Octrooien in Centraal Gelderland
Regionale analyse naar innovatiekracht
drs. R. van der Poel drs. M. Seip drs. J. Snoei Zoetermeer, april 2010 1
Dit onderzoek is gefinancierd door programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, KvK Centraal Gelderland en 10 andere regionale Kamers van Koophandel. Het onderzoek is uitgevoerd door EIM in samenwerking NL Octrooicentrum.
De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij EIM bv. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van EIM bv. EIM bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden.
The responsibility for the contents of this report lies with EIM bv. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of EIM bv. EIM bv does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections. 2
Inhoudsopgave
1
Inleiding
5
1.1
Inleiding
5
1.2
Octrooidata: een resultaatvorm van innovatie
5
1.3
Doel van het onderzoek
6
1.4
Werkwijze
6
2
Octrooischets Centraal Gelderland
7
2.1
Kerncijfers octrooien
7
2.2
Top octrooiaanvragende bedrijven en instellingen
8
2.3
Octrooien bedrijven en instellingen
2.4
Octrooiaanvragen particulieren
10
2.5
Grootteklasse
11
2.6
Clusters en sectoren
13
2.7
Technologie
16
3
Octrooien in de subregio's
19
3.1
Octrooiaanvragen bedrijven en instellingen
19
3.2
Sectoren
23
8
Bijlagen I
Top 10 subregio's Centraal Gelderland
II
Kaart octrooiaanvragende bedrijven EMT-cluster
25 27
III
Afbakening clusters SBI'93 en SBI 2008
29
IV
Gebruikte afkortingen en begrippen
37
3
1
Inleiding
1.1
Inleiding Begin 2009 hebben Kamer van Koophandel Midden-Nederland en Octrooicentrum Nederland 1 een onderzoek uitgevoerd naar de innovatiekracht van MiddenNederland op basis van octrooiaanvragen als maat voor innovatie.2 Het onderzoek heeft waardevolle inzichten gegeven in de verdeling van octrooiaanvragen naar grootteklassen qua aantal werknemers en branche van de aanvragende bedrijven. Ook werden innovatieve hotspots (ruimtelijke verdeling) van octrooiaanvragende bedrijven in Midden-Nederland duidelijk. De resultaten gaven aanleiding om het onderzoek te verbreden naar geheel Nederland. Het door EZ gefinancierde en door EIM uitgevoerde Programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap heeft dit onderzoek in samenwerking met NL Octrooicentrum op zich genomen. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door bijdragen van het Programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, KvK Centraal Gelderland en 10 andere regionale Kamers van Koophandel.
1.2
Octrooidata: een resultaatvorm van innovatie Bedrijven en andere organisaties kunnen op vele manieren bezig zijn met innovatie. Een bedrijf kan een nieuw product ontwikkelen of op een slimme manier een dienst of productieproces verbeteren. Niet alle vormen van innovatie leiden tot octrooiaanvragen. Zo is bijvoorbeeld het ontwikkelen van software, het gebruik van internet (e-business) of een nieuwe marktstrategie over het algemeen niet octrooieerbaar. Op een technologische innovatie die industrieel toepasbaar is, kan wel octrooi worden aangevraagd. Dit kan een nieuw product zijn, maar ook een technologische verbetering van een bestaande werkwijze of een productieproces. Waarom is een onderzoek naar octrooiaanvragen interessant? Het is een van de weinige manieren om innovaties vast te leggen en de uitkomst van innovatie te meten. Daarnaast zijn octrooiaanvragen waardevol, omdat deze de mate aangeven waarin partijen hun innovatie, zowel in commercieel als in technisch opzicht, het beschermen waard vinden. Een octrooiaanvraag kost geld. Daarom worden alleen innovaties door middel van een octrooiaanvraag vastgelegd, wanneer de aanvrager vindt dat zijn vinding waardevol genoeg is om te beschermen. Bijna elk land heeft een instantie waar een octrooiaanvraag kan worden ingediend. In Nederland is dit NL Octrooicentrum. Daarnaast bestaan er instanties waarbij tegelijk voor meerdere landen een octrooi kan worden aangevraagd, zoals het Europees Octrooibureau (EOB) en de World Intellectual Property Organisation (WIPO). Omdat regels, procedures en de duur voor toekenning van octrooien per octrooiverlenende instantie kunnen verschillen en het soms vele jaren duurt voordat een octrooi wordt verleend, wordt bij onderzoeken 3 veelal gekeken naar oc-
1
Octrooicentrum Nederland maakt sinds begin januari 2010 deel uit van Agentschap NL en heet sinds die tijd NL Octrooicentrum.
2
Vernieuwend ondernemen in Midden-Nederland; een onderzoek naar de herkomst van octrooien, KvK Midden-Nederland/OCNL, 2009.
3
Dit geldt ook voor het onderhavige onderzoek.
5
trooiaanvragen en niet naar verleende octrooien. Een andere reden is dat ook in het geval dat een octrooi niet wordt verleend, er toch innovatieve activiteiten hebben plaatsgevonden. Bovendien vinden aanvragen dichter bij het moment van uitvinden plaats dan het verleende octrooi.
1.3
Doel van het onderzoek Doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de herkomst van octrooien in de KvK-regio Centraal Gelderland. In dit onderzoek worden de volgende vragen beantwoord: Welke bedrijven en niet-commerciële organisaties vragen de meeste octrooien aan? Hoeveel octrooiaanvragen worden er in KvK Centraal Gelderland aangevraagd door bedrijven, instellingen en particulieren en hoe verhoudt zich dat tot heel Nederland? Hoe groot zijn de bedrijven die octrooien aanvragen qua werkgelegenheid? Tot welke sectoren en clusters behoren deze bedrijven? Binnen welke technologiegebieden vragen deze bedrijven octrooien aan? Waar bevinden zich de innovatieve 'hotspots'?
