Nota Reserves en Voorzieningen 2007
Nota reserves en voorzieningen 2007
Gemeente Helmond, September 2007 Nota reserves en voorzieningen 2007
1
INLEIDING .................................................................................................................................... 1
2
STAND RESERVES EN VOORZIENINGEN ................................................................................ 1
3
NADERE BESCHRIJVING PER RESERVE ................................................................................ 2
3.1
ALGEMENE RESERVES ........................................................................................................... 2 3.1.1 Algemene reserve.......................................................................................................... 2 3.1.2 Algemene reserve Grondbedrijf..................................................................................... 2
3.2
DEKKINGSRESERVES.............................................................................................................. 3 3.2.1 Dekkingsreserves exploitatie ......................................................................................... 3 3.2.2 Dekkingsreserves investeringen.................................................................................... 3
3.3
BESTEMMINGSRESERVES ..................................................................................................... 3 3.3.1 Reserve afvalstoffenheffing ........................................................................................... 3
3.4
OVERIGE BESTEMMINGSRESERVES .................................................................................... 4 3.4.1 Reserve economische pijler........................................................................................... 4 Fysieke pijler 3.4.2 Reserve fysieke pijler..................................................................................................... 4 3.4.3 Reserve infrastructurele werken .................................................................................... 4 3.4.4 Reserve mobiliteitsfonds................................................................................................ 5 3.4.5 Reserve BWS 5e fonds ................................................................................................. 5 3.4.6 Reserve BWS verplichtingen bijdragen regeling ........................................................... 6 3.4.7 Reserve structuurversterking......................................................................................... 6 3.4.8 Reserve GZ planschade ................................................................................................ 6 3.4.9 Reserve GZ bodemsaneringen...................................................................................... 7 3.4.10 Reserve GZ haalbaarheidsstudie PPS .......................................................................... 7 3.4.11 Reserve GZ revitalisering bedrijventerreinen ................................................................ 7 3.4.12 Reserve GZ promotiefonds Helmond ............................................................................ 7 3.4.13 Reserve GZ stedelijke vernieuwing ............................................................................... 8 3.4.14 Reserve parkeervoorzieningen...................................................................................... 8 3.4.15 Reserve openbaar groen ............................................................................................... 8 3.4.16 Reserve fonds strategische investeringen .................................................................... 8 Organisatiepijler 3.4.17 Reserve organisatie pijler .............................................................................................. 9 3.4.18 Reserve exploitatie saldi Vastgoed................................................................................ 9 3.4.19 Reserve management ontwikkeling............................................................................... 9 3.4.20 Reserve budgetreservering 2005 t.g.v. 2006 ................................................................ 9 3.4.21 Reserve investeringsimpuls 2001/2005-2008 ............................................................. 10 3.4.22 Assurantiereserve ........................................................................................................ 10 3.4.23 Reserve precario.......................................................................................................... 10 3.4.24 Bestemmingsreserve BTW compensatiefonds............................................................ 10 3.4.25 Reserve achtervang afsluiten kredieten ...................................................................... 11 3.4.26 Automatisering vervanging grote systemen ................................................................ 11 3.4.27 Reserve automatisering ............................................................................................... 12 3.4.28 Reserve flexibele arbeidsinzet / spaarverlof................................................................ 12 3.4.29 Reserve brandweerkazerne Brandevoort exploitatielasten ......................................... 12 3.4.30 Reserve WOZ .............................................................................................................. 12 3.4.31 Reserve renteschommelingen ..................................................................................... 13 3.4.32 Reserve egalisatie kosten............................................................................................ 13 3.4.33 Reserve uitvoering IVP 2006 ....................................................................................... 13 3.4.34 Reserve Dams ll........................................................................................................... 13 3.4.35 Reserve budgetreservering 2006 VJN 2007 ............................................................... 14 3.4.36 Reserve Brainport ........................................................................................................ 14 3.4.37 Reserve GSB ............................................................................................................... 14
Nota reserves en voorzieningen 2007
Sociale pijler 3.4.38 Reserve sociale pijler................................................................................................... 15 3.4.39 Reserve integraal veiligheidsbeleid ............................................................................. 15 3.4.40 Reserve onderwijs huisvesting/onderhoud .................................................................. 15 3.4.41 reserve onderhoud sportaccommodaties .................................................................... 16 3.4.42 reserve actieplan cultuurbereik.................................................................................... 16 3.4.43 Reserve evenementen en toerisme............................................................................. 16 3.4.44 Reserve restauratie/renovatie monumenten ............................................................... 16 3.4.45 Reserve professionalisering peuterspeelzalen............................................................ 17 3.4.46 Reserve Wet Werk en Bijstand.................................................................................... 17 3.4.47 Reserve speelruimte beleidsplan................................................................................. 17 3.4.48 Reserve Werkplein....................................................................................................... 17 3.4.49 Reserve stimuleringsfonds jeugd................................................................................. 18 3.4.50 Reserve Scala jeugd- en jongeren .............................................................................. 18 3.4.51 Reserve maatschappelijke ontwikkeling ...................................................................... 18 4. NADERE OMSCHRIJVING PER VOORZIENING............................................................................ 19 4.1.1. 4.1.2 4.1.4 4.1.5 4.1.6 4.1.7 4.1.8 4.1.10 4.1.11 4.1.12 4.1.13 4.1.14 4.1.15 4.1.16 4.1.17 4.1.18 4.1.19 4.1.20 4.1.21 4.1.22 4.1.23 4.1.24 4.1.25 4.1.26 4.1.27 4.1.28 4.1.29
Voorziening Grote Stedenbeleid.................................................................................. 19 Voorziening arbeidsvoorwaarden beleid ..................................................................... 19 Brandevoort voorzieningen.......................................................................................... 19 Voorziening zonnepanelen Brandevoort ..................................................................... 20 Voorziening onderwijs huisvesting............................................................................... 20 Voorziening onderhoud sportaccommodaties ............................................................. 20 Voorziening nieuwkomers / asielzoekers .................................................................... 21 Voorziening Instroom en Doorstroom banen (ID-banen)............................................. 21 Voorziening rioleringslasten......................................................................................... 21 Voorziening onderhoud Vastgoed ............................................................................... 22 Voorziening Stedelijke Vernieuwing ............................................................................ 22 Voorziening uitkeringen gemeentefonds ..................................................................... 22 Voorziening Obragas ingehouden aandelen ............................................................... 23 Risicovoorziening financieringen ................................................................................. 23 Voorziening Wet Werk en Bijstand (werkdeel)) ........................................................... 24 Voorziening agenda van de toekomst ......................................................................... 24 Diverse kleine voorzieningen t/m 2004/ 2005.............................................................. 24 Voorziening werkplein regio Helmond ......................................................................... 24 Voorziening wijkhuis brede school subsidie ................................................................ 25 Voorziening project no-risk polis.................................................................................. 25 Voorziening project Innovatie Programma Werk & Bijstand (IPW) arbeidsmakelaar.. 25 Voorziening project steunpunt armoedefonds ............................................................. 25 Voorziening project voorkoming jeugdwerkloosheid ................................................... 25 Voorziening project stimuleringsregeling samenwerking............................................. 26 Voorziening schuldhulpverlening 2006 ........................................................................ 26 Voorziening dagarrangement De Fonkel ..................................................................... 26 Voorziening planontwikkeling Berkendonk .................................................................. 26
5
BIJLAGE 1: TOTAALOVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN.................................. 27
6
BIJLAGE 2: VERWACHT VERLOOP PIJLERRESERVES....................................................... 29
7
BIJLAGE 3: VERLOOP RESERVE INFRASTRUCTURELE WERKEN ................................... 30
8
BIJLAGE 4: VERLOOP RESERVE MOBILITEITSFONDS ...................................................... 31
9
BIJLAGE 5: VERLOOP RESERVES INVESTERINGSIMPULS 2001/2005-2008 .................... 32
