NUON JAARVERSLAG 2006
Kerncijfers Geconsolideerde kerncijfers Nuon In miljoenen euro’s
2006
2005
Financiën Netto-omzet
5.598
5.017
Brutomarge
2.244
2.086
849
1.098
aan aandeelhouders Nuon
763
1.138
Investeringen in materiële vaste activa
583
547
1.008
934
325
322
Pay-out ratio1 (in %)
45%
45%
ROIC 1 (in %)
12%
14%
1.111%
64%
15,1
6,1
136.795
136.795
9.768
9.665
625
1.181
99,994%
99,995%
29,7
24,3
Bedrijfsresultaat Resultaat na belastingen toe te rekenen
Operationele cashfl ow Dividend (2006: voorstel) Ratio’s
FFO/nettoschuld1 (in %) Rentedekking Aandelen (per 31 december) Aantal aandelen, inclusief nog te emitteren (in duizenden) Medewerkers (per 31 december) Aantal medewerkers in fte’s2 Duurzaam opgewekte elektriciteit (per 31 december) Eigen opwek (GWh) Betrouwbaarheid % Betrouwbaarheid van de elektriciteitsnetten Gemiddelde uitvalduur per elektriciteitsklant in minuten
1 2
Voor de definitie wordt verwezen naar de paragraaf ‘Berekeningswijze financiële kengetallen’. Het aantal medewerkers dat werkzaam is in de beëindigde bedrijfsactiviteiten bedraagt ultimo 2006 0 fte’s (2005: 411 fte’s). Voor een overzicht van de financiële data op geconsolideerd niveau over de afgelopen vijf jaren wordt verwezen naar het Vijfjarenoverzicht.
Nuon in één oogopslag Nuon
Distributie en Verkoop
N
Productie en Handel
Netbeheer
Overige activiteiten
6.00
Nederland
4.80
Netwerk Services
Energy Sourcing
Continuon Netbeheer
Nuon België
3.60
Business Customers
Nuon Duitsland
2.40
1.20
Retail Customers
Overige buitenlandse deelnemingen Serviceactiviteiten
B Corporate Center
2.50
Werkzaamheden per segment
2.00
Distributie en Verkoop
Productie en Handel
Netbeheer
Overige activiteiten
Nederland
Inkoop van brandstoffen,
Levering van
Nuon Duitsland (elektriciteit
Alle activiteiten in Nederland
productie van elektriciteit
elektriciteitsaansluitingen,
en gas in Duitsland), Nuon
op het gebied van aanleg,
en handel in en opslag van
beheren van elektriciteits-
België (elektriciteit, gas
onderhoud en beheer
gas, handel in elektriciteit en
en gasnetten, transporteren
en energiegerelateerde
van infrastructuur ten
milieucertificaten. Starten
van elektriciteit en gas
diensten in België), overige
behoeve van transport
van nieuwe elektriciteits- en
en marktfaciliterende
buitenlandse deelnemingen,
van energie, zowel in het
gasprojecten en beperken van
activiteiten. Daarnaast
overige serviceactiviteiten en
gereguleerde als in het
marktrisico’s waaraan Nuon is
levering van aanvullende
Corporate Center.
vrije domein. Levering van
blootgesteld.
diensten, zoals
energie aan zowel zakelijke
gasaansluitingen en
als consumentenmarkt.
meetinrichtingen.
1.50
1.00
50
In
Activiteiten op het gebied
60
van de levering van warmte, koude en stadsverlichting.
48
36
24
12
Kerncijfers 2006 Netto-omzet1
Netto-omzet1
Netto-omzet1
Netto-omzet1
¤ 4.239 miljoen
¤ 3.182 miljoen
¤ 1.248 miljoen
¤ 625 miljoen
Bedrijfsresultaat
Bedrijfsresultaat
Bedrijfsresultaat
Bedrijfsresultaat
¤ 616 miljoen
¤ 162 miljoen
¤ 222 miljoen
¤ -151 miljoen
1
Inclusief omzet uit hoofde van leveringen aan andere segmenten.
1
In se 2 In
Netto-omzet uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
In soorten energie, in miljoenen euro’s
Warmte en overige producten
6.000 5.598 927
5.017
4.800
819
10.000
Gas Elektriciteit
Per segment, in miljoenen euro’s, inclusief interne leveringen
8.000
Overige activiteiten 9.294 625 1.248
2.012
3.182
1.712
3.600
2.400
8.286
6.000
Netbeheer
502
Productie en Handel
1.225
Distributie en Verkoop Nederland
2.768
4.000
2.659
4.239
2.486
3.791
2.000
1.200
0
0 2006
2006
2005
Brutomarge uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
In soorten energie, in miljoenen euro’s
2.500
Per segment, in miljoenen euro’s
849
Warmte en overige producten 2.244
2.000
2.086
653
597
2005
Gas
1.098 221
960
222
720
162
Elektriciteit
Overige activiteiten Netbeheer
189
Productie en Handel Distributie en Verkoop Nederland
245
1.500
1.000
340
316
1.251
1.173
480
616 443
240 500 0 -151
0 2006
2006
2005
Investeringen in materiële vaste activa2
600
Per segment, in miljoenen euro’s
583
480
199
Aantal medewerkers Persegment, in fte’s ultimo boekjaar
Overige activiteiten
547
10.000
Productie en Handel
48 71
2005
Distributie en Verkoop Nederland 1
8.000
187
9.768
Netbeheer
237
115
Productie en Handel
944 7.285
941 7.010
Distributie en Verkoop Nederland
336 289
240
0
0 2006
1
4.000
2.000
120
2005
Investeringen in opdracht van het segment Netbeheer worden verantwoord in het segment Distributie en Verkoop Nederland 2 Inclusief de investeringen van beëindigde bedrijfsactiviteiten.
Overige activiteiten
1.599
6.000
360
9.665
1.302
2006
2005
Kerncijfers
Netto-omzet uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Profiel
Nuon is een toonaangevende energieonderneming, actief in productie, handel, transport en levering van (duurzame) energie. Als geïntegreerde energieonderneming heeft Nuon een leidende positie op de Nederlandse markt. Daarnaast bouwt Nuon aan haar positie op de twee andere kernmarkten, België en Duitsland. Bovendien bouwt Nuon aan een vooraanstaande positie op het gebied van duurzaam ondernemen. Nuon streeft daarbij naar evenwichtige groei voor alle belanghebbenden: klanten, medewerkers, aandeelhouders, milieu en maatschappij. Het handelen van Nuon sluit te allen tijde aan op het belang dat energie heeft voor de miljoenen huishoudens en de organisaties waaraan zij diensten levert. De netto-omzet over 2006 bedroeg € 5,6 miljard. Het aantal medewerkers bedroeg aan het eind van 2006 9.768 fte’s. De grootste aandeelhouders van Nuon zijn de provincies Gelderland en Noord-Holland, de gemeente Amsterdam en bv Houdstermaatschappij Falcon, waarvan de aandelen worden gehouden door de provincie Fryslân.
Nuon financieel jaarverslag 2006
Disclaimer Onderdelen van dit jaarverslag bevatten vooruitzichten op de toekomst. Deze onderdelen kunnen – zonder beperking – verwachtingen bevatten over toekomstige operationele resultaten, overheidsmaatregelen, de invloed van andere regulerende maatregelen op de activiteiten van Nuon, het aandeel van Nuon en dat van haar dochterondernemingen en joint ventures in bestaande en nieuwe markten, industriële en macro-economische trends en de prestaties van Nuon daarin. Dergelijke uitspraken worden voorafgegaan door, gevolgd door of bevatten de woorden als ‘gelooft’, ‘verwacht’, ‘meent’, ‘anticipeert’ of vergelijkbare uitdrukkingen. Deze toekomstgerichte uitspraken zijn gebaseerd op de huidige aannames over toekomstige activiteiten en zijn onderhevig aan onzekerheden en andere bekende en onbekende factoren, waarvan vele buiten de invloedssfeer van Nuon, waardoor toekomstige feitelijke resultaten materieel kunnen afwijken van deze verwachtingen. De Eerste Kamer heeft in november 2006 de wet Onafhankelijk Netbeheer aangenomen. Nuon is thans bezig om de consequenties van de wet in kaart te brengen. Indien in dit verslag wordt gesproken over ‘Nuon’, ‘de onderneming’, ‘de Nuon Groep’ of vergelijkbare aanduidingen dan wordt daarmee n.v. Nuon – en haar dochtermaatschappijen – bedoeld.
Inhoud Jaarverslag 2006 Profiel
1
Visie
4
Jaaroverzicht 2006
6
Bericht van de voorzitter van de RvB
10
De Nuon-organisatie
15
Risicofactoren
21
Verslag van de Raad van Bestuur
25
Gegevens van de Raad van Bestuur
44
Corporate Governance
46
Verslag van de Raad van Commissarissen
54
Gegevens van de Raad van Commissarissen
60
Remuneratierapport
63
Jaarrekening 2006
71
Commissie van Aandeelhouders
142
Vijfjarenoverzicht Belangrijke dochterondernemingen en overige deelnemingen
Visie
Nuon financieel jaarverslag 2006
ten en diensten van de onderneming;
Nuon wil een bijdrage leveren aan de beschikbaarheid van energie op lange termijn, zonder dat de samenleving zich zorgen hoeft te maken over nadelige effecten. Daarom richt Nuon zich in haar energievoorziening en bedrijfsvoering op verduurzaming van productie en levering, betrouwbaarheid, betaalbaarheid, veiligheid, energiebesparing en een hoog serviceniveau.
– Versterking van onze positie in de West-Europese gasmarkt; – Verdere uitbouw van een geïntegreerde bedrijfsvoering, waarbij Nuon in de gehele keten, van productie via transport naar levering, activiteiten ontplooit.
2 Versterking van haar positie op de Noordwest-Europese energiemarkt, dat wil zeggen in Nederland, België en Duitsland, door autonome groei van onze markt- positie en actieve oriëntatie op samenwerking met andere marktpartijen.
Duurzaam ondernemen
Vanuit haar visie wil Nuon in de Europese energie- sector een vooraanstaande rol vervullen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Nuon brengt maatschappelijk verantwoord ondernemen op drie manieren in de praktijk: door het verduurzamen Missie
– Wij leveren onze klanten continu gas en elektriciteit,
van de energievoorziening, door een maatschappelijk betrokken bedrijf te zijn en door het zorgdragen voor een
warmte en koude tegen redelijke prijzen en met opti-
verantwoorde bedrijfsvoering. Dat laatste omvat onder-
male service;
werpen als verdere terugdringing van de milieubelasting,
– Wij streven ernaar om energie te leveren die is geproduceerd met zo laag mogelijke belasting van het milieu; – Wij helpen onze klanten hun energieverbruik te mini- maliseren en hun energiegebruik te optimaliseren;
veiligheid (voor klanten en medewerkers) en sociaal beleid. Duurzaam ondernemen betekent voor Nuon óók een actieve dialoog met belangen- en milieuorganisaties, vakbonden, klanten, gemeenten, provincies, de landelijke overheid en de aandeelhouders.
– Wij stimuleren onze medewerkers om te excelleren op hun vakgebied en klantgericht te handelen; – W ij geven concreet invulling aan onze maatschappelijke verantwoordelijkheid met betrekking tot de energiebehoefte van mensen; – Wij realiseren optimale toegevoegde waarde voor onze aandeelhouders.
Ondernemingsprincipes en gedragscode
De ondernemingsprincipes van Nuon omvatten richtlijnen voor de wijze waarop wij ondernemen en willen omgaan met klanten, belanghebbenden en collega’s. De ondernemingsprincipes gelden voor het hele concern, inclusief dochterondernemingen en deelnemingen waarin Nuon een beslissende invloed heeft. Deelnemingen waarin Nuon geen beslissende invloed heeft, leveranciers,
Strategie
De strategie van Nuon is erop gericht om vanuit haar
zakenpartners en nieuwe relaties worden gestimuleerd zo
visie en missie als geïntegreerde energieonderneming
veel mogelijk volgens deze principes te werk te gaan.
winstgevend te groeien in de volledig geliberaliseerde energiemarkt in Noordwest-Europa. De onderneming
Nuon heeft haar ondernemingsprincipes vastgelegd
investeert continu om te kunnen voldoen aan de publieke
binnen de context van Europese en Nederlandse wet- en
verantwoordelijkheden ten aanzien van leveringszekerheid (kwaliteit van het netwerk) en voorzieningszeker-
regelgeving en arbeidsvoorwaardelijke regelingen die
heid (voldoende productiecapaciteit).
specifiek voor de energiesector gelden. Op basis van de ondernemingsprincipes heeft Nuon een gedragscode opgesteld voor een breed scala aan onderwerpen die
Kernpunten van de strategie van Nuon zijn:
1 Versterking van de kernactiviteiten van Nuon.
voor ons bedrijf relevant zijn. Die variëren van praktische gedragsregels voor medewerkers ten aanzien van
Maatregelen die in dit verband zijn genomen, zijn:
hun dagelijks handelen, de omgang met zakenpartners
– Een wezenlijke kwaliteitsverbetering in de ope-
en bedrijfseigendommen tot en met veiligheids- en gezondheidsinstructies.
rationele processen, leidend tot verhoging van de klanttevredenheid; – Verbetering van de financiële prestaties, alsmede het versterken van de samenhang tussen de commerciële strategie en de daarop gebaseerde portfolio aan produc-
Visie
Financieel beleid
Het financieel beleid is onderdeel van de strategie en het algemene beleid van Nuon. Het financiële beleid richt zich op een adequaat aandeelhoudersrendement, groei van de onderneming en bescherming van obligatiehouders en andere verschaffers van vreemd vermogen, met behoud van flexibiliteit om de onderneming te laten groeien en de daarvoor noodzakelijke investeringen te doen. Financieel kader
Het financieel kader waarbinnen Nuon opereert, is als volgt vormgegeven: – Nettoresultaat (exclusief eenmalige bijzondere posten) plus afschrijvingen en amortisatie/nettoschuld: minimum 30%; – Nettoresultaat (exclusief eenmalige bijzondere posten) plus afschrijvingen en amortisatie plus netto financiële baten en lasten gedeeld door de netto financiële baten en lasten: minimum 5x; – Zekerstellen van een gebalanceerd aflossingsschema; – Zekerstellen van adequate omvang liquide middelen en gecommitteerde kredietfaciliteiten; – Handhaven van een solide A-rating-profiel. Dividendbeleid
Het dividendbeleid van Nuon wordt vormgegeven binnen het financiële kader: – I ntentie om een stabiel cash dividend uit te keren over de jaren heen, met een na te streven minimumbedrag van € 45 miljoen per jaar; – P ay-out ratio van 45% van het resultaat na belastingen, gecorrigeerd voor eenmalige, in het algemeen non-cash, bijzondere posten. Prioriteiten voor 2007
In 2007 staat voor Nuon de borging van het belang van klanten, aandeelhouders, kapitaalverschaffers, medewerkers en maatschappij op basis van een geïntegreerde onderneming centraal. We streven naar:
1 D e verdere verbetering van de klanttevredenheid door onder meer de verdere kwaliteitsverbetering van processen
2 De borging van de leveringszekerheid op lange termijn
en systemen; door middel van het investeren in netwerken en capaciteit over de gehele energieketen;
3 De versterking van de financiële prestaties van de onderneming en handhaving van een beurswaardige bedrijfsvoering;
4 Het effectueren van de fusie met Essent.
Nuon financieel jaarverslag 2006
Jaaroverzicht 2006
April Op 10 april 2006 maakt Nuon bekend dat zij overeenstemming heeft bereikt met Vitens over de verkoop van het aandelenpakket van 36,1% dat Nuon in Vitens houdt. De trans actie past in de door Nuon ingezette strategie tot terugtreding uit de watersector. Na de fusie van Vitens met Hydronbedrijven (1 oktober 2006) houdt Nuon nog een belang Januari
Februari
Maart
van 25%. Dat belang wordt deels
Op 13 januari 2006 besluiten
Op 7 februari 2006 maakt Nuon
Per 1 maart 2006 biedt Nuon haar
overgedragen aan andere aan
Gasunie en Nuon tot de oprich
bekend dat zij de verkoop heeft
klanten Nuon VastePrijs-Natuur
deelhouders en deels door Vitens
ting van een gezamenlijke
afgerond van Nuon China Inter
Stroom, schone stroom tegen
in drie tranches 10% ingekocht en
onderneming, die door middel
national waarin windenergie
een vaste prijs. Klanten kun
ingetrokken. In december 2006 is de
van de ondergrondse opslag van
activiteiten van Nuon in China
nen kiezen voor het vastzetten
totale koopsom ontvangen. De laat
aardgas de levering van aardgas
waren ondergebracht.
van hun leveringsprijs door het
ste tranche wordt naar verwachting
afsluiten van een contract voor
in mei 2007 afgewikkeld.
verder moet gaan zeker stellen. De totale investering voor Nuon
Op 15 februari 2006 meldt Nuon
één, twee, drie of vijf jaar.
bedraagt ¤ 180 miljoen. Beide
dat er met de vakbonden een
partijen zijn gelijkgerechtigd tot
akkoord is bereikt over een
In maart 2006 maakt Nuon
funderingspaal heien voor het
de opslag.
nieuw Sociaal Plan 2006 – 2007.
bekend dat Doede Vierstra (47)
offshorewindpark Egmond aan Zee.
door de Raad van Commissaris
Daarmee gaan de werkzaamheden
sen is benoemd tot lid van de
op zee voor dit windpark officieel
Raad van Bestuur, verantwoor
van start.
Op 17 april 2006 laat Nuon de eerste
delijk voor financiële zaken. Doede Vierstra is verantwoor
Op 20 april 2006 rondt Nuon de
delijk voor corporate planning
verkoop van het Amerikaanse water
& control, tax, treasury, risk
bedrijf Utilities Inc. aan Hydro Star af.
management en ict. Hij volgt Maarten Henderson op, die per
Nuon en Hydro Star bereiken in mei
1 april 2006 Nuon heeft verlaten.
2005 overeenstemming over de transactie van het waterbedrijf. De afronding van de transactie heeft plaatsgevonden na goedkeuring van de Amerikaanse autoriteiten.
Op de Algemene Vergadering
Mei
van Aandeelhouders van 24 april
Op 3 mei 2006 maakt Nuon
2006 stellen de aandeelhou
bekend dat Wim Heyselberghs
ders van Nuon de jaarrekening
terugtreedt als gedelegeerd
van Nuon over het boekjaar
bestuurder van Nuon België.
2005 vast. Verder stemmen de aandeelhouders in met een
In samenwerking met de
reductie van het aantal leden
energiesector en het ministerie
Juni
Nuon en Biwater tekenden in
van de Raad van Commis
van Economishe Zaken is een
Nadat op 17 april 2006 de eerste
de zomer van 2005 een over
sarissen van dertien naar elf.
structurele verbetering gevon
funderingspaal werd geheid
eenkomst voor de verkoop van
De aandeelhouders stemmen
den in de plaatsing van ‘slimme’
voor het offshorewindpark
Nuon’s belang in de wateron
eveneens in met aanpassingen
meters bij alle kleinverbruikers.
Egmond aan Zee, meldt Nuon in
derneming.
van het beloningsbeleid, die de
Deze meters vervullen een
juni dat de eerste vier wind
Raad van Commissarissen heeft
uitstekende functie voor de
turbines van dit windpark
Eind juni 2006 maakt Nuon
voorgesteld in het eind maart
beschikbaarheid van meet
succesvol zijn geplaatst. Het
een start met de ontmanteling
gepubliceerde jaarverslag 2005.
gegevens, noodzakelijk voor
offshorewindpark moet eind
van de zes windmolens uit het
een goede afhandeling van
2006 gereed zijn en omvat dan
proefwindpark Burgervlotbrug
Eind april 2006 keurt de Tweede
marktprocessen. Bij dit type
36 windmolens met een totale
bij Zijpe. Dit park uit 1988 had
Kamer het wetsvoorstel tot
meter zijn op eenvoudige wijze
capaciteit van 108 mw, die
tot doel om in de praktijk uit te
splitsing van de energiebedrij
de meterstanden op afstand
meer dan 100.000 Nederlandse
vinden welk type windmolen
ven goed.
uitleesbaar en diverse andere
huishoudens van duurzame
het meest geschikt zou zijn voor
zaken op afstand te regelen. Dit
stroom kunnen voorzien. Met
agrariërs om hun eigen energie
In april neemt Nuon de Akzo
betekent een aanzienlijke ver
het project is een investering
op te wekken. Eind jaren tachtig
Nobel-dochter Helianthos
eenvoudiging van de complexe
van ruim € 200 miljoen gemoeid.
bevond de windmolentechno
over. Helianthos ontwikkelt
administratieve processen rond
Het offshorewindpark is eigen
logie zich nog in de aanlooppe
methoden voor goedkope mas
de jaarafrekening, een verhui
dom van NoordzeeWind, een
riode; inmiddels is een enorme
saproductie van zonnecellen,
zing of overstap naar een andere
samenwerkingsverband van
technologische vooruitgang
gebaseerd op dunne-filmtechno
energieleverancier.
Nuon en Shell.
geboekt.
logie. Nuon wil met de overname een doorbraak bereiken op het
Op 29 juni 2006 rondt Nuon de
gebied van zonne-energie.
verkoop van haar 50%-belang
De nieuwe technologie moet
in Cascal aan de joint venture-
zonne-energie betaalbaar
partner Biwater definitief af. De
maken voor een brede groep
afronding volgt na goedkeuring
klanten als alternatief voor
van de transactie door de Britse
elektriciteit uit fossiele brand
autoriteiten.
stoffen.
Nuon financieel jaarverslag 2006
Op 10 juli 2006 deelt Nuon mede dat zij het onderdeel Industrieel Onderhoud van Emmtec Services heeft verkocht aan Imtech n.v. Emmtec Services is onderdeel van de divisie Business Custo mers. De verkoop is in mei 2006 aangekondigd. Op 12 juli 2006 maakt Nuon Juli
bekend dat zij de verkoop heeft
Op 4 juli 2006 kondigt Nuon aan
afgerond van haar Duitse wind
dat gestart zal worden met de
parken aan crc Global Structu
verkoop van gas aan huishou
red Energy Fund, een fonds dat
dens in Hamburg en Berlijn.
wordt beheerd door Christof
Hiermee wil Nuon meer keuze
ferson, Robb & Company (crc).
bieden aan Duitse particuliere
De vijf windparken zijn verspreid
consumenten in de Duitse
over drie Duitse regio’s en heb
energiemarkt. Zij weet zich
ben een gezamenlijke capaciteit
daarbij gesteund door de Duitse
van 100 mw.
toezichthouder, die ijvert voor meer keuzevrijheid in de gas- en
Op 19 juli 2006 kondigt Nuon
stroommarkt.
aan dat zij Eemshaven (Gro ningen) voor de bouw van haar
Op 5 juli 2006 kondigt Nuon aan
nieuwe grote elektriciteitscen
dat overeenstemming is bereikt
trale (1.200 mw) heeft gekozen.
over de verkoop van het aandeel
Daarvoor zijn afspraken gemaakt
van 50% van Nuon in Paques
met Groningse overheden en
b.v. aan de mede-eigenaar.
het ministerie van Verkeer en
Nuon kocht haar aandeel in
Waterstaat. Ook heeft Nuon de
Paques b.v. in de jaren negentig.
licentie verkregen van Shell voor
Paques ontwikkelt en realiseert
het toepassen van haar moderne
Augustus
September
zuiveringssystemen voor water
kolenvergassingstechnologie.
Op 17 augustus 2006 maakt Nuon
Op 3 september 2006 meldt
bekend dat zij per 1 oktober
Nuon dat zij nabij Seneffe, ten
en gas en maakt daarbij gebruik van innovatieve biotechnolo
Op 21 juli 2006 maakt Nuon
2006 Alexander Dewulf heeft
noordwesten van het Belgische
gie. De transactie is inmiddels
bekend dat zij een nieuw stads
benoemd tot directeur van Nuon
Charleroi, een industrieel terrein
afgerond.
warmtenet laat aanleggen in
België, als opvolger van Wim
heeft gekocht. Nuon onderzoekt
het zuiden van Rotterdam. Met
Heyselberghs.
of op die locatie een moderne, gasgestookte elektriciteits-
dit warmtenet voorkomt Nuon de uitstoot van jaarlijks circa
Op 24 augustus 2006 maakt Nuon
700.000 ton CO2 over een periode
bekend dat haar koudestation
van dertig jaar. Via het nieuwe
officieel is geopend. Het station
netwerk worden uiteindelijk
levert duurzame koude aan
circa 18.000 woningen, kantoren
bedrijven en particulieren op
en het nieuwe Medisch Centrum
de Amsterdamse Zuidas. Voor
Rijnmond-Zuid voorzien van
de koude wordt een natuurlijke
restwarmte van de nabijgelegen
bron gebruikt, waardoor het
havenindustrie. Naar verwach
systeem een CO2-reductie van
ting is het warmte-net in 2012
circa 70% realiseert ten opzichte
gereed.
van de huidige koelmethoden.
centrale kan worden gebouwd.
Jaaroverzicht 2006
November
onderdelen van de wet worden
Op 6 november 2006 verlenen
wel uitgevoerd. Het beheer van
de aandeelhouders van Nuon
het 110 kv-net en hoger wordt
tijdens een Buitengewone
overgedragen aan de landelijke
Algemene Vergadering van
netbeheerder TenneT. Daar
Aandeelhouders goedkeuring
naast moeten de geïntegreerde
aan een aantal wijzigingen van
energiebedrijven een ‘brede’
de statuten, die voortvloeien
netbeheerder creëren.
uit gewijzigde wetgeving en uit het verder in lijn brengen van
December
de statuten met de Corporate
In December 2006 ontvangt
Governance Code. Het resultaat
Nuon de totale koopsom voor
van de statutenwijziging bete
de verkoop van haar belang in
Oktober
kent verruiming van de zeggen
Vitens. Na de fusie tussen Vitens
Op 5 oktober 2006 maakt Nuon
schap van aandeelhouders op
en Hydronbedrijven op 1 oktober
bekend dat Nederlandse huis
tal van punten, waaronder het
2006 hield Nuon een belang
houdens inmiddels de eerste
kunnen indienen van voorstellen
van 25%. Dat belang wordt door
kilowatturen schone stroom
tot wijziging van de statuten en
Vitens in de drie tranches van
krijgen vanaf het offshore
goedkeuring van investeringen
elk maximal 10% ingekocht en
windpark Egmond aan Zee. Het
boven ¤ 500 miljoen.
in getrokken. In mei 2007 wordt
windpark wordt de komende
naar verwachting de levering
maanden uitgebreid getest. Alle
Op 14 november 2006 besluit
van de laatste tranche aandelen
36 windmolens zijn inmiddels
de Eerste Kamer dat de ener
afgewikkeld.
geplaatst en leveren stroom.
giebedrijven niet bij voorbaat gedwongen worden om te
Op 6 oktober 2006 introduceert
splitsen in een netbedrijf en een
Nuon haar nieuwe product Nuon
leveringsbedrijf. Via een motie is
NatuurCertificaat. Hiermee kun
een gedwongen splitsing van de
nen klanten de CO2-uitstoot van
energiebedrijven aan voor
hun aardgasverbruik compense
waarden verbonden. Splitsing
ren.
van het netbedrijf en leve ringsbedrijf moet wel gebeuren
Op 11 oktober 2006 maakt Nuon
als de Europese wetgeving dat
bekend dat zij elektriciteit en
voorschrijft. Of als de energie
gas gaat verkopen aan huis
bedrijven het onafhankelijk
houdens in Wallonië. De Waalse
netbeheer in gevaar brengen,
energiemarkt is inmiddels
bijvoorbeeld door risicovolle
vrijgegeven.
Europese samenwerking. Twee
10
Nuon fi nancieel jaarverslag 2006
Bericht van de Voorzitter van de Raad van Bestuur
Voorzitter Raad van Bestuur Ludo van Halderen
11
Energie stond in 2006 hoger dan ooit op de politieke en maatschappelijke agenda. Beelden van dreigende afsluiting van Russisch gas begin 2006 zetten vraagtekens bij de leveringszekerheid van fossiele brandstoffen. Al Gore’s ‘Inconvenient Truth’ blies het belang van energiebesparing en beperking van CO2-uitstoot nieuw leven in. Recordprijzen voor olie dreven de energieprijs op en de Eerste Kamer velde een salomonsoordeel over het wetsvoorstel voor splitsing van de energiebedrijven. Dat laatste bracht helderheid en rust. Hiermee wordt onafhankelijk netbeheer gewaarborgd en behouden de energiebedrijven de mogelijkheid tot noodzakelijke samenhang om op de internationale energiemarkt te kunnen opereren.
In deze context heeft Nuon, vanuit haar visie dat de
Taking the lead
Positie en strategie
energievoorziening de samenleving geen zorg zou mogen
De in 2003 ingezette strategie is in 2006 met kracht
opleveren, met volle inzet en betrokkenheid gewerkt aan
voortgezet met als resultaat zichtbare versterking van
de verbetering van haar productie en dienstverlening.
onze positie in de hele keten: productie, handel, distributie
Aan het eind van het jaar konden we met trots vaststellen
en levering.
dat Nuon erin geslaagd is op het gebied van merkprofi lering, tijdige dienstverlening, klanttevredenheid,
Productie en handel
duurzaamheid, kostenbeheersing en fi nancieel resultaat
Voor de geplande 1.200 mw Magnum-centrale op schone
een leidende positie op de Nederlandse energiemarkt
kolentechnologie is in 2006 Eemshaven gekozen als
te bereiken. Ook in Duitsland is onze marktpositie
locatie. Ook zijn voorbereidingen in gang gezet voor de
versterkt.
bouw van energiecentrales in Seneffe, België (400 mw) en Frankfurt am Main, Duitsland (400 mw). De bouw van
In het belang van de toekomst van de energievoorziening
het offshorewindpark Egmond aan Zee (ruim 100 mw)
voor haar klanten, heeft Nuon zich in het verslagjaar
startte in april en is eind 2006 afgerond.
georiënteerd op de versterking van haar positie op de
Onze positie op de gasmarkt is verder versterkt: de
Noordwest-Europese energiemarkt. Daarbij hebben we
geplande gasopslag in Epe, Duitsland is eind van het
ons gericht op autonome groei én op samenwerking
jaar in gebruik genomen en zal in de komende periode
met andere marktpartijen. Scenario’s voor nationale en
nog verder worden uitgebreid. In samenwerking met de
internationale samenwerking zijn geanalyseerd, waarna
Gasunie bereiden we een tweede gasopslagproject voor
concrete onderhandelingen zijn gestart met Essent. Op
in Zuidwending, Groningen.
1 februari 2007 konden we een voornemen tot fusie van beide bedrijven aankondigen.
12
Nuon financieel jaarverslag 2006
Distributie
In het tweede kwartaal startte het netwerkbedrijf Continuon Netbeheer met de plaatsing van 50.000 zogenoemde ‘slimme’ meters. Hiermee is het verbruik van gas en elektriciteit op afstand uit te lezen en wordt voor klanten een betere beheersing van het verbruik mogelijk. In het derde kwartaal is Vlieland met een 36 km lange kabel onder de Waddenzee aangesloten op het landelijke elektriciteitsnet.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft de toekomst
Voor netwerken voor stadsverwarming en koudeprojecten is toenemende belangstelling. Met tientallen gemeenten voeren we gesprekken over de aanleg daarvan. Administratief zijn de zaken op orde gebracht: op het gebied van de klanttevredenheid heeft Continuon Netbeheer haar toppositie in de consumentenmarkt kunnen vasthouden en was er sprake van een duidelijke
De Belgische markt stond onder zware prijsdruk waardoor
stijging van de klanttevredenheid in de zakelijke markt.
het klantaantal licht daalde. Maatregelen zijn genomen
Ook de DTe-rapportage waardeerde Continuon Netbeheer
om hierop in de toekomst adequaat te kunnen reageren.
bovengemiddeld als het gaat om juiste en tijdige verwer-
In het vierde kwartaal is de introductie van het merk Nuon
king van verhuizingen en jaarafrekeningen. In antwoord
in de Waalse markt voorbereid, die met ingang van 2007
op de Wet Onafhankelijk Netbeheer wordt hard gewerkt
wordt geliberaliseerd. In Duitsland is groei gerealiseerd.
aan de gewenste structuur van het netwerkbedrijf, zodat
Vanaf het eerste kwartaal leverde Nuon ook energie aan
onafhankelijkheid en transparantie boven elke twijfel
consumenten in Berlijn en is het aantal klanten gestaag
verheven zijn.
toegenomen. In het derde kwartaal is begonnen met levering van gas aan huishoudens in Hamburg.
Levering
Overeenkomstig onze strategie hebben wij in 2006
De toenemende concurrentie betekende een zware druk
afscheid genomen van nagenoeg alle activiteiten buiten
op onze marktpositie. Door de sterk stijgende energieprij-
onze kernlanden en ligt de focus nu geheel op onze
zen nam ook de prijsgevoeligheid toe. Desondanks heeft
positie in Noordwest-Europa.
Nuon op de consumenten- en mkb-markt haar klantaantal vrijwel constant kunnen houden door de dienstverlening
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
aan haar klanten sterk te verbeteren en concurrerende
Vanuit onze visie neemt maatschappelijk verantwoord
prijzen aan te bieden. Het vaste-prijs-concept voor
ondernemen een centrale plaats in. Om dit te concre-
zowel gas als elektriciteit kreeg een positieve respons.
tiseren is de afdeling Corporate Social Responsibility
Als eerste introduceerde Nuon vijf jaar vaste-prijs
opnieuw ingericht en zijn er mvo-doelstellingen opgeno-
Natuurstroom. Op het gebied van klanttevredenheid was
men in diverse persoonlijke doelstellingen, waaronder
sprake van een stijging in zowel de consumentenmarkt
die van de leden van de Raad van Bestuur.
als de zakelijke markt. Dit kwam ook tot uiting in de
Als toonaangevende partij op het gebied van energie wil-
DTe-rapportages: het hele jaar stond Nuon op de eerste
len wij niet volstaan met het voldoen aan de regels, maar
positie.
initiatieven nemen om daarop vooruit te lopen. Het convenant met de ggd in Amsterdam van eind 2005
Op de grootzakelijke markt is de in 2005 ingezette
was zo’n initiatief. Binnen vier maanden konden we meer
strategie voortgezet, met als resultaat stijging van de
dan 100 hulpbehoevende mensen in contact brengen met
klanttevredenheid, klantaantal en marktaandeel. In
de reguliere hulpverlening en afsluiting voorkomen.
openbare verlichting zijn veel verbeteringen mogelijk
We konden ook nieuwe convenanten sluiten met ggd’s
zowel in kwaliteit van de leefomgeving als in besparing
van andere gemeenten.
van energie. Samen met gemeenten zijn hiervoor semi-
Het Step-2-Work-project is inmiddels op gang gekomen:
nars belegd en als gevolg daarvan zijn nieuwe projecten
de eerste groep jongeren met een achterstand op de
geïnitieerd.
arbeidsmarkt heeft inmiddels bij Nuon een zinvolle taak. De deelnemers volgen een werk/leertraject en krijgen uitzicht op een baan.
13
Bericht van de Voorzitter van de Raad van Bestuur
In de verduurzaming van de productie zijn concrete
Aandeelhouders
stappen gezet. Het offshorewindpark Egmond aan Zee
In 2006 is frequent met aandeelhouders gesproken over
bracht in november al de eerste stroom aan land. Van
de toekomst van de onderneming. Dit heeft onder andere
Akzo Nobel verwierven we de ontwikkelingsactiviteit
plaatsgevonden middels overleg met de groot-aandeel-
Helianthos, dat zich richt op de massaproductie van
houders. Daarnaast werd periodiek overlegd met ambte-
zonnecellen. De Hemweg-centrale in Amsterdam kreeg
naren van provincies en gemeenten die aandeelhouder
een DeNox-filter, waardoor de centrale nu tot de schoon-
van Nuon zijn. In meerderheid stemmen aandeelhouders
ste conventionele kolencentrales ter wereld kan worden
in met de strategie van de Raad van Bestuur en de Raad
gerekend. We kochten licenties voor de schone kolen-
van Commissarissen. Dit betekent een belangrijke steun
vergassingstechnologie ten behoeve van de geplande
in het bouwen aan allianties die de onderneming en haar
Magnum-centrale, die geschikt is voor verschillende
positie op de sterk internationaliserende energiemarkt
soorten brandstof, en we ontwikkelden verdere moge-
kunnen versterken. Met name in aanloop naar het tot
lijkheden voor CO2-afvang. Verder introduceerden we
stand brengen van de voorgenomen fusie met Essent zal
voor onze milieubewuste klanten het Natuurcertificaat
het overleg met de aandeelhouders worden voortgezet en
met een compensatiemogelijkheid voor CO2-uitstoot in
daar waar gepast nog verder worden geïntensiveerd.
combinatie met ‘vijf jaar vaste-prijs Natuurstroom’, een
We werden diep getroffen door het plotselinge over-
unicum in de consumentenmarkt.
lijden van de Gelderse gedeputeerde N.J. Wijsman op 1 september 2006. Hij zat sinds 2003 in het college van
Veel aandacht is besteed aan besparing van energie, naar
Gedeputeerde Staten van de provincie Gelderland en had
onze overtuiging een van de meest effectieve manieren
onder andere Nuon in zijn portefeuille. Uit dien hoofde
van CO2-reductie. De ‘Youri-campagne’ maakte niet
nam hij namens de provincie Gelderland sinds 2003 deel
alleen de jeugd meer besparingsbewust, maar nam ook
aan de aandeelhoudersvergaderingen, het Grootaan
de ouders mee. Onze start met gratis energieadvies aan
deelhoudersoverleg en was hij lid van de Commissie van
klanten bleek zeer succesvol. Een belangrijke besparing
Aandeelhouders. Hij was betrokken bij Nuon als onder
wordt bereikt met hergebruik van industriële restwarmte
neming en zich tegelijkertijd bewust van de maatschap-
voor stadsverwarming. Met de opening van het koude-
pelijke context waarbinnen de onderneming opereert.
station aan de Zuidas van Amsterdam werkten we verder
Met hem verliest Nuon niet alleen een betrokken en toe-
aan het verduurzamen van onze productportfolio. De
gewijd bestuurder, maar ook een aimabele persoonlijk-
koeling van grote kantoorgebouwen met koud water uit
heid. Zijn constructieve inbreng zal zeker worden gemist.
de Nieuwe Meer levert 65% besparing op van CO2-
De heer N.J. Wijsman werd per 1 november 2006 voor de
uitstoot ten opzichte van conventionele koelmethodes.
rest van de bestuursperiode opgevolgd door de heer W. Dijkstra.
Financieel
Het langetermijnbelang van alle stakeholders – schone
Bestuur en organisatie
energie tegen aanvaardbare prijzen – vraagt substantiële
Nuon heeft geen notering van aandelen aan de beurs.
investeringen in windmolenparken, schone centrales en
Niettemin erkennen de Raad van Bestuur, de Raad van
betrouwbare netwerken. We mogen constateren dat Nuon
Commissarissen en de aandeelhouders het belang van
erin geslaagd is om de financiële positie op te bouwen die
deugdelijk ondernemingsbestuur en hechten zij aan de
deze investeringen in de komende jaren mogelijk maakt.
beginselen en best practice-bepalingen zoals die zijn
We realiseerden een vrije kasstroom van maar liefst
uiteengezet in de Nederlandse Corporate Governance-
¤ 488 miljoen. Onze nettoschuldpositie is fors afgenomen
code. De code wordt door Nuon waar mogelijk gevolgd.
van ¤ 922 miljoen naar ¤ 72 miljoen.
De wijziging van onze statuten geeft verder invulling aan de governance-structuur van Nuon.
Het resultaat na belastingen dat de basis is voor de dividendberekening bedroeg dit jaar ¤ 763 miljoen. Dit
Als gevolg van de maatschappelijke discussie over
is mede te danken aan kostenreducties, maar ook aan de
de bestuurdersbeloningen is door de Raad van
fraaie omzetontwikkeling die, na een stijging met 12%,
Commissarissen, op basis van de uitkomsten van het
uitkwam op ¤ 5.598 miljoen. Op basis van het resultaat
overleg tussen de Selectie-, Benoemings- en
over het jaar 2006 kunnen de Raad van Commissarissen
Renumeratiecommissie en vertegenwoordigers van
en de Raad van Bestuur de aandeelhouders een dividend
aandeelhouders voorgesteld het beleid ten aanzien van
voorstellen van ¤ 325 miljoen.
de variabele beloning aan te passen. Vervolgens is het beleid vastgesteld, het beloningsbeleid aangepast en vervolgens goedgekeurd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 24 april 2006.
14
Nuon financieel jaarverslag 2006
Per 1 mei 2006 is Doede Vierstra benoemd als cfo en lid van de Raad van Bestuur van Nuon. Hij is de opvolger van Maarten Henderson, die het bedrijf per 1 april 2006 verliet. Medewerkers
Nuon heeft dit jaar grote vooruitgang geboekt. De medewerkers hebben hierbij onveranderd grote betrokkenheid getoond. Op het resultaat mogen we met recht trots zijn. Er zijn indrukwekkende prestaties geleverd op de weg naar efficiënter werken, dienstverlening en het verhogen van de klanttevredenheid. In Duitsland zijn eveneens prachtige resultaten behaald met de verhoging van onze kwaliteit, versterking van de marktpositie en opbouw van het merk Nuon. In een aanhoudend moeilijke Belgische markt wordt door de medewerkers aldaar met grote inzet en betrokkenheid gewerkt aan de marktpositie en de verbetering van de resultaten. Zonder de inzet van al onze medewerkers was de vooruitgang van dit jaar niet mogelijk geweest. Namens de Raad van Bestuur wil ik hiervoor mijn grote dank en waardering uitspreken. Vooruitzichten 2007
De Raad van Bestuur heeft in overleg met de Raad van Commissarissen als beleid geformuleerd geen uitspraken te doen omtrent de te verwachten resultaten van het bedrijf. Daarom verstrekt de Raad van Bestuur geen verwachting voor de resultaten over het boekjaar 2007. Amsterdam, 9 maart 2007
Ludo van Halderen, Voorzitter Raad van Bestuur
15
De Nuon-organisatie
Met 9.768 fte’s en met vestigingen in de kernlanden Nederland, Duitsland en België is Nuon internationaal actief. De activiteiten zijn ondergebracht in vier segmenten: Distributie en Verkoop Nederland, Productie en Handel, Netbeheer en Overige activiteiten.
Producten consumentenmarkt Product
Kenmerk
Nuon Stroom
Elektriciteit opgewekt uit traditionele energiebronnen. Verkrijgbaar als jaarcontract of voor onbepaalde tijd.
Nuon VastePrijsStroom
Elektriciteit voor een leveringsprijs die voor 1, 2,3 of 5 jaar vaststaat.
Nuon Groenstroom
Schone elektriciteit, opgewekt uit voornamelijk biomassa en daardoor beter voor het milieu.
Nuon Natuurstroom
Schone elektriciteit, volledig opgewekt met zon, wind en waterkracht (CO2 vrije opwek).
Nuon Gas Nuon VastePrijsGas
Distributie en Verkoop Nederland
Betrouwbaar en goed geprijsd gas. Gas voor een leveringsprijs die voor 1, 2 of 3 jaar vaststaat.
Distributie en Verkoop Nederland bestaat uit drie onder-
Nuon VastePrijs-
Schone elektriciteit voor een
delen: Retail Customers, Business Customers en Netwerk
Natuurstroom
leveringsprijs die voor 1, 2, 3 of 5
Services.
jaar vaststaat. Volledig opgewekt met zon, wind en waterkracht.
Producten en diensten Nederland
Nuon BudgetEnergie
Gas en elektriciteit tegen het
Nuon biedt dienstverlening op maat en levert specifieke
laagste Nuon-tarief onder bepaalde
producten voor zowel consumenten als bedrijven en
voorwaarden.
instellingen. Elke Nuon-klant kan zelf bepalen welke vorm van energielevering de voorkeur heeft. Zo is er keuze in vaste en flexibele prijzen, maar ook in product-
Nuon Verwarming en warm water
soorten zoals Nuon Groenstroom, volledig schone Nuon
Nuon biedt een uitgebreid assortiment producten voor de
Natuurstroom en speciale pakketten waarin meerdere
verwarming van de woning en warm water. Het assorti-
producten en diensten samengaan. Daarnaast geeft Nuon
ment hoogrendementsketels, (zonne)boilers, geisers en
advies en kan men kiezen voor energiebesparende pro-
designradiatoren is verkrijgbaar in de Nuon Energiewinkels
ducten, keuringen en aanvullende diensten.
in Alkmaar, Baarn, Beek, Groningen en Nijmegen. De producten worden ook via allerlei andere kanalen (direct mail, internet, telefonisch en huis-aan-huis) verkocht.
Retail Customers
Verkoopt en levert elektriciteit, gas en warmte aan consumenten en kleinzakelijke afnemers. Retail
Nuon Beveiliging
Customers verkoopt en installeert ook cv-ketels en
Nuon Beveiliging is een landelijk opererende, erkende
beveiligingsinstallaties.
installateur van draadloze beveiligingssystemen, voornamelijk actief in de particuliere markt. Nuon
biedt betrouwbare elektronische huisbeveiliging voor
iedere woning. Dit gecertificeerde, draadloze beveiligingssysteem wordt aangeboden in een totaalpakket: aangesloten op de Nuon Particuliere Alarmcentrale en inclusief montage, service en periodiek onderhoud. Naast inbraaksignalering is het systeem ook geschikt voor brandsignalering en lekkagesignalering. Inmiddels is Nuon Beveiliging één van de grootste van Nederland in deze product/marktcombinatie.
16 16
Nuon financieel jaarverslag 2006
Nuon Energiehulp
Nuon Energie Prestatie Certificaat
Nuon biedt ook directe hulp bij een elektrische storing
Medio 2006 is de invoering van het energieprestatiecer-
of gaslek, op elk moment van de dag, 365 dagen per jaar.
tificaat een feit. Nuon informeert en faciliteert betrokken
Daarnaast is persoonlijk besparingsadvies mogelijk en
partijen, zoals woningbouwcorporaties en vastgoed-beleg-
kunnen klanten korting krijgen op energiebesparende
gers, bij het tijdig en kostenefficiënt realiseren van deze
producten.
certificering.
Energiebesparen.nl en tips voor energiebesparing
Nuon Stroomschadeverzekering
Via www.nuon.nl/energiebesparen kunnen klanten
Hiermee kan een ondernemer zich extra verzekeren tegen
gemakkelijk en snel een besparingsplan maken en online
schade als gevolg van een stroomstoring.
de meterstanden bijhouden. Daarnaast staan hier online verbruikstesten, tips en informatie over energiebesparing.
Scholenbenchmark
Hiermee krijgen scholen inzichtelijk hoe het energieverbruik is ten opzicht van andere vergelijkbare scholen en
Feenstra Verwarming b.v.
Feenstra Verwarming b.v. is in de sector van cv- en
wat ze eraan kunnen doen om het energieverbruik te
warmwatersystemen voor particulieren de grootste
verminderen.
installateur in Nederland. Naast een uitgebreid pakket aan diensten en producten voor de individuele consu-
Overig
ment, richt Feenstra zich op professionele opdrachtgevers
Introductie van één zakelijke ingang voor alle zakelijke
in de (nieuwbouw) woning- en utiliteitsmarkt. Met het
klanten (zowel groot- als kleinverbruik). Hierdoor is het
plaatsen, onderhouden en vervangen van installaties,
voor alle zakelijke klanten duidelijk waar en hoe zij contact
variërend van cv-ketels en systemen voor mechanische
kunnen opnemen met Nuon. Introductie gestandaardiseerd
ventilatie in woonhuizen tot ketelhuizen en overige
offertetraject voor kzm-klanten (zowel on- als offline).
technische installaties in kantoor- en bedrijfspanden, bestrijkt Feenstra een groot deel van de markt. Customer Care Center
Producten en diensten kleinzakelijke markt Product
Kenmerk
Nuon Standaard
Elektriciteit opgewekt uit
Het klantenservicecentrum is als centrale serviceverlener de spin in het web voor onze klanten. Dit servicecentrum verzorgt de afhandeling van alle telefonische, schriftelijke en elektronische klantcontacten. Daarnaast verzorgt
traditionele energiebronnen. Nuon Aktieprijs
het servicecentrum de facturering, incasso, betalingsverwerking, verhuizing, datacollectie en datamanagement.
2 jaar. Nuon Budget
Nuon Monitoring
Elektriciteit tegen een lage prijs. Verkrijgbaar bij een contract voor
Als erkend meetbedrijf maakt het bedrijfsonderdeel Monitoring deel uit van het servicecentrum en beheert en
Elektriciteit tegen korting. Verkrijgbaar als jaarcontract of voor
2 jaar. Nuon Volumevoordeel
onderhoudt elektriciteits- en gasmeters.
Elektriciteit tegen een lage prijs. Verkrijgbaar bij grotere volumes bij een jaarcontract.
Aanvullende diensten voor de kleinzakelijke markt
Nuon Natuurstroom
Voor de kleinzakelijke markt zijn er diensten ontwikkeld
Schone elektriciteit, volledig opgewekt met zon, wind en
die het onze klanten eenvoudig maken om zuinig om
waterkracht (CO2-vrije opwek).
te gaan met energie en snel inzicht te verkrijgen in de
Nuon VastePrijs
Schone elektriciteit voor een
subsidiemogelijkheden.
Natuurstroom
leveringsprijs die voor 1, 2, 3 of 5 jaar vaststaat. Volledig opgewekt
met zon, wind en waterkracht.
Nuon Energieconsult
Nuon Energieconsult online is er voor alle midden-
Nuon Vasteprijs
en kleinbedrijven die energie willen besparen www.nuonenergieconsult.nl.
De zekerheid van een vaste prijs voor 1, 2, 3 of 5 jaar.
Nuon Vasteprijs Plus
De zekerheid van een vaste prijs voor 1, 2 of 3 jaar met een
mogelijkheid tot vergelijken.
Nuon Subsidiedesk
Met de Nuon Subsidiedesk krijgen onze klanten direct
Nuon Indexprijs
Duidelijkheid vooraf en
inzicht in de energie- en milieusubsidiemogelijkheden
mogelijkheid tot vergelijken.
www.nuonsubsidiedesk.nl.
Verkrijgbaar bij een contract voor 1, 2 of 3 jaar.
17
De Nuon-organisatie
Business Customers
Aanvullende diensten voor de grootzakelijke markt
Verkoopt en levert via contracten op maat energiepro-
Energy Solutions
ducten en -diensten aan de zakelijke markt, waarbij
Onder de noemer Energy Solutions biedt Nuon een
de wensen en behoeften van de klant centraal staan.
compleet dienstenpakket aan, waarbij het beheer van
Accountmanagers van Business Customers bepalen
energie-installaties en/of andere faciliteiten aan Nuon
samen met de klant de juiste inkoopstrategie, zodat
kan worden uitbesteed. Nuon-specialisten denken mee
bedrijven op het juiste moment de juiste hoeveelheid
over energievraagstukken en adviseren klanten over hun
energie inkopen. Daardoor kunnen bedrijven kosten
optimale energiehuishouding.
besparen en grote prijsfluctuaties over langere perioden voorkomen. Verder verzorgt Business Customers de ener-
Nuon Gas Scan
gievoorziening (inclusief beheer) van en consultancy aan
De Nuon Gas Scan is een advies dat wordt gebaseerd op
bedrijven, waardoor deze hun bedrijfsvoering betrouw-
een bezoek aan de bedrijfslocatie plus een analyse van
baar kunnen uitvoeren en verbeteren.
het gasafnameprofiel. Hiermee kunnen besparingen worden gerealiseerd bij het contracteren van gas.
Zakelijke markt
In de zakelijke markt zijn continuïteit en beheersing
Technisch straatmeubilair
van energiekosten van doorslaggevend belang. Daarom
De putkast, een ondergrondse kast voor tijdelijke nuts-
heeft Nuon voor ondernemingen een apart assortiment,
voorzieningen en regeltechniek, is een voorbeeld van
dat bestaat uit diverse inkoopvormen voor de producten
technisch straatmeubilair waarmee een openbare ruimte
elektriciteit en gas en ondersteunende diensten voor bij-
zonder obstakels ontstaat. Ingenieursbureau Ebatech ver-
voorbeeld het besparen op verbruik. Nuon maakt daarbij
zorgt de engineering en projectbegeleiding van dergelijke
onderscheid tussen de grootzakelijke en kleinzakelijke
voorzieningen en is eigenaar van het octrooi voor deze
markt.
toepassing.
De accountmanagers van Nuon adviseren grootzakelijke klanten over de optimale manier van inkopen van ener-
Energiemanagement en monitoring
gie in relatie tot de bedrijfssituatie en de dynamiek van
Ingenieursbureau Ebatech biedt expertise op het gebied
de energiemarkt. Hierbij wordt rekening gehouden met
van energiemanagement, energiebesparings- en conver-
specifieke klantwensen, zoals besparingsdoelstellingen,
sietechnieken en monitoringsystemen met het doel om de
risicomanagement en duurzaamheid.
energiekosten te reduceren en de besparingen te consolideren bij industrie, utiliteit en overheid.
Producten en diensten grootzakelijke markt
Product
Kenmerk
Overig
Ingenieursbureau Ebatech biedt een compleet pakket aan toegevoegde-waardediensten op het gebied van installatietechniek en energie, consultancy, engineering,
Elektriciteit Elektriciteit met een garantie voor
projectmanagement.
duurzame oorsprong.
Emmtec Services levert utilities, diensten en service aan
Nuon VastePrijs
De zekerheid van een vaste prijs.
bedrijven op het Emmtec Industry & Business Park te
Nuon SplitPrijs
Profiteren van schommelingen in de
Emmen. Emmtec is een specialist in parkmanagement
markt door gespreid inkopen.
voor grote industrieparken.
Direct profiteren van een gedaalde
De Kleef verzorgt de opwekking en distributie van ener-
elektriciteitsprijs.
gie en utilities, alsmede de afvalwaterzuivering, voor 25
Nuon ZoekPrijs
Zelf een streefprijs bepalen.
industriële klanten op het IndustriePark Kleefse Waard
Nuon Continu
Verdienen aan zelf opgewekte
en basf-terrein in Arnhem.
OpwekPrijs
elektriciteit.
Nuon GroenGarant
Nuon HerPrijs
Nuon SelectOpwekPrijs
E xtra verdienen aan zelf opgewekte elektriciteit op specifieke uren.
Netwerk Services (nws)
Ontwikkelt activiteiten op het gebied van aanleg, onderhoud en beheer van infrastructuur voor het transport en
de levering van elektriciteit, gas en warmte. Het gebied
Gas Nuon IndexPrijs
Volgt de gemiddelde marktprijs.
waarin nws actief is, bestrijkt ongeveer een derde deel
Nuon VastePrijs
De zekerheid van een vaste prijs.
van Nederland.
Nuon KlikPrijs
Zelf een streefprijs bepalen en
Nuon ExtraCapaciteit-
Efficiënt inspelen op tijdelijk
nws verzorgt de aansluiting van woningen en bedrijven
Prijs
benodigde extra capaciteit.
op en de aanleg en het onderhoud van energienetwerken.
vastleggen.
Producten voor zowel consumenten als zakelijke markt
18
Nuon financieel jaarverslag 2006
Daarnaast is zij verantwoordelijk voor het efficiënt her-
voort. Deze restwarmte omzetten in nuttige stadswarmte
stellen van de energielevering bij storing of schade.
is energiebesparend én zorgt zo voor een aanzienlijke,
Nuon Warmte richt zich op het hergebruik van rest-
structurele beperking van CO2-uitstoot. Goed voor het
warmte. Dit is een bijproduct van industriële processen,
milieu, dus voor de toekomst. Wat overigens ook geldt
zoals elektriciteitsproductie en afvalverbranding.
voor de twee koudeprojecten in Amsterdam die recente-
Daarnaast voorziet dit bedrijfsonderdeel op een
lijk zijn ontwikkeld.
milieuvriendelijke wijze in de levering van koude aan kantoorlocaties.
Productie en Handel
Nuon-dochter Dynamicom is vooral in Nederland actief
Productie en Handel richt zich op de inkoop van brand-
op het terrein van verkeersinstallaties en openbare ver-
stoffen, de productie van (duurzame) elektriciteit en de
lichting. Via Nuon Duitsland is Dynamicom nauw betrok-
handel in onder andere elektriciteit, olie, gas en CO2-
ken bij de stadsverlichting in Berlijn.
emissierechten, teneinde optimaal te kunnen voorzien in de behoefte van de klanten. Voor de handelsactiviteiten
Nuon Warmte
beschikt Nuon over een moderne handelsvloer. Productie
De kernactiviteit van Nuon Warmte is de levering van
en Handel richt zich tevens op nieuwe elektriciteits- en
stadswarmte. Als warmtebron voor onze stadswarm-
gasprojecten, zoals het realiseren van een omvangrijk
tenetten gebruiken wij de warmte die overblijft na grote
windenergieproject op de Noordzee en het realiseren van
processen zoals die plaatsvinden in elektriciteitscentra-
gasopslagcapaciteit.
les, vuilverbrandingsovens, chemische industrie, enzo-
19
De Nuon-organisatie
Gasopslag
Nuon nam in januari 2007 in het Duitse Epe – nabij
aan hebben. In de zomermaanden neemt het stroomverbruik af.
Enschede – haar eerste ondergrondse aardgasopslag in gebruik. Met deze opslag, die als buffer fungeert,
Kortom, Nuon houdt dag en nacht allerlei factoren, zoals
kan de onderneming flexibel inspelen op schommelin-
het verbruik, de markt, eigen productie en weersom-
gen in vraag en aanbod van gas. Met de opslag is een
standigheden in de gaten. Dit om alle klanten altijd van
investering gemoeid van meer dan € 100 miljoen. Eigen
stroom te kunnen voorzien.
gasopslag past in de strategie van Nuon om een meer zelfstandige positie op de gasmarkt in te nemen.
Netbeheer Continuon Netbeheer beheert de gas- en elektriciteits-
Veilingen en Internationale Handel
netten van Nuon en voorziet in de aansluitingen en
De energiemarkt is een grensoverschrijdende aange-
het transport van elektriciteit en gas in Nederland. Het
legenheid. In 1999 is de markt geïnternationaliseerd
netwerk wordt 24 uur per dag bewaakt en bestuurd via
doordat de Europese Commissie de lidstaten aanmoedigt
het bedrijfsvoeringscentrum in Arnhem. Voor de markt-
om de netten onderling te koppelen. Inmiddels zijn er in
partijen voert Continuon Netbeheer faciliterende taken
Nederland vijf landsgrensoverschrijdende verbindingen
uit, zoals het verzamelen en versturen van meetgegevens.
(interconnecties), daarnaast worden er twee nieuwe
Daarnaast verzorgt Continuon Netbeheer voor bijna alle
interconnecties met Scandinavië (NorNed) en Groot-
klanten met uitzondering van de zakelijke klanten, de
Brittannië (Britned) ontwikkeld.
meetdienst voor zowel gas als elektriciteit. Deze Nuondochter heeft een onafhankelijke positie die wettelijk
Voor de stroomlevering naar en van het buitenland func-
is vastgelegd. Continuon Netbeheer bepaalt zelfstandig
tioneren er drie veilingen die de im- en exportcapaciteit
op welke wijze het net wordt onderhouden, vervangen,
op jaarlijkse, maandelijkse of dagelijkse basis veilen.
verzwaard of uitgebreid.
Naast de uitbreiding van de veilingen is ook de handel op elektriciteitsbeurzen een aanwijzing voor het volwassen worden van de energiemarkt. Niet alleen komen er steeds meer leden bij op de beurzen, ook het handelsvolume neemt toe.
Continuon Netbeheer brengt een eigen jaarverslag uit.
Overige activiteiten Onder Overige activiteiten vallen de activiteiten van Nuon Duitsland, Nuon België, overige serviceactiviteiten,
Elektriciteit is niet op te slaan. Van belang is dat op ieder
overige buitenlandse deelnemingen en het Corporate
moment van de dag net zoveel elektriciteit voorhanden is
Center.
als er door klanten wordt verbruikt. Binnen Nuon wordt zeven dagen per week, 24 uur per dag stroom geprodu-
Nuon België
ceerd. Bovendien wordt er gehandeld in elektriciteit en
Nuon België verkoopt en levert elektriciteit, gas en ener-
gas. Continu wordt de vraag naar energie en het aanbod
giegerelateerde diensten aan consumenten en bedrijven.
van eigen productiecapaciteit en beschikbaarheid op de
De consument heeft de keuze tussen gewone stroom,
markt sterk in de gaten gehouden. Prijsschommelingen
groene stroom en gas. Op de zakelijke markt levert Nuon
in de brandstofmarkten hebben invloed op de prijs van
België gas en stroom, hoog- en laagspanning. Als de
elektriciteit en gas. Nuon sluit korte en lange termijncon-
consument kiest voor gewone stroom, dan biedt Nuon
tracten af en speelt in op kansen in de markt. De externe
de keuze tussen een variabele prijs met Nuon Flex en de
marktrisico’s die de handel met zich meebrengt, worden
zekerheid van een vaste prijs met Nuon Comfort.
daarbij geoptimaliseerd door de risico’s continu in te
Nuon België levert groene stroom onder de naam Nuon
schatten en af te dekken waar noodzakelijk geacht.