1.4
Werkwijze Alle octrooiaanvragen van in Nederland gevestigde bedrijven, instellingen en personen die ingediend zijn bij het Europees Octrooibureau (EOB), de World Intellectual Property Organisation (WIPO) en NL Octrooicentrum zijn in beschouwing genomen. Deze octrooiaanvragen zijn gekoppeld aan het handelsregister van de Kamers van Koophandel, zodat van deze bedrijven bekend is tot welk cluster/welke sector (op basis van een SBI-code) zij behoren en hoeveel werknemers zij in dienst hebben. De werkgelegenheidscijfers bij de Kamers van Koophandel hoeven echter niet altijd accuraat te zijn, omdat deze niet jaarlijks worden bijgewerkt. Om die reden zijn werkgelegenheidsgegevens uit deze koppeling aangevuld met het landelijke LISA-werkgelegenheidsregister. Op de resultaten van de koppeling zijn een aantal hercorrecties uitgevoerd. Vaak vragen bedrijven namelijk octrooien aan vanuit een holding, terwijl zij wel een 'echte' bedrijfsactiviteit uitvoeren, zoals het produceren van machines of het leveren van software aan bedrijven. Deze bedrijven zijn zover mogelijk teruggekoppeld aan het bedrijfsonderdeel waar de kernactiviteit van het bedrijf plaatsvindt en waar het grootste deel van het personeel actief is. Naast de sectorstructuur en bedrijfsgrootte zijn ook de technologiegebieden van de octrooiaanvragen inzichtelijk gemaakt. Onderscheid wordt hierbij gemaakt tussen zeven sectoren (technologiegebieden) volgens de Fraunhofer/OST/INPInomenclatuur. Op deze technologiegebieden wordt dieper ingegaan in hoofdstuk twee. Bij het lezen van dit rapport is het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat naar de vestigingsplaats van de aanvrager is gekeken. Deze hoeft niet gelijk te zijn aan de plaats waar de R&D-activiteiten daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. In dit onderzoek zijn de octrooiaanvragen van de periode 2003-2007 geanalyseerd. Recentere data van 2008 en 2009 zijn nog niet beschikbaar in verband met de wettelijke geheimhoudingsperiode van 18 maanden met betrekking tot publicatie van octrooigegevens.
6
2
Octrooischets Centraal Gelderland
2.1
Kerncijfers octrooien tabel 1
Kerncijfers octrooien Centraal Gelderland
onderwerp
aantal
landelijk aandeel
octrooiaanvragen
1.548
4,4%
octrooiaanvragende bedrijven en instellingen
357
7,3%
aanvragen particulieren
240
7,6%
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
figuur 1
Ontwikkeling octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Centraal Gelderland 2003 t/m 2007 (index 2003=100)
120
110
100
90
80
70
60 Centraal Gelderland 2003
Nederland 2004
2005
2006
2007
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
7
2.2
Top octrooiaanvragende bedrijven en instellingen tabel 2
Top 10 octrooiaanvragende bedrijven Centraal Gelderland*
bedrijfsnaam
gemeente
Akzo Nobel N.V.
Arnhem
aantal octrooien 432
N.V. Nederlandsche Apparatenfabriek 'Nedap'
Oost Gelre
62
Synthon BV
Nijmegen
61
Duiven
45
Fico B.V. Plant Research B.V.
Wageningen
37
Arnhem
31
Oude IJsselstreek
28
Brunob II B.V.
Arnhem
25
Keygene N.V.
Wageningen
24
Doesburg
23
Teijin Aramid BV Microgen Engine B.V.
Ubbink B.V. * In Bijlage I zijn de top 10's van de subregio's opgenomen. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
tabel 3
Top octrooiaanvragende niet-commerciële organisaties
bedrijfsnaam Wageningen Universiteit University Nijmegen Medical Centre Stichting Top Institute Food And Nutrition Radboud Universiteit Nijmegen
gemeente
aantal octrooien
Wageningen
27
Nijmegen
27
Wageningen
16
Nijmegen
5
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
2.3
Octrooien bedrijven en instellingen T o e li c h t in g In de periode 2003-2007 zijn door in Nederland gevestigde bedrijven en instellingen in totaal 34.874 octrooien aangevraagd. Zoals te zien is in tabel 4 komt 4,4 procent van deze aanvragen uit de KvK-regio Centraal Gelderland. Hiermee bezet Centraal Gelderland de zesde plek. Wanneer we kijken naar het aantal octrooiaanvragende bedrijven en instellingen staat Centraal Gelderland op de 7e positie. Om een eerlijke vergelijking te kunnen maken, moet echter wel rekening worden gehouden met de verschillen in aantallen inwoners en aantallen bedrijven tussen de verschillende regio's. Om goed te kunnen vergelijken tussen regio's is het eerlijker om de octrooidichtheid te berekenen. Het aantal octrooiaanvragende bedrijven wordt dan gedeeld door het totaal aantal bedrijven in de KvK-regio. De uitkomsten staan in tabel 6.
8
2 . 3 . 1 O c t r o oi a a n vr a g e n tabel 4
Octrooiaanvragen per KvK-regio 2003-2007 (aantallen en percentages)
KvK-regio
aantal
percentage
1
Brabant
16.409
47,1%
2
Den Haag
4.182
12,0%
3
Rotterdam
2.505
7,2%
4
Amsterdam
2.362
6,8%
5
Limburg
1.925
5,5%
6
Centraal Gelderland
1.548
4,4%
7
Midden-Nederland
1.470
4,2%
8
Oost-Nederland
1.217
3,5%
9
Zuidwest-Nederland
1.118
3,2%
10
Noord-Nederland
913
2,6%
11
Gooi-, Eem- en Flevoland
759
2,2%
12
Noordwest-Holland
466
1,3%
34.874
100%
totaal in Nederland
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
tabel 5
Octrooiaanvragende bedrijven en instellingen per KvK-regio 2003-2007 (aantallen en percentages)
KvK-regio
aantal
percentage
1
Brabant
754
15,4%
2
Oost-Nederland
525
10,7%
3
Amsterdam
517
10,5%
4
Den Haag
479
9,8%
5
Midden-Nederland
457
9,3%
6
Rotterdam
424
8,6%
7
Centraal Gelderland
357
7,3%
8
Noord-Nederland
344
7,0%
9
Gooi-, Eem- en Flevoland
303
6,2%
10
Zuidwest-Nederland
298
6,1%
11
Limburg
244
5,0%
12
Noordwest-Holland
209
4,3%
totaal in Nederland
4.911
100%
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
9
tabel 6
Octrooidichtheid per KvK-regio 2003-2007
KvK-regio
octrooidichtheid*
1
Brabant
0,56%
2
Centraal Gelderland
0,51%**
3
Oost-Nederland
0,50%
4
Midden-Nederland
0,45%
5
Zuidwest-Nederland
0,42%
6
Den Haag
0,41%
7
Noordwest-Holland
0,39%
8
Gooi-, Eem- en Flevoland
0,38%
9
Limburg
0,37%
10
Amsterdam
0,37%
11
Rotterdam
0,36%
12
Noord-Nederland
0,33%
Nederland
0,42%
*
Aantal octrooiaanvragende bedrijven/aantal hoofdvestigingen. Bron: aantal bedrijven (hoofdvestigingen) in Handelsregister Kamer van Koophandel.