Nota reserves en voorzieningen 2007
NOTITIE RESERVES EN VOORZIENINGEN 1 Inleiding Deze nota vloeit voort uit de door u vastgestelde financiële verordening gemeente Helmond (ook wel genoemd de verordening ex artikel 212 GW). Hierin is opgenomen dat er jaarlijks een nota reserves en voorzieningen wordt aangeboden aan uw raad. De bedoeling van deze nota is vooral om u nader te informeren omtrent de gemeentelijke reservepositie. Daarbij wordt een korte beschrijving gegeven per reserve/voorziening inzake het doel, de voeding en de noodzaak tot handhaving van de betreffende reserve/voorziening. Daarnaast wordt inzage gegeven in de “vrije reserves” van de gemeente. In het algemeen zijn alle reserves benodigd voor het doel waarvoor ze in het leven zijn geroepen. In principe zijn enkel de pijlerreserves de “vrije reserves” van de gemeente. De stand van deze reserves op basis van de huidige informatie is als volgt. • • • •
Reserve economische pijler Reserve fysieke pijler Reserve organisatie pijler Reserve sociale pijler
335.888 1.695.743 945.972 2.901.847
€ € € €
Hierbij is uitgegaan van de stand van de reserve per 1-1-2007, inclusief resultaatbestemming volgens de jaarrekening 2006, en de thans bekende stortingen en claims na deze datum (ook die welke doorlopen na 1-1-2007, inclusief de Voorjaarsnota 2007). Voorts zijn in deze saldi meegenomen de goedgekeurde investeringen/claims, zoals opgenomen in de geëvalueerde versie van het investeringsprogramma 2007-2010. Geen rekening is gehouden met mogelijk nieuwe c.q. aanvullende claims in het kader van de nog vast te stellen begroting 2008 en het nieuwe investeringsprogramma 2007-2011 uit de Voorjaarsnota 2007. Voor het verloop van deze pijlerreserves wordt verwezen naar bijlage 2 van deze nota. Achtereenvolgens wordt hierna aandacht besteed aan: 2. de stand van de reserves 3. een toelichting per reserve 4. een toelichting per voorziening 5. een cijfermatig overzicht van alle reserves (bijlage 1) 6. een cijfermatig overzicht van het verloop van de pijlerreserves (bijlage 2) 7. het verwachte verloop van de reserve infrastructurele werken ( bijlage 3) 8. het verwachte verloop van de reserve mobiliteitsfonds (bijlage 4) 9. het verwachte verloop van de reserves investeringsimpuls (bijlage 5)
2 Stand reserves en voorzieningen Het verloop van de reserves en voorzieningen op kasbasis is als volgt weer te geven: Algemene reserves 1-1-2005 1-1-2006 1) 1-1-2007 2) 1-1-2008
€ € € €
17.501.368 17.442.244 18.202.244 18.202.244
Reserves en voorzieningen € € € €
235.082.711 273.389.405 245.653.932 212.128.635
Totaal € € € €
252.584.079 290.831.649 263.856.176 230.330.879
1) Saldo’s incl. resultaatbestemming jaarrekening 2006 (€ 5.610.630). Per 1-1-2007 is de voorziening nadelige exploitatiesaldi (€ 59.638.523) van het grondbedrijf niet meer in bovenstaande tabel opgenomen. Deze gelden worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de complexen. 2) Vermoedelijke beginstand 1-1-2008 na afwerking claims 2007. Hierbij wordt er van uitgegaan, dat in de loop van 2007 een flink aantal investeringen wordt geëffectueerd, wat een daling van het volume tot gevolg heeft. Bij het samenstellen van de jaarrekening 2007 zal blijken of deze prognose ook daadwerkelijk is uitgekomen. Nota reserves en voorzieningen 2007
1
3 Nadere beschrijving per reserve 3.1
ALGEMENE RESERVES 3.1.1
Algemene reserve
a. Doel: 1. Het opvangen van onvoorziene uitgaven voortvloeiende uit: - opkomende verplichtingen, die niet rechtstreeks verband houden met de lopende exploitatie; - calamiteiten. 2. Het opvangen van rekeningtekorten. 3. Het afdekken van begrotingstekorten, voor zover op basis van een meerjarenbegroting blijkt, dat deze niet van structurele maar van incidentele aard zijn. b. Voeding: rekeningoverschotten indien niet anders bestemd. c. Handhaving: De algemene reserve behoort tot het eigen vermogen van de gemeente en is op voorhand niet bedoeld voor specifieke bestemmingen. Handhaving van de algemene reserve is voorgeschreven. d. Saldo en claims: Ten aanzien van de hoogte van de algemene reserve als buffer voor rekeningtekorten en als algemeen weerstandsvermogen, hanteert de provincie een normbedrag. Dit bedrag dient beschouwd te worden als de buffer waarover de gemeente minimaal dient te beschikken om toekomstige tegenvallers te kunnen opvangen. De huidige provinciale norm is gebaseerd op 10% van de gemeentefondsuitkering. Helmond houdt in principe vast aan deze norm. Elk jaar wordt bij de jaarrekening opnieuw bezien of het saldo van de algemene reserve dient te worden aangepast.
3.1.2
Algemene reserve Grondbedrijf
a. Doel: Deze reserve betreft het weerstandsvermogen voor de grondexploitaties. Het doel van deze reserve is om toekomstige risico’s als gevolg van onvoorziene ontwikkelingen en een stagnerende economie op te vangen. De omvang is gebaseerd op provinciale richtlijnen. b. Voeding: Zonodig wordt deze reserve aangevuld ten laste van de algemene middelen van de gemeente. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand. Deze reserve bedraagt thans € 11.352.059. In de uitgebrachte nota Evaluatie bouwgrondexploitatie is voorgesteld het weerstandvermogen op dit peil te handhaven. Op grond van de nieuwe kostprijsberekeningen die bij de jaarrekening 2006 zijn opgesteld, kunnen de risico’s binnen de exploitaties van het grondbedrijf worden opgevangen en hoeft het weerstandsvermogen vooralsnog niet aangesproken te worden.
Nota reserves en voorzieningen 2007
2
3.2
DEKKINGSRESERVES
3.2.1
Dekkingsreserves exploitatie
a. Doel: De rente die wordt toegerekend aan deze reserves wordt in de gemeentebegroting ingezet ter dekking van de exploitatie. b. Voeding: De middelen worden “vastgezet” in een dekkingsreserve. Er vinden op deze reserves dus geen mutaties plaats. Op dit moment beschikt de gemeente over de volgende 9 dekkingsreserves voor de exploitatie: • dekkingsreserve Obragas verkoop aandelen • dekkingsreserve investeringsimpuls Obragas • dekkingsreserve uitkering Grondbedrijf/ garantieproduct • dekkingsreserve bijdrage Wolfsputterbaan • dekkingsreserve onderwijs OMO • dekkingsreserve bouwfonds • dekkingsreserve Deurneseweg/AZC • dekkingsreserve eenmalige investeringsimpuls • dekkingsreserve Voorjaarsnota 2007 De totale rente inkomsten over deze dekkingsreserves worden centraal op één post als inkomsten in de exploitatie verantwoord ter dekking van de exploitatielasten. c. Handhaving: Zolang geen alternatieve dekkingsbronnen voorhanden zijn is het noodzakelijk deze dekkingsreserves in stand te houden. Er wordt voorgesteld de 9 bestaande dekkingsreserves te clusteren. De reden hiervoor is enerzijds omdat alle rente inkomsten centraal op één post in de begroting worden verantwoord, er vindt in de begroting dus geen nadere onderverdeling plaats. Anderzijds levert dit ook een administratieve vereenvoudiging op.
3.2.2
Dekkingsreserves investeringen
a. Doel: Alle investeringen met een economisch nut worden, overeenkomstig regelgeving vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV), geactiveerd. Reserves mogen immers niet in mindering worden gebracht op deze investeringen. De kapitaallasten die uit deze investeringen voortvloeien worden vanaf 2004 (invoering BBV), jaarlijks ten laste gebracht van de hiervoor gevormde dekkingsreserves. b. Voeding: Zoals aangegeven vindt de voeding van deze reserves plaats ten laste van de reserves welke in de diverse investeringsprogramma’s als dekking zijn aangewezen voor de betreffende investeringen. a. Handhaving: Handhaving is nodig tot dat de kapitaallasten van de diverse activa van het betreffende begrotingsjaar volledig met de betreffende dekkingsreserve zijn verrekend. De hoogte van de reserve houdt gelijke tred met de boekwaarde van de betreffende investeringen.
3.3
BESTEMMINGSRESERVES 3.3.1
Reserve afvalstoffenheffing
a. Doel: Het afdekken van kosten in de begroting (product afvalstoffen) waardoor het jaarrekeningresultaat van de exploitatie niet beïnvloed wordt door een eventueel negatief resultaat op de afvalstoffen. Het huidige saldo van deze reserve is met name benodigd voor: - de jaarlijkse overheveling van € 100.000 per jaar (10 jaar lang) uit de reserve in verband met het niet doorberekenen in de tarieven van de extra reinigingskosten; Nota reserves en voorzieningen 2007
3
-
de afwikkeling van de beëindiging van het contract facilitaire zaken afvalverwijdering ZuidOost Brabant (€ 468.734). de vervanging van de GFT-containers.
b. Voeding: Deze reserve wordt gevoed uit het eventuele batig saldo op het product afvalstoffen. Ook de toekomstige grondopbrengst van de voormalige milieustraat wordt in deze reserve gestort. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
3.4
OVERIGE BESTEMMINGSRESERVES
ECONOMISCHE PIJLER 3.4.1
Reserve economische pijler
a. Doel: Het bevorderen en versterken van de economische infrastructuur. b. Voeding: Deze reserve is destijds (raad mei 2003) gevoed door stortingen vanuit de reserve Acquisitie en de reserve Werkgelegenheid. Het betrof hier dat gedeelte van deze reserves waarop geen claims rusten. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand. Voor de stand van deze reserve wordt verwezen naar bijlage 2. FYSIEKE PIJLER 3.4.2
Reserve fysieke pijler
a. Doel: Het treffen van voorzieningen ter verbetering van de openbare ruimte en overige fysieke maatregelen die de verkeers-, fysieke en sociale veiligheid waarborgen en verbeteren. b. Voeding: Deze reserve is destijds (raad mei 2003) gevoed door stortingen vanuit de reserve Verkeersveiligheid, e reserve BWS 5 fonds, reserve structuurversterking en de reserve Milieubeheer. In 2007 wordt het saldo van de reserve structuurversterking (€ 643.263) gestort in deze reserve. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand. Voor het verwachte verloop van deze reserve wordt verwezen naar bijlage 2. 3.4.3
Reserve infrastructurele werken
a. Doel: De reserve infrastructurele werken is bedoeld om grote infrastructurele voorzieningen te dekken, die samenhangen met de ontwikkeling van de stad en die een bovenwijks karakter dragen. Dekking uit de reserve vindt plaats voorzover geen andere dekkingsmiddelen zoals bijvoorbeeld overheidsbijdragen, subsidies etc. beschikbaar zijn. Voorzieningen die verband houden met de herstructurering van de stad zoals stadsvernieuwing, komen niet in aanmerking. b. Voeding: De voeding van de reserve vindt plaats vanuit de grondexploitatie via een opslag op de grondprijzen of via exploitatiebijdragen van derden. Deze bijdrage mag niet worden geïnterpreteerd als een opslag op de grondprijs (= verkoopprijs). Per verkochte m2 grond t.b.v. de woonfunctie worden € 13,60 toegevoegd aan deze reserve. De bijdrage per m2 verkochte bedrijventerrein bedraagt € 6,13. Voor de voeding wordt normaliter eerst geïnventariseerd wat de voorziene infrastructurele voorzieningen zijn, die met de voorgenomen stadsontwikkeling samenhangen. Vervolgens moet Nota reserves en voorzieningen 2007
4
worden geprognosticeerd hoeveel grondverkopen zullen worden gerealiseerd waaruit de infrastructurele werken moeten worden gedekt. De opslag kan dan worden berekend als een bedrag per m2 te verkopen grond. Vooralsnog is voorlopig gekozen voor een jaarlijkse indexering van de opslag. c. Handhaving: Voor wat betreft het verloop van deze reserve is een apart overzicht toegevoegd (bijlage 3). Zoals daaruit blijkt is het saldo van deze reserve – op basis van de huidige cijfers -niet geheel voldoende om de toekomstige investeringen, zoals opgenomen in het vastgestelde IVP 2007-2010 ten laste van deze reserve te brengen. Vooralsnog zal de bijdrage uit de grondexploitatie worden gehandhaafd (dus niet stopzetten na 2007), mede gelet op de actuele ontwikkelingen waar onder de grondexploitatiewet. Voor het verwachte verloop van deze reserve wordt verwezen naar bijlage 3.