Nature. Volgens het onafhankelijke leveranciersklassement van Greenpeace is Nuon Nature het groenste ener-
Elke vijf minuten komen er meetgegevens binnen.
gieproduct in Vlaanderen. Nuon Nature wordt voor 100%
Analisten interpreteren deze gegevens en gebruiken ver-
opgewekt uit duurzame, onuitputtelijke bronnen, zoals
gelijkingsmodellen om het verbruik van klanten te kun-
wind- en kleinschalige waterkracht, zodat er voor het
nen bepalen. Op grond van deze modellen verkopen ze
stroomverbruik geen extra CO2-broeikasgas of kernafval
overschotten of compenseren ze tekorten met aankopen:
vrijkomt. Wanneer de consument kiest voor Nuon Nature,
alles om continu de gewenste balans te handhaven.
dan zet Nuon groene stroom in plaats van gewone stroom op het elektriciteitsnet. De prijs van Nuon Nature is vast
Ook worden weersomstandigheden in de vergelijkings-
voor de volledige duur van het contract en vergelijkbaar
modellen in de gaten gehouden. Zo gaat in de winter-
met de prijs van gewone stroom bij een standaardleveran-
maanden rond vijf uur het verbruik scherp omhoog,
cier. Ook voor Nuon Aardgas garandeert Nuon scherpe
omdat huishoudens dan het licht al aan doen en bedrij-
en stabiele prijzen door het afsluiten van langetermijn-
ven nog steeds verlichting, verwarming en machines
contracten met de invoerders van gas. Bovendien geldt
20
Nuon financieel jaarverslag 2006
voor zowel Nuon Comfort als Nuon Aardgas de Nuon Besparingsgarantie, een unieke waarborg waarmee de consument de zekerheid heeft dat hij echt bespaart ten opzichte van de tarieven van de standaardleverancier. Nuon Duitsland
Nuon Duitsland verkoopt en levert elektriciteit, gas en energiegerelateerde diensten aan consumenten en bedrijven. Daarnaast richt Nuon Duitsland zich op het beheer en de exploitatie van energie-intensieve industrieparken en op stadsverlichting in Duitse steden. De consument kan kiezen voor NuonStrom of Nuon RePrice. NuonStrom is stroom met een prijsgarantie voor twaalf maanden. Nuon RePrice biedt de zekerheid van een constante prijs, waarbij de consument bij een eventuele prijsdaling het contract voor de verdere looptijd aan de actuele marktprijs kan laten aanpassen. Dit kan eenmaal per maand. Na iedere aanpassing is het contract dan weer voor de volle contractduur geldig. Om de klant kennis te laten maken met actief portfoliomanagement, biedt Nuon de mogelijkheid om een schaduwportfolio door te voeren, waarmee de zakelijke klant de voordelen van gestructureerde levering kan ervaren. Op de zakelijke markt biedt Nuon Duitsland stroom en gas voor stadswerken en regio’s. Nuon Index Power geeft de klant de voor delen van een volledige stroomvoorziening voor een gunstige prijs. Nuon Duitsland richt zich tevens op stadsverlichting in Duitse steden. Zo wordt het beheer van zowel verkeerslichten als stadsverlichting in Berlijn door Nuon verzorgd.
21
Risicofactoren
Nuon onderkent in haar bedrijfsvoering risico’s die de ontwikkeling en de resultaten van de onderneming kunnen beïnvloeden. Deze risico’s kunnen tevens van invloed zijn op de toekomstige resultaten, uitgaven en projecten. In dit verslag zijn de belangrijkste operationele en financiële risico’s beschreven die zich op basis van de huidige inzichten kunnen voordoen. Ofschoon deze risicofactoren zo uitgebreid mogelijk zijn weergegeven, is de onderstaande opsomming niet uitputtend.
Op dit moment is het niet zeker welke voorwaarden de NMa eventueel aan Essent en Nuon zal opleggen. Het is derhalve nog niet mogelijk om het effect van deze voorwaarden of de daarmee samenhangende commerciële, operationele, financiële of andere gevolgen te beoordelen. Veranderingen in het economische klimaat
Nuon’s kernmarkten zijn Nederland, België en Duitsland. De resultaatontwikkeling van Nuon wordt beïnvloed door de ontwikkelingen op economisch gebied, op het gebied van de regulering en de conjunctuurcyclus in het algemeen en op Nuon’s kernmarkten in het bijzonder, alsmede door de ontwikkelingen op de Europese markten en andere de internationale markten. Deze ontwikkelingen kunnen een significante invloed hebben op de operationele en financiële resultaten van Nuon. Regulering
Enterprise Risk Management (Risicobeheersingssysteem)
Een fors deel van Nuon’s activiteiten is gereguleerd. Deze
In 2006 werd door Nuon verdere aandacht besteed aan
activiteiten betreffen met name het netbeheer. De acti-
de ontwikkeling van het Enterprise Risk Management
viteiten op het gebied van netbeheer zijn ondergebracht
(het ondernemingsbrede risicobeheersingssysteem) en
in Continuon Netbeheer, een groepsonderneming die
het Business Control Framework (interne controles op
op grond van wettelijke bepalingen een onafhankelijke
bedrijfsprocessen). Dit heeft geleid tot een verbeterd
positie inneemt binnen Nuon. Bij Continuon Netbeheer
inzicht in de operationele en financiële risico’s. Alle
zijn ook activiteiten gerelateerd aan niet-gereguleerde
bedrijfsonderdelen binnen Nuon rapporteren op kwar-
activiteiten ondergebracht. In Nederland is het toezicht
taalbasis omtrent de geïdentificeerde risico’s die een
op de energiesector in handen van de NMa en de DTe.
significant effect zouden kunnen hebben op de activi-
In de afgelopen jaren is het toezicht op het Nederlandse
teiten en bedrijfsvoering. Vervolgens worden de risico’s
bedrijfsleven, waaronder de energiebedrijven, geïnten-
op groepsniveau door de Raad van Bestuur beoordeeld,
siveerd en is het handhavingsbeleid aangescherpt. Het
waarna risico-overzichten worden opgesteld die tevens
valt niet uit te sluiten dat de trend tot verdere regulering
worden besproken met de Commissie Audit en de Raad
en toezicht doorzet, waardoor druk op de toekomstige
van Commissarissen. Het valt niet uit te sluiten dat
resultaten kan ontstaan. In de tweede helft van 2006
tekortkomingen in het huidige systeem of in het verleden
is de DTe gestart met een onderzoek naar de resultaten
ontstane tekortkomingen gevolgen zullen hebben voor de
van de vier grootste energiebedrijven in Nederland,
operationele en/of financiële resultaten of voor de daar-
waaronder Nuon, en de risico’s van kruissubsidiëring.
aan gerelateerde balansposities. In de paragraaf ‘Intern
De uitkomst van dit onderzoek is nog niet bekend, maar
risicobeheersings- en controlesysteem’ komen deze zaken
zou van invloed kunnen zijn op de toekomstige resultaten
uitgebreider aan de orde evenals de mening van de Raad
of activiteiten van Nuon.
van Bestuur over het functioneren van de interne controles gedurende het verslagjaar. Fusie tussen Essent en Nuon
Op 1 februari 2007 maakten Essent en Nuon hun voornemen bekend om in de loop van 2007 te gaan fuseren. De transactie dient ter goedkeuring aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) te worden voorgelegd en vereist de verdere goedkeuring van de aandeelhouders van beide ondernemingen en advies van de ondernemingsraad. Op deze fusie is verder is de ser-Fusiecode van toepassing. Naast een aanzienlijke hoeveelheid mogelijke synergievoordelen houdt de fusie een verlies aan arbeidsplaatsen in van circa 1.350 fte’s. Deze vermindering zal hoofdzakelijk worden bereikt door natuurlijk verloop.
22
Nuon financieel jaarverslag 2006
Wet Onafhankelijk Netbeheer
menten, of ontwikkelingen elders, zoals het gewijzigde
De minister van Economische Zaken heeft bij de Tweede
fiscale klimaat in de Verenigde Staten. Als gevolg hiervan
Kamer een wetsvoorstel ingediend om de Nederlandse
zou de bereidheid van investeerders om mee te werken
energiebedrijven te ontvlechten in strikt gescheiden
aan eventuele, in verband met een splitsing, fusie of
netwerkbedrijven en bedrijven die energie leveren
privatisering, noodzakelijke herstructureringsverzoeken
dan wel produceren. De Tweede Kamer heeft de Wet
kunnen afnemen.
Onafhankelijk Netbeheer in april 2006 aangenomen. In november 2006 werd deze wet echter pas in de Eerste
Concurrentiedruk
Kamer goedgekeurd nadat de Eerste Kamer de motie
De markten waarop Nuon actief is krijgen steeds meer te
Doek/Sylvester had geaccepteerd. In de geamendeerde
maken met concurrentie waardoor de marges onder druk
wet wordt bepaald dat geïntegreerde energiebedrijven
komen te staan. Dit kan verlies van marktaandeel, omzet
niet tot splitsing kunnen worden gedwongen tenzij dit
en/of marges tot gevolg hebben.
door EU-regels wordt afgedwongen of als activiteiten in het buitenland de onafhankelijkheid van de netbe-
Leveringszekerheid
heerders in Nederland in gevaar zouden brengen of
Een belangrijke pijler in de strategie van Nuon is de
als de marktomstandigheden een dergelijke splitsing
betrouwbaarheid en kwaliteit van het netwerk, waardoor
nodig zouden maken. De Nederlandse geïntegreerde
de klanten leveringszekerheid wordt geboden. Nuon
energiebedrijven moeten het economische eigendom
blijft met succes investeren in de kwaliteit van haar
van hun netwerken overdragen aan de onafhankelijke
netwerken, hetgeen onder meer tot uiting komt in het
netbeheerder. Het beheer van de hoogspanningsnetten
lage aantal klanten dat door stroomuitval wordt getrof-
met een spanningsniveau van 110 kiloVolt en hoger moet
fen, een lage gemiddelde uitvalduur per klant en een
vóór 1 januari 2008 aan TenneT zijn overgedragen. De
uitzonderlijk hoge betrouwbaarheid van het netwerk.
Wet Onafhankelijk Netbeheer en eventuele gedwongen
Het kan echter voorkomen dat Nuon, hetzij door eigen
splitsing kunnen lagere credit ratings voor energiebe-
schuld, hetzij door natuurgeweld, force majeure dan wel
drijven tot gevolg hebben en daarmee hogere rentelasten
door (moedwillig) toedoen van derden, wordt geconfron-
voor Nuon.
teerd met stroomuitval van langere duur en door derden aansprakelijk wordt gesteld voor de geleden schade.
us cross border leases
In de periode 1990 – 2000 zijn in Nederland door diverse
Dergelijke claims kunnen invloed hebben op de toekomstige resultaten.
energiebedrijven, waaronder Nuon, zowel voor netwerken als elektriciteitsproductiefaciliteiten zogenaamde
Operationele processen
cross border leases afgesloten. Het betreft complexe
Naar aanleiding van de constatering dat de kwaliteit van
financiële transacties met lange looptijden, die zodanig
de operationele klantprocessen van de Nederlandse ener-
zijn gestructureerd dat de bij aanvang op deposito
giebedrijven te wensen overliet, heeft de DTe, op instiga-
geplaatste en in waardepapieren belegde bedragen
tie van de minister van Economisch Zaken, haar toezicht
(inclusief ontvangen rente) in beginsel toereikend zijn
op de sector verscherpt. De DTe heeft in overleg met de
om aan de toekomstige betalingsverplichtingen (lease-
sector een scorecard geïntroduceerd waarmee de kwali-
termijnen en verschuldigde bedragen bij eventuele uitoe-
teit van de dienstverlening wordt gemeten, met name de
fening koopoptie) te kunnen voldoen. Het belangrijkste
tijdige afhandeling van nota’s en de overstap van klanten
risico bestaat in een voortijdige beëindiging van de
naar andere leveranciers. Deze meting is in het derde
transactie als gevolg van het zich voordoen van bepaalde,
kwartaal van 2005 gestart en Nuon eindigt regelmatig als
in de documentatie vastgelegde omstandigheden (events
eerste van de grote Nederlandse energiebedrijven.
of default, events of loss), waarbij Nuon de zogenaamde termination value verschuldigd is. Bij een tussentijds
Risico’s met betrekking tot ict
einde van de transactie bestaat een gerede kans dat de bij
Zoals elk modern bedrijf, is Nuon in toenemende mate
aanvang opzijgezette en belegde bedragen onvoldoende
afhankelijk van geavanceerde it-systemen. it-systemen
zijn om de termination value te betalen. Nuon is in die
spelen in bijna alle aspecten van onze bedrijfsvoering een
situatie aansprakelijk voor het verschil, het zogenaamde
sleutelrol. Derhalve kunnen storingen in it een signifi-
strip risk. De kans dat zich bepaalde, bij het aangaan van
cante invloed hebben op de bedrijfsvoering. Zo kan een
de transacties, niet voorziene omstandigheden voordoen,
storing in facturerings- en inningsprocessen bijvoorbeeld
wordt vergroot door het langdurig karakter van de leases.
leiden tot imagoschade, verliezen uit hoofde van dubi-
In dit verband valt onder meer te denken aan wijzigingen
euze debiteuren en oninbare vorderingen.
in wet- en regelgeving, zoals bijvoorbeeld de onlangs aangenomen Wet Onafhankelijk Netbeheer, een verslechtering van Nuon’s kredietwaardigheid, die van betrokken banken dan wel die van de gekozen beleggingsinstru-
23
Risicofactoren
Allocatie en reconciliatie
Prijsmutaties in financieringsinstrumenten
Het allocatieproces is een proces waarbij door middel
De aard van de bedrijfsvoering van Nuon brengt met zich
van ramingen de dagelijks geproduceerde en geleverde
mee dat er op financiële markten wordt gehandeld. Nuon
hoeveelheden elektriciteit en gas worden bepaald, met
is gevoelig voor schommelingen in de rentetarieven.
name daar waar gebruik is gemaakt van cijfers betref-
Daarnaast heeft Nuon de beschikking over een aantal
fende standaardjaarverbruik in de consumenten- en
financieringsinstrumenten en zullen in het kader van de
kleinzakelijke markt. Deze ramingen worden na verloop
geplande nieuwbouw nieuwe financieringsarrangemen-
van tijd opnieuw bekeken en het aan verbruikers toege-
ten moeten worden afgesloten, aangezien deze nieuw-
schreven verbruik wordt gecorrigeerd voor de feitelijke
bouw mogelijk niet vanuit de operationele kasstroom
via meteropname verkregen hoeveelheden. De wettelijke
gefinancierd kan worden. Een gedwongen splitsing van
afspraken inzake reconciliatie schrijven een afhandeling
het bedrijf kan leiden tot wijzigingen in (delen van) de
voor binnen 17 maanden na het einde van de maand van
kasstroom van Nuon en daarmee tot significante wijzigin-
levering, maar voor wat betreft gas komen de verbruikte
gen in de kosten van de financieringsarrangementen.
hoeveelheden vanaf het jaar 2002 nog voor verrekening in aanmerking. De verwachte resultaten uit reconciliatie
Juridische risico’s
zijn zo nauwkeurig mogelijk geraamd en in de jaarre-
Inherent aan de bedrijfsvoering is dat Nuon betrokken is
kening verwerkt, maar de uiteindelijke vereffening kan
bij diverse juridische procedures, waarvan de uitkomsten
leiden tot resultaateffecten in de toekomst.
deels onzeker zijn. Er gelden strikte procedures voor het aanmelden en behandelen van juridische geschillen.
Productie en distributie
Bij het uiteindelijke resultaat van een procedure kan
De productie en het transport van elektriciteit en gas
blijken dat de daarmee verbonden kosten hoger uitvallen
geschieden met behulp van technologisch complexe en
dan voorzien of dat procedures intern onvoldoende zijn
gevoelige installaties. Voor deze installaties worden
beoordeeld, waardoor niet alle risico’s op hun gevolgen
strikte onderhoudsschema’s gehanteerd. Hoewel schade
afgewogen zijn ten tijde van het opmaken van het
aan deze installaties in het algemeen adequaat is ver-
jaarverslag.
zekerd, valt niet uit te sluiten dat eventuele schade kan leiden tot ernstige financiële consequenties voor Nuon.
Pensioenen
Nuon heeft de pensioen- en prepensioenverplichtingen Commoditymarkten
voor het merendeel van haar werknemers ondergebracht
Als gevolg van de aard van de bedrijfsvoering, wordt
bij pensioenfondsen, in Nederland voor het merendeel
Nuon, evenals alle andere energiebedrijven, blootge-
bij het abp. De pensioenpremies die Nuon afdraagt zijn
steld aan de volatiele elektriciteits-, brandstoffen- en
onder meer gebaseerd op verwachtingen ten aanzien
CO2-markten. Alhoewel Nuon een actief beleid voert
van de ontwikkeling van de inflatie, de stijging van
ten aanzien van het beheersen van de risico’s, kunnen
de salarissen, de vergrijzing, de sterftekansen en de
prijsontwikkelingen een significante invloed hebben op
rendementen op de beleggingsportefeuille van het
de financiële resultaten van Nuon.
pensioenfonds. Het kan zijn dat de werkelijke ontwikkelingen op voornoemde punten afwijken van de aan-
CO2-emissierechten
names. Bovendien kunnen zich wijzigingen voordoen op
Sinds de ondertekening van het Kyoto-verdrag staat het
het gebied van de wet- en regelgeving ten aanzien van
terugdringen van de uitstoot van CO2 hoog op de maat-
pensioenen, prepensioenen en collectieve arbeidsover-
schappelijke agenda. Wijzigingen in het regulatorische
eenkomsten. Als gevolg hiervan kunnen pensioenpre-
regime met betrekking tot CO2 of in de methodologie op
mies en/of daarmee samenhangende verplichtingen die
basis waarvan CO2-emissierechten worden toegekend,
ten laste van Nuon komen per jaar onderhevig zijn aan
kunnen een significante invloed hebben op de financiële
significante fluctuaties. Bovendien moet Nuon volgens
resultaten van Nuon.
ias 19 (‘Employee Benefits’) een evenredig deel van de verplichtingen en activa van de pensioenfondsen waarin
Volatiliteit van de resultaten als gevolg van de toepassing van ifrs
zij deelneemt op haar eigen balans verwerken en worden
Toepassing van ifrs kan leiden tot een hogere volatiliteit
de pensioenlasten in de verlies-en-winstrekening op een
van de resultaten. Dit is het gevolg van het feit dat de
andere wijze bepaald. Nuon maakt gebruik van de onder
resultaten in sterkere mate worden beïnvloed door muta-
ias 19 toegestane uitzondering om de pensioenregelingen
ties in de reële waarde dan in het verleden het geval was.
als toegezegde-bijdrageregeling te behandelen omdat het
In dit verband kan worden gedacht aan de verwerking
evenredige deel van Nuon in de verplichtingen en activa
van financiële instrumenten (wijzigingen in de reële
van de pensioenfondsen waarin zij deelneemt niet op
waarde en de waardering van derivaten), de waardering
betrouwbare wijze kan worden vastgesteld.
van en bijzondere waardeverminderingen op goodwill en materiële vaste activa.
24
Nuon financieel jaarverslag 2006
De discussie over dit onderwerp is echter nog steeds aan de gang in Nederland en de uitkomst daarvan kan een significant effect hebben op de solvabiliteit en het resultaat van Nuon. Belastingen
Nuon is ontstaan uit een aantal voorheen zelfstandige bedrijven. Voor al deze bedrijven geldt dat zij ten tijde van het opgaan in Nuon een eigen fiscale positie hadden. Een andere fiscale kwestie die in de sector speelt is de behandeling van de zogenoemde Regulerende Energiebelasting (reb). De waardering van de activa en passiva in de openingsbalans per 1 januari 1998 was in 2006 nagenoeg afgerond. De aangiften vanaf het fiscale jaar 1998 zijn nog in behandeling bij de Nederlandse fiscus. Bij het opmaken van deze jaarrekening heeft Nuon veel aandacht besteed aan de beoordeling van alle van belang zijnde fiscale risico’s en is de actuele belastingpositie naar beste inzicht in de jaarrekening verwerkt. Wijzigende inzichten kunnen leiden tot additionele lasten. Bovendien kunnen nieuwe fiscale risico’s ontstaan. Bij de waardering van latente belastingvorderingen, met name op het gebied van voorwaartse verliescompensatie en latenties verband houdend met de verschillen tussen de boekwaarde in de jaarrekening en de fiscale waardering van materiële vaste activa, worden aannames gemaakt omtrent de mate waarin en de termijn waarop deze vorderingen kunnen worden gerealiseerd. Dit gebeurt onder meer op basis van businessplannen. Daarnaast worden bij het opstellen van de jaarrekening aannames gedaan omtrent de tijdelijke en permanente verschillen tussen de boekwaarde en de fiscale waardering. De werkelijke situatie kan afwijken van de aannames die zijn gehanteerd bij de bepaling van latente belastingposities, onder meer als gevolg van geschillen met de fiscus en veranderingen in de fiscale wet- en regelgeving. Gezondheids- en veiligheidsrisico’s
Nuon hecht veel waarde aan het voorkomen van gezondheids- en veiligheidsrisico’s over het gehele spectrum van haar bedrijfsvoering en –activiteiten. Nuon beschikt over grote netwerken voor het transport van gas en elektriciteit. Ofschoon de onderhoudsnormen hoog zijn, bevatten de gebruikte materialen olie en asbest. De grondstoffen die worden gebruikt in de opwekkingsactiviteiten, omvatten olie, gas en kolen. Oneigenlijk gebruik van deze materialen kan leiden tot schade aan het milieu en daarmee tot financiële schade voor Nuon. Ook is de discussie nog steeds gaande over de medische gevolgen van het werken in een omgeving met hoogspanningsapparatuur. Ondanks het feit dat Nuon veiligheidsmaatregelen neemt, valt niet uit te sluiten dat zich gezondheidsrisico’s kunnen voordoen door gebrek aan kennis, het niet volgen van procedures of door ontoereikende procedures als gevolg van huidige kennisachterstanden.
25
Verslag van de Raad van Bestuur In dit onderdeel van het jaarverslag wordt ingegaan op de operationele en financiële resultaten inclusief de gesegmenteerde resultaten over het boekjaar 2006 alsmede de financiële positie van Nuon. Vervolgens komen aan de orde: Human Resources, Merk- en reputatiebeleid, duurzaam ondernemen en het dividendvoorstel aan de aandeelhouders.
opslag, die als buffer fungeert, kan meer worden ingespeeld op schommelingen in vraag en aanbod van gas. Hierdoor wordt de leveringszekerheid voor Nederlandse klanten vergroot. Eigen gasopslag past in de strategie van Nuon om een meer zelfstandige positie op de gasmarkt in te nemen. De belangrijkste financiële resultaten in het kort
– Het jaar 2006 wordt vooral gekenmerkt door positieve ontwikkelingen in de brutomarge in het eerste halfjaar en een toenemende druk op de brutomarge in het tweede halfjaar als gevolg van toegenomen inkoopkosten. Met name door de daling van de operationele kosten is sprake van een positieve ontwikkeling van de resultaten ten opzichte van vorig jaar;
– De omzet exclusief bijzondere posten steeg met 14% tot
– Het bedrijfsresultaat exclusief bijzondere posten is met
– De brutomarge, uitgedrukt als percentage van de omzet
¤ 5.390 miljoen; 19% toegenomen tot ¤ 773 miljoen; De belangrijkste operationele resultaten in het kort
– De DTe heeft in 2006 metingen verricht naar de tijdig-
daalde van 43% in 2005 naar 39% in 2006, met name
heid van het factureringsproces door energiebedrijven.
door de stijging van de inkoopkosten van gas, elektri-
Nuon kwam gedurende heel 2006 als beste van de grote
citeit en grondstoffen voor de opwekking van elektri-
Nederlandse energiebedrijven naar voren;
citeit. Daarnaast daalde het afgerekende resultaat uit handelstransacties ten opzichte van vorig jaar, ondanks
– De klanttevredenheid in zowel de consumenten - als zakelijke markt in Nederland is gestegen in 2006. Dit
een stijging van de totale handelsresultaten (inclusief
weerspiegelt het succes van de maatregelen die zijn gericht op de verbetering van de kwaliteit van de klant-
fair value-mutaties) in 2006;
en operationele processen;
daalden met 5% tot ¤ 1.228 miljoen. Besparingen werden met name gerealiseerd op de inhuur van extern
– Het aantal elektriciteits- en gasklanten van Nuon in de Nederlandse consumentenmarkt is over heel 2006
personeel. Daarnaast zijn de operationele kosten in
stabiel gebleven. De neerwaartse trend op de zakelijke
positieve zin beïnvloed door lagere dotaties aan en de
markt in Nederland van de afgelopen jaren is omgebo-
vrijval van voorzieningen en lagere afwaarderingen
gen. Zowel in termen van marktaandeel als in termen
van dubieuze debiteuren;
van geleverd volume is sprake van een stijging ten
opzichte van 2005;
sluitingen in de consumentenmarkt beperkt te houden;
– Nuon Duitsland is in 2006 begonnen met de verkoop
dere posten is het resultaat na belastingen gestegen van
¤ 416 miljoen in 2005 tot ¤ 495 miljoen in 2006;
– De vrije kasstroom kwam iets hoger uit dan het niveau van 2005. Bovendien is de nettoschuldpositie in 2006
van gas en elektriciteit op de Duitse consumentenmarkt
tot ¤ 72 miljoen teruggebracht, ten opzichte van
in Berlijn en Hamburg;
¤ 922 miljoen aan het eind van 2005.
– Nuon heeft Eemshaven (Groningen) aangewezen voor de geplande bouw van de nieuwe milieuvriendelijke
– Het resultaat na belastingen over 2006 bedraagt ¤ 763 miljoen (2005: ¤ 1.138 miljoen). Exclusief bijzon-
– Nuon België is er ondanks de moeilijke marktomstandigheden in geslaagd om het verlies van het aantal aan-
– De operationele kosten, exclusief bijzondere posten,
Resultaatanalyse
energiecentrale. De voorbereidingen voor de bouw
De resultaten van Nuon over de afgelopen twee jaar zijn
gaan door. Medio 2007 verwacht Nuon de definitieve
sterk beïnvloed door bijzondere posten en mutaties in
investeringsbeslissing te nemen. Met de totale investe-
de fair value (reële waarde) van financiële instrumenten
ring is een bedrag van meer dan ¤ 1,2 miljard gemoeid;
(hierna aangeduid als fair value-mutaties), met name
– Het windpark voor de kust van Egmond aan Zee dat
energie commodity-contracten. Bij de analyse van de
Nuon samen met Shell bouwt, is eind 2006 gereed-
resultaten wordt inzicht verschaft in de ontwikkeling van
gekomen. Na een uitgebreide testfase zullen de wind-
de onderliggende bedrijfsresultaten door een onderscheid
molens in 2007 in gebruik worden genomen en circa
te maken tussen de gerapporteerde resultaten enerzijds
100.000 huishoudens van groene stroom gaan voorzien;
en de resultaten geschoond voor bijzondere posten en fair
– Begin 2007 zijn, na maanden van constructiewerkzaam-
value-mutaties anderzijds.
heden, twee cavernes van de ondergrondse gasopslag
Indien in dit verslag wordt geproken over ‘gerapporteerd
nabij het Duitse Epe in bedrijf genomen. Met deze
resultaat’ dan wordt daarmee het totale resultaat inclu-
26
Nuon financieel jaarverslag 2006
sief de bijzondere posten en fair value-mutaties bedoeld.
direct voortvloeien uit de reguliere bedrijfsvoering en/of
Onder ‘resultaat exclusief bijzondere posten’ of ‘resultaat
die qua aard en omvang dusdanig significant zijn dat
gecorrigeerd voor bijzondere posten en fair value-muta-
deze voor een goede analyse van de onderliggende resul-
ties’ wordt verstaan het gerapporteerde resultaat, exclu-
taten apart moeten worden beschouwd. Nuon hanteert
sief bijzondere posten en fair value-mutaties. Verder in
voor bijzondere posten een ondergrens van circa
dit verslag wordt nader ingegaan op de bijzondere posten
¤ 20 miljoen. Deze ondergrens wordt niet toegepast voor
en fair value-mutaties die in de gerapporteerde resultaten
de terugname van bijzondere waardeverminderingen en
zijn begrepen.
fair value-mutaties van energie commodity-contracten. Dit aangezien deze posten frequent voorkomen en daar-
Nadrukkelijk wordt vermeld dat ‘bijzondere posten’ of
mee over het hele jaar bezien de door Nuon gedefinieerde
‘resultaat exclusief bijzondere posten’ niet zijn ontleend
ondergrens van ¤ 20 miljoen kunnen overschrijden.
aan, of worden voorgeschreven door International Financial Reporting Standards (‘ifrs’) of de International
In de onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van
Accounting Standards Board (‘iasb’).
de gerapporteerde cijfers en de cijfers exclusief bijzon-
Bijzondere posten worden door Nuon gedefinieerd als
dere posten en fair value-mutaties.
posten die – in de opinie van het management – niet
Gerapporteerde cijfers en de cijfers exclusief bijzondere posten en fair value-mutaties
Gerapporteerd
Bijzondere
Exclusief
posten en fair
bijzondere
value-mutaties
posten
In miljoenen euro’s
2006
2005
2006
2005
2006
2005
Netto-omzet
5.598
5.017
208
276
5.390
4.741
- Elektriciteit
2.659
2.486
208
276
2.451
2.210
- Gas
2.012
1.712
2.012
1.712
927
819
927
819
Bruto marge
2.244
2.086
158
63
2.086
2.023
- Elektriciteit
1.251
1.173
158
63
1.093
1.110
- Gas
340
316
340
316
- Warmte en overig
653
597
653
597
- Warmte en overig
Overige opbrengsten
129
251
120
129
131
-1.276
-1.030
-48
266
-1.228
-1.296
Afschrijvingen en impairments
-350
-324
-34
-3
-316
-321
Geactiveerde eigen productie
102
115
102
115
Bedrijfsresultaat (ebit) uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
849
1.098
76
446
773
652
Financieringskosten
-53
-99
-53
-99
Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
796
999
76
446
720
553
-339
-308
-100
-134
-239
-174
opex
Belastingen Resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen
6
-4
10
Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
463
691
-28
312
491
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
301
449
296
410
5
39
Resultaat na belastingen
764
1.140
268
722
496
418
2
1
2
495
416
Resultaat na belastingen toe te rekenen aan minderheidsbelangen
1
Resultaat na belastingen toe te rekenen aan aandeelhouders Nuon
763
1.138
268
722
379
Verderop in dit verslag wordt nader ingegaan op de bijzondere posten en fair value-mutaties die in de resultaten over de afgelopen twee jaar zijn begrepen.
27
Verslag van de Raad van Bestuur
(2005: ¤ 1.712 miljoen). Het jaar 2006 kende een grillig temperatuurverloop en werd gekenmerkt door een zeer
Netto-omzet uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
koud eerste halfjaar, terwijl het tweede halfjaar onge-
In miljoenen euro’s
kend zacht was. Het totaal geleverde volume in de drie kernlanden is hierdoor iets gedaald. Het aantal klanten
6.000
4.800
5.598 208 927 2.012
3.600
Fair value-mutaties
in de Nederlandse consumentenmarkt is vrijwel stabiel
276
Warmte en overige producten
gebleven, onder meer door de verbetering van de klantte-
819
Gas
vredenheid en de maatregelen op het gebied van de ver-
1.712
Elektriciteit
betering van klant- en operationele processen. De daling
5.017
van het geleverde volume werd echter ruimschoots gecompenseerd door de stijging van de prijs van gas per
2.400 2.451
1 januari 2006, in reactie op de verhoging van de inkoop-
2.210
prijs van gas bij GasTerra, het voormalige Gasunie Trade
1.200
& Supply. De geleverde hoeveelheid in de Nederlandse zakelijke markt is toegenomen. De omzet van het seg-
0 2006
ment netbeheer bleef stabiel door de gelijkblijvende hoe-
2005
veelheid getransporteerd gas. De omzet van Nuon België en Nuon Duitsland steeg door een combinatie van hogere De netto-omzet over het gehele boekjaar 2006 is gestegen
prijzen ten opzichte van vorig jaar en de entree van Nuon
tot ¤ 5.598 miljoen (2005: ¤ 5.017 miljoen). Indien bijzon-
op nieuwe markten in Hamburg en Berlijn.
dere posten buiten beschouwing worden gelaten, dan is sprake van een stijging van de netto-omzet van 14% tot
De netto-omzet warmte en overige producten over 2006
¤ 5.390 miljoen (2005: ¤ 4.741 miljoen).
is gestegen tot ¤ 927 miljoen (2005: ¤ 819 miljoen) en wordt voor een groot deel veroorzaakt door de toename
De netto-omzet elektriciteit, exclusief bijzondere posten,
van omzet uit warmte als gevolg van hogere prijzen – in
is in 2006 gestegen tot ¤ 2.451 miljoen (2005: ¤ 2.210 mil-
navolging van de stijging van de prijs van grond- en
joen). Vrijwel alle activiteiten hebben aan deze stijging
brandstoffen – en een grotere klantenbasis. Daarnaast
bijgedragen. Het totale volume elektriciteit dat over heel
werd over de hele breedte van de overige omzetcatego-
boekjaar 2006 is geleverd aan de klanten van Nuon in de
rieën, waaronder de beveiligingsactiviteiten, openbare
drie kernlanden is ten opzichte van vorig jaar gestegen
verlichting, bemeteringsactiviteiten en installatieactivi-
met ongeveer 9%. Daarnaast zijn per 1 januari 2006
teiten, omzetgroei gerealiseerd.
prijsverhogingen doorgevoerd op de consumentenmarkt in Nederland, in reactie op de prijsstijgingen van elektriciteit en grondstoffen voor de opwekking van elektriciteit gedurende 2005 en 2006. Het aantal consumenten in
Brutomarge uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
In miljoenen euro’s
Nederland dat elektriciteit afneemt van Nuon is vrijwel stabiel gebleven. De klanttevredenheid in dit marktseg-
2.500
ment is gedurende 2006 gestegen. Nuon investeert veel in de tijdige en klantgerichte afhandeling van klachten, het-
2.000
2.244 653
2.086 597
geen tot uiting komt in deze stijging. De activiteiten op de zakelijke markt in Nederland hebben zich over 2006
Gas Elektriciteit
1.500 340
goed ontwikkeld. In 2004 is de strategie ingezet waarbij margeverbetering prevaleert boven marktaandeel. Zowel
Warmte en overige producten
1.000
1.251
316 1.173
in termen van marktaandeel als in termen van geleverd volume is sprake van een stijging ten opzichte van 2005.
500
In het zakelijke klantsegment is de klanttevredenheid gestegen ten opzichte van vorig jaar. De omzet van het segment netbeheer is gestegen, met name als gevolg van
0 2006
2005
positieve hoeveelheids- en prijsverschillen en afloop op eind 2005 ingeschatte nog te factureren verkopen. De activiteiten in België en Duitsland lieten eveneens een
De brutomarge over 2006 is gestegen tot ¤ 2.244 miljoen
groei van de omzet zien. In Duitsland is begonnen met de
(2005: ¤ 2.086 miljoen). Exclusief bijzondere posten laat
verkoop aan consumenten in Berlijn en Hamburg.
de brutomarge in 2006 een stijging zien van 3% van ¤ 2.023 miljoen in 2005 tot ¤ 2.086 miljoen in 2006. De
De netto-omzet gas over 2006 laat een toename zien van
brutomarge, uitgedrukt als percentage van de omzet, is
18% tot ¤ 2.012 miljoen ten opzichte van het jaar daarvoor
echter gedaald tot 39% in 2006 (2005: 43%). Dit weer-
28
Nuon financieel jaarverslag 2006
spiegelt de stijging van de gemiddelde inkoopkosten van elektriciteit, gas en grondstoffen ten opzichte van vorig jaar die niet volledig werd doorberekend aan de klant. De brutomarge elektriciteit over 2006 is gestegen tot
Operationele kosten uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
1.500
¤ 1.251 miljoen (2005: ¤ 1.173 miljoen). Exclusief bijzondere posten is de brutomarge elektriciteit met 2%
In miljoenen euro’s
1.276 1.200
1.030
Personeel 900
daalde van 50% naar 45%, mede als gevolg van gestegen inkoopprijzen van elektriciteit en grondstoffen voor de
415
600 617
tiviteiten, inclusief de bijzondere post ongerealiseerde
275
300 340
is gedaald door een lager resultaat uit afgerekende handelsactiviteiten. Het totale resultaat van de handelsac-
1200
900
249
opwekking van elektriciteit. De brutomarge, exclusief bijzondere posten, van het segment Productie en Handel
1500
Extern
410
gedaald tot ¤ 1.093 miljoen (2005: ¤ 1.110 miljoen). De brutomarge, uitgedrukt als percentage van de omzet,
Overig
600
300
0
0
2006
2005
fair value-mutaties, is echter gestegen ten opzichte van vorig jaar. De brutomarge werd tevens beïnvloed door een lagere productie van de elektriciteitscentrales van
De operationele kosten over 2006 zijn gestegen tot ¤ 1.276
Nuon en een hogere productie van duurzame energie
miljoen (2005: ¤ 1.030 miljoen). Exclusief bijzondere pos-
(met name windparken). Hiertegenover staat de toename
ten is sprake van een daling van 5% tot ¤ 1.228 miljoen in
van de brutomarge op de activiteiten op de Nederlandse
2006 (2005: ¤ 1.296 miljoen).
consumentenmarkt. De toename van de omzet in dit marktsegment wordt veroorzaakt door de hogere gemid-
De personele kosten zijn gestegen van ¤ 340 miljoen in
delde prijzen van elektriciteit en grondstoffen. Ten
2005 tot ¤ 617 miljoen 2006. In 2005 zijn de kosten in
opzichte van 2005 heeft de brutomarge zich in absolute
belangrijke mate beïnvloed door de vrijval van de voor-
zin positief beïnvloed. De brutomarge van het segment
ziening voor ziektekostenvergoedingen van Nuon-perso-
Netbeheer nam toe, met name als gevolg van positieve
neel na pensionering en de vorming van een voorziening
hoeveelheids- en prijsverschillen en afloop op eind 2005
voor werktijdverkorting voor oudere werknemers. Indien
ingeschatte nog te factureren verkopen. De brutomarge
deze bijzondere posten buiten beschouwing worden gela-
van Nuon België staat onder druk vanwege de moeilijke
ten, dan stegen de personeelslasten met 2% van
marktomstandigheden, waarbij de prijsbewegingen op de
¤ 606 miljoen in 2005 tot ¤ 617 miljoen in 2006. Het aan-
verkoopmarkt niet synchroon lopen met de prijsontwik-
tal eigen personeelsleden is ten opzichte van vorig jaar
keling op de wholesalemarkt, en is ten opzichte van 2005
met 1% gestegen. Deze stijging houdt verband met de toe-
gedaald.
genomen omzet van de installatieactiviteiten (Feenstra), het hogere activiteitenniveau van Netwerk Services, het
De brutomarge gas over 2006 is met 8% gestegen tot
onderdeel dat zorgdraagt voor de infrastructuur, en een
¤ 340 miljoen (2005: ¤ 316 miljoen). De brutomarge,
versterking van diverse ondersteunende functies als ict
uitgedrukt als percentage van de netto-omzet daalde
en het Customer Care Center (ccc).
echter van 18% in 2005 naar 17% in 2006 door de hogere gemiddelde inkoopprijzen. Het geleverde volume aan de
De externe kosten zijn in 2006 uitgekomen op ¤ 249
klanten in de drie kernlanden is ten opzichte van 2005
miljoen (2005: ¤ 275 miljoen). Besparingen werden
met 1% afgenomen. Deze daling is met name zichtbaar
gerealiseerd op de inhuur van extern personeel. Dit werd
in de consumenten- en zakelijke markt in Nederland en
echter voor een deel gecompenseerd door voorberei-
weerspiegelt een lager aantal graaddagen ten opzichte
dingskosten voor de voorgenomen bouw van de nieuwe
van 2005, hetgeen wordt veroorzaakt door het relatief
elektriciteitscentrale in Eemshaven (Groningen). In 2005
zachte tweede halfjaar van 2006.
zijn voorts extra kosten gemaakt voor het wegwerken van de administratieve achterstanden en de verbetering
De brutomarge warmte en overige producten over 2006 is
van de operationele en klantprocessen. Daarnaast zijn in
met 9% gestegen tot ¤ 653 miljoen (2005: ¤ 597 miljoen).
2006 diverse kostenbeheersingsmaatregelen met succes
De stijging was zichtbaar over de hele keten van overige
doorgevoerd.
activiteiten zoals de installatieactiviteiten, de dienstverlening aan industrieparken en activiteiten op het gebied
De overige kosten zijn gedaald van ¤ 415 miljoen in
van de levering van warmte en koude.
2005 tot ¤ 410 miljoen in 2006. Dit komt met name door lagere afwaarderingen op debiteuren en de vrijval van een aantal reserveringen voor diverse verplichtingen,
29
Verslag van de Raad van Bestuur
waaronder claims en geschillen. In 2006 zijn, in het licht
schrijven aan de daling van de gemiddelde nettoschuld-
van het aanstaande wettelijk verbod op heffing van pre-
positie in 2006 ten opzichte van 2005. Deze daling werd
cario, alsnog precariokosten geheven. Daarnaast werden
echter gedeeltelijk gecompenseerd door de kosten van
hogere marketingkosten geboekt, onder meer in verband
vervroegde aflossing van enkele leningen.
met diverse campagnes in de Nederlandse consumentenmarkt en de lancering van Nuon in Hamburg, Berlijn en
Belastingen over het resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
Wallonië. Bovendien hebben de strategische trajecten
De effectieve belastingdruk (de belastingdruk uitgedrukt
als de voorgenomen fusie met Essent, het splitsingsdebat
als percentage van het resultaat voor belastingen uit
en de verkoop van niet-kernactiviteiten geleid tot een
voortgezette activiteiten) is in 2006 uitgekomen op
stijging van de juridische-en advieskosten.
42,6% ten opzichte van 30,8% in van 2005. De effectieve belastingdruk in 2006 werd in negatieve zin beïnvloed
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen uit
door het effect van de toekomstige tariefswijziging van
voortgezette bedrijfsactiviteiten
het tarief voor de vennootschapsbelasting met ingang
De afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
van 1 januari 2007 en verliezen van activiteiten buiten de
bedragen in 2006 ¤ 350 miljoen (2005: ¤ 324 miljoen).
fiscale eenheid waarvoor geen latente belastingvordering
In 2006 is voor een aantal warmteprojecten, warmte-
is opgenomen.
krachtcentrales en elektriciteitscentrales gebleken dat er sprake was van een bijzondere waardevermindering, als
Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
gevolg van wijzigingen in marktomstandigheden en de
Het resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfs-
veronderstellingen ten aanzien van de toekomstige inzet
activiteiten is gedaald van ¤ 691 miljoen in 2005 tot
in de elektriciteitsproductie. Bovendien zijn in een aantal
¤ 463 miljoen in 2006. Indien bijzondere posten buiten
gevallen eerdere waardeverminderingen teruggenomen
beschouwing worden gelaten, dan is het resultaat na
ten gunste van het resultaat. Exclusief deze bijzondere
belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten over
posten zijn de afschrijvingen over 2006 in beperkte mate
2006 toegenomen tot ¤ 491 miljoen (2005: ¤ 379 miljoen).
gedaald tot ¤ 316 miljoen (2005: ¤ 321 miljoen). Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
Het resultaat na belastingen van de activiteiten die Nuon Bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
heeft verkocht of voornemens is te verkopen is uitgekomen op ¤ 301 miljoen (2005: ¤ 449 miljoen). In de winst
In miljoenen euro’s
over 2006 is mede begrepen de vrijval van de converteerbare achtergestelde leningen van ¤ 91 miljoen en van de
1.200 849
1.098
voorziening inzake de verkoop van een productiedeelneming van ¤ 128 miljoen en de boekwinsten uit de verkoop
960
van niet-kernactiviteiten van ¤ 78 miljoen. Deze laatste post omvatte de boekwinsten op de verkoop van Vitens,
720
de windparken in Duitsland en China, Utilities Inc., Cascal en Paques. In 2005 bevatte deze post de boekwinst
480
van ¤ 410 miljoen op de verkoop van de windenergieactiviteiten in Spanje. Indien deze bijzondere posten buiten
240
beschouwing worden gelaten, dan is het resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfs-activiteiten over 2006
0 2006
2005
gedaald tot ¤ 5 miljoen (2005: ¤ 39 miljoen). Het resultaat na belastingen over 2006 toerekenbaar aan de aandeelhouders van Nuon is gedaald tot ¤ 763 miljoen
Het bedrijfsresultaat uit voortgezette activiteiten is in
(2005: ¤ 1.138 miljoen). Exclusief bijzondere posten is het
2006 gedaald tot ¤ 849 miljoen (2005: ¤ 1.098 miljoen).
resultaat na belastingen gestegen van ¤ 416 miljoen in 2005
Indien bijzondere posten buiten beschouwing worden
tot ¤ 495 miljoen in 2006.
gelaten, dan is het bedrijfsresultaat met 19% gestegen tot ¤ 773 miljoen in 2006 (2005: ¤ 652 miljoen). De toename van de brutomarge en de daling van de operationele kosten zijn de belangrijkste oorzaken van deze stijging. Financiële baten en lasten
Het saldo van de financiële baten en lasten over 2006 bedraagt ¤ 53 miljoen negatief ten opzichte van ¤ 99 miljoen negatief in het jaar daarvoor. Deze daling is toe te
30
Nuon financieel jaarverslag 2006
Bijzondere posten begrepen in het resultaat over 2006
Om de resultaten over de periodes heen beter te kunnen
Nettoresultaat na belasting
vergelijken en een beter inzicht te verschaffen in de
In miljoenen euro’s
ontwikkeling van de onderliggende bedrijfsresultaten, 1.200
763
worden in de analyse van de resultaten de bijzondere
1.138
posten en fair value-mutaties specifiek benoemd. In onderstaande tabel zijn de bijzondere posten weer-
960
gegeven die in de resultaten over 2005 en 2006 zijn begrepen:
720
480
240
0 2006
2005
Bijzondere posten begrepen in het resultaat Classificatie in de winstIn miljoenen euro’s 2006 en-verliesrekening
Fair value-mutaties financiële instrumenten en derivaten
Netto-omzet
158 50
Compensatie afloop langlopend aankoopcontract emissierechten
Netto-omzet
Overdracht InterGen-contract aan Eneco
Overige baten
120 –116
–97
Inkoopkosten energie/brutomarge
Afwikkeling van en mutatie voorziening verlieslatende contracten
Inkoopkosten energie/brutomarge
Aanloopkosten bouw nieuwe elektriciteitscentrale
Operationele kosten
–29
Precariokosten
Operationele kosten
–19
Voorziening extra verlofdagen ouder personeel
276
–50
Nagekomen kosten voorgaande jaren van met name duurzame energie
2005
Operationele kosten
-48
Vrijval voorziening vergoeding ziektekosten Nuon-personeel na pensionering
Operationele kosten
314
Bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen en bijzondere
–58
waardeverminderingen
Terugname van bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen en bijzondere
24
79
waardeverminderingen
Totale impact op bedrijfsresultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
76
446
Belastingeffect op bijzondere posten
–82
Belastingen
–29
–104
Belastingen
–71
–30
Afwaardering deelnemingswaarde in verband met bijzondere
Resultaat niet-geconsolideerde
–4
waardevermindering WKC Duitsland
deelnemingen
Effect tariefswijziging vennootschapsbelasting op latente belastingvorderingen en -verplichtingen
Totale impact op resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
–28
312
Vrijval voorziening afwikkeling verkoop deelnemingen
Resultaat beëindigde
128
bedrijfsactiviteiten
Vrijval converteerbare achtergestelde leningen
Resultaat beëindigde
91
bedrijfsactiviteiten
Boekwinst verkoop niet-kernactiviteiten
Resultaat beëindigde
77
410
Totale impact op resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
296
410
Totale impact op resultaat na belastingen
268
722
bedrijfsactiviteiten
31
Verslag van de Raad van Bestuur
Het nettoresultaat is in 2006 voor ¤ 268 miljoen positief
commodity-contracten gekwalificeerd als derivaat (o.a.
beïnvloed door bijzondere posten (2005: een bate van
olie, kolen, gas, elektriciteit en CO2-emissierechten en de
¤ 722 miljoen).
daaraan gerelateerde posities in vreemde valuta) tegen fair value gewaardeerd en worden de mutaties in de
In 2006 zijn fair value-mutaties ten bedrage van ¤ 158
fair value van deze contracten in het resultaat verwerkt.
miljoen (bate) in het resultaat begrepen, vergeleken met
In 2006 bedroeg het totale fair value resultaat op de
¤ 276 miljoen (bate) in 2005. ias 39 vereist dat financiële
commodity-contracten die worden gekwalificeerd als
instrumenten en derivaten, waaronder energie com-
derivaat ¤ 337 miljoen (bate).
modity-contracten, tegen fair value worden gewaardeerd
Naast handelsactiviteiten gaat Nuon ook energie com-
en dat waardestijgingen en –dalingen in principe in het
modity-contracten aan ter dekking van de behoefte aan
resultaat moeten worden verwerkt. Sterke fluctuaties in
energie voor de levering aan klanten en de productie van
de prijzen voor grondstoffen en elektriciteit hebben een
elektriciteit door de centrales. Deze contracten worden
sterke invloed op (de volatiliteit van) de resultaten en de
niet tegen fair value gewaardeerd, maar tegen historische
derivaatposities op de balans. In de vergelijking van de
kostprijs omdat deze contracten voor eigen gebruik zijn
onderliggende resultaten worden de fair value-mutaties
bestemd. Echter, gezien de onzekerheden met betrekking
apart weergegeven, vanwege het feit dat de waardeont-
tot de toekomstige productie vindt voortdurend optimali-
wikkeling van met name energie commodity-contracten
satie plaats. Dit leidt ertoe dat de verwachte en ingedekte
voor een deel buiten de directe invloedssfeer van Nuon
inkoop, verkoop en productie afwijken van de werkelijke
ligt en aangezien de fair value-mutaties ongerealiseerde
inkoop, verkoop en productie. Ondanks het feit dat in
(nog niet definitief afgerekende) resultaten betreffen.
economische zin sprake is van een volledig afgedekte
De afgerekende posities, gecorrigeerd voor toevoegin-
positie, wordt op grond van het voorgaande voor ifrs-
gen aan de hedge-reserve, worden wél in het resultaat
rapportagedoeleinden een deel van de energie commo-
exclusief bijzondere posten en fair value-mutaties
dity-contracten die bestemd zijn voor eigen gebruik tegen
meegenomen.
fair value gewaardeerd en worden de fair value-mutaties van deze contracten in het resultaat verwerkt. Dit heeft,
Als deel van de reguliere bedrijfsactiviteiten, handelt
door de sterke daling van de prijzen van olie en gas in
Nuon in energie commodity-contracten. Deze activiteiten
2006 en het positieve resultaat dat op deze wijze reeds in
vinden plaats onder strikte randvoorwaarden, policies en
2005 is gerapporteerd, geleid tot een negatieve fair value-
limieten die door de Raad van Bestuur zijn vastgesteld en
mutatie van ¤ 179 miljoen, alwaar de capaciteit met een
die onder meer ingaan op het risico dat maximaal mag
positieve marge vooruit is verkocht in de markt.
worden gelopen. De monitoring van risico’s en posities en de toetsing op naleving van de interne procedures en
Op grond van het voorgaande kunnen de fair value-muta-
controle op limieten vindt continu plaats ten behoeve
ties van ¤ 158 miljoen als volgt worden geanalyseerd:
van de Raad van Bestuur. Onder ias 39 worden deze
Fair value-mutaties
In miljoenen euro’s
Fair value-mutatie van de commodity-contracten die worden geclassificeerd als derivaat Contracten voor eigen verbruik centrales die onder ifrs tegen fair value worden gewaardeerd Totaal fair value-mutaties begrepen in het resultaat
2006
2005
337
260
–179
16
158
276
In 2006 is een langlopend aankoopcontract voor emissie-
van de nieuwe elektriciteitscentrale te Eemshaven in
rechten afgekocht, dat heeft geleid tot een compensatie
Groningen en precarioheffingen van ¤ 19 miljoen die,
van ¤ 50 miljoen.
ondanks het aanstaand wettelijk verbod op precarioheffing, alsnog zijn geheven.
De brutomarge bevat een last van ¤ 50 miljoen voor nagekomen kosten uit voorgaande jaren die betrekking heeft
In 2006 zijn bijzondere waardeverminderingen van
op duurzame energie. In 2005 is een soortgelijke last van
¤ 58 miljoen en terugnames van eerdere bijzondere waar-
¤ 116 miljoen opgenomen.
deverminderingen van ¤ 24 miljoen verantwoord. De bijzondere waardeverminderingen houden verband met
In de operationele kosten zijn lasten begrepen van
diverse warmteprojecten, elektriciteitscentrales, warmte-
¤ 29 miljoen die verband houden met de ontwikkeling
krachtcentrales in Nederland en Duitsland en bijzondere
32
Nuon financieel jaarverslag 2006
waardeverminderingen op goodwill. De terugname
Bijzondere posten begrepen in het resultaat over 2005
van eerdere bijzondere waardeverminderingen heeft
Het nettoresultaat is in 2005 voor ¤ 722 miljoen positief
betrekking op een bijzondere waardevermindering uit
beïnvloed door bijzondere posten. De fair value-mutaties
het verleden van enkele elektriciteitscentrales, waarvan
bedroegen in 2005 ¤ 276 miljoen (bate). In de overige
is gebleken dat de waardevermindering is opgehouden
bedrijfsopbrengsten is een bate van ¤ 120 miljoen begre-
te bestaan gezien de meest recente inzichten met betrek-
pen die verband houdt met de overdracht aan Eneco van
king tot de inzet en toekomstige productie en marges.
een langdurig inkoopcontract voor elektriciteit met de InterGen-centrale te Rijnmond.
Het belastingeffect op de bijzondere posten bedraagt ¤ 29
De brutomarge bevatte in 2005 een last van ¤ 116 miljoen
miljoen (negatief). Daarnaast is de post latente belasting-
voor nagekomen kosten uit voorgaande jaren die betrek-
vorderingen met ¤ 71 miljoen afgewaardeerd in verband
king heeft op duurzame energie, waaronder Regulerende
met de aangekondigde verlaging van het tarief voor de
EnergieBelasting (reb). Voorts is in de brutomarge een
vennootschapsbelasting per 1 januari 2007 van 29,6%
last van ¤ 97 miljoen opgenomen die verband houdt met
naar 25,5%.
de afwikkeling en dotaties aan de voorziening voor verlieslatende afnamecontracten voor groencertificaten van
Het resultaat niet-geconsolideerde deelnemingen bevat
Noorse windparken. Aangezien op grond van gewijzigde
een last van ¤ 4 miljoen die verband houdt met de
regelgeving deze certificaten niet meer in Nederland
afwaardering van een warmtekrachtcentrale in een
gebruikt konden worden, is dit contract in 2004 verliesla-
buitenlandse deelneming.
tend geworden. Eind 2005 heeft Nuon de afnameverplichtingen met betrekking tot de Noorse windcontracten van
In 2006 zijn in het resultaat van de beëindigde bedrijfsac-
cepva/Statkraft definitief afgekocht.
tiviteiten diverse baten begrepen die verband houden met de resultaten op de afstoting van niet-kernactiviteiten
Het nieuwe zorgverzekeringsstelsel dat per 1 januari
en de afwikkeling van verplichtingen uit het verleden
2006 werd geïntroduceerd, heeft in 2005 geleid tot de
in verband met afgestoten activiteiten. In 2006 is onder
vrijval van de voorziening voor ziektekostenverzekering
de post resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten een
van Nuon-medewerkers na pensionering van ¤ 314 mil-
bate van ¤ 91 miljoen verantwoord. Deze houdt verband
joen. Daarnaast is in de cao die eind 2005 is afgesloten
met de vrijval van de post converteerbare achtergestelde
een overgangsmaatregel gecreëerd voor oudere werkne-
leningen. Deze leningen zijn in het verleden afgeslo-
mers die voorzag in de mogelijkheid om in de toekomst
ten met de aandeelhouders van Nuon in verband met
minder te gaan werken. Deze regeling heeft geleid tot het
afgegeven garanties bij de verkoop van niet-strategische
treffen van een voorziening van ¤ 48 miljoen.
deelnemingen (Dattel, Multikabel, Gelrevision, uth, ezh en epon). In 2006 zijn de leningtermijnen verstreken en
In 2005 heeft Nuon bijzondere waardeverminderings-
is dit bedrag vrijgevallen ten gunste van het resultaat.
verliezen en terugnames van eerdere bijzondere waar-
Daarnaast is de voorziening verkoop deelnemingen van
deverminderingsverliezen verantwoord van per saldo
¤ 128 miljoen vrijgevallen ten gunste van het resultaat uit
¤ 3 miljoen negatief. Deze bijzondere waardevermin-
beëindigde bedrijfsactiviteiten. Deze vrijval heeft betrek-
deringen respectievelijk terugnames ervan hebben met
king op een voorziening voor mogelijke verplichtingen
name betrekking op elektriciteitscentrales. Wijzigingen
voor niet-marktconforme kosten die het gevolg waren van
in marktomstandigheden, prijzen, businessplannen en
door Nuon afgegeven garanties ten tijde van de verkoop
ontwikkelingen op het gebied van CO2-emissierechten,
van een deelneming in productieonderneming epon.
alsmede aannames ten aanzien van de inzet en de rea-
Gedurende 2006 is vast komen te staan dat de verplich-
lisatie van besparingen hebben tot deze waardevermin-
ting is komen te vervallen.
deringen en – in een aantal gevallen – de terugname van
Tot slot omvat het resultaat uit beëindigde bedrijfsactivi-
waardeverminderingen geleid.
teiten de boekwinsten uit de verkoop van niet-kernactiviteiten Vitens, de Duitse windparken, Utilities Inc., Cascal
Het belastingeffect op de bijzondere posten bedraagt
en Paques van in totaal ¤ 77 miljoen.
¤ 104 miljoen negatief. Daarnaast is in 2005 een last van ¤ 30 miljoen verantwoord die betrekking heeft op de in 2005 aangekondigde verlaging van de tarieven voor de vennootschapsbelasting.
33
Verslag van de Raad van Bestuur
Analyse per segment Distributie en Verkoop Nederland
Bedrijfsresultaat per segment
In miljoenen euro’s
Netto-omzet per segment
In miljoenen euro’s, inclusief interne leveringen
1.200 849
10.000
8.000
960 9.294 625 1.248
8.286
3.182 6.000
1.098 221 222
Netbeheer
1.225
Productie en Handel
2.768
Distributie en Verkoop
1200
Netbeheer Productie en Handel
Overige activiteiten
502
Overige activiteiten
720
189 162
Distributie en Verkoop
245 480
240 4.239
720
616 443
4.000
960
480
240
3.791 0
2.000
0
-151 -240
0 2006
2005
2006
2005
Beschrijving activiteiten
van Nuon Business. De overname was in mei van dit jaar
Het segment Distributie en Verkoop Nederland omvat
aangekondigd.
de activiteiten in Nederland op het gebied van aanleg, onderhoud en beheer van de infrastructuur ten behoeve
Nuon heeft in juli bekendgemaakt dat Nuon een nieuw
van de distributie van energie, zowel in het gereguleerde
stadswarmtenet zal gaan aanleggen in het zuiden van
als in het vrije domein, alsmede de levering van energie
Rotterdam. Met dit warmtenet voorkomt Nuon de uit-
en aan energie gerelateerde producten aan zowel de
stoot van circa 700.000 ton CO2 over een periode van
zakelijke- als de consumentenmarkt. Daarnaast omvat
dertig jaar. Via het nieuwe netwerk worden uiteindelijk
dit segment de activiteiten op het gebied van de levering
circa 18.000 woningen, kantoren en het nieuwe Medisch
van warmte en koude en de activiteiten op het gebied van
Centrum Rijnmond-Zuid voorzien van restwarmte van
stadsverlichting en meterdiensten.
de nabijgelegen havenindustrie. Naar verwachting is het warmtenet in 2012 gereed.
Operationele ontwikkelingen in 2006
Naar aanleiding van de gerezen administratieve pro-
In augustus heeft Nuon haar koudestation officieel
blemen in de energiesector in 2005, meet de Directie
geopend. Het station levert duurzame koude aan bedrij-
Toezicht Energie (DTe), de toezichthouder op de
ven en particulieren op de Amsterdamse Zuidas. Voor de
energiesector, ieder kwartaal de tijdigheid waarmee
koude wordt een natuurlijke bron gebruikt, waardoor het
nota’s worden verstuurd. De ‘scorecard’ wordt ieder
systeem een CO2-reductie van circa 70% realiseert ten
kwartaal gepubliceerd. In alle vier kwartalen van 2006
opzichte van de huidige koelmethoden.
realiseerde Nuon de beste gemiddelde score van de grote energiebedrijven.
In oktober heeft Nuon het nieuwe product Nuon NatuurCertificaat geïntroduceerd. Hiermee kunnen
Nuon biedt klanten een verscheidenheid aan producten
klanten de CO2-uitstoot van hun aardgasverbruik
en diensten. De prijsontwikkeling van energie in de afge-
compenseren.
lopen jaren heeft een behoefte gecreëerd aan de mogelijkheid om op langere termijn prijzen van energie vast
In november heeft Nuon aangekondigd dat de energie-
te zetten. Naast VastePrijsStroom en VastePrijsGas, biedt
rekening per 1 januari 2007 met gemiddeld 10 euro per
Nuon met ingang van 1 maart 2006 haar klanten Nuon
maand omhoog zal gaan als gevolg van gestegen inkoop-
VastePrijsNatuurStroom. Dit is schone stroom tegen een
prijzen. De prijsstijging is beperkt gebleven dankzij de
vaste prijs. Klanten kunnen kiezen voor het vastzetten
daling van de olieprijs in het najaar van 2006 en het
van hun leveringsprijs door het afsluiten van een contract
vervallen van de mep-heffing. Nuon heeft een uitgebreid
voor 1, 2, 3 of 5 jaar.
pakket aan maatregelen die de klant helpen om de energiekosten te beheersen. Deze maatregelen variëren van
In juli heeft Nuon medegedeeld dat zij het onderdeel
een hulp- en advieswijzer op internet tot een bezoek van
Industrieel Onderhoud van Emmtec Services heeft
een energieadviseur thuis.
verkocht aan Imtech n.v. Emmtec Services is onderdeel
34
Nuon financieel jaarverslag 2006
Financiële resultaten over 2006
het gebied van installatie (Feenstra), beveiliging, straat-
De netto-omzet over 2006 van het segment Distributie
verlichting, bemetering en industrieparkmanagement, een
en Verkoop Nederland is toegenomen tot ¤ 4.239 miljoen
goede ontwikkeling doorgemaakt en bijgedragen aan de
(2005: ¤ 3.791 miljoen). De prijsverhoging van elektrici-
stijging van de omzet over 2006.
teit en gas met ingang van 1 januari 2006 op de consu-
De brutomarge warmte en overige producten is toegeno-
mentenmarkt, samen met de toename van de geleverde
men ten opzichte van vorig jaar onder meer door een stij-
hoeveelheid elektriciteit in de zakelijke markt, hebben
ging van het aantal warmte-aansluitingen ten opzichte van
geleid tot de toename van de netto-omzet. Deze stijging
vorig jaar en de stijging van de omzet uit installatieactivi-
werd ten dele gecompenseerd door een daling van de
teiten (Feenstra). Daarnaast hebben de overige activiteiten
geleverde hoeveelheid gas als gevolg van het zachte weer
als beveiliging, straatverlichting, bemetering en industrie-
in het vierde kwartaal van 2006, ondanks de relatief
parkmanagement een goede ontwikkeling doorgemaakt en
koude eerste 5 maanden van het jaar. Het aantal klan-
bijgedragen aan de stijging van de brutomarge.
ten dat gas en/of elektriciteit afneemt van Nuon in de
De daling van de operationele kosten ten opzichte van
zakelijke en consumentenmarkt in Nederland is in 2006
vorig jaar heeft tevens bijgedragen aan de stijging van het
stabiel gebleven. Nuon heeft de neerwaartse trend in de
bedrijfsresultaat. In 2005 zijn relatief hoge kosten gemaakt
zakelijke markt weten om te buigen en in 2006 de markt-
in verband met het wegwerken van de administratieve
positie weten te verbeteren. In 2004 is de strategie op de
achterstanden en het verbeteren van de operationele en
zakelijke markt gewijzigd, waarbij de focus is verlegd van
klantprocessen.
marktaandeel naar behoud van marge. Daarnaast is de
Het bedrijfsresultaat over 2006 is uitgekomen op ¤ 616
klanttevredenheid, op basis van eigen metingen, in zowel
miljoen (2005: ¤ 443 miljoen). Exclusief bijzondere posten
de consumenten- als de zakelijke markt toegenomen. De
is het bedrijfsresultaat gestegen tot ¤ 625 miljoen (2005:
omzet warmte en overige producten steeg ten opzichte
¤ 456 miljoen). Deze toename wordt veroorzaakt door de
van vorig jaar, enerzijds door een stijging van de tarieven
toename van de brutomarge in de Nederlandse consumen-
in reactie op de stijging van de prijzen voor grondstof-
tenmarkt. De brutomarge gas en elektriciteit, uitgedrukt als
fen als olie en gas, anderzijds door een toename van de
percentage van de omzet daalde als gevolg van de toege-
hoeveelheid aansluitingen ten opzichte van vorig jaar.
nomen inkoopkosten van gas, elektriciteit en grondstoffen
Daarnaast hebben de overige activiteiten, onder meer op
voor de opwekking van elektriciteit.