** Een hoge of lage octrooidichtheid kan deels verklaard worden door de sectorstructuur en grootteklasseverdeling in een regio. Technologische bedrijven vragen bijvoorbeeld relatief vaker octrooien aan. Als hiervoor wordt gecorrigeerd, heeft Centraal Gelderland een octrooidichtheid van 0,45%. Op basis van een gecorrigeerde ranglijst neemt Centraal Gelderland dan een vierde plaats in achter KvK Brabant, Midden-Nederland en Den Haag. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
2.4
Octrooiaanvragen particulieren T o e li c h t in g t a b e l 7 e n f ig u u r 2 Niet alleen het aantal bedrijven dat octrooien aanvraagt, is van belang voor de innovatiekracht van een regio. Ook het aantal particulieren dat een aanvraag doet, draagt daaraan bij. Vanuit een uitvinding van een particulier kan immers in de toekomst een bedrijf ontstaan. Een hoog aantal particulieren dat een octrooiaanvraag doet, zou in de toekomst dus kunnen leiden tot een groter aantal startende innovatieve bedrijven. Tabel 7 toont het aantal aanvragen van particulieren dat vanuit de verschillende KvK-regio's is gedaan. Ook voor particulieren geldt dat een hoog aantal octrooien kan worden verklaard door een grote bevolkingsomvang in een regio. Om eerlijk te kunnen vergelijken tussen regio's is het aantal particulieren dat een octrooi aanvraagt, gedeeld door het aantal inwoners. Figuur 2 geeft de octrooidichtheid van particulieren weer per 10.000 inwoners.
10
tabel 7
Octrooiaanvragen van particulieren per KvK-regio
KvK-regio
aantal
percentage
1
Brabant
574
18,2%
2
Den Haag
382
12,1%
3
Amsterdam
315
10,0%
4
Oost-Nederland
303
9,6%
5
Midden-Nederland
242
7,7%
6
Centraal Gelderland
240
7,6%
7
Rotterdam
239
7,6%
8
Gooi-, Eem en Flevoland
215
6,8%
9
Noord-Nederland
208
6,6%
10
Limburg
151
4,8%
11
Noordwest-Holland
141
4,5%
12
Zuidwest-Nederland
136
4,3%
3.146
100%
totaal in Nederland Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
figuur 2
Octrooidichtheid van particulieren. Aantal octrooiaanvragen per 10.000 inwoners
3,50
3,00
2,50
2,00
1,50
1,00
0,50
Ne de rla nd
er lan d
Ro tte rd am
d er lan
bu rg Lim
No or dNe d
nt ra Ce
Zu id w es tN ed
al Ge ld
er lan d
rla nd Ne de
an d st Oo
t-H oll rd we s
No o
nNe de r la nd
ste
rd am
dd e Mi
-e n Ee m Go o
i-,
Am
Fle vo lan d
Ha ag De n
Br ab
an t
0,00
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
2.5
Grootteklasse Om de grootte van de octrooiaanvragende bedrijven te bepalen, zijn de bedrijven gekoppeld aan de werkgelegenheidscijfers uit het Handelsregister. Deze gegevens zijn aangevuld met werkgelegenheidscijfers uit het landelijke LISA-register.
11
Zo ontstaat de mogelijkheid om zich een beeld te vormen van de verdeling van de octrooiaanvragen en de octrooiaanvragende bedrijven naar verschillende grootteklassen. Figuur 3 biedt inzicht in de grootteklasseverdeling van octrooiaanvragen en van octrooiaanvragende bedrijven/instellingen in Centraal Gelderland in vergelijking met die in heel Nederland. figuur 3
Octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven in Centraal Gelderland en
octrooiaanvragende bedrijven
Nederland naar grootteklasse
54%
Centraal Gelderland
Nederland
58%
22%
10%
15%
20%
12%
12%
9%
6%
2%
4%
56%
1%
octrooiaanvragen
Centraal Gelderland
20%
Nederland
15%
8%
Micro (0-9)
6%
70%
Klein (10-49)
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
12
Middel-groot (50-199)
1%
Groot (200+)
Onbekend
2.6
Clusters en sectoren tabel 8
% octrooiaanvragen per sector ten opzichte van totaal octrooiaanvragen Centraal Gelderland + vergelijking met Nederland*
sector/grootteklasse
Centraal Gelderland
Nederland
landbouw, jacht en bosbouw
0,0%
0,0%
visserij
0,0%
0,0%
winning van delfstoffen
0,5%
0,4%
61,4%
73,0%
nutsbedrijven
0,2%
0,1%
bouwnijverheid
1,1%
1,4%
reparatie van consumentenartikelen en handel
7,6%
5,4%
horeca
0,1%
0,0%
financiële instellingen
0,6%
0,5%
gezondheids- en welzijnszorg
2,4%
1,1%
vervoer, opslag en communicatie
0,3%
0,7%
12,0%
10,7%
overheid
0,1%
0,0%
onderwijs
4,6%
1,4%
dienstverlening
0,8%
0,7%
vermarkten van octrooien
1,0%
1,8%
holdings
6,8%
2,2%
overig
0,5%
0,6%
totaal
100%
100%
EMT
17,3%
17,5%
halfgeleiders en technologie
15,8%
16,0%
health
13,8%
4,9%
mode en vormgeving
2,1%
1,8%
toerisme
0,2%
0,1%
10,8%
9,5%
industrie
verhuur en zakelijke dienstverlening
milieudienstverlening, cultuur, recreatie en overige
food
* In Bijlage III is de afbakening van de 6 clusters op basis van SBI'93 opgenomen. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
13
tabel 9
% octrooiaanvragende bedrijven en instellingen per sector ten opzichte van totaal octrooiaanvragende bedrijven Centraal Gelderland + vergelijking met Nederland
sector/grootteklasse landbouw, jacht en bosbouw
Centraal Gelderland 0,0%
Nederland 0,2%
visserij
0,0%
0,1%
winning van delfstoffen
1,1%
0,9%
34,2%
28,8%
nutsbedrijven
0,3%
0,4%
bouwnijverheid
4,5%
4,5%
14,6%
18,1%
horeca
0,3%
0,2%
financiële instellingen
0,8%
1,8%
gezondheids- en welzijnszorg
2,2%
1,4%
vervoer, opslag en communicatie
0,6%
1,1%
21,6%
24,5%
overheid
0,3%
0,2%
onderwijs
1,4%
0,8%
dienstverlening
2,0%
1,5%
vermarkten van octrooien
2,8%
3,3%
11,2%
8,3%
industrie
reparatie en handel
zakelijke dienstverlening
milieudienstverlening, cultuur en recreatie en overige
holdings overig
2,2%
4,0%
totaal
100%
100%
halfgeleiders en technologiecluster
15,7%
12,7%
health
10,1%
9,2%
mode en vormgeving
4,5%
6,8%
toerisme
0,8%
0,6%
food
7,6%
5,2%
EMT
17,9%
13,6%
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
14
tabel 10
Octrooiaanvragende bedrijven per sector naar grootteklasse (in aantal werkzame personen) Centraal Gelderland*
sector/grootteklasse
micro
klein
middelgroot
groot
(0-9)
(10-49)
(50-199)
(200+)
onbekend
totaal**
industrie
27%
30%
29%
14%
-
100%
bouwnijverheid
62%
19%
19%
0%
-
100%
zakelijke dienstverlening
69%
17%
10%
5%
-
100%
reparatie en handel
58%
0%
29%
14%
-
100%
100%
0%
0%
0%
-
100%
cluster
38%
25%
27%
11%
