoor heeft het Samenwerkingsverband Nationale Parken een visitatiecommissie ingesteld onder voorzitterschap van de heer drs. Van der Vegte. De overige commissieleden zijn de heren mr. M. Braber en ing. H. Lugtmeijer. Het secretariaat wordt uitgevoerd door de heer drs. L.C.M. van Grieken. Het is de bedoeling dat in de komende jaren alle nationale parken door deze commissie worden bezocht. In 2010 zal de visitatiecommissie het Nationaal Park De Alde Feanen en het Nationaal Park Weeribben-Wieden bezoeken.
Xxxxxxxxxxxxx
np magazine 19
PROJECT IN BEELD
Overlegorgaan anticipeert op komst grote hoefdieren
- Achterpagina -
Renske Zwart, secretaris Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug: “Het is geen gemakkelijke beslissing van voor of tegen”
D
it jaar stelde ons overlegorgaan zichzelf de vraag: "Wat doen we als de grote hoefdieren in de Utrechtse Heuvelrug komen?" Een groep deskundigen uit het gebied heeft zich over die vraag gebogen. De terreineigenaren zijn echter verdeeld over deze vraag. De een wordt het liefst wakker met een edelhert in zijn achtertuin, de ander vindt het gebied te vol met allerlei functies en kiest voor nulstand. Het is niet gemakkelijk om voor of tegen te zijn.
Tekst nico van der wel
“
Wie voor meer natuurbeleving kiest, is positief. Wildexcursies zoals tijdens de bronsttijd zijn populair. Het bevordert de regionale economie, de mogelijkheden voor educatie en het geeft eigenaren van het park de mogelijkheid om natuur aan de hand van een icoondier in beeld te brengen. Grote hoefdieren spreken immers meer tot de verbeelding. Daarnaast hebben ze een positief effect op de natuur. De hoefdieren woelen graag in het zand in heidegebieden, waardoor open plekken behouden blijven. Daarmee creëren ze nieuw leefgebied voor soorten als de hagedis. Aan de andere kant is er bijvoorbeeld meer kans op terreinschade en er is meer risico op verkeersongelukken. Zeker als er teveel grote dieren zijn.
We zijn daarom tot een aantal uitspraken gekomen: We willen grote hoefdieren alleen via de natuurlijke weg naar de Heuvelrug laten komen. Ze worden hier niet uitgezet. Verder willen we voorlopig geen wilde zwijnen. Om de stand op peil te houden, is actief beheer nodig, door jacht en door de manier waarop het landschap wordt ingericht. Ook als de huidige situatie zo blijft, zijn er afspraken nodig. Hekken neerzetten willen we niet, het park moet een open natuurgebied blijven. Wel is een goede schaderegeling voor natuur, landbouw en cultuurhistorische objecten nodig. Een proefperiode biedt uitkomst. Dan kun je klein beginnen en ervaren hoe het werkt. Het gaat om een goede balans. De bal ligt nu bij het provinciehuis. We zijn hierover niet zelf beslissingsbevoegd. Wij zeggen: haal de kennis uit het gebied, zorg dat iedereen zich committeert aan de afspraken en evalueer met regelmaat. Vertrouwen is hierin het belangrijkst. Vertrouwen in elkaar als buren en in de overheid. Dat is de basis voor duurzaam beleid en samenwerking." www.np-utrechtseheuvelrug.nl