3.4.4
Reserve mobiliteitsfonds
a. Doel: Bij de behandeling van de begroting 2003 is besloten een reserve in te stellen waaruit extra investeringen in het kader van mobiliteit en bereikbaarheid in de toekomst kunnen worden gefinancierd. b. Voeding: Bij bovengenoemde begrotingsbehandeling is besloten om € 550.000 in deze reserve te storten. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. In 2007 wordt € 578.000 gestort en in 2008 € 584.000. Volgens het BBV mag dit bedrag in het IVP niet geactiveerd worden zonder dat hier daadwerkelijke uitgaven tegenoverstaan en mag dit bedrag dus niet in de reserve gestort worden. Elk jaar dient het niet aangevraagde deel uit het investeringsprogramma doorgeschoven te worden naar het volgende jaar en dient de ruimte aan niet benutte kapitaallasten in de begroting bewaard te blijven. Voor een volledig overzicht van de beschikbare ruimte voor het mobiliteitsbeleid, wordt verwezen naar bijlage 4. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand. In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is het saldo van de grondexploitatie 2006 (€ 4.022.431) gestort in de Reserve Fonds Strategische Investeringen.
3.4.5
Reserve BWS 5e fonds
a. Doel: In het kader van de subsidiëring van de sociale woningbouw (zowel koop als huur) is in 1992 het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) ingesteld. Voor onze gemeente is dit van toepassing voor de jaren 1992 t/m 1994. Ingaande het jaar 1995 zijn de subsidies toegekend aan en is de uitvoering neergelegd bij het SRE. De gemeente Helmond heeft er toen voor gekozen om de afwikkeling van de jaren 1992 t/m 1994 zelf te blijven doen. Financieringsvoordelen zouden dan in ieder geval ook ten gunste komen van onze gemeente. De middelen welke vrijvallen in het kader van de uitvoering van voormelde regeling worden vooralsnog gestort in deze reserve. b. Voeding: Het Besluit Woninggebonden Subsidies kent een tweetal mogelijkheden, waarbij middelen welke via deze regeling aan de gemeente worden verstrekt, vrijvallen: • vrijval in verband met verkoop Indien door de eerste eigenaar van een sociale koopwoning, waaraan op grond van de BWS-regeling subsidie was toegekend, overgaat tot verkoop van zijn woning, komt het restant van de uit te betalen subsidie te vervallen. Aangezien de woning is gerealiseerd, wordt de subsidie van het rijk naar de gemeente echter niet lager. De positieve kasstroom die hieruit voortvloeit is ter vrije beschikking van de budgethouder (gemeente c.q. SRE).
Nota reserves en voorzieningen 2007
5
Aangezien de subsidie in jaarlijkse termijnen van 10% van de hoofdsom wordt uitbetaald als vergoeding voor rente en aflossing kan het, afhankelijk van het rentepercentage 30 jaren duren vooraleer de gemeente over al deze voordelen kan beschikken. • financieringsvoordelen Aangezien de kasstromen van het rijk naar de budgethouder en van de budgethouder naar de begunstigde niet gelijk oplopen, ontstaan er financieringsvoordelen. Daarnaast kunnen er voordelen ontstaan doordat het rijk een ander financieringspercentage hanteert dan de budgethouder naar de begunstigde. Een en ander kan uiteraard ook leiden tot nadelen. Tot nu toe is echter sprake geweest van financieringsvoordelen. De resultanten van beide zaken worden gestort in deze reserve. c. Handhaving: Handhaving van deze reserve ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.6
Reserve BWS verplichtingen bijdragen regeling
a. Doel: e Het betreft een egalisatiereserve en dient te worden bezien in relatie met de reserve BWS 5 fonds. b. Voeding: De reserve wordt gevoed door de ontvangen middelen van het ministerie van VROM. Uitgaven zijn bijdragen aan de daarvoor in aanmerking komende huiseigenaren. De jaarlijkse vrijval uit deze e voorziening wordt uitgekeerd aan de reserve BWS 5 fonds. In 2006 heeft nader onderzoek plaatsgevonden door Deloitte Accountants B.V. naar de noodzaak tot handhaving van het huidige saldo van deze reserve in relatie tot de (toekomstige) verplichtingen en risico’s. Uit het uitgebrachte rapport blijkt dat een belangrijk deel van het saldo van deze reserve kan vrijvallen. In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is besloten een bedrag van € 4.000.000 te laten vrijvallen en zijn tevens nadere voorstellen gedaan tot besteding van deze middelen. c. Handhaving: Handhaving van het resterende deel van de reserve ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.7
Reserve structuurversterking
a. Doel: Het oplossen van knelpunten in onze stad, waarbij de investeringen ten goede komen aan de verbetering van de stedelijke structuur. b. Voeding: In het verleden (raad mei 2003) is besloten om dat gedeelte van deze reserve waarop geen claims rusten, op te laten gaan in de reserve fysieke pijler. In het kader van deze nota wordt voorgesteld om het totale saldo per 1-1-2007 over te hevelen naar de reserve fysieke pijler. c. Handhaving: De reserve kan vervallen.
3.4.8
Reserve GZ planschade
a. Doel: Mede door de toegenomen juridisering van de samenleving en door specifieke ontwikkelingen op het gebied van wetgeving en jurisprudentie wordt de gemeente in toenemende mate geconfronteerd met verzoeken om planschadevergoedingen. De reserve heeft als doel om claims in het kader van planschadevergoedingen te kunnen dekken. b. Voeding: Voor zover bekend zijn er thans geen procedures gaande, waardoor er geen (extra) storting is de reserve noodzakelijk is.
Nota reserves en voorzieningen 2007
6
c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
3.4.9
Reserve GZ bodemsaneringen
a. Doel: De reserve is beoogd voor bodemsaneringen van eigendommen die binnen het grondbedrijf zijn ondergebracht, maar die (nog) geen onderdeel uitmaken van kostendekkende grondexploitaties. Als bevoegd gezag heeft de gemeente een taakstelling om uiterlijk in 2030 alle thans bekende en van milieuvervuiling verdachte locaties te onderzoeken en te saneren. b. Voeding: N.v.t. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.10 Reserve GZ haalbaarheidsstudie PPS a. Doel: De reserve dient ter achtervang van gemaakte kosten voor onderzoek naar haalbaarheid van Publiek Private Samenwerking, als de kosten niet kunnen worden verhaald op private partijen. b. Voeding: N.v.t. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.11 Reserve GZ revitalisering bedrijventerreinen a. Doel: Deze reserve dient om de onrendabele toppen van bedrijven die in het kader van revitalisering moeten verdwijnen af te dekken. b. Voeding: De reserve wordt gevoed door een bijdrage ten laste van de exploitaties van bedrijventerreinen. (normbedrag per verkocht m² is € 4,55). c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.12 Reserve GZ promotiefonds Helmond a. Doel: Het Promotiefonds Helmond is bedoeld om promotionele activiteiten voor de woon- en saneringsgebieden te betalen. Momenteel zijn deze activiteiten vooral gericht op Brandevoort en wordt een groot gedeelte van de beschikbare middelen gebruikt om de exploitatie van het infocentrum Brandevoort te dekken. b. Voeding: De voeding vind plaats door een normbedrag per m² verkochte grond (thans € 1,35) te storten ten laste van exploitaties van woon- en saneringsgebieden. . c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
Nota reserves en voorzieningen 2007
7
3.4.13 Reserve GZ stedelijke vernieuwing a. Doel: Betreft extra middelen te reserveren voor stadsvernieuwingsprojecten. b. Voeding: Deze reserve is gevoed vanuit de eigen middelen: exploitatie en overige reserves stedelijke vernieuwing. c. Handhaving: Handhaving van deze reserve ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.14 Reserve parkeervoorzieningen a. Doel: Het is de bedoeling, dat in deze reserve de gelden worden gestort, die in het kader van artikel 2.5.30 van de bouwverordening aan de gemeente betaald worden. In principe moet iedereen op eigen terrein voorzien in de te verwachte behoefte aan parkeervoorzieningen. Vrijstelling kan worden verleend indien op een andere wijze in de nodige parkeerruimte kan worden voorzien. Dat is ook het geval zodra een bijdrage wordt betaald, waarmee de gemeente zelf parkeerplaatsen kan realiseren dan wel dit bedrag kan storten in deze reserve. Met de middelen uit deze reserve kunnen bestaande parkeerplaatsen worden onderhouden, dan wel ter bekostiging van nieuw aan te leggen parkeerplaatsen. b. Voeding: Middels bijdragen uit te sluiten overeenkomsten in het kader van verleende bouwvergunningen c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
3.4.15 Reserve openbaar groen a. Doel: Bekostiging van de aanleg van openbaar groen in exploitatiegebieden, alsmede: - aanleg respectievelijk onderhoud van groen in het kader van stadsvernieuwing. - afdekking geplande investeringen ten behoeve van renovatie groen. b. Voeding: Bij de begroting 2001 is een eenmalige investeringspuls van € 907.560 (uit te voeren in 2001 – 2004) toegevoegd. c. Handhaving: Uitgangspunt is dat deze reserve zo snel mogelijk zal worden afgesloten. Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. 3.4.16 Reserve fonds strategische investeringen a. Doel: Deze reserve is gevormd vanuit de Voorjaarsnota 2007 en dient ter dekking van de grootste claims die de komende 10 tot 15 jaar te verwachten zijn op een viertal terreinen nl: - Mobiliteit € 35 miljoen - Onderwijshuisvesting € 12 miljoen - Herstructurering bestaande wijken/stad € 10 miljoen - Kanaalzone € 60 miljoen b. Voeding: Zoals aangegeven in de Voorjaarsnota 2007 kan de voeding in eerste instantie worden gevonden in: - Grondbedrijf winsten projecten vanaf 2006 € 22 miljoen (€ 4.022.431 gestort cfm VJN 2007) - Verhoging grondprijzen conform voorstel € 15 miljoen - Obragas (opbrengst verkoop) € 10 miljoen - Cie Dams ll onderdeel onderwijs € 1.5 miljoen (reeds gestort in 2007) - IVP 2012-2015 vrij deel € 22 miljoen Nota reserves en voorzieningen 2007
8
c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
ORGANISATIEPIJLER
3.4.17
Reserve organisatie pijler
a. Doel: Het financieren van de verbetering van de organisatie en bedrijfsvoering. b. Voeding: Deze reserve is destijds (raad mei 2003) gevoed door stortingen vanuit de reserve Management ontwikkeling en de reserve Resultaten Gem. Bank. Zie voor het verloop van deze reserve bijlage 2. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.18
Reserve exploitatie saldi Vastgoed
a. Doel: De reserve exploitatiesaldi is in 2000 gevormd en dient als basis voor de vorming van een weerstandsvermogen Vastgoed. Om te voorkomen dat bij mogelijke onvoorziene tegenvallers in het onderhoud direct een beroep moet worden gedaan op de algemene middelen van de gemeente is het aanhouden van een afzonderlijk weerstandsvermogen gewenst. b. Voeding: Door de storting van een deel van het resultaat 2000 is het weerstandsvermogen op het gewenste niveau (€ 453.383). Een en ander is conform het bedrijfsplan Vastgoed. c. Handhaving: Handhaving van deze reserve is noodzakelijk om het weerstandsvermogen op het gewenste niveau te houden.