-
100%
health
50%
25%
17%
8%
-
100%
mode en vormgeving
69%
13%
13%
6%
-
100%
vermarkten van octrooien halfgeleiders en technologie-
food
41%
19%
19%
22%
-
100%
EMT
42%
16%
25%
17%
-
100%
Centraal Gelderland gemiddeld
54%
20%
15%
9%
2%
100%
Nederland gemiddeld
58%
20%
12%
6%
4%
100%
* In tabel 10 en tabel 11 zijn alleen de sectoren opgenomen waar het aantal octrooiaanvragende bedrijven groter is dan 10. ** niet alle sectoren tellen op op tot 100% vanwege afrondingsverschillen. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
tabel 11
Octrooiaanvragen per sector naar grootteklasse (in aantal werkzame personen) Centraal Gelderland
sector/grootteklasse industrie
micro
klein
middelgroot
groot
(0-9)
(10-49)
(50-199)
(200+)
onbekend
totaal**
6%
8%
13%
73%
-
100%
58%
18%
24%
0%
-
100%
verlening
46%
17%
21%
17%
-
100%
reparatie en handel
42%
24%
10%
24%
-
100%
100%
0%
0%
0%
-
100%
halfgeleiders en technologie
13%
15%
27%
46%
-
100%
health
11%
11%
15%
59%
-
100%
mode en vormgeving
54%
13%
9%
25%
-
food
13%
12%
25%
51%
-
100%
EMT
19%
14%
31%
36%
-
100%
Centraal Gelderland gemiddeld
22%
10%
12%
56%
1%
100%
Nederland gemiddeld
15%
8%
6%
70%
1%
100%
bouwnijverheid verhuur en zakelijke dienst-
vermarkten van octrooien
** Niet alle tabellen tellen op tot 100% vanwege afrondingsverschillen Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
15
2.7
Technologie T o e li c h t in g In deze paragraaf wordt gekeken binnen welke technologiegebieden de meeste octrooien worden aangevraagd. Wat zijn de dominante technologiegebieden in Centraal Gelderland? Aan de hand van de Fraunhofer/OST/INPI-tabel (1993) wordt iedere octrooiaanvraag op basis van de IPC-codes waarop de aanvraag betrekking heeft, toegekend aan één of meerdere hoofdgebieden, te weten: I.
Elektriciteit en elektronica
II.
Instrumenten
III. Chemie en materialen IV.
Farmacie en biotechnologie
V.
Industriële processen
VI.
Werktuigbouw en machines
VII. Consumentenproducten, bouw en mijnbouw. Om de sterke en zwakke punten van KvK Centraal Gelderland duidelijker naar voren te brengen, is voor de zeven technologiegebieden in zogenaamde spindiagrammen aangegeven of de betreffende KvK-regio slechter of beter scoort dan het gemiddelde van Nederland. Dit gebeurt aan de hand van de specialisatieindex. Een specialisatie-index groter dan 1 geeft aan dat er meer dan gemiddeld aanvragen worden ingediend voor de betreffende technologieën. Een waarde kleiner dan 1 betekent dat juist minder octrooien dan gemiddeld worden aangevraagd in het betreffende technologiegebied. Figuur 4 geeft de verhouding weer in Centraal Gelderland van de technologiegebieden ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De vette lijn in het diagram is het landelijk gemiddelde. Omdat Philips met zijn vele octrooiaanvragen een grote invloed op de uitkomst van de figuur heeft, is in figuur 5 Philips buiten de cijfers gehouden. In figuur 6 staat de bijdrage van Centraal Gelderland aan het landelijke totaal van octrooiaanvragen per technologiegebied weergegeven. figuur 4
Technologiegebieden octrooiaanvragen Centraal Gelderland (incl. Philips)
I. Elektriciteit en elektronica V II. Consumentenproducten, bouw , mijnbouw V I. Werktuigbouw en machines V . Industriële processen
Bron: NL Octrooicentrum, 2010.
16
3 2
II. Instrumenten
1 0
III. Chemie en materialen IV . Farmacie en Biotechnologie
figuur 5
Technologiegebieden octrooiaanvragen Centraal Gelderland (excl. Philips)
I. Elektriciteit en elektronica V II. 3 2 Consumentenproducten, II. Instrumenten 1 bouw , mijnbouw 0 V I. Werktuigbouw en III. Chemie en materialen machines IV . Farmacie en V . Industriële processen Biotechnologie
Bron: NL Octrooicentrum, 2010.
figuur 6
Technologiegebieden per KvK-regio
I. Elektriciteit en elektronica
II. Instrumenten
Brabant Den Haag Rotterdam
III. Chemie en materialen
Amsterdam Limburg Centraal Gelderland
IV. Farmacie en Biotechnologie
Midden-Nederland Oost Nederland Zuidwest Nederland
V. Industriële processen
Noord Nederland Gooi, Eem- en Flevoland
VI. W erktuigbouw en machines
Noordwest-Holland
VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Bron: NL Octrooicentrum, 2010.
17
3
Octrooien in de subregio's
In het vorige hoofdstuk is ingegaan op de herkomst van octrooien voor sectoren, grootteklassen en technologiegebieden voor Centraal Gelderland als geheel. Dit hoofdstuk laat de verdeling zien van octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven en instellingen voor de subregio's van KvK Centraal Gelderland, te weten Stadsregio Arnhem-Nijmegen, Achterhoek en Vallei.
3.1
Octrooiaanvragen bedrijven en instellingen tabel 12
Octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven naar subregio octrooiaanvragen
(sub)regio Stadsregio Arnhem-Nijmegen*
aantal
percentage
octrooiaanvragende bedrijven aantal
percentage
1.045
58,7%
215
47,4%
Achterhoek*
294
16,4%
99
21,9%
Vallei**
443
24,9%
139
30,7%
1.782
100,0%
453
100,0%
Centraal Gelderland *
Gemeente Montferland is toegerekend aan de stadsregio Arnhem-Nijmegen en de Achterhoek.
** Subregio Vallei bestaat uit de gemeenten Wageningen, Ede, Rhenen, Veenendaal, Barneveld, Nijkerk, Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg. Alleen de gemeenten Ede en Wageningen behoren officieel tot de KvK-regio Centraal Gelderland. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
T o e li c h t in g In figuur 7 is de ruimtelijke verdeling van de octrooiaanvragende bedrijven en instellingen geprojecteerd op een postcode 4-kaart. Dat wil zeggen dat alle bedrijven die tot dezelfde 4-cijferige postcode behoren, samengevoegd worden tot een stip. Hoe groter de stip des te meer bedrijven. In figuur 8 zijn de octrooiaanvragen op een kaart weergegeven. In figuur 9 staat de octrooidichtheid voor alle subregio's in Nederland weergegeven. In de donkere gebieden bevinden zich naar verhouding meer octrooiaanvragende bedrijven, in de lichte gebieden minder.