Distributie en Verkoop Nederland In miljoenen euro’s
Omzet (inclusief interne levering) Bedrijfsresultaat fte’s aan het eind van het jaar
Productie en Handel
2006
2005
4.239
3.791
616
443
7.285
7.010
In 2006 is de constructie afgerond van de 36 windmolens
Beschrijving activiteiten
van het offshorewindpark Egmond aan Zee. Het aandeel
Tot het segment Productie en Handel behoren de activi-
van Nuon in de totale investering in het project bedraagt
teiten op het gebied van opwekking en inkoop van, en de
ruim ¤ 100 miljoen. Het offshorewindpark wordt beheerd
handel in en opslag van, energie, alsmede de nationale en
door NoordzeeWind, een samenwerkingsverband van
internationale productieactiviteiten op het gebied van
Nuon en Shell, en heeft een totale capaciteit van 108 mw
(de ontwikkeling van) duurzame energie.
waarmee meer dan 100.000 Nederlandse huishoudens van duurzame stroom kunnen worden voorzien. Het
Operationele ontwikkelingen in 2006
windpark heeft in 2006 reeds stroom geleverd. Na afron-
Nuon en Gasunie Trade & Supply hebben in januari
ding van de testfase zal het windpark in 2007 volledig in
aangekondigd over te gaan tot de oprichting van een
gebruik worden genomen.
gezamenlijke onderneming, die door middel van de ondergrondse opslag van aardgas de levering van aardgas
In juli is de verkoop afgerond van de Duitse windparken
verder moet gaan zeker stellen. De totale investering
van Nuon aan crc Global Structured Energy Fund, een
bedraagt ¤ 350 miljoen. Beide partijen zijn gelijkgerech-
fonds dat beheerd wordt door Christofferson, Robb &
tigd tot de opslag.
Company (crc). De 5 windparken zijn verspreid over drie Duitse regio’s en hebben een gezamenlijke capaciteit van 100 mw.
35
Verslag van de Raad van Bestuur
In de voorbereidingen voor de bouw van de nieuwe grote
Capaciteit en productie
elektriciteitscentrale van 1.200 mw zijn in 2006 belang-
Nuon beschikt in totaal over 3.445 mw ‘grijze’ produc-
rijke stappen gezet. In juli heeft Nuon aangekondigd dat
tiecapaciteit.Met deze capaciteit is in 2006 12 twh aan
zij Eemshaven (Groningen) voor de bouw heeft gekozen.
elektriciteit opgewekt (2005: 3.445 mw waarmee 14 twh
Daarvoor zijn afspraken gemaakt met Groningse over-
elektriciteit is opgewekt). Daarnaast beschikt Nuon over
heden en het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Ook
302 mw duurzame opwekcapaciteit, waarmee in 2006
heeft Nuon de licentie verkregen van Royal Dutch Shell
625 gwh elektriciteit is opgewekt (2005: 459 mw waarmee
plc voor het toepassen van de moderne kolenvergassings-
1.181 gwh is opgewekt).
technologie van Shell. Financiële resultaten over 2006
Na de afronding van de constructiefase nam Nuon in
De netto-omzet over 2006 bedraagt ¤ 3.182 miljoen
januari 2007 haar eerste ondergrondse aardgasopslag in
(2005: ¤ 2.768 miljoen). Exclusief bijzondere posten is de
het Duitse Epe – nabij Enschede – in gebruik. Met deze
netto-omzet gestegen tot ¤ 2.974 miljoen ten opzichte van
opslag, die als buffer fungeert, kan meer worden inge-
¤ 2.492 miljoen in 2005. De stijging wordt in belangrijke
speeld op schommelingen in vraag en aanbod van gas.
mate veroorzaakt door de stijging van de elektriciteits-
Met de opslag is een investering gemoeid van meer dan
prijs in de afgelopen periode, ondanks de daling van de
¤ 100 miljoen. Eigen gasopslag past in de strategie van
eigen productie.
Nuon om een meer zelfstandige positie op de gasmarkt in te nemen.
Het bedrijfsresultaat over 2006 bedraagt ¤ 162 miljoen (2005: ¤ 245 miljoen). Indien bijzondere posten buiten beschouwing worden gelaten, dan is het bedrijfsresultaat afgenomen tot ¤ 33 miljoen ten opzichte van ¤ 58 miljoen
Brandstofmix
in het jaar daarvoor. De daling van de afgerekende resultaten uit de handelsactiviteiten, gecorrigeerd voor toe-
2006
voegingen aan de hedge-reserve, heeft voor een belang-
Zon 0,01% Biomassa 5,1% Waterkracht 11,4%
Kolen 23%
rijk deel bijgedragen aan deze daling. De afgerekende resultaten uit handelsactiviteiten houden verband met de energie commodity-contracten die in het afgelopen jaar
Wind 2,5%
zijn afgewikkeld en met de tegenpartijen zijn verrekend.
Overig 5%
Het totale resultaat van de handelsactiviteiten, inclusief de ongerealiseerde fair value-mutaties, is echter gestegen ten opzichte van vorig jaar. Het bedrijfsresultaat werd
Nucleair 8,4% Aardgas 44,6%
tevens beïnvloed door een lagere productie van de elektriciteitscentrales van Nuon. De operationele kosten zijn ten opzichte van vorig jaar gedaald, mede als gevolg van lagere afwaarderingen van debiteurensaldi en de vrijval
2005 Zon 0,01% Biomassa 2,2% Waterkracht 16,2%
van voorzieningen. Deze daling werd deels gecompenKolen 20,4%
seerd door een verlaging van de operationele kosten.
Wind 2,6% Overig 5,3%
Nucleair 8,8% Aardgas 44,5%
Productie en Handel In miljoenen euro’s
Omzet (inclusief interne levering)
2006
2005
3.182
2.768
Bedrijfsresultaat
162
245
fte’s aan het eind van het jaar
944
941
36
Nuon financieel jaarverslag 2006
Netbeheer
wetgeving dat voorschrijft, of als de energiebedrijven het
Beschrijving activiteiten
publiek en onafhankelijk netbeheer in gevaar brengen.
Het segment Netbeheer verricht activiteiten op het gebied
Het beheer van het 110 en 150 kV-net moet voor 1 januari
van het leveren van aansluitingen op het elektriciteits-
2008 worden overgedragen aan de landelijke netbeheer-
en gasnetwerk, het transport van elektriciteit en gas en
der TenneT. Daarnaast moet het economische eigendom
de levering van marktfaciliterende diensten. Daarnaast
van de overige netten worden ondergebracht bij de netbe-
levert het segment Netbeheer meetdiensten aan haar
heerder (‘brede’ netbeheerder).
klanten. De investeringen in de gas- en elektriciteitsnetwerken, De resultaten van het segment Netbeheer worden
die door het segment Distributie en Verkoop Nederland
opgenomen in de geconsolideerde cijfers van Nuon. Het
in opdracht van Continuon Netbeheer worden gedaan,
segment Netbeheer opereert in overeenstemming met de
bedroegen in 2006 ¤ 216 miljoen (2005: ¤ 182 miljoen).
Nederlandse energiewetgeving, onder toezicht van een
De gemiddelde uitvalduur per klant bedroeg in 2006 29,7
eigen Raad van Commissarissen, en publiceert een eigen
minuten, ten opzichte van 24,3 minuten in 2005.
jaarrekening.
De stijging van de uitvalduur elektriciteit is voornamelijk ontstaan tijdens de hitteperiode in combinatie met een
Operationele ontwikkelingen in 2006
hoger energieverbruik in juli 2006. Een bepaald type
De beschikbaarheid van meetgegevens is een belangrijk
verbindingsstuk – de Nekaldietmof – bleek bijzonder
element voor een goede afhandeling van marktproces-
gevoelig voor de uitzonderlijke combinatie van extreem
sen. In samenwerking met de energiesector en het minis-
warm weer en hoge netbelasting. Nader onderzoek moet
terie van Economische Zaken is een structurele verbete-
het causale verband duidelijk maken. Uiteraard zullen
ring gevonden in de plaatsing van ‘slimme meters’ bij alle
we alles in het werk stellen om de dalende trend uit voor-
kleinverbruikers. De metermarkt voor deze klantgroep
gaande jaren weer te kunnen continueren. Het netwerk
wordt gereguleerd en de netbeheerders hebben zich
van Continuon Netbeheer behoort tot één van de best
verbonden de komende jaren in de kleinverbruikersmarkt
presterende elektriciteitsnetwerken ter wereld; in 2006
‘slimme’ elektriciteits- en gasmeters te plaatsen.
bedroeg de betrouwbaarheid 99,994%.
Bij dit type meter zijn op eenvoudige wijze de meterstanden op afstand uitleesbaar en diverse andere zaken
Financiële resultaten over 2006
op afstand te regelen. Zo kan onder andere op afstand
De netto-omzet over 2006 is gestegen tot ¤ 1.248 miljoen
afgeschakeld worden zonder dat iemand langs hoeft te
(2005: ¤ 1.225 miljoen). De omzet van het segment
komen. Dit betekent een aanzienlijke vereenvoudiging
Netbeheer is gestegen met name als gevolg van positieve
van de complexe administratieve processen rond de
hoeveelheids- en prijsverschillen en afloop op eind 2005
jaarafrekening, een verhuizing of overstap naar een
ingeschatte nog te factureren verkopen.
andere energieleverancier.
Het bedrijfsresultaat steeg naar ¤ 222 miljoen ten opzichte van ¤ 189 miljoen in 2005. Indien bijzondere
Op 21 november 2006 heeft de Eerste Kamer de Wet
posten buiten beschouwing worden gelaten dan steeg
Onafhankelijk Netbeheer aangenomen. Hierin is bepaald
het bedrijfsresultaat tot ¤ 241 miljoen in 2006 (2005:
dat de afsplitsing van het netbedrijf van het leve-
¤ 189 miljoen). Deze stijging werd mede veroorzaakt door
rings-/productiebedrijf alleen onder voorwaarden zal
lagere doorberekende kapitaalslasten en lagere afwaar-
geschieden. Splitsing is pas aan de orde als de Europese
deringen op debiteuren.
Netbeheer In miljoenen euro’s
Omzet (inclusief interne levering)
2006
2005
1.248
1.225
Bedrijfsresultaat
222
189
fte’s aan het eind van het jaar
237
115
Overige activiteiten
Center. Nuon Duitsland richt zich op de verkoop van
Beschrijving activiteiten
elektriciteit en gas aan zowel consumenten als klanten
In het segment Overige activiteiten vallen de activiteiten
met een elektriciteitsverbruik van meer dan 1 miljoen
van Nuon Duitsland, Nuon België, serviceactiviteiten,
kWh per jaar. Daarnaast verricht zij activiteiten op het
overige buitenlandse deelnemingen en het Corporate
gebied van het beheer en de exploitatie van energie-
37
Verslag van de Raad van Bestuur
intensieve industrieparken en de daaraan gerelateerde
consumenten in de Duitse energiemarkt. Nuon weet zich
verlening van complementaire facilitaire diensten. Nuon
daarbij gesteund door de Duitse toezichthouder, die ijvert
België richt zich op de levering van elektriciteit en gas
voor meer keuzevrijheid in de gas- en elektriciteitsmarkt.
aan de consumenten- en zakelijke markt in Vlaanderen
In Berlijn verlaagde Nuon recentelijk de gastarieven en
en Wallonië.
bleef daarmee de goedkoopste aanbieder voor consumenten. In januari 2007 is Nuon in Stuttgart en omgeving
Operationele ontwikkelingen in 2006
gestart met levering van elektriciteit met een aantrek-
Gedurende 2006 zijn belangrijke stappen gezet in de
kelijke vaste-prijsgarantie voor een jaar.
afstoting van niet-kernactiviteiten. In februari werd de verkoop afgerond van Nuon China International,
Per 1 oktober 2006 is Alexander Dewulf benoemd tot
waarin windenergieactiviteiten van Nuon in China
directeur van Nuon België. Dewulf rapporteert aan de
waren ondergebracht. In april 2006 werd bekendge-
Raad van Bestuur van Nuon. Intussen wordt verder
maakt dat Nuon overeenstemming heeft bereikt met
gewerkt aan de marktpenetratie in Wallonië. Deze markt
Vitens over de verkoop van het aandelenpakket van
is vanaf 1 januari 2007 vrijgegeven waardoor Nuon België
36,1% dat Nuon in Vitens houdt. Na de fusie tussen Vitens
nu in staat is om gas en elektriciteit in heel België te leve-
en Hydronbedrijven op 1 oktober 2006 hield Nuon een
ren. In de omgeving van Charleroi werd een
belang van 25%. Dat belang wordt door Vitens in drie
terrein aangekocht waar de mogelijkheden worden
tranches van elk maximaal 10% ingekocht en ingetrok-
onderzocht om aldaar een moderne gasgestookte elektri-
ken. In mei 2007 wordt naar verwachting de levering van
citeitscentrale te bouwen.
de laatste tranche aandelen afgewikkeld. In december 2006 heeft Nuon de totale koopsom ontvangen voor de
Financiële resultaten over 2006
verkoop van haar belang in Vitens. Op 20 april 2006
De netto-omzet in het segment Overig over 2006 is geste-
heeft Nuon de verkoop van het Amerikaanse waterbedrijf
gen tot ¤ 625 miljoen (2005: ¤ 502 miljoen). Deze stijging
Utilities Inc. aan Hydro Star afgerond. Nuon en Hydro
wordt veroorzaakt door voornoemde doorberekende
Star hebben in mei 2005 overeenstemming bereikt over
prijsstijgingen van gas en elektriciteit in Duitsland en
de verkoop van het waterbedrijf. De afronding van de
België en een groei van het aantal klanten door de entree
transactie heeft plaatsgevonden na goedkeuring van de
van Nuon Duitsland op de consumentenmarkt in Berlijn
Amerikaanse autoriteiten. In juni heeft Nuon de verkoop
en Hamburg.
van haar 50%-belang in Cascal aan Biwater definitief afgerond. De afronding volgde na goedkeuring van de
Het bedrijfsresultaat in het segment Overig is gedaald
transactie door de Britse autoriteiten. Nuon en Biwater
van ¤ 221 miljoen positief in 2005 naar een verlies van
tekenden in de zomer van 2005 een overeenkomst voor
¤ 151 miljoen in 2006. In het jaar 2005 werden in het seg-
de verkoop. Op 5 juli 2006 heeft Nuon aangekondigd dat
ment Overig substantiële bijzondere posten verantwoord
overeenstemming is bereikt over de verkoop van het aan-
van per saldo ¤ 272 miljoen tegen ¤ 25 miljoen in 2006.
deel van 50% van Nuon in Paques aan de mede-eigenaar.
Indien de bijzondere posten buiten beschouwing worden
Nuon kocht haar huidige aandeel in Paques in de jaren
gelaten, dan daalde het bedrijfsresultaat in het segment
negentig. Paques ontwikkelt en realiseert zuiveringssy-
Overig van een verlies van ¤ 51 miljoen in 2005 tot een
stemen voor water en gas en maakt daarbij gebruik van
verlies van ¤ 126 miljoen in 2006 door toenemende druk
innovatieve biotechnologie.
op de marges in België en hogere kosten voor de opbouw van een marktpositie in Duitsland, de vorming van een
In januari is Nuon begonnen met de verkoop van elektri-
voorziening in verband met onroerend goed alsmede
citeit aan consumenten in Berlijn. Op 4 juli 2006 heeft
hogere (project)kosten in de centrale Nuon-organisatie
Nuon aangekondigd dat gestart zal gaan worden met de
onder andere samenhangend met het splitsingsdebat en
verkoop van gas aan huishoudens in Hamburg en Berlijn.
strategische projecten.
Hiermee wil Nuon meer keuze bieden aan particuliere
Overige activiteiten In miljoenen euro’s
Omzet (inclusief interne levering) Bedrijfsresultaat fte’s aan het eind van het jaar
2006
2005
625
502
–151
22
1.302
1.599
38
Nuon financieel jaarverslag 2006
projecten ten opzichte van vorig jaar. In 2006 is voor ¤ 59
Overige aspecten
miljoen geïnvesteerd in Noordzeewind, de joint venture met Shell, dat in 2006 het windpark voor de kust van
Kasstromen
Egmond aan Zee heeft aangelegd.
In miljoenen euro’s
1.200 184 800
329 1.008
Operationeel 934
Investeringen
Bruto-investeringen in materiële vaste activa
In miljoenen euro’s
Financiering 400
600
0
45
583
547
2006
2005
480
-190 -400
360 -650
-800
-634 2006
240 2005 120
Kasstroom uit operationele activiteiten
0
De operationele kasstroom is ten opzichte van 2006 verbeterd tot ¤ 1.008 miljoen (2005: ¤ 934 miljoen). Deze stijging wordt veroorzaakt door een verbetering van het werkkapitaal ten opzichte van 2005. Bovendien waren de
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
interestbetalingen in 2005 hoger en waren de non-cash
De kasstroom uit financieringsactiviteiten is met ¤ 634
elementen in het resultaat over 2005 (bijv. derivaatposi-
miljoen in lijn met vorig jaar (¤ 650 miljoen). Gedurende
ties en de vrijval van de voorziening ziektekosten voor
2006 zijn naast de reguliere aflossingen op leningen
Nuon-medewerkers na pensionering) hoger in vergelij-
tevens een aantal leningen vervroegd afgelost.
king tot 2006. De operationele kasstroom in 2005 werd beïnvloed door de betaling uit hoofde van nagekomen kosten inzake duurzame energie van ruim ¤ 100 miljoen, die voornamelijk bestonden uit reb, en de afkoop van
Vrije kasstroom
In miljoenen euro’s
500
488
475
2006
2005
verplichtingen uit contracten voor Noorse groencertificaten van circa ¤ 125 miljoen. Hiertegenover stond de ontvangst in 2005 van de vergoeding van ¤ 150 miljoen voor de overdracht aan Eneco van een langdurig inkoop-
400
contract met de InterGen-centrale te Rijnmond. 300
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
De investeringskasstroom in beide jaren is sterk beïn-
200
vloed door de opbrengsten uit hoofde van verkoop van niet-kernactiviteiten (Utilities Inc., Cascal, windparken
100
in Duitsland, Paques en Vitens in 2006, de Spaanse windenergieactiviteiten en Karma in 2005). In 2006 is voor in totaal ¤ 330 miljoen ontvangen uit hoofde van de verkoop
0
van voornoemde activiteiten (2005: ¤ 504 miljoen). De investeringen in materiële vaste activa bedroegen ¤ 583 miljoen in 2006, ten opzichte ¤ 547 miljoen in 2005. In
Vrije kasstroom
vergelijking tot vorig jaar is in 2006 meer geïnvesteerd in
De vrije kasstroom is in 2006 uitgekomen op ¤ 488
de uitbreiding van de netwerken: de totale investeringen
miljoen, een stijging ten opzichte van het niveau van
in de gas- en elektriciteitsnetwerken namen toe van ¤ 167
¤ 475 miljoen in 2005.
miljoen in 2005 tot ¤ 194 miljoen in 2006. Daarnaast is in 2006 geïnvesteerd in projecten voor ondergrondse gasopslag in Epe (Duitsland) en Zuidwending (Groningen). Begin 2007 zijn enkele cavernes in Epe in gebruik genomen. Tot slot is in 2006 meer geïnvesteerd in ict-
39
Verslag van de Raad van Bestuur
Reconciliatie vrije kasstroom In miljoenen euro’s
2006
2005
Kasstroom uit operationele activiteiten
1.008
934
Investeringen in materiële en financiële vaste activa
–642
–582
122
123
Bijdrage investeringen van derden Totaal
Nettoschuld en financiering
488
475
niet-kernactiviteiten hebben tot deze significante daling
De nettoschuldpositie is ten opzichte van vorig jaar
bijgedragen. Bovendien heeft de verkoop van niet-
gedaald van ¤ 922 miljoen tot ¤ 72 miljoen. De sterke
kernactiviteiten geleid tot de deconsolidatie van
vrije kasstroom en de opbrengst uit de verkoop van
schulden.
Reconciliatie nettoschuldpositie
31 december
31 december
In miljoenen euro’s
2006
2005
Langlopende financiële verplichtingen
1.253
1.456
Kortlopende financiële verplichtingen
118
221
Verplichtingen uit hoofde van finance leases
105
116
Financiële verplichtingen begrepen in de langlopende verplichtingen
189
die samenhangen met activa aangehouden voor verkoop Brutoschuldpositie
1.476
Liquide middelen
1.356
1.172
Beleggingen die dienen ter dekking van leaseverplichtingen
73
83
Af: Niet vrij ter beschikking staande liquide middelen (met name gelden die in
-25
–195
1.982
uit hoofde van cross borderleases
escrow worden gehouden en verband houden met de verkoop van deelnemingen) Totaal liquide middelen en beleggingen
1.404
1.060
Nettoschuldpositie
72
922
Financiële positie
De financiële ratio’s worden berekend op basis van de
te bedragen. Deze ratio bedraagt aan het eind van 2006 1.111% ten opzichte van 64% aan het eind van 2005.
resultaten over de afgelopen 12 maanden, gecorrigeerd voor bijzondere posten.
De rentedekking betreft het nettoresultaat – gecorrigeerd voor bijzondere posten – plus afschrijvingen en overige
De ratio Funds from Operations/nettoschuld betreft het
waardeverminderingen van de materiële en immateriële
nettoresultaat – gecorrigeerd voor bijzondere posten
vaste activa plus netto financiële baten en lasten gedeeld
– plus afschrijvingen van en bijzondere waardeverminde-
door de netto financiële baten en lasten. In het financiële
ringen op materiële en immateriële vaste activa gedeeld
beleid van Nuon is geformuleerd dat deze ratio minimaal
door de nettoschuldpositie. In het financiële beleid van
5,0 dient te bedragen. Aan het eind van 2006 bedroeg
Nuon is geformuleerd dat deze ratio minimaal 30% dient
deze ratio 15,1, ten opzichte van 6,1 aan het eind van
40
Nuon financieel jaarverslag 2006
FFO/Nettoschuld
Rentedekking
1.200% 1.111%
1200
64%
960%
960
720%
720
480%
480
240%
240
0%
0
2006
15
15,1
6,1
15
12
12
9
9
6
6
3
3
0
2005
0
2006
2005
dag heeft Standard & Poor’s de geldende ratings van
Kredietwaardigheid
Moody’s Investors Service heeft op 2 februari 2007 de
Nuon op Credit Watch Negative gezet. Dit als gevolg van
ratings van Nuon bevestigd en de outlook van doch-
de voorgenomen fusie met Essent en de daarmee gepaard
termaatschappij Nuon Power Generation b.v. gewijzigd
gaande onzekerheden met betrekking tot de integratie en
van negative naar stable outlook. Moody’s verwacht dat
de mogelijk door de Nederlandse Mededingingsautoriteit
de voorgenomen fusie met Essent een krachtige onder-
op te leggen voorwaarden.
neming zal voortbrengen die beter in staat zal zijn te
Sinds 2 februari 2007 luiden de credit ratings van Nuon
concurreren op de Noord-Europese markt. Op dezelfde
derhalve als volgt:
Credit ratings Standard & Poor’s Moody’s
n.v. Nuon short-term
n.v. Nuonlong-term
A+ (Credit Watch Negative) A2 (stable outlook)
A-1 (Credit Watch Negative)
P-1
Nuon Power Generation b.v.
A+ (Credit Watch Negative)
A3 (stable outlook)
Credit spread obligatieleningen
Sinds december 2004 is een tweetal Nuon-obligatielenin-
gen genoteerd aan de Luxemburg Stock Exchange. De
Basispunten t.o.v. mid-swap
¤ 500 miljoen tranche (4,125%, afloop december 2014)
70
werd per jaareinde verhandeld met een spread ten opzichte van mid-swap van circa 19 basispunten, de ¤ 300
60
miljoen tranche (4,5%, afloop december 2019) op circa 39 basispunten ten opzichte van mid-swap.
50
Human Resources
40
Algemeen
Eind 2006 bedroeg het personeelsbestand van Nuon-
30
groep 9.768 fte (2005: 9.665) en het aantal tijdelijk ingehuurden was 1.562 (2005: 2.255). Ten opzichte van eind
20
2005 betekende dit per saldo een daling van 590 fte’s. De daling heeft voornamelijk betrekking op de inhuur van
10 2006
jan
feb
mrt
apr
mei
Nuon 4.125 ’14 (spread vs MS) Nuon 4.500 ’19 (spread vs MS)
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
personeelsleden voor de verbetering van operationeleen klantprocessen. In 2006 heeft Nuon verdere initiatieven genomen op het gebied van human resources. Zo heeft de instroom
41
Verslag van de Raad van Bestuur
plaatsgevonden van de eerste 50 deelnemers aan het
Arbeidsvoorwaarden
Nuon- programma Step2Work, dat gericht is op het bie-
Op het terrein van arbeidsvoorwaarden was 2006, naast
den van werkervaring aan jeugdige werklozen. In totaal
vernieuwende elementen, vooral een jaar van imple-
zullen 300 deelnemers in dit programma instromen.
mentatie en consolidatie na de vele wijzigingen op dit
Ook heeft de oprichting plaatsgevonden van de Nuon
terrein die per 1 januari 2006 ingingen. Omdat in 2005
Foundation, gericht op de ondersteuning van Nuon
een cao-contract met een looptijd van 26 maanden was
personeelsleden bij het verrichten van vrijwilligerswerk.
overeengekomen, hebben in 2006 geen onderhandelin-
In 2006 zijn ruim 300 personeelsleden op deze wijze
gen over contractloonstijging plaatsgevonden.
ondersteund. Nuon laat regelmatig de betrokkenheid van
Een van de vernieuwende elementen in 2006 betrof een
haar personeelsleden meten. Deze steeg, op een schaal
aanpassing van de bedrijfsregelingen rond mobiliteit,
van 1 tot 10, van 7,6 in 2005 naar 7,7 in 2006.
waarbij duurzaamheid het kernbegrip vormt. In dat kader zijn vele maatregelen getroffen, variërend van een aan-
Ontwikkelen en opleiden
passing van het leasebeleid met beperking tot schonere
Nuon College, de reeds in 1997 opgerichte eigen
categorieën auto’s, het aanbieden van de opleiding ‘het
Corporate University van Nuon, past in een interna-
nieuwe rijden’ aan alle leaserijders, uitbreiding van de
tionale trend waarbij bedrijven een eigen Corporate
vloot hybride bedrijfsauto’s naar alle grote vestigingen,
University oprichten om de specifieke bedrijfs-
ketenvervoer tussen Openbaar Vervoer en grotere vesti-
vraagstukken door middel van leren en ontwikkelen
gingen tot maatregelen die gebruik openbaar vervoer en
te ondersteunen. Het hebben van een eigen Corporate
de fiets stimuleren.
University levert een geconcentreerde en identificeerbare aandacht op voor leren en ontwikkelen in een bedrijf
Resource Center
waar mensen het verschil maken. De activiteiten van
Door interne werving zijn in 2006 503 vacatures vervuld.
Nuon College, zijn toegenomen. Niet alleen blijkt dit uit
De overige 262 vacatures zijn extern vervuld.
de bijna verviervoudiging van het aantal deelnemers aan trainingen (4613 personeelsleden hebben een training
Medezeggenschap/Centrale Ondernemingsraad
gevolgd), ook is het proces van opleiden – het hele traject
De Centrale Ondernemingsraad bestond op 31 december
van het analyseren van de ontwikkelvraag, de inkoop van
2006 uit: W.F. Brokaar (voorzitter), Mw. A. Brinkman
de juiste opleiding, het optimaal benutten van subsidie-
(vice-voorzitter), G. Hage (secretaris), J.E. Bakker,
mogelijkheden tot en met de organisatie en evaluatie van
D. Groen, G. Kapteijn (plv. secretaris), J. Leeflang,
de opleidingen – geïntegreerd onder één dak. In aanslui-
J.L. Luijt, J. Ogink, H. Pietersma, J.I. Post, G.P.A.
ting hierop is de Nuon Leerstijlen Scan geïntroduceerd
Schavemaker, M. van der Teems, J.W. Thomasson,
waardoor personeelsleden kunnen onderzoeken welke
J. Woertman en P.P. Officier (ambtelijk secretaris).
leervorm het best bij hen past. Hierdoor kunnen zij hun
Er heeft in het verslagjaar tussen bestuurder en Centrale
leertraject effectief samenstellen. Om het hele proces
Ondernemingsraad veelvuldig overleg plaatsgevonden,
voor de interne klant kwalitatief goed te borgen heeft
met name over de toekomst van de energiesector en de
Nuon College in 2006 het iso 9001-certificaat behaald.
opsplitsing van de Nederlandse energiebedrijven.
Op 30 oktober werd de 2006 Award van de Nederlandse
Na het definitieve politieke besluit met betrekking tot de
Stichting voor Corporate Universities toegekend aan
Wet Onafhankelijk Netbeheer heeft de Centrale Onder-
Nuon. De jury vond Nuon uitblinken in de visie op het
nemingsraad met de bestuurder gediscussieerd over de
leren en de wijze waarop dit tot uitdrukking komt door
gewenste structuur van het bedrijf aandachtig de Wet.
de leerstijlen van mensen te vertalen in het programmaaanbod en in de locatie Oosterbeek.
Er werd intensief overleg gevoerd over mogelijke stappen van de organisatie in de toekomst. In september 2006
Gezondheidsmanagement
heeft de Centrale Ondernemingsraad een visiedocument
Vanuit de situatie van een hoog verzuim in 2002 (8,8%) is
met betrekking tot de toekomstscenario’s van Nuon uitge-
Nuon erin geslaagd het verzuim in 2006 terug te brengen
bracht. Hierin beoordeelt de Centrale Ondernemingsraad
naar 3,9% (percentage berekend volgens de cbs-norm).
de toekomst van de onderneming niet alleen vanuit
In de markt van energiebedrijven is dit een bijzondere
personele aspecten maar geeft zij eveneens een analyse
prestatie. De afgelopen jaren heeft Nuon ingezet op
vanuit een breed perspectief waar het de toekomst van de
curatieve en preventieve maatregelen. In 2006 ontving
organisatie betreft.
Nuon voor deze prestatie een estafettestokje van de Kroontjesestafette. Deze wordt georganiseerd door Kroon
De Raad van Bestuur waardeert de grote inzet van alle
op het Werk, de werkgeversorganisatie voor gezondheids-
betrokkenen bij de medezeggenschap van Nuon, in het
management. Het estafettestokje wordt doorgegeven
bijzonder de constructieve wijze waarop het overleg
aan organisaties die zich onderscheiden door een goed
tussen bestuurder en vertegenwoordigers van personeels-
preventie-, verzuim- en (re)integratiebeleid.
leden heeft plaatsgevonden.
42
Nuon financieel jaarverslag 2006
Merk- en reputatiebeleid
Verduurzamen van de energievoorziening
Het merkbeleid is erop gericht onze (potentiële) klanten
We kunnen in de toekomst alleen op een betrouwbare
en andere belanghebbenden vertrouwd te maken met de
energielevering rekenen als we rekening houden met
belangrijkste kenmerken van het merk Nuon. Het reputa-
de eindigheid van fossiele bronnen en de gevolgen van
tiebeleid richt zich op het versterken en beschermen van de reputatie van Nuon als onderneming. Uitgangspunt
energiegebruik voor het klimaat. Dit kan door:
hierbij vormen onze merkwaarden betrouwbaar, exper-
– de vraag naar elektriciteit, gas en warmte te beperken;
tise, duurzaamheid en empathie (het vermogen vanuit
– duurzame energiebronnen te gebruiken;
klantbelang te handelen). Deze vier merkwaarden zijn
– efficiënt om te gaan met fossiele energiebronnen.
gebaseerd op de kernwaarde van Nuons bedrijfsactiviteit: veilig en continu energie verschaffen voor het dagelijks
In april nam Nuon de Akzo-Nobel dochter Helianthos
leven.
over. Helianthos ontwikkelt methoden voor goedkope
In klantcommunicatie is veel aandacht besteed aan het
massaproductie van zonnecellen, gebaseerd op dunne-
vasthouden van bestaande klanten. Ook energiebespa-
filmtechnologie. Nuon wil met Helianthos trachten een
ring heeft grote aandacht gekregen in campagnes en
doorbraak te bereiken op het gebied van zonne-energie.
via internet. Nieuw in de sector was een energiebewust-
De nieuwe technologie moet zonne-energie betaalbaar
zijnscampagne gericht op de jeugd, waarvan de hoofd-
maken voor een brede groep klanten als alternatief voor
rolspeler Youri zich inmiddels mag verheugen in een
elektriciteit uit fossiele brandstoffen. In 2006 werden
uitgebreide fanclub. Nuon was aan het eind van het jaar
na jaren van voorbereiding een aantal grote projecten
met 96% het bekendste energiemerk van Nederland.
opgeleverd. In augustus 2006 waren alle 36 molens van het offshorewindpark Egmond aan Zee geplaatst. Dit
In het sponsorbeleid richt Nuon zich op een beperkt aan-
park van 108 mw, ontwikkeld vanuit een joint venture
tal terreinen, die direct verband houden met onze kern-
van Shell en Nuon, levert voldoende energie voor circa
activiteiten, dan wel met duurzaam ondernemen. Tegen
100.000 huishoudens. In diezelfde maand opende Nuon
die achtergrond sponsort Nuon het Nuon Solar Team, dat
aan de Zuidas in Amsterdam de eerste installatie die
in september 2005 voor de derde maal de World Solar
koude levert voor de koeling van kantoorgebouwen op de
Challenge in Australië heeft gewonnen. Bij sponsoring
Zuidas. De toegepaste methode om de koude te produce-
van de knvb richt Nuon zich vooral op de maatschappe-
ren levert een grote CO2-besparing op.
lijke functie van voetbal en energiepartnership voor de (amateur)voetbalwereld.
De brandstofmix, die laat zien uit welke energiebronnen de geleverde elektriciteit is opgewekt, liet over 2006 een afname zien van de benutting van duurzame energie-
Duurzaam ondernemen
Nuon heeft de ambitie om een vooraanstaande positie in
bronnen als zon, wind, water en biomassa. De groene
te nemen in Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
component kwam in het verslagjaar uit op zo’n 19%
in Nederland. Beschikbaarheid van energie is een voor-
(2005: 21%; 2004: 17%; 2003: 18%).
waarde voor het functioneren van onze samenleving. Niet alleen nu, maar ook over 50 jaar als fossiele brand-
Verantwoorde bedrijfsvoering
stoffen schaars zijn geworden. Onze energievoorziening
We nemen maatschappelijke verantwoordelijkheid in
is onlosmakelijk verbonden met de welvaart van onze
onze bedrijfsvoering door:
samenleving en de negatieve gevolgen die het huidige
– met respect om te gaan met onze klanten;
energiegebruik heeft voor mens en milieu. Vanuit onze
– goed werkgeverschap;
overtuiging dat voor een betrouwbare energievoorzie-
– het waarborgen van de continuïteit in levering;
ning verduurzaming noodzaak is, zien wij het als onze
– verminderen van de belasting van onze bedrijfsprocessen op milieu en maatschappij;
– verbeteren van ketenmanagement.
opdracht de energievoorziening in balans te brengen met de belangen van al onze stakeholders: aandeelhouders, klanten, medewerkers, milieu en maatschappij. Dat is voor ons de essentie van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Nuon brengt maatschappelijk verantwoord ondernemen op drie manieren in de praktijk: door het verduurzamen van de energievoorziening, door het zorgdragen voor een verantwoorde bedrijfsvoering en door een maatschappelijk betrokken bedrijf te zijn.
43
Verslag van de Raad van Bestuur
In 2006 profiteerden we van de verbeteringen in de
Nuon en Continuon Netbeheer ondertekenden met
dienstverlening die in 2005 werden doorgevoerd.
verschillende ggd’s en schuldhulpverleningsinstanties
Gedurende het hele jaar scoorde Nuon als beste in de
convenanten over de uitwisseling van persoonsgegevens.
vergelijking die de Directie Toezicht Energie maakt van
Een convenant tussen de ggd Amsterdam en Continuon
de prestaties van energiebedrijven op het tijdig versturen
Netbeheer heeft inmiddels de afsluitingen van energie
van facturen en jaarafrekeningen. De geplande instal-
bij ruim 100 hulpbehoevenden voorkomen. Ook zijn de
latie van een katalysator voor afvang van stikstofoxiden
mogelijkheden voor het verkrijgen van een betalingsre-
op de kolencentrale Hemweg 8 was bij de jaarwisseling
geling verruimd, waardoor in vele gevallen afsluitingen
2006/2007 gereed voor inbedrijfname. Naar verwachting
kunnen worden voorkomen.Sinds 3 december 2006 is
zal de katalysator (DeNOx) zorgen voor een daling van
een nieuwe ministeriële regeling van kracht rond het
30% op jaarbasis van de NOx-uitstoot van Nuon.
afsluiten van energie. Deze regeling stelt dat klanten in de periode van 1 oktober tot 1 april alleen mogen worden
Maatschappelijk betrokken
afgesloten als de klant weigert schuldbemiddeling te
Nuon maakt als bedrijf deel uit van de samenleving. We
aanvaarden óf als er sprake is van fraude. Dit past goed
spannen ons in om, samen met onze medewerkers, bij te
in het beleid van Nuon om samen met schuldhulpverle-
dragen aan de positieve ontwikkeling van die samenle-
ningsinstanties het oplopen van schulden bij klanten te
ving. Dit doen we door:
voorkomen. Nuon gaat in de uitvoering van de regeling
– dialoog met onze omgeving;
nog een stap verder door hetzelfde beleid te voeren in de
– a nderen ondersteunen die bijdragen aan duurzame
zomer als in de winter.
ontwikkeling;
– k ansen vergroten voor mensen voor wie dat niet van zelfsprekend is;
Het aantal afsluitingen is in 2006 licht gedaald, ondanks de gestegen energieprijzen. Het aantal afsluitingen in 2006 was 8.017 (2005: 8.300).
– aandacht vragen voor maatschappelijke vraagstukken rondom energie.
Vooruitzichten
De Raad van Bestuur heeft, in overleg met de Raad van 2006 was het eerste volledige jaar in bedrijf voor de
Commissarissen, als beleid geformuleerd geen uitspraken
Nuon Foundation. Deze organisatie is een platform voor
te doen omtrent de verwachte toekomstige resultaten.
vraag en aanbod van vrijwilligerswerk en is bedoeld voor medewerkers van Nuon die zich in hun vrije tijd belan-
Dividend
geloos inzetten of willen inzetten voor de maatschappij.
De Raad van Bestuur stelt, na overleg met de Raad van
Medewerkers kunnen ook financiële steun krijgen voor
Commissarissen, voor om een dividend uit te keren van
projecten waar zij zelf vrijwilligerswerk voor doen. In
¤ 325 miljoen. Dit komt overeen met 45% van het
het eerste jaar waren ruim 250 medewerkers actief via
resultaat na belastingen, exclusief bijzondere posten na
de Nuon Foundation. Ze hebben zelf projecten opgezet,
belastingen die niet hebben geleid tot kasstromen in het
deelgenomen aan activiteiten van de Foundation of hun
boekjaar 2006 ten bedrage van per saldo ¤ 40 miljoen. De
collega’s geholpen bij hun vrijwilligerswerk.
bijzondere posten die niet hebben geleid tot kasstromen in het boekjaar 2006 betreffen de fair value-mutaties van
Nuon publiceert jaarlijks een Duurzaamheidsverslag
financiële instrumenten van ¤ 158 miljoen, het belasting-
waarin zij verantwoording aflegt over alle activiteiten
effect over deze post, en de afwaardering van de latente
en prestaties op het gebied van maatschappelijk verant-
belastingvordering als gevolg van de wijziging in de
woord ondernemen. Het verslag van Nuon over 2005
tarieven voor de vennootschapsbelasting met ingang van
haalde in de jaarlijkse Transparantie Benchmark van het
1 januari 2007 van ¤ 71 miljoen. In 2006 zijn dividenden
ministerie van Economische Zaken een elfde positie en
uitgekeerd van ¤ 322 miljoen uit de winstverdeling 2005.
hoorde daarmee bij de koplopers. Nuon was de tweede niet-beursgenoteerde onderneming op de lijst en met afstand eerste in de energiesector.
Amsterdam, 9 maart 2007
Afsluitbeleid
Het beleid van Nuon is erop gericht om het oplopen van schulden bij klanten zoveel mogelijk te voorkomen. Hiertoe voeren wij een strikte incassoprocedure, waarbij
De Raad van Bestuur
we nauw samenwerken met verschillende schuldhulpver-
Ludo van Halderen, voorzitter
leningsinstanties.Het verstrijken van betalingstermijnen
Doede Vierstra
wordt opgevolgd door herinnering en aanmaning en, bij
Peter Erich
het uitblijven van betaling na een extern incassotraject,
Øystein Løseth
afsluiting.
44
Nuon financieel jaarverslag 2006
Gegevens van de Raad van Bestuur
Ludo van Halderen (1946)
Carrière
Doede Vierstra (1958)
Carrière
Nederlandse nationaliteit
Vanaf 1970 is Ludo van Halderen
Nederlandse nationaliteit
Voordat Doede Vierstra in dienst
werkzaam in de energiewereld.
trad van Nuon werkte hij voor
Ludo van Halderen is sinds
In het begin van zijn loopbaan
Doede Vierstra is sinds 1 mei
Koninklijke Wessanen n.v.,
1 januari 2002 voorzitter van
was hij met name betrokken bij
2006 lid van de Raad van Bestuur
waar hij de functie vervulde van
de Raad van Bestuur van Nuon.
de productie van elektriciteit op
in de functie van Chief Financial
cfo/lid van de Concerndirectie.
Hij is verantwoordelijk voor
basis van gas en kolen. Hij was in
Officer (cfo). Hij is verantwoor-
Voor Wessanen werkte hij onder
de algehele leiding van de
1986 projectleider voor de fusie
delijk voor de financiële leiding
meer bij Koninklijke Friesland
onderneming. Daarnaast is
van de elektriciteitsproductie
van de onderneming, alsmede
Foods n.v. als cfo/lid van de
hij verantwoordelijk voor de
tussen pgem, IJsselmij, peb
voor de specifieke aansturing
Concerndirectie. Gedurende de
concernstaven Bestuurssecre-
Friesland, egd Groningen in het
van de bedrijfsonderdelen
periode 1985 – 2000 vervulde
tariaat, Corporate Legal Affairs,
energiebedrijf epon en daarna
Corporate Information Office,
de heer D.G. Vierstra bij Unilever
Public Affairs, Human Resources
voorzitter van de directie. Na
ict, Facilitair Bedrijf en Shared
n.v. diverse financiële en strate-
Management, Corporate Com-
de privatisering was hij vanaf
Service Centre, alsmede voor de
gische managementfuncties in
munication, Internal Audit,
2000 als bestuursvoorzitter
concernstaven Corporate
Nederland, Thailand, Denemar-
Corporate Development &
van epon binnen de Tractebel
Planning & Control, Treasury
ken en Engeland.
Strategy, alsmede Energy &
ege (Elektriciteit & Gas Europa)
& Insurance, Corporate Risk
Water Investments.
tevens verantwoordelijk voor de
Management, Corporate
Commissariaten/nevenfuncties
exploitatie en de ontwikkeling
Purchasing en Fiscale Zaken &
Geen
van de elektriciteits- en gason-
Subsidies.
dernemingen in Europa. Commissariaten/nevenfuncties Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank IJsseldelta, lid Raad van Commissarissen Draka Holding n.v., Lid Raad van Toezicht Stichting Energieonderzoek Centrum Nederland, Voorzitter Raad van Toezicht Isala-klinieken (Zwolse Ziekenhuizen).
45
Peter Erich (1957)
Carrière
Øystein Løseth (1958)
Carrière
Nederlandse nationaliteit
Voordat Peter Erich in dienst trad
Noorse nationaliteit
Voordat Øystein Løseth in 2003
van Nuon werkte hij voor Shell.
in dienst trad van Nuon werkte
Peter Erich is sinds 1 mei 2003
Binnen de divisie Olie Producten
Øystein Løseth is sinds
hij voor Statkraft in Noorwegen.
lid van de Raad van Bestuur van
gaf hij leiding aan directieteams
1 januari 2006 lid van de Raad
In eerste instantie was hij als
Nuon. Hij is verantwoordelijk
in West-Afrika en Noordoost-
van Bestuur van Nuon.
Managing Director verant-
voor het segment Distributie
Azië. Hij was onder meer ceo van
Hij is verantwoordelijk voor het
woordelijk voor het opzetten
en Verkoop Nederland, voor de
Shells wereldwijde lpg-activi-
segment Productie en Handel,
van Statkraft Energy Europe in
concernstaf Corporate Social
teiten en in zijn laatste functie
alsmede voor de activiteiten
Nederland en Duitsland, waarna
Responsibility en tevens voor
als Vice-President Commercial
in België en Duitsland. Voordat
hij is aangesteld als directeur
de relatie met Continuon Net-
eindverantwoordelijk voor de
hij deze rol op zich nam, was
van de Strategy Division van
beheer.
business-to-businessactivitei-
hij vanaf augustus 2003
Statkraft. In 2002 is hij benoemd
ten in Europa.
Managing Director van Nuon
tot lid van de Raad van Bestuur
Energy Sourcing.
bij Statkraft, verantwoordelijk
Commissariaten/nevenfuncties
voor productie en projectont-
Lid Raad van Commissarissen
wikkeling. Voor zijn carrière
n.v. Continuon Netbeheer,
bij Statkraft is hij werkzaam
Lid Raad van Commissarissen
geweest bij Naturkraft, Alliance
n.v. Kema, Lid Raad van Com-
Gas en Statoil.
missarissen Endex European Energy Derivatives Exchange n.v.
Commissariaten/nevenfuncties Lid Raad van Commissarissen Sweco Grøner as, lid Raad van Commissarissen Eidsiva Produksjan as.
46
Nuon financieel jaarverslag 2006
Corporate Governance
Op 9 december 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code (’de Code’) vastgesteld en gepubliceerd. De Code bevat aanbevelingen voor een efficiënt toezicht op het bestuur (de ’checks’) en een evenwichtige verdeling van invloed tussen het bestuur, de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (de ’balances’).
Corporate Governance-structuur Raad van Bestuur Taak en werkwijze
De Raad van Bestuur is belast met het besturen van Nuon. Belangrijke verantwoordelijkheden zijn onder meer de realisatie van de doelstellingen van Nuon, de strategie en het beleid inclusief de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkeling. De Raad van Bestuur is eveneens verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten regelgeving, het beheersen van de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten en voor de financiering van de onderneming. Daarnaast is de Raad van Bestuur samen met de Raad van Commissarissen verantwoordelijk voor de Corporate Governance-structuur van Nuon en de naleving van de Code. De Raad van Bestuur is gezamenlijk verantwoordelijk voor het bestuur van Nuon. Binnen deze collectieve ver-
Hoewel de Code van toepassing is op beursgenoteerde
antwoordelijkheid heeft elk lid van de Raad van Bestuur
Nederlandse vennootschappen, heeft Nuon besloten de
op basis van een interne taakverdeling zijn specifieke
Code met ingang van het boekjaar 2004 voor zover
taken en aandachtsgebieden.
relevant vrijwillig toe te passen. De Raad van Bestuur legt verantwoording af over zijn Tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
taakuitoefening aan de Raad van Commissarissen en
van 27 mei 2004 heeft Nuon de wijze waarop zij invul-
aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De
ling wil geven aan de Code met haar aandeelhouders
Raad van Bestuur handelt volgens een eigen reglement
besproken. De aandeelhouders konden zich vinden
waarin onder meer de procedures met betrekking tot
in deze aanpak. De bestaande regels, procedures en
samenstelling, taken en bevoegdheden, vergaderingen en
reglementen van Nuon zijn gecheckt op naleving
besluitvorming zijn neergelegd.
van de Code en desgewenst aangepast. Zo kent Nuon reglementen voor de Raad van Bestuur, de Raad van
Benoeming en samenstelling
Commissarissen, de Auditcommissie en de Selectie-,
De leden van de Raad van Bestuur worden benoemd
Benoemings- en Remuneratiecommissie. Daarnaast is
door de Raad van Commissarissen. De Raad van
een Klokkenluidersregeling en een Gedragscode inge-
Bestuur bestaat uit ten minste twee leden. De Raad van
voerd. Al deze stukken zijn op de website gepubliceerd
Commissarissen benoemt één van de leden van de Raad
(www.nuon.nl), onder de kop ‘Corporate Governance’.
van Bestuur tot voorzitter en een ander lid tot lid van
Belangstellenden kunnen alle relevante documenten
de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor financiële
inzien. Deze worden van tijd tot tijd gecontroleerd en
zaken. De Raad van Bestuur bestond in het verslagjaar
waar nodig geactualiseerd. Nuon volgt om die reden met
uit vier leden.
belangstelling de commissie Frijns, die de toepassing van de Code volgt en de bruikbaarheid bevordert. Elke mate-
Zonder voorafgaande goedkeuring van de voorzitter van
riële wijziging in de Corporate Governance-structuur
de Raad van Commissarissen mag een lid van de Raad
van Nuon en in de naleving van de Code wordt onder
van Bestuur geen commissariaat bij een beursgeno-
een apart agendapunt ter bespreking aan de Algemene
teerde onderneming aanvaarden. Dit geldt tevens voor
Vergadering van Aandeelhouders voorgelegd.
de aanvaarding van andere belangrijke nevenfuncties. In elk geval mag een lid van de Raad van Bestuur geen
Nuon zet jaarlijks in haar jaarverslag de hoofdlijnen van
zitting nemen in de Raad van Commissarissen van meer
de Corporate Governance-structuur uiteen en geeft aan
dan twee beursgenoteerde ondernemingen of de functie
op welke wijze zij de principes en best practice-bepalin-
bekleden van voorzitter van de Raad van Commissarissen
gen van de Code toepast.
van een beursgenoteerde onderneming.
47
Bezoldiging
De commissarissen worden op voordracht van de
De Raad van Commissarissen bepaalt de bezoldiging
Raad van Commissarissen benoemd door de Algemene
en overige arbeidsvoorwaarden voor ieder lid van de
Vergadering van Aandeelhouders. Voor het opmaken van
Raad van Bestuur, in overeenstemming met het door de
deze voordracht heeft zowel de Algemene Vergadering
Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastge-
van Aandeelhouders als de Centrale Ondernemingsraad
stelde beloningsbeleid. Gegevens over de bezoldiging
een recht van aanbeveling. Leden van de Raad van
van individuele leden van de Raad van Bestuur zijn
Commissarissen kunnen voor maximaal drie termijnen
opgenomen in het Remuneratierapport van de Raad van
van vier jaar worden benoemd.
Commissarissen.
Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat alle benodigde expertise om te komen tot een goede taakuitvoering aanwezig is en de leden onafhankelijk
Taak en werkwijze
en kritisch ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk
De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te
deelbelang dan ook kunnen opereren.
houden op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken bij Nuon. Daarnaast fungeert
Een commissaris dient het aantal commissariaten en
de Raad van Commissarissen ook als adviesorgaan van
andere functies bij beursgenoteerde en niet-beursgeno-
de Raad van Bestuur. Het toezicht van de Raad van
teerde ondernemingen en andere instanties te beperken,
Commissarissen op de Raad van Bestuur betreft onder
teneinde een adequate vervulling van zijn taken te garan-
andere de realisatie van de doelstellingen van de ven-
deren. Een lid van de Raad van Commissarissen mag
nootschap, de strategie en de risico’s verbonden aan de
maximaal vijf commissariaten bekleden bij Nederlandse
ondernemingsactiviteiten, de opzet en de werking van
beursgenoteerde vennootschappen, waarbij het voorzit-
de interne risicobeheersings- en controlesystemen, het
terschap van de Raad van Commissarissen als twee
financiële verslaggevingsproces en de naleving van de
normale commissariaten geldt.
wet- en regelgeving. Bezoldiging
De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van zijn
De bezoldiging van de leden van de Raad van
taken berust bij de Raad van Commissarissen als col-
Commissarissen wordt door de Algemene Vergadering
lectief. Bij de invulling van deze taken handelt de Raad
van Aandeelhouders vastgesteld. De bezoldiging van
van Commissarissen in het belang van Nuon en de met
een commissaris is niet afhankelijk van de resultaten
haar verbonden ondernemingen binnen de Nuon-groep,
van Nuon. Gegevens over de bezoldiging van individuele
daarbij rekening houdend met de belangen van alle
leden van de Raad van Commissarissen zijn opge-
betrokkenen.
nomen in het Remuneratierapport van de Raad van Commissarissen (0nderdeel van dit jaarverslag).
De Raad van Commissarissen heeft met betrekking tot onder meer zijn samenstelling, commissies, taken en
Commissies van de Raad van Commissarissen
bevoegdheden, vergaderingen en besluitvorming een
De Raad van Commissarissen kan uit zijn midden vaste
reglement opgesteld.
en/of ad-hoc commissies benoemen en deze belasten met door de Raad van Commissarissen omschreven taken.
Benoeming en samenstelling
De Raad van Commissarissen stelt de commissies samen
Nuon heeft een Raad van Commissarissen, bestaande uit
en benoemt haar leden. De twee permanente commissies
ten minste drie en ten hoogste elf natuurlijke personen.
zijn een Auditcommissie en een gecombineerde Selectie-,
Aan het begin van het verslagjaar bestond de Raad
Benoemings- en Remuneratiecommissie. Daarnaast
van Commissarissen nog uit dertien leden. Nadat was
heeft de Raad van Commissarissen begin 2006 een
gebleken dat de heren M. Minderhoud en R.A.M. van der
Strategiecommissie ingesteld.
Sande niet voor herbenoeming beschikbaar waren, is besloten hiervoor geen vacatures te stellen en het aantal
De bevindingen van de commissies worden bespro-
leden van de Raad van Commissarissen terug te brengen
ken in de plenaire vergaderingen van de Raad van
tot elf. De Raad van Commissarissen bestond derhalve
Commissarissen. Voor beide commissies is een reglement
tot de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van
opgesteld, met daarin aangegeven de taakopdracht,
24 april 2006 uit dertien leden en bestaat thans uit elf
de samenstelling en de wijze waarop de commissie
leden. Het minimum en maximum aantal leden van de
haar taak uitoefent. In het verslag van de Raad van
Raad van Commissarissen wordt vastgesteld door de
Commissarissen (onderdeel van dit jaarverslag) worden
Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
de werkzaamheden en de samenstelling van de afzonderlijke commissies vermeld.
48
Nuon financieel jaarverslag 2006
Auditcommissie
Daarnaast heeft de commissie de volgende taken op het
De Auditcommissie is door de Raad van Commissarissen
gebied van remuneratie:
ingesteld om hem te ondersteunen bij het houden van
– het doen van voorstellen aan de Raad van
toezicht op:
Commissarissen betreffende het te voeren bezoldi-
– de werking van de interne risicobeheersings- en con-
gingsbeleid voor leden van de Raad van Bestuur, welk
trolesystemen, waaronder het toezicht op de naleving
beleid, alsmede elke materiële wijziging daarvan,
van relevante wet- en regelgeving en het toezicht op
ter vaststelling aan de Algemene Vergadering van
de werking van de gedragscodes; – de financiële informatieverschaffing door de onderneming; – de naleving van aanbevelingen en opvolging van
Aandeelhouders zal worden voorgelegd; – het doen van voorstellen inzake de bezoldiging van individuele leden van de Raad van Bestuur; – het opmaken van het Remuneratierapport.
de aanbevelingen en opmerkingen van de afdeling Internal Audit en de externe accountant;
De commissie bestaat uit drie leden, die allen lid dienen
– het ‘in control statement’;
te zijn van de Raad van Commissarissen. Het voorzitter-
– de rol en het functioneren van de afdeling Internal
schap van de commissie wordt niet vervuld door de voor-
Audit van de onderneming;
zitter van de Raad van Commissarissen, niet door een
– de relatie met de externe accountant, in het bijzonder
voormalig lid van de Raad van Bestuur, noch door een
de onafhankelijkheid, de bezoldiging en eventuele
lid van de Raad van Commissarissen dat bij een andere
niet-controlewerkzaamheden ten behoeve van de
beursgenoteerde vennootschap bestuurder is.
onderneming; – de financiering van de onderneming;
Aandeelhouders
– de toepassing van informatie- en communicatietechnologie.
Jaarlijks binnen zes maanden na afloop van het boekjaar wordt de jaarvergadering gehouden. Andere Algemene
De Auditcommissie bestaat uit ten minste drie leden, die
Vergaderingen van Aandeelhouders kunnen, indien
allen lid dienen te zijn van de Raad van Commissarissen.
nodig, worden gehouden op verzoek van de Raad van
Alle leden van de Auditcommissie dienen onafhanke-
Commissarissen of van de Raad van Bestuur. Ook
lijk te zijn in de zin van het Reglement van de Raad van
aandeelhouders die gezamenlijk minstens 10% van het
Commissarissen, met uitzondering van maximaal één lid.
geplaatste kapitaal vertegenwoordigen, kunnen een
Ten minste één lid van de Auditcommissie is een financi-
vergadering bijeenroepen.
eel expert, hetgeen inhoudt dat deze persoon relevante
De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders
kennis en ervaring heeft opgedaan op financieel-admini-
wordt gehouden ter bespreking van de statutair vastge-
stratief/accounting-terrein bij beursgenoteerde vennoot-
stelde punten, te weten het jaarverslag – waaronder
schappen of bij andere grote rechtspersonen.
het bestuursverslag, de jaarrekening inclusief toelichting en bijlagen en het verslag van de Raad van
Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
Commissarissen –, alsmede voorstellen ter vaststelling
De Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
van de jaarrekening en van het dividend, eventueel
heeft onder meer de volgende taken op het gebied van
benoemingen van leden van de Raad van Bestuur en de
selectie en benoeming:
Raad van Commissarissen, belangrijke bestuursbesluiten,
– het opstellen van selectiecriteria en benoemingsproce-
zoals verplicht op grond van het Nederlands recht, en
dures inzake leden van de Raad van Commissarissen
zaken die door de Raad van Commissarissen, de Raad
en de Raad van Bestuur;
van Bestuur of de aandeelhouders zijn voorgesteld over-
– het periodiek beoordelen van de omvang en samen-
eenkomstig de statuten van Nuon.
stelling van de Raad van Commissarissen en de Raad
Als afzonderlijk agendapunt bespreekt de Algemene
van Bestuur en het zonodig doen van voorstel-
Vergadering van Aandeelhouders het verlenen van kwijting
len betreffende de profielschets van de Raad van
aan de leden van de Raad van Bestuur en de leden van de
Commissarissen;
Raad van Commissarissen voor de uitoefening van hun
– het periodiek beoordelen van het functioneren van de
respectievelijke taken binnen de vennootschap. Ook het
individuele leden van de Raad van Commissarissen
reserverings- en dividendbeleid wordt als apart agenda-
en de Raad van Bestuur en het rapporteren hierover
punt op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
aan de Raad van Commissarissen, respectievelijk de
behandeld en toegelicht. Behalve de formele aandeelhou-
individuele bestuursleden;
dersvergadering(en) is er een voortdurende dialoog tus-
– het doen van voorstellen voor (her)benoeming.
sen (groot)aandeelhouders en de Raad van Bestuur.
49
Corporate Governance
De belangrijkste bevoegdheden van de Algemene
ii Het bestuur
Vergadering van Aandeelhouders van Nuon zijn: – de vaststelling van de jaarrekening en het dividend;
ii.1 Taak en werkwijze
– de verlening van kwijting aan de Raad van Bestuur
ii.1.1 Best practice-bepaling
voor het gevoerde bestuur; – de verlening van kwijting aan de leden van de Raad van Commissarissen voor de uitoefening van hun
Een bestuurder wordt benoemd voor een periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming kan telkens voor een periode van maximaal vier jaar plaatsvinden.
toezicht op de Raad van Bestuur; – de vaststelling van het bezoldigingsbeleid van de Raad van Bestuur; – de vaststelling van de bezoldiging van de Raad van Commissarissen; – de benoeming van de leden van de Raad van
Afwijking en motivering
De arbeidsovereenkomsten van de bestuurders die per 1 januari 2004 in functie waren, zijn niet in overeenstemming met deze bepaling en worden gerespecteerd. De arbeidsovereenkomsten met leden van de Raad van
Commissarissen op voordracht van de Raad van
Bestuur die zijn of worden benoemd ná 1 januari 2004
Commissarissen;
zijn wel in overeenstemming met deze bepaling.