3.4.19
Reserve management ontwikkeling
a. Doel: Deze reserve is in het leven geroepen ten behoeve van de noodzakelijk geachte inzet van additionele middelen ten behoeve van inhaal- en ontwikkelactiviteiten, gelet op de diverse organisatieontwikkelingen die thans hun beslag krijgen. b. Voeding: De reserve is gevoed vanuit het voordelig saldo 2000. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.20
Reserve budgetreservering 2005 t.g.v. 2006
a. Doel: Bij de Voorjaarsnota 2005 is besloten om middelen ten laste van 2005 in te zetten ten behoeve van het nieuwe meerjarenperspectief. Daarvoor is deze reserve in het leven geroepen. b. Voeding: Ten laste van onvoorzien 2005. c. Handhaving: Het restant (€ 185.000) wordt benut als incidentele dekking voor de begroting 2008. Daarna kan de reserve worden opgeheven.
Nota reserves en voorzieningen 2007
9
3.4.21 Reserve investeringsimpuls 2001/2005-2008 a. Doel: De reserves investeringsimpuls, zoals deze zijn ontstaan vanaf 2001 worden samengevoegd om de overzichtelijkheid te bewaren. Ten laste van deze reserves komen de investeringen waarvan bij de vastgestelde investeringsprogramma ’s de reserve investeringsimpuls als dekking is aangewezen. b. Voeding: Zoals besloten in de Voorjaarsnota 2007 wordt € 3.744.657 overgeheveld van de reserve budgetreservering naar de reserve investeringsimpuls voor intensiveringen van investeringen. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt voor de hand. De reserve wordt verlaagd met de inmiddels gevoteerde kredieten ten laste van deze reserve. Uit onderzoek is gebleken dat er € 550.000 uit deze reserve kan vrijvallen in verband met vervallen claims. Na realisatie van de diverse investeringsprojecten komt deze reserve te vervallen. Voor een totaal overzicht van het verloop van deze reserve wordt verwezen naar bijlage 5.
3.4.22 Assurantiereserve a. Doel: In het verleden zijn de premies van het brandcontract behoorlijk toegenomen. Om kosten te besparen is destijds besloten het brandcontract voort te zetten op basis van een “kale” brand/stormdekking. Ook is toen besloten om het risico van onverzekerde uitgebreide schaden (inbraak, vandalisme, glas etc.) en vandalismebestrijding af te dekken middels een assurantiereserve. b. Voeding: De voeding geschiedt jaarlijks middels een opslagpercentage op de brandpremies, die de diensten functioneel wordt toegerekend. c. Handhaving: Handhaving van deze reserve is noodzakelijk.
3.4.23 Reserve precario a. Doel: In deze reserve worden gestort de opbrengsten uit de afkoopregeling die met het ministerie van Financiën is getroffen ter compensatie van het afschaffen van de integratieuitkering precariobelasting op omroepkabels. In het kader van de Voorjaarsnota 2005 zijn omtrent de besteding van de beschikbare middelen onderstaande nadere voorstellen gedaan: - Storting reserve investeringsimpuls € 1.500.000 - Reservering voor 10 jaar rente investeringen Breedband € 650.000 b. Voeding: De reserve wordt gevoed door uitkeringen van het ministerie van Financiën. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand. In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is € 465.000 overgeheveld naar de reserve maatschappelijke ontwikkeling. Het restantsaldo zal vooralsnog gehandhaafd blijven ter dekking van de genoemde bestedingen.
3.4.24 Bestemmingsreserve BTW compensatiefonds a. Doel: Het doel van deze reserve is tweeledig, namelijk: • reservering in afwachting van definitieve financiering; • het egaliseren van het aflopend nadeel. Bij de invoering van het BTW - compensatiefonds in 2003 is een korting doorgevoerd op de uitkering uit het gemeentefonds. Deze korting beloopt voor Helmond op jaarbasis circa € 5 miljoen en is gebaseerd op voorlopige uitgangspunten. Na 3 jaar is de korting op het gemeentefonds herberekend Nota reserves en voorzieningen 2007
10
op basis van het werkelijke declaratiegedrag van alle gemeenten in deze periode. Afspraak is om in afwachting hiervan alle voor- en nadelen te reserveren in deze reserve. Op grond van deze herberekening heeft het rijk de uitname uit het gemeentefonds bijgesteld. Voor de periode 2007 t/m 2009 wordt incidenteel € 1.049.000 per jaar uit het gemeentefonds genomen. De incidentele korting wordt in deze 3 jaren afgedekt uit de reserve BTW-compensatiefonds. Daarnaast is er een structurele korting doorgevoerd van € 1.429.000. Wij zijn er in geslaagd deze korting structureel te verwerken in de begroting. De begroting is hierdoor voortaan “BCF-proof”. Conform de eerste Berap 2007 is er een claim van € 1.3 miljoen op deze reserve gelegd betreffende BTW voor het KunstenCentrumHelmond. Verder is de belastingdienst in 2007 gestart met de eerste controle van de declaraties aan het BTWcompensatiefonds vanaf 2003. Tegelijkertijd voert de belastingdienst een controle uit tot en met 2006 over mogelijke BTW integratieheffing (zgn. 3-1-H objecten). Eventuele claims kunnen gedekt worden uit deze reserve. De reserve BTW-compensatiefonds zal na verwerking van de uiteindelijke declaraties en kortingen over 2007 t/m 2009 afgewikkeld worden. Een en ander zal betrokken worden bij de voorjaarsnota 2008. b. Voeding: De rente over de beginstand van de reserve wordt jaarlijks toegevoegd aan de reserve. c. Handhaving: Vooralsnog handhaven en betrekken bij de voorjaarsnota 2008
3.4.25 Reserve achtervang afsluiten kredieten a. Doel: Het sneller afsluiten van kredieten kan leiden tot financiële voordelen als gevolg van lagere kapitaallasten. Daarvoor is in het kader van de begroting 2005 een structureel voordeel van € 100.000 ingeschat. Om echter aan het probleem van “de laatste factuur” tegemoet te komen en zo de belemmeringen voor snel(ler) afsluiten te elimineren is hiervoor in het kader van genoemde begroting een reserve van € 200.000 gecreëerd. b. Voeding: Ten laste van onvoorzien 2005 incidenteel. c. Handhaving: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is het gehele saldo (€ 200.000) overgeheveld naar de reserve maatschappelijke ontwikkeling. Hierdoor komt deze reserve te vervallen.
3.4.26 Automatisering vervanging grote systemen a. Doel: Het garanderen van het beschikbaar hebben van voldoende middelen om in de toekomst de grote bedrijfskritische systemen DECADE, GISSO, GBA en Belastingpakket te kunnen vervangen. b. Voeding: In het investeringsprogramma zijn voor de jaren 2001 en 2002 middelen vrijgemaakt voor de vervanging van de grote systemen. Aan de hand hiervan is het budget binnen de begroting automatisering voor vervanging van deze systemen structureel opgehoogd. De vrijval op de kapitaallasten, alsmede eventuele overschotten op de overige exploitatieposten, worden jaarlijks gestort in de reserve waardoor na volledige afschrijving van de investeringen voldoende middelen beschikbaar zijn voor vervanging (= refunding budget). c. Handhaving: In verband met de thans geldende afspraken, waarin het “refunding budget” centraal staat, is het noodzaak de reserve te handhaven.