19
figuur 7
Octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Centraal Gelderland*
* In bijlage II is ook een kaart opgenomen van octrooiaanvragende bedrijven van het EMTcluster. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
figuur 8
Octrooiaanvragen Centraal Gelderland
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
20
tabel 13
Octrooidichtheid subregio's Centraal Gelderland
subregio's
octrooidichtheid*
stadsregio Arnhem-Nijmegen
0,49%
Achterhoek
0,52%
Vallei**
0,56%
Centraal Gelderland
0,52%
Nederland
0,42%
*
Aantal octrooiaanvragende bedrijven/aantal hoofdvestigingen. Bron: aantal bedrijven (hoofdvestigingen) in Handelsregister Kamer van Koophandel.
** Alleen gemeenten Ede en Wageningen. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
21
figuur 9
kaart octrooidichtheid KvK-subregio's
Bron: EIM, 2010.
22
3.2
Sectoren tabel 14
Octrooiaanvragen naar sector en subregio
Stadsregio Centraal
Arnhemsector/subregio
Nijmegen
Achterhoek
Vallei*
Gelderland
Nederland
landbouw, jacht en bosbouw
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
visserij
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
winning van delfstoffen
0,3%
1,7%
0,0%
0,5%
0,4%
73,3%
59,5%
34,1%
61,4%
73,0%
nutsbedrijven
0,3%
0,0%
0,0%
0,2%
0,1%
bouwnijverheid
0,7%
2,0%
2,9%
1,1%
1,4%
reparatie en handel
5,1%
11,9%
18,1%
7,6%
5,4%
horeca
0,1%
0%
0,0%
0,1%
0,0%
financiële instellingen
0,7%
0,3%
0,7%
0,6%
0,5%
gezondheids- en welzijnszorg
3,4%
0,3%
0,0%
2,4%
1,1%
0,1%
1,4%
0,0%
0,3%
0,7%
lening
7,8%
5,8%
25,1%
12,0%
10,7%
overheid
0,1%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
onderwijs
0,6%
0,0%
14,7%
4,6%
1,4%
lening
0,7%
0,3%
1,1%
0,8%
0,7%
vermarkten van octrooien
1,1%
1,7%
0,5%
1,0%
1,8%
holdings
5,3%
14,6%
2,3%
6,8%
2,2%
overig
0,7%
0,3%
0,7%
0,5%
0,6%
totaal
100%
100%
100%
100%
11,4%
40,1%
12,9%
15,8%
16,0%
health
8,7%
26,2%
22,3%
13,8%
4,9%
mode en vormgeving
2,0%
2,7%
1,4%
2,1%
1,8%
toerisme
0,2%
0,3%
0,0%
0,2%
0,1%
food
7,7%
3,7%
17,4%
10,8%
9,5%
EMT
7,4%
39,5%
30,0%
17,3%
17,5%
industrie
vervoer, opslag en communicatie verhuur en zakelijke dienstver-
milieudienstverlening, cultuur, recreatie en overige dienstver-
halfgeleiders en technologie
100%
* Subregio Vallei bestaat uit de gemeenten Wageningen, Ede, Rhenen, Veenendaal, Barneveld, Nijkerk, Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg. Alleen de gemeenten Ede en Wageningen behoren officieel tot de KvK-regio Centraal Gelderland. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
23
tabel 15
octrooiaanvragende bedrijven en instellingen naar sector en subregio
Stadsregio Centraal
Arnhemsector/subregio
Nijmegen
Achterhoek
Vallei*
Gelderland
Nederland
landbouw, jacht en bosbouw
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,2%
visserij
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,1%
winning van delfstoffen
0,9%
2,0%
0,0%
1,1%
0,9%
32,1%
43,4%
33,0%
34,2%
28,8%
nutsbedrijven
0,5%
0,0%
0,0%
0,3%
0,4%
bouwnijverheid
3,3%
6,1%
5,8%
4,5%
4,5%
14,4%
16,2%
22,5%
14,6%
18,1%
horeca
0,5%
0,0%
0,0%
0,3%
0,2%
financiële instellingen
0,5%
1,0%
2,1%
0,8%
1,8%
gezondheids- en welzijnszorg
3,3%
1,0%
0,0%
2,2%
1,4%
0,5%
1,0%
0,0%
0,6%
1,1%
22,8%
12,1%
24,6%
21,6%
24,5%
industrie
reparatie en handel
vervoer, opslag en communicatie verhuur en zakelijke dienstverlening overheid
0,5%
0,0%
0,0%
0,3%
0,2%
onderwijs
0,9%
0,0%
3,1%
1,4%
0,8%
dienstverlening
2,3%
1,0%
1,0%
2,0%
1,5%
vermarkten van octrooien
3,7%
2,0%
0,5%
2,8%
3,3%
10,7%
13,1%
5,8%
11,2%
8,3%
overig
3,3%
1,0%
1,6%
2,2%
4,0%
totaal
100%
100%
100%
100%
milieudienstverlening, cultuur,recreatie en overige
holdings
halfgeleiders en technologie
100%
16,3%
17,2%
10,5%
15,7%
12,7%
health
9,8%
10,1%
12,6%
10,1%
9,2%
mode en vormgeving
4,2%
6,1%
2,1%
4,5%
6,8%
toerisme
0,9%
1,0%
0,0%
0,8%
0,6%
food
5,1%
5,1%
8,6%
7,6%
5,2%
EMT
16,7%
15,2%
22,5%
17,9%
13,6%
* Subregio Vallei bestaat uit de gemeenten Wageningen, Ede, Rhenen, Veenendaal, Barneveld, Nijkerk, Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg. Alleen de gemeenten Ede en Wageningen behoren officieel tot de KvK-regio Centraal Gelderland. Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
24
BIJLAGE I
Top 10 subregio's Centraal Gelderland
tabel 16
Top 10 octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Stadsregio ArnhemNijmegen
bedrijfsnaam
gemeente
aantal octrooien
Akzo Nobel N.V.
Arnhem
Synthon BV
Nijmegen
61
Fico B.V.
Duiven
45
Teijin Aramid BV
Arnhem
31
University Nijmegen Medical Centre
Nijmegen
27
Brunob II B.V.
Arnhem
25
Ubbink bv
Doesburg
23
Colbond bv
Arnhem
15
Diolen Industrial Fibers B.V.
Arnhem
11
Ecodrie BV
Wijchen
10
432
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
Tabel 17
Top 10 octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Achterhoek
bedrijfsnaam
gemeente
aantal octrooien
N.V. Nederlandsche Apparatenfabriek 'Nedap'
Oost Gelre
62
Microgen Engine B.V.