– het aanbevelingsrecht betreffende de door de Raad van Commissarissen op te maken voordracht
ii.1.4 Best practice-bepaling
voor de benoeming van leden van de Raad van
In het jaarverslag verklaart het bestuur dat de interne
Commissarissen;
risicobeheersings- en controlesystemen adequaat en
– de goedkeuring van belangrijke bestuursbesluiten,
effectief zijn en geeft het een duidelijke onderbouwing
daaronder begrepen besluiten die de identiteit of het
hiervan. Het bestuur rapporteert in het jaarverslag over
karakter van de onderneming sterk veranderen;
de werking van het interne risicobeheersings- en con-
– de uitgifte van aandelen op voorstel van de Raad
trolesysteem in het boekjaar. Het bestuur geeft daarbij
van Bestuur, die is goedgekeurd door de Raad van
tevens aan welke eventuele significante wijzigingen zijn
Commissarissen;
aangebracht, welke eventuele belangrijke verbeteringen
– de machtiging van de Raad van Bestuur tot inkoop van eigen aandelen;
zijn gepland en dat een en ander met de Auditcommissie en de Raad van Commissarissen is besproken.
– de opzegging van het vertrouwen in de Raad van Commissarissen als geheel;
Afwijking en motivering
– de verlening aan een externe accountant van de
Het bestuur geeft een afwijkende verklaring af, omdat
opdracht tot onderzoek van de jaarrekening;
de verdere ontwikkeling van de risicobeheersings- en
– het besluit tot statutenwijziging, tot ontbinding of tot juridische fusie of juridische splitsing op voorstel van
controlesystemen in het boekjaar nog gaande was en derhalve nog niet volledig op werking getoetst kon worden.
de Raad van Bestuur, dat is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen.
ii.2 Bezoldiging
Best practice-bepalingen ii.2.1 t/m ii.2.5 over aandelenopDe Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen
ties als bezoldigingscomponent zijn niet van toepassing,
verstrekken de Algemene Vergadering van Aandeel-
omdat op grond van de statuten van Nuon natuurlijke
houders alle verlangde informatie, tenzij een zwaarwe-
personen geen aandeelhouder kunnen zijn.
gend belang van de vennootschap zich daartegen verzet. ii.2.6 Best practice-bepaling
Afwijkingen van de Code
Reglement inzake bezit van en transacties in effecten door bestuurders.
Hieronder licht Nuon toe waar wordt afgeweken van de best practice-bepalingen van de Code. Nuon zal
Afwijking en motivering
motiveren waarom op de betreffende punten van de
Nuon past deze bepaling toe met dien verstande dat er
Code wordt afgeweken (het ‘pas toe of leg uit’-begin-
geen apart reglement is opgesteld, maar regels omtrent
sel). De bepalingen die niet volledig worden toegepast
meldingen door bestuurders inzake alle veranderingen
hebben met name betrekking op beursvennootschap-
in het bezit van en transacties in effecten die betrekking
pen of op vennootschappen met een anderszins open
hebben op Nederlandse beursgenoteerde vennootschap-
aandeelhoudersstructuur.
pen – uit praktische overwegingen – zijn geïntegreerd in het reglement van de Raad van Bestuur.
50
Nuon financieel jaarverslag 2006
ii.2.7 Best practice-bepaling
in het bezit van en transacties in effecten die betrekking
De maximale vergoeding bij onvrijwillig ontslag bedraagt
hebben op Nederlandse beursgenoteerde vennootschap-
eenmaal het jaarsalaris (het ‘vaste’ deel van de bezoldi-
pen – uit praktische overwegingen – zijn geïntegreerd in
ging). Indien het maximum van eenmaal het jaarsalaris
het reglement van de Raad van Commissarissen.
voor een bestuurder die in zijn eerste benoemingstermijn wordt ontslagen kennelijk onredelijk is, komt deze
iii.8 ‘One-tier’ bestuursstructuur
bestuurder in dat geval in aanmerking voor een ontslag-
Best practice-bepalingen iii.8.1 t/m iii.8.4, die hierop
vergoeding van maximaal tweemaal het jaarsalaris.
betrekking hebben, zijn niet van toepassing, omdat Nuon een structuurvennootschap is met een zogenoemde ‘two-
Afwijking en motivering
tier’ bestuursstructuur, hetgeen wil zeggen dat naast de
De arbeidsovereenkomsten van de bestuurders die per
Raad van Bestuur een aparte onafhankelijke Raad van
1 januari 2004 in functie waren, zijn niet in overeen-
Commissarissen fungeert.
stemming met deze bepaling en worden gerespecteerd. De arbeidsovereenkomsten met leden van de Raad van Bestuur die zijn benoemd na 1 januari 2004 zijn wel in
iv Algemene Vergadering van Aandeelhouders
overeenstemming met deze bepaling. iv.1 Bevoegdheden ii.2.14 Best practice-bepaling
Principe
De vennootschap vermeldt in de toelichting op de jaar-
De vennootschap stelt, voor zover in haar mogelijkheid
rekening in aanvulling op de krachtens artikel 2:383d
ligt, aandeelhouders in de gelegenheid om op afstand
bw op te nemen informatie, de waarde van de aan het
te stemmen en om met alle (andere) aandeelhouders te
bestuur en het personeel toegekende opties en geeft
communiceren.
daarbij aan hoe deze waarde is bepaald. Afwijking en motivering Afwijking en motivering
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Nuon
Nuon past deze bepaling niet toe, omdat de statuten van
wordt al een aantal jaren gekenmerkt door een grote
Nuon de toekenning van opties ter verkrijging van aande-
opkomst en betrokkenheid. Voorts worden volmachtfor-
len als bezoldigingselement belemmeren.
mulieren meegestuurd bij de oproep van de vergadering. De aandelen luiden bovendien op naam. Met inachtname
iii De Raad van Commissarissen iii.5 Samenstelling en rol van drie kerncommissies van de Raad van Commissarissen
Principe
van het hiervoor vermelde is besloten om geen faciliteiten te bieden voor stemmen op afstand. iv.1.1 Best practice-bepaling
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van een niet-structuurvennootschap kan een besluit tot het ontne-
Indien de Raad van Commissarissen meer dan vier leden
men van het bindende karakter aan een voordracht tot
omvat, stelt deze uit zijn midden een Auditcommissie, en
benoeming van een bestuurder of commissaris en/of een
een Selectie-, Benoemings- en Renumeratiecommissie in.
besluit tot ontslag van een bestuurder of commissaris nemen bij volstrekte meerderheid van de uitgebrachte
Afwijking en motivering
stemmen.
Bij Nuon is een Auditcommissie ingesteld en zijn de taken van de Remuneratiecommissie en de Selectie- en
Afwijking en motivering
Benoemingscommissie – aangezien deze nauw verwant
Deze bepaling is op een structuurvennootschap als Nuon
zijn – samengevoegd in een gecombineerde Selectie-,
niet van toepassing.
Benoemings- en Remuneratiecommissie. iv.1.2 Best practice-bepaling iii.7 Bezoldiging
Het stemrecht op financieringspreferente aandelen wordt
iii.7.3 Best practice-bepaling
gebaseerd op de fair value van de kapitaalinbreng. Dit
Reglement inzake bezit van en transacties in effecten
geldt in ieder geval bij de uitgifte van financieringsprefe-
door commissarissen.
rente aandelen.
Afwijking en motivering
Afwijking en motivering
Nuon past deze bepaling toe met dien verstande dat er
Deze bepaling is voor Nuon niet van toepassing, omdat
geen apart reglement is opgesteld, maar regels omtrent
Nuon geen financieringspreferente aandelen heeft.
meldingen door commissarissen inzake veranderingen
51
Corporate Governance
iv.1.7 Best practice-bepaling
De rol van accountants
De vennootschap bepaalt een registratiedatum voor de uitoefening van stem- en vergaderrechten.
Externe accountant
De externe accountant wordt benoemd door de Algemene Afwijking en motivering
Vergadering van Aandeelhouders, op basis van een voor-
Deze bepaling is niet van toepassing, omdat Nuon geen
stel dat door de Raad van Commissarissen is opgesteld,
courant verhandelbare aandelen heeft.
na advies te hebben gekregen van de Auditcommissie en de Raad van Bestuur.
iv.2 Certificering van aandelen
Best practice-bepalingen iv.2.1 t/m iv.2.8 die hierop
De Raad van Bestuur en de Auditcommissie brengen jaar-
betrekking hebben, zijn niet van toepassing, omdat de
lijks verslag uit aan de Raad van Commissarissen over de
uitgifte van certificaten krachtens de Nuon-statuten niet
ontwikkelingen in de relatie met de externe accountant,
toegestaan is.
in het bijzonder met betrekking tot de onafhankelijkheid van de externe accountant. Mede op grond hiervan
iv.3 Informatieverschaffing/logistiek Algemene Vergadering
bepaalt de Raad van Commissarissen zijn voordracht aan
van Aandeelhouders
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders tot benoe-
Best practice-bepalingen iv.3.1 t/m iv.3.4 over analis-
ming van een externe accountant.
tenbijeenkomsten en -rapporten zijn niet van toepassing omdat de aandelen van Nuon niet beursge-noteerd zijn en
Ten minste eens in de vier jaar wordt het functioneren
omdat ze niet (courant) verhandelbaar en/of vatbaar voor
van de externe accountant grondig geëvalueerd en beoor-
koersgevoelige informatie zijn.
deeld door de Raad van Bestuur en de Auditcommissie.
Ondanks het feit dat Nuon geen beursgenoteerde onder-
De belangrijkste conclusies van deze beoordeling worden
neming is, vinden er bijeenkomsten met rating agencies,
aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
bond investors en aandeelhouders plaats na publicatie
medegedeeld ten behoeve van de beoordeling van de
van de kwartaal- en jaarcijfers. Deze bijeenkomsten
voordracht tot benoeming van de externe accountant.
worden vooraf via de website van de vennootschap aan-
Deze evaluatie heeft begin 2006 plaatsgevonden.
gekondigd. Ook organiseert Nuon een persconferentie na publicatie van de jaarcijfers die vooraf via de website
Op 24 april 2006 heeft de Algemene Vergadering van
wordt aangekondigd.
Aandeelhouders PricewaterhouseCoopers Accountants n.v. herbenoemd als externe accountant van de onder-
Nuon onderschrijft het principe van gelijktijdige infor-
neming voor controle van de jaarrekening over de boek-
matieverstrekking aan alle aandeelhouders, maar acht
jaren 2006 tot en met 2009.
het te kostbaar voorzieningen te treffen om alle aandeelhouders in de gelegenheid te stellen de in de Code
De externe accountant woont in de regel de vergade-
aangeduide bijeenkomsten en presentaties gelijktijdig te
ringen van de Auditcommissie bij. In lijn met de toepas-
volgen. Wel draagt zij er zorg voor dat de presentaties na
selijke wettelijke bepalingen rapporteert de externe
afloop van de desbetreffende bijeenkomsten op de web-
accountant over zijn controlewerkzaamheden aan de
site van de vennootschap worden geplaatst.
Raad van Bestuur en aan de Raad van Commissarissen en stelt daarbij die onderwerpen met betrekking tot
iv.3.9 Best practice-bepaling
zijn controle aan de orde die hij onder de aandacht van
Het bestuur geeft in het jaarverslag een overzicht van
het bestuur wil brengen. Volgens het reglement van de
alle uitstaande of potentieel inzetbare beschermings-
Auditcommissie kan daarbij worden gedacht aan onder-
maatregelen tegen een overname van de zeggenschap
werpen met betrekking tot de accountantscontrole,
over de vennootschap en geeft daarbij aan onder welke
de financiële cijfers en de werking van de interne
omstandigheden deze beschermingsmaatregelen naar
risicobeheersings- en controlesystemen (inclusief de
verwachting kunnen worden ingezet.
betrouwbaarheid en continuïteit van de geautomatiseerde gegevensverwerking) en de kwaliteit van de
Afwijking en motivering
interne informatievoorziening. De externe accountant
Deze bepaling is niet van toepassing omdat de Nuon-
is tevens aanwezig tijdens de vergadering van de Raad
statuten daarvoor – afgezien van de kwaliteitseis – geen
van Commissarissen, waarin de aan de Algemene
mogelijkheid bieden.
Vergadering van Aandeelhouders ter vaststelling voor te leggen jaarrekening wordt besproken. De externe
iv.4 Verantwoordelijkheid institutionele beleggers
accountant woont ook de Algemene Vergadering van
Principe iv.4 en de best practice-bepalingen iv.4.1 t/m
Aandeelhouders van Nuon bij en kan dan worden
iv.4.3 hebben betrekking op institutionele beleggers en
bevraagd naar zijn controlewerkzaamheden en zijn ver-
niet op Nuon.
klaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening.
52
Nuon financieel jaarverslag 2006
Interne accountant
– de risicoanalyses die worden uitgevoerd op corporate
De interne accountantsdienst van Nuon, de afdeling
niveau en op het niveau van divisies/bedrijfsonder-
Internal Audit, heeft tot taak om aan de Raad van
delen, alsmede de risicorapportages op basis van
Bestuur additionele ‘assurance’ te verschaffen omtrent
deze analyses. Voornoemde onderdelen worden
het ‘in control’ zijn van de onderneming, haar (decen-
daarbij gefaciliteerd door de afdeling Corporate Risk
trale) onderdelen en processen. Hiertoe voert de afdeling
Management. Risicoanalyses vinden in het bijzonder
onder meer financial, operational en it-audits uit. Deze
plaats binnen de trading-omgeving van Nuon;
vloeien voort uit een door de Raad van Bestuur vastge-
– het Transaction Review Committee, dat aanvragen
steld internal auditjaarplan en richten zich op de effecti-
voor investeringen, grote operationele projecten en
viteit en efficiency van bedrijfsprocessen – met inachtne-
verkoop- en inkoopcontracten beoordeelt en hierover
ming van de procedures zoals vastgelegd in de Internal Audit Charter. Internal Audit is een stafafdeling die
adviseert aan de Raad van Bestuur; – de business planning & controlcyclus waarbinnen
hiërarchisch ressorteert onder de voorzitter van de Raad
jaarlijks een meerjarig businessplan wordt opgesteld,
van Bestuur. De directeur Internal Audit legt verantwoor-
besproken en vastgesteld per divisie/bedrijfsonderdeel
ding af aan de Raad van Bestuur en de Auditcommissie.
en voor de onderneming in haar totaliteit. In aanslui-
Tweemaal per jaar rapporteert Internal Audit aan de
ting daarop vindt de bespreking en vaststelling van de
Raad van Bestuur omtrent de ‘in control’-status via een
jaardoelstellingen en -budgetten van de divisies/
monitoringrapportage. Deze rapportage wordt door de
bedrijfsonderdelen en van de onderneming in haar
Raad van Bestuur tevens aan de Auditcommissie en aan de Raad van Commissarissen voorgelegd en met hen
geheel plaats; – de periodieke rapportages over de financiële en ope-
besproken. In dit kader, alsmede voor de planning en uit-
rationele performance van de divisies en bedrijfs-
voering van de jaarrekeningcontrole, werkt de afdeling
onderdelen, mede gebaseerd op het stelsel van kpi’s
Internal Audit nauw samen met de externe accountant.
dat voortdurend wordt gemeten, ontwikkeld en
Interne risicobeheersingsen controlesystemen
onderhouden; – de maandelijkse business reviews door de Raad van Bestuur met de directies van Nuon divisies/bedrijfsonderdelen, die mede plaatsvinden op basis van de
De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor de interne risicobeheersings- en controlesystemen van Nuon. Deze
periodieke rapportages; – het Nuon Governance Manual, dat reglementen,
systemen hebben als doel het bewaken van de realisatie
richtlijnen en procedures omvat die relevant zijn in
van doelstellingen, de betrouwbaarheid van de financiële
de relatie van Nuon met Nuon-groepsmaatschappijen,
verslaggeving en het naleven van de wet- en regelgeving.
bedrijfsonderdelen en medewerkers; – de Nuon Gedragscode en de Klokkenluidersregeling.
De interne risicobeheersings- en controlesystemen zijn erop gericht te waarborgen dat de belangrijkste risico’s
Deze documenten zijn gepubliceerd op de website www.nuon.com;
worden geïdentificeerd en dat ten aanzien van deze
– het ifrs-accounting manual en het reporting manual;
risico’s passende beheersmaatregelen worden getroffen.
– het stelsel van Letters of Representation (LoRs),
De risico’s die Nuon onderkent zijn strategische, operatio-
waarin op corporate- en op divisieniveau de betrouw-
nele, financiële en compliance risico’s.
baarheid van de financiële rapportage door het verantwoordelijke management wordt bevestigd;
Belangrijke componenten van de interne risicobeheer-
– het stelsel van Statements on Business Control, die zijn
sings- en controlesystemen van Nuon zijn:
gebaseerd op self-assessments ten aanzien van risico-
– de afdeling Corporate Development & Strategy die de
beheersing en interne controle door de Nuon-divisies/
Raad van Bestuur adviseert over de identificatie en
bedrijfsonderdelen. Deze statements worden jaarlijks
beoordeling van strategische risico’s;
door de Raad van Bestuur met het verantwoordelijke
– het Corporate Risk Management Committee, voorgezeten door de Chief Financial Officer, dat (onder meer met inbreng van diverse stafafdelingen) de juiste en volledige toepassing bewaakt van het door de Raad
management besproken; – de certificeringen, binnen diverse divisies/bedrijfsonderdelen, op het gebied van onder meer kwaliteit (iso-9000), milieu (iso-14000) en veiligheid (vca);
van Bestuur vastgestelde risicobeleid, dat is gebaseerd
– de audits door de afdeling Internal Audit, die worden
op de Nuon-strategie en -ondernemingsdoelstellingen;
uitgevoerd conform het door de Raad van Bestuur en
– de risk culture survey, die periodiek wordt gehouden
de Auditcommissie vastgestelde jaarplan, waarvan de
binnen de Nuon-organisatie, en die tot doel heeft de
rapportage en bevindingen worden besproken in de
perceptie van de medewerkers ten aanzien van risico-
Audit Stuurgroep;
management te meten;
53
Corporate Governance
– de monitoringrapportages over de control status van Nuon, die aan de Raad van Bestuur worden gerapporteerd; – de verdere ontwikkeling van het stelsel van de belangrijkste beheersmaatregelen (‘key controls’), dat mede is gebaseerd op het coso Enterprise Risk Management model. In het bijzonder wordt hierbij nog extra aandacht gegeven aan Fiscale Zaken, Nuon Duitsland en Nuon België. De key controls zijn met name gericht op de beheersingsdoelstellingen met betrekking tot financiële verslaggevingsrisico’s. Het stelsel van interne risicobeheersings- en controlesystemen wordt door Nuon regelmatig geëvalueerd en verder geoptimaliseerd. De interne risicobeheersings- en controlesystemen zullen geen absolute zekerheid kunnen geven ten aanzien van het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen, noch zullen deze een absolute garantie kunnen geven dat materiële fouten, verliezen, fraude of overtreding van wet- en regelgeving niet voor zullen komen in zowel processen als in de financiële verslaggeving. Met in achtneming van het bovenstaande is de Raad van Bestuur van mening dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen van Nuon ten aanzien van financiële verslaggevingsrisico’s in het verslagjaar een redelijke mate van zekerheid geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. Voorts is er, in het kader van hetgeen hiervoor beschreven is, geen aanleiding te veronderstellen dat de risicobeheersings- en controlesystemen ten aanzien van financiële verslaggevingsrisico’s in het jaar 2007 niet naar behoren zullen functioneren. Een en ander is met de Commissie Audit en de Raad van Commissarissen besproken.
54 54
Nuon financieel jaarverslag 2006
Verslag van de Raad van Commissarissen In dit verslag worden de activiteiten en de samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn commissies in 2006 beschreven. De activiteiten van de Raad van Commissarissen zijn in overeenstemming met het reglement van de Raad van Commissarissen uitgevoerd. Het reglement staat vermeld op de website van Nuon.
Tijdens de reguliere geplande vergaderingen heeft de Raad van Commissarissen diverse onderwerpen besproken, zoals (strategische) besluiten die de goedkeuring van de Raad van Commissarissen behoefden (onder meer overnames en desinvesteringen), het commerciële beleid, de kwaliteit van de dienstverlening, kostenbeheersing en cost-to-serve, klant- en dienstenstrategieën, de beoordeling van de effectiviteit en adequaatheid van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de bezoldiging van de Raad van Bestuur en alle andere relevante zaken die onder haar aandacht werden gebracht. De financiële resultaten werden uitvoerig besproken in de vergaderingen van de Raad van Commissarissen vóór publicatie van de kwartaal- en jaarcijfers. Voorafgaand aan deze vergaderingen adviseerde de Auditcommissie de Raad van Commissarissen over de financiële resultaten. De agenda van de Raad van Commissarissen werd echter medebepaald door de behandeling in de Tweede en Eerste Kamer van de splitsingswet en vooral door de
Activiteiten van de Raad van Commissarissen
strategische keuzemogelijkheden van de onderneming
De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar
voor de toekomst. Deze onderwerpen stonden praktisch
tienmaal vergaderd. Achtmaal betrof het regulier
iedere vergadering van de Raad van Commissarissen op
geplande vergaderingen en tweemaal werd een extra
de agenda. De Raad van Commissarissen ondernam in
vergadering met betrekking tot de strategie van de onder-
2006 met name de volgende activiteiten:
neming ingelast. Alle vergaderingen werden plenair met de voltallige Raad van Bestuur gehouden. De bespreking
In de reguliere vergadering van februari werden de
van de jaarcijfers 2005 werd bovendien bijgewoond door
resultaten over het vierde kwartaal van 2005 besproken.
de externe accountant. De Raad van Commissarissen
Daarnaast besloot de Raad van Commissarissen, op
heeft tweemaal zonder aanwezigheid van de Raad van
advies van de Auditcommissie en de Raad van Bestuur,
Bestuur vergaderd. Daarbij zijn verschillende thema’s aan
om aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
de orde geweest. Zowel het functioneren van de Raad van
voor te stellen PricewaterhouseCoopers Accountants n.v.
Commissarissen en van de individuele commissarissen,
voor een volgende termijn van vier jaar te herbenoemen
als dat van de Raad van Bestuur en van de individuele
als externe accountant van de vennootschap.
bestuurders, als ook het gewenste profiel, de samenstel-
In dezelfde vergadering besloot de Raad van Commis-
ling en de competenties van de Raad van Commissarissen
sarissen niet te voorzien in de twee vacatures die in 2006
zijn aan de orde geweest. Voorts heeft de Raad van
in de Raad van Commissarissen zijn ontstaan en het aan-
Commissarissen besloten tot het ongewijzigd verlengen
tal leden van de Raad van Commissarissen van dertien
per 1 februari 2007 van het huidige arbeidscontract van
terug te brengen naar elf. Tot slot benoemde de Raad van
de voorzitter van de Raad van Bestuur voor een periode
Commissarissen de heer P. Bouw als opvolger van de heer
van drie jaar.
M. Minderhoud, tot voorzitter van de Auditcommissie.
Buiten de regulier geplande vergaderingen was er
In maart kwam de Raad van Commissarissen in een extra
regelmatig contact tussen de individuele leden van de
vergadering bijeen. Deze was geheel gewijd aan de evalu-
Raad van Commissarissen en van de Raad van Bestuur
atie van de strategische opties van de onderneming.
over actuele ontwikkelingen. Met name de voorzitter
In de reguliere vergadering van maart werden de resulta-
van de Raad van Commissarissen en de voorzitter van
ten over 2005 en het bijbehorende jaarverslag besproken
de Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
en goedgekeurd. Tevens werd het voorstel voor de
hadden intensief overleg met de voorzitter van de Raad
winstbestemming goedgekeurd. Ook werden de
van Bestuur, terwijl de voorzitter van de Auditcommissie
managementletter en het verslag van de externe
regelmatig overleg had met het lid van de Raad van
accountant behandeld. Tot slot werd de voordracht tot
Bestuur verantwoordelijk voor de financiën.
herbenoeming van de heer D. Haank als lid van de Raad van Commissarissen goedgekeurd ter indiening bij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
55
Tijdens de reguliere vergadering van april gaf de Raad
Overleg met de Centrale Ondernemingsraad
van Commissarissen goedkeuring aan de verkoop
Bij toerbeurt hebben één of meer leden van de Raad
van Nuon’s 36,1% belang in Vitens. De Raad van
van Commissarissen de vergaderingen van de Centrale
Commissarissen is van mening dat deze desinvestering
Ondernemingsraad – waaronder die waarin de algemene
past in de vigerende strategie van Nuon om zich vooral
gang van zaken in de onderneming werd besproken
te richten op energieactiviteiten in Nederland, België en
– bijgewoond. Dit contact wordt door de Raad van
Duitsland. Ook stemde de Raad van Commissarissen in
Commissarissen bijzonder op prijs gesteld en de Raad
met de omzetting van alle converteerbare achtergestelde
van Commissarissen spreekt zijn waardering uit voor de
leningsovereenkomsten in aandelen in 2006 en kwam de
pro-actieve en constructieve opstelling van de Centrale
voorbereiding voor de jaarlijkse Algemene Vergadering
Ondernemingsraad.
van Aandeelhouders in april aan de orde. Daarnaast vond voorafgaand aan iedere vergadering De resultaten over het eerste kwartaal 2006 werden
van de Raad van Commissarissen overleg plaats tus-
besproken in de reguliere meivergadering. Tijdens deze
sen de op (verstrekte) aanbeveling van de Centrale
vergadering besprak de Raad van Commissarissen tevens
Ondernemingsraad benoemde commissarissen,
het commerciële beleid van de onderneming. In juni werd
te weten de heren P. Bouw, P.F. van der Heijden en
van gedachten gewisseld over een schriftelijk bod van
H. Zwarts, en het Dagelijks Bestuur van de Centrale
een derde partij. De Raad achtte een positieve reactie
Ondernemingsraad over de geagendeerde onderwerpen
jegens de betrokken derde op het commerciële deel van
van die betreffende vergadering.
de onderneming niet opportuun. Aandeelhoudersvergaderingen
In de reguliere vergadering van augustus werden de half-
Vrijwel de voltallige Raad van Commissarissen woonde
jaarresultaten 2006 besproken. Tevens kwam de voor-
de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders
bereiding voor de Buitengewone Algemene Vergadering
op 24 april 2006 bij. Ook de externe accountant was
van Aandeelhouders in november aan de orde, waarin
daarbij aanwezig en beschikbaar voor vragen van de
onder meer het voorstel tot statutenwijziging van Nuon
aandeelhouders. De Algemene Vergadering van
ter goedkeuring aan de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders heeft in deze vergadering de jaar-
Aandeelhouders werd voorgelegd.
rekening 2005 en het dividend over het boekjaar 2005 vastgesteld en besloten tot kwijting van de leden van de
In oktober was er wederom een extra vergadering van de
Raad van Bestuur en van de Raad van Commissarissen
Raad van Commissarissen. Hier werden de voortgang en
voor de uitoefening van hun taken. Daarnaast heeft de
de concrete resultaten van de besprekingen met betrek-
Algemene Vergadering van Aandeelhouders besloten de
king tot het onderzoeken van een mogelijke fusie met een
heer D. Haank te herbenoemen als lid van de Raad van
Nederlandse partner uitgebreid besproken. De resultaten
Commissarissen. Voorts heeft de Algemene Vergadering
van het derde kwartaal 2006 werden in de reguliere
van Aandeelhouders besloten PricewaterhouseCoopers
vergadering van november behandeld.
Accountants n.v. voor een periode van vier jaar te herbenoemen als externe accountant van Nuon voor de
In de reguliere decembervergadering heeft de Raad van
controle van de jaarrekening over de boekjaren 2006 tot
Commissarissen opnieuw de mogelijke fusie met een
en met 2009. In dezelfde vergadering heeft de Algemene
Nederlandse partner uitvoerig met de Raad van Bestuur
Vergadering van Aandeelhouders besloten tot aanpassing
besproken, hierbij kwam ook de concrete follow-up
en vaststelling van het bezoldigingsbeleid. Tenslotte is de
naar aandeelhouders aan de orde. Ook werd het budget
voorgenomen statutenwijziging van Nuon uitvoerig
2007 besproken. Daarnaast werden de gevolgen van de
besproken.
Wet Onafhankelijk netbeheer (‘splitsingswet’) voor de strategie en organisatie van Nuon besproken. In dezelfde
Ruim de helft van de leden van de Raad van
vergadering werd het uitbrengen van een bindend bod op
Commissarissen woonde op 6 november 2006 een Buiten-
een klein Nederlands energiebedrijf goedgekeurd.
gewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders bij. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft in deze vergadering het voorstel tot statutenwijziging van Nuon goedgekeurd. Hierdoor zijn de statuten van Nuon in overeenstemming gebracht met de per 1 oktober 2004 van kracht geworden wetswijziging in verband met aanpassing van de structuurregeling en in lijn met voor Nuon relevante bepalingen van de Corporate Governance Code. Materieel handelde Nuon reeds in lijn met de Code. Naast hetgeen voortvloeit uit de wetswijziging inzake de
56
Nuon financieel jaarverslag 2006
aanpassing van de structuurregeling en de Code bevatte
Voorts woonden één of meer leden van de Raad van
de statutenwijziging ook nog enkele punten die de
Commissarissen gedurende het verslagjaar enkele bijeen-
zeggenschap van de aandeelhouders verder vergroot. In
komsten van het zogenoemde Grootaandeelhouders-
dit verband noemen wij het vetorecht bij de benoeming
overleg bij, waarin de Raad van Bestuur en vertegen-
van een lid van de Raad van Bestuur, het versterkte
woordigers van grootaandeelhouders periodiek
aanbevelingsrecht voor één derde van het aantal leden
informeel overleg plegen over onder meer de strategie
van de Raad van Commissarissen en de mogelijkheid
van de onderneming.
voor aandeelhouders om de statuten te wijzigen anders dan op voorstel van de Raad van Bestuur, ook wel bekend
Commissies van de Raad van Commissarissen
als het initiatiefrecht. Tenslotte wordt de invloed van
Onverminderd zijn eigen verantwoordelijkheid had de
aandeelhouders bij investeringsbeslissingen vergroot en
Raad van Commissarissen in 2006 twee vaste commis-
voorziet het voorstel tot statutenwijziging in een
sies: de Auditcommissie en de gecombineerde Selectie-,
kostenregeling (vrijwaring) voor de leden van de Raad
Benoemings- en Remuneratiecommissie. Deze commis-
van Commissarissen.
sies hebben tot taak de werkzaamheden en besluiten van de Raad van Commissarissen voor te bereiden. Alle leden
Voorts werd conform het verzoek van het college van
van de Raad van Commissarissen ontvangen de verslagen
Gedeputeerde Staten van de provincie Fryslân het agen-
van de vergaderingen van de commissies en deze worden
dapunt ‘Informatie aandeelhouders over strategische
tijdens een plenaire RvC-vergadering besproken.
keuzes van de onderneming’ uitgebreid behandeld. Ter
Voor meer informatie over de taken van deze Commissies
vergadering werden de verschillende zienswijzen van de
wordt verwezen naar het onderdeel ‘Corporate
betrokken partijen over dit onderwerp kenbaar gemaakt
Governance’. De reglementen van de commissies staan
en uitvoerig besproken.
vermeld op de website van Nuon.
In de rondvraag van de vergadering is gesproken over het beloningsbeleid, naar aanleiding van een brief van
Auditcommissie
het college van Gedeputeerde Staten van aandeelhou-
De samenstelling van de Auditcommissie is in 2006 ge-
der Noord-Holland en twee aangenomen moties in de
wijzigd. De heer P. Bouw volgde de heer M. Minderhoud
Provinciale Staten van aandeelhouder Gelderland. Het
op, die te kennen had gegeven niet beschikbaar te zijn
verzoek van de provincie Noord-Holland om het besluit
voor herbenoeming en aftrad als lid van de Raad van
van de Raad van Commissarissen tot het ongewijzigd
Commissarissen en mitsdien ook als voorzitter van
verlengen van het arbeidscontract van de voorzitter van
de Auditcommissie. Sinds 24 april 2006 bestaat de
de Raad van Bestuur te heroverwegen, is door de Raad
Auditcommissie uit de volgende drie leden van de Raad
van Commissarissen staande de vergadering afgewezen.
van Commissarissen: de heren P. Bouw (voorzitter),
De Raad van Commissarissen zag geen reden om tot een
D.J. Haank en L. Koopmans. Alle leden hebben relevante
heroverweging van zijn besluit ter zake te komen. Reden
kennis en ervaring ten aanzien van de financiële admini-
hiervoor is dat de contractverlenging volledig in lijn is
stratie en verslaggeving van beursgenoteerde of andere
met het vigerende bezoldigingsbeleid, zoals dat laatstelijk
grote ondernemingen.
tijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 24 april 2006 is aangepast en vastgesteld.
In 2006 heeft de Auditcommissie zes maal vergaderd in
Op voorstel van de provincie Gelderland heeft
aanwezigheid van de voorzitter van de Raad van Bestuur,
de Raad van Commissarissen toegezegd dat de
het lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor
Remuneratiecommissie bereid is opnieuw met een dele-
financiën, de General Counsel, de directeur Corporate
gatie van aandeelhouders te spreken over de uitgangs-
Planning & Control en de directeur Internal Audit.
punten en criteria van het beloningsbeleid van de leden
De externe accountant woonde hiervan vijf vergaderin-
van de Raad van Bestuur van Nuon en daarbij tevens
gen bij. Eénmaal werd door de Auditcommissie buiten
te spreken over de vraag hoe om te gaan met het span-
aanwezigheid van de Raad van Bestuur met de externe
ningsveld tussen enerzijds het bedrijfseconomisch belang
accountant gesproken.
van de onderneming en anderzijds de maatschappelijke
Tijdens de vergaderingen besprak, beoordeelde en hierop
discussie rond het beloningsbeleid. Dit ter voorbereiding
volgend adviseerde de Auditcommissie de Raad van
op de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op
Commissarissen onder andere over de resultaten over het
25 april 2007. Inmiddels hebben meerdere besprekingen
vierde kwartaal 2005 en over heel 2005, het jaarverslag
tussen de Remuneratiecommissie en een delegatie van
2005 en de kwartaalresultaten 2006, alsmede de bijbeho-
aandeelhouders plaatsgevonden.
rende accountantsrapportages.
57
Verslag van de Raad van Commissarissen
Begin 2006 maakte de Auditcommissie in overeenstem-
gesproken over een nieuw te benoemen lid van de Raad
ming met best practice bepaling 5.2.3 van de Corporate
van Bestuur als opvolger van de heer J.M. Henderson en
Governance Code een grondige beoordeling van het func-
over de verlenging van het arbeidscontract per 1 februari
tioneren van de externe accountant en bracht hierover
2007 van de voorzitter van de Raad van Bestuur voor een
advies uit aan de Raad van Commissarissen.
periode van drie jaar, derhalve tot aan 1 februari 2010.
Verdere onderwerpen die door de Commissie werden behandeld waren onder andere het jaarplan 2006 en de
Strategiecommissie
monitoringsrapportages van de afdeling Internal Audit,
Begin 2006 heeft de Raad van Commissarissen uit zijn
diverse fiscale zaken, de beoordeling van de effectiviteit
midden een ad-hoc Strategiecommissie ingesteld. De
en adequaatheid van de interne risicobeheersings- en
Strategiecommissie treedt op als klankbord en als
controlesystemen, risicomanagement- en controle, de
adviescommissie voor de Raad van Bestuur bij het
naleving van de aanbevelingen van de externe accoun-
verkennen van de strategische opties van de onderne-
tant, fraude- en incidentenonderzoeken, het financie-
ming. De Strategiecommissie bestaat uit de heren
ringsplan 2007, het budget 2007, de corporate scorecard
P. Bouw, J. Schraven en G. Ybema. De Strategiecommissie
2007, de stand van zaken van het Business Control
rapporteert regelmatig aan de voltallige Raad van
Framework en Treasury Investment Management.
Commissarissen over haar bevindingen en haar
Daarnaast beoordeelde de commissie de toereikendheid
besprekingen met de Raad van Bestuur.
van de feitelijke invulling van de scope en werkzaamheden zoals beschreven in haar eigen reglement.
Wijzigingen Raad van Bestuur
De samenstelling van de Raad van Bestuur heeft in het Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
verslagjaar één wijziging ondergaan. Per 1 april 2006
De Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
is de heer J.M. Henderson teruggetreden als lid van de
bestond in 2006 uit drie leden van de Raad van
Raad van Bestuur (cfo). Als opvolger heeft de Raad van
Commissarissen: de heer H. Zwarts (voorzitter), mevrouw
Commissarissen per 1 mei 2006 de heer D.G. Vierstra
J.B. Irik en de heer W. Meijer. In 2006 heeft de Commissie
benoemd tot lid van de Raad van Bestuur in de functie
vier maal vergaderd.
van cfo. De heer D.G. Vierstra was voorafgaande aan
Op het gebied van remuneratie heeft de Commissie twee-
zijn indiensttreding bij Nuon werkzaam bij Koninklijke
maal vergaderd in aanwezigheid (deels) van de voorzitter
Wessanen n.v., waar hij de functie vervulde van cfo en
van de Raad van Bestuur. Tijdens deze vergaderingen
lid van de Concerndirectie. Naar het oordeel van de Raad
werden de korte- en langetermijnbonus over 2005 van de
van Commissarissen kan hij met zijn marktgerichte ach-
leden van de Raad van Bestuur geëvalueerd en de varia-
tergrond en financiële ervaring een belangrijke bijdrage
bele bezoldigingsdoelstellingen op de korte termijn voor
leveren aan een aantal strategische keuzes waar Nuon
2006 voor de leden van de Raad van Bestuur besproken.
voor staat. De Raad van Commissarissen dankt de heer
Daarnaast werd aandacht besteed aan het bezoldigings-
J.M. Henderson voor zijn bijdrage aan de professionali-
beleid en de variabele bezoldigingsdoelstellingen op de
sering van de financiële activiteiten en van de corporate
lange termijn voor de periode 2006 – 2008 voor de leden
governance van de onderneming gedurende anderhalf
van de Raad van Bestuur. Voorts verschafte de voorzitter
jaar.
van de Raad van Bestuur aan de Commissie inzicht in het functioneren en de kwaliteit van het topmanagement bin-
Wijzigingen Raad van Commissarissen
nen de onderneming.
Ten gevolge van het aflopen van de vierjarige zittingspe-
Begin 2006 werden de uitkomsten van het overleg tussen
riode van de heren D.J. Haank, M. Minderhoud en R.A.M.
de Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
van der Sande volgens het rooster van aftreden, kende de
en een delegatie van aandeelhouders over de beoorde-
Raad van Commissarissen in 2006 een drietal vacatures.
ling en de toepassing van het bezoldigingsbeleid voor
De heer D.J. Haank heeft aangegeven beschikbaar te zijn
de leden van de Raad van Bestuur van Nuon besproken.
voor herbenoeming voor een volgende periode van vier
Deze uitkomsten zijn, na bespreking in de Raad van
jaar. Zowel de heren M. Minderhoud als R.A.M. van der
Commissarissen, conform toezegging, aan alle aandeel-
Sande hebben te kennen gegeven niet beschikbaar te
houders teruggekoppeld. Afgesproken is dat een delegatie
zijn voor herbenoeming. De Raad van Commissarissen
van aandeelhouders in het vervolg betrokken zal worden
heeft in zijn reguliere vergadering van februari 2006
bij het proces waarin uitdagende ambitieniveaus voor de
besloten om na het aftreden van de heren M. Minderhoud
variabele beloning van de leden van de Raad van Bestuur
en R.A.M. van der Sande het aantal leden van de Raad
worden vastgesteld. In het verslagjaar heeft hierover twee-
van Commissarissen van dertien terug te brengen
maal overleg plaatsgevonden. Voorts heeft de commissie
naar elf. Derhalve werden de functies van de heren
het Remuneratierapport opgemaakt en de systematiek van
M. Minderhoud en R.A.M. van der Sande niet opnieuw
Management Development binnen Nuon beoordeeld.
ingevuld en resteerde slechts één vacature in de Raad
Op het gebied van selectie en benoeming is met name
van Commissarissen.
58
Nuon financieel jaarverslag 2006
De Centrale Ondernemingsraad en de Commissie van
Deskundigheid en samenstelling
Aandeelhouders zijn over de ontstane vacature op de
De Raad van Commissarissen heeft een profielschets voor
hoogte gesteld. Noch de Centrale Ondernemingsraad
zijn omvang en samenstelling vastgesteld, rekening hou-
noch de Commissie van Aandeelhouders hebben gebruik-
dend met de aard van de onderneming, haar activiteiten
gemaakt van hun aanbevelingsrecht. De heer D.J. Haank
en de gewenste deskundigheid en achtergrond van de
werd door de Raad van Commissarissen voorgedragen
commissarissen (conform best practice bepaling iii.3.1).
voor herbenoeming. De Algemene Vergadering van
Voorts heeft de Raad van Commissarissen een rooster
Aandeelhouders van 24 april 2006 heeft besloten de
van aftreden vastgesteld om zo mogelijk te voorkomen
heer D.J. Haank voor een nieuwe periode van vier jaar te
dat veel leden van de Raad van Commissarissen tegelijk
benoemen.
aftreden (conform best practice bepaling iii.3.6). Zowel de profielschets als het rooster van aftreden zijn te vin-
De heer M. Minderhoud was vanaf de fusie in 1999 lid
den op de Nuon website: www.nuon.com.
van de Raad van Commissarissen en werd in datzelfde jaar benoemd tot voorzitter van de Auditcommissie.
Hoofdlijnen Remuneratierapport
De Raad van Commissarissen is de heer M. Minderhoud
In overeenstemming met de Corporate Governance Code
veel dank verschuldigd voor zijn specifieke deskun-
bevat het verslag van de Raad van Commissarissen de
digheid en grote ervaring waarmee hij een uiterst
hoofdlijnen van het Remuneratierapport van de Raad
waardevolle bijdrage heeft geleverd aan zowel werk-
van Commissarissen betreffende het bezoldigingsbe-
zaamheden van de Raad van Commissarissen als van de
leid van de vennootschap. Het beloningsbeleid van de
Auditcommissie. De heer R.A.M. van der Sande maakte
Raad van Bestuur, dat in de Algemene Vergadering van
sinds 2001 deel van de Raad van Commissarissen.
Aandeelhouders van 24 april 2006 door de Raad van
De Raad van Commissarissen dankt ook de heer R.A.M.
Commissarissen aan de orde werd gesteld, en door de
van der Sande voor zijn bijdrage aan en betrokkenheid
Algemene Vergadering van Aandeelhouders is vastge-
bij Nuon gedurende zijn periode van lidmaatschap van de
steld, is gericht op het aantrekken, motiveren en behou-
Raad van Commissarissen.
den van bestuurders. De remuneratie van de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit de volgende componenten:
Krachtens het rooster van aftreden zullen de heren
het vaste bruto jaarsalaris, het variabele salaris voor de
W. Meijer, A.M.C.A. Hooijmaijers en H. Zwarts na
korte termijn, een langetermijnincentive, een pensioen-
afloop van de jaarlijkse Algemene Vergadering van
regeling en overige beloningselementen. Het belonings-
Aandeelhouders in 2007 aftreden als leden van de Raad
beleid voldoet aan de best practice bepalingen ii.2.8
van Commissarissen. De heren W. Meijer, A.M.C.A.
t/m ii.2.13 van de Corporate Governance Code, zoals
Hooijmaijers en H. Zwarts hebben aangegeven beschik-
vastgelegd in het Remuneratierapport en het onderdeel
baar te zijn voor herbenoeming.
‘Corporate Governance’ in dit jaarverslag.
Alle leden van de Raad van Commissarissen voldoen aan best practice bepaling iii.3.4 van de Corporate
De hoofdlijnen van het bezoldigingsbeleid zijn als volgt:
– Voor het vaste bruto jaarsalaris wordt uitgegaan van
Governance Code (maximaal aantal commissariaten bij
de mediaan van de relevante beloningsmarkt. Als rele-
Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen).
vante beloningsmarkt is gedefinieerd de Nederlandse
Voor meer informatie over elk lid van de Raad van
arbeidsmarkt voor Raden van Bestuur van onderne-
Commissarissen in overeenstemming met best practice
mingen van vergelijkbare omzet, personeelsgrootte en
bepaling iii.i.3 van de Corporate Governance Code wordt verwezen naar de paragraaf ‘Gegevens Raad van
complexiteit;
Commissarissen’.
– Het variabele deel van het salaris voor de korte termijn is gericht op de realisatie van vooraf vastgestelde ambitieuze doelstellingen binnen het lopende jaar;
Onafhankelijkheid
– De lange termijn incentive betreft een lange termijn
Alle leden van de Raad van Commissarissen voldoen aan
cashregeling die gericht is op realisatie van vooraf
de bepalingen van onafhankelijkheid in de zin van best
vastgestelde ambitieuze strategische doelstellingen op
practice bepaling iii.2.1 van de Corporate Governance
middellange termijn (drie jaar); de regeling is tevens
Code: de Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het bestuur
bedoeld als retentie-instrument;
– De realisatie van de doelstellingen wordt,
en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch
op voorstel van de Selectie-, Benoemings- en
kunnen opereren.
Remuneratiecommissie, vastgesteld door de Raad van Commissarissen. Hierbij wordt onder meer gebruikt gemaakt van de jaarrekening, alsmede van metingen verricht door externe instanties (waaronder de DTe);
– Per doelstelling worden de bereikte resultaten aan het
59
Verslag van de Raad van Commissarissen
einde van de meetperiode in aanmerking genomen,
Jaarverslag en winstbestemming
alsmede – voor zover relevant – de gemiddelden geme-
In overeenstemming met artikel 29 van de statuten van
ten over het jaar en de trendlijn;
Nuon biedt de Raad van Commissarissen het jaarverslag 2006 ter vaststelling aan de Algemene Vergadering van
– Als van een doelstellingscomponent minder dan 95% van het beoogde niveau wordt gerealiseerd, is in het
Aandeelhouders aan. Het jaarverslag over 2006, met
geheel geen sprake van uitbetaling van een variabele
daarin opgenomen de jaarrekening, is door de Raad van
beloning. De Raad van Commissarissen heeft in
Bestuur opgemaakt. De jaarrekening gaat vergezeld van
bijzondere situaties de discretionaire bevoegdheid
de verklaring van de accountant van de vennootschap. De
hiervan af te wijken;
accountantsverklaring bij de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening is opgenomen onder de Overige
– De korte en de lange termijn variabele beloning kan maximaal 35% van het vaste bruto jaarsalaris
gegevens.
bedragen voor de voorzitter van de Raad van Bestuur
De jaarrekening 2006 is door de Auditcommissie, in aan-
en 30% voor de leden van de Raad van Bestuur. Ook
wezigheid van de voorzitter van de Raad van Bestuur en
hier geldt dat de Raad van Commissarissen de dis-
het lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor de
cretionaire bevoegdheid heeft in bijzondere situaties
financiën, met de externe accountant besproken. De jaar-
hiervan af te wijken (voor de heer Ø. Løseth worden de
rekening is tevens onderwerp geweest in het overleg van
bestaande afspraken van respectievelijk 50% voor het
de Raad van Commissarissen met de Raad van Bestuur,
variabel inkomen voor de korte termijn en 40% voor
in aanwezigheid van de externe accountant.
de lange termijn incentive als maximumpercentage
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
gerespecteerd);
– De leden van de Raad van Bestuur nemen deel in de
wordt voorgesteld:
– de jaarrekening 2006, waarin opgenomen het voorstel
– het voorstel tot dividend over het boekjaar 2006 vast
– de leden van de Raad van Bestuur kwijting te verlenen
voor de werknemers van de onderneming geldende pensioenregeling, zoals die thans is ondergebracht bij
tot winstbestemming, vast te stellen;
het ABP. Sinds 1 januari 2004 betreft dit een volledige middelloonregeling, met als richtleeftijd 65 jaar;
te stellen;
vervroegde pensioeningang behoort tot de moge-
voor de uitoefening van hun taak gedurende het boek-
lijkheden. Conform het huidige gebruik in de sector vindt pensioenopbouw plaats over het vaste bruto jaar-
jaar 2006;
– de leden van de Raad van Commissarissen kwijting
salaris, terwijl de leden van de Raad van Bestuur een
te verlenen voor de uitoefening van hun toezichthou-
eigen bijdrage verschuldigd zijn voor deelname aan de
dende taak gedurende het boekjaar 2006.
pensioenregeling;
– Buiten de hiervoor beschreven beloningselementen
De Raad van Commissarissen wil tenslotte de Raad
hebben de leden van de Raad van Bestuur recht op een
van Bestuur, alle medewerkers en de Centrale
tegemoetkoming in de kosten voor een ziektekosten-
Ondernemingsraad graag dankzeggen voor hun inzet
verzekering, een representatievergoeding, evenals een
voor en betrokkenheid bij Nuon in 2006.
dienstauto. Passend binnen dit beleid heeft de Raad van
Amsterdam, 9 maart 2007
Commissarissen, aan de hand van een voorstel van de Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie, de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Bestuur in 2006 vastgesteld. Namens de Raad van Commissarissen
Het bezoldigingsbeleid voor de leden van de Raad van Commissarissen is gericht op het aantrekken van gekwalificeerde en deskundige commissarissen. De beloning van alle leden van de Raad van Commissarissen bestaat uit een vaste jaarlijkse vergoeding. In het hoofdstuk Remuneratierapport van dit jaarverslag wordt het volledige beloningsbeleid weergegeven. Tevens wordt een beschrijving gegeven van de uitvoering van het beloningsbeleid in 2006, mede in vergelijking met 2005. Daarnaast wordt een overzicht van de beloningen van de leden van de Raad van Commissarissen gegeven en een vooruitblik naar 2007 en verder.
W. Meijer, voorzitter
60
Nuon financieel jaarverslag 2006
Gegevens van de Raad van Commissarissen per 31 december 2006 De heer W. Meijer (voorzitter)
Mevrouw J.B. Irik (vice-voorzitter)
De heer P. Bouw
De heer D.J. Haank
Personalia
Personalia
Personalia
Personalia
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Geboortejaar 1939
Geboortejaar 1956
Geboortejaar 1941
Geboortejaar 1953
Eerste benoeming in 1999
Eerste benoeming in 2001
Eerste benoeming in 2001
Eerste benoeming in 2001
Lopende termijn tot medio 2007
Lopende termijn tot medio 2008
Lopende termijn tot medio 2009
Lopende termijn tot medio 2010
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
voormalig voorzitter Raad van
regiodirecteur Parkstad bij
voormalig president-directeur
voorzitter Raad van Bestuur
Beheer Rabobank Nederland
IJlanden (m.i.v. 1 januari 2007
klm n.v.
Springer Science en Business
actief als adviseur onder de Nevenfuncties
naam Irik Advies)
Media Nevenfuncties Voorzitter RvC csm n.v.
Nevenfuncties
Spoorwegen, Novamedia
Nevenfuncties
Voorzitter Raad van Toezicht
Lid RvC msd Nederland b.v.
Holding b.v.
Lid RvC Crediam Holding n.v.
Vrije Universiteit-Windesheim
Voorzitter RvC n.v. Nederlandse
Lid RvC tbi Holdings b.v.
en vu Medisch Centrum, Bankraad
De heer Meijer is oud-staats-
Lid bestuur van administratie-
secretaris van Cultuur, Recreatie
kantoren van een aantal
en Maatschappelijk Werk in het
Nederlandse bedrijven
kabinet-Den Uyl (1973 – 1977) en voormalig Commissaris van de Koningin van de provincie Drenthe (1989 – 1992)
61
Gegevens van de Raad van Commissarissen
De heer P.F. van der Heijden
De heer A.M.C.A. Hooijmaijers
De heer B.J.J.M. Huesmann
De heer L. Koopmans
Personalia
Personalia
Personalia
Personalia
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Geboortejaar 1949
Geboortejaar 1961
Geboortejaar 1942
Geboortejaar 1943
Eerste benoeming in 1999
Eerste benoeming in 2004
Eerste benoeming in 2003
Eerste benoeming in 1999
Lopende termijn tot medio 2008
Lopende termijn tot medio 2007
Lopende termijn tot medio 2008
Lopende termijn tot medio 2009
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
rector magnificus en hoogleraar
lid Gedeputeerde Staten
voormalig voorzitter Raad van
hoogleraar/commissaris,
Arbeidsrecht Universiteit van
provincie Noord-Holland
Bestuur Nuts OHRA Beheer b.v.
voormalig president-directeur
ari 2007 rector magnificus en
Nevenfuncties
Nevenfuncties
voorzitter College van Bestuur
Voorzitter Adviesraad cph
Lid RvC Vektis b.v., Gelredome
Nevenfuncties
Universiteit Leiden)
Medical b.v., Stichting Hart
n.v., Nwq Innovaties b.v.
Voorzitter RvC Rabobank
Amsterdam (vanaf 1 febru-
tbi Holdings b.v.
voor het Vondelpark, Stichting
Nederland, Cordares Holding
Nevenfuncties
Vrienden Mytyl- en Tytylschool
n.v., Siers Groep Oldenzaal b.v.,
Lid RvC ing Groep n.v.,
Amsterdam
Arriva Personenvervoer Neder-
Buhrmann Nederland b.v.
Lid Adviesraad Bank ten Cate
land b.v.
Plv. kroonlid Sociaal
Lid RvC n.v. nom, Huntsman Hol-
Economische Raad
De heer Hooijmaijers is voorma-
Plv. raadsheer Gerechtshof
lig Dagelijks Bestuurder van het
land b.v., Eureko b.v./Achmea Holding n.v., tno, Kiwa n.v.
Amsterdam
Regionaal Orgaan Amsterdam
Voorzitter Stichting tbi, Fries
(1994 – 1998 en 2001 – 2002) en
Museum
voormalig wethouder Economi-
Lid Stichting Administratie
sche Zaken etc. van de gemeente
kantoor Unilever n.v., Raad van
Amsterdam (2001 – 2002)
Toezicht Universitair Medisch Centrum Groningen (umcg)
62
Nuon financieel jaarverslag 2006
De heer J.H. Schraven
De heer G. Ybema
De heer H. Zwarts
Personalia
Personalia
Personalia
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Nationaliteit Nederlandse
Geboortejaar 1942
Geboortejaar 1945
Geboortejaar 1940
Eerste benoeming in 2000
Eerste benoeming in 2005
Eerste benoeming in 1999
Lopende termijn tot medio 2008
Lopende termijn tot medio 2009
Lopende termijn tot medio 2007
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
Beroep/hoofdfunctie
deputy chairman van Corus
directeur Ybema Economy
voormalig voorzitter Raad van
Group Plc., voorzitter Raad
Solutions
Bestuur Randstad Holding n.v.
Nevenfuncties
Nevenfuncties
Lid RvC Arcadis n.v., Cordis
Voorzitter RvC dhv Holding b.v.,
Nevenfuncties
Europa n.v.
Raet Holding b.v.
Lid RvC Fortis Obam n.v.,
Voorzitter Raad van Toezicht
Lid RvC Sdu n.v.,
Oranje-Nassau Groep b.v.
Zorggroep Noorderbreedte,
n.v. Nederlandse Spoorwegen
Voorzitter Nederlands Norma-
Adviescollege voor de Markt,
Voorzitter Dutch Trade Board
lisatie Instituut (nen), Raad
Waarborgcommissie scvm, Fair
Bestuurslid Administratiekan-
van Toezicht Erasmus Medisch
Wear Foundation, Consultief
toren aandelen van een aantal
Centrum, Administratiekantoor
Orgaan Friese Taal
Nederlandse bedrijven
Unilever n.v.
Lid Raad van Toezicht roc Friese
Lid bestuur Instituut Clingen-
Poort
dael, bestuur Carnegie Stichting
Associé bij Boer & Croon
De heer Schraven is oud-voor-
De heer Ybema is oud-staatsse-
zitter van werkgeversvereniging
cretaris van Economische Zaken
vno-ncw (1999 – 2005) en voor-
in het tweede kabinet-Kok
malig president-directeur Shell
(1998 – 2002)
van Commissarissen Corus Nederland b.v.
Nederland b.v.
63
Remuneratierapport 2006 Het remuneratierapport bestaat uit vier delen:
Het remuneratierapport omvat onder andere het beloningsbeleid van Nuon, een beschrijving van de uitvoering van het beleid en een vooruitblik naar 2007 en verder.
1 In het eerste deel wordt het beloningsbeleid van Nuon samengevat; 2 In het tweede deel wordt een beschrijving gegeven van de uitvoering van het beloningsbeleid in 2006, mede in vergelijking met 2005; 3 Het derde deel betreft een overzicht van de beloning van de leden van de Raad van Commissarissen; 4 Het remuneratierapport wordt afgesloten met een vooruitblik naar 2007 en verder. Het beloningsbeleid en het remuneratierapport van Nuon zijn in overeenstemming met de Nederlandse Corporate Governance Code. Waar dat niet het geval is, worden de afwijkingen toegelicht en gemotiveerd.
1 Beloningsbeleid
Het beloningsbeleid van Nuon heeft als doel zodanige omstandigheden te creëren dat de vennootschap in staat wordt gesteld talentvolle bestuurders aan te trekken, te De Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
motiveren en te behouden teneinde de bedrijfsdoelstel-
bestaat uit de heer H. Zwarts (voorzitter), mevrouw
lingen voor de lange termijn te kunnen realiseren. Het
J.B. Irik en de heer W. Meijer. De Commissie heeft in
specifieke beloningsbeleid is gericht op de mediaan van
2006 in het kader van de beloning onder meer de vol-
de relevante beloningsmarkt en bevat de daarbij beho-
gende onderwerpen besproken: de vaststelling van de
rende vaste en resultaatafhankelijke componenten. Als
variabele beloning over 2005, de korte termijn variabele
relevante beloningsmarkt is gedefinieerd de algemene
beloningsdoelstellingen voor 2006, de lange termijn
Nederlandse arbeidsmarkt voor bestuurders van onder-
variabele beloningsdoelstellingen voor 2006–2008,
nemingen van vergelijkbare omzet, personeelsgrootte
alsmede de discussie over de voortgang van de diverse
en complexiteit. In de Aandeelhoudersvergadering van
doelstellingen en de ontwikkeling van de remunera-
25 april 2005 is de samenstelling van de groep van onder-
tie; daarnaast besprak de Selectie-, Benoemings- en
nemingen binnen deze beloningsmarkt besproken.
Remuneratiecommissie het management development
Tevens is, conform het besluit van de Algemene
beleid van de onderneming, het gehanteerde perfor-
Vergadering van Aandeelhouders van 24 april 2006,
mance management systeem en de retentie van de top
besloten de beleidsmatig vastgestelde niveaus van het
van de organisatie.
korte termijn variabel inkomen en van de lange termijn incentive als maximumniveau te gaan hanteren. Bij een
De Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
prestatie van minder dan 95% van het beoogde niveau
toetst periodiek het beloningsbeleid en doet, indien
zal in het geheel geen sprake zijn van uitbetaling van
nodig, aan de Raad van Commissarissen een voorstel
variabele beloning. De Raad van Commissarissen kan in
betreffende materiële wijziging van dit beleid en legt dit
bijzondere situaties discretionair van de nieuwe beleids-
ter vaststelling voor aan de Algemene Vergadering van
lijn afwijken. De vertegenwoordigers van aandeelhouders
Aandeelhouders.
worden hierover in dat geval tevoren geïnformeerd.
Voor de vaststelling van de ontwikkeling van de beloning
Hoewel formeel niet van toepassing, wordt opgemerkt
van de voorzitter en leden van de Raad van Bestuur
dat het beloningsbeleid van de onderneming tevens vol-
wordt mede gebruik gemaakt van marktgegevens; daar-
doet aan de eisen die gesteld worden ten aanzien van het
toe wordt onder andere extern advies ingewonnen.
beloningsbeleid bij staatsdeelnemingen. Uitgangspunten daarvan zijn:
Naar aanleiding van afspraken gemaakt in de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 25 april 2005, heeft in 2005 en begin 2006 intensief overleg plaatsgevonden met vertegenwoordigers van aandeelhouders. Dit overleg heeft geleid tot aanpassing en vaststelling van het remuneratiebeleid in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 24 april 2006.
1 De omvang van de afzonderlijke beloningselementen en de criteria voor toekenning moeten inzichtelijk zijn voor de aandeelhouders; 2 Het beloningsbeleid moet evenwichtig zijn en helder beargumenteerd worden; 3 Het beloningsniveau zal maximaal de mediaan van de vergelijkingsgroep bedragen;
64 64
Nuon financieel jaarverslag 2006
4 Er moet voor wat betreft het pensioen sprake zijn van
periode in aanmerking genomen, alsmede – voorzover
een middelloonregeling, waarbij de pensioenopbouw
relevant – de gemiddelden gemeten over het jaar en de
plaatsvindt over het vaste inkomen.
trendlijn. Ook voor het overige topmanagement van de onderneming wordt op deze wijze gehandeld.
De beloning van de Raad van Bestuur bestaat uit: a Het bruto vaste jaarsalaris;
Ad c. Lange termijn incentive
b Het korte termijn variabele salaris (gericht op realisa-
De lange termijn incentive uit het beloningspakket
tie van doelen binnen het lopende jaar); c Een lange termijn incentive (gericht op realisatie van
betreft een lange termijn cash regeling die gericht is op realisatie van doelstellingen op middellange termijn (drie
doelen op een termijn van drie jaar en tevens bedoeld
jaar); de regeling is tevens bedoeld als instrument ter
als retentie instrument);
behoud van betrokkenen (‘retentie’). Het maximum van
d Een pensioenvoorziening (middelloon);
de lange termijn variabele beloning per lti-periode van
e Overige elementen uit het beloningspakket.
3 jaar bedraagt 30% (voor de voorzitter van de Raad van Bestuur 35%) van het vaste bruto jaarsalaris.
Ad a. Bruto vast jaarsalaris
Om voor toekenning van dit onderdeel van de beloning
Voor de doelstelling betreffende het bruto vaste jaarsa-
in aanmerking te komen zal aan diverse criteria voldaan
laris van de voorzitter en leden van de Raad van Bestuur
moeten zijn. Zo zal betrokkene op het moment van
wordt uitgegaan van de mediaan van de relevante belo-
uitbetaling nog in actieve dienst van de onderneming
ningsmarkt. Als relevante beloningsmarkt is gedefinieerd
moeten zijn en zullen de geformuleerde doelstellingen
de Nederlandse arbeidsmarkt voor Raden van Bestuur
behaald moeten zijn. De doelstellingen voor de lange
van ondernemingen met vergelijkbare omzet, personeels-
termijn incentive 2004-2006 zijn door de Raad van
grootte en complexiteit.