Nota reserves en voorzieningen 2007
11
3.4.27 Reserve automatisering a. Doel: Het egaliseren van de uitgaven op het gebied van automatisering (m.u.v. het onderdeel vervanging grote systemen) over de jaren heen. Het opvangen van onvoorziene uitgaven ten behoeve van automatiseringsvoorzieningen (m.u.v. het onderdeel vervanging grote systemen). b. Voeding: Vanuit de exploitatie van de afdeling automatisering worden vrijvallende kapitaallasten, alsmede eventuele overschotten op de andere onderdelen van de begroting automatisering (m.u.v. vervanging grote systemen) aangewend voor storting in deze reserve (= refunding budget). c. Handhaving: In verband met de thans geldende afspraken, waarin het “refunding budget” centraal staat, is het noodzaak de reserve te handhaven.
3.4.28 Reserve flexibele arbeidsinzet / spaarverlof a. Doel: Betreft een reserve, waartoe in het kader van de behandeling van de Voorjaarsnota 1999 is besloten. Het doel is de egalisatie van de kosten voor flexibele arbeidsinzet m.n. de bekostiging van de zogenaamde “spaarvariant”. De spaarvariant is een regeling op basis waarvan medewerkers in de organisatie (het initiatief kan van beide partijen uitgaan) een contract kunnen sluiten om (minimaal 1 jaar) meer uren te werken (1/9 van de werktijd van maximaal 42 uur per week) Deze uren kunnen door de medewerker in de vorm van langdurig verlof voor ( inclusief vakantieverlofdagen) 1 jaar worden opgenomen. Deze regeling vloeit voort uit het arbeidsvoorwaardenakkoord 1995-1997. b. Voeding: In 2004 was t.l.v. de kostenplaats algemene beheerskosten een bedrag van € 191.100 opgenomen. Hieruit werden de kosten van flexibele arbeidsinzet betaald. Het restant van deze post is gestort in de egalisatiereserve, van waaruit de kosten van vervanging worden betaald als gevolg van de regeling “spaarvariant”. c. Handhaving: De regeling is ingevoerd per 1-1-2000. Gelet op toekomstige ontwikkelingen ligt handhaving vooralsnog voor de hand.
3.4.29 Reserve brandweerkazerne Brandevoort exploitatielasten a. Doel: In de wijk Brandevoort is inmiddels een permanente kazerne gerealiseerd. In het investeringsprogramma is in 2009 rekening gehouden met de volledige afdekking van de daaruit voortvloeiende exploitatielasten. Ter overbrugging van de exploitatie in de tussenliggende periode is deze reserve gevormd. b. Voeding: De reserve is gevoed vanuit de resultaatbestemming jaarrekening 2004. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. Na 2009 wordt verwacht dat het krediet is uitgegeven en dat deze reserve kan worden opgeheven.
3.4.30 Reserve WOZ a. Doel: Deze reserve is oorspronkelijk in het leven geroepen om de kosten voortvloeiende uit de 4-jaarlijkse hertaxatie en daarmede verband houdende kosten van bezwaarschriften te egaliseren.
Nota reserves en voorzieningen 2007
12
Vanaf 1-1-2007 is sprake van een jaarlijkse herwaardering. Thans is nog niet precies aan te geven wat de effecten te zijn van deze nieuwe werkwijze (herwaarderingskosten en kosten afhandeling bezwaarschriften). b. Voeding: Storting vanuit de jaarlijkse exploitatie. c. Handhaving: Aan de hand van een nadere analyse zal worden bezien wat de financiële consequenties zijn van de nieuwe werkwijze. Vooralsnog zal de reserve worden gehandhaafd.
3.4.31 Reserve renteschommelingen a. Doel: De exploitatie zo min mogelijk te belasten met de gevolgen van renteschommelingen. b. Voeding: Incidentele rentebaten voortvloeiend uit de exploitatie, welke tot uiting komen bij het opmaken van de jaarrekening. In het kader van de Voorjaarsnota 1997 is besloten het maximale saldo van deze reserve te bepalen op 1% van de boekwaarde van alle investeringen per 1 januari van enig jaar. Jaarlijks vindt –zowel positief als negatief – verrekening plaats met de exploitatie. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.32
Reserve egalisatie kosten
a. Doel: Reserve ter egalisatie van kosten die zich over meerdere jaren voordoen en die reeds nu voorzienbaar zijn (“verkapte voorzieningen”). b. Voeding: Enerzijds vanuit bijdragen, anderzijds ten laste van de exploitatie in enig jaar. In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is € 1.500.000 overgeheveld naar de reserve budgetreservering. c. Handhaving: In 2007 is gestart met een onderzoek of de in het verleden gereserveerde bedragen gehandhaafd moeten blijven. Met zekerheid kan nu reeds worden gesteld dat er € 200.000 kan vrijvallen. Het onderzoek zal nog worden voortgezet. Vooralsnog zal de reserve worden gehandhaafd.
3.4.33 Reserve uitvoering IVP 2006 a. Doel: Deze reserve dient ter dekking van investeringen uit het investeringsprogramma. Een belangrijk deel van deze reserve wordt benut voor de uitvoering van het programma jaarschijf 2006. b. Voeding: De rente over de beginstand van enig jaar wordt jaarlijks toegevoegd aan de reserve. c. Handhaving: Na afwikkeling van de doorgeschoven investeringen uit het investeringsprogramma 2006 kan deze reserve worden opgeheven.
3.4.34 Reserve Dams ll a. Doel: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 heeft de Commissie Dams ll aanbevelingen gedaan voor de inzet van de hiervoor gereserveerde middelen. In het geheel zijn er 5 thema’s aangegeven waarvoor de middelen worden ingezet. De aangegeven thema’s inclusief bijbehorende bedragen zijn als volgt: Nota reserves en voorzieningen 2007
13
-
Thema 1; Thema 2; Thema 3; Thema 4; Thema 5;
Wijken en buurten Werkgelegenheid Zorg en Welzijn Onderwijshuisvesting Jeugd en jongeren
€ 750.000 € 500.000 € 500.000 € 1.500.000 € 750.000
b. Voeding: e Via besluitvorming uit de 2 berap 2006 is € 3.000.00 gestort. Bij de jaarrekening 2006 is er nogmaals € 1.000.000 gestort. c. Handhaving: De middelen zullen worden herverdeeld naar andere bestemmingsreserves. Na herverdeling kan de reserve worden opgeheven. Zie in dit verband ook de volgende reserves: - Reserve fonds strategische investeringen (thema 4) € 1.500.000 - Reserve stimuleringsfonds jeugd (thema 5) € 550.000 - Reserve fonds Scala jeugd en jongeren (thema 5) € 200.000
3.4.35 Reserve budgetreservering 2006 VJN 2007 a. Doel: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 zijn de beschikbare incidentele middelen zijn (voorlopig) gestort in deze reserve. Tevens is in de Voorjaarsnota 2007 aangegeven waaraan de incidentele middelen zullen worden besteedt nl.: - Structureel maken van de begrotingsruimte 2008 - Intensiveringen in de begroting 2008 - Intensiveringen in investeringen b. Voeding: Het vrij besteedbaar saldo van de jaarrekening 2006 € 1.815.130 is in deze reserve gestort (via resultaatbestemming 2006). Daarnaast is er in het kader van de Voorjaarsnota 2007 € 4.000.000 en € 1.500.000 overgeheveld vanuit respectievelijk de reserve BWS verplichtingen en de reserve egalisatiekosten. c. Handhaving: Na inzet voor voornoemde doelen, kan de reserve worden opgeheven.
3.4.36 Reserve Brainport a. Doel: De ontwikkeling en realisatie van de Brainport-agenda is voor Helmond, als centrumstad in Zuidoost Brabant naast Eindhoven, van groot belang. Een financiële bijdrage aan de stichting Brainport voor de periode 2006-2010 is daarom noodzakelijk om deze organisatie van de grond te tillen en de realisatie van de agenda op gang te brengen. Daar toe is in 2007 € 1.600.000 gestort in deze reserve en wordt m.i.v. 2007 jaarlijks € 400.000 onttrokken ter afdekking van de bijdrage aan Brainport. b. Voeding: In 2007 is € 1.600.000 overgeheveld van de reserve budgetreservering en in de reserve Brainport gestort. c. Handhaving: De reserve kan worden opgeheven als de laatste termijn aan de Stichting Brainport is voldaan (2010).
3.4.37 Reserve GSB a. Doel: Het beheersen en bewaken van de subsidiestromen in het kader van het Grote StedenBeleid. b. Voeding: De voeding moet bezien worden in relatie met de voorziening GSB. In het kader van het BBV is het niet meer toegestaan rente bij te schrijven op een voorziening. De voor 2007 berekende rentetoevoeging (€ 416.647) over de beginstand van de voorziening GSB, wordt daarom in deze Nota reserves en voorzieningen 2007
14
reserve gestort. Uit deze rente-opbrengst wordt met name het werkbudget GSB betaald alsmede een aantal goedgekeurde projecten. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. SOCIALE PIJLER 3.4.38 Reserve sociale pijler a. Doel: Het ontwikkelen en verbeteren van de sociale/culturele infrastructuur. b. Voeding: Deze reserve is destijds (raad mei 2003) gevoed door stortingen vanuit de reserve onderwijsprojecten, reserve sportstimulering, reserve culturele leven, reserve evenementen en toerisme, reserve sociaal/cultureel welzijn en de reserve hulpverlening. Voor wat betreft het verwachte verloop wordt verwezen naar bijlage 2. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.39 Reserve integraal veiligheidsbeleid a. Doel: Hieruit worden de kosten betaald van de maatregelen welke in het kader van het Actieprogramma Integraal Veiligheidsbeleid de komende tijd worden uitgevoerd. b. Voeding: Vanaf 2001 t/m 2005 werd jaarlijks vanuit de GSB-middelen (onderdeel SIV Leefbaarheidsfonds) € 90.756 gestort in de reserve integraal veiligheidsbeleid. Daarnaast is bij de bestemming van het resultaat van de jaarrekening 2002 besloten om € 550.000 van het voordeel algemene uitkeringen te storten in deze reserve. Een actieprogramma integraal veiligheidsbeleid 2005, alsmede een masterplan 2005-2009 zijn inmiddels vastgesteld. c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand. Naar verwachting kan deze reserve in 2009/2010 worden opgeheven.