Oude IJsselstreek
28
Ferro Techniek BV
Doetinchem
16
Beele Engineering BV
Aalten
15
Berkin B.V.
Berkelland
13
Basil BV
Oude IJsselstreek
9
Staalkat International BV
Aalten
7
Imko BV
Doetinchem
5
Genap B.V.
Montferland
5
Humboldt B.V.
Oost Gelre
4
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
25
Tabel 18
Top 10 octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Vallei
bedrijfsnaam
gemeente
Plant Research International
Wageningen
37
Wageningen Universiteit
Wageningen
27
Stenman Holland B.V.
Veenendaal
26
Keygene N.V.
Wageningen
24
ABB b.v.
Ede
22
Nucletron B.V.
Veenendaal
18
Stichting Top Institute Food And Nutrition
Wageningen
16
Agrotechnology And Food Innovations B.V.
Wageningen
16
Isodose Control B.V.
Veenendaal
12
Hendriks Stalen Bekistingtechniek B.V.
Veenendaal
8
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
26
aantal octrooien
BIJLAGE II
figuur 10
Kaart octrooiaanvragende bedrijven EMTcluster
Octrooiaanvragende bedrijven cluster EMT
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
27
BIJLAGE III
Afbakening clusters SBI'93 en SBI 2008
EMT (SBI 2008) 06
Winning van aardolie en aardgas
0910
Dienstverlening voor de winning van aardolie en aardgas
16102
Verduurzamen van hout
19
Vervaardiging van cokesovenproducten en aardolieverwerking
2011
Vervaardiging van industriële gassen
201301 Verrijking van uranium 2014
Vervaardiging van overige organische basischemicaliën
212002 Vervaardiging van radioactieve elementen voor medisch gebruik 2446
Smelten en raffineren van uranium
2521
Vervaardiging van ketels en radiatoren voor centrale verwarming
2529
Vervaardiging van metalen tanks en reservoirs
253
Vervaardiging van stoomketels (geen ketels voor centrale verwarming)
261
Vervaardiging van elektronische componenten en printplaten
263001 Vervaardiging van alarminstallaties 2651
Vervaardiging van meet-, regel-, navigatie- en controleapparatuur
267001 Vervaardiging van optische meetinstrumenten 271
Vervaardiging van elektromotoren, elektrische generatoren en transformatoren en van schakel- en verdeelinrichtingen
272
Vervaardiging van batterijen en accumulatoren
273102 Vervaardiging van kabels van optische vezels 2732
Vervaardiging van overige elektrische en elektronische kabel
2733
Vervaardiging van schakelaars, stekkers, stopcontacten e.d.
274
Vervaardiging van elektrische lampen en verlichtingsapparaten
279
Vervaardiging van overige elektrische apparatuur
281
Vervaardiging van motoren, turbines, pompen, compressoren, appendages en drijfwerkelementen
2821
Vervaardiging van industriële ovens en branders
2825
Vervaardiging van machines en apparaten voor industriële koeltechniek
2892
Vervaardiging van machines voor de bouw en winning van delfstoffen
en klimaatregeling 2931
Vervaardiging van elektrische en elektronische onderdelen en toebehoren voor auto's
331102 Reparatie en onderhoud van stoomketels niet bedoeld voor centrale verwarming 331103 Reparatie en onderhoud van overige tanks, reservoirs en bergingsmiddelen van metaal 331212 Reparatie en onderhoud van machines en apparaten voor industriële klimaatregeling en koeltechniek 331214 Reparatie en onderhoud van ovens en branders 331215 Reparatie en onderhoud van motoren en turbines, niet voor vliegtuigen, motorvoertuigen en bromfietsen, geen windturbines 331216 Reparatie en onderhoud van pompen en compressoren 331217 Reparatie en onderhoud van tandwielen, lagers en overige drijfwerkelementen 331233 Reparatie en onderhoud van machines voor de delfstoffenwinning en de bouw 331301 Reparatie en onderhoud van elektronische componenten en printplaten
29
331302 Reparatie en onderhoud van elektrische smoorspoelen, gelijkrichters en overige inductoren 3314
Reparatie en onderhoud van elektromotoren, elektrische generatoren en transformatoren
3321
Installatie van stoomketels niet bedoeld voor centrale verwarming
332212 Installatie van machines en apparaten voor industriële klimaatregeling en koeltechniek 332214 Installatie van ovens en branders 332215 Installatie van motoren en turbines, niet voor vliegtuigen, motorvoertuigen en bromfietsen, geen windturbines 332216 Installatie van pompen en compressoren 332217 Installatie van tandwielen, lagers en overige drijfwerkelementen 332233 Installatie van machines voor de delfstoffenwinning en de bouw 332302 Installatie van elektrische smoorspoelen, gelijkrichters en overige inductoren 3324 351
Installatie van elektrische apparatuur Productie van elektriciteit; transmissie en distributie van elektriciteit en aardgas
36
Winning en distributie van water
37
Afvalwaterinzameling en -behandeling
38
Inzameling van afval
39
Sanering en overig afvalbeheer
4612
Handelsbemiddeling in brandstoffen, ertsen, metalen en chemische producten
4652
Groothandel in elektronische en telecommunicatieapparatuur en bijbehorende onderdelen
4671
Groothandel in brandstoffen en overige minerale olieproducten
72111
Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van agrari-
72113
Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk voor overige toepassingen
sche producten en processen 72191
Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van landbouw en visserij (niet biotechnologisch)
72192 72199
Technisch speur- en ontwikkelingswerk Overig natuurwetenschappelijk speur- en ontwikkelingswerk (niet biotechnologisch)
Halfgeleiders en technologie (SBI 2008) 254 26
Vervaardiging van wapens en munitie Vervaardiging van computers en van elektronische en optische apparatuur
27
Vervaardiging van elektrische apparatuur
28
Vervaardiging van machines en apparaten
2931
Vervaardiging van elektrische en elektronische onderdelen en toebehoren voor auto's
304
Vervaardiging van militaire gevechtsvoertuigen
32501
Tandtechnische bedrijven
325021 Vervaardiging van brillen, brillenglazen en contactlenzen 325029 Vervaardiging van medische instrumenten en orthopedische en prothese-artikelen 331104 Reparatie en onderhoud van wapens 331212 Reparatie en onderhoud van machines en apparaten voor industriële klimaatregeling en koeltechniek
30