Commissarissen geformuleerd op financieel gebied,
In dit verband is tevens vergeleken met de actuele belo-
klanttevredenheid en betrokkenheid van medewerkers
ningsniveaus zoals gehanteerd binnen de Nederlandse
(voor ieder gebied voor een derde van het totaal); doel-
energiesector en is er een vergelijking gemaakt met de
stellingen voor de lange termijn incentive 2005–2007 en
gangbare beloningspraktijken bij ‘staatsdeelnemingen’
2006–2008 richten zich, conform de met de aandeelhou-
(waaronder Nederlandse Spoorwegen, Luchthaven
ders gemaakte afspraken, met name op ‘waarde creatie
Schiphol, Connexxion e.a.). Ook deze vergelijkingen
van de onderneming’ (60% van het totaal) en op ‘markt-
bevestigen dat door Nuon een terughoudend en redelijk
aandeel’ (40% van het totaal).
beloningsbeleid wordt gevoerd ten aanzien van vast (en variabel) inkomen.
Ad d. Pensioenvoorziening
Beleid is dat de leden van de Raad van Bestuur deelAd b. Korte termijn variabel salaris
nemen in de voor de werknemers van de onderneming
Het korte termijn variabele deel van het salaris is gericht
geldende pensioenregeling, zoals die thans is onderge-
op de realisatie van uitdagende doelstellingen binnen
bracht bij de Stichting Pensioenfonds abp. Sinds 1 januari
het lopende jaar. Het maximum van dit variabele salaris
2004 betreft dit een volledige middelloon regeling, met
bedraagt 30% (voor de voorzitter van de Raad van
pensioenrichtleeftijd 65 jaar; vervroegde pensioenin-
Bestuur 35%) van het vaste bruto jaarsalaris. Jaarlijks
gang behoort tot de mogelijkheden. Conform het huidige
worden voor de voorzitter en leden van de Raad van
gebruik in de sector vindt pensioenopbouw plaats over
Bestuur de in dit kader te behalen doelstellingen door de
het bruto vaste jaarsalaris, terwijl de leden van de Raad
Raad van Commissarissen geformuleerd. De te realiseren
van Bestuur een eigen bijdrage verschuldigd zijn voor
doelstellingen voor 2006 betroffen: financiële doelstel-
deelname aan de pensioenregeling.
lingen (50% van het totaal), klantdoelstellingen (30% van het totaal) en betrokkenheid personeel (10% van het
Ad e. Overige beloningselementen
totaal), aangevuld met specifieke aspecten die in dat jaar
Buiten de hiervoor beschreven beloningselementen
bijzondere aandacht verdienen (10% van het totaal).
hebben leden van de Raad van Bestuur aanspraak op een tegemoetkoming in de kosten voor een ziektekosten-
Gedurende het jaar wordt de voortgang zorgvuldig gemo-
verzekering, een representatievergoeding, evenals een
nitord; na afloop van het jaar wordt de mate van realisa-
dienstauto.
tie van de geformuleerde doelstellingen op voorstel van de Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie
Arbeidsovereenkomsten
door de Raad van Commissarissen vastgesteld. Hierbij
Beleid is dat arbeidsovereenkomsten met leden van de
wordt ondermeer gebruikgemaakt van de jaarrekening,
Raad van Bestuur worden aangegaan voor bepaalde tijd
alsmede van metingen verricht door externe, onafhan-
(in de regel vier jaar), waarna eventuele verlenging kan
kelijke instanties (waaronder de DTe). Per doelstelling
plaatsvinden.
worden de bereikte resultaten aan het einde van de meet-
65
Remuneratierapport 2006
In geval van beëindiging van de arbeidsovereenkomst
de Raad van Bestuur, in de positie van Chief Financial
door de vennootschap is het beleid dat een lid van de
Officer. De remuneratie van de heer D.G. Vierstra is
Raad van Bestuur in een dergelijke situatie recht heeft
conform het in dit rapport verwoorde beleid vastgesteld.
op één maal het vaste bruto jaarsalaris. Onder bepaalde omstandigheden wordt deze eenmalige uitkering ook
Rapportering op basis van IFRS
uitgekeerd indien een lid van de Raad van Bestuur opzegt
Dit Remuneratierapport is opgesteld op basis van hante-
in geval van een zeggenschapswijziging of een onoverko-
ring van de ifrs-standaards, zoals die ook voor de finan-
melijk verschil van inzicht ten aanzien van het beleid van
ciële rapportage worden gehanteerd. Dit houdt mede
de vennootschap.
in dat, voor wat betreft variabele beloningselementen, gerapporteerd wordt over het jaar waarin die elementen
Het hiervoor beschreven beloningsbeleid, dat voor
‘verdiend’ zijn, los van het moment van uitbetaling.
2006 werd toegepast is laatstelijk vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 24 april 2006.
Ontwikkeling vast jaarsalaris
De ontwikkeling van het bruto vaste jaarsalaris voor de bestuurders is per 1 januari 2006 vastgesteld op 3%. Dit
2 Uitvoering van het beloningsbeleid
percentage is in lijn met de stijging voor het personeel
Per 1 januari 2006 is de heer Ø. Løseth benoemd tot
van de onderneming op basis van de geldende cao
lid van de Raad van Bestuur, in het bijzonder belast
2005–2006.
met Sourcing & Trading, België en Duitsland. De reeds
De vaste salarissen zijn per 1 januari 2006 met dit percen-
bestaande arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd met
tage aangepast. Voor de heer P.H.F. Erich is het salaris
de heer Ø. Løseth is daarbij omgezet in een arbeids-
gebracht op het normniveau zoals passend wordt geacht
overeenkomst voor de duur van vier jaar. In lijn met het
voor zijn functie; naast eerder genoemde aanpassing van
hiervoor weergegeven beleid is zijn uitkering in geval
3%, werd zijn salaris daarom met nog 4% extra verhoogd.
van beëindiging van de arbeidsovereenkomst door de
In een onderzoek van Bedet & Partners is geconcludeerd
vennootschap thans beperkt tot één maal het vaste bruto
dat het huidige beloningsniveau bescheiden is geposi-
jaarsalaris. Wel zijn de bestaande afspraken met betrek-
tioneerd ten opzichte van de referentiemarkt waarnaar
king tot variabele beloning gerespecteerd. Deze betreffen
in het vastgestelde beloningsbeleid wordt verwezen. De
respectievelijk 50% voor het korte termijn variabel inko-
vaste salarissen lopen – mede doordat voorafgaande aan
men en 40% voor de lange termijn incentive (waarvan
2006 gedurende een drietal jaren geen aanpassingen zijn
de helft gegarandeerd). Het bruto vast jaarsalaris van
doorgevoerd – in toenemende mate achter bij deze markt
de heer ø. Løseth voor 2006 is ongewijzigd ten opzichte
en bevinden zich momenteel onder de mediaan van de
van 2005 en bedraagt ¤ 350.000,-. De heer ø. Løseth
relevante beloningsmarkt.
ontvangt, gelet op zijn bijzondere (expatriate) situatie,
De ontwikkelingen in de markt ten aanzien van beloning
voor zijn pensioenvoorziening een beschikbare premie
van bestuurders zullen worden gemonitord teneinde de
van ¤ 80.000,- per jaar.
marktconformiteit van het beloningpakket te kunnen
Per 1 mei 2006 is de heer D.G. Vierstra benoemd tot lid van
blijven beoordelen.
Overzicht bruto vast inkomen
In duizenden euro’s
Vast inkomen 2006 1
2005 1
Naam L.M.J. van Halderen
427
415
P.H.F. Erich
335
313
95
370
J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06) Ø. Løseth (vanaf 1-1-06)
350
D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06)
247
Totaal 1 Betreft werkelijke uitbetaling per jaar, zonder reserveringen voor andere beloningselementen.
1.454
1.098
66
Nuon financieel jaarverslag 2006
Korte termijn variabel salarisrzicht bruto vast inkomen
lingen en overige doelstellingen. Ten aanzien van de financiële
Over het jaar 2006:
doelstellingen geldt dat de geformuleerde ambitieniveaus zijn
Het uit te betalen korte termijn variabel salaris met
overschreden; de klantgerelateerde doelstellingen nagenoeg
betrekking tot de prestatiecontracten over 2006, is
zijn gehaald, terwijl de doelstelling ten aanzien van medewer-
voor alle bestuurders vastgesteld op 90% van het voor
kersbetrokkenheid (zoals gemeten door een extern onderzoeks-
hen vastgestelde percentage. Dit vanwege de behaalde
bureau) volledig werd gehaald.
financiële doelstellingen, klantgerelateerde doelstel Overzicht bruto variabel inkomen korte termijn ten laste van het boekjaar Variabel inkomen korte termijn
In duizenden euro’s
2006 1
Naam
L.M.J. van Halderen
135
2005 2
131
P.H.F. Erich
90
84
J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06)
28
100
Ø. Løseth (vanaf 1-1-06)
158
D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06)
67
Totaal
478
315
1 Vermeld is het variabel inkomen korte termijn zoals dat over 2006 is verdiend. 2 Vermeld is het variabel inkomen korte termijn zoals dat over 2005 is verdiend; uitbetaling heeft plaatsgevonden in 2006.
Lange termijn incentive
Aan het lange termijn variabele salaris zijn per 3-jaars
de mate waarin de vooraf bepaalde te behalen resultaten ook daadwerkelijk gerealiseerd zijn.
periode doelstellingen verbonden. De doelstellingen voor de lange termijn incentive 2004–2006 zijn door de Raad
Over het jaar 2006:
van Commissarissen geformuleerd op financieel gebied,
De in 2007 uit te betalen lange termijn incentive met betrek-
klanttevredenheid en betrokkenheid van medewerkers
king tot de periode 2004–2006, is vastgesteld op 85% van het
(voor ieder gebied voor een derde van het totaal); doel-
beleidsmatig vastgestelde percentage. Dit vanwege de behaalde
stellingen voor de lange termijn incentive 2005–2007 en
financiële doelstellingen, klantgerelateerde en overige doelstel-
2006–2008 richten zich met name op ‘waardecreatie van
lingen. Ten aanzien van de financiële doelstellingen, waaronder
de onderneming’ (60% van het totaal) en op ‘marktaan-
aandeelhouderswaarde, geldt dat positief is gepresteerd
deel’ (40% van het totaal).
gegeven de vooraf geformuleerde targets; de gerealiseerde
Per lti-periode wordt een tijdsevenredige voorziening
verbeteringen gemeten over de 3-jaarsperiode 2004 tot en met
getroffen op basis van uitbetaling van het doelniveau.
2006 zijn aanzienlijk.
Eventuele uitbetaling van de gereserveerde bedragen
Doelstellingen op gebied van klanttevredenheid werden deels
zal eerst plaatsvinden aan de hand van vaststelling van
gerealiseerd, terwijl de doelstelling ten aanzien van medewerkersbetrokkenheid werd gerealiseerd.
67
Remuneratierapport 2006
Overzicht bruto variabel inkomen lange termijn ten laste van het boekjaar
Reservering variabel
inkomen lange termijn
In duizenden euro’s
2006
2005
1291
1673
861
1083
Naam L.M.J. van Halderen P.H.F. Erich J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06)
Ø. Løseth (vanaf 1-1-06)
472
D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06)
252
Totaal
287
275
1 De voor 2006 vermelde bedragen betreffen de tijdsevenredig gereserveerde bedragen voor de LTI-periode 2004-2006, 2005-2007 en 2006-2008, voor de LTI 2004-2006 gecorrigeerd met het realisatiepercentage van 85%. 2 De voor 2006 vermelde bedragen betreffen de tijdsevenredig gereserveerde bedragen voor de LTI-periode 2006-2008. 3 Vermeld is het variabel inkomen lange termijn zoals dat over de LTI-periode 2003-2005 is verdiend en in 2006 is uitbetaald.
Gereserveerde bedragen voor de heer J.M. Henderson zijn vrijgevallen; aan de heer J.M. Henderson hebben geen betalingen op grond van deze regeling plaatsgevonden. Onderstaand overzicht vat de hiervoor vermelde beloningselementen in totaliteit samen. Overzicht totaal bruto inkomen ten laste van het boekjaar
Vast
Variabel
Reservering
Bijzondere
totaal
inkomen
inkomen
variabel
eenmalige
verdiend
korte
inkomen
beloningen
inkomen
2006
termijn
lange termijn
In duizenden euro’s
2006 2
2005 2
2006 3
2005 4
2006 5
2005 6
131
129
167
691
2006 1
2005 1
2005
Naam L.M.J. van Halderen
427
415
135
P.H.F. Erich
335
313
90
84
86
108
511
505
95
370
28
100
370
123
840
Ø. Løseth (vanaf 1-1-06)
350
158
47
555
D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06)
247
67
25
100
439
1.454 1.098
478
315
287
275
100
370
J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06)
Totaal
713
2.319 2.058
1 Betreft werkelijke uitbetaling per jaar, zonder reserveringen voor andere beloningselementen. 2 Vermeld is het variabel inkomen korte termijn zoals dat in het betreffende boekjaar met betrekking tot dat boekjaar is gereserveerd (uitbetaling vindt plaats in het volgende boekjaar). 3 Voor de heren L.M.J. van Halderen en P.H.F. Erich betreffen de voor 2006 vermelde bedragen de tijdsevenredig gereserveerde bedragen voor de LTI-periode 2004-2006, 2005-2007 en 2006-2008, voor de LTI 2004-2006 gecorrigeerd met het realisatiepercentage van 85%. Voor de heren Ø. Løseth en D.G. Vierstra betreffen de voor 2006 vermelde bedragen de tijdsevenredig gereserveerde bedragen voor de LTI-periode 2006-2008. 4 Vermeld is het variabel inkomen lange termijn zoals dat over de LTI-periode 2003-2005 is verdiend en in 2006 is uitbetaald. 5 Vermeld is de eenmalige vergoeding aan de heer D.G. Vierstra als tegemoetkoming voor het verlies van de optieregeling, alsmede voor overige verschillen in arbeidsvoorwaarden ten opzichte van de vorige werkgever. 6 In 2006 is een bedrag betaald voor de beëindigingsuitkering van € 200.000 aan lid van de Raad van Bestuur, de heer J.M. Henderson, die per 1 april 2006 Nuon heeft verlaten. Voorts is met de heer J.M. Henderson afgesproken dat hij in de periode na 1 april 2006 beschikbaar zal zijn voor afhandeling van een aantal specifieke dossiers die onder zijn beheer vielen. Met deze beschikbaarheid is een bedrag gemoeid van € 170.000.
68
Nuon financieel jaarverslag 2006
Pensioenvoorziening
pensioenpremies in 2006 is het gevolg van een wijziging
De pensioenkosten betreffen de afdracht van reguliere
van de abp-regeling.
pensioenpremies. De heffingsgrondslag daarbij is het
De heer ø.Løseth ontvangt, gelet op zijn bijzondere
bruto vast jaarsalaris. De heren L.M.J. van Halderen,
(expatriate) situatie, voor zijn pensioenvoorziening een
P.H.F. Erich en D.G. Vierstra nemen deel aan de voor
beschikbare premie van ¤ 80.000,- per jaar.
de vennootschap geldende pensioenregeling abp. Deze
Voor de heer J.M. Henderson gold een beschikbare pre-
behelst een middelloonregeling met een pensioenleeftijd
mie regeling, waarbij de kosten ten laste van de onder-
van 65 jaar. Daarnaast was de tot 1 januari 2006 voor
neming gelijk zijn aan de situatie als ware hij deelnemer
het personeel geldende regeling op het gebied van flexi-
aan de abp-regeling.
bele prepensionering van toepassing. De daling van de Overzicht pensioenpremies Pensioenpremies
In duizenden euro’s
2006
2005
L.M.J. van Halderen
79
98
P.H.F. Erich
52
74 112
Naam
J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06)
16
Ø. Løseth (vanaf 1-1-06)
80
D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06)
41
Totaal
Sociale lasten, premies en overige
268
284
deze bijdrage en de (hogere) werkgeversbijdrage die
Naast de normaal voor de vennootschap geldende sociale
verbonden is aan de tot 1 januari 2006 geldende izr-rege-
lasten en premies, betreft het hier het werkgevers-
ling wordt door de vennootschap als beschikbare premie
deel tegemoetkoming ziektekostenverzekering en de
ter beschikking gesteld voor storting in de pensioenre-
representatievergoeding.
geling van de heer J.M. Henderson (verantwoord onder
De heren L.M.J. van Halderen en P.H.F. Erich namen tot
pensioenpremies).
1 januari 2006 deel aan de collectieve ziektekostenverze-
De heer ø. Løseth ontvangt, gelet op zijn bijzondere
kering izr.
(expatriate) situatie, vergoedingen voor onder andere
De heer J.M. Henderson ontving tot 1 januari 2006 een
huisvesting en ziektekosten voor hem en zijn gezin ten
werkgeversbijdrage van 50% van de premie voor een
bedrage van circa € 45.000.
particuliere ziektekostenverzekering. Het verschil tussen Overzicht sociale lasten, premies en overige
Sociale lasten,
premies en overige
In duizenden euro’s
20061
2005
6
31
P.H.F. Erich
8
25
J.M. Henderson (vanaf 1-10-04 en tot 1-4-06)
2
9
Naam L.M.J. van Halderen
Ø. Løseth (vanaf 1-1-06) D.G. Vierstra (vanaf 1-5-06) Totaal
Er zijn geen leningen, voorschotten of garantiestellingen ten behoeve van bestuurders of commissarissen verstrekt door de vennootschap.
55 4 75
65
1 Daling t.o.v. 2005 door invoering basisverzekering ziektekosten, waardoor er geen inkomensafhankelijke werkgeversbijdrage IZR meer verschuldigd is.
69
Remuneratierapport 2006
Arbeidsovereenkomsten
3 Beloning Raad van Commissarissen 2006
Elk lid van de Raad van Bestuur heeft een arbeidsover-
De voorzitter van de Raad van Commissarissen ontvangt
eenkomst met de vennootschap. De arbeidsovereenkomst
een vergoeding van ¤ 35.000. De Commissarissen die lid
met de heer L.M.J. van Halderen, die zou aflopen op 1
zijn van de Auditcommissie en/of Selectie-, Benoemings-
februari 2007, is verlengd tot 1 februari 2010. De arbeids-
en Remuneratiecommissie ontvangen een vergoeding
overeenkomst met de heer J.M. Henderson is per 1 april
van ¤ 28.000. De overige leden ontvangen ¤ 23.500.
2006 geëindigd. De arbeidsovereenkomst met de heer
In verband met bijzondere extra werkzaamheden in
1
Erich is aangegaan voor onbepaalde tijd . De arbeids-
2005 van enkele commissarissen, is door de Algemene
overeenkomst met de heer Ø. Løseth is aangegaan per 1
Vergadering van Aandeelhouders in 2006 een extra ver-
januari 2006 voor een periode van vier jaar. De arbeids-
goeding toegekend aan de heren H. Zwarts (¤ 20.000) en
overeenkomst met de heer D.G. Vierstra is aangegaan per
L. Koopmans (¤ 10.000).
1 mei 2006 voor een periode van vier jaar.
In verband met hun bijzondere inzet ten behoeve van de voorbereiding van de fusie tussen Essent en Nuon, wordt
In geval van beëindiging door de vennootschap van de
aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in
arbeidsovereenkomst heeft de heer L.M.J. van Halderen
2007 voorgesteld om aan de leden van de strategiecom-
recht op aanvulling tot het niveau van het laatst ver-
missie een extra vergoeding toe te kennen: voor de heer
diende bruto vaste jaarsalaris op zijn fur-uitkering tot
P. Bouw ¤ 20.000 en voor de heren J.H. Schraven en
het bereiken van de vijfenzestigjarige leeftijd. De heer
G. Ybema ieder ¤ 15.000.
P.H.F. Erich heeft in geval van beëindiging door de ven-
Voorts wordt voorgesteld om een additionele beloning
nootschap van de arbeidsovereenkomst recht op een
toe te kennen van ¤ 15.000 aan de voorzitter van de
eenmalige uitkering van anderhalf maal het vaste bruto
Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie in ver-
jaarsalaris*; de heren D.G. Vierstra en Ø. Løseth hebben
band met bijzondere extra werkzaamheden in 2006.
in een dergelijke situatie recht op één maal het vaste bruto jaarsalaris. Onder bepaalde omstandigheden wordt deze eenmalige uitkering ook uitgekeerd indien een lid van de Raad van Bestuur opzegt in geval van een zeggenschapswijziging of een onoverkomelijk verschil van inzicht ten aanzien van het beleid van de vennootschap. * Op aangegeven onderdelen is de praktijk niet in overeenstemming met het geformuleerde beleid respectievelijk met de Nederlandse Corporate Governance Code. Het betreft hier afspraken gemaakt voordat de Code in werking is getreden; beleid van Nuon is om gemaakte afspraken te respecteren.
Beloning Raad van Commissarissen In duizenden euro’s
Naam
2006
2005
W. Meijer (voorzitter)
35,0
35,0
P. Bouw (per 24 april 2006 voorzitter Auditcommissie)
26,5
23,5
D.J. Haank
28,0
28,0
P.F. van der Heijden
23,5
23,5
A.M.C.A. Hooijmaijers
23,5
23,5
B.J.J.M. Huesmann
23,5
23,5
Mw. J.B. Irik (vice-voorzitter)
28,0
28,0
L. Koopmans
38,0
28,0
8,9
28,0
M. Minderhoud (t/m 24 april 2006) R.A.M. van der Sande (t/m 24 april 2006) J.H. Schraven
7,8
23,5
23,5
23,5
G. Ybema (per 25 april 2005)
23,5
16,1
H. Zwarts
48,0
28,0
337,7
332,1
Totaal
70
Nuon financieel jaarverslag 2006
4 Vooruitblik naar 2007 en verder
De vaste inkomens van de leden van de Raad van Bestuur zullen gedurende 2007 worden aangepast met een percentage dat aansluit bij hetgeen in het kader van de lopende cao-onderhandelingen voor de energiesector wordt overeengekomen. Voorts zal verder inhoud gegeven worden aan de afspraak dat aandeelhouders zullen worden betrokken bij het proces waarin de uitdagende ambitieniveaus voor variabel inkomen worden vastgesteld. Door aandeelhouders is aandacht gevraagd voor de wijze waarop de afgesproken doelstellingen worden gerealiseerd. Niet alleen het behaalde eindresultaat dient in de berekeningen te worden opgenomen, maar ook – waar relevant – het gemiddelde beeld over de meetperiode en de trendlijn dienen in de beschouwingen te worden betrokken. Deze suggestie is overgenomen. Tevens zal, mede op verzoek van aandeelhouders, voor wat betreft de korte termijn variabele beloning het element duurzaamheid als criterium worden toegevoegd.
Leden van de Selectie-, Benoemings- en Remuneratiecommissie: De heer H. Zwarts (voorzitter) Mevrouw J.B. Irik De heer W. Meijer
71
Jaarrekening 2006
Geconsolideerde jaarrekening
3 1 Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht 121
Geconsolideerde balans
72
32 Winst per aandeel
122
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
74
33 Vergunningen
122
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
75
34 Verbonden partijen
123
Mutatieoverzicht van het geconsolideerd
eigen vermogen
35 Activa en passiva aangehouden voor verkoop en 76
beëindigde bedrijfsactiviteiten
123
36 Informatie omtrent risico’s en financiële instrumenten 125 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
Waarderingsgrondslagen
37 Het gebruik van aannames, veronderstellingen en 77
schattingen in de jaarrekening (kritische waarderings-
grondslagen)
1 Gesegmenteerde informatie
90
2 Materiële vaste activa
93
3 Immateriële vaste activa
96
Enkelvoudige jaarrekening
4 Investeringen in deelnemingen en joint ventures
98
Enkelvoudige balans
132
5 Voor verkoop beschikbare financiële activa
99
Enkelvoudige winst-en-verliesrekening
134
6 Overige financiële activa
100
7 Derivaten
101
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
8 Voorraden
102
9 Handelsvorderingen en overige vorderingen
102
38 Investeringen in deelnemingen
135
103
39 Latente belastingvorderingen en overige vorderingen
135
10 Liquide middelen
Waarderingsgrondslagen
128
135
11 Eigen vermogen
103
40 Liquide middelen
136
12 Rentedragende verplichtingen
104
4 1 Eigen vermogen
136
13 Vooruitontvangen opbrengsten
106
42 Voorzieningen
137
14 Voorzieningen personeelsbeloningen
106
43 Langlopende leningen
138
15 Overige voorzieningen
109
44 Voorwaardelijke activa en verplichtingen
139
16 Latente belastingen
110
45 Saldo overige baten en lasten na belastingen
139
112
17 Handelsschulden en overige te betalen posten
18 Leases
113
Overige gegevens
19 Voorwaardelijke activa en verplichtingen
114
Accountantsverklaring
140
20 Verkoop van goederen en geleverde diensten
116
Winstbestemming
141
2 1 Overige baten
116
Dividendvoorstel 2006
141
22 Kosten van inkoop van energie, grond- en hulpstoffen 116
Gebeurtenissen na balansdatum
141
23 Kosten uitbesteed werk
117
24 Personeelskosten
117
25 Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
van materiële vaste activa
118
26 Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen
van immateriële vaste activa
119
27 Overige bedrijfslasten
119
28 Financiële baten
119
29 Financiële lasten
119
30 Belastingen
120
72
Nuon financieel jaarverslag 2006
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december Activa in miljoenen euro’s
2006
2005
noot
Vaste activa Materiële vaste activa
5.936
5.727
[2]
Immateriële vaste activa
315
270
[3]
Investeringen in deelnemingen en belangen in joint ventures
150
150
[4]
Voor verkoop beschikbare financiële activa
74
83
[5]
Overige financiële activa
27
22
[6]
Derivaten
361
412
[7]
Latente belastingvorderingen
630
776
[16]
7.493
7.440
Vlottende activa Voorraden Handels- en overige vorderingen Derivaten Liquide middelen
95
60
[8]
1.234
1.126
[9]
657
669
[7]
1.356
1.172
[10]
3.342
3.027
Vaste activa aangehouden voor de verkoop
40
716
[35]
Totaal activa
10.875
11.183
73
Jaarrekening
Eigen vermogen en verplichtingen 2006
Eigen vermogen
2005
[11]
Aandelenkapitaal
668
644
Agioreserve
687
711
Hedge-reserve
56
26
Translatieverschillen
-6
17
2.999
2.182
Overige reserves Resultaat boekjaar
noot
763
1.138
Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders Nuon
5.167
Minderheidsbelangen
2
7
Totaal eigen vermogen
5.169
4.725
4.718
Verplichtingen Langlopende verplichtingen Rentedragende verplichtingen
1.253
1.456
[12]
Derivaten
113
266
[7]
Verplichtingen uit hoofde van financial leases
105
116
[18]
Vooruitontvangen opbrengsten
1.415
1.334
[13]
Latente belastingverplichtingen
135
75
[16]
Voorzieningen voor uitgestelde personeelsbeloningen
178
197
[14]
Overige voorzieningen
232
329
[15]
3.431
Kortlopende verplichtingen
3.773
Handelsschulden en overige te betalen posten
856
775
[17]
Belastingverplichtingen
290
264
[16]
Rentedragende verplichtingen
118
221
[12]
Derivaten
619
613
[7]
97
78
[14]
287
263
471
[35]
Voorzieningen voor uitgestelde personeelsbeloningen Overlopende passiva
2.267
2.214
Langlopende verplichtingen die samenhangen met vaste activa aangehouden voor de verkoop Totaal verplichtingen Totaal eigen vermogen en verplichtingen
8
5.706
6.458
10.875
11.183
74
Nuon financieel jaarverslag 2006
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening In miljoenen euro’s
2006
2005
noot
Opbrengsten uit hoofde van verkopen van goederen en diensten
5.598
5.017
[20]
Overige baten
129
251
[21]
Kosten van inkoop energie, grond- en hulpstoffen
3.354
2.931
[22]
Kosten uitbesteed werk en overige externe kosten
249
275
[23]
Personeelskosten
617
340
[24]
344
323
[25]
Bedrijfskosten
Afschrijvingen op en bijzondere waardeverminderingen van materiële vaste activa Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen van immateriële vaste activa Overige bedrijfskosten Totaal brutobedrijfskosten
6
1
[26]
410
415
[27]
4.980
4.285
Af: Werk uitgevoerd door de groep en gekapitaliseerd als materiële vaste activa in uitvoering
102
115
Totaal bedrijfskosten
4.878
4.170
Bedrijfsresultaat
849
1.098
Financiële baten
41
34
[28]
Financiële lasten
-94
-133
[29]
Aandeel in resultaat na belastingen deelnemingen
4
-4
[4]
Aandeel in resultaat na belastingen joint ventures
2
4
[4]
Resultaat voor belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
802
999
Belastingen
-339
-308
Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten
463
691
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
301
449
764
1.140
1
2
763
Resultaat na belastingen
[30]
[35]
Waarvan:
– Resultaat na belastingen toerekenbaar aan minderheids- belangen – Resultaat na belastingen toerekenbaar aan aandeelhouders van Nuon
1.138
Winst per aandeel (in euro’s)
Gewone winst per aandeel
5,82
8,84
Winst per aandeel op verwaterde basis
5,58
8,32
[32]
75
Jaarrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht In miljoenen euro’s
2006
2005
noot
Kasstroom uit operationele activiteiten
Resultaat na belastingen
763
1.138
[31]
Aanpassingen voor: Financiële baten en lasten
53
99
Belastingen
339
308
Resultaat na belastingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten
-301
-449
Afschrijvingen
350
324
-35
-14
-108
398
Veranderingen in werkkapitaal:
– Voorraden
– Handelsvorderingen en overlopende activa
– Handelsschulden en overlopende passiva
137
-518
Totaal
-6
-134
Mutatie latenties, voorzieningen, derivaten en overig
-49
-211
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
1.149
1.075
-94
–133
Ontvangen rente
41
34
Ontvangen dividend van niet-geconsolideerde deelnemingen
11
51
-99
-93
Totaal
-141
Kasstroom uit operationele activiteiten
1.008
Betaalde rente
Betaalde winstbelasting
-141 934
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
Investeringen in materiële vaste activa
-583
-547
122
123
(deelnemingen en joint ventures)
-59
-35
Opbrengst verkochte groepsmaatschappijen
330
504
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-190
45
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
van de langlopende schulden
-103
-288
Nieuwe langlopende leningen
72
92
Afgeloste langlopende leningen
-282
-331
Betaald dividend en speciale winstrechten
-321
-123
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-634
-650
Nettokasstroom
184
329
Liquide middelen per 1 januari
1.172
843
Nettokasstroom
184
329
Liquide middelen per 31 december
1.356
1.172
Bijdrage investeringen van derden
[31]
Investeringen in financiële vaste activa
Aflossing kortlopende rentedragende schulden en kortlopend deel
[31]
76
Nuon financieel jaarverslag 2006
Mutatieoverzicht van het geconsolideerd eigen vermogen
Aan aandeelhouders toerekenbaar eigen vermogen
Aandelen-
Agio-
Hedge-
Translatie-
Overige
Resultaat
Sub-
Minderheids- Totaal
In miljoenen euro’s
kapitaal
reserve
reserve 1
verschillen 1
reserves
boekjaar
totaal
belangen
Per 1 januari 2005
644
711
-23
-4
1.918
387
kasstroomafdekkingen
Valutaomrekeningsverschillen
Nettoresultaat 2005
3.633
7
3.640
49
21
49
49
21
-2
1.138
1.138
19
2
1.140 1.208
Mutatie reële waarde
Totaalresultaat 2005
49
21
1.138
1.208
Dividend en bijzondere winst- rechten met betrekking tot 2004
-123
-123
Bestemming resultaat 2004
264
-264
644
711
26
17
2.182
1.138
4.718
7
kasstroomafdekkingen
30
30
30
Valutaomrekeningsverschillen
-23
-23
-23
Nettoresultaat 2006
763
763
1
764
Totaalresultaat 2006
30
-23
763
770
1
771
rechten met betrekking tot 2005
-321
-321
Bestemming resultaat 2005
817
-817
24
-24
-6
-6
668
687
56
-6
2.999
763
5.167
2
5.169
Per 31 december 2005
-123
4.725
Mutatie reële waarde
Dividend en bijzondere winst-
Uitbreiding aandelenkapitaal Deconsolidatie-effecten Per 31 december 2006
1
De hedge-reserve en de reserve translatieverschillen zijn niet voor dividenduitkering beschikbaar.
-321
77
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Nuon is een naamloze vennootschap die statutair geves-
Tenzij anders vermeld, luiden alle in de jaarrekening
tigd is in Amsterdam. De belangrijkste activiteiten van
opgenomen bedragen in miljoenen euro’s.
Nuon en haar dochterondernemingen (hierna aangeduid als ‘Nuon’, ‘de Nuon-groep’ of ‘de groep’) omvatten de
Nieuwe en/of gewijzigde IFRS-standaarden die van
opwekking, de marketing, de verkoop en de distributie
toepassing zijn in 2006
van elektriciteit, gas en warmte, en de levering van aan
De International Accounting Standards Boards (iasb)
elektriciteit, gas en warmte gerelateerde producten en
en de International Financial Reporting Interpretations
diensten.
Committee (ifric) hebben in 2005 nieuwe en/of gewijzigde standaarden en interpretaties uitgebracht, die
Deze jaarrekening 2006 is op 9 maart 2007 onder
vanaf boekjaar 2006 van toepassing zijn voor Nuon.
tekend door de Raad van Bestuur en door de Raad van
Hieronder worden de belangrijkste wijzigingen en het
Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de
effect daarvan op Nuon toegelicht:
jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 25 april 2007.
– ifrs 6 ‘Exploration for and Evaluation of Mineral Resources’ richt zich op exploratie en evaluatie van minerale hulpbronnen en is vanaf 1 januari 2006 van
IFRS
De jaarrekening van Nuon is opgesteld op basis van de
toepassing. Aangezien Nuon geen exploratieactivitei-
International Financial Reporting Standards (ifrs) per
ten onderneemt heeft deze standaard geen effect op
31 december 2006, die door de Europese Unie (eu) zijn
Nuon.
goedgekeurd. ifrs omvat zowel de ifrs-standaarden als de International Accounting Standards die door de
– ias 19 Wijziging ‘Employee Benefits’. Deze wijziging
International Accounting Standards Board (iasb) zijn
introduceert onder andere een nieuwe keuzemogelijk-
uitgebracht, en de interpretaties van ifrs- en ias-stan-
heid, ingevoerd voor de verwerking van actuariële
daarden, uitgebracht door het International Financial
winsten en verliezen met betrekking tot toegezegd-
Reporting Interpretations Committee (ifric), respectie-
pensioenregelingen (defined benefit plans) en is van
velijk het Standing Interpretations Committee (sic).
toepassing op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari 2006. Ten aanzien van collectieve regelingen
De belangrijkste grondslagen voor waardering en
van meerdere werkgevers is een nieuwe bepaling
resultaatbepaling die zijn gehanteerd bij het opstellen
opgenomen ingeval een overeenkomst bestaat waarin
van de geconsolideerde jaarrekening worden hierna
wordt bepaald hoe een surplus zal worden uitgekeerd
beschreven. Het historische kostenprincipe wordt gehan-
aan de deelnemers of hoe een tekort zal worden
teerd. In afwijking hiervan geldt dat bepaalde activa
gefinancierd. Een deelnemer in een collectieve rege-
en verplichtingen, met name derivaten en bepaalde
ling van meerdere werkgevers met een dergelijke
energie commodity-contracten, tegen reële waarde
overeenkomst die de regeling administratief verwerkt
worden gewaardeerd. Tenzij anders vermeld, zijn deze
als een toegezegde-bijdrageregeling moet het actief
waarderingsgrondslagen consistent toegepast voor alle
respectievelijk de verplichting die uit de contractuele
boekjaren die in deze jaarrekening zijn opgenomen.
overeenkomst voortvloeit en de resulterende baten of lasten in de winst-en-verliesrekening opnemen. De
Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich
pensioenen van de meerderheid van de werknemers
mee dat gebruik wordt gemaakt van schattingen en
van Nuon zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds
veronderstellingen die zijn gebaseerd op ervaringen uit
ABP en het Pensioenfonds Metaal en Techniek. Deze
het verleden en op factoren die naar het oordeel van het
regelingen kennen geen overeenkomsten als hiervoor
management aanvaardbaar zijn, gegeven de specifieke
bedoeld. Derhalve heeft deze wijziging geen effect op
omstandigheden. Deze schattingen en veronderstellingen
Nuon.
zijn van invloed op de waardering en presentatie van de gerapporteerde activa en verplichtingen, op de niet in de
– ifric 4 ‘Determining Whether an Arrangement Contains
balans opgenomen rechten en verplichtingen alsmede
a Lease’. In deze interpretatie, die van toepassing is op
op de gedurende het boekjaar gerapporteerde baten en
boekjaren die aanvangen op 1 januari 2006 of later,
lasten. De werkelijke uitkomsten kunnen afwijken van
zijn criteria opgenomen om vast te stellen of een over-
de gehanteerde schattingen en veronderstellingen. In
eenkomst een leaseovereenkomst is of bevat. Nuon
noot [37] op de jaarrekening wordt nadere informatie
heeft deze interpretatie toegepast zonder belangrijke
verstrekt omtrent die gebieden en posten in de jaarre-
gevolgen.
kening waar gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen.
78
Nuon financieel jaarverslag 2006
– ifric 5 ‘Rights to Interests Arising from
ifrs 8 ‘Operating Segments’ is van toepassing voor boek-
Decommissioning, Restoration and Environmental
jaren beginnend op of na 1 januari 2009 en gaat in op de
Rehabilitation Funds’ geeft aan hoe een contribuant
wijze waarop in de financiële verslaggeving segmenten
zijn belang in een dergelijk fonds en zijn aanvullende
moeten worden gedefinieerd. Deze standaard zou invloed
bijdragen administratief moet verwerken. Deze inter-
kunnen hebben op de wijze waarop de gesegmenteerde
pretatie is van toepassing op boekjaren die aanvangen
informatie wordt gepresenteerd.
op 1 januari 2006 of later en heeft geen effect op Nuon. ifric 7 ‘Applying the Restatement Approach under ias 29
– ifric 6 ‘Liabilities Arising from Participating in a Specific Market – Waste Electrical and Electronic
Financial Reporting in Hyperinflationary Economies’ is voor Nuon van toepassing vanaf boekjaar 2007.
Equipment’ verduidelijkt de wijze waarop verplichtingen uit hoofde van kosten van afvalbeheer in de
ifric 8 ‘Scope of ifrs 2’ geeft nadere invulling aan een
jaarrekening dienen te worden opgenomen en is van
aantal aspecten van ifrs 2 ‘Share-based Payment’ en is
toepassing op boekjaren die aanvangen op 1 december
van toepassing voor boekjaar 2007.
2005 of later. Deze interpretatie heeft geen effect op Nuon.
ifric 9 ‘Reassessment of Embedded Derivatives’ is van toepassing vanaf boekjaar 2007 en gaat in op de afsplitsing
– Additionele wijzigingen in ias 39 ‘Financial
van ‘embedded derivatives’. De beoordeling of een in een
Instruments: Recognition and Measurement’ die van
‘host contract’ begrepen derivaat moet worden afgeschei-
toepassing zijn op boekjaren die aanvangen op of
den, hoeft slechts plaats te vinden op het moment van
na 1 januari 2006. Deze wijzigingen hebben onder
aangaan van het contract. Slechts bij een wijziging van
meer betrekking op de mogelijkheid om financiële
de contractvoorwaarden dient verplicht een herbeoorde-
instrumenten te classificeren als financiële activa of
ling plaats te vinden. De herbeoordeling kan leiden tot
financiële verplichtingen gewaardeerd tegen reële
een andere wijze van verwerking van het basiscontract
waarde met verwerking van waardeveranderingen in
en het daarin begrepen derivaat.
de winst-en-verliesrekening. De toepassing van deze wijzigingen heeft geen materieel effect op Nuon.
ifric 10 ‘Interim Financial Reporting and Impairment’ geeft aanwijzingen hoe om te gaan met een in de tus-
Verwachte wijzigingen in waarderingsgrondslagen
sentijdse cijfers verwerkte bijzondere waardeverminde-
De International Accounting Standards Board (iasb) en
ring (impairment) van goodwill (ias 36), van een voor
de International Financial Reporting Interpretations
verkoop beschikbaar eigenvermogensinstrument (ias 39)
Committee (ifric) hebben tot en met 2006 nieuwe en/of
of van tegen historische kostprijs gewaardeerde eigen-
gewijzigde standaarden uitgebracht. Deze zullen met
vermogensinstrumenten zonder marktnotering (ias 39).
ingang van boekjaar 2007 of latere boekjaren van toepas-
ifric 10 schrijft voor dat een bijzondere waardevermin-
sing zijn voor Nuon. Deze standaarden en interpretaties
dering die in de tussentijdse cijfers is verwerkt, in de
kunnen alleen maar worden toegepast als zij worden
daaropvolgende tussentijdse cijfers of de jaarrekening
goedgekeurd door de Europese Unie. Nuon is bezig
niet mag worden teruggedraaid. ifric 10 is van toepas-
de gevolgen hiervan voor de jaarrekening in kaart te
sing vanaf 2007.
brengen. ifric 11 ‘ifrs 2 – Group and treasury share transactions’ ifrs 7 ‘Financial Instruments: Disclosures’ is voor Nuon
is van toepassing vanaf boekjaar 2008 en gaat in op
van toepassing voor boekjaar 2007 en brengt wijzigingen
bepaalde aspecten van ifrs 2 ‘Share based payement’.
met zich mee in de te verstrekken toelichting over (het gebruik van) financiële instrumenten.
ifric 12 ‘Service Concession Arrangements’ is van toepassing vanaf boekjaar 2008. ifric 12 gaat in op de wijze
De iasb heeft een aantal wijzingen in ias 1 doorgevoerd
waarop contractuele overeenkomsten, bijvoorbeeld
met betrekking tot de te verstrekken toelichtingen op het
concessies, moeten worden verantwoord van entiteiten
bedrijfskapitaal. De te verstrekken informatie komt voor
die publieke diensten verlenen.
een groot deel overeen met de informatie die volgens ifrs 7 dient te worden verstrekt. De gewijzigde eisen ten aanzien van de informatieverstrekking onder ias 1 zijn voor Nuon van toepassing vanaf boekjaar 2007.
79
Jaarrekening
Grondslagen voor de consolidatie
De waarderingsgrondslagen van dochterondernemingen
Dochterondernemingen
zijn indien nodig aangepast om een consistente toepas-
De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële
sing van waarderingsgrondslagen binnen de Nuon-groep
gegevens van Nuon en haar dochterondernemingen.
te realiseren.
Dochterondernemingen zijn ondernemingen waarop Nuon, direct of indirect, beslissende invloed uitoefent
Deelnemingen en joint ventures
over het operationele en financiële beleid teneinde daar
Deelnemingen zijn die entiteiten waarop Nuon, direct of
voordelen uit te behalen. Bij de bepaling of er sprake is
indirect, invloed van betekenis uitoefent op het financiële
van beslissende invloed worden de bestaande en poten-
en operationele beleid, maar geen beslissende zeggen-
tiële stemrechten die thans uitoefenbaar of converteer-
schap. Over het algemeen is hier sprake van indien Nuon
baar zijn, meegenomen, alsmede het bestaan van andere
tussen de 20 en 50% van de stemrechten kan uitoefenen.
overeenkomsten die Nuon in staat stelt het operationele
In de jaarrekening is een overzicht opgenomen van de
en financiële beleid te bepalen.
belangrijkste deelnemingen en joint ventures.
De activa, verplichtingen en resultaten van dochter-
Joint ventures zijn overeenkomsten waarbij Nuon,
ondernemingen worden integraal geconsolideerd. De
tezamen met een of meerdere partijen, activiteiten uit-
resultaten van geconsolideerde maatschappijen die zijn
voert waarbij alle partijen gezamenlijk de zeggenschap
verkregen gedurende het jaar worden meegenomen vanaf
uitoefenen.
de datum waarop de beslissende zeggenschap over deze ondernemingen is verkregen. Deze ondernemingen wor-
Investeringen in deelnemingen en belangen in joint ven-
den gedeconsolideerd vanaf het moment waarop geen
tures worden gewaardeerd volgens de ‘equity methode’.
beslissende zeggenschap meer kan worden uitgeoefend.
De initiële waardering vindt plaats tegen historische kostprijs. De boekwaarde van de deelneming of de joint
De belangen van derden in het groepsvermogen en het
venture omvat de goodwill (gecorrigeerd voor eventuele
groepsresultaat worden separaat gepresenteerd als
bijzondere waardeverminderingen die zich hebben voor-
‘minderheidsbelangen’, respectievelijk ‘aan minderheids-
gedaan) die bij de overname is betaald en het aandeel
belangen toe te rekenen resultaat’. De post ‘minderheids-
van Nuon in de wijzigingen in het eigen vermogen van de
belangen’ op de balans omvat het aandeel van minder-
deelneming, respectievelijk joint venture na het moment
heidsbelangen in de reële waarde van de geïdentificeerde
van overname. In het geval dat de (gecumuleerde)
bezittingen en verplichtingen van de dochteronderne-
verliezen van de deelneming en/of joint venture de
mingen op de datum van de acquisitie en het aandeel van
boekwaarde overstijgen, worden deze verliezen niet meer
de minderheidsbelangen in de wijzigingen in het eigen
verwerkt, tenzij Nuon de verplichting heeft of betalingen
vermogen vanaf deze datum. De zogeheten overname-
heeft gedaan om deze verliezen aan te zuiveren. In dat
methode (of purchase method) wordt toegepast bij de
geval wordt ten laste van het resultaat een voorziening
verwerking van overnames van dochterondernemingen
getroffen.
door de Nuon-groep. De kostprijs van de overname wordt bepaald door op de datum van overname de reële
Ongerealiseerde winsten op transacties tussen de Nuon-
waarde van de overgedragen activa, de uitgegeven eigen
groep en haar deelnemingen/joint ventures worden
vermogensinstrumenten en de aangegane of overgeno-
geëlimineerd naar rato van het belang van de groep in
men schulden te bepalen, vermeerderd met de direct aan
de deelneming of de joint venture. Ongerealiseerde ver-
de acquisitie toe te rekenen kosten. De identificeerbare
liezen worden eveneens geëlimineerd, tenzij deze trans-
activa en verplichtingen en voorwaardelijke verplichtin-
actie aanleiding geeft tot het verantwoorden van een
gen die zijn overgenomen bij een acquisitie worden initi-
bijzonder waardeverminderingsverlies. De waarderings-
eel gewaardeerd tegen reële waarde op acquisitiedatum,
grondslagen van deelnemingen en joint ventures worden
onafhankelijk van de omvang van het aan minderheids-
indien nodig aangepast om een consistente toepassing
belangen toe te rekenen deel (zie tevens de waarderings-
van waarderingsgrondslagen binnen de Nuon-groep te
grondslagen betreffende goodwill).
realiseren.
Intercompany-transacties, balansposten en ongerealiseerde winsten op transacties tussen dochterondernemingen worden geëlimineerd. Ongerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd, tenzij de transactie aanleiding geeft tot het verantwoorden van een bijzonder waardeverminderingsverlies.
80
Nuon financieel jaarverslag 2006
Reikwijdte van de consolidatie
Bij de consolidatie worden omrekeningsverschillen die
In deze jaarrekening is separaat een overzicht opgeno-
ontstaan bij de omrekening van netto-investeringen in
men van de belangrijkste dochterondernemingen, deel-
buitenlandse entiteiten, leningen en andere valutainstru-
nemingen en joint ventures. De lijst met gegevens betref-
menten die dienen als afdekking van netto-investeringen,
fende de kapitaalbelangen, zoals bedoeld in de artikelen
verwerkt in het eigen vermogen. Indien een buitenlandse
379 en 414 van boek 2 BW, is gedeponeerd ten kantore
entiteit wordt verkocht, worden de daarmee samenhan-
van het Handelsregister te Amsterdam. Nuon heeft in
gende omrekeningsverschillen in het resultaat verwerkt
de boekjaren 2005 en 2006 geen nieuwe of aanvullende
als onderdeel van het resultaat op de verkoop.
belangen in dochterondernemingen verworven. In 2006 heeft Nuon haar belangen in Utilities Inc.,
Goodwill als gevolg van de overname van een buiten-
Shantou Dan Nan Wind Power Co. Ltd., Paques bv, Cascal
landse entiteit wordt beschouwd als actiefpost van de
bv en Vitens nv verkocht. In 2005 zijn belangen van Nuon
buitenlandse entiteit en wordt omgerekend tegen de
in Nuon Espana sl – waarin de windenergieactiviteiten in
slotkoers.
Spanje waren ondergebracht – en Karma Ltd. afgestoten. Deze activiteiten zijn geclassificeerd als beëindigde acti-
Bijzondere waardeverminderingen
viteiten en worden vanaf de datum waarop effectief de
Indien gebeurtenissen of veranderingen in omstandig-
zeggenschap is overgedragen niet langer opgenomen in
heden hiertoe aanleiding geven, wordt vastgesteld of
de geconsolideerde jaarrekening.
er sprake is van een bijzondere waardevermindering van materiële vaste activa of immateriële activa. Voor
Omrekening van vreemde valuta
goodwill wordt jaarlijks vastgesteld of er mogelijk sprake
Functionele en presentatievaluta
is van een bijzondere waardevermindering door de
De posten in de jaarrekening van iedere entiteit die tot
boekwaarde te vergelijken met de realiseerbare waarde.
de Nuon-groep behoort, worden geadministreerd in de
Een bijzonder waardeverminderingsverlies – het verschil
valuta van de primaire economische omgeving waarin
tussen de boekwaarde en realiseerbare waarde – wordt
de betrokken entiteit opereert (‘de functionele valuta’).
verwerkt in de winst-en-verliesrekening.
De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld in euro’s, de functionele en presentatievaluta van Nuon.
Om bijzondere waardeverminderingen te bepalen, worden activa gegroepeerd op het laagste niveau waarop
Omrekening van transacties en balansposten in vreemde valuta
deze separaat identificeerbare kasstromen genereren.
Transacties in vreemde valuta worden omgerekend
Deze groepering van activa wordt aangeduid als kas-
naar de functionele valuta tegen de op dat moment
stroomgenererende eenheid. Voor goodwill geldt dat het
geldende valutakoers. Monetaire activa en verplich
niveau waarop groepering van activa plaatsvindt, over-
tingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de
eenkomt met het niveau waarop door het management
koers per balansdatum. Valutaomrekeningsverschillen
intern de goodwill wordt beoordeeld, echter niet op een
voortvloeiend uit de afwikkeling van in vreemde valuta
hoger niveau dan de segmentatiebasis. Bijzondere waar-
luidende balansposten, respectievelijk voortvloeiend uit
deverminderingen van kasstroomgenererende eenheden
de omrekening per balansdatum, worden in het resultaat
worden in eerste instantie gealloceerd aan de goodwill
verwerkt, tenzij deze worden verwerkt in het eigen
van de kasstroomgenererende eenheid (of groep van
vermogen als kasstroomafdekking of afdekking van een
kasstroomgenererende eenheden) en vervolgens pro rata
netto-investering in een buitenlandse entiteit.
aan de boekwaarde van de overige activa van de kas-
Omrekeningsverschillen op financiële activa en verplich-
stroom genererende eenheid.
tingen die tegen reële waarde worden gewaardeerd met verwerking van de waardeveranderingen in de winst-en-
De realiseerbare waarde is de hoogste van de ver-
verliesrekening, worden verwerkt als onderdeel van de
koopprijs, verminderd met de kosten om het actief te
mutatie in de reële waarde van de desbetreffende post.
verkopen of de bedrijfswaarde. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde worden geschatte toekomstige kas-
Omrekeningsverschillen op de balans en resultaten van
stromen contant gemaakt tegen een disconteringsvoet
dochterondernemingen
vóór belastingen. Deze disconteringsvoet reflecteert
De activa en verplichtingen van dochterondernemingen
de tijdswaarde van geld en de risico’s die specifiek met
waarvan de functionele valuta afwijkt van de euro
het betrokken actief verband houden. Indien bepaalde
worden omgerekend tegen de slotkoers per balans
activa niet zelfstandig kasstromen genereren, dan wordt
datum, terwijl de resultaten worden omgerekend tegen
de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroom
de gemiddelde valutakoers over de periode. De daaruit
genererende eenheid waarvan het desbetreffende actief
voortvloeiende omrekeningsverschillen worden verant-
deel uitmaakt.
woord onder de koersverschillen in het eigen vermogen.
81
Jaarrekening
Indien een eerder verantwoord bijzonder waardevermin-
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen
deringsverlies is opgehouden te bestaan, dan wordt dit
historische kostprijs, verminderd met cumulatieve
slechts teruggedraaid ten gunste van het resultaat tot het
afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen.
bedrag van de oorspronkelijke boekwaarde, vermin-
Nuon heeft bij de overgang naar ifrs op 1 januari
derd met reguliere afschrijvingen en amortisatie tot het
2004 gebruikgemaakt van de optie in ifrs 1 ‘First-time
moment van terugboeking van het verlies. Bijzondere
Adoption of International Financial Reporting Standards’
waardeverminderingsverliezen op goodwill worden niet
om elektriciteitscentrales en netwerken te waarderen
teruggeboekt.
tegen de veronderstelde kostprijs op dat moment.
Beëindigde bedrijfsactiviteiten en activa
De historische kostprijs omvat alle uitgaven die direct
aangehouden voor de verkoop
zijn toe te rekenen aan de aanschaf van de materiële
Vaste activa en activa die behoren tot de afzonderlijk
vaste activa of productie ervan voor eigen gebruik.
belangrijke activiteiten die worden aangehouden voor de
De kostprijs van activa die intern zijn geproduceerd,
verkoop, alsmede de verplichtingen die daaraan zijn toe
bevatten de directe kosten van materialen, arbeid en
te wijzen, worden separaat getoond op de balans. Activa
andere directe productiekosten die aan de productie van
worden als zodanig aangemerkt indien Nuon zich heeft
het actief zijn toe te wijzen, respectievelijk de kosten
gecommitteerd het betrokken actief te verkopen, het ver-
die benodigd zijn om het actief in operationele staat te
koopproces in gang is gezet en de vermoedelijke verkoop
brengen.
naar verwachting zal plaatsvinden binnen 1 jaar nadat het betrokken actief als aangehouden voor de verkoop
Kosten van leningen die verband houden met de aanschaf
wordt geclassificeerd. Op deze activa wordt niet meer
van materiële vaste activa of met activa in aanbouw
afgeschreven, doch afwaardering vindt plaats naar de
worden niet geactiveerd, maar direct ten laste van de
reële waarde, verminderd met de verwachte verkoopkos-
winst-en-verliesrekening gebracht.
ten indien deze waarde lager is dan de boekwaarde. De kosten die worden gemaakt voor de vervaardiging of De activa die worden aangehouden voor verkoop en
aanschaf van een materieel vast actief respectievelijk na
de daarbij behorende verplichtingen worden in de
het moment van ingebruikname worden slechts geacti-
balans separaat verantwoord vanaf het moment dat
veerd indien aannemelijk is dat deze kosten toekom-
deze als zodanig worden aangemerkt. De vergelijkende
stige economische voordelen zullen genereren en mits
cijfers in de balans worden op dit punt niet aangepast,
deze kosten betrouwbaar kunnen worden vastgesteld.
aangezien de post activa aangehouden voor verkoop en
Afhankelijk van de situatie worden deze investeringen
bijbehorende verplichtingen de activa, respectievelijk
begrepen in de boekwaarde van de desbetreffende activa
verplichtingen weergeeft die op balansdatum worden
of worden deze separaat geactiveerd. Uitgaven voor
aangemerkt als aangehouden voor de verkoop. De resul-
onderhoud worden direct ten laste van het resultaat
taten uit beëindigde bedrijfsactiviteiten omvatten de
gebracht in het jaar dat deze worden gemaakt.
resultaten over het gehele boekjaar tot aan het moment van afstoting, onafhankelijk van het moment waarop
De kostprijs bevat tevens de contante waarde van de
de activiteiten als beëindigde bedrijfsactiviteiten zijn
geschatte kosten van ontmanteling en opruiming van het
aangemerkt. De vergelijkende cijfers worden eveneens
actief en de kosten die worden gemaakt om het terrein
aangepast.
terug te brengen in de oorspronkelijke staat, voor zover daar een in rechte afdwingbare verplichting toe bestaat.
Materiële vaste activa
Deze kosten worden geactiveerd op het moment van
De post materiële vaste activa is onderverdeeld in de
aanschaf of op een later tijdstip bij het ontstaan van de
volgende categorieën:
verplichting. In beide gevallen worden de geactiveerde
– terreinen en gebouwen;
kosten afgeschreven over de verwachte resterende
– elektriciteitscentrales;
levensduur van het betrokken actief.
– netwerken;
– overige vaste bedrijfsmiddelen;
Materiële vaste activa worden afgeschreven op basis van
– activa in aanbouw/vooruitbetaalde activa.
de lineaire methode, over de verwachte gebruiksduur van de verschillende componenten waaruit het betrokken actief bestaat.
82
Nuon financieel jaarverslag 2006
De gebruiksduren van de componenten waaruit de activacategorieën bestaan, zijn als volgt opgebouwd:
Verwerking van CO²-emissierechten
Nuon maakt voor de verwerking van CO ² -emissierechten
onderscheid tussen de rechten die voor eigen gebruik zijn
– terreinen: op terreinen wordt niet afgeschreven;
– gebouwen: 20–50 jaar;
bestemd, die dienen om het benodigde aantal rechten
– elektriciteitscentrales: 20–35 jaar;
– netwerken: 5–60 jaar;
voor de daadwerkelijke co ² -uitstoot te dekken, en de
– overige vaste bedrijfsmiddelen: 3–50 jaar;
– activa in aanbouw: op activa in aanbouw wordt niet afgeschreven.
rechten die worden gehouden voor handelsdoeleinden. De rechten die voor eigen gebruik zijn bestemd en door de overheid toegekende rechten worden tegen nihil gewaardeerd, aangezien deze om niet zijn verkregen.
De verwachte gebruiksduur, de restwaarde en afschrij-
Aangekochte rechten voor eigen gebruik worden gewaar-
vingsmethoden worden jaarlijks opnieuw geëvalueerd en
deerd tegen de verkrijgingsprijs. Op het moment dat
indien nodig aangepast. Winsten of verliezen bij afstoting
de werkelijke co ² -uitstoot de hoeveelheid beschikbare
worden bepaald aan de hand van de opbrengsten en de op moment van afstoting geldende boekwaarde.
rechten overschrijdt, wordt voor het tekort een verplichting gevormd ten laste van het resultaat tegen de naar verwachting te betalen bedragen van de co2-emissie-
Immateriële vaste activa
rechten die zullen worden bijgekocht. Bij het bepalen van
Goodwill
de verplichting wordt tevens rekening gehouden met de
Goodwill betreft het bedrag waarmee de overnameprijs
mogelijkheid om rechten te gebruiken die in toekomstige
de reële waarde van de door Nuon overgenomen identi
jaren zullen worden toegekend ter dekking van een even-
ficeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke
tueel tekort aan emissierechten.
verplichtingen van overgenomen dochterondernemingen of deelnemingen overtreft. Goodwill betaald bij de over-
Op 1 januari 2005 is de markt voor emissierechten van
name van dochterondernemingen wordt verantwoord
start gegaan. Evenals de wijze van waardering van
onder de post immateriële vaste activa. Goodwill betaald
de overige energie commodity-contracten, wordt de
bij de overname van een deelneming wordt begrepen
handelspositie tegen reële waarde gewaardeerd. Echter,
in de verkrijgingsprijs van de betrokken deelnemingen.
aangezien in 2005 nog niet duidelijk was hoe de markt
Indien de overnameprijs lager is dan de reële waarde van
zich zou ontwikkelen, en of sprake was van een vol-
de overgenomen identificeerbare activa, verplichtingen
doende liquide markt, was het niet mogelijk om die reële
en voorwaardelijke verplichtingen (negatieve goodwill),
waarde door middel van marktprijzen van emissierechten
dan wordt dit verschil direct in het resultaat verwerkt.
op betrouwbare wijze te bepalen. Daarom is in boekjaar
De boekwaarde van goodwill omvat de historische
2005 de handelspositie in CO ² -emissierechten gewaar-
deerd tegen historische kostprijs of lagere marktwaarde.
kostprijs verminderd met de cumulatieve bijzondere
Verliezen in de handelspositie werden direct verwerkt,
waardeverminderingen. Jaarlijks wordt door middel van
terwijl winsten pas werden gerealiseerd op het moment
impairment tests vastgesteld of sprake is van een bijzon-
dat levering van de rechten plaatsvond.
dere waardevermindering van goodwill. Bij de bepaling van het resultaat op het afstoten van een entiteit of kas-
Begin 2006 werd duidelijk dat de markt zich inmiddels
stroomgenererende eenheid wordt rekening gehouden
zodanig heeft ontwikkeld, dat er sprake is van een vol-
met de goodwill. Bij het uitvoeren van impairment tests
doende liquide markt en dat de marktprijs op voldoende
wordt goodwill toegewezen aan kasstroomgenererende
betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Daarom
eenheden.
wordt, in overeenstemming met de wijze van waardering van de overige energie commodity-contracten in de han-
Concessies, vergunningen en licenties
delsportefeuille, vanaf boekjaar 2006 de handelspositie
Concessies, vergunningen en licenties worden gewaar-
in emissierechten verwerkt tegen marktprijzen en wor-
deerd tegen historische kostprijs verminderd met
den wijzigingen hierin direct in het resultaat verwerkt.
cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waarde verminderingen. Afschrijving vindt plaats over de geschatte gebruiksduur van de activa, op basis van de lineaire methode. De duur van de concessies en licenties wordt gebruikt als gebruiksduur.