3.4.40 Reserve onderwijs huisvesting/onderhoud a. Doel: Dekking van de kosten van het buitenkantonderhoud van schoolgebouwen. b. Voeding: Wil sprake zijn van een voorziening, dienen er concrete plannen beschikbaar te zijn met een daaronder liggende kostenbegroting. Voorlopig is dit bedrag afgescheiden van de voorziening onderhoud onderwijsgebouwen buitenkant en wordt het huidige saldo aangemerkt als een reserve. Voeding heeft eenmalig plaatsgevonden via de voorziening onderhoud onderwijsgebouwen en de vrijval van kapitaallasten. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
Nota reserves en voorzieningen 2007
15
3.4.41 reserve onderhoud sportaccommodaties a. Doel: Het bekostigen van groot onderhoud, alsmede het opvangen van onvoorziene uitgaven met betrekking tot de gemeentelijke sportaccommodaties. b. Voeding: Het bedrag van deze reserve is (voorlopig nog) afgescheiden van de voorziening onderhoud sportaccommodaties. Het huidig aanwezige saldo wordt aangemerkt als een reserve. Wil er sprake zijn van een voorziening, dienen er concrete plannen beschikbaar te zijn met een daaronder liggende kostenbegroting. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.42 reserve actieplan cultuurbereik a. Doel: In het kader van de voorgenomen intensiveringen binnen het programma 5 cultuur is bij de vaststelling van de begroting 2005, een bedrag van € 200.000 vrijgemaakt. Dit bedrag is bedoeld om gedurende een aantal jaren als cofinanciering te dienen zodra de provincie een bijdrage verstrekt in het kader van het actieplan cultuurbereik. b. Voeding: De middelen zijn vrijgemaakt ten laste van onvoorzien incidenteel 2005. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.43 Reserve evenementen en toerisme a. Doel: Het financieel ondersteunen van evenementen en toerisme. b. Voeding: Eenmalige storting van € 150.000 uit de incidentele begrotingsruimte 2005. Deze incidentele impuls in het kader van de begroting 2005 is gedaan om voor een periode van 3 jaar een bedrag beschikbaar te hebben voor genoemd doel als tegenhanger voor de gerealiseerde kortingen op evenementen. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. Het eventuele nadelige saldo zal bij de jaarrekening 2007 worden aangevuld waarna de reserve zal worden opgeheven.
3.4.44 Reserve restauratie/renovatie monumenten a. Doel: Met behulp van gemeentelijke middelen streven naar het in standhouden van monumenten. Voor het onderhoud van monumenten is een regeling van kracht op basis waarvan gemeentelijke bijdragen kunnen worden verstrekt ten behoeve van instandhouding van monumenten. De subsidie wordt enkel verleend, indien de te maken onderhoudskosten naar het oordeel van burgemeester en wethouders nuttig en noodzakelijk zijn voor het behoud van het monument en onder de voorwaarde dat de werkzaamheden worden uitgevoerd door erkende bedrijven. Voor het restaureren van monumenten is geen formele regeling van kracht. Uitgangspunt hierbij is de concrete restauratiemogelijkheden, waarbij van geval tot geval de aanvraag wordt beoordeeld en de resultaten in subsidietermen worden vertaald. b. Voeding: In de begroting (productnr. 530.05 Activiteiten Monumentenzorg) wordt een mogelijk voordelig saldo gestort in deze reserve. Nota reserves en voorzieningen 2007
16
c. Handhaving: Handhaving van de reserve ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.45 Reserve professionalisering peuterspeelzalen a. Doel: In het kader van de professionalisering van het peuterspeelzaalwerk is bij de vaststelling van de begroting 2005 een incidenteel bedrag van € 800.000 gestort in deze reserve. b. Voeding: Incidenteel ten laste van de begroting 2005. Jaarlijks wordt er € 200.000 onttrokken. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. Na 2009 kan deze reserve vervallen.
3.4.46 Reserve Wet Werk en Bijstand a. Doel: Het door het rijk toegekende budget ten behoeve van het Inkomensdeel in het kader van de Wet Werk en Bijstand levert in relatie tot de tot heden gemaakte werkelijke kosten een incidenteel voordeel op. Dit voordeel is gestort in deze reserve. Deze reserve kan gezien worden als een egalisatiereserve omdat toekomstige kosten hiermee worden verrekend. b. Voeding: Incidenteel uit de rijksuitkering Wet Werk en Bijstand. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
3.4.47 Reserve speelruimte beleidsplan a. Doel: In deze reserve worden de middelen gestort welke vanaf 2005 worden gereserveerd voor de uitvoering van het speelruimte beleidsplan. Het plan loopt voor de periode 2006 t/m 2009. b. Voeding: In het kader van de Voorjaarsnota 2005 zijn hiervoor middelen gereserveerd. Het totaal benodigde bedrag voor de uitvoering van het plan bedraagt € 379.680. c. Handhaving: Handhaving is nodig totdat het gehele plan is uitgevoerd (2009).
3.4.48 Reserve Werkplein a. Doel: Dekking van de extra structurele lasten voor de duur van maximaal 5 jaar te rekenen vanaf 2006, overeenkomstig besluitvorming van het college van 18 april 2006. b. Voeding: In 2006 is er éénmalig € 250.000 overgeheveld vanuit de reserve Wet Werk en Bijstand t.g.v. deze reserve. c. Handhaving: Deze reserve is voor de duur van maximaal 5 jaar in het leven geroepen. Handhaving ligt voor de hand.
Nota reserves en voorzieningen 2007
17
3.4.49 Reserve stimuleringsfonds jeugd a. Doel: Vanuit de middelen van de Commissie Dams ll is er voor het thema jeugd en jongeren (thema 5) in totaliteit € 750.000 beschikbaar (zie ook reserve Dams ll). Hiervan is € 550.000 gestort in een stimuleringsfonds ter bevordering van jeugd- en jongerencultuur. Het fonds is met name bedoeld voor het stimuleren van initiatieven vanuit de jeugd zelf. b. Voeding: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is er vanuit de reserve Dams ll € 550.000 in deze reserve gestort. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
3.4.50 Reserve Scala jeugd- en jongeren a. Doel: Vanuit de middelen van de Commissie Dams ll is er voor het thema jeugd en jongeren (thema 5) in totaliteit € 750.000 beschikbaar (zie ook reserve Dams ll). Hiervan is € 200.000 gestort in een fonds jeugd- en jongerenprogrammering. Ten behoeve van voorstellingen in de Scalazaal kunnen na toetsing voorstellen van en voor jeugd, ten laste van dit fonds worden gedaan. b. Voeding: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is er vanuit de reserve Dams ll € 200.000 in deze reserve gestort. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
3.4.51 Reserve maatschappelijke ontwikkeling a. Doel: De Commissie Dams ll heeft in het kader van de Voorjaarsnota 2007 voorgesteld om dit bedrag vooralsnog in stand te houden als reserve in afwachting van landelijke, maatschappelijke ontwikkelingen. Indien na evaluatie blijkt dat inzet daarvoor niet noodzakelijk is, dan kan de vrijval alsnog gerealiseerd worden en kunnen de middelen betrokken worden bij de afweging van de inzet voor de Voorjaarsnota 2008. b. Voeding: In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is er vanuit de reserve achtervang afsluiten kredieten € 200.000 in deze reserve gestort, en vanuit de reserve precario een bedrag van € 465.000. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
Nota reserves en voorzieningen 2007
18
4. NADERE OMSCHRIJVING PER VOORZIENING 4.1.1.
Voorziening Grote Stedenbeleid (inclusief GSB BDU economie; BDU fysiek en BDU SIV) a. Doel: Het beheersen en bewaken van de subsidiestromen in het kader van het grote stedenbeleid. Het betreft hier zowel middelen uit rijksregelingen als uit provinciale regelingen.
b. Voeding: e Gedurende de 3 GSB-periode die loopt van 2005 – 2009 stellen zowel het rijk als de provincie subsidies beschikbaar voor verschillende GSB regelingen. Deze inkomende geldstromen worden integraal via de voorziening verantwoord en worden vervolgens aan de geaccordeerde projecten in de vorm van bijdragen toegekend. Voor zover niet reeds via de reguliere begroting verwerkt worden de bijdragen uit de reserve via een begrotingswijziging geraamd. c. Handhaving: De rijksbijdragen over de periode 2005 - 2009 zijn ondergebracht in drie Brede Doeluitkeringen (Economie, fysiek en Sociale Integratie, Veiligheid). Hiervoor is in 2005 een convenant gesloten met het rijk. Handhaving ligt voor de hand.
4.1.2
Voorziening arbeidsvoorwaarden beleid
a. Doel: Het ter beschikking houden van de via het gemeentefonds verkregen middelen ten behoeve van de verbetering van de arbeidsvoorwaarden. b. Voeding: De jaarlijks niet aangewende middelen “arbeidsvoorwaarden” zoals opgenomen in de begroting. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand. 4.1.3 Voorziening wethouders pensioenen a. Doel: Deze voorziening is gevormd om aan de pensioenverplichtingen van de (gewezen) wethouders te kunnen voldoen. b. Voeding: Aan de hand van een herberekening is bepaald dat deze voorziening per 31-12-2006 een contante waarde bedrag dient te bevatten van € 1.692.000. Door middel van een bijstorting in 2006 is de voorziening op dit niveau gebracht. c. Handhaving: Handhaving ligt voor de hand.