331213 Reparatie en onderhoud van hijs-, hef- en transportwerktuigen 331214 Reparatie en onderhoud van ovens en branders 331215 Reparatie en onderhoud van motoren en turbines, niet voor vliegtuigen, motorvoertuigen en bromfietsen, geen windturbines 331216 Reparatie en onderhoud van pompen en compressoren 331217 Reparatie en onderhoud van tandwielen, lagers en overige drijfwerkelementen 331219 Reparatie en onderhoud van overige machines voor algemeen gebruik en machine-onderdelen 33122
Reparatie en onderhoud van pneumatisch en elektrisch gereedschap en gereedschapswerktuigen
33123
Reparatie en onderhoud van machines voor een specifieke bedrijfstak
3313
Reparatie van elektronische en optische apparatuur
3314
Reparatie van elektrische apparatuur
331701 Reparatie en onderhoud van militaire gevechtsvoertuigen 331902 Reparatie van medische instrumenten en hulpmiddelen 332212 Installatie van machines en apparaten voor industriële klimaatregeling en koeltechniek 332213 Installatie van hijs-, hef- en transportwerktuigen 332214 Installatie van ovens en branders 332215 Installatie van motoren en turbines, niet voor vliegtuigen, motorvoertuigen en bromfietsen, geen windturbines 332216 Installatie van pompen en compressoren 332217 Installatie van tandwielen, lagers en overige drijfwerkelementen 332219 Installatie van overige machines voor algemeen gebruik en machineonderdelen 33222
Installatie van pneumatisch en elektrisch gereedschap en gereedschapswerktuigen
33223
Installatie van machines voor een specifieke bedrijfstak
3323
Installatie van elektronische en optische apparatuur
3324
Installatie van elektrische apparatuur
3329
Installatie van overige toebehoren
620201 Hardware consultancy 711204 Technisch ontwerp en advies voor elektro-, installatietechniek en telematica 9512
Reparatie van communicatieapparatuur
Toerisme (SBI 2008) 4932
Vervoer per taxi
49391
Ongeregeld personenvervoer over de weg
49393
Geregeld besloten personenvervoer over de weg
5030
Binnenvaart (passagiersvaart en veerdiensten)
55
Logiesverstrekking
56
Eet- en drinkgelegenheden
591201 Exploitatie van filmstudio's 5914
Bioscopen
592002 Productie van geluidsopnamen 592004 Exploitatie van geluidstudio's (geen radio) 77111
Verhuur van personenauto's en lichte bedrijfsauto's (geen operational lease)
7721
Verhuur van sport- en recreatieartikelen
7734
Verhuur en lease van schepen
31
799
Informatieverstrekking op het gebied van toerisme en reserveringsbureaus
85511
Zeil- en surfscholen
8552
Cultureel onderwijs
9001
Podiumkunst en -vermaak
9002
Dienstverlening voor uitvoerende kunst
900302 Scheppende kunst en documentaire schrijvers 9004
Theaters en schouwburgen en evenementenhallen
9102
Musea
9103
Monumentenzorg
9104
Dieren- en plantentuinen, kinderboerderijen, natuurbehoud
92009
Exploitatie van amusements- en speelautomaten
9313
Fitnesscentra
93192
Hengelsport
93193
Verzorgen van vistochten
93195
Organiseren van sportevenementen
93196
Overkoepelende organen en samenwerkings- en adviesorganen op het gebied van sport
93211
Pret- en themaparken
93212
Kermisattracties
9329
Overige recreatie
9604
Sauna's, solaria, baden e.d.
Health (SBI 2008) 1086
Vervaardiging van gehomogeniseerde voedingspreparaten en dieetvoeding
2053
Vervaardiging van etherische oliën
211
Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen
212001 Vervaardiging van farmaceutische producten, geen grondstoffen 2651 266
Vervaardiging van meet-, regel-, navigatie- en controleapparatuur Vervaardiging van bestralingsapparatuur en van elektromedische en elektrotherapeutische apparatuur
267
Vervaardiging van optische instrumenten en apparatuur
267002 Vervaardiging van optische en fotografische instrumenten en apparatuur (geen meetinstrumenten) 273101 Vervaardiging van optische vezels 309202 Vervaardiging van invalidenwagens 325
Vervaardiging van medische instrumenten en hulpmiddelen
331303 Reparatie en onderhoud van bestralingsapparatuur en van elektromedische en elektrotherapeutische apparatuur 331304 Reparatie en onderhoud van optische apparatuur 331405 Reparatie en onderhoud van meet-, regel- en controle-apparaten 331902 Reparatie van medische instrumenten en hulpmiddelen 332303 Installatie van bestralingsapparatuur en van elektromedische en elektrotherapeutische apparatuur 332304 Installatie van optische apparatuur 332405 Installatie van meet-, regel- en controle-apparaten 3329
32
Installatie van overige toebehoren
46436
Groothandel in optische artikelen
4646
Groothandel in farmaceutische producten
47742
Winkels in medische en orthopedische artikelen
711205 Technisch ontwerp en advies voor werktuig-, machine- en apparatenbouw 72112
Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van medi-
72113
Biotechnologisch speur- en ontwikkelingswerk voor overige toepassingen
sche producten en farmaceutische processen 72193
Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van gezondheid en voeding (niet biotechnologisch)
72199
Overig natuurwetenschappelijk speur- en ontwikkelingswerk (niet biotechnologisch)
7220
Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van de maatschappij- en
7500
Veterinaire dienstverlening
geesteswetenschappen 86102
Algemene ziekenhuizen
86103
Categorale ziekenhuizen
86104
Geestelijke gezondheids- en verslavingszorg met overnachting
862
Medische en tandheelkundige praktijken
869
Paramedische praktijken en overige gezondheidszorg zonder overnachting
871
Verpleeghuizen
872001 Huizen voor verstandelijk gehandicapten en psychiatrische cliënten 873011 Huizen voor niet-verstandelijk gehandicapten 87302
Verzorgingshuizen
879011 Jeugdzorg met verblijfsaccommodatie 87902
Maatschappelijk opvang met overnachting
Mode en vormgeving (SBI 2008) 133
Textielveredeling
1391
Vervaardiging van gebreide en gehaakte stoffen
1392
Vervaardiging van geconfectioneerde artikelen van textiel (geen kleding)
1396
Vervaardiging van technisch en industrieel textiel
1399
Vervaardiging van overige textielproducten n.e.g.
1413
Vervaardiging van overige bovenkleding
1414
Vervaardiging van onderkleding
1419
Vervaardiging van baby- en sportkleding en kledingaccessoires
1420
Vervaardiging van artikelen van bont
151102 Bereiden en verven van bont 1512
Vervaardiging van koffers, tassen e.d. en van zadel- en tuigmakerswerk
152
Vervaardiging van schoenen
18121
Drukkerijen van boeken e.d.