83
Jaarrekening
Derivaten worden onder de kortlopende, respectievelijk
Financiële activa
Binnen de post financiële activa – veelal investeringen in
langlopende activa geclassificeerd indien de reële waarde
leningen en aandelen – wordt onderscheid gemaakt in de
positief is en onder de kort-, respectievelijk langlopende
hierna beschreven categorieën. Financiële activa worden
verplichtingen indien de reële waarde negatief is.
als kortlopend aangemerkt indien de resterende looptijd
Vorderingen en verplichtingen uit hoofde van derivaten
per balansdatum minder dan 12 maanden bedraagt.
voor transacties met dezelfde tegenpartij worden gecom-
Indien de resterende looptijd meer dan 12 maanden is,
penseerd indien er een contractueel of juridisch recht
dan wordt het actief als langlopend aangemerkt. De
tot compensatie bestaat en Nuon de intentie heeft om de
waardering is afhankelijk van de categorie waarin het
uit de transacties voortvloeiende kasstromen netto af te
financieel actief is ingedeeld:
wikkelen.
Leningen en vorderingen
Verwerking van mutaties in de reële waarde van derivaten
Leningen en vorderingen zijn primaire financiële instrumen-
De verwerking van mutaties in de reële waarde (hierna ook
ten met vaste of variabele betalingen die niet in een actieve
aangeduid als fair value-mutaties) van derivaten is ervan
markt staan genoteerd. De waardering op het moment van
afhankelijk of het derivaat wordt aangehouden voor han-
eerste verwerking van de post leningen en vorderingen vindt
delsdoeleinden of als afdekkingsinstrument en, indien
plaats tegen reële waarde. Over het algemeen is dit gelijk aan
het laatste het geval is, het risico dat wordt afgedekt.
de kostprijs van het financieel actief. De waardering na eerste verwerking vindt plaats tegen geamortiseerde kostprijs op
In principe worden alle mutaties in de reële waarde
basis van de effectieve interestmethode.
van derivaten in het resultaat verwerkt en worden alle energie commodity-contracten (olie, gas, kolen,
Indien voor deze financiële activa een reële-waarde
elektriciteit, CO ² -emissierechten en de gerelateerde
afdekking heeft plaatsgevonden, dan wordt de geamor-
posities in vreemde valuta) als derivaat aangemerkt.
tiseerde kostprijs van het financieel actief aangepast
Op het algemene principe dat alle reële-waardemutaties
voor de winst of het verlies dat is toe te rekenen aan het
in het resultaat moeten worden verwerkt bestaan twee
afgedekte risico. Deze waardemutaties worden in het resultaat verwerkt.
uitzonderingen:
– commodity-contracten die zijn bestemd voor eigen
– afdekkingstransacties.
gebruik; en Financiële activa beschikbaar voor de verkoop (‘available for sale’)
Financiële activa beschikbaar voor de verkoop worden gewaardeerd tegen reële waarde – zowel initieel als
Commodity-contracten bestemd voor eigen gebruik
gedurende de periode dat het actief wordt aangehouden.
Nuon maakt gebruik van energie commodity-contracten
De wijzigingen in reële waarde worden verwerkt in het
voor de fysieke inkoop en verkoop van olie, kolen, gas
eigen vermogen. Op het moment dat deze activa worden
en elektriciteit ten behoeve van de productie, inkoop en
verkocht, wordt de cumulatieve waardemutatie die in het
verkoop. Voor deze contracten wordt ‘accrual accounting’
eigen vermogen is verwerkt in de winst-en-verliesreke-
toegepast en worden de transacties op het moment van
ning opgenomen. De interestbaten worden in de winst-
levering tegen de dan van toepassing zijnde prijzen ver-
en-verliesrekening opgenomen in de periode waaraan
werkt. Bij het aangaan van commodity-contracten wor-
deze baten kunnen worden toegerekend. Investeringen in
den de contracten geclassificeerd als zijnde bestemd voor
aandelen of andere eigen-vermogensinstrumenten waar-
eigen gebruik, als afdekkingstransactie of aangehouden
van de marktwaarde niet staat genoteerd in een actieve
voor handelsdoeleinden.
markt, en waarvan de reële waarde niet betrouwbaar kan worden bepaald, worden na initiële opname gewaardeerd
Afdekkingstransacties
tegen kostprijs.
Nuon maakt gebruik van derivaten om valutarisico’s op activa en verplichtingen, interestrisico’s op langlopende
Derivaten en de administratieve verwerking van
leningen en prijsrisico’s die voortvloeien uit energie
afdekkingstransacties
commodity-contracten af te dekken. Deze afdekkings-
Derivaten worden gewaardeerd tegen reële waarde. De
transacties zijn onder te verdelen in de volgende drie
reële waarden worden afgeleid van marktprijzen die staan genoteerd in actieve markten, of door gebruikma-
categorieën:
1 reële-waardeafdekking: dit zijn afdekkingstransacties
king van recente vergelijkbare markttransacties of waar-
die dienen ter afdekking van het risico op schommelin-
deringsmethoden, zoals discounted cash flow-modellen
gen in de reële waarde van activa en/of verplichtingen
en optiewaarderingsmodellen indien geen actieve markt
op de balans, of een deel daarvan, of van vaststaande
bestaat.
toezeggingen, of een deel daarvan, die het resultaat kunnen beïnvloeden.
84
Nuon financieel jaarverslag 2006
Een vaststaande toezegging betreft een bindende
Leaseovereenkomsten waarbij Nuon optreedt als lessor
overeenkomst tot ruil van een bepaalde hoeveelheid
Finance-leaseovereenkomsten
economische middelen tegen een bepaalde prijs op een
Nuon is een aantal leaseovereenkomsten aangegaan
bepaalde datum, respectievelijk data in de toekomst.
voor energiegerelateerde installaties. Indien vrijwel alle
Wijzigingen in de reële waarde van derivaten die als
r isico’s en voordelen die verband houden met het eigen-
reële-waardeafdekking worden aangemerkt worden in
dom van de betrokken installaties zijn overgedragen
het resultaat verantwoord, tezamen met de wijzigin-
aan de lessee worden deze aangemerkt als finance lease-
gen in de reële waarde van de (groep van) activa en
overeenkomst. De contante waarde van de termijnen,
verplichtingen die zijn toe te wijzen aan het afgedekte
eventueel vermeerderd met de restwaarde, wordt als
risico.
boekwaarde in de balans opgenomen. Geschatte rest-
2 kasstroomafdekking: dit zijn afdekkingstransacties
waarden die zijn gebruikt in de bepaling van de bruto-
die het risico op schommelingen in (toekomstige)
investering door Nuon, doch die niet door andere partijen
kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden,
dan de lessee zijn gegarandeerd, worden periodiek
afdekken. De afdekkingen zijn toewijsbaar aan een
beoordeeld. Indien de restwaarde naar verwachting lager
specifiek risico dat is gerelateerd aan een balanspost
zal zijn, dan wordt de afname van de vorderingen uit
of een toekomstige transactie die hoogst waarschijn-
hoofde van finance leaseovereenkomsten direct ten laste
lijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de
van het resultaat gebracht. De ontvangen leasetermijnen
reële waarde van de hedge-reserve wordt in het
worden behandeld als terugbetalingen van, respectieve-
eigen vermogen onder de reserves verwerkt. Het
lijk interestopbrengsten op de hoofdsom die door Nuon
niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat.
is geïnvesteerd. De interestopbrengsten betreffen de
De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen
effectieve interest op de door Nuon gedane netto-investe-
zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat
ring. De boekwaarde van de door Nuon in finance leases
in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie
geïnvesteerde bedragen worden verantwoord onder de
in het resultaat wordt verwerkt. Echter, indien een
financiële vaste activa.
verwachte toekomstige transactie die is afgedekt leidt tot de opname op de balans van een niet-financieel
Operationele leaseovereenkomsten
actief of een niet-financiële verplichting, dan worden
Naast finance leaseovereenkomsten, is Nuon operationele
de cumulatieve waardemutaties van de afdekkingen,
leaseovereenkomsten aangegaan voor energiegerela-
die zijn verwerkt in het eigen vermogen, begrepen in
teerde installaties en kantoorruimte. Operationele lease-
de initiële waardering van het betrokken actief, res-
overeenkomsten betreffen leaseovereenkomsten die niet
pectievelijk de verplichting. Als de afdekking vervalt
als finance leases worden aangemerkt, waarbij de risico’s
of wordt verkocht, of indien het afdekkingsinstrument
en voordelen die samenhangen met het eigendom van
niet langer aan de criteria voor het toepassen van de
de betrokken activa niet, of niet nagenoeg geheel, zijn
administratieve verwerking van afdekkingstrans-
overgedragen aan de lessee.
acties (‘hedge accounting’) voldoet, dan blijft het
cumulatieve resultaat in het eigen vermogen tot het
De activa die ter beschikking zijn gesteld aan derden
moment waarop de verwachte toekomstige transactie
onder operationele leaseovereenkomsten worden verant-
in het resultaat wordt begrepen. Indien een verwachte
woord onder de post materiële vaste activa. De opbreng
toekomstige transactie geen doorgang zal vinden, dan
sten uit operationele leaseovereenkomsten worden
wordt het cumulatieve resultaat dat in het eigen ver-
lineair over de looptijd in de winst-en-verliesrekening
mogen was verwerkt overgeheveld naar het resultaat.
verwerkt.
3 afdekking van een netto-investering in een buitenlandse entiteit: dit zijn afdekkingstransacties die het
Voorraden
risico op schommelingen in de waarde van netto-
Voorraden, met uitzondering van de voorraad kolen,
investeringen in buitenlandse activiteiten – waarvan
worden gewaardeerd tegen kostprijs of lagere netto rea-
de functionele valuta afwijkend is van de euro – als
liseerbare waarde. Deze voorraden bestaan uit grond- en
gevolg van valutakoerswijzigingen afdekken. Indien
hulpstoffen, voorraden in bewerking en gereed product.
de afdekking effectief is, dan wordt de mutatie in de
De kostprijs van de voorraden wordt bepaald op basis van
reële waarde van de afdekkingstransacties verwerkt
de fifo-methode (first in, first out). De netto realiseer-
in het eigen vermogen onder de reserve translatie-
bare waarde wordt bepaald aan de hand van de geschatte
verschillen. Indien dit niet het geval is, dan wordt de
verkoopprijs onder normale bedrijfsomstandigheden,
waardemutatie verwerkt in het resultaat. Bij afstoting
verminderd met de geschatte verkoopkosten.
van de buitenlandse entiteit worden de cumulatieve waardemutaties van de afdekkingstransacties die zijn begrepen in het eigen vermogen overgeheveld naar het resultaat.
85
Jaarrekening
In afwijking van het voorgaande wordt de voorraad
Handelsvorderingen en overige vorderingen
kolen tegen reële waarde verminderd met verkoopkosten
Handelsvorderingen en overige vorderingen worden
gewaardeerd, aangezien deze voorraad deel uitmaakt
in eerste instantie gewaardeerd tegen reële waarde en
van de handelspositie in dit type commodity. Wijzigingen
vervolgens tegen geamortiseerde kostprijs, verminderd
in de reële waarde van de voorraad kolen worden in het
met eventuele bijzondere waardeverminderingen. Gezien
resultaat verwerkt in de periode van de wijziging.
de veelal korte looptijd zijn de reële waarde en geamortiseerde kostprijs van deze posten over het algemeen
Onderhanden werk
nagenoeg gelijk aan de nominale waarde. Bijzondere
Nuon hanteert de ‘percentage of completion’-methode
waardeverminderingsverliezen worden in het resultaat
ter bepaling van de kosten en opbrengsten die in het
verwerkt indien objectief is vast te stellen dat bedragen
resultaat worden verwerkt in een bepaalde periode.
niet inbaar zijn.
Indien de uitkomsten van een project niet betrouwbaar kunnen worden geschat, dan worden slechts opbrengsten
Liquide middelen
verantwoord ter grootte van de tot en met balansdatum
De post liquide middelen omvat alle financiële instru-
gemaakte kosten die naar verwachting zullen worden
menten die zeer liquide zijn en waarvan de looptijd
goedgemaakt.
bij het aangaan van het instrument minder dan drie maanden bedraagt. De post liquide middelen bestaat uit
De post onderhanden werk omvat de bedragen die Nuon
banktegoeden, callgelden en kortlopende deposito’s die
nog tegoed heeft van haar opdrachtgevers uit hoofde van
zijn uitgezet bij banken. Uitstaande debetsaldi bij banken
onderhanden werk, indien en voor zover de gemaakte
worden slechts onder de liquide middelen opgenomen
kosten en gerealiseerde winsten, verminderd met de
indien Nuon het recht heeft om debet- en creditsaldi met
verliezen, de termijnbetalingen overschrijden. Nog niet
elkaar te verrekenen, deze debet- en creditsaldi uitstaan
betaalde termijnbedragen en inhoudingen worden ver-
bij dezelfde tegenpartij en Nuon de intentie heeft van dit
antwoord onder de post handels- en overige vorderingen
recht gebruik te maken en in de praktijk ook daadwerke-
onder de vlottende activa in de balans.
lijk gebruik hiervan maakt.
Onder de verplichtingen worden de bedragen opgeno-
Schulden aan kredietinstellingen worden verantwoord
men die Nuon per saldo nog verschuldigd is aan haar
onder de post rentedragende verplichtingen.
opdrachtgevers, bestaande uit de gemaakte kosten en gerealiseerde winsten, verminderd met de termijnbeta-
Liquide middelen worden gewaardeerd tegen reële
lingen en de verantwoorde verliezen. Termijnbetalingen,
waarde, hetgeen over het algemeen overeenkomt met de
ontvangen voor projecten waarvoor nog geen werk is ver-
nominale waarde.
richt, worden verantwoord onder de post handelsschulden en overige te betalen posten onder de kortlopende
Rentedragende verplichtingen
verplichtingen.
Rentedragende verplichtingen, die voor het merendeel
De voortgang van het project wordt bepaald aan de hand
bestaan uit leningen, worden gewaardeerd tegen reële
van de kosten van het project die tot en met balansdatum
waarde van de ontvangen tegenprestatie, verminderd
zijn gemaakt, daarbij rekening houdend met inefficiën-
met de transactiekosten. De waardering van rentedra-
ties, in verhouding tot de totale geschatte kosten van het
gende verplichtingen, met uitzondering van derivaten,
project.
na eerste verwerking vindt plaats tegen geamortiseerde kostprijs.
Projectkosten worden verantwoord op het moment dat deze worden gemaakt. Indien significante vooruit
Indien voor deze financiële verplichtingen een reële-
betalingen voor toekomstige activiteiten hebben plaats
waardeafdekking heeft plaatsgevonden, dan wordt de
gevonden, dan worden deze bedragen buiten beschou-
geamortiseerde kostprijs van de financiële verplich-
wing gelaten bij de bepaling van de voortgang van het
ting aangepast voor de winst of het verlies dat is toe te
project en worden deze bedragen onder de voorraden
rekenen aan het afgedekte risico. Deze waardemutaties
als voorraden in bewerking geclassificeerd. Indien de
worden in het resultaat verwerkt.
uitkomsten van het project betrouwbaar kunnen worden geschat en het aannemelijk is dat het project winstgevend is, dan wordt de winst op het project over de periode waarin de uitvoering plaatsvindt verantwoord. Verliezen op projecten worden direct in het resultaat verwerkt.
86
Nuon financieel jaarverslag 2006
Leaseovereenkomsten waarbij Nuon optreedt als lessee Finance-leaseovereenkomsten
Overheidssubsidies en investeringspremies
Overheidssubsidies en investeringspremies worden
Nuon is een aantal leaseovereenkomsten aangegaan voor
verantwoord indien er redelijke zekerheid bestaat dat
energiegerelateerde installaties. Indien nagenoeg alle
aan de condities voor het verkrijgen van de subsidies of
risico’s en voordelen die verband houden met het eigen-
premies wordt of zal worden voldaan en dat het bedrag
dom van de betrokken activa zijn overgedragen aan Nuon
zal worden ontvangen. Subsidies en investeringspremies
dan is sprake van een finance-leaseovereenkomst. In dat
ontvangen voor investeringen in materiële vaste activa
geval wordt een actief respectievelijk verplichting opge-
worden als vooruitontvangen opbrengsten in de balans
nomen ter grootte van de laagste van de reële waarde of
opgenomen en worden geamortiseerd over de verwachte
de contante waarde van de toekomstige leaseverplich-
levensduur van de betrokken activa.
tingen. Afschrijving van het actief vindt plaats over de kortste van de gebruiksduur of de looptijd. Derhalve
Overheidssubsidies en exploitatiesubsidies die geen ver-
worden de leasetermijnen behandeld als een terugbeta-
band houden met investeringen in materiële vaste activa
ling van de hoofdsom en een interestvergoeding voor
of andere vaste activa worden in het resultaat verwerkt
de tegenpartij (lessor). De interestlasten weerspiegelen
op het moment dat de daarbij behorende kosten worden
een effectieve interest op de door de lessor gedane
gemaakt.
investering. Belastingen
De activa die Nuon van de lessor ter beschikking heeft
Latente belastingvorderingen en -verplichtingen voort-
gekregen onder finance-leaseovereenkomsten zijn ver-
vloeiend uit tijdelijke verschillen tussen de boekwaarde,
antwoord onder de post materiële vaste activa. De daarbij
zoals blijkend uit de jaarrekening, en de fiscale boek-
behorende leaseverplichtingen worden verantwoord
waarde worden bepaald op basis van de tarieven voor de
onder de lang- en kortlopende verplichtingen, al naar
vennootschapsbelasting die thans gelden, respectievelijk
gelang de betaling van de leasetermijnen plaatsvindt
die op basis van de bestaande wetgeving naar verwach-
minder dan 12 maanden of meer dan 12 maanden na
ting van toepassing zullen zijn ten tijde van de afwikke-
balansdatum.
ling van de latente belastingvordering of -verplichting. Latente belastingvorderingen, ontstaan als gevolg van
Operationele leaseovereenkomsten
bijvoorbeeld operationele verliezen, worden opgenomen
Naast finance-leaseovereenkomsten, is Nuon operationele
als redelijkerwijs kan worden aangenomen dat verreke-
leaseovereenkomsten aangegaan voor onder meer auto’s
ning kan plaatsvinden met toekomstige fiscale resultaten.
en kantoorautomatisering. Operationele leaseovereen-
Compensatie van latente belastingvorderingen en
komsten betreffen leaseovereenkomsten die niet worden
-verplichtingen vindt slechts plaats indien Nuon een wet-
geclassificeerd als finance-leaseovereenkomsten, waarbij
telijk recht tot verrekening heeft en de vorderingen en
de risico’s en voordelen die verband houden met het
verplichtingen verband houden met belastingen die door
eigendom van de betrokken activa niet nagenoeg geheel
een en dezelfde (overheids)instantie worden geheven.
zijn overgedragen aan de lessee.
Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
De kosten van operationele leases worden rechtevenredig over de duur van het contract ten laste van het resultaat
De belastingen over het resultaat worden berekend op
gebracht.
basis van de geldende tarieven voor de vennootschapsbelasting en gewaardeerd tegen nominale waarde.
Bijdragen in aanleg, overheidssubsidies en investeringspremies
Hierbij wordt rekening gehouden met permanente
Bijdragen in aanleg
verschillen tussen het fiscale en het in de jaarrekening
Bijdragen in de aanleg en betalingen ontvangen van
gepresenteerde resultaat en met de mogelijkheden van
klanten, vastgoedontwikkelaars en lokale en regionale
voorwaartse verliescompensatie, in het geval latente
overheidsinstanties voor de gemaakte kosten voor
belastingvorderingen uit hoofde van operationele verlie-
elektriciteits- en gasinfrastructuur van nieuwe woon- en
zen niet zijn gewaardeerd.
industrielocaties worden als vooruitontvangen opbrengst op de balans verantwoord. De vooruitontvangen
Voorzieningen voor uitgestelde personeelsbeloningen
opbrengsten worden geamortiseerd over de verwachte
Pensioenen en overige personeelsbeloningen na uitdiensttreding
levensduur van de betrokken activa.
De post pensioenen en overige personeelsbeloningen omvat met name de regeling inzake de ziektekosten verzekering van gepensioneerde werknemers. Deze regeling is niet ondergebracht bij een externe verzekeraar of pensioenfonds.
87
Jaarrekening
Het bedrag dat als verplichting op de balans staat voor
De pensioenen van de meerderheid van de werknemers
de bijdrage in de ziektekosten en overige regelingen na
van Nuon zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds abp
uitdiensttreding bestaat uit de volgende componenten:
en het Pensioenfonds Metaal en Techniek. Deze regelin-
– de contante waarde van de brutoverplichting uit
gen kennen geen contractuele overeenkomsten als hier-
hoofde van toegezegde ziektekostenbijdrage; vermeer-
voor bedoeld. Derhalve is geen vordering of verplichting
derd of verminderd met
uit dien hoofde op de balans opgenomen.
– actuariële winsten of verliezen; verminderd met
– kosten van verstreken diensttijd die op balansdatum niet zijn verwerkt.
Overige langetermijnpersoneelsbeloningen
De overige langetermijnpersoneelsbeloningen omvatten de regelingen, anders dan pensioenregelingen, waarvan
De contante waarde van de brutoverplichting uit hoofde
de uitbetaling niet plaatsvindt binnen 12 maanden na
van toegezegde rechten op ziektekostenverzekering
het einde van de periode van het verrichten van arbeid
wordt bepaald op basis van de ‘projected unit credit’-
door de betrokken werknemers. Deze regelingen bestaan
methode. Deze methode houdt rekening met de opge-
uit de uitkeringen bij ziekte, jubileumuitkeringen en
bouwde rechten per balansdatum en veranderingen in de
arbeidsongeschiktheidsuitkeringen aan voormalige werk-
rechten. Daarnaast wordt bij de bepaling van de voorzie-
nemers en additionele vakantiedagen vanaf een bepaalde
ning de ‘bandbreedte’- of ‘corridor’-benadering toegepast.
leeftijd. Deze regelingen zijn niet ondergebracht bij pen-
Deze houdt in dat actuariële winsten en verliezen die
sioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen.
10% of meer bedragen van de brutoverplichting van de
De verplichting voor de overige langetermijnpersoneels-
toegezegde rechten in het resultaat worden verwerkt over
beloningen op de balans bestaat uit de contante waarde
de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van de
van de toegekende rechten. Indien van toepassing wor-
betrokken werknemers.
den schattingen gemaakt voor bijvoorbeeld toekomstige
De aan het dienstjaar toe te rekenen kosten van de
salarisstijgingen, personeelsverloop en soortgelijke
ziektekostenregeling en de interestdotatie aan de voor-
factoren. Deze factoren komen tot uiting in de calculatie
ziening worden in het resultaat verantwoord onder de
van de voorziening. Wijzigingen in de omvang van de
personeelskosten.
verplichting als gevolg van een wijziging in actuariële veronderstellingen, respectievelijk wijzigingen in rege
Collectieve regelingen waarbij meerdere werkgevers zijn
lingen worden direct in het resultaat verwerkt.
aangesloten
De aan het dienstjaar toe te rekenen kosten en de interest
Nuon heeft een aantal toegezegd-pensioenregelingen
dotatie aan de voorziening worden in het resultaat
en toegezegde-bijdrageregelingen waarbij over het
verwerkt onder de personeelskosten.
algemeen premies worden betaald aan een pensioenfonds of verzekeringsmaatschappij. De belangrijkste
Ontslagvergoedingen
pensioenregelingen, die zijn ondergebracht bij het abp
Ontslagvergoedingen zijn vergoedingen als gevolg
en bij het pensioenfonds Metaal en Techniek, betreffen
van hetzij het besluit van Nuon om de arbeidsrelatie
collectieve regelingen waarbij meerdere werkgevers
met een werknemer te beëindigen vóór de reguliere
zijn aangesloten. Deze regelingen betreffen in wezen
pensioneringsdatum, hetzij vanwege het besluit van een
toegezegd-pensioenregelingen. Echter, aangezien Nuon
werknemer om op vrijwillige basis in te stemmen met de
geen toegang heeft tot de benodigde informatie én de
beëindiging van de arbeidsrelatie.
deelname aan de collectieve regelingen Nuon blootstelt
De aard en het bedrag van de ontslagvergoeding zijn
aan actuariële risico’s die verband houden met huidige en
vastgelegd in het Sociaal Plan dat periodiek wordt
voormalige werknemers van andere entiteiten, worden
heronderhandeld.
beide regelingen behandeld als toegezegde-bijdragere-
Een voorziening wordt slechts getroffen indien Nuon een
gelingen en worden de verschuldigde pensioenpremies
gedetailleerd plan voor het ontslag heeft opgesteld, het
over het boekjaar verwerkt als pensioenlasten in de
plan goedgekeurd en gecommuniceerd is en indien er
jaarrekening. Ten aanzien van regelingen waar meerdere
geen realistische mogelijkheid is dat dit plan op een later
werkgevers zijn aangesloten, geldt tevens dat ingeval
tijdstip wordt ingetrokken.
een contractuele overeenkomst bestaat waarin wordt
De voorziening wordt gewaardeerd tegen de reële
bepaald hoe een surplus zal worden uitgekeerd aan de
waarde van de verplichting. Indien betaling van de
deelnemers of hoe een tekort zal worden gefinancierd,
vergoeding naar verwachting plaatsvindt meer dan 12
én de regeling administratief wordt verwerkt als een
maanden na balansdatum, dan wordt de voorziening
toegezegde-bijdrageregeling, een vordering respectieve-
tegen contante waarde opgenomen.
lijk verplichting wordt opgenomen die uit de contractuele overeenkomst voortvloeit. De resulterende baten of lasten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt.
88
Nuon financieel jaarverslag 2006
Overige voorzieningen
de variabele component gerelateerd is aan het gele-
Voorzieningen worden gevormd indien:
verde volume.
– per balansdatum een juridisch afdwingbare en/of
reerd door het uitvoeren van (constructie)werkzaam
gebeurtenissen voor de balansdatum;
heden voor derden, waarbij de opbrengsten worden bepaald op basis van de ‘percentage of completion
– het aannemelijk is dat er een uitstroom van middelen zal plaatsvinden om de verplichting af te wikkelen;
– Onderhanden werk; dit betreft de opbrengsten gegene-
feitelijke verplichting bestaat die voortvloeit uit
– een betrouwbare schatting kan worden gemaakt van
method’.
de verplichting.
komsten; deze worden evenredig over de duur van het
Voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting nodig zijn,
– Inkomsten uit hoofde van operationele leaseovereencontract ten gunste van het resultaat gebracht.
– Onderhoudscontracten; de ontvangen bedragen voor
tenzij het effect van de tijdswaarde van geld significant
onderhoudscontracten worden toegerekend aan de
is. In dat geval wordt de voorziening gewaardeerd tegen
periode waarop deze betrekking hebben.
contante waarde.
– Fair value-mutaties van energie commodity-contracten. Deze post omvat de volgende categorieën fair value-mutaties:
Handelscrediteuren en overige schulden
Handelscrediteuren en overige schulden worden in eerste
• Handelsactiviteiten; Nuon handelt in olie-, gas-,
instantie tegen reële waarde op de balans opgenomen.
kolen- en andere energie commodity-contracten,
Daarna vindt waardering plaats tegen geamortiseerde
alsmede in opties en swaps binnen door de Raad
kostprijs. Gezien de veelal korte looptijd zijn de reële
van Bestuur gestelde limieten en randvoorwaarden.
waarde en geamortiseerde kostprijs van deze posten over
De handelsportefeuille wordt tegen marktwaarde
het algemeen nagenoeg gelijk aan de nominale waarde.
gewaardeerd en de mutaties in de reële waarde van de openstaande energie commodity-contracten
Opbrengsten uit hoofde van verkopen van goederen en diensten
Deze opbrengsten bestaan uit de volgende componenten:
– Levering van goederen – elektriciteit, gas en warmte;
gebruikt energie commodity-contracten voor
levering van elektriciteit, gas en warmte en overige
de fysieke aan- en verkoop van grondstoffen en
energiegerelateerde producten vindt plaats op het
energie. Deze contracten worden aangemerkt als
moment waarop levering plaatsvindt aan de klant, de
contracten voor eigen gebruik. Gezien de onzeker-
verkoopprijs is overeengekomen en de ontvangst van
heden met betrekking tot de toekomstige productie
de opbrengst redelijkerwijs kan worden verondersteld.
vindt optimalisatie plaats en dit leidt ertoe dat de
Over de omzet geheven omzetbelasting en regulerende
verwachte en ingedekte inkoop, verkoop en produc-
energiebelasting, kortingen en bonussen worden niet
tie afwijken van de werkelijke inkoop, verkoop en
in de omzet begrepen. Daarnaast maakt Nuon gebruik
productie. Op grond hiervan wordt een deel van de
van derivaten waarmee financiële risico’s (met name
commodity-contracten die bestemd zijn voor eigen
prijsrisico’s) van verkoopcontracten worden afgedekt,
gebruik gewaardeerd tegen reële waarde en worden
De resultaten die verband houden met deze afdekkingstransacties zijn mede onder deze post begrepen.
tracten die zijn bestemd voor eigen gebruik; Nuon
de verwerking van opbrengsten uit hoofde van de
zoals energie commodity-contracten, swaps en opties.
worden in de omzet verwerkt. • Mutaties in de reële waarde van commodity-con-
– Levering van goederen – verwarmingsapparatuur en
deze mutaties in de omzet verwerkt. • Het niet-effectieve deel van afdekkingsinstrumenten; Nuon maakt gebruik van commodity-contracten om de (prijs)risico’s die voortvloeien uit de
overige apparatuur; de verwerking van opbrengsten uit
verwachte toekomstige verkopen van elektriciteit
hoofde van de levering van verwarmings- en overige
en gas en uit de inkopen ten behoeve van de elek-
apparatuur vindt plaats op het moment dat levering
triciteitsproductie af te dekken. Deze contracten
plaatsvindt, waarbij vrijwel alle risico’s en voordelen
worden aangemerkt als kasstroomafdekkingen
met betrekking tot het eigendom worden overge-
(cash flow hedges). Uit de periodieke effectiviteit-
dragen, de verkoopprijs is overeengekomen en de
meting kan blijken dat (een deel van de) afdekkings
ontvangst van de opbrengst redelijkerwijs kan worden
instrumenten niet als effectief kunnen worden
verondersteld.
aangemerkt. De mutaties in de reële waarde van het
– Levering van diensten – transport van elektriciteit en gas; de opbrengsten uit hoofde van het transport van elektriciteit en gas via het netwerk van Nuon aan de klant omvatten zowel vaste als variabele componenten. De vaste component omvat de opbrengsten voor het transport, de aansluitingsvergoeding, alsmede de opbrengst inzake het verstrekken van meters, terwijl
niet-effectieve deel van de afdekkingsinstrumenten worden dan in de omzet verwerkt.
89
Jaarrekening
De omzet wordt verantwoord in de periode waarin de
Financiële lasten
leveringen van goederen en diensten heeft plaatsgevon-
De financiële lasten bestaan uit de volgende posten:
den tegen de reële waarde van de transactie. Daarnaast
– Interestlasten; deze post omvat de interestlasten op
geldt dat omzet slechts wordt verantwoord indien risico’s
de financiële (rentedragende) schulden, berekend
en voordelen van het eigendom zijn overgedragen aan de
op basis van de effectieve-interestmethode. De ren-
koper, het waarschijnlijk is dat de economische voordelen
tedragende schulden omvatten leningen, schulden
naar Nuon zullen toevloeien en indien de opbrengst
uit hoofde van het (Euro) Medium Term Notes-pro-
betrouwbaar kan worden vastgesteld.
gramma, de achtergestelde en groene leningen en het commercial paper. Daarnaast zijn hierin begrepen de
Overige baten
overige kosten van financiering, zoals kosten van let-
ters of credit, bereidstellingsprovisies, etc.
De overige baten bestaan onder meer uit de volgende posten:
– Valutaresultaten; deze post omvat valutaresultaten die voortvloeien uit de omrekening van transacties in
– Amortisatie van bijdragen in aanleg, overheidssubsidies en investeringspremies; verwezen wordt naar de
vreemde valuta en van financiële activa en verplich-
waarderingsgrondslagen inzake dit onderwerp.
tingen en derivaten die luiden in vreemde valuta, met
– Resultaat uit hoofde van de afstoting van materiële
uitzondering van resultaten uit hoofde van kasstroom-
vaste activa; dit betreft het saldo van de netto-
afdekkingen en afdekkingen van netto-investeringen
opbrengst uit hoofde van verkopen en de boekwaarde
in buitenlandse entiteiten, die in eerste aanleg in het
van het afgestoten actief. Winsten en verliezen uit hoofde van de afstoting van activa worden gesaldeerd weergegeven.
eigen vermogen worden verwerkt.
– Mutaties in de reële waarde van rentederivaten; deze worden gebruikt als reële-waardeafdekkingen. Bovendien worden onder deze post de daarmee cor-
Kosten van inkoop energie en grond- en hulpstoffen
responderende aanpassingen van de geamortiseerde
Deze post omvat de kosten van gas en elektriciteit die van
kostprijs van financiële activa en verplichtingen voor
derden is ingekocht en de gebruikte grondstoffen voor de
het afgedekte risico begrepen.
opwekking van elektriciteit ten behoeve van de levering aan de klanten van Nuon. Nuon maakt gebruik van deri-
Grondslagen voor het geconsolideerde kasstroomoverzicht
vaten om financiële risico’s af te dekken van inkoopcon-
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte
tracten, zoals energie commodity-contracten, swaps en
methode, waarbij voor de herleiding van de mutatie
opties. De resultaten die verband houden met deze afdek-
in de liquide middelen wordt uitgegaan van het netto
kingsinstrumenten zijn mede in deze post begrepen. De
resultaat volgens de winst-en-verliesrekening. Koers- en
kosten van grond- en hulpstoffen die zijn gebruikt bij de
omrekeningsverschillen worden geëlimineerd voor zover
levering van goederen en diensten zijn eveneens in deze
deze niet tot een kasstroom hebben geleid. De financiële
post begrepen.
gevolgen van de verwerving dan wel afstoting van deelnemingen en dochterondernemingen komen afzonderlijk
Geactiveerde productie voor eigen gebruik
tot uiting in de kasstroom uit investeringsactiviteiten.
Deze post omvat onder meer de kosten van het eigen
In verband hiermee komen de getoonde kasstromen niet
personeel van Nuon, gemaakt in het kader van
overeen met de mutaties zoals die in de geconsolideerde
investeringsprojecten.
balansen worden vermeld.
Financiële baten
Het in de balans gehanteerde liquide middelen-begrip
De financiële baten bestaan uit interestbaten op de
komt overeen met het gehanteerde begrip in het
financiële (rentedragende) activa, zijnde leningen en vor-
kasstroomoverzicht.
deringen en liquide middelen, waaronder deposito’s en callgelden, berekend op basis van de effectieve-interest methode. De rentedragende leningen en vorderingen omvatten met name leningen.
90
Nuon financieel jaarverslag 2006
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening [ 1 ] Gesegmenteerde informatie
activiteiten op het gebied van opwekking en inkoop
Segmentatie in de jaarrekening
van en de handel in energie, alsmede de nationale en
Nuon onderscheidt de volgende segmenten:
internationale productieactiviteiten op het gebied van (de ontwikkeling van) duurzame energie.
– Distributie en Verkoop Nederland Het segment Distributie en Verkoop Nederland
– Netbeheer
omvat de activiteiten in Nederland op het gebied van
Het segment Netbeheer verricht activiteiten op het
aanleg, onderhoud en beheer van de infrastructuur
gebied van het leveren van aansluitingen op het elek-
ten behoeve van het transport van energie, zowel
triciteits- en gasnetwerk, het transport van elektriciteit
in het gereguleerde als in het vrije domein, alsmede
en gas en de levering van marktfaciliterende diensten.
de levering van energie en aan energie gerelateerde
Daarnaast levert het segment Netbeheer meetdiensten
producten aan zowel de zakelijke als de consumenten-
aan zijn klanten.
markt. Daarnaast omvat dit segment de activiteiten op
– Overige activiteiten
het gebied van de levering van warmte en activiteiten
In het segment Overige activiteiten vallen de activitei-
op het gebied van stadsverlichting.
ten van Nuon Duitsland, Nuon België, overige service activiteiten, overige buitenlandse deelnemingen en
– Productie en Handel Tot het segment Productie en Handel behoren de
het Corporate Center.
Tabel primaire en secundaire segmentatie
Distributie en
Productie en
Netbeheer
Overige
Verkoop
Handel
activiteiten
In miljoenen euro’s
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
Totaal
Eliminatie 2005
2006
2005
2006
2005
Bedrijfsopbrengsten Externe opbrengsten uit hoofde van verkopen van goederen en diensten
3.435
2.865
293
427
1.244
1.223
626
804
926
2.889
2.341
4
2
-1
502
5.598
5.017
Interne opbrengsten uit hoofde van verkopen van goederen en diensten Overige baten Totaal Bedrijfskosten
-3.696 -3.269
263
125
5
123
1
258
267
-264
129
251
4.502
3.916
3.187
2.891
1.249
1.225
883
769 -4.094 -3.533
5.727
5.268
-398
424 -3.832 -3.269
Kosten van inkoop energie, grond- en hulp- stoffen
2.834
2.390
2.801
2.416
958
970
593
Operationele kosten
914
969
176
175
67
64
381
86
Afschrijvingen
221
215
55
59
2
2
37
40
10
5
24
82
25
Waardeverminderingen
3.354
2.931
-264
1.276
1.030
315
316
59
87
-262
Terugname van eerdere waardeverminderingen
-24
-79
-24
-79
Geactiveerde productie
-93
-106
-7
-7
-2
-2
-102
-115
3.886
3.473
3.025
2.646
1.027
1.036
1.034
548 -4.094 -3.533
4.878
4.170
616
443
162
245
222
189
-151
849
1.098
Totaal Bedrijfsresultaat
221
91
Jaarrekening
Vervolg tabel primaire en secundaire segmentatie
Distributie en
Productie en
Netbeheer
Overige
Verkoop
Handel
activiteiten
In miljoenen euro’s
Transport Nettofinancieringskosten
Totaal
Eliminatie
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
616
443
162
245
222
189
-151
221
849
1.098
-113
-154
59
59
4
1
-3
-5
-53
-99
1
6
-3
-4
4
-4
Aandeel in resultaat na belastingen deelnemingen Aandeel in resultaat na belastingen joint ventures
2
4
2
4
-147
-91
-64
-98
-67
-60
-61
-59
-339
-308
357
198
165
206
159
130
-218
157
463
691
activiteiten
-3
12
425
289
27
301
449
Minderheidsbelangen
-1
-2
-1
-2
357
195
176
631
159
130
71
182
763
1.138
Belastingen Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Nettoresultaat uit beëindigde bedrijfs-
Aan aandeelhouders van Nuon toe te rekenen resultaat na belastingen Gesegmenteerde activa Totaal activa
4.902
5.030
3.070
2.797
204
190
4.502
7
7
27
40
6
45
40
92
107
36
3
22
110
58
2.099
2.017
1.607
1.799
74
55
1.912
2.587
5.692
6.458
4.369 -1.803 -1.203 10.875 11.183
Niet-geconsolideerde deelnemingen Niet-geconsolideerde joint ventures Verplichtingen (lang- lopend en kortlopend) Overige gesegmenteerde gegevens Investeringen
– materiële vaste activa
– immateriële vaste activa
336
289
190
187
48
71
574
547
3
35
4
38
4
7.285
7.010
944
941
237
115
1.302
1.188
9.768
9.254
Personeelsaantallen ultimo boekjaar1
1
Exclusief medewerkers werkzaam in beëindigde bedrijfsactiviteiten.
92
Nuon financieel jaarverslag 2006
Geografische segmentatie
Externe
Totale activa
opbrengsten
materiële vaste
activa
In miljoenen euro’s
Nederland Rest van Europa Rest van de wereld Totaal
Investeringen in
2006
2005
2006
2005
2006
2005
4.950
4.511
10.403
10.333
505
408
648
506
398
316
69
108
74
534
31
5.598
5.017
10.875
11.183
574
547
De externe opbrengsten zijn toegewezen aan de segmen-
betreffende activa. In 2006 is de netto-omzet uit voort-
ten op basis van de geografische locatie van de afnemers.
gezette bedrijfsactiviteiten voor 88% in Nederland en
De verdeling van de activa over de segmenten heeft
voor 12% in de rest van Europa gerealiseerd (2005: 90%
plaatsgehad op basis van de geografische locatie van de
resp. 10%).
93
Jaarrekening
Toelichting op de geconsolideerde balans
Activa en passiva aangehouden voor de verkoop worden nader toegelicht in noot [35]. [ 2 ] Materiële vaste activa Materiële vaste activa
Bedrijfs-
Elektriciteits- Netwerken
Overige vaste
Activa in
Totaal
uitvoering
gebouwen en centrales
bedrijfs-
In miljoenen euro’s
en -terreinen
middelen
Stand 1 januari 2005 Aanschafwaarde
302
1.656
7.245
1.573
186
10.962
-131
-597
-3.108
171
1.059
4.137
-930
-4.766
643
186
6.196
5
31
212
54
245
547
-7
-7
-10
-13
-12
-49
-13
-79
-77
-169
-8
-48
-154
-100
-310
-82
-5
-10
-97
verminderingen Valutaomrekeningsverschillen
79
79
55
55
gehouden voor verkoop
Herrubriceringen en overige mutaties
-450
-76
-13
-539
77
6
14
-83
-10
14
-358
49
-210
60
-469
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde 1 januari 2005 Mutaties 2005 Investeringen Desinvesteringen Afstoting dochterondernemingen Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen Terugname bijzondere waarde-
Herrubricering naar vaste activa
Totaal Stand 31 december 2005 Aanschafwaarde
295
1.230
7.439
1.347
246
10.557
-134
-529
-3.253
-914
-4.830
161
701
4.186
433
246
5.727
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde 31 december 2005
Investeringen
Mutaties 2006
10
14
258
64
228
574
Desinvesteringen
-7
-4
-17
-7
-35
Afschrijvingen
-7
-49
-159
-100
-315
-16
-3
-34
-53
verminderingen
24
24
Valutaomrekeningsverschillen
5
5
Bijzondere waardeverminderingen
Terugname bijzondere waarde-
Herrubriceringen en overige mutaties
-4
42
29
57
-115
9
Totaal
-8
11
113
-20
113
209
Stand 31 december 2006 Aanschafwaarde
305
1.687
7.697
1.411
359
11.459
-152
-975
-3.398
-998
-5.523
153
712
4.299
413
359
5.936
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Boekwaarde 31 december 2006
94
Nuon financieel jaarverslag 2006
Investeringen
De investeringen in materiële vaste activa gedurende het
In onderstaande tabel zijn de investeringen per segment
boekjaar bedroegen € 574 miljoen (2005: € 547 miljoen).
weergegeven:
Investeringen In miljoenen euro’s
2006
2005
Distributie en Verkoop Nederland
336
289
Productie en Handel
190
187
Overige activiteiten
48
71
574
547
Totaal Desinvesteringen
verminderingen en werd voor € 24 miljoen gecompen-
De desinvesteringen in 2005 en 2006 houden verband
seerd door een terugname van bijzondere waardever-
met de verkoop van terreinen en gebouwen.
minderingen. (2005: een nettolast van € 18 miljoen, bestaande uit bijzondere waardeverminderingen van € 97
Afstoting dochterondernemingen
miljoen, gecompenseerd door een terugname van eerder
De post in 2005 betreft hoofdzakelijk de boekwaarde van
verantwoorde bijzondere waardeverminderingen van
de materiële vaste activa van de Spaanse windparken die
€ 79 miljoen.)
ultimo 2005 verkocht zijn.
De waardeverminderingen zijn verantwoord in de volgende segmenten:
Bijzondere waardeverminderingen en terugname bijzondere waardeverminderingen
In 2006 is een netto bedrag van € 29 miljoen verantwoord aan bijzondere waardeverminderingen. Dit netto bedrag bestond voor € 53 miljoen uit bijzondere waardeBijzondere waardeverminderingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Distributie en Verkoop Nederland
10
5
Productie en Handel
21
92
Overige activiteiten
22
Totaal
53
97
In 2006 zijn voor een bedrag van € 53 miljoen aan bijzon-
segment Productie en Handel is in boekjaar 2006 tevens
dere waardeverminderingen verantwoord (2005: € 97
een bijzondere waardevermindering uit voorgaande jaren
miljoen). Het segment Distributie en Verkoop Nederland
teruggeboekt van € 24 miljoen ten gunste van het resul-
heeft in 2006 bijzondere waardeverminderingen verant-
taat (2005: een terugname van € 79 miljoen).
woord voor in totaal € 10 miljoen (2005: € 5 miljoen).
In het segment Productie en Handel hebben zich gedu-
Deze bijzondere waardeverminderingen hebben plaatsge-
rende het jaar indicaties voorgedaan dat de waarde van
vonden op de boekwaarde van enkele warmtenetwerken
voornoemde activa was verminderd. Deze indicaties
in Nederland en op een warmtekrachtkoppeling (wkk).
omvatten de wijzigingen in marktomstandigheden,
De aanleiding voor deze bijzondere waardeverminderin-
waaronder de stijging van de prijzen van grondstof-
gen houdt verband met de geactualiseerde verwachtin-
fen, wijzigingen in subsidieregelingen (waaronder
gen op lange termijn ten aanzien van de tarieven en het
de beëindiging van subsidie voor de Milieukwaliteit
aantal klanten.
Elektriciteitsproductie, ofwel mep) de verwachte afzet aan klanten en de inzet van bepaalde centrales in de
Het segment Productie en Handel heeft in het afgelopen
elektriciteitsvoorziening door Nuon als geheel. Daarbij
boekjaar bijzondere waardeverminderingen op elektrici-
is tevens rekening gehouden met de uitkomsten van de
teitscentrales en windparken in Nederland verantwoord
geactualiseerde businessplannen, de technologische
van in totaal € 21 miljoen (2005: € 92 miljoen). In het
ontwikkelingen, de benodigde investeringen op het
95
Jaarrekening
gebied van milieu en de eisen ten aanzien van de uitstoot
lease-back-transacties. De in totaal zeven netwerk-
van CO ² in de toekomst. In een aantal gevallen hebben
transacties hebben betrekking op de gasnetwerken in
voornoemde factoren ertoe geleid dat een eerder ver-
Fryslân, Gelderland, Flevoland, Noord- en Zuid-Holland,
antwoorde bijzondere waardevermindering kon worden
en Utrecht, de stadsverwarmingnetten in Almere en
teruggenomen.
Duiven/Westervoort en het elektriciteitsnetwerk in
Deze redenen vormden in 2005 eveneens de aanleiding
het gebied Randmeren. Daarnaast zijn vier transacties
tot het verantwoorden van bijzondere waardevermin-
aangegaan voor in Amsterdam, Diemen, Purmerend en
deringen en de terugname ervan. Daarnaast is in 2005
Utrecht gelegen elektriciteitsproductiefaciliteiten van
bij het opstellen van de businessplannen voor een
een in 2003 verkregen dochteronderneming (thans Nuon
elektriciteitscentrale – en daarmee verband houdend
Power Generation b.v.). De desbetreffende netwerken en
de waardering – rekening gehouden met te realiseren
productie-eenheden zijn voor een langdurige periode
besparingen op de opstartkosten door het gebruik van
verhuurd aan derden, die deze activa vervolgens weer
alternatieve brandstoffen. Nadien is uit tests gebleken dat
hebben onderverhuurd aan de betrokken Nuon-doch-
dit technisch (nog) niet haalbaar is.
teronderneming. Aan het einde van de sublease heeft Nuon de optie de rechten van de Amerikaanse tegenpartij
De bijzondere waardeverminderingen in het segment
onder de headlease af te kopen en de transactie aldus te
Overig houden voornamelijk verband met de verminde-
beëindigen. De momenten waarop de overeengekomen
ringen in waarde van een warmtekrachtcentrale (wkc)
looptijden van de subleases eindigen, liggen tussen 2013
in Duitsland. De bijzondere waardevermindering in
en 2028. De baten uit de cross border lease-transacties
Duitsland houdt verband met tegenvallende ontwikkelin-
zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de des-
gen ten aanzien van de afzet van de wkc.
betreffende transactie, onder aftrek van de verwachte kosten gedurende de resterende looptijd.
Teneinde de bijzondere waardeverminderingen respectievelijk de terugname ervan te kunnen bepalen, zijn voor
Met betrekking tot de cross border leases bestaan con-
de desbetreffende activa impairment tests uitgevoerd. In
tractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke rechten
vrijwel alle gevallen is de bedrijfswaarde van het betrok-
en verplichtingen.
ken actief gehanteerd voor de bepaling van de realiseer-
Op onderdelen van de netwerken alsmede op de elektri-
bare waarde. De verwachte toekomstige kasstromen,
citeitsproductiefaciliteiten zijn in het kader van de aan-
gebaseerd op de meest recente businessplannen, samen-
gegane verplichtingen zekerheden verstrekt in de vorm
hangend met de activa zijn hiertoe contant gemaakt en
van hypotheek- en pandrechten. De totale boekwaarde
vergeleken met de huidige boekwaarde. Bij de bepaling
van deze activa bedraagt € 0,9 miljard (2005: € 0,9
van de waarde hanteert Nuon disconteringsvoeten die
miljard). In verband met de transacties staat in deposito
zijn afgestemd op het risicoprofiel van de activa. In boek-
bij meerdere financiële instellingen, dan wel is belegd in
jaar 2006 hanteerde Nuon een disconteringsvoet voor
waardepapieren ultimo 2006 een totaalbedrag van
belastingen van 6,5% voor de netwerkactiviteiten, 6,9%
$ 5,2 miljard (2005: $ 5,3 miljard), waarvan $ 4,2 miljard
voor de warmteactiviteiten, terwijl voor de activiteiten op
betrekking heeft op de netwerkleases en $ 1,0 miljard op
het gebied van productie en levering een disconterings-
de productieleases. Aangezien Nuon geen beschikkings-
voet van 7,9% werd gehanteerd. In 2005 varieerde de
macht heeft over deze activa alsmede de daarbij beho-
disconteringsvoet van 5,6% voor de netwerkactiviteiten,
rende verplichtingen, worden deze activa en passiva niet
6,3% voor de warmteactiviteiten tot 7,7% voor de produc-
als activa en passiva van Nuon beschouwd en zijn deze
tie- en leveringsactiviteiten.
bedragen derhalve niet opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Nuon.
Waarde van activa gehouden onder finance leases
De waarde van activa gehouden onder finance leases
Ultimo 2006 bedraagt het maximale equity strip risk (het
bedroeg aan het eind van 2006 € 31 miljoen (2005: € 38
gedeelte van de ‘termination value’ – zijnde de bij een
miljoen) en wordt gepresenteerd onder de post Overige
voortijdig einde van de transactie mogelijk door Nuon
vaste bedrijfsmiddelen. Deze finance leases hebben
aan de Amerikaanse tegenpartij te betalen vergoeding
betrekking op materiële vaste activa ten behoeve van de
– dat niet uit de hiertoe aangehouden deposito’s en
productie van met name duurzame energie, zoals wind-
beleggingen kan worden voldaan) voor alle transacties
parken, zonne-energie centrales en biomassa.
tezamen $ 940 miljoen, waarvan $ 678 miljoen betrekking heeft op de netwerkleases en $ 262 miljoen op de
Cross border lease-transacties
productieleases. Ter dekking van het equity strip risk zijn
In de periode 1995 tot en met 2000 zijn door dochteron-
in een aantal transacties ten behoeve van de betrokken
dernemingen voor zowel netwerken als elektriciteits-
investeerders zekerheden in de vorm van letters of
productiefaciliteiten US cross border leases aangegaan,
credit afgegeven ter hoogte van $ 701 miljoen (2005:
waaronder lease-in-lease-out-transacties en lease-and-
$ 697 miljoen), waarvan $ 482 miljoen betrekking heeft
96
Nuon financieel jaarverslag 2006
op de netwerkleases en $ 219 miljoen op de productielea-
Nuon Power Generation b.v. is in 1994 twee Duitse sale
ses. Het aantal en de hoogte van de voor de netwerk- en
and lease back-transacties aangegaan voor een turbine,
productieleases af te geven letters of credit zijn mede
alsmede voor een turbogenerator behorend tot haar
afhankelijk van de credit rating van respectievelijk Nuon
productie-eenheden. Aan het einde van de looptijd van
en haar dochteronderneming Nuon Power Generation
de twee resterende transacties in 2008 heeft Nuon Power
bv. In het kader van enkele letter of credit-faciliteiten
Generation b.v. de mogelijkheid het eigendom van deze
is ten behoeve van de betrokken banken een pandrecht
activa terug te kopen.
gevestigd op bij deze banken gestelde cashdeposito’s met een totaalbedrag van ultimo 2006 $ 295 miljoen (€ 223 miljoen, 2005: € 246 miljoen). [ 3 ] Immateriële vaste activa Immateriële vaste activa Totaal
Goodwill
Overige im-
In miljoenen euro’s
materiële activa
Stand 1 januari 2005 Aanschafwaarde
447
50
497
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
-40
-39
-79
Boekwaarde 1 januari 2005
407
11
418
Mutaties 2005 Investeringen
4
4
Desinvesteringen
-21
-21
Afstoting dochterondernemingen
-50
-9
-59
-1
-1
-87
-87
Afschrijvingen Herrubricering naar vaste activa gehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
16
Totaal
-142
16 -6
-148
Stand 31 december 2005 Aanschafwaarde
289
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
-24
Boekwaarde 31 december 2005
40
329
-35 265
-59 5
270
Mutaties 2006 Investeringen Bijzondere waardeverminderingen Herrubricering naar vaste activa gehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
3
35
38
-6
-6
-1
-1
2
12
14
Totaal
-1
46
45
Stand 31 december 2006 Aanschafwaarde
292
75
367
Cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
-28
-24
-52
Boekwaarde 31 december 2006
264
51
315
97
Jaarrekening
De post overige immateriële vaste activa bestaat uit
vesteringen en afstoting dochterondernemingen in 2005
concessies, vergunningen en licenties, en CO ² -emissie-
houden verband met de in het verleden betaalde goodwill
rechten. Concessies, vergunningen en licenties worden
bij de aankoop van de Spaanse windparken.
afgeschreven op basis van de looptijd. De posten desin-
Allocatie van goodwill naar segment In miljoenen euro’s
Distributie en Verkoop Nederland Productie en Handel Totaal
2006
2005
259
257
5
8
264
265
De post goodwill in het segment Distributie en Verkoop
op ervaringen uit het verleden, echter, de meest recente
Nederland houdt voor € 209 miljoen (2005: € 209 mil-
gegevens op het gebied van tariefregulering worden
joen) verband met de goodwill op de elektriciteits- en
eveneens in de uitgangspunten meegenomen. De
gasnetwerken die is ontstaan bij de inbreng van de net-
businessplannen beslaan een periode van 4 jaar, en
werken ten tijde van het ontstaan van Nuon in 1999. Aan
de terminal value wordt bepaald aan de hand van de
het eind van 2006 is een test op bijzondere waardever-
verwachte kasstromen aan het eind van de businessplan
minderingen uitgevoerd op de waarde van de netwerken
periode. Hierbij wordt een groeipercentage van 0% (nul)
inclusief de bijbehorende waarde van de goodwill. Hierbij
gehanteerd.
is de bedrijfswaarde als uitgangspunt genomen en is bepaald op basis van de meest recente businessplannen,
In 2006 zijn bijzondere waardeverminderingen op good-
uitgaande van een disconteringsvoet voor belastingen
will van in totaal € 6 miljoen verantwoord (2005: nihil).
van 6,5% (2005: 5,6%).
Deze houden verband met de goodwill ontstaan bij de
De belangrijkste uitgangspunten die in deze business-
aankoop van enkele dochtermaatschappijen. Op grond
plannen zijn opgenomen betreffen het aantal aansluitin-
van de huidige businessplannen is geconcludeerd dat de
gen, de meest recente inschattingen van de tarieven en
waarde van de goodwill was verminderd. Derhalve is de
inschattingen voor operationele en andere kosten. Voor
goodwill afgewaardeerd.
een belangrijk deel zijn deze uitgangspunten gebaseerd
98
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 4 ] Investeringen in deelnemingen en joint ventures Investeringen in deelnemingen en joint ventures
Deelnemingen
In miljoenen euro’s
Joint ventures
2006
2005
2006
92
126
58
Boekwaarde per 1 januari
2005
75
-17
Mutaties Investeringen
2
57
35
-42
-1
-5
Aandeel in resultaat
4
10
2
4
Ontvangen dividend
-11
-50
-1
-1
-58
-5
7
-6
8
-52
-34
52
Desinvesteringen
Overgeheveld naar vaste activa aangehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties Totaal Boekwaarde per 31 december
40
92
110
58
In 2006 heeft Nuon haar belangen in Cascal b.v.,
In 2006 is voor een bedrag van € 11 miljoen (2005: € 50
Paques b.v. en Vitens n.v. verkocht. In 2006 heeft Nuon
miljoen) aan dividenden ontvangen van deelnemingen.
voor in totaal € 57 miljoen geïnvesteerd in NoordzeeWind
In 2006 is geen dividend ontvangen van joint ventures
c.v., de joint venture met Shell die een windpark heeft
(2005: € 1 miljoen).
geplaatst voor de kust bij Egmond aan Zee (2005: € 35 miljoen).
Financiële gegevens deelnemingen
Activa
Verplich-
Omzet
Winst /
% Belang
Boek-
In miljoenen euro’s
tingen
(verlies)
waarde
2005 b.v. nea, Nederland
500
138
101
33
25
38
Vitens n.v., Nederland
1.200
1.140
350
38
36
44
Arctic Wind s.a., Noorwegen
27
22
5
-1
56
1
n.v. kema, Nederland
99
71
173
3
25
6
2006 b.v. nea, Nederland
289
137
35
1
25
29
Arctic Wind s.a., Noorwegen
24
20
5
56
2
n.v. kema, Nederland
103
67
168
14
25
6
99
Jaarrekening
Financiële gegevens investeringen in joint ventures
Vaste
Vlottende
Langlopende
Kortlopende
Omzet
Kosten
% Belang
Boek-
In miljoenen euro’s
activa
activa
verplichtingen
verplichtingen
waarde
2005 Paques b.v., Nederland
7
9
2
6
38
39
50
9
76
6
1
1
50
39
202
86
20
69
9
2
50
99
NoordzeeWind c.v., Nederland 2006 NoordzeeWind c.v., Nederland
[ 5 ] Voor verkoop beschikbare financiële activa Voor verkoop beschikbare financiële activa In miljoenen euro’s
Boekwaarde per 1 januari 2005
72
Mutaties 2005 Oprenting
1
Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
10
Totaal
11
Boekwaarde per 31 december 2005
83
Mutaties 2006 Oprenting
1
Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
-10
Totaal
-9
Boekwaarde 31 december 2006
74
De post voor verkoop beschikbare financiële activa houdt
behorende verplichtingen, als activa en passiva van Nuon
verband met deposito’s en beleggingen in waardepapie-
beschouwd en opgenomen in de geconsolideerde jaarre-
ren bij meerdere financiële instellingen die dienen ter
kening van Nuon. De financiële activa dienen ter dekking
dekking van verplichtingen uit hoofde van cross border
van de leaseverplichting van dezelfde omvang (zie tevens
lease-transacties. Op grond van de contractuele afspra-
de toelichting op de post leaseverplichtingen).
ken worden deze specifieke activa, alsmede de daarbij
100
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 6 ] Overige financiële activa Overige financiële activa
Vorderingen
Vorderingen uit
en leningen
hoofde van
In miljoenen euro’s
finance leases
Effectief interestpercentage 2005 Boekwaarde per 1 januari 2005
Totaal
6%
23
52
20
20
75
Mutaties 2005 Investeringen en verstrekte leningen Desinvesteringen
-26
-26
-25
-25
1
1
-25
-25
2
2
Totaal
-2
-51
-53
Boekwaarde per 31 december 2005
21
1
22
Terugbetaalde leningen en interest Toename interest Herrubricering naar vaste activa gehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
Effectief interestpercentage 2006
6%
Mutaties 2006 Investeringen en verstrekte leningen
14
7
21
Terugbetaalde leningen en interest
-2
-2
1
1
-14
-14 -1
Toename interest Herrubricering naar vaste activa gehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
-1
Totaal
-1
6
5
Boekwaarde 31 december 2006
20
7
27
De boekwaarde van de overige financiële activa bestond
De investeringen in financial leases in 2006 hebben
aan het eind van 2006 uit vorderingen en leningen gede-
betrekking op een leasecontract inzake een warmte-
nomineerd in euro (2005: idem) alsmede financial leases.
krachtinstallatie in Roemenië.
101
Jaarrekening
[ 7 ] Derivaten Derivaten
Vlottende activa Vaste activa
Kortlopende
Langlopende
verplichtingen
verplichtingen
In miljoenen euro’s
2006
2005
2006
2005
2006
2005
2006
2005
Derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden Commodity-contracten olie
59
63
16
42
46
57
3
50
Commodity-contracten gas
139
103
200
147
125
93
42
44
Commodity-contracten kolen
42
67
30
28
35
61
16
23
Commodity-contracten energie
299
404
61
195
241
283
28
141
Commodity-contracten overig
29
10
22
3
4
Vreemde-valutacontracten
6
8
8
7
4
Overige derivaten
5
5
3
3
Totaal
573
643
330
412
472
502
102
266
Reële- waardeafdekkingen
2
1
31
Totaal
Rente-instrumenten
2
1
31
17
27
10
3
Kasstroomafdekkingen Commodity-contracten olie
Commodity-contracten gas
60
Commodity-contracten kolen
4
1
1
7
Vreemde-valutacontracten
56
21
2
102
5
Rente-instrumenten
4
29
Overige derivaten
5
1
3
11
3
Totaal
82
25
31
116
107
11
Afdekkingen netto-investeringen in buitenlandse entiteiten Vreemde-valutacontracten
4
Totaal
4
Totaal
657
669
361
412
619
613
113
266
102
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 8 ] Voorraden Voorraden In miljoenen euro’s
2006
Boekwaarde
2005
Grond- en hulpstoffen
23
16
Gereed product
72
44
Totaal
95
60
In de voorraad gereed product is tevens de handelsvoor-
positie en tegen reële waarde wordt gewaardeerd,
raad kolen begrepen. Ultimo boekjaar bedroeg de waarde
€ 41 miljoen (2005: € 28 miljoen).
van deze voorraad, die onderdeel vormt van de handels[ 9 ] Handelsvorderingen en overige vorderingen Handelsvorderingen en overige vorderingen In miljoenen euro’s
2006
2005 718
Debiteuren – reguliere verkopen
726
Debiteuren – handelsactiviteiten (segment Productie en Handel)
367
191
Waardeverminderingen van debiteuren
-90
-112
Nettohandelsvorderingen
1.003
797
Belastingen en premies sociale verzekeringen
3
Onderhanden werk voor derden
40
31
Overige vorderingen
28
50
Overlopende activa
160
230
Totaal
1.234
18
1.126
Het saldo van de debiteuren uit hoofde van reguliere
Ultimo boekjaar bedragen de waardeverminderingen van
verkopen betreft met name energiedebiteuren in de zake-
debiteuren € 90 miljoen (2005: € 112 miljoen). De last in
lijke en consumentenmarkt. De debiteuren uit handels-
de winst-en-verliesrekening over 2006 inzake waardever-
activiteiten hebben een debiteurentermijn van maximaal
mindering van debiteuren bedraagt € 27 miljoen (2005:
een maand, aangezien deze veelal worden verrekend in
€ 69 miljoen).
de maand volgend op facturering.