4.1.4
Brandevoort voorzieningen
a. Doel: De financiering van de gebouwde school in de nieuwe wijk Brandevoort. b. Voeding: Per verkochte vierkante meter grond in Brandevoort wordt een bedrag van € 4,54 gestort in deze voorziening. c. Handhaving: 2 Na voltooiing van alle beoogde stortingen (per verkochte m ) en evaluatie kan deze voorziening worden opgeheven.
Nota reserves en voorzieningen 2007
19
4.1.5
Voorziening zonnepanelen Brandevoort
a. Doel: Om gebruik te kunnen maken van een voor de gemeente niet toegankelijke EIA-regeling (de regeling Energie InvesteringsAfrekening) is een zogenaamde “sale & leaseback” constructie aangegaan met Amstellease. Deze onderneming kan wel gebruik maken van deze fiscale voordeelregeling en dit voordeel aan de gemeente doorgeven middels het in rekening brengen van lagere leasetermijnen. Deze regeling betekent voor de gemeente dat deze de zonnepanelen verkoopt aan Amstellease en voor een bepaalde periode weer terug least. Aan het einde van de periode in 2009 koopt de gemeente de zonnepanelen weer terug voor de afgesproken som van € 124.000. b. Voeding: De in 2003 ontvangen subsidie ad € 433.456 en de bijdrage aan de investering uit de reserve structuurversterking ad € 453.900 zijn gestort in deze voorziening. Uit deze voorziening worden betaald: • de verschuldigde leasetermijnen • de te betalen terugkoopsom in 2009 ad € 124.000 c. Handhaving: In verband met bovenstaande is het noodzakelijk dat deze voorziening tot 2009 blijft gehandhaafd.
4.1.6
Voorziening onderwijs huisvesting
a. Doel: Als gevolg van de decentralisatie van huisvestingstaken van rijk naar gemeente en van gemeente naar schoolbesturen heeft een verschuiving plaatsgevonden van de verantwoordelijkheid inzake onderhoudstaken. Globaal gezien is de verdeling van onderhoudstaken als volgt: binnenkant schoolgebouwen voor schoolbesturen, buitenkant schoolgebouwen voor gemeenten. Om deze wettelijke verplichting voor het buitenkantonderhoud naar behoren te kunnen uitvoeren is met ingang van 1997 een voorziening onderhoud schoolgebouwen ingesteld. Hiermee dienen in de toekomst de kosten ten behoeve van buitenkantonderhoud opgevangen te worden. b. Voeding: In deze voorziening wordt jaarlijks het voordeel kapitaallasten op het product onderwijshuisvesting gestort en eventuele niet uitgegeven bedragen die in de begroting voor onderhoud staan gereserveerd. c. Handhaving: Gezien de wettelijke verplichting met betrekking tot dit onderhoud is het vanzelfsprekend dat deze voorziening gehandhaafd blijft. Onder het totale saldo liggen verplichtingen bestaande uit reeds goedgekeurde voorzieningen in de onderwijshuisvesting die “wachten” op de aanvragen van schoolbesturen om deze middelen beschikbaar te stellen opdat met fysieke realisatie een aanvang gemaakt kan worden. Het betreft hier met name uitbreiding van de Antoon van Dijkschool, uitbreiding Jan van Brabant aan de Molenstraat, nieuwbouw unilocatie Helmond-Noord en nieuwbouw van de Groene Campus. Zie tevens de opmerkingen bij punt 3.3.37 “reserve onderwijs huisvesting/ onderhoud”.
4.1.7
Voorziening onderhoud sportaccommodaties
a. Doel: Het bekostigen van groot onderhoud, alsmede het opvangen van onvoorziene uitgaven met betrekking tot de gemeentelijke sportaccommodaties. b. Voeding: In de sportbegroting is een jaarlijkse dotatie opgenomen. Voor 2007 is dit een bedrag van € 31.733. Elk jaar wordt in overleg met de dienst Stedelijke ontwikkeling en Beheer een bestedingsoverzicht opgesteld op basis waarvan wordt bezien welke uitgaven ten laste van deze voorziening worden gebracht. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand. Nota reserves en voorzieningen 2007
20
Bij het samenstellen van het bestedingsoverzicht worden de middelen meegenomen, welke in de begroting staan gereserveerd uit hoofde van vervangingsinvesteringen. Zie tevens de opmerkingen bij paragraaf 3.3.38.
4.1.8
Voorziening nieuwkomers / asielzoekers
a. Doel: Voor het uitvoeren van het asielzoekers (ROA en VVTV’ers) en nieuwkomers beleid is deze voorziening noodzakelijk. Van het rijk worden middelen ontvangen voor de uitvoering en opvang van asielzoekers en nieuwkomers. In de begroting zijn deze producten budgettair neutraal geraamd. Jaarlijks vindt afrekening van de gerealiseerde cijfers met deze voorziening plaats. b. Voeding: Voeding vindt plaats uit de afrekening van de producten in de jaarrekening. c. Handhaving: De voorzieningen zijn noodzakelijk vanwege de verplichting van de gemeente om nieuwkomers een inburgeringsprogramma aan te bieden en voor asielzoekers decentrale huisvesting te verzorgen. 4.1.9 Voorziening Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW) a. Doel: In 2006 is besloten om middelen in te zetten ter uitvoering van diverse projecten en nieuwe initiatieven in het kader van het terugdringen van de (jeugd)werkloosheid. b. Voeding: Ten laste van de exploitatie 2006 is € 542.740 in deze voorziening gestort. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.10 Voorziening Instroom en Doorstroom banen (ID-banen) a. Doel: Het reserveren van middelen ter bekostiging van de toekomstige loonkosten ID-banen waarvoor geen subsidie wordt ontvangen. b. Voeding: In de voorziening vinden geen stortingen meer plaats omdat de bekostiging van de loonkosten van voormalige In en doorstroombanen ten laste gebracht kunnen worden van het Werkdeel van de Wet Werk en Bijstand. c. Handhaving: Dit spaarsaldo kan alleen besteed worden aan loonkosten en uitvoering van het Besluit ID-banen. De gemeente heeft zich als doel gesteld zoveel mogelijk banen om te zetten naar regulier. Verwacht wordt dat dit niet voor alle banen realiseerbaar zal zijn. In 2006 en begin 2007 is onderzocht op welke wijze de bestaande regeling verder kan worden afgebouwd. Dit heeft geresulteerd in nieuwe beleidsregels die in oktober 2007 aan het college voorgelegd worden en van kracht zullen zijn vanaf 1 januari 2008. De loonkosten die hier mee gemoeid zijn kunnen grotendeels vanuit het Werkdeel van de Wet Werk en Bijstand betaald worden. Alleen voor de loonkosten die te maken hebben met de afhandeling van het Besluit ID banen zal gebruik worden gemaakt van de voorziening. Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.11 Voorziening rioleringslasten a. Doel: Het afdekken van toekomstige hogere lasten als gevolg van investeringen. Hierdoor worden fluctuaties in het tarief van de rioolheffing voorkomen. b. Voeding: Deze voorziening wordt gevoed uit het eventuele batig saldo op het product rioleringen. Nota reserves en voorzieningen 2007
21
c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.12 Voorziening onderhoud Vastgoed a. Doel: Het gelijkmatig verdelen van onderhoudslasten over een aantal begrotingsjaren. b. Voeding: Bedragen die van het onderhoudsbudget in enig jaar niet worden of zijn besteed, zullen tijdelijk worden gestort in deze voorziening. In een jaar waar de werkelijke onderhoudskosten het beschikbare onderhoudsbudget overschrijden zal een onttrekking, ter grootte van deze overschrijding, aan deze voorziening plaatsvinden. c. Handhaving: Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.13 Voorziening Stedelijke Vernieuwing (gesplitst in Binnenstad - Oost; Centrum en Helmond - West) a. Doel: Extra middelen te reserveren voor stadsvernieuwingsprojecten. b. Voeding: Deze voorziening wordt gevoed uit de volgende inkomsten: - bijdragen provinciaal stadsvernieuwingsfonds (projectafhankelijk) - GSB III bijdrage BDU fysiek (ISV-budgetten) Elk jaar dient het niet aangevraagde deel uit het investeringsprogramma doorgeschoven te worden naar het volgende jaar en dient de ruimte aan niet benutte kapitaallasten in de begroting bewaard te blijven. De saldi van de drie voorzieningen zijn nodig voor de uitvoering van het programma stedelijke vernieuwing. c. Handhaving: Handhaving van deze voorziening ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.14 Voorziening uitkeringen gemeentefonds a. Doel: Het doel van deze voorziening is om eventuele tegenvallers bij de uitkering van de behoedzaamheidreserve van het gemeentefonds op te kunnen vangen. b. Voeding: Met ingang van de begroting 2003 is de uitkering behoedzaamheidreserve structureel als inkomsten in de exploitatie opgenomen. In het geval het Rijk als gevolg van onvoorziene omstandigheden niet over kan gaan tot (volledige) uitkering van de behoedzaamheidreserve dient als achtervang een voorziening beschikbaar te zijn van ruim € 2,17 miljoen. Deze middelen zijn bij de begroting 2003 hiervoor gereserveerd. Uitgangspunt is, in geval van een lagere uitkering van het Rijk, dat een beroep op deze voorziening wordt gedaan, waarna deze voorziening, in principe bij de jaarrekening, weer op peil gebracht wordt. In dit kader is de voorziening in de jaarrekening 2006 aangevuld met een bedrag van € 557.000. c. Handhaving: Door de provincie is als veiligheidsnorm gesteld dat bij een structurele inzet van de uitkering behoedzaamheidreserve, minimaal het dubbele als achtervang beschikbaar moet zijn. Aangezien het Rijk de behoedzaamheidreserve vanaf 2008 halveert, kan ook deze voorziening vanaf dat moment worden gehalveerd. Het vrij te vallen deel zal in 2008, overeenkomstig besluitvorming bij de Voorjaarsnota 2007, worden overgeheveld naar de nieuw te vormen reserve preventie welzijn.