1813
Prepress- en premedia-activiteiten
181402 Overige activiteiten verwant aan de drukkerij 182001 Reproductie van geluidsopnamen 182002 Reproductie van video-opnamen 237
Natuursteenbewerking
3212
Bewerken van edelstenen en vervaardiging van sieraden e.d. (geen imi-
322
Vervaardiging van muziekinstrumenten
tatie) 324
Vervaardiging van speelgoed en spellen
4616
Handelsbemiddeling in textiel, kleding, schoeisel en lederwaren
46411
Groothandel in kledingstoffen en fournituren
4642
Groothandel in kleding, schoenen en mode-artikelen
46435
Groothandel in beeld- en geluidsdragers
33
4648
Groothandel in juweliersartikelen en uurwerken
46498
Groothandel in boeken, tijdschriften en overig drukwerk
4751
Winkels in kledingstoffen, huishoudtextiel en fournituren
4761
Winkels in boeken
476202 Winkels in kranten en tijdschriften 4763
Winkels in audio- en video-opnamen
4771
Winkels in kleding en mode-artikelen; textielsupermarkten
4772
Winkels in schoenen en lederwaren
4777
Winkels in juweliersartikelen en uurwerken
47783
Winkels in schilderijen, lijsten, prenten, kunstvoorwerpen en religieuze artikelen
47792
Winkels in tweedehands kleding
4782
Markthandel in textiel, kleding en schoenen
581101 Uitgeverijen van boeken 5819
Overige uitgeverijen (niet van software)
5821
Uitgeverijen van computerspellen
5829
Overige uitgeverijen van software
5911
Productie van films (geen televisiefilms)
591202 Exploitatie van televisiestudio's 591203 Facilitaire activiteiten voor film- en videoproductie 591204 Facilitaire activiteiten voor televisieproductie 5913
Distributie van films
592001 Productie van radioprogramma's 592003 Exploitatie van radiostudio's 592009 Maken van geluidsopnamen en uitgeverijen van muziekopnamen (geen radio, geen exploitatie van geluidsopnamestudio's) 602
Televisieomroepen
620102 Ontwikkelen en produceren van maatwerksoftware 620202 Software consultancy 620901 Implementeren van software 6321
Persagentschappen
7111
Architecten
711201 Technische ontwerp- en adviesbureaus voor burgerlijke en utiliteitsbouw 711202 Technisch ontwerp en advies voor stedenbouw-, verkeers-, tuin- en landschapskunde, ruimtelijke ordening en planologie 731101 Reclame-ontwerp- en -adviesbureaus 741
Industrieel ontwerp en vormgeving
74201
Fotografie
823
Organiseren van congressen en beurzen
82992
Veilingen van huisraad, kunst, antiek, machines e.d. roerende goederen
8552
Cultureel onderwijs
9001
Podiumkunst en vermaak
9003
Schrijven in overige scheppende kunst
90041
Theaters en schouwburgen
91012
Kunstuitleencentra
91019
Overige culturele uitleencentra en openbare archieven
9102
Musea, kunstgalerieën en expositieruimten
Food (SBI’93) 15131
34
Vervaardiging van snacks en kant-en-klaarmaaltijden
15132
Vervaardiging van vleeswaren (geen snacks) en overige vleesverwerking
1520
Visverwerking
1531
Vervaardiging van aardappelproducten
1532
Vervaardiging van fruit- en groentesap
1533
Groente- en fruitverwerking (geen vervaardiging van sap)
1541
Vervaardiging van ruwe plantaardige en dierlijke oliën en vetten
1542
Raffinage van plantaardige en dierlijke oliën en vetten
1543
Vervaardiging van margarine
1551
Vervaardiging van zuivelproducten (geen consumptie-ijs)
1552
Bereiding van consumptie-ijs
1561
Vervaardiging van meel (geen zetmeel)
1562
Vervaardiging van zetmeel
1571
Vervaardiging van veevoeder
1572
Vervaardiging van voer voor huisdieren
1581
Broodfabrieken, brood- en banketbakkerijen met verkoop in winkel
1582
Banketfabrieken en vervaardiging van beschuit en biscuit
1583
Vervaardiging van suiker
15841
Verwerking van cacaobonen
15842
Vervaardiging van chocolade en suikerwerk
1585
Vervaardiging van deegwaren
1586
Koffiebranderijen en theepakkerijen
1587
Vervaardiging van azijn, specerijen en kruiderijen
1588
Vervaardiging van gehomogeniseerde preparaten en dieetvoeding
1589
Vervaardiging van overige voedingsmiddelen n.e.g.
1591
Distilleerderijen en likeurstokerijen
1592
Vervaardiging van ethylalcohol door gisting
1593
Vervaardiging van wijn
1596
Bierbrouwerijen
1597
Mouterijen
1598
Vervaardiging van mineraalwater en frisdranken
20102
Verduurzamen van hout
2420
Vervaardiging van landbouwchemicaliën
2441
Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen
2442
Vervaardiging van farmaceutische producten (geen grondstoffen)
2451
Vervaardiging van zeep-, was-, reinigings- en onderhoudsmiddelen
2452
Vervaardiging van parfums en cosmetica
2953
Vervaardiging van machines en apparaten voor de productie van voedings- en genotmiddelen
73101
Speur- en ontwikkelingswerk op het gebied van landbouw en visserij
73103
Medisch en farmacologisch speur- en ontwikkelingswerk
73104
Overig natuurwetenschappelijk speur- en onderzoekswerk
74301
Keuring en controle van agrarische producten en voedingsmiddelen
74302
Keuring en controles van machines, apparaten en materialen
74303
Overige keuring en controle
35
BIJLAGE IV
Gebruikte afkortingen en begrippen
tabel 19
Gebruikte afkortingen en begrippen
afkorting DPMA
verklaring Deutsches Patent- und Markenamt. Duits octrooibureau dat zich bezighoudt met de verlening van octrooien en merken.
ECLA
European CLAssification system. Classificatiesysteem dat door het
EOB
Europees Octrooi Bureau. Een bureau dat de octrooiverlening afhan-
EOB wordt gebruikt om octrooiaanvragen te classificeren.
delt voor de landen, aangesloten bij het Europees Octrooi Verdrag (EOV). Fraunhofer/OST/INPInomenclatuur
Classificatie van technologiedomeinen, opgesteld door een samenwerking van het Fraunhofer Instituut (Duitsland), het Observatoire des Sciences et Technologies en Institut national de la propriété industrielle (Frankrijk).
Handelsregister
Door de overheid gehouden register waarin de gegevens van rechtspersonen en ondernemingen vermeld staan. In Nederland ligt de uitvoering van het Handelsregister in handen van de Kamer van Koophandel.
IPC
International Patent Classification. Taalonafhankelijk classificatiesysteem dat internationaal wordt gebruikt om octrooiaanvragen naar technologiegebied te classificeren.
LISA
Databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht.
SBI
Standaard BedrijfsIndeling. Wordt gebruikt om bedrijfseenheden in te delen naar hun economische hoofdactiviteit.
USPTO
United States Patents and Trademark Office. Organisatie voor de registratie van intellectueel eigendom in de Verenigde Staten.
WIPO
World Intellectual Property Organisation. Onderdeel van de Verenigde Naties, gevestigd in Genève, dat zich bezighoudt met intellectueel eigendom.
37