103
Jaarrekening
[ 10 ] Liquide middelen Liquide middelen In miljoenen euro’s
2006
2005
Banktegoeden in euro’s
342
132
Deposito’s
1.014
1.040
Totaal
1.356
1.172
Het effectieve-interestpercentage op direct opvraagbare
Ultimo 2005 werd een bedrag van ¤ 128 miljoen aan-
tegoeden en kortetermijndeposito’s varieert van 3,5% tot
gehouden op escrowrekeningen in het kader van de
3,8% (2005: 2,1% tot 2,4%). De liquide middelen worden
verkoop van een elektriciteitsproductiedeelneming in
nagenoeg geheel in euro’s aangehouden. Onder de liquide
1999. In de loop van 2006 is vast komen te staan dat
middelen zijn liquide middelen en deposito’s opgenomen
deze verplichtingen zijn komen te vervallen, waarna de
ter waarde van ¤ 249 miljoen (2005: ¤ 407 miljoen) waar-
escrowrekening is opgeheven.
over Nuon niet vrij kan beschikken. De grootste van de
Een bedrag van ¤ 3 miljoen ($ 2 miljoen) (2005:
niet vrij ter beschikking staande bedragen zijn hieronder
¤ 2 miljoen ($ 2 miljoen)) heeft betrekking op een bedrag
nader toegelicht.
dat in escrow is geplaatst als dekking voor mogelijke belastingverplichtingen uit hoofde van de verkoop van
In het kader van letters of credit voor enkele cross border
het belang van 85,6% van Nuon in North Coast Energy
leasetransacties is ten gunste van de betrokken banken
Inc. op 27 januari 2004.
een pandrecht gevestigd op bij deze banken gestelde
Een bedrag van ¤ 23 miljoen (2005: ¤ 31 miljoen) houdt
cashdeposito’s met een totaalbedrag van ultimo 2006
verband met bankgaranties waarvoor geld wordt aange-
¤ 223 miljoen ($ 294 miljoen) (ultimo 2005: ¤ 246 miljoen
houden bij banken, gelden gestort bij commoditybeurzen
($ 291 miljoen)).
of garantierekeningen in verband met collaterals.
[ 11 ] Eigen vermogen Maatschappelijk kapitaal Aantal aandelen
Aantal
Aantal
uitgegeven
nog te emitteren
aandelen
aandelen
Totaal
Per 1 januari 2005
128.693.422
8.101.542
136.794.964
Mutatie 2005 Per 31 december 2005
128.693.422
8.101.542
Omzetting converteerbare achtergestelde leningen in aandelen
2.641.054
-2.641.054
Omzetting voorziening voor deelnemingen EZH en TZH in aandelen
2.152.142
-2.152.142
133.486.618
3.308.346
Per 31 december 2006
136.794.964
136.794.964
Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap is
en de productieondernemingen epon en ezh) werd als
verdeeld in 350 miljoen aandelen van nominaal ¤ 5.
niet-kernactiviteiten beschouwd en is verkocht. Bij de
Ultimo 2006 zijn 133.486.618 aandelen uitgegeven. Het
totstandkoming van Nuon is ter bepaling van de ruilver-
aantal nog uit te geven aandelen op basis van de exce-
houding en de uitgifte van de aandelen de waarde van
dentregeling bedraagt 3.308.346 (ultimo 2005: 8.101.542),
deze niet-kernactiviteiten bepaald. De excedentregeling
zodat de som van uitgegeven en nog te emitteren aande-
voorziet in het geval dat de verkoop van één of meer niet-
len ultimo 2006 136.794.964 bedraagt.
kernactiviteiten een hogere verkoopopbrengst kent dan
Bij de totstandkoming van Nuon in 1999 hebben de
de waardering die is gebruikt bij de uitgifte van aande-
diverse aandeelhouders onder meer netwerken en
len. De excedentregeling is opgenomen in artikel 4.2.1 en
activiteiten ingebracht. Een aantal van deze activitei-
4.2.2 van de aandeelhoudersovereenkomst gedateerd 31
ten (de belangen in telecombedrijven United Telekabel
mei 1999. Indien de verkoopopbrengst van de niet-kern-
Holding, GelreVision, Dattel/Dattelkabel en Multikabel
activiteiten hoger is dan de bij inbreng bepaalde waarde,
104
Nuon financieel jaarverslag 2006
dan zal Nuon additionele aandelen uitgeven aan (het
verkoop van ezh en tzh heeft in december 2006 plaats
cluster van) de aandeelhouders die de desbetreffende
gehad.
deelneming hebben ingebracht.
Het aantal uit te geven aandelen per excedent wordt
– In 2006 is onder de post resultaat uit beëindigde
vastgesteld door de per saldo hogere verkoopopbrengst te
bedrijfsactiviteiten een bate van ¤ 91 miljoen verant-
delen door de contractueel vastgestelde koers van ¤ 28,65
woord. Deze houdt verband met de vrijval van de post
in geval van een deelneming in een telecombedrijf en
converteerbare achtergestelde leningen. Deze leningen
een koers van ¤ 38,68 in geval van een productieonder-
zijn in het verleden afgesloten met de aandeelhouders
neming. De aandelenuitgifte vindt plaats ten laste van de
van Nuon in verband met afgegeven garanties bij de
agioreserve van Nuon.
verkoop van niet-strategische deelnemingen (Dattel, Multikabel, Gelrevision, uth, ezh en epon). In 2005 en
In het verslagjaar 2005 hebben geen wijzigingen plaats-
2006 zijn de looptijden van de leningen verstreken. In
gevonden in het aantal uitgegeven aandelen. In het
overeenstemming met de leningovereenkomsten zijn
boekjaar 2006 heeft Nuon, in overeenstemming met de
in 2006 2.641.054 aandelen Nuon uitgegeven.
aandeelhoudersovereenkomst, aandelen uitgegeven in verband met de volgende transacties:
In 2007 zullen voorts nog aandelen worden uitgegeven in verband met de vrijval ten gunste van het resultaat uit
– Als gevolg van de afwikkeling van de verkoop van
beëindigde bedrijfsactiviteiten van de voorziening ver-
ezh en tzh zijn conform het aandeelhoudersbesluit
koop deelnemingen van ¤ 128 miljoen. Deze vrijval heeft
van 25 april 2005 in totaal 2.152.142 aandelen Nuon
betrekking op een voorziening voor mogelijke verplich-
uitgegeven. Hierbij is verwatering ontstaan voor een
tingen voor niet-marktconforme kosten die het gevolg
groot aantal aandeelhouders. Conform de aandeelhou-
waren van door Nuon afgegeven garanties ten tijde van
dersovereenkomst d.d. 31 mei 1999 artikel 4.2.5 zijn de
de verkoop van haar deelneming in productieonder
overige aandeelhouders in de gelegenheid gesteld te
neming epon. Gedurende 2006 is vast komen te staan dat
opteren voor maximaal een zodanig aantal aandelen
de verplichting is komen te vervallen. In overeenstem-
als nodig is om verwatering van hun belang in Nuon
ming met hetgeen bij de totstandkoming van Nuon door
te voorkomen. Geen van de aandeelhouders heeft van
de aandeelhouders is overeengekomen zullen in 2007 in
deze mogelijkheid gebruikgemaakt. De effectuering
totaal 3.308.346 aandelen Nuon worden uitgegeven.
van de uitgifte van de aandelen in het kader van de [ 12 ] Rentedragende verplichtingen Rentedragende verplichtingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Boekwaarde per 1 januari
1.512
2.272
Mutaties
Nieuwe leningen Aflossingen Vrijval
71
92
-197
-600
-91
Nieuwe consolidaties
5
Deconsolidaties
-96
-189
Herrubricering naar verplichtingen die verband houden met activa aangehouden voor verkoop Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties Totaal Boekwaarde per 31 december
-12
28
-151
-760
1.361
1.512
105
Jaarrekening
De boekwaarde van de rentedragende verplichtingen, inclusief het kortlopende deel, is als volgt: Kort- en langlopende schulden
Effectief interest-
Langlopend
Kortlopend
percentage
deel
deel
Bedragen in miljoenen euro’s
2006
2005
Converteerbare achtergestelde leningen
1)
1
2005
2006
91
Achtergestelde leningen
7,8%
7,8%
179
191
9
Risicodragende leningen
8,0%
8,0%
80
75
2005
6
Onderhandse en groene leningen
3,5%
3,6%
132
169
75
43
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
4,3%
4,0%
845
905
18
7
Banken
8,2%
8,3%
4
4
Overig
3,4%
3,6%
13
21
6
1.253
1.456
108
Totaal
2006
Het effectieve interestpercentage hangt af van de hoogte van de dividenduitkering over het boekjaar.
56
Ultimo 2006 is de boekwaarde van de rentedragende verplichtingen nagenoeg geheel in euro (2005: idem). Looptijden rentedragende verplichtingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Minder dan 1 jaar
108
56
Tussen 1 en 2 jaren
115
145
Tussen 2 en 3 jaren
18
195
Tussen 3 en 4 jaren
70
30
Tussen 4 en 5 jaren
106
81
Meer dan 5 jaar
944
1.005
1.361
1.512
Totaal
De kortlopende rentedragende verplichtingen, saldo
dend. De leningen zijn in 2006 vrijgevallen ten gunste
ultimo 2006 ¤ 118 miljoen (2005: ¤ 221 miljoen), bestaan
van het resultaat. Op grond van de overeenkomsten zijn
naast het kortlopende deel van de langlopende schulden
aan het eind van 2006 2.641.054 aandelen in Nuon – zijn-
uit schulden inzake personeelsregelingen (met name
de het equivalent van de waarde van de converteerbare
depositoregelingen) en rekening-courantschulden bij
achtergestelde leningen – ten laste van de agioreserve
kredietinstellingen.
uitgegeven aan de houders van de converteerbare achtergestelde leningen.
Converteerbare achtergestelde leningen
De post converteerbare achtergestelde leningen van
Achtergestelde leningen
¤ 91 miljoen is in 2006 geheel vrijgevallen ten gunste
Deze leningen hebben een rentevoet van 6 tot 10%.
van het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten. Dit
Zij zijn ten opzichte van de andere schuldverplichtingen
houdt verband met het feit dat de looptijden, die in de
achtergesteld.
overeenkomsten zijn opgenomen, zijn verstreken. De converteerbare achtergestelde leningen hielden recht-
Overige leningen
streeks verband met de verkoop van niet-kernactiviteiten
De risicodragende leningen zijn verstrekt ten behoeve
(Dattel, Multikabel, Gelrevision, uth, ezh en epon) na
van stadsverwarmingsprojecten. De aflossing op deze
de totstandkoming van Nuon in zijn huidige vorm en zijn
leningen, alsmede op de in de lening van een bepaald
destijds door de aandeelhouders verstrekt. Deze leningen
project omgezette rente, is afhankelijk van structureel
dienden om mogelijke nagekomen posten en garanties
positieve exploitatieresultaten. Van het ultimo boekjaar
met betrekking tot de verkochte deelnemingen te dekken.
uitstaande bedrag aan onderhandse en groene leningen
De rentevergoeding op deze leningen is afhankelijk van,
van ¤ 207 miljoen is ¤ 2 miljoen (2005: ¤ 12 miljoen) door
en begrepen in, het aan aandeelhouders uit te keren divi-
aandeelhouders verstrekt.
106
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 13 ] Vooruitontvangen opbrengsten Vooruitontvangen opbrengsten In miljoenen euro’s
2006
2005
Per 1 januari Ontvangen Deconsolidaties
1.334
1.447
124
134
-2
-44
-38
Herrubricering naar verplichtingen aangehouden voor verkoop
-239
Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
32
1.414
1.334
Amortisatie ten gunste van de winst-en-verliesrekening
Per 31 december
Vooruitontvangen opbrengsten hebben betrekking op de
investeringspremies en subsidies zijn gelijk aan de
bijdragen in aanleg, investeringspremies en subsidies.
afschrijvingstermijnen van de betrokken activa die liggen
De amortisatietermijnen van de bijdragen in aanleg,
tussen de 10 en 50 jaar.
[ 14 ] Voorzieningen personeelsbeloningen Voorzieningen personeelsbeloningen In miljoenen euro’s
2006
2005
Langlopend deel Vergoedingen na uitdiensttreding Overige langetermijnpersoneelsbeloningen Ontslagvergoedingen/reorganisatievoorziening
19
30
105
91
54
Totaal langlopend deel
76 178
197
Kortlopend deel Kortetermijnpersoneelsbeloningen Totaal kortlopend deel
97
78 97
78
275
275
Totaal voorzieningen inzake personeelsbeloningen
Nuon kent een aantal verschillende pensioen- en pen-
heeft tot informatie van de pensioenfondsen worden deze
sioenachtige regelingen voor huidige en voormalige
regelingen behandeld als toegezegde-bijdrageregelingen.
werknemers. Het merendeel van de pensioenverplich-
Ten aanzien van collectieve regelingen van meerdere
tingen van de werknemers van Nuon is ondergebracht bij
werkgevers geldt tevens dat ingeval een contractuele
het Pensioenfonds abp en het Pensioenfonds Metaal en
overeenkomst bestaat waarin wordt bepaald hoe een
Techniek. Naast deze twee hoofdregelingen bestaat een
surplus zal worden uitgekeerd aan de deelnemers of hoe
aantal andere toegezegde-pensioenregelingen en een
een tekort zal worden gefinancierd, én de regeling admi-
aantal toegezegde-bijdrageregelingen die qua omvang en
nistratief wordt verwerkt als een toegezegde-bijdragere-
belang niet significant zijn. Het abp en het Pensioenfonds
geling, een vordering respectievelijk verplichting moet
Metaal en Techniek zijn aan te merken als collectieve
worden opgenomen die uit de contractuele overeenkomst
regelingen van meerdere werkgevers. De pensioenrege-
voortvloeit. De resulterende baten of lasten worden in de
lingen zijn aan te merken als toegezegde-pensioenrege-
winst-en-verliesrekening opgenomen. De pensioenrege-
lingen. Het evenredige deel van de brutoverplichting,
lingen die zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds abp
fondsbeleggingen en kosten van uitvoering van de rege-
en het Pensioenfonds Metaal en Techniek kennen geen
ling zou derhalve in de jaarrekening van Nuon moeten
overeenkomsten als hiervoor bedoeld. Derhalve is geen
worden verwerkt. Echter, aangezien Nuon geen toegang
vordering of verplichting opgenomen.
107
Jaarrekening
van ¤ 314 miljoen vrijgevallen uit de voorziening ten
Vergoedingen na uitdiensttreding
De vergoedingen na uitdiensttreding bestaan voorna-
gunste van het resultaat, aangezien als gevolg van het
melijk uit de regeling inzake de ziektekostenverzekering
nieuwe zorgverzekeringsstelsel per 1 januari 2006 en
van gepensioneerde medewerkers. Deze verplichting is
de gemaakte afspraken in de cao die in december 2005
niet bij een pensioenfonds of externe verzekeraar onder-
tot stand is gekomen, de bestaande regeling belangrijk
gebracht. De voorziening voor uitgestelde personeels-
is ingeperkt. De voorziening voor vergoedingen na uit-
beloningen bedroeg aan het eind van 2006 ¤ 19 miljoen
diensttreding is als volgt opgebouwd:
(2005: ¤ 30 miljoen). Aan het eind van 2005 is een bedrag Vergoedingen na uitdiensttreding In miljoenen euro’s
2006
2005
Actuariële waarde van de toegezegde rechten inzake de ziektekostenverzekering van gepensioneerde werknemers Pensioenen buitenlandse dochterondernemingen Actuariële waarde van toegezegde rechten per 31 december
Nuon kent een aantal overige langetermijnpersoneels-
8
19
30
schikt zijn geworden;
– Uitkeringen bij werkloosheid; Nuon is eigenrisico-
uitkeringen:
drager voor de Werkloosheidswet (ww). Indien een
– Jubileumuitkeringen; deze voorziening dekt de
werknemer van Nuon werkloos wordt, dan komt de
jubileumuitkeringen bij het bereiken van het 10-, 20-,
uitkering ten laste van Nuon voor een periode van
30- en 40-jarig dienstverband;
6 maanden tot maximaal 5 jaar, afhankelijk van het arbeidsverleden van de betrokken werknemer;
– Uitkeringen bij langdurig ziekteverlof; deze voorziening dekt de verplichting om gedurende een periode
22
3
mers van Nuon die geheel of gedeeltelijk arbeidsonge-
Overige langetermijnpersoneelsbeloningen
beloningen. De voorziening omvat de volgende soorten
16
– Werktijdverkorting oudere werknemers; als gevolg van
van twee jaar de betrokken werknemer zijn salaris
de wettelijke maatregelen rondom vut en prepensioen
geheel of gedeeltelijk door te betalen;
is in de cao die in 2005 is afgesloten een overgangs-
– Uitkering bij invaliditeit; Nuon is eigenrisicodrager
regeling gecreëerd waarbij oudere werknemers in
voor de Wet Arbeidsongeschiktheid (wao, per 1 januari
de toekomst minder kunnen gaan werken. In onder-
2006 vervangen door Wet Inkomen en Arbeid (wia)).
staande tabel is de samenstelling van de post overige
Deze voorziening dekt de verplichting voor werkne-
langetermijnpersoneelsbeloningen weergegeven:
Overige langetermijnpersoneelsbeloningen In miljoenen euro’s
2006
2005
Jubileumuitkeringen Uitkeringen bij langdurig ziekteverlof/invaliditeit Uitkeringen bij werkloosheid
27
24
9
7
5
6
Werktijdverkorting
52
48
Overig
12
6
105
91
Totaal overige langetermijnpersoneelsbeloningen Ontslagvergoedingen/reorganisatievoorziening
bij de cao-onderhandelingen, opnieuw onderhandeld en
Onder de voorziening voor ontslagvergoedingen/reor-
vastgesteld. Gedurende 2006 is per saldo een bedrag van
ganisaties worden opgenomen de vergoedingen en/of
¤ 6 miljoen gedoteerd aan de voorziening in verband met
aanvullingen op uitkeringen die worden betaald aan
nieuwe reorganisaties (2005: nihil). De voorziening voor
werknemers van wie de arbeidsrelatie is beëindigd.
ontslagvergoedingen/reorganisaties bedroeg aan het
De uitkeringen en aanvullingen zijn gebaseerd op het
eind van 2006 ¤ 54 miljoen (2005: ¤ 76 miljoen).
Sociaal Plan van Nuon. Het Sociaal Plan wordt periodiek,
108
Nuon financieel jaarverslag 2006
Mutatieoverzicht langlopend deel voorzieningen
zieningen voor vergoedingen na uitdiensttreding,
inzake personeelsbeloningen
de overige langetermijnpersoneelsbeloningen en de
In onderstaande tabel is het verloop van de voor
ontslagvergoedingen/reorganisatie opgenomen:
Verloopoverzicht voorzieningen inzake personeelsbeloningen
Vergoedingen na
Overige
uitdiensttreding
Reorganisatie/
langetermijn-
ontslag-
personeels-
vergoedingen
In miljoenen euro’s
beloningen
Totaal
Stand van de verplichtingen uit hoofde van de toegezegde rechten per 1 januari 2005 Aan het dienstjaar toegerekende kosten
328
Uitgekeerde bedragen
115
481
12
2
14
48
48
Dotatie Rentekosten
38
14
1
3
18
-10
-13
-52
-75
Actuariële winsten en verliezen die onmiddellijk worden verwerkt Belangrijke inperkingen of afwikkelingen
15
10
25
-314
-314
Stand van de verplichtingen uit hoofde van de toegezegde rechten per 31 december 2005
30
91
76
197
Aan het dienstjaar toegerekende kosten
3
3
Dotatie
21
21
Vrijval
-15
-15
Rentekosten
3
2
5
Uitgekeerde bedragen
-13
-25
-38
die onmiddellijk worden verwerkt
-6
19
-5
8
Belangrijke inperkingen of afwikkelingen
-5
2
-3
19
105
54
178
Actuariële winsten en verliezen
Stand van de verplichtingen uit hoofde van de toegezegde rechten per 31 december 2006
Als gevolg van de invoering van het nieuwe zorgver-
vrijwel geheel vrijgevallen ten gunste van het resultaat.
zekeringsstelsel met ingang van 1 januari 2006 en de
Hieronder zijn de belangrijkste veronderstellingen weer-
daaropvolgende cao-afspraken is de voorziening voor
gegeven die bij de bepaling van de voorzieningen zijn
ziektekosten gepensioneerde werknemers ultimo 2005
gebruikt:
Veronderstellingen
2006
2005
Sterftetabellen
GBM/GBV 9500
GBM/GBV 9500
Disconteringsvoet
4,1%
3,3%
Verwachte salarisstijging
2,5%
2,5%
Verwachte stijging WAO-/WIA-uitkering
2,0%
2,0%
Kortetermijnpersoneelsbeloningen
verwachting binnen 12 maanden na balansdatum zullen
De post ‘kortetermijnpersoneelsbeloningen’ bedroeg
worden afgewikkeld. Deze post omvat nog te betalen
aan het eind van 2006 ¤ 97 miljoen (2005: ¤ 78 miljoen)
salarissen, vakantiedagen, te betalen bonussen en ove-
en betreft alle verplichtingen aan het personeel – met
rige nog te betalen personeelslasten.
uitzondering van ontslagvergoedingen – die naar alle
109
Jaarrekening
[ 15 ] Overige voorzieningen Overige voorzieningen
Milieu-
Verkochte
Verlieslatende
Overige
In miljoenen euro’s
herstelkosten
deelnemingen
contracten
voorzieningen
Totaal
Per 1 januari 2005
45
124
59
140
368
Mutaties 2005 Dotaties Onttrekkingen Vrijval Deconsolidaties Rentedotatie
4
97
52
153
-16
-127
-13
-156
-21
-21
-8
-8
1
2
-2
1
2
-4
-2
-6
Herrubricering naar verplichting i.v.m. activa aangehouden voor verkoop Overige mutaties Totaal
-2
-1
-3
-11
2
-38
8
-39
148
329
Per 31 december 2005
34
126
21
Mutaties 2006
Dotaties
9
65
74
-3
-38
-41
-128
-1
-129
-1
2
1
1
3
-4
-4
-4
-126
6
27
-97
175
232
Onttrekkingen Vrijval Rentedotatie Herrubricering naar verplichting i.v.m. activa aangehouden voor verkoop Totaal Per 31 december 2006
30
27
De voorziening milieuherstelkosten houdt ver-
in Nederland, waardoor in 2004 en 2005 een voorziening
band met verwachte verplichtingen uit hoofde van
voor verlieslatende contracten is getroffen. In december
grondvervuiling.
2005 hebben Nuon en Statkraft overeenstemming bereikt over de afkoop van de verplichtingen met betrekking
De voorziening inzake verkochte deelnemingen is gedu-
tot Noorse groencertificaten. Nuon heeft een afkoopsom
rende 2006 vrijgevallen ten gunste van het resultaat.
van ¤ 125 miljoen betaald, hetgeen heeft geleid tot een
De voorziening hield verband met de verkoop in 1999
dotatie aan de voorziening van ¤ 97 miljoen. De dotatie
van het belang in een elektriciteitsproductiedeelneming
aan de voorziening voor verlieslatende contracten is in
voor het mogelijk ten laste van de verkoper komende deel
de winst-en-verliesrekening gepresenteerd onder de post
van de ‘niet-marktconforme kosten in de elektriciteits-
‘kosten van inkoop energie, grond- en hulpstoffen’. Per
productiesector’ (bakstenen). In 2006 is vast komen te
31 december 2006 heeft Nuon nog maar één openstaand
staan dat de verplichtingen waarvoor de voorziening
aankoopcontract voor groencertificaten en zijn de risico’s
was getroffen, zijn komen te vervallen. Derhalve is deze
die met dit contract samenhangen volledig voorzien.
voorziening vrijgevallen ten gunste van het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten.
Onder de overige voorzieningen zijn begrepen de voorziening in verband met ontmantelingskosten,
De voorziening voor verlieslatende contracten heeft
de voorziening voor kosten van cross border leases tot en
betrekking op verplichtingen met betrekking tot de
met 2028, alsmede voorzieningen voor diverse geschillen
aankoop van groencertificaten van Noorse windparken.
en procedures.
Onder andere als gevolg van wijzigingen in wet- en regelgeving worden deze contracten niet meer geaccepteerd
110
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 16 ] Latente belastingen
De post latente belastingvorderingen en -verplichtingen is als volgt opgebouwd: Latente belastingvorderingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Verschil in waardering materiële vaste activa
597
Fiscaal compensabele verliezen Latentie hedge-reserve Overige verschillen Totaal
728
6
5
13
28
29
630
776
2006
2005
Latente belastingverplichtingen In miljoenen euro’s
Latentie inzake derivaten VAMIL-investeringsfaciliteiten Overige verschillen Totaal
124
63
4
4
12
8
140
75
Bruto mutatie in de latente belastingvorderingen
mva
Fiscaal com-
In miljoenen euro’s
Boekwaarde per 1 januari 2005
Afdekkingen
Totaal
Overig
pensabel verlies 808
6
2
38
854
Mutaties 2005
Rechtstreekse dotatie eigen vermogen inzake hedge-reserve Effect overeenkomst
-6
11
11
-6
Wijziging tarief vennootschapsbelasting
-29
-1
-30
Herrubricering naar kortlopend
-33
-33
-3
-8
-11
Overige mutaties Herrubricering naar activa aangehouden voor verkoop Totaal
-9
-9
-80
11
-9
-78
29
776
Per 31 december 2005
728
6
13
Mutaties 2006
Rechtstreekse dotatie eigen vermogen inzake hedge-reserve
-8
-8
Wijziging tarief vennootschapsbelasting
-85
-1
-86
Herrubricering naar kortlopend
-46
-46
Overige mutaties
-6
Totaal
-6
-131
-8
-6
-1
-146
Per 31 december 2006
597
5
28
630
er 31 december 2006
597
0
5
28
630
111
Jaarrekening
De post latente belastingvorderingen inzake materiële
inzake materiële vaste activa met € 6 miljoen verlaagd.
vaste activa van € 597 miljoen (2005: € 728 miljoen) is
In juli 2006 is overeenstemming bereikt over de fiscale
ontstaan als gevolg van verschillen tussen de boekwaar-
waardering per 1 januari 1998 van de verplichtingen op
den in de jaarrekeningen enerzijds en de fiscale boek-
de balans en de materiële vaste activa inzake decentrale
waarden anderzijds per 1 januari 1998, het jaar waarin
opwek. Dit heeft niet geleid tot een aanpassing van
Nuon belastingplichtig werd. Met de belastingautoritei-
latenties.
ten is in 2004 overeenstemming bereikt over de fiscale
Verder is in 2006 de latentie inzake de fiscaal compensa-
boekwaarde van de netwerkactiva per 1 januari 1998 (de
bele verliezen van dochtermaatschappijen afgewaardeerd
vaststellingsovereenkomst d.d. 4 november 2004). Over
naar nihil. De reden hiervoor is dat niet op korte termijn
de fiscale boekwaarde van de productieactiva is in 2002
wordt verwacht dat fiscale verliezen in de toekomst
reeds overeenstemming bereikt.
kunnen worden gecompenseerd met belastbare fiscale
De post ‘wijziging tarief vennootschapsbelasting’ in beide
winsten.
jaren houdt verband met de aanpassing van de belastingtarieven in 2005 (tot 29,6% in 2006 en 29,1% vanaf 2007)
De latentie inzake de hedge-reserve houdt verband
en 2006 (tot 25,5% met ingang van 2007). Dit heeft geleid
met het belastingeffect op de hedge-reserve binnen het
tot een daling van de post latente belastingvorderingen
eigen vermogen voor kasstroomafdekkingen. De overige
en een additionele belastinglast van € 86 miljoen in 2006
verschillen bestaan uit balansposten met een tijdelijk
(2005: € 30 miljoen). Voorts is in 2005 overeenstem-
verschil tussen de fiscale waardering en de in de jaar
ming met de belastingautoriteiten bereikt over de fiscale
rekening verantwoorde boekhoudkundige waardering.
waardering van gebouwen en terreinen per 1 januari
De brutomutatie in de voorziening latente belastingver-
1998. Als gevolg hiervan is de latente belastingvordering
plichtingen is als volgt:
Brutomutatie in de latente belastingverplichtingen In miljoenen euro’s
Boekwaarde per 1 januari 2005
Derivaten
vamil
1
mva
12
Totaal
Overig 26
10
49
Mutaties 2005 Dotaties Herrubricering naar kortlopend
62
6
68
-2
-2
-4
-6
-32
-38
62
-8
-26
-2
26
8
75
Herrubricering naar verplichtingen i.v.m. activa aangehouden voor verkoop Totaal
Per 31 december 2005
63
4
Mutaties 2006 Dotaties
74
1
75
-14
-1
-15
60
8
135
Wijziging tarief vennootschapsbelasting Totaal
60
Per 31 december 2006
123
4
De latente belastingverplichting inzake derivaten betreft
van derivaten en de in de jaarrekening verantwoorde
het tijdelijke verschil tussen de fiscale waardering en de in
boekhoudkundige waardering wordt een latente belasting
de jaarrekening verantwoorde boekhoudkundige waarde-
verplichting verantwoord, gewaardeerd tegen het geldende
ring van de post derivaten. Met ingang van 1 januari 2005
belastingtarief. De post wijziging tarief vennootschaps-
worden alle uitstaande aan- en verkoopposities in
belasting heeft betrekking op de daling van het tarief van
energie-commodity-contracten beschouwd als derivaten
29,6% in 2006 naar 25,5% vanaf 2007. Deze daling heeft
en gewaardeerd tegen de fair value. Fair value-resulta-
een vrijval van ¤ 15 miljoen ten gunste van de winst-en-ver-
ten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
liesrekening tot gevolg gehad.
Voor het tijdelijke verschil tussen de fiscale waardering
De latente belastingverplichting inzake materiële vaste
112
Nuon financieel jaarverslag 2006
activa heeft betrekking op buitenlandse dochteronderne-
Niet-gewaardeerde latente belastingvorderingen
mingen en wordt berekend als het verschil tussen de in
Niet-gewaardeerde latente belastingvorderingen hebben
de Nuon-jaarrekening verantwoorde boekhoudkundige
betrekking op tijdelijke verschillen in waardering van
waardering en de lokaal geldende fiscale waardering.
balansposten, alsmede voorwaartse verliescompensatie.
In 2005 is een bedrag van ¤ 38 miljoen geherrubriceerd
De volgende bedragen zijn niet als zodanig in de jaar-
naar de verplichtingen die verband houden met de activa
rekening verantwoord:
aangehouden voor verkoop. Dit bedrag betreft de latente belastingverplichting die verantwoord is bij Utilities Inc., alsmede de latentie inzake vamil bij een aantal binnenlandse windparken. Utilities Inc. is in 2006 verkocht. Niet-gewaardeerde latente belastingvorderingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Tijdelijke verschillen in waardering Voorwaartse verliescompensatie Totaal
240
279
53
29
293
308
De tijdelijke verschillen hebben met name betrek-
name veroorzaakt door de daling van het tarief voor de
king op materiële vaste activa, alsmede voorzieningen
vennootschapsbelasting.
voor personeelsbeloningen en hebben een gemiddelde
De stijging van het bedrag van de voorwaartse verlies-
looptijd tot en met 2025. De daling van ¤ 279 miljoen
compensatie is het gevolg van de opgetreden fiscale
ultimo 2005 naar ¤ 240 miljoen ultimo 2006 wordt met
verliezen in 2006 van onze buitenlandse activiteiten.
[ 17 ] Handelsschulden en overige te betalen posten Handelsschulden en overige te betalen posten In miljoenen euro’s
2006
2005
Handelsschulden
260
196
Nog te ontvangen facturen energieleveringen
475
404
Nog te betalen bedragen aan bouwcontractcliënten
40
30
Overige schulden
81
145
856
775
Totaal
113
Jaarrekening
[ 18 ] Leases Vorderingen uit hoofde van leases Vorderingen uit hoofde van finance leases In miljoenen euro’s
Binnen 1 jaar
Tussen 1 en 5 jaar
Meer dan 5 jaar
Totaal
Per 31 december 2005
Toekomstige minimale leaseontvangsten
1
1
1
Toekomstige financieringslasten op finance leases Contante waarde van te ontvangen bedragen onder finance leases
1
Per 31 december 2006
2
5
2
- 1
-1
1
4
Toekomstige minimale leaseontvangsten
9
Toekomstige financieringslasten op finance leases
-2
Contante waarde van te ontvangen bedragen onder finance leases
2
7
De vorderingen uit hoofde van finance leases hebben
De totale, toekomstige, minimale leaseontvangsten uit
betrekking op de lease inzake een warmtekracht
hoofde van niet-opzegbare operationele leases zijn als
installatie in Roemenië.
volgt:
Vorderingen uit hoofde van operationele leases In miljoenen euro’s
2006
2005
Binnen 1 jaar
14
10
Tussen 1 en 5 jaar
46
34
Meer dan 5 jaar
34
27
Totaal
94
71
De operationele leasecontracten hebben met name
en beveiligingsinstallaties aan zakelijke klanten,
betrekking op de verhuur van transformatoren, schakel-
alsmede de verhuur van verwarmingsapparatuur aan consumenten.
114
Nuon financieel jaarverslag 2006
Leaseverplichtingen Verplichtingen uit hoofde van finance leases In miljoenen euro’s
Binnen 1 jaar
Tussen 1 en 5 jaar
Totaal
Meer dan 5 jaar
Per 31 december 2005 Toekomstige minimale leaseverplichtingen
10
79
196
285
-4
-30
-135
-169
6
49
61
116
Toekomstige financieringslasten op finance leases Contante waarde van te ontvangen bedragen onder finance leases
Per 31 december 2006
Toekomstige minimale leaseverplichtingen 8 77
187
272
-133
-167
54
105
Toekomstige financieringslasten op finance leases -5 -29 Contante waarde van te ontvangen bedragen onder finance leases
3
48
De verplichtingen uit hoofde van finance leases hebben
een verplichting inzake een cross border lease-transactie.
betrekking op materiële vaste activa ten behoeve van de
De totale, toekomstige, minimale leaseverplichtingen uit
productie van met name duurzame energie, zoals wind-
hoofde van operationele leases zijn als volgt:
parken, zonne-energiecentrales en biomassa, alsmede Verplichtingen uit hoofde van operationele leases In miljoenen euro’s
2006
2005
Binnen 1 jaar 33
33
Tussen 1 en 5 jaar 54
67
Meer dan 5 jaar
3
Totaal
87
103
Nuon heeft verplichtingen uit hoofde van operationele leases inzake gebouwen, bedrijfsauto’s en computerapparatuur. [ 19 ] Voorwaardelijke activa en verplichtingen Rechten en verplichtingen uit hoofde van operationele leases
Investerings- en inkoopverplichtingen
Voor de rechten en verplichtingen uit hoofde van
De uitstaande investerings- en inkoopverplichtingen per
operationele leases wordt verwezen naar noot [18] in de
jaareinde zijn hieronder weergegeven:
toelichting op de geconsolideerde balans. Investeringsverplichtingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Investeringsverplichtingen van materiële vaste activa
128
115
Totaal
128
115
115
Jaarrekening
Aan- en verkoopverplichtingen
Voor nadere informatie omtrent de cross border lease-
Nuon is een aantal langetermijninkoopcontracten aan-
transacties wordt verwezen naar de toelichting in noot
gegaan met termijnen die variëren van 2007 tot 2016.
[2] op de post materiële vaste activa.
Daarnaast heeft Nuon langlopende verkoopcontracten afgesloten met variabele looptijden en variërende con-
Nuon heeft een vrijwaringsverklaring afgegeven ten
tractvoorwaarden. Nuon sluit energie commodity-con-
behoeve van de leden van de Raad van Bestuur en de
tracten af voor de koop en verkoop van elektriciteit, olie,
Raad van Commissarissen, en van de bestuurders en
gas, kolen en CO2-emissierechten. De energie commo-
commissarissen van dochterondernemingen. Deze vrij-
dity-contracten die bestemd zijn voor handelsdoeleinden
waring voorziet in die gevallen waarvoor de door Nuon
en de energie commodity-contracten die als afdekkings-
afgesloten bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering
instrument worden gebruikt, worden opgenomen op de
geen dekking biedt en de aangesproken bestuurder of
balans tegen reële waarde. Deze contracten worden over
commissaris te goeder trouw heeft gehandeld in de uit-
het algemeen niet door fysieke levering afgewikkeld,
oefening van zijn of haar functie en bovendien nog aan
maar door het sluiten van tegengestelde transacties,
enkele andere voorwaarden heeft voldaan.
waarbij de kasstromen die hieruit voortvloeien netto worden verrekend. De energie commodity-contracten die
Nuon vormt samen met haar dochterondernemingen een
bestemd zijn voor eigen gebruik worden over het alge-
fiscale eenheid voor zowel de vennootschapsbelasting als
meen afgewikkeld door fysieke levering. Op het moment
de omzetbelasting (btw). Uit hoofde hiervan is iedere tot
van fysieke levering leiden deze aan- en verkoopcon-
de fiscale eenheid behorende rechtspersoon hoofdelijk
tracten tot activa, respectievelijk verplichtingen tegen
aansprakelijk voor de belastingschulden van de rechts-
de op dat moment van toepassing zijnde prijzen. Op
personen die deel uitmaken van de fiscale eenheid.
balansdatum komen deze contracten niet tot uiting in de balans, tenzij er sprake is van een verlieslatend contract.
De converteerbare achtergestelde leningen zijn in het
Hiervoor geldt één uitzondering: als gevolg van onzeker-
verleden afgesloten met de aandeelhouders van Nuon
heden met betrekking tot de toekomstige productie vindt
in verband met afgegeven garanties bij de verkoop van
optimalisatie plaats en dit leidt ertoe dat de verwachte en
niet-strategische deelnemingen. In 2006 zijn als gevolg
gecontracteerde inkoop, verkoop en productie afwijken
van het verstrijken van de looptijd deze leningen vrijge-
van de werkelijke inkoop, verkoop en productie. Op
vallen ten gunste van het resultaat en aandelen
grond hiervan wordt een deel van de energie commo-
Nuon uitgegeven. Een aantal garanties heeft echter een
dity-contracten dat bestemd is voor eigen gebruik op de
onbepaalde looptijd. Indien in de toekomst nog wordt
balans tegen reële waarde opgenomen.
getrokken op de garanties, hebben de betreffende aandeelhouders de plicht (een deel van) de aandelen terug
Voorwaardelijke verplichtingen
te geven.
Nuon is per balansdatum betrokken bij een aantal rechtszaken. Daarnaast lopen er nog onderzoeken van
In 2006 is als gevolg van het nietig verklaren van een
de Belastingdienst. Voor zover noodzakelijk geacht zijn
claim de garantievoorziening voor verkoop van deel-
hiervoor voorzieningen getroffen. In verband met de
nemingen vrijgevallen ten gunste van het resultaat en
positie van Nuon in deze worden aard en omvang van de
zullen in 2007 aandelen Nuon worden uitgegeven. De
bedragen niet nader toegelicht.
verstrekte garanties hebben een onbepaalde looptijd. In de toekomst kan derhalve mogelijk nog worden getrok-
In opdracht van Nuon zijn ultimo boekjaar voor
ken op deze garanties. Nuon kan ook hier de aandeelhou-
€ 82 miljoen (2005: € 61 miljoen) aan bankgaranties
ders verplichten (een deel van) de uitgegeven aandelen
afgegeven.
terug te geven.
Als vennoot van een aantal vennootschappen onder firma
Voorwaardelijke activa
zijn dochterondernemingen van Nuon aansprakelijk voor
Eind 2005 heeft Nuon overeenstemming bereikt met
verplichtingen die door deze vennootschappen zijn aan-
Statkraft over de afkoop van de verplichting tot het
gegaan. Het risico uit hoofde van deze aansprakelijkheid
afnemen van groencertificaten op geproduceerde stroom
is niet significant.
uit de windparken Smøla 1 en 2 en Hitra in Noorwegen. Nuon behoudt het recht op 50 procent van de winst op de
Met betrekking tot de cross border lease-verplichtingen
mogelijke toekomstige verkoop van de groencertificaten
zijn per jaareinde zekerheden afgegeven ter dekking van
uit de drie windparken.
voorwaardelijke verplichtingen in de vorm van letters of credit ter hoogte van $ 701 miljoen (2005: $ 697 miljoen).
116
Nuon financieel jaarverslag 2006
Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening
[ 20 ] Verkoop van goederen en geleverde diensten Verkoop van goederen en geleverde diensten In miljoenen euro’s
2006
2005
Elektriciteit
2.659
2.486
Gas
2.012
1.712
Warmte en overige producten
927
819
Totaal verkoop van goederen
5.598
5.017
De omzet Elektriciteit over 2006 bevat de positieve resultaten uit hoofde van fair value-mutaties van financiële
co² -emissierechten (2005: € 276 miljoen). In 2006 is
daarnaast een langlopend aankoopcontract voor emissie-
instrumenten en derivaten, die voornamelijk bestaan
rechten afgewikkeld, dat heeft geleid tot een additionele
uit energie commodity-contracten, van in totaal € 158
bate van € 50 miljoen. Deze bate is verantwoord in de
miljoen, met name als gevolg van de ontwikkeling van
omzet Elektriciteit over 2006.
de marktprijzen voor olie, kolen, gas, elektriciteit en [ 21 ] Overige baten Overige baten In miljoenen euro’s
2006
2005
Amortisatie bijdragen in aanleg
44
38
Overdracht InterGen
120
Overige bedrijfsopbrengsten Totaal overige bedrijfsopbrengsten
85
93
129
251
De bijdragen in aanleg worden vooruitontvangen en
InterGen-centrale te Rijnmond overgedragen aan Eneco.
geamortiseerd over de verwachte levensduur van het
Op deze overdracht heeft Nuon in 2005 een resultaat
betrokken actief. Nuon heeft effectief met ingang van
behaald van € 120 miljoen.
1 januari 2005 het langdurig inkoopcontract met de [ 22 ] Kosten van inkoop van energie, grond- en hulpstoffen Kosten van inkoop van energie, grond- en hulpstoffen In miljoenen euro’s
2006
2005
Elektriciteit
-1.408
-1.313
Gas
-1.671
-1.397
-275
-221
-3.354
-2.931
Warmte en overige producten Totaal
In de kosten van inkoop van elektriciteit over 2006 en
energie (voornamelijk reb). Voorts is in 2005 hieronder
2005 zijn mede verantwoord de nagekomen kosten van
opgenomen de afwikkeling van verlieslatende contracten
€ 50 miljoen respectievelijk € 116 miljoen met betrek-
(Statkraft) van in totaal € 97 miljoen.
king tot voorgaande jaren van met name duurzame
117
Jaarrekening
[ 23 ] Kosten uitbesteed werk Kosten uitbesteed werk In miljoenen euro’s
2006
2005
Inhuur van personeel
-119
-123
Uitbesteed werk
-87
-80
Overige kosten
-43
-72
Totaal
-249
-275
2006
2005
[ 24 ] Personeelskosten Personeelskosten In miljoenen euro’s
-493
Salarissen
-464
-25
Sociale lasten
-25
Pensioenlasten:
- afgedragen premies aan collectieve regelingen van meerdere werkgevers die als toegezegde-bijdragenregeling worden behandeld - lasten voor overige vergoedingen na uitdiensttreding
-48
-60
11
288
-37
Ontslagvergoedingen/reorganisatiekosten
228
-3
Lasten voor overige langetermijnpersoneelsbeloningen
-13
-27
-34
-30
-47
Overig
-32
-32
Totaal
-617
-340
De personeelskosten inzake pensioenen, reorganisaties en overige langetermijnpersoneelsbeloningen luiden als volgt: Personeelskosten
Premies
Vergoedingen
Ontslag-/
Overige lange-
collectieve
na
reorganisatie-
termijn-
regelingen
uitdiensttreding
kosten
personeels-
In miljoenen euro’s
beloningen
Totaal
2006
2005
Afgedragen premies aan collectieve regelingen van meerdere werkgevers
-48
-48
-60
-3
-3
-14
Dotatie voorziening reorganisatiekosten
-21
-21
Vrijval voorziening reorganisatiekosten
15
15
Aan het dienstjaar toegerekende lasten
Vorming voorziening werktijdverkorting
Rentekosten
-2
-3
-5
-48 -18
Actuariële winsten en verliezen
6
5
-19
-8
7
5
-2
3
314
-48
11
-3
-27
-67
181
Belangrijke inperkingen van regelingen of afwikkelingen en overige mutaties Totaal
118
Nuon financieel jaarverslag 2006
In 2005 is, als gevolg van de wettelijke maatregelen
De vergoedingen na uitdiensttreding bestaan voorname-
rondom vut en prepensioen, in de cao die in december
lijk uit de regeling inzake de ziektekostenverzekering van
2005 tot stand is gekomen een overgangsregeling
gepensioneerde medewerkers.
gecreëerd voor oudere werknemers die de mogelijk-
Het aantal werknemers in dienst gebaseerd op een 38-
heid biedt om in de toekomst minder te gaan werken.
urige werkweek (fte) was:
fte’s
2006
2005
Gemiddeld voor het jaar
- werkzaam bij voortgezette bedrijfsactiviteiten
9.511
- werkzaam bij de beëindigde bedrijfsactiviteiten
9.182
206
449
Totaal gemiddeld voor het jaar
9.717
Op 31 december
- werkzaam bij voortgezette bedrijfsactiviteiten
9.631
9.768
9.254
- werkzaam bij de beëindigde bedrijfsactiviteiten
411
Totaal op 31 december
9.768
9.665
Aantal werknemers buiten Nederland
507
868
Bestuurdersbeloningen
Het remuneratierapport omvat de ‘Directiebeloningen’, ‘Eenmalige bijzondere bedragen’ en ‘Bezoldiging Raad van Commissarissen’. Deze drie paragrafen zijn opgenomen op pagina 65 tot en met 69 van ons jaarverslag 2006. [ 25 ] Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen materiële vaste activa
Land en
Elektriciteits- Netwerken
Overige vaste Totaal
gebouwen
centrales
bedrijfs-
In miljoenen euro’s
middelen
2005 Afschrijvingen
-8
-52
Bijzondere waardeverminderingen
-82
Terugname van eerdere waardeverminderingen Totaal 2005
-8
-101
-315
-5
-87
79
79
-55
-154
-159
-101
-323
2006 -7
-49
-159
-100
-315
Bijzondere waardeverminderingen
Afschrijvingen
-16
-3
-34
-53
24
24
Terugname van eerdere waardeverminderingen Totaal 2006
Voor een toelichting op de (terugname van eerdere) bijzondere waardeverminderingen wordt verwezen naar de toelichting op de materiële vaste activa (noot [2]).
-7
-41
-162
-134
-344
119
Jaarrekening
[ 26 ] Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen immateriële vaste activa Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen immateriële vaste activa In miljoenen euro’s
2006
2005
Bijzondere waardeverminderingen goodwill
-6
-1
Totaal
-6
-1
2006
2005
Voor een toelichting op de (terugname van eerdere) bijzondere waardeverminderingen wordt verwezen naar de toelichting op de immateriële vaste activa (noot [3]). [ 27 ] Overige bedrijfslasten Overige bedrijfslasten In miljoenen euro’s
Dotaties voorzieningen
-4
-78
Onderhoud
-65
-65
Huren, leases en pachten
-60
-45
Materiaalkosten
-34
-33
Marketingkosten
-37
-29
Overig
-210
-165
Totaal
-410
-415
2006
2005
[ 28 ] Financiële baten Financiële baten In miljoenen euro’s
Rente inkomsten uit kasgeldleningen en deposito’s
39
30
Leningen aan minderheidsdeelnemingen
1
Overige financiële baten
2
3
41
34
2006
2005
Totaal [ 29 ] Financiële lasten Financiële lasten In miljoenen euro’s
Leningen van derden
-82
-124
Oprenting voorzieningen
-3
-4
Overige financiële lasten
-8
-3
Valutaomrekeningsverschillen
-1
-2
-94
-133
Totaal
120
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 30 ] Belastingen Belastingen In miljoenen euro’s
2006
2005
Belastinglast
-158
-225
Mutatie latente belastingen
-110
-53
Wijziging belastingtarieven
-71
-30
-339
-308
2006
2005
Totaal
Onderstaande tabel geeft de aansluiting weer tussen het tarief voor de vennootschapsbelasting in Nederland en de effectieve belastingdruk: Reconciliatie effectieve belastingdruk Belastingtarief in Nederland
29,6
31,5
Effect van:
- wijziging in de actieve belastinglatentie a.g.v. overeenkomst met de belastingautoriteiten - wijziging belastingtarieven
0,5 9,1
3,0
- posten waarover geen belasting is berekend
-5,3
- gebruikmaking van verliescompensaties
-0,4
- niet-gewaardeerde fiscale verliezen
3,5
- permanente verschillen en niet-aftrekbare kosten
0,4
1,6
-0,1
-0,8
0,1
0,1
42,6
30,8
- fiscale stimuleringsmaatregelen en overige - verschillen met belastingtarieven buiten Nederland Effectieve belastingdruk
0,6
Per 1 januari 2007 zijn de tarieven voor de vennoot-
De post posten waarover geen belasting is berekend in
schapsbelasting gedaald van 29,6% in 2006 naar 25,5%
2005 betreft de vrijval van de voorziening voor ziekte
met ingang van 1 januari 2007. Deze daling heeft een
kosten van (gepensioneerde) werknemers van Nuon. Een
daling van de latente belastingvorderingen tot gevolg
belangrijk deel van deze voorziening was gevormd in de
gehad van € 86 miljoen. De latente belastingverplichtin-
ifrs-openingsbalans per 1 januari 2004. Als gevolg van
gen zijn overeenkomstig gedaald met € 15 miljoen. De per
onzekerheden met betrekking tot de realisatie, was hier-
saldo resterende belastinglast heeft een toename van de
voor geen latente belastingvordering gevormd.
effectieve belastingdruk tot gevolg gehad.
De niet-gewaardeerde fiscale verliezen hebben geheel
In 2005 zijn de belastingtarieven verlaagd naar 29,6%
betrekking op de resultaten van de buitenlandse acti-
in 2006 en naar 29,1% vanaf 1 januari 2007. Deze daling
viteiten, waarbij op basis van onzekerheid omtrent de
heeft ultimo 2005 een daling van de latente belasting
realisatie geen belastingvorderingen zijn verantwoord.
vordering tot gevolg gehad van € 30 miljoen, hetgeen
De permanente verschillen en niet-aftrekbare kosten
geleid heeft tot een toename van de effectieve belasting
hebben betrekking op bijzondere waardeverminde-
druk ten opzichte van de nominale belastingdruk. Voorts
ring voor vaste activa, alsmede niet volledig voor de
is in 2005 met de Belastingdienst overeenstemming
vennootschapsbelasting aftrekbare bedragen. De
bereikt over de fiscale waardering van gebouwen en
fiscale stimuleringsmaatregelen hebben betrekking op
terreinen in de fiscale openingsbalans per 1 januari 1998,
de Energie Investerings Aftrek (eia). Hierbij wordt ten
hetgeen eveneens heeft geleid tot een toename van de
behoeve van de fiscale winstberekening een gedeelte
belastingdruk.
van het investeringsbedrag in mindering gebracht op het fiscale resultaat van het boekjaar.
121
Jaarrekening
Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht
[ 31 ] Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht Kasstroom uit operationele activiteiten
De operationele kasstroom is ten opzichte van 2006 verbeterd tot ¤ 1.008 miljoen (2005: ¤ 934 miljoen). Deze stijging wordt veroorzaakt door een verbetering van het werkkapitaal ten opzichte van 2005. Bovendien waren de interestbetalingen in 2005 hoger en waren de non-cash elementen in het resultaat over 2005 (bijv. derivaatposities en de vrijval van de voorziening ziektekosten voor Nuon-medewerkers na pensionering) hoger in vergelijking tot 2006. De operationele kasstroom in 2005 werd beïnvloed door de betaling uit hoofde van nagekomen kosten inzake duurzame energie van ruim ¤ 100 miljoen, die voornamelijk bestond uit reb, en de afkoop van verplichtingen uit contracten voor Noorse groencertificaten van circa ¤ 125 miljoen. Hiertegenover stond de ontvangst in 2005 van de vergoeding van ¤ 150 miljoen voor de overdracht aan Eneco van een langdurig inkoopcontract met InterGen-centrale te Rijmond. Kasstroom uit investeringsactiviteiten
De investeringskasstroom in beide jaren is sterk beïnvloed door de opbrengst uit hoofde van verkoop van niet-kernactiviteiten (Utilities Inc., Cascal, Paques en Vitens in 2006, de Spaanse windenergieactiviteiten en Karma in 2005). In 2006 is voor in totaal ¤ 330 miljoen ontvangen uit hoofde van de verkoop van voornoemde activiteiten (2005: ¤ 504 miljoen). De investeringen in materiële vaste activa bedroegen ¤ 583 miljoen in 2006, ten opzichte ¤ 547 miljoen in 2005. In vergelijking tot vorig jaar is in 2006 meer geïnvesteerd in de uitbreiding van de netwerken: de totale investeringen in gas- en elektriciteitsnetwerken namen toe van ¤ 167 miljoen in 2005 tot ¤ 194 miljoen in 2006. Daarnaast is in 2006 geïnvesteerd in projecten voor ondergrondse gasopslag in Epe (Duitsland) en Zuidwending (Groningen). Begin 2007 zijn enkele caverns in Epe in gebruik genomen. Tot slot is in 2006 meer geïnvesteerd in ict projecten ten opzichte van vorig jaar. In 2006 is voor ¤ 59 miljoen geïnvesteerd in Noordzeewind, de joint venture met Shell, dat in 2006 het windpark voor de kust van Egmond aan Zee heeft aangelegd. Kasstroom uit financieringsactiviteiten
De kasstroom uit financieringsactiviteiten is met ¤ 634 miljoen in lijn met vorig jaar (¤ 650 miljoen). Gedurende 2006 zijn naast de reguliere aflossingen op leningen tevens een aantal leningen vervroegd afgelost.
122
Nuon financieel jaarverslag 2006
Overige toelichtingen
[ 32 ] Winst per aandeel
bedraagt ultimo 2006 3.308.346 (ultimo 2005: 8.101.542),
De winst per aandeel wordt berekend door het aan
en wordt veroorzaakt door de converteerbare achter-
aandeelhouders van Nuon toe te rekenen resultaat
gestelde leningen en de voorziening inzake verkochte
na belastingen te delen door het gewogen gemiddeld
deelnemingen die in aandelen zullen worden omgezet
aantal uitstaande aandelen. Het gewogen gemiddeld
onder aftrek van mogelijke verplichtingen die hier nog
aantal uitstaande aandelen bedroeg gedurende 2006
uit kunnen voortvloeien. De converteerbare leningen en
131.090.020 (2005: 128.693.422). Het gewogen gemiddeld
de voorziening inzake verkochte deelnemingen worden
aantal aandelen dat gebruikt wordt in de calculatie van
ten behoeve van de calculatie van de verwaterde winst
de verwaterde winst per aandeel bedroeg gedurende
per aandeel verondersteld volledig te zijn geconverteerd
2006 136.794.964 (2005: 136.794.964). Het aantal nog
in aandelen.
uit te geven aandelen op basis van de excedentregeling Winst per aandeel
2006
Gewogen gemiddeld aantal aandelen
2005
131.090.020
128.693.422
5.704.944
8.101.542
136.794.964
136.794.964
Aanpassing voor veronderstelde conversie van converteerbare leningen en voorzieningen verkochte deelnemingen Gewogen gemiddeld aantal aandelen voor berekening van de verwaterde winst per aandeel Winst per aandeel (in euro’s)
Voortgezette bedrijfsactiviteiten
3,52
Beëindigde bedrijfsactiviteiten
2,30
5,46 3,38
Winst per aandeel
5,82
8,84
Verwaterde winst per aandeel (in euro’s)
Voortgezette bedrijfsactiviteiten
3,38
5,14
Beëindigde bedrijfsactiviteiten
2,20
3,18
Verwaterde winst per aandeel
5,58
8,32
[ 33 ] Vergunningen
der aan te wijzen. De levering van elektriciteit en gas in
n.v. Nuon Infra West, n.v. Nuon Infra Oost en n.v. Nuon
Nederland is sinds 1 juli 2004 volledig geliberaliseerd,
Transport, allen 100%-dochterondernemingen van
zij het dat een leverancier voor de levering een vergun-
Nuon, zijn eigenaar van netten voor het transport van
ning krachtens de e-wet of g-wet moet hebben. Nuon is
gas en elektriciteit in Nederland. Overeenkomstig de
vergunninghouder voor de levering van elektriciteit en
Elektriciteitswet 1998 (e-wet) en de Gaswet (g-wet)
gas. dte heeft de bevoegdheid om de leveringstarieven
hebben deze dochterondernemingen nv Continuon
voor kleinverbruikers elektriciteit en gas te beoordelen
Netbeheer aangewezen als netbeheerder van hun
op redelijkheid en eventueel in te grijpen door vaststel-
elektriciteits- en gasnetten voor een periode van 10
ling van een maximum tarief (vangnetregulering). De
jaar (expiratiedatum: 9 februari 2010 voor elektrici-
meting van de getransporteerde en geleverde elektriciteit
teit en 16 december 2011 voor gas). Het gebruik van de
en gas in Nederland is wettelijk geregeld en vastgelegd in
netten is geregeld in beheersovereenkomsten tussen
de meetcode. Nuon Monitoring verzorgt deze metingen
n.v. Continuon Netbeheer en de genoemde dochteron-
en is daartoe iso 9001-gecertificeerd en officieel erkend
dernemingen. n.v. Continuon Netbeheer voert de taken
als meetbedrijf. Deze erkenning wordt per kalenderjaar
uit die in de e-wet en g-wet zijn vastgelegd. De Directie
bekrachtigd door TenneT.
Toezicht Energie (dte) houdt toezicht op de uitvoering hiervan en stelt maximumtarieven vast voor het gebruik van de netwerken. De minister van Economische Zaken beschikt krachtens de e-wet en de g-wet over de bevoegdheid om in zeer bijzondere situaties, waarbij de continuïteit van de energievoorziening in het geding is, de aan wijzing van een netbeheerder vervallen te verklaren en een andere kwalificerende rechtspersoon als netbeheer-
123
Jaarrekening
[ 34 ] Verbonden partijen
in bedrijfsvoering en financieel beleid. Transacties met
Als houder van 44% van de aandelen in de vennootschap,
deze partijen, waarvan sommige significant zijn, worden
heeft de provincie Gelderland invloed van betekenis
uitgevoerd tegen marktcondities en prijzen die niet
op Nuon en wordt op grond hiervan aangemerkt als
gunstiger zijn dan die welke bedongen zouden zijn met
een verbonden partij. De resterende aandelen worden
derde, onafhankelijke partijen.
gehouden door 64 aandeelhouders, geen van allen een verbonden partij. De Nuon-groep heeft belangen in
Met verbonden partijen zijn de volgende transacties
diverse deelnemingen en joint ventures, waarin het
gedaan uit hoofde van inkoop en verkoop van goederen
ofwel invloed van betekenis heeft, maar geen beslissende
en diensten:
zeggenschap, ofwel gezamenlijke zeggenschap uitoefent Transacties met verbonden partijen In miljoenen euro’s
2006
2005
Verkoop van goederen en diensten
7
18
Inkoop van goederen en diensten
-2
-1
Er zijn geen transacties van betekenis uitgevoerd met personen die als verbonden partij kunnen worden aangemerkt. Door Nuon is een beperkt aantal leningen verstrekt aan verbonden partijen. Het uitstaande bedrag bedraagt ultimo 2006 ¤ 3,0 miljoen (2005: ¤ 2,9 miljoen). [ 35 ] Activa en passiva aangehouden voor verkoop en
en Spanje. De verkoop van Utilities Inc., Shantou, de
beëindigde bedrijfsactiviteiten
windparken in Duitsland, Cascal, Vitens en Paques heeft
In 2006 en 2005 zijn enkele activiteiten, dochteronder-
in 2006 plaatsgevonden. In 2005 heeft Nuon haar belan-
nemingen en deelnemingen aangemerkt als beëindigde
gen in Nuon España s.l. en haar dochterondernemingen
bedrijfsactiviteiten respectievelijk als activa aangehou-
verkocht. Hieronder volgt een onderverdeling van het
den voor verkoop. Deze activiteiten betroffen activiteiten
totale balanssaldo van de activiteiten die worden geclas-
op het gebied van water en de windparken in Duitsland
sificeerd als aangehouden voor verkoop:
Balanssaldi bedrijven aangehouden voor verkoop In miljoenen euro’s
2006
2005
Materiële vaste activa
Immateriële vaste activa
1
87
39
89
Financiële vaste activa Totaal vaste activa Totaal vlottende activa
40
Totaal activa
Totaal verplichtingen
716 52
40
768
8
471
35
506
Totaal langlopende verplichtingen Totaal kortlopende verplichtingen
540
8
124
Nuon financieel jaarverslag 2006
In onderstaand overzicht is de geconsolideerde winst-en-
vermeld in de winst-en-verliesrekening en de beëindigde
verliesrekening opgenomen, waarin een onderverdeling
activiteiten.
is gemaakt tussen de voortgezette activiteiten zoals Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
Voortgezette
Beëindigde
activiteiten
activiteiten
In miljoenen euro’s
Totaal
2006
2005
2006
2005
2006
2005
Bedrijfsopbrengsten
5.598
5.017
23
128
5.621
5.145
129
251
285
412
414
663
-3.354 -2.931
-4
-16
-3.358
Opbrengsten uit hoofde van verkopen van goederen en diensten Overige baten Bedrijfskosten Kosten van inkoop energie, grond- en hulpstoffen
-2.947
Kosten uitbesteed werk en overige externe kosten
-249
-275
-9
-2
-258
-277
Personeelskosten
-617
-340
-5
-22
-622
-362
-344
-323
9
-5
-335
-328
-6
-1
3
-3
-1
-410
-415
-37
-410
-452
-4.980 -4.285
-6
-82
Afschrijvingen op en bijzondere waardeverminderingen van materiële vaste activa Amortisatie en bijzondere waardeverminderingen van immateriële vaste activa Overige bedrijfskosten Totaal brutobedrijfskosten
-4.986 -4.367
Af: Werk uitgevoerd door de groep en gekapitaliseerd als materiële vaste activa in uitvoering
102
Totaal bedrijfskosten
115
1
3
-4.878 -4.170
-5
-79
103
118
-4.883 -4.249
Bedrijfsresultaat
849
1.098
303
461
1.152
1.559
Financiële baten
41
34
1
41
35
Financiële lasten
-153
-94
-133
-4
-20
-98
Aandeel in resultaat na belastingen minderheidsdeelnemingen
4
-4
2
11
6
7
Aandeel in resultaat na belastingen joint ventures
2
4
2
4
Resultaat voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen waarvan: - Aandeel van derden
802
999
301
453
1.103
1.452
-339
-308
-4
-339
-312
463
691
301
449
764
1.140
1
2
1
2
462
689
301
449
763
1.138
- Aan aandeelhouders van Nuon toe te rekenen resultaat na belastingen
In het resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten in
activiteiten van ¤ 64 miljoen nadat in 2003 was besloten
2006 zijn begrepen de in 1999 beëindigde activiteiten op
deze activiteiten te beëindigen.
het terrein van energieproductie van ¤ 186 miljoen en
Bij de herrubricering van de Duitse windparken naar
kabel/telecommunicatie van ¤ 33 miljoen. Deze resul-
activa aangehouden voor verkoop is in 2005 een bedrag
taten betreffen de vrijval van de voorziening verkochte
van ¤ 10 miljoen in het resultaat uit beëindigde activitei-
deelnemingen en de converteerbare achtergestelde
ten verantwoord inzake een afwaardering van materiële
leningen. Voorts is in het resultaat begrepen de opbrengst
vaste activa naar de reële waarde verminderd met de
uit de verkoop van de nog resterende belangen in water
verwachte verkoopkosten.
125
Jaarrekening
Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten In miljoenen euro’s
2006
2005
Kasstroom uit operationele activiteiten
2
47
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-71
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
37
2
13
Totaal [ 36 ] Informatie omtrent risico’s en financiële instrumenten Financieel risicomanagement
Marktrisico
Nuon is onderhevig aan de volgende potentiële
Het financieel risicomanagement binnen Nuon wordt
marktrisico’s:
uitgevoerd in lijn met de procedures en limieten die door
– Valutarisico: het risico dat de waarde van een financi-
de Raad van Bestuur zijn uitgevaardigd. Deze procedures omvatten zowel procedures en richtlijnen met betrekking tot het risicomanagement voor de gehele onderneming,
eel instrument verandert als gevolg van fluctuaties van valutakoersen; – Prijsrisico: het risico dat de waarde van een financieel
als procedures en richtlijnen die betrekking hebben op
instrument verandert als gevolg van veranderingen in
specifieke gebieden als vreemde-valutarisico’s, interest-
marktprijzen.
risico’s, kredietrisico’s, het gebruik van derivaten en het investeren van overtollige liquide middelen. Het risico-
Dochterondernemingen rapporteren valutaposities en
managementbeleid voor de gehele onderneming richt
-risico’s aan de Treasury-afdeling binnen Nuon. Deze
zich op de volatiliteit en onvoorspelbaarheid van finan-
posities en risico’s worden voornamelijk ‘back-to-back’
ciële risico’s en heeft ten doel om mogelijke negatieve
ingedekt bij externe tegenpartijen door middel van valuta
gevolgen op de financiële resultaten van Nuon zoveel
termijncontracten, -swaps en -opties. Leningen binnen
mogelijk te beperken. Bij de uitvoering van haar opera
de groep worden meestal gefinancierd in de functionele
tionele activiteiten is Nuon onderhevig aan de volgende
valuta van de lenende partij. Indien dit niet het geval is,
financiële risico’s:
dan wordt het valutarisico van de dochteronderneming
1 marktrisico;
ten opzichte van de functionele valuta ingedekt. Nuon
2 kredietrisico;
handelt actief in commodity-contracten voor elektriciteit,
3 liquiditeitsrisico;
gas, olie en CO2-emissierechten. Het prijsrisico dat ver-
4 interestrisico.
band houdt met deze handelsactiviteiten wordt beperkt door strikte richtlijnen met betrekking tot open posities, zowel in termen van ‘value at risk’ als in termen van volumes.
126
Nuon financieel jaarverslag 2006
Reële waarde van financiële activa en verplichtingen
Boekwaarde
In miljoenen euro’s
2006
Activa Liquide middelen Handelsvorderingen
Reële waarde 2005
2006
2005
1.356
1.172
1.356
1.172
1.003
797
1.003
797
657
669
657
669
1.242
1.443
1.242
1.443
Kortlopende financiële activa, inclusief vorderingen uit hoofde van finance leases Langlopende financiële activa, inclusief vorderingen uit hoofde van finance leases
Verplichtingen
Langlopende financiële verplichtingen
Converteerbare achtergestelde leningen
91
91
Achtergestelde leningen
179
191
219
285
Risicodragende leningen
80
75
80
75
Onderhandse en groene leningen
132
169
151
167
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
845
905
924
972
Banken Overige langlopende financiële verplichtingen
4
4
4
3
13
21
13
21
Handelsschulden
Kortlopende verplichtingen
260
196
260
196
Kortlopende financiële verplichtingen
118
221
118
221
8
471
8
471
Langlopende verplichtingen die samenhangen met vaste activa aangehouden voor de verkoop
In bovenstaande tabel zijn – ter illustratie van het
mogelijk wordt bij de bepaling van de reële waarde
prijsrisico – de reële waarden per 31 december weer-
gebruikgemaakt van marktnoteringen. Aangezien voor
gegeven van de financiële activa en verplichtingen.
het merendeel van de leningen geen marktnoteringen
De derivaten worden in de balans reeds verantwoord
beschikbaar zijn, wordt de reële waarde van de
tegen reële waarde. De derivaten omvatten tevens de
kortlopende en langlopende financiële activa en ver
commodity-contracten die worden aangehouden voor
plichtingen bepaald door de toekomstige kasstromen
handelsdoeleinden, de commodity-contracten die worden
contant te maken tegen de voor Nuon van toepassing
aangemerkt als afdekkingstransacties en het deel van de
zijnde yield curve per 31 december. Deze yield curve is
commodity-contracten bestemd voor eigen gebruik dat
afgeleid van de zero coupon-rente, vermeerderd met de
als gevolg van afwijkingen tussen verwachte en werke-
voor Nuon van toepassing zijnde credit spread.
lijke productie, inkoop en verkoop voor ifrs-rapportage-
Ultimo 2006 werd de volgende yield curve gehanteerd:
doeleinden wordt gewaardeerd tegen reële waarde.
1-jaars
4,13%
(2005: 2,93%)
5-jaars
4,26%
(2005: 3,41%)
10-jaars
4,45%
(2005: 3,82%)
20-jaars
4,86%
(2005: 4,37%)
Bepaling reële waarde
De reële waarde van de financiële activa en ver plichtingen is als volgt bepaald:
– Liquide middelen; de liquide middelen worden tegen
Kredietrisico
reële waarde gewaardeerd, hetgeen in de meeste
Kredietrisico’s met betrekking tot financiële instrumen-
gevallen overeenkomt met de nominale waarde.
ten ontstaan als gevolg van onder meer investerings-,
– Handelsvorderingen en -schulden; gezien de korte loop-
operationele en hedging-activiteiten. Het onderhavige
tijd komt de nominale waarde van de handelsvorderingen
risico betreft het verlies dat zou kunnen ontstaan indien
en schulden overeen met de reële waarde van de handels-
een tegenpartij in gebreke blijft bij het voldoen aan de
vorderingen en -schulden.
contractuele verplichting. Nuon heeft terzake krediet-
– Financiële activa en verplichtingen; de kortlopende
limieten opgesteld voor haar externe tegenpartijen
en langlopende financiële activa en verplichtingen
teneinde het kredietrisico te beperken. Deze limieten
bestaan voor het overgrote deel uit leningen. Waar
zijn gebaseerd op interne kredietwaardigheidsbeoorde-
127
Jaarrekening
lingen, waarbij gebruik wordt gemaakt van technieken
Liquiditeitsrisico
en procedures die vergelijkbaar zijn met de door orga-
Liquiditeitsrisico omvat het risico dat Nuon niet in staat
nisaties als Moody’s Investors Services en Standard &
is om de benodigde financiële middelen te verkrijgen om
Poor’s gehanteerde technieken en procedures. Bovendien
tijdig aan haar verplichtingen te voldoen. Hiertoe beoor-
zijn interne procedures in het leven geroepen teneinde
deelt Nuon regelmatig de verwachte en potentiële kas-
kredietposities van tegenpartijen te beperken en om te
stromen over een periode van drie jaar. Deze kasstromen
waarborgen dat openstaande posities worden afgedekt
omvatten onder meer operationele kasstromen, dividen-
door verstrekte zekerheden, bijvoorbeeld in de vorm
den, betalingen van interest en aflossingen van schulden,
van kastegoeden, bankgaranties en letters of credit.
vervangingsinvesteringen, de consequenties van wijzi-
Daarnaast heeft Nuon met enkele banken en partijen
gingen in de kredietwaardigheid van Nuon en ‘margin
waar zij zaken mee doet op het gebied van de handel in
calls’ uit hoofde van de handelsactiviteiten. Het doel is te
energie commodity-contracten ‘netting agreements’ afge-
allen tijde voldoende gecommitteerde kredietfaciliteiten
sloten. Deze contracten dragen bij aan het verminderen
ter beschikking te hebben om de liquiditeitsbehoefte
van het kredietrisico, aangezien uitstaande vorderingen
in de komende drie jaar zeker te stellen. Daarbij dient
en schulden met elkaar verrekend kunnen worden. In de
voldoende manoeuvreerruimte te zijn voor groei en
balans zijn de wederzijdse vorderingen en schulden netto
expansie van de huidige bedrijfsactiviteiten, en extra ver-
weergegeven, indien en voor zover Nuon het recht én de
plichtingen uit hoofde van letters of credit en/of ‘margin
intentie heeft om deze posten op nettobasis af te wikke-
calls’ in geval van een neerwaartse bijstelling van de
len. Nuon had op 31 december 2006 voor haar uitstaande
credit rating.
debiteuren een kredietrisico van ¤ 1.003 miljoen (2005: ¤ 797 miljoen).
Liquiditeitsrisico In miljoenen euro’s
Minder dan 1 jaar
Activa Handelsvorderingen
1–5 jaar
Totaal
Meer dan 5 jaar
1.003
1.003
657
657
Kortlopende financiële activa, inclusief vorderingen uit hoofde van finance leases Langlopende financiële activa, inclusief vorderingen uit hoofde van finance leases Vorderingen uit hoofde van operational leases
5
96
101
14
46
34
94
Verplichtingen
Langlopende financiële verplichtingen
Converteerbare achtergestelde leningen
Achtergestelde leningen Risicodragende leningen
9
15
159
80
80
Onderhandse en groene leningen
75
98
173
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
869
183
18
100
751
Banken
4
4
Overige langlopende financiële verplichtingen
6
13
19
Schulden uit hoofde van finance leases
3
48
54
105
Kortlopende verplichtingen Handelsschulden Kortlopende financiële verplichtingen Verplichtingen uit hoofde van operational leases
260
260
49
49
33
54
87
128
Nuon financieel jaarverslag 2006
Naast de gecommitteerde kredietfaciliteit, heeft Nuon
te beperken. Nuon streeft een financiering tegen vaste
een aantal ongecommitteerde financieringsinstrumenten
interestvergoedingen na van circa 60–70% van de totale
tot haar beschikking. Deze omvatten bilaterale
rentedragende schulden. In onderstaande tabel wordt
bankfaciliteiten en een ecp-programma van ¤ 1,5 miljard.
inzicht gegeven in de mate waarin Nuon is blootgesteld
Van beiden wordt momenteel geen gebruik gemaakt. Om
aan wijzigingen in de interestpercentages voor financiële
een inzicht te verschaffen in het liquiditeitsrisico, zijn in
verplichtingen. Onderstaande tabel toont de vervaldatum
de tabel op de vorige pagina de verwachte aflossingsdata
of – indien eerder – de contractuele renteherzieningsda-
van de financiële activa en verplichtingen en de rechten
tum. De financiële activa hebben over het algemeen een
en verplichtingen uit hoofde van operational en finance
vaste rente. Ultimo 2006 heeft Nuon voor een nominaal
leases weergegeven.
bedrag van ¤ 300 miljoen aan interest rate swaps en ¤ 200 miljoen aan currency swaps uitstaan (2005: idem). Met behulp van de interest rate swaps wordt bewerkstel-
Interestrisico
Nuon maakt gebruik van derivaten als interest rate
ligd dat voor dit bedrag vastrentende leningen worden
swaps en forward rate agreements om het interestrisico
omgezet in variabel rentende leningen.
Interestkoersen voor financiële verplichtingen
Effectief
renteper- vast-
Variabel/
centage
rentend
6–12
maanden
1–5 jaar
Meer dan
Totaal
5 jaar
minder
Per 31 december 2005
91
91
Achtergestelde leningen
7,80%
Vast
6
191
197
Risicodragende leningen
8,00%
Vast
75
75
Onderhandse en groene leningen
5,20%
Vast
43
120
49
212
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
912
Converteerbare achtergestelde leningen1
4,30%
Vast
7
102
803
Banken
Variabel
1
3
4
Schulden uit hoofde van finance leases
Vast
6
49
61
116
3,60%
Vast
21
21
Totaal kort- en langlopende financiële verplichtingen
6
147
347
1.128
1.628
Per 31 december 2006
Achtergestelde leningen
7,80%
Vast
9
15
159
Risicodragende leningen
8,00%
Vast
80
80
Onderhandse en groene leningen
3,50%
Vast
75
98
173
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
869
Overig
183
4,30%
Vast
18
100
751
Banken
Variabel
4
4
Schulden uit hoofde van finance leases
Vast
3
48
54
105
3,40%
Vast
6
13
19
9
102
358
964
1.433
Overig Totaal kort- en langlopende financiële verplichtingen
6 maan- den of
1 Het effectief rentepercentage hangt af van de hoogte van de dividenduitkering over het boekjaar.
[ 37 ] Het gebruik van aannames, veronderstellingen en
op ervaringen uit het verleden en op een zo betrouwbaar
schattingen in de jaarrekening (kritische waarderings
mogelijke schatting door het management van Nuon van
grondslagen)
de specifieke omstandigheden die – naar de mening van
Nuon stelt haar jaarrekening op in overeenstemming met
het management – gegeven de situatie van toepassing
International Financial Reporting Standards die door de
zijn. Veelal betreffen de gehanteerde veronderstellingen,
Europese Commissie zijn goedgekeurd voor gebruik in de
aannames en schattingen in de jaarrekening verwachtin-
Europese Unie. Bij het opstellen van de jaarrekening en
gen omtrent toekomstige ontwikkelingen. De werkelijke
de waardering van bepaalde posten in de jaarrekening
ontwikkelingen kunnen afwijken van de gehanteerde
maakt Nuon gebruik van aannames, veronderstellingen
veronderstellingen en aannames, waardoor de werkelijke
en schattingen. Deze zijn in belangrijke mate gebaseerd
uitkomst in belangrijke mate kan afwijken van de huidige
129
Jaarrekening
waardering van een aantal posten in de jaarrekening.
Bepaling van voorzieningen inzake personeelsbeloningen
De gehanteerde veronderstellingen, aannames en schat-
De voorziening voor vergoedingen na uitdiensttreding
tingen kunnen derhalve een significante invloed hebben
en overige langetermijnpersoneelsbeloningen wordt
op vermogen en resultaat. In deze paragraaf wordt inge-
actuarieel bepaald op basis van veronderstellingen
gaan op de belangrijkste gebieden waar de waardering
omtrent toekomstige ontwikkelingen van bijvoorbeeld
van de desbetreffende posten in sterke mate wordt beïn-
salarissen, wao-/wia-uitkeringen, premies ziektekosten
vloed door de gehanteerde veronderstellingen, aannames
verzekeringen, – statistisch onderbouwde – aannames
en schattingen.
ten aanzien van sterftekansen, uittredingskansen en kansen op arbeidsongeschiktheid. Dit complex van aan-
Energie commodity-contracten bestemd voor eigen gebruik
names, tezamen met de gehanteerde disconteringsvoet,
Nuon maakt voor de opwekking van elektriciteit en
leidt ertoe dat de gehanteerde veronderstellingen en
de levering aan haar klanten gebruik van energie
aannames van grote invloed zijn op de waardering van
commodity-contracten voor de fysieke aan- en verkoop
de voorzieningen inzake personeelsbeloningen en de
van olie, gas, kolen, elektriciteit en CO2-emissierechten.
resultaten.
In tegenstelling tot de energie commodity-contracten die voor handelsdoeleinden worden aangehouden en de contracten die als afdekkingsinstrumenten (hedges) worden gebruikt, worden de energie commodity-contracten die bestemd zijn voor eigen gebruik niet tegen reële waarde gewaardeerd, maar wordt het ‘accrual accounting’-concept toegepast. Dit houdt in dat geen rekening wordt gehouden met tussentijdse waardestijgingen, maar dat op het moment van levering de transactie tegen de dan van toepassing zijnde prijzen wordt verwerkt als aan- respectievelijk verkoop. Gezien de onzekerheden met betrekking tot de toekomstige productie vindt optimalisatie plaats. Dit leidt ertoe dat de verwachte inkoop, verkoop en productie – en hieruit voortvloeiend: de aangegane aan- en verkoopcontracten – afwijken van de werkelijke inkoop, verkoop en productie. Ondanks het feit dat in economische zin sprake is van een volledig afgedekte positie, wordt op grond van het voorgaande voor ifrsrapportagedoeleinden een deel van de energie commodity-contracten die bestemd zijn voor eigen gebruik tegen reële waarde gewaardeerd en worden de fair value-mutaties van deze contracten in het resultaat verwerkt. Het deel van de contracten voor eigen gebruik dat tegen reële waarde wordt gewaardeerd, wordt bepaald op grond van een analyse van historische gegevens ten aanzien van de verwachte en werkelijke productie en verkopen. Jaarlijks wordt deze aanname geactualiseerd op basis van de werkelijke productie en verkopen van het afgelopen jaar. De gehanteerde aanname ten aanzien van het deel van de contracten voor eigen gebruik wordt gewaardeerd tegen reële waarde en kan een significante invloed uitoefenen op de resultaten. De totale fair value-mutaties van energie commodity-contracten die in de resultaten zijn verantwoord, bedroegen in 2006 ¤ 158 miljoen (bate) (2005: een bate van ¤ 276 miljoen). In dit bedrag is een last van ¤ 179 miljoen begrepen dat is toe te wijzen aan fair valuemutaties van energie commodity-contracten voor eigen gebruik (2005: een bate van ¤ 16 miljoen).
130
Nuon financieel jaarverslag 2006
Levensduur en restwaarde van en bijzondere
schatting van de bedrijfswaarde geldt dat deze is geba-
waardeverminderingen op materiële vaste activa
seerd op de gedisconteerde waarde van de verwachte,
Bij de bepaling van de boekwaarde van materiële
toekomstige kasstromen van de betrokken deelnemingen
vaste activa wordt gebruikgemaakt van schattingen
en dochterondernemingen. De werkelijke kasstromen
van de afschrijvingstermijnen, die zijn afgeleid van de
kunnen afwijken van de kasstromen in het businessplan.
verwachte technische en economische levensduur van
Bovendien is de gehanteerde disconteringsvoet van
het betrokken actief, en restwaarden. Als gevolg van
invloed op de uiteindelijke bedrijfswaarde. Het is moge-
technologische ontwikkelingen, ontwikkelingen in
lijk dat Nuon in de toekomst gedwongen is om, als gevolg
marktomstandigheden en veranderingen in het gebruik
van wijzigingen in (markt)omstandigheden, additionele
van het betrokken actief, kan de verwachte technische
bijzondere waardeverminderingen te verantwoorden.
en economische levensduur en de geschatte restwaarde van het betrokken actief veranderen. Bovendien kunnen
De waardering van latente belastingvorderingen en -schulden
voornoemde factoren aanleiding geven tot het verant-
Bij de waardering van latente belastingvorderingen, met
woorden van een bijzondere waardevermindering. Bij
name op het gebied van voorwaartse verliescompen-
het bepalen van de omvang van bijzondere waardever-
satie en latenties verband houdend met de verschillen
minderingen worden schattingen gemaakt van zowel de
tussen de boekwaarden in de jaarrekening en de fiscale
verkoopopbrengst, verminderd met de verkoopkosten als
waardering van materiële vaste activa, worden aannames
de bedrijfswaarde. De verkoopopbrengst, verminderd
gemaakt omtrent de mate waarin deze vorderingen
met de verkoopkosten, wordt afgeleid van aannames ten
worden gerealiseerd en de termijn waarin deze kunnen
aanzien van de mogelijke verkoopprijs van een bepaald
worden gerealiseerd. Dit gebeurt onder meer op basis
actief. De werkelijke verkoopopbrengst en de daarmee
van businessplannen. Daarnaast worden bij het opstellen
samenhangende kosten in geval van een afstoting
van de jaarrekening aannames gedaan omtrent de tijde-
kunnen afwijken van de gehanteerde veronderstellingen.
lijke en permanente verschillen tussen commerciële en
De bedrijfswaarde is gebaseerd op de gedisconteerde
fiscale waardering. De werkelijkheid kan afwijken van de
waarde van de verwachte, toekomstige kasstromen, die
aannames die zijn gehanteerd in de bepaling van latente
worden afgeleid uit de businessplannen voor de komende
belastingposities, onder meer als gevolg van disputen
jaren die met het betrokken actief samenhangen. Hierbij
met de belastingautoriteiten en veranderingen in fiscale
wordt tevens rekening gehouden met mogelijke nega-
wet- en regelgeving.
tieve ontwikkelingen bij klanten – zoals surseances van betalingen en faillissementen – die mogelijk zouden kun-
De waardering van debiteuren
nen leiden tot een bijzondere waardevermindering. Het
Nuon beoordeelt periodiek de volwaardigheid van vorde-
is mogelijk dat Nuon in de toekomst gedwongen is om,
ringen op basis van ervaringen uit het verleden en speci-
als gevolg van wijzigingen in (markt)omstandigheden,
fieke ontwikkelingen bij haar klanten. Op grond van deze
additionele bijzondere waardeverminderingen te
beoordeling worden bijzondere waardeverminderingen
verantwoorden.
verantwoord op debiteurensaldi. De werkelijkheid kan afwijken van de aannames die zijn gehanteerd bij het
Bijzondere waardeverminderingen op goodwill
bepalen van de bijzondere waardevermindering.
Onder ifrs wordt niet meer op goodwill afgeschreven, doch dient jaarlijks aan de hand van een test op bijzon-
Voorzieningen
dere waardeverminderingen (impairment test) te worden
Nuon kent een aantal verschillende soorten niet-
vastgesteld of sprake is van een bijzondere waardever-
personeelsgerelateerde voorzieningen, waaronder
mindering van de goodwill. Voor goodwill geldt, dat eer-
voorzieningen voor milieuherstelkosten, voorzieningen
der genomen bijzondere waardeverminderingsverliezen
inzake de verkoop van deelnemingen, en voorzieningen
in latere jaren niet meer worden teruggedraaid indien
voor verlieslatende contracten. Kenmerkend aan voor
blijkt dat de waarde is toegenomen. Bij het uitvoeren van
zieningen is dat deze verplichtingen zich over meerdere
een test op bijzondere waardeverminderingen worden
jaren uitspreiden en dat het management per balans-
schattingen gemaakt van zowel de verkoopopbrengst,
datum schattingen en aannames moet maken omtrent
verminderd met de verkoopkosten, als de bedrijfswaarde.
de kans dat een bepaalde verplichting zich voordoet,
De schatting van de verkoopopbrengst, verminderd met
alsmede omtrent de omvang van het vermoedelijk te
de verkoopkosten, is gebaseerd op beschikbare informa-
betalen bedrag. Er kunnen zich ontwikkelingen voordoen
tie omtrent beurskoersen, marktprijzen, recente trans-
in de toekomst, bijvoorbeeld wijzigingen in markt
acties van soortgelijke bedrijven en concreet ontvangen
omstandigheden en wetgeving, en bepaalde gerechtelijke
biedingen. De werkelijke opbrengsten en geschatte ver-
uitspraken die ertoe leiden dat de daadwerkelijke ver-
koopkosten in geval van een afstoting kunnen afwijken
plichting afwijkt van de voorziening. Bovendien is Nuon
van de gehanteerde veronderstellingen. Wat betreft de
betrokken bij een aantal rechtsgedingen en procedures.
131
Jaarrekening
Per individueel geval beoordeelt het management of een voorziening noodzakelijk is op grond van de feitelijke omstandigheden. Deze beoordeling omvat zowel een bepaling van de kans van slagen van een procedure als het vermoedelijk te betalen bedrag. Omzetverantwoording
Bij de bepaling van omzet en kostprijs omzet worden in sommige gevallen schattingen en aannames gemaakt omtrent de geleverde hoeveelheden, gebaseerd op gegevens verkregen in overleg met de sector. De werkelijke leveringen en daarmee samenhangende facturering worden in sommige gevallen pas enige tijd na balans datum vastgesteld en kunnen derhalve afwijken van eerder gemaakte veronderstellingen en aannames.
132
Nuon financieel jaarverslag 2006
Enkelvoudige jaarrekening
Enkelvoudige balans per 31 december, vóór winstbestemming Activa In miljoenen euro’s
2006
2005
Vaste activa Investeringen in en vorderingen op deelnemingen Latente belastingvorderingen Overige vorderingen
2.310
[38]
550
658
[39]
14
Overige vorderingen Liquide middelen
14 3.650
[39]
2.982
Vlottende activa Vorderingen op dochterondernemingen
3.086
Totaal vaste activa
Noot
1.549
1.933
53
26
798
933
[40]
Totaal vlottende activa
2.400
2.892
Totaal activa
6.050
5.874
133
Jaarrekening
Eigen vermogen en verplichtingen
Eigen vermogen
2006
2005
Aandelenkapitaal
668
644
Agioreserve
687
711
Hedge-reserve
56
26
Translatieverschillen
-6
17
158
276
2.841
1.906
Wettelijke reserves Overige reserves Resultaat boekjaar
763
Totaal eigen vermogen
4.718
215
Langlopende verplichtingen
Converteerbare achtergestelde leningen
365
107
114
150
181 257
Kortlopende verplichtingen en overlopende passiva Totaal eigen vermogen en verplichtingen
[43]
91
Overige langlopende leningen
[42]
Achtergestelde leningen Totaal langlopende verplichtingen
[41]
1.138 5.167
Voorzieningen
Noot
386
411
405
6.050
5.874
134
Nuon financieel jaarverslag 2006
Enkelvoudige winst-en-verliesrekening In miljoenen euro’s
Saldo overige baten en lasten na belastingen Resultaat deelnemingen na belastingen Nettoresultaat
2006
2005
60
215
703
923 763
Noot
[45]
1.138
135
Jaarrekening
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
name, verminderd met eventuele bijzondere waardever-
Waarderingsgrondslagen voor de enkelvoudige jaarrekening
In de enkelvoudige jaarrekening heeft Nuon gebruikge-
minderingsverliezen op goodwill.
maakt van de optie in Titel 9 Boek 2 bw om de enkelvoudige jaarrekening op te stellen volgens de ifrs-grond-
Wettelijke reserve ongerealiseerde waardemutaties financiële
slagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde
instrumenten
jaarrekening. Op grond van artikel 402 Boek 2 bw, is in
Een wettelijke reserve, in de vorm van een herwaarde-
de enkelvoudige jaarrekening een verkorte winst-en-ver-
ringsreserve, wordt aangehouden voor ongerealiseerde
liesrekening opgenomen. In aanvulling op de waarde-
waardestijgingen van financiële instrumenten die in
ringsgrondslagen voor de geconsolideerde jaarrekening
het resultaat zijn verwerkt en waarvoor geen frequente
zijn hieronder enkele waarderingsgrondslagen die speci-
marktnoteringen bestaan. Bij Nuon betreft dit de energie
fiek gelden voor de enkelvoudige balans weergegeven.
commodity-contracten in olie, gas, kolen, elektriciteit en CO2-emissierechten die niet via een officiële beurs (bijv. apx, Endex) worden verhandeld, de zogeheten ‘over the
Deelnemingen in dochterondernemingen
Deelnemingen in dochterondernemingen worden
counter’ of otc-contracten. Voor de ongerealiseerde fair
gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde, die is
value-mutaties van deze contracten van in totaal ¤ 158
bepaald op basis van de ifrs-grondslagen die worden
miljoen wordt een wettelijke reserve aangehouden (2005:
gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening, gecor-
¤ 276 miljoen).
rigeerd voor de waarde van de betaalde goodwill bij over [ 38 ] Investeringen in deelnemingen
Investeringen in deelnemingen
Investeringen in
Investeringen in
Vorderingen op
In miljoenen euro’s
dochter-
minderheids-
deelnemingen
ondernemingen
deelnemingen
Totaal
Boekwaarde per 1 januari 2005
1.363
37
2
Mutaties 2005
Desinvesteringen
1.402
-1
-1
Ontvangen dividend
-56
-56
Resultaat boekjaar
908
15
923
29
Mutatie hedgereserve
29
Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
16
Totaal
Boekwaarde per 31 december 2005
Mutaties 2006
Resultaat boekjaar Mutatie hedgereserve
13 -1
908
1
2.310
49
291
-42
-42
-179
-1
-180
703
703
16
16
Desinvesteringen Ontvangen dividend
-1 12
2.260
Investeringen
-2 897
291
Valutaomrekeningsverschillen en overige mutaties
-12
Totaal
1 819
Boekwaarde per 31 december 2006
[ 39 ] Latente belastingvorderingen en overige vorderingen
3.079
-1
-12
-42
-1
776
7
3.086
den in de jaarrekeningen enerzijds en de fiscale boek-
De post latente belastingvorderingen inzake materiële
waarden anderzijds per 1 januari 1998, het jaar waarin
vaste activa van ¤ 550 miljoen (2005: ¤ 650 miljoen) is
Nuon belastingplichtig werd. Met de belastingautoritei-
ontstaan als gevolg van verschillen tussen de boekwaar-
ten is in 2004 overeenstemming bereikt over de fiscale
136
Nuon financieel jaarverslag 2006
boekwaarde van de netwerkactiva per 1 januari 1998 (de
latente belastingvordering inzake materiële vaste activa
vaststellingsovereenkomst d.d. 4 november 2004). Over
met ¤ 6 miljoen verlaagd.
de fiscale boekwaarde van de productieactiva is in 2002
In juli 2006 is overeenstemming bereikt over de fiscale
reeds overeenstemming bereikt. De post wijziging tarief
waardering per 1 januari 1998 van de posten op de pas-
vennootschapsbelasting in beide jaren houdt verband
siefzijde van de balans en de materiële activa inzake
met de aanpassing van de belastingtarieven in 2005 (tot
decentrale opwek. Dit heeft geen aanpassing van de
29,6% in 2006 en 29,1% vanaf 2007) en 2006 (tot 25,5%
latentie tot gevolg gehad.
met ingang van 2007). Dit heeft geleid tot een daling van de post latente belastingvorderingen en een additio-
Ultimo 2006 zijn verliezen ten bedrage van ¤ 53 miljoen
nele belastinglast van ¤ 77 miljoen in 2006 (2005: ¤ 25
(2005: ¤ 29 miljoen) die voor voorwaartse verliescom-
miljoen).
pensatie in aanmerking komen, niet gewaardeerd. De uiteindelijke realisatie van deze verliezen hangt af van
Voorts is in 2005 overeenstemming met de belastingauto-
de beschikbaarheid van toekomstig belastbaar inkomen
riteiten bereikt over de fiscale waardering van gebouwen
tijdens de perioden waarin deze tijdelijke verschillen ver-
en terreinen per 1 januari 1998. Als gevolg hiervan is de
rekenbaar worden.
Bruto mutatie in de latente belastingverplichtingen
Latente belasting-
Overige
In miljoenen euro’s
vorderingen
vorderingen
Boekwaarde per 1 januari 2005
718
Totaal
18
736
Mutaties 2005
Rechtstreekse mutatie eigen vermogen inzake hedging
-2
-2
Vaststellingsovereenkomst
-6
-6
Wijziging tarief vennootschapsbelasting
-25
-25
Herrubricering naar kortlopend
-25
-25
-2
-2
Overige mutaties Aflossingen
Totaal
-4 -60
-4 -4
-64
14
672
Boekwaarde per 31 december 2005
658
Mutaties 2006
Rechtstreekse mutatie eigen vermogen inzake hedging
-7
-7
Wijziging tarief vennootschapsbelasting
-77
-77
Herrubricering naar kortlopend
-24
-24
Overige mutaties
1
1
Aflossingen
Totaal Boekwaarde per 31 december 2006
[ 40 ] Liquide middelen
-1
-1
-108
-108
550
14
564
[ 41 ] Eigen vermogen
In het saldo liquide middelen ultimo 2006 zijn
Voor het mutatieoverzicht van het eigen vermogen wordt
liquide middelen begrepen waarover Nuon niet vrij
verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. In
kan beschikken voor een bedrag van ¤ 25 miljoen
aanvulling op dit overzicht dient ten behoeve van het
(2005: ¤ 161 miljoen).
enkelvoudige eigen vermogen te worden vermeld, dat ultimo 2006 een wettelijke reserve is gevormd voor de ongerealiseerde waardemutaties van otc-contracten, ten bedrage van ¤ 158 miljoen. Deze reserve is gevormd ten laste van de overige reserves.
137
Jaarrekening
[ 42 ] Voorzieningen
Voorzieningen
Ziektekosten Reorga-
Overige per-
na pensio-
soneelsvoor- herstel-
In miljoenen euro’s
nering
Per 1 januari 2005 Mutaties 2005
nisatie- kosten
Milieu-
zieningen
kosten
Verkoop
Overige
deel-
voor-
nemingen
Totaal
zieningen
319
115
37
31
124
28
654
10
64
2
5
81
Onttrekking
-10
-42
-13
-14
-79
Rentedotatie
10
3
1
2
16
Dotaties
Inperkingen
-307
-307
Totaal
-297
-39
51
-11
2
5
-289 365
Per 31 december 2005
22
76
88
20
126
33
Mutaties 2006
Dotaties
Onttrekking
16
16
-2
-41
-6
-25
-5
-3
Rentedotatie
3
2
5
Afwikkelingen
-128
-2
-130
-6
-22
-4
-150
29
215
Totaal Per 31 december 2006
16
54
11
-3
99
17
-126
De post ziektekosten na pensionering bestaat voorna-
biedt om in de toekomst minder te gaan werken. In 2005
melijk uit de regeling inzake de ziektekostenverzekering
is hiertoe een voorziening gevormd van ¤ 48 miljoen.
van gepensioneerde medewerkers. Deze verplichting is niet bij een pensioenfonds of externe verzekeraar onder-
De voorziening milieuherstelkosten houdt ver-
gebracht. Aan het eind van 2005 is een bedrag van ¤ 307
band met verwachte verplichtingen uit hoofde van
miljoen vrijgevallen uit de voorziening ten gunste van
grondvervuiling.
het resultaat, aangezien als gevolg van het nieuwe zorgverzekeringsstelsel per 1 januari 2006 en de gemaakte
De voorziening voor verkoop deelnemingen heeft betrek-
afspraken in de nieuwe cao, die in december 2005 tot
king op een voorziening voor mogelijke verplichtingen
stand is gekomen, de bestaande regeling belangrijk is
voor niet-marktconforme kosten die het gevolg waren van
ingeperkt.
door Nuon afgegeven garanties ten tijde van de verkoop van een deelneming in productieonderneming epon.
Aan het eind van 2006 bedroeg de reorganisatievoorzie-
Gedurende 2006 is vast komen te staan dat de verplich-
ning ¤ 54 miljoen (2005: ¤ 76 miljoen). De overige perso-
ting is komen te vervallen. Derhalve is de voorziening vrij
neelsvoorzieningen bestaan met name uit de voorziening
gevallen ten gunste van het resultaat.
voor jubileumuitkeringen (bij het bereiken van 10-, 20-, 30- en 40-jarig dienstverband) en de voorziening voor
Onder de overige voorzieningen is met name begrepen de
werktijdverkorting voor oudere werknemers, een over-
voorziening in verband met de kosten van cross border
gangsregeling die in de cao van december 2005 is gecre-
leases tot en met 2028.
ëerd voor oudere werknemers en die hun de mogelijkheid
138
Nuon financieel jaarverslag 2006
[ 43 ] Langlopende leningen
Langlopende leningen In miljoenen euro’s
2006
2005
Boekwaarde per 1 januari
386
689
Mutaties
Nieuwe leningen
71
Vrijval
16
-91
Overdracht dochterondernemingen
-9
Reguliere aflossingen volgend boekjaar
-84
-50
Extra aflossingen boekjaar
-25
-260
Totaal
-129
-303
257
386
Boekwaarde per 31 december
De rentevoeten en de aflossingen van de langlopende schulden kunnen als volgt worden gespecificeerd: Langlopende leningen inclusief kortlopend deel
Effectief interest-
percentage
In miljoenen euro’s
2006
Converteerbare achtergestelde leningen
2006
2005
2005
91
6,9%
107
114
5
6
Onderhandse en groene leningen
3,5%
3,6%
125
130
58
37
Euro Medium Term Notes en Medium Term Notes
4,3%
4,0%
11
29
18
7
Banken
8,2%
8,3%
2
2
Overig
3,5%
3,6%
12
20
3
386
84
1)
2006
7,0%
1
2005
Kortlopend deel
Achtergestelde leningen
Totaal
Langlopend deel
257
50
Het effectieve rentepercentage hangt af van de hoogte van de dividenduitkering over het boekjaar.
Converteerbare achtergestelde leningen
Achtergestelde leningen
De post converteerbare achtergestelde leningen van ¤ 91
Deze leningen met een rentevoet van 6% tot 10% zijn
miljoen is in 2006 geheel vrijgevallen ten gunste van het
door aandeelhouders ter beschikking gesteld. Zij zijn
resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten, aangezien de
ten opzichte van de andere schuldverplichtingen
garantietermijnen zijn verstreken. Deze leningen hielden
achtergesteld.
rechtstreeks verband met de verkoop van niet-kernactiviteiten (Dattel, Multikabel, Gelrevision, uth, ezh en epon)
Overige langlopende leningen
na de totstandkoming van Nuon in zijn huidige vorm
De risicodragende leningen zijn verstrekt ten behoeve
en zijn destijds door de aandeelhouders verstrekt. Deze
van stadsverwarmingsprojecten. De aflossing op deze
leningen dienden om mogelijke nagekomen posten en
leningen, alsmede de op de lening van een bepaald
garanties met betrekking tot de verkochte deelnemingen
project omgezette rente, is afhankelijk van structureel
te dekken. De rentevergoeding op deze leningen is afhan-
positieve exploitatieresultaten. In 2005 zijn deze leningen
kelijk van en begrepen in het aan aandeelhouders uit
overgedragen aan dochterondernemingen. Van het
te keren dividend. Aangezien de garantietermijnen zijn
ultimo 2006 uitstaande bedrag aan onderhandse en
verstreken, is deze post vrijgevallen ten gunste van het
groene leningen ten bedrage van ¤ 183 miljoen (2005:
resultaat. Het equivalent van deze leningen in aandelen
¤ 167 miljoen) is ¤ 2 miljoen (2005: ¤ 12 miljoen) door
is uitgegeven ten laste van de agioreserve. Daartoe zijn
aandeelhouders verstrekt.
2.641.054 aandelen in Nuon uitgegeven aan de houders van de converteerbare achtergestelde leningen in 2006.
139
Jaarrekening
[ 44 ] Voorwaardelijke activa en verplichtingen
De vennootschap heeft zich conform artikel 403 Boek 2 bw hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de uit de rechtshandelingen voortvloeiende schulden van een groot aantal in de overige gegevens opgenomen dochterondernemingen. Aan het eind van 2006 had Nuon voor een bedrag van ¤ 132 miljoen (2005: ¤ 114 miljoen) aan ‘parent company guarantees’ afgegeven ten behoeve van dochterondernemingen. In opdracht van Nuon zijn ultimo boekjaar voor ¤ 82 miljoen (2005: ¤ 61 miljoen) aan bankgaranties afgegeven. [ 45 ] Saldo overige baten en lasten na belastingen
Het saldo van de overige baten en lasten na belastingen (¤ 60 miljoen) bestaat met name uit de opbrengsten van concernbrede activiteiten op holdingniveau. Amsterdam, 9 maart 2007 Raad van Commissarissen
De heer W. Meijer, voorzitter Mevrouw J.B. Irik, vice-voorzitter De heer P. Bouw De heer D.J. Haank De heer P.F. van der Heijden De heer A.M.C.A. Hooijmaijers De heer B.J.J.M. Huesmann De heer L. Koopmans De heer J.H. Schraven De heer G. Ybema De heer H. Zwarts Raad van Bestuur
De heer L.M.J. van Halderen, voorzitter De heer D.G. Vierstra De heer P.H.F. Erich De heer Ø. Løseth
140
Nuon financieel jaarverslag 2006
Overige gegevens
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van
fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant
n.v. Nuon
in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat
Accountantsverklaring
relevante interne beheersingssysteem, teneinde een
Verklaring betreffende de jaarrekening
verantwoorde keuze te kunnen maken van de controle-
Wij hebben de in dit Jaarverslag 2006 op pagina 71 tot
werkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden
en met 139 opgenomen jaarrekening 2006 van n.v. Nuon
adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel
te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de
te geven over de effectiviteit van het interne beheersings-
geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De
systeem van de vennootschap. Tevens omvat een controle
geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsoli-
onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van
deerde balans per 31 december 2006, winst-en-verlies-
de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving
rekening, kasstroomoverzicht en mutatieoverzicht eigen
en van de redelijkheid van schattingen die de Raad van
vermogen over 2006, alsmede uit een overzicht van de
Bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede
belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving
een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2006,
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-
en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2006
informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons
met de toelichting.
oordeel.
Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening
De Raad van Bestuur van de vennootschap is verant-
Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening
woordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het
een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling
vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in
van het vermogen van n.v. Nuon per 31 december 2006
overeenstemming met International Financial Reporting
en van het resultaat en de kasstromen over 2006 in
Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en
overeenstemming met International Financial Reporting
met Titel 9 Boek 2 bw, alsmede voor het opstellen van
Standards, zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en
het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2
met Titel 9 Boek 2 bw.
bw. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening
beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en
Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een
getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en
getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van
resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van mate-
het vermogen van n.v. Nuon per 31 december 2006 en van
rieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het
het resultaat over 2006 in overeenstemming met Titel 9
kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor
Boek 2 bw.
financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties
Verantwoordelijkheid van de accountant
Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
2:393 lid 5 onder e bw melden wij dat het jaarverslag,
over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij
voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met
hebben onze controle verricht in overeenstemming met
de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 bw.
Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en
Amsterdam, 9 maart 2007
zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en
PricewaterhouseCoopers Accountants n.v.
uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van
drs. R. Dekkers ra
141
Jaarrekening
Winstbestemming
Gebeurtenissen na balansdatum
De winstbestemming is geregeld in artikel 33 van de sta-
tuten. De tekst daarvan luidt: Artikel 33: Winst. Uitkering
Op 1 februari 2007 hebben Nuon en Essent een overeen-
ten laste van de reserves.
komst getekend waarin partijen overeenkomen samen
1 Jaarlijks wordt door de Raad van Bestuur onder goedkeu-
te werken aan een fusie van de geïntegreerde bedrijven.
ring van de Raad van Commissarissen vastgesteld welk
Naar verwachting zullen partijen medio 2007 een fusie-
deel van de uitkeerbare winst – het positieve saldo van de
voorstel formeel voorleggen aan de aandeelhouders.
winst-en-verliesrekening – wordt gereserveerd.
2 De winst na reservering ingevolge het voorgaande lid
3 Winstuitkeringen kunnen slechts plaatshebben tot ten
4 Uitkering van winst geschiedt na vaststelling van de jaar-
5 De Raad van Bestuur kan onder goedkeuring van de Raad
staat ter beschikking van de algemene vergadering. hoogste het uitkeerbare deel van het eigen vermogen. rekening waaruit blijkt dat zij geoorloofd is. van Commissarissen besluiten tot uitkering van interimdividend, met inachtneming van het bepaalde in lid 3 en met inachtneming van het overigens in de wet bepaalde.
Fusie Nuon en Essent
6 De algemene vergadering kan op voorstel van de Raad van Bestuur dat is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen besluiten tot uitkeringen aan aandeelhouders ten laste van het uitkeerbare deel van het eigen vermogen. Voorstel winstbestemming miljoenen euro’s In
2006
Dividend 2006
325
Overige reserves
438
Totaal
763
Voorstel dividend 2006
Het dividend 2006 wordt vastgesteld op ¤ 325 miljoen. Dit is 45% van de netto winst uit gewone bedrijfsuit oefening exclusief bijzondere posten die niet hebben geleid tot kasstromen van per saldo ¤ 40 miljoen.
142
Nuon financieel jaarverslag 2006
Commissie van Aandeelhouders
De Commissie van Aandeelhouders stelt er prijs op
De heren D.J. Haank, M. Minderhoud en R.A.M. van der
verslag uit te brengen over haar werkzaamheden. Op
Sande zijn overeenkomstig het Rooster van Aftreden
grond van de artikelen 158, 159, 161 en 162 van Boek 2
na afloop van de jaarlijkse Algemene Vergadering van
van het Burgerlijk Wetboek is de Algemene Vergadering
Aandeelhouders op 24 april 2006 afgetreden. Hierdoor
van Aandeelhouders bevoegd om de in die artikelen
ontstonden in 2006 drie vacatures in de Raad van
genoemde bevoegdheden inzake de benoeming en het
Commissarissen. De heren Minderhoud en Van der Sande
ontslag van leden van de Raad van Commissarissen en
hebben zich niet voor herbenoeming beschikbaar gesteld.
Raad van Bestuur aan de Commissie van Aandeelhouders
De Raad van Commissarissen heeft in zijn vergadering
over te dragen voor de duur van ten hoogste twee jaar.
van februari 2006 besloten om na het aftreden van de
De hier bedoelde overdracht aan de Commissie van
heren Minderhoud en Van der Sande het aantal leden
Aandeelhouders kan door de Algemene Vergadering van
van de Raad van Commissarissen van dertien terug
Aandeelhouders steeds ongedaan gemaakt worden.
te brengen naar elf. Derhalve werden de functies van
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft op
de heren Minderhoud en Van der Sande niet opnieuw
24 april 2006 besloten:
ingevuld en resteerde slechts één vacature in de Raad
1 om de ingestelde Commissie van Aandeelhouders te continueren;
2 de provincies Gelderland, Fryslân, Noord-Holland,
van Commissarissen. De heer Haank heeft aangegeven beschikbaar te zijn voor herbenoeming voor een volgende periode van vier jaar.
de gemeenten Amsterdam, Leiden (namens alle oud-
Per brief van 6 maart 2006 zijn de Centrale
ewr-gemeenten), Lelystad (namens alle oud-Gamog-
Ondernemingsraad en de Commissie van Aandeelhouders
gemeenten), de nv Houdstermaatschappij gknh en de nv
door de Raad van Commissarissen omtrent de ontstane
Houdstermaatschappij ezw tot leden van de Commissie
vacature en bijbehorend profiel op de hoogte gesteld.
van Aandeelhouders te benoemen;
De Commissie van Aandeelhouders heeft daarop te
3 dat de onder sub 2 genoemde aandeelhouders in de Commissie van Aandeelhouders worden vertegenwoor-
kennen gegeven geen gebruik te maken van haar aanbevelingsrecht.
digd door degenen die hen vertegenwoordigen in het zogenoemde Grootaandeelhoudersoverleg;
Medio maart 2006 is (een delegatie van) de Commissie
4 om de bevoegdheden van de Algemene Vergadering van
van Aandeelhouders door de voorzitter van de Raad van
Aandeelhouders die haar volgens artikel 158, 159, 161 en
Bestuur geïnformeerd over de voorgenomen benoeming
162 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek toekomen voor de
door de Raad van Commissarissen per 1 mei 2006 van de
wettelijk toegestane maximum termijn van twee jaar, dat
heer D.G. Vierstra tot lid van de Raad van Bestuur in de
wil zeggen tot na afloop van de jaarvergadering 2008,
functie van cfo.
aan de Commissie van Aandeelhouders over te dragen. Amsterdam, 9 maart 2007 De Raad van Bestuur heeft de Commissie van Aandeelhouders in 2006 tweemaal geraadpleegd. De leden van de Raad van Commissarissen worden op voordracht van de Raad van Commissarissen benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de Centrale Ondernemingsraad hebben het recht om personen aan te bevelen om als commissaris te worden voorgedragen. Alleen het aanbevelingsrecht van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt op grond van bovenstaande overdracht uitgeoefend door de Commissie van Aandeelhouders. De benoeming van de leden van de Raad van Commissarissen blijft voorbehouden aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Commissie van Aandeelhouders
143 143
Nuon financieel jaarverslag 2006
Berekeningswijze financiële kengetallen EBIT
Bedrijfsresultaat Funds from Operations/nettoschuld
Nettoresultaat – gecorrigeerd voor significante eenmalige posten – plus afschrijvingen van en bijzondere waardevermindering op materiële en immateriële vaste activa, gedeeld door de nettoschuldpositie Pay-out ratio
Het deel van het resultaat na belastingen dat wordt uitgekeerd als dividend Return on Invested Capital (roic)
Het nettoresultaat gedeeld door het geïnvesteerde vermogen Netto-investeringen
Bruto-investeringen verminderd met de ontvangen bijdragen van derden Rentedekking
Nettoresultaat (exclusief eenmalige bijzondere posten) plus afschrijvingen en amortisatie, plus netto financiële baten en lasten, gedeeld door netto financiële baten en lasten Solvabiliteit
Eigen vermogen gedeeld door totaal vermogen Vrije kasstroom
K asstroom uit operationele activiteiten verminderd met de netto-investeringen in materiële vaste activa Werkkapitaal
Voorraden plus handelsvorderingen en overlopende activa, minus kortlopende niet-rentedragende schulden minus overlopende passiva
144 144
Nuon financieel jaarverslag 2006
Financiële kalender
25 april 2007
Algemene Vergadering van Aandeelhouders 14 mei 2007
Bericht eerste kwartaal 2007 13 augustus 2007
Bericht tweede kwartaal 2007 12 november 2007
Bericht derde kwartaal 2007
Data onder voorbehoud
145
Nuon financieel jaarverslag 2006
Begrippenlijst
CO2-emissierecht
Klokkenluidersregeling
Een recht om gedurende een bepaalde periode een vast-
De procedure inzake het omgaan met een vermoeden
gestelde hoeveelheid CO2 te emitteren. Een ieder die een
van een misstand. Het gaat hierbij om misstanden als een
of meer installaties exploiteert met activiteiten die emis-
ernstig strafbaar feit, het misleiden van justitie of het in
sies van CO2 veroorzaken, is verplicht een emissiever-
gevaar brengen van de volksgezondheid. Klokkenluiders
gunning aan te vragen. Deze vergunning wordt verleend
die een misstand aan de orde stellen, mogen op geen
door de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa).
enkele wijze nadeel ondervinden van hun actie. Deze regeling is van kracht sinds 1 januari 2001.
Cross border lease
Cross border lease is een financiële en fiscale constructie
NEa (Nederlandse Emissieautoriteit)
waarbij een bedrijf de gebruiksrechten op bepaalde mate-
Het bevoegde gezag voor de uitvoering van de wet over
riële vaste activa verkoopt aan een buitenlands bedrijf en
de handel in NOx- en CO2-emissierechten. De werkzaam-
daarna terughuurt.
heden van de NEa vallen uiteen in vergunningverlening, registreren van de saldi van emissierechten en toezicht
DTe (Directie Toezicht Energie)
houden. NEa is toezichthouder op de emissiehan-
DTe is een directie van de Nederlandse
del en beheert onder meer de Registers CO2 en NOx
Mededingingsautoriteit (NMa) en is belast met de
Emissiehandel, waarin alle saldi van emissierechten van
uitvoering van en het toezicht op de naleving van de
Nederlandse rekeningen bijgehouden worden. Handelen
Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet.
via de NEa is dus niet mogelijk, dit doen bedrijven onderling of via handelsplatforms.
EB (Energiebelasting)
Voorheen: Regulerende Energiebelasting (reb). Belasting
NCP-keurmerk (Nationaal Centrum Preventie-keurmerk)
op energieverbruik. De Energiebelasting (of ecotaks)
ncp is als certificatie-instelling op het gebied van
wordt geheven op milieuonvriendelijke energiebronnen:
diefstalpreventie en brandveiligheid, werkzaam in
kernenergie en energie opgewekt uit fossiele brandstof-
Nederland. Bedrijven kunnen zich door ncp-Certificatie
fen. Groene energie vervuilt niet en is daarom vrijgesteld
laten beoordelen op het voldoen aan de criteria die
van de ecotax.
staan in de kwaliteitsregelingen van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid.
ECP (Euro Commercial Paper)
Een Euro Commercial Paper is een kortetermijnwissel
Stadswarmte
met looptijden tot 360 dagen, die wordt uitgegeven door
Een comfortabele én milieuvriendelijke energievoorzie-
bedrijven in internationale geldmarkten.
ning waarbij gebruik wordt gemaakt van restwarmte. Bij het opwekken van elektriciteit of het verbranden
EMTN-programma (Euro Medium Term Note-programma)
van afval of biomassa komt erg veel warmte vrij. Nuon
Een flexibel obligatieprogramma dat gebruikt wordt om
gebruikt deze warmte om het stadswarmtenet te ver-
schuldpapieren uit te geven. De omvang, valuta en loop-
warmen. Door de centrale warmteopwekking wordt
tijden van de uitstaande obligaties zijn afhankelijk van
de uitstoot van schadelijke gassen, zoals CO2, sterk
Nuons financieringsbehoefte.
verminderd.
Energieprestatiecertificaat
Een energieprestatiecertificaat geeft inzicht in de energetische kwaliteit van een gebouw, laat de mogelijkheden zien om energie te besparen en maakt de woningkwaliteit inzichtelijker door aan de koper/huurder een indicatie van de energiezuinigheid van het gebouw te geven. FTE (Full Time Equivalent)
Aantal medewerkers met een volledig dienstverband.
146 146
Nuon financieel jaarverslag 2006
Colofon
n.v. Nuon Spaklerweg 20 1096 ba Amsterdam Postbus 41920 1009 dc Amsterdam E-mail:
[email protected] Internet: www.nuon.com Het jaarverslag is evenals voorgaande jaarverslagen beschikbaar op onze website. Contactinformatie
Mediarelaties
Spaklerweg 20, Postbus 41920, 1009 dc Amsterdam Telefoon: (020) 597 42 00, Fax: (020) 597 42 20 E-mail:
[email protected]
Uitgave
Concept en realisatie
Fotografie
Druk
Nuon, © n.v. Nuon, 2007 Total Identity, Amsterdam Tessa Posthuma de Boer, Hollandse Hoogte en n.v. Nuon Hollandia Printing, Heerhugowaard
Papier
Tullis Russell hvo, omslag 190 gr/m 2, binnenwerk 120 gr/m 2 Meer exemplaren van dit jaarverslag, de Engelse versie of het (Engelse) duurzaamheidsmagazine 2006 kunnen worden opgevraagd via www.nuon.com of bij Nuon Customer Care Center, telefoon 0900 08 08.
Vijfjarenoverzicht
Vijfjarenoverzicht In miljoenen euro’s
2006
2005
2004
20031
20021
Resultaat Netto-omzet
5.598
5.017
4.843
5.095
4.357
Totaal bedrijfsopbrengsten
5.727
5.268
5.046
5.424
4.728
-4.878
-4.170
-4.514
-4.888
-4.378
849
1.098
532
536
350
Totaal bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
796
999
429
392
227
Resultaat na belastingen
763
1.138
387
259
152
9.717
9.631
9.301
10.588
9.845
11,9%
14,4%
6,2%
5,9%
3,6%
1.111%
64%
40%
26%
28%
6,1
6,7
5,8
6,2
21,9%
11,0%
10,5%
8,0%
521
521
481
443
Personeel Aantal personeelsleden gemiddeld voor het jaar in fte’s Ratio’s resultaat roic ffo/Nettoschuldpositie Rentedekking
15,1
Bedrijfsresultaat in percentage van de netto-omzet Netto-omzet per personeelslid (in duizend euro)
15,2% 576
Balans Nettowerkkapitaal Materiële vaste activa Balanstotaal
-7
-117
17
133
523
5.936
5.727
6.196
6.196
6.185
10.875
11.183
10.225
10.553
9.623
Eigen vermogen
5.167
4.718
3.672
4.469
4.270
Groepsvermogen
5.169
4.725
3.679
4.485
4.283
Langlopende schulden
1.253
1.456
1.951
1.675
1.630
221
384
1.040
798
Kortlopende rentedragende schulden
118
Totaal rentedragend vreemd vermogen
1.371
1.677
2.335
2.715
2.428
Totaal financiering
6.540
6.402
6.014
7.200
6.711
607
497
543
916
Investeringen in vaste activa
646
Vervolg Vijfjarenoverzicht 2006
2005
2004
20031
20021
rentedragend vreemd vermogen
91%
87%
84%
62%
67%
Groepsvermogen in % van totaal financiering
79%
74%
61%
62%
64%
48%
42%
36%
42%
44%
Kasstroom uit operationele activiteiten
1.008
934
1.159
899
397
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-190
45
-231
-1.146
-401
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-634
-650
-322
297
-52
488
475
785
-247
-4
133.487
128.693
128.693
128.693
128.693
3.308
8.102
8.102
8.192
7.433
136.795
136.795
136.795
136.885
136.126
1,18
In miljoenen euro’s
Ratio’s balans Langlopende schulden in % van totaal
Eigen vermogen in % van het balanstotaal (solvabiliteit) Kasstroom
Vrije kasstroom Aandelen x 1.000 stuks (per 31 december ) Aantal uitstaand Maximaal aantal nog te emitteren uit garanties Totaal aantal aandelen Informatie per aandeel Nettoresultaat (in euro’s)
5,82
8,84
3,01
2,01
Dividend (in euro’s)
2,43
2,50
0,96
0,78
0,45
Pay-out ratio2)
45%
45%
45%
40%
35%
625
1.181
954
812
680
Duurzaam opgewekte elektriciteit (per 31 december ) Eigen opwek (GWh)
1
De gegevens in de jaren 2002 en 2003 zijn opgesteld op basis van de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening, zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Vanaf het boekjaar 2004 worden de cijfers opgesteld op basis van ifrs, waarbij ias 32 en 39 worden toegepast vanaf 2005. 2 Gecorrigeerd voor bijzondere posten die niet hebben geleid tot kasstromen in het boekjaar.
Belangrijke dochterondernemingen en overige deelnemingen Per 31 december 2006 Plaats
Belang
n.v. Nuon Energy Sourcing
Amsterdam
100
Nuon Power Generation b.v.
Utrecht
100
Groepsmaatschappijen (geconsolideerd)
Nuon Epe Gas Service b.v.
Amsterdam
100
Nuon Zuidwending b.v.
Amsterdam
100
Nuon Power Projects I b.v.
Amsterdam
100
n.v. Nuon Energy Trade & Wholesale
Amsterdam
100
n.v. Nuon Duurzame Energie
Amsterdam
100
Windenergie Ontwikkelings Maatschappij b.v.
Veenendaal
100
Nuon International Renewables Projects b.v.
Amsterdam
100
Nuon uk Ltd.
Londen
100
n.v. Nuon Netwerk Services
Arnhem
100
n.v. Nuon Infra Oost
Arnhem
100
n.v. Nuon Infra West
Haarlem
100
n.v. Nuon Transport
Duiven
100
n.v. Nuon Inkoop & Logistiek
Apeldoorn
100
Dynamicom b.v.
Leiden
100
Nuon Tecno b.v.
Duiven
100
n.v. Nuon Warmte
Arnhem
100
n.v. Nuon Business
Amsterdam
100
De Kleef b.v.
Arnhem
100
Emmtec Services b.v.
Emmen
100
Ingenieursbureau Ebatech b.v.
Amsterdam
100
Nuon Retail b.v.
Amsterdam
100
n.v. Nuon Energie
Amsterdam
100
Nuon Retail Beveiliging b.v.
Didam
100
Nuon Retail Installatie Service b.v.
Amsterdam
100
Feenstra Verwarming b.v.
Lelystad
100
Helianthos b.v.
Arnhem
100
n.v. Continuon Netbeheer
Arnhem
100
n.v. Nuon Customer Care Center
Arnhem
100
n.v. Nuon Monitoring
Zutphen
100
Nuon Belgium n.v.
Vilvoorde
100
Nuon Deutschland gmbh
Berlijn
100
n.v. Nuon Facilitair Bedrijf
Zutphen
100
Nuon Finance b.v.
Amsterdam
100
Nuon ict b.v.
Amsterdam
100
Shared Service Center b.v.
Haarlem
100
n.v. Nuon Energy & Water Investments
Arnhem
100
Deelnemingen (niet geconsolideerd) n.v. kema
Arnhem
25
Green Mountain Inc.
Wilmington
23
Kropman b.v.
Nijmegen
37
‘s-Gravenhage
50
Joint ventures NoordzeeWind b.v.
Een volledig overzicht van de dochterondernemingen, overige deelnemingen en joint ventures, zoals bedoeld in de artikelen 379 en 414 van Boek 2 BW Titel 9, is ten kantore van het Handelsregister te Amsterdam gedeponeerd.
ww
9800-5009
www.nuon.com