Nota reserves en voorzieningen 2007
22
4.1.15 Voorziening Obragas ingehouden aandelen a. Doel: Een voorziening ter nadere verrekening van de ingehouden verkochte aandelen (de zgn. escrows). b. Voeding: De waarde van de beleggingen voor wat betreft het Helmondse aandeel per 1-1-2007 is als volgt te specificeren: oorspronkelijk deel stand per gemeente Helmond 1-1-2007 Deposito Nederlandse escrow € 50 miljoen
€ 9.131.905
€ 1.053.965 Waterschapsbank Marktwaarde € 6.931.153 garantieproduct Loyalis
escrow € 10 miljoen totaal
€ 1.826.831 € 10.958.736
€ 1.532.626 Deposito ING-bank € 9.517.744
Hierbij dient te worden opgemerkt, dat het deposito bij de Nederlandse Waterschapsbank inmiddels is vervallen. Een deel van de opbrengst (€ 1.398.000) is meegenomen in de resultaatbestemming bij de jaarrekening 2006. Het restant inclusief rente van € 1.095.143 is in juni 2007 vrijgevallen. c. Handhaving: De verkoop van de aandelen Obragas heeft inmiddels zijn beslag gekregen. Dit betekent dat de gevormde voorziening in zijn geheel kan vrijvallen. In het kader van de Voorjaarsnota 2007 is aangegeven, dat de middelen uit deze vrijval zullen worden gestort in een reserve voor de dekking van enkele toekomstige majeure projecten. Bij de behandeling van de begroting 2008 zullen in dit verband concrete voorstellen worden gedaan.
4.1.16 Risicovoorziening financieringen a. Doel: Het opvangen van eventueel optredende verliezen voortvloeiende uit: 1. afgegeven gemeentegaranties voor door derden aangegane geldleningen 2. verstrekte gemeentelijke geldleningen aan derden 3. Belegging gereserveerde middelen b. Voeding: In het kader van de samenstelling van de jaarrekening 2005 is op basis van een risico-analyse de hoogte van deze voorziening bepaald op € 4.073.500. Bij de bepaling van het bedrag is ervan uitgegaan dat de kans dat risico’s op bovengenoemde onderdelen cumuleren als gering worden ingeschat. Daarbij is tevens bepaald dat de bespaarde rente over de voorziening moet worden toegevoegd omdat deze met name gebaseerd is op de contante waarde methode. c. Handhaving: Gelet op de hoogte van de portefeuille en de daarmee gepaard gaande risico’s blijft de handhaving van de voorziening noodzakelijk.
Nota reserves en voorzieningen 2007
23
4.1.17 Voorziening Wet Werk en Bijstand (werkdeel)) a. Doel: Deze voorziening bevat de nog niet benutte saldi van de uitkering Fonds Werk en Inkomen. Het betreft rijksbijdragen, die overeenkomstig besteed moeten worden. Indien hieraan niet voldaan is, geldt een terugbetalingsverplichting. b. Voeding: Vanuit de rijksbijdrageregeling Werk en Inkomen. De middelen worden toegevoegd aan het budget werkdeel. c. Handhaving: Handhaving is vooralsnog noodzakelijk. De middelen per begin 2007 zijn overgeheveld naar de exploitatie 2007.
4.1.18 Voorziening agenda van de toekomst a. Doel: Deze voorziening bevat de nog niet benutte saldi van de rijksbijdragen Agenda van de toekomst, waarvan de bestedingsrichting vastligt. Indien hieraan niet voldaan is, geldt een terugbetalingsverplichting. b. Voeding: Vanuit de rijksbijdrageregeling Agenda van de toekomst. c. Handhaving: Handhaving is vooralsnog noodzakelijk.
4.1.19 Diverse kleine voorzieningen t/m 2004/ 2005 a. Doel: Betreft een verzameling van rijksbijdragen en verplichtingen, die in de praktijk nog tot betalingen c.q. terugbetalingen zullen leiden. b. Voeding: Vanuit de exploitatie c.q. bijdrage van derden in de afgelopen jaren. c. Handhaving: Uit nader onderzoek dat in de loop van 2007 zal plaatsvinden, zal moeten blijken of de in het verleden gereserveerde bedragen gehandhaafd moeten blijven. Vooralsnog zal de reserve worden gehandhaafd.
4.1.20 Voorziening werkplein regio Helmond a. Doel: Naast de eenmalige investeringskosten (bouwkosten) worden er nog incidentele kosten, niet zijnde investeringskosten gemaakt voor het Werkplein. Hierbij moet worden gedacht aan trajecten die nog doorlopen moeten worden zoals cultuurtraject en het opstellen van een businessplan en de terug te betalen subsidie in het kader van de tijdelijke stimuleringsregeling SUWI-bedrijfsverzamelgebouw 2002. b. Voeding: n.v.t. c. Handhaving: Handhaving is vooralsnog noodzakelijk.
Nota reserves en voorzieningen 2007
24
4.1.21 Voorziening wijkhuis brede school subsidie a. Doel: Deze rijkssubsidie is ontvangen specifiek voor investeringen in brede scholen. b. Voeding: Betreft eenmalige rijkssubsidie, oorspronkelijk groot € 15.000, ontvangen in 2006. c. Handhaving: Zolang de middelen niet volledig besteed zijn, dient de voorziening in tact te blijven.
4.1.22 Voorziening project no-risk polis a. Doel: De middelen worden ingezet ten behoeve van de afdekking van het ziekterisico van een bepaalde doelgroep jongeren, die in het kader van de tweede kans beroepsonderwijs een zogenaamd Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL-traject) volgen. b. Voeding: Via een in 2006 ontvangen subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. c. Handhaving: Zolang de beschikbare middelen niet volledig zijn besteed, dient de voorziening in tact te blijven.
4.1.23 Voorziening project Innovatie Programma Werk & Bijstand (IPW) arbeidsmakelaar a. Doel: Ten behoeve van het betreffende project wordt personele capaciteit ingehuurd. Deze wordt per kwartaal afgerekend. b. Voeding: Via een in 2006 ontvangen subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. c. Handhaving: Project loopt af in 2007. Eventueel niet besteedde middelen moeten worden terugbetaald aan het ministerie. Handhaving lijkt vooralsnog voor de hand.
4.1.24 Voorziening project steunpunt armoedefonds a. Doel: In 2006 is een subsidieaanvraag ingediend bij het Provinciaal Armoedefonds. Op basis van cofinanciering is aan de gemeente een subsidie van € 58.000 toegekend. Het betreft een 1-jarig project waarvan met de voorbereiding is gestart en wat doorloopt in 2007. b. Voeding: Via een in 2006 ontvangen subsidie van het Provinciaal Armoedefonds. c. Handhaving: Handhaving zolang het project loopt.
4.1.25 Voorziening project voorkoming jeugdwerkloosheid a. Doel: Betreft eveneens subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor voormeld project. De einddatum van het project is 31 december 2006. b. Voeding: Via een in 2006 ontvangen subsidie van € 264.000 van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Nota reserves en voorzieningen 2007
25
c. Handhaving: Handhaving is nodig totdat het project is afgerekend met het ministerie.
4.1.26 Voorziening project stimuleringsregeling samenwerking a. Doel: Namens drie gemeenten (Helmond, Gemert-Bakel en Laarbeek) heeft de gemeente Helmond een aanvraag ingediend voor subsidie in het kader van samenwerking op het gebied van de Wet Werk & Bijstand. b. Voeding: In 2006 is er € 20.000 overgeheveld uit de voorziening kleine voorzieningen 2005 naar deze voorziening. c. Handhaving: Het eventueel te ontvangen subsidiebedrag dient in onderling overleg nog te worden verdeeld over de drie gemeenten. Handhaving ligt vooralsnog voor de hand.
4.1.27 Voorziening schuldhulpverlening 2006 a. Doel: Betreft een subsidie via het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kader van de Tijdelijke subsidieregeling Schuldhulpverlening 2006. b. Voeding: Betreft eenmalige subsidie van het voormeld ministerie. c. Handhaving: Handhaving is nodig totdat het project is afgerond en afgerekend met het ministerie.
4.1.28
Voorziening dagarrangement De Fonkel
a. Doel: In 2006 is van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een bedrag ontvangen € 82.944 voor het project dagarrangementen de Fonkel b. Voeding: Betreft eenmalige bijdrage in 2006 van voormeld ministerie. c. Handhaving: Handhaving is nodig zolang het project loopt.
4.1.29 Voorziening planontwikkeling Berkendonk a. Doel: Voorziening ter bekostiging van de verdere planontwikkeling van Berkendonk. b. Voeding: In 2006 is een bedrag ontvangen van € 9.500 van de Terra Familia B.V. Daarnaast is in 2006 een bedrag van € 21.500 ontvangen van de provincie Noord-Brabant. c. Handhaving: Handhaving is noodzakelijk zolang de uitgaven nog niet zijn gerealiseerd.
Nota reserves en voorzieningen 2007
26
5
Bijlage 1: Totaaloverzicht reserves en voorzieningen
Decade Reserve/voorziening code Algemene reserves 799100 Algemene reserve 799105 Algemene reserve grondbedrijf Totaal algemene reserves
799110 799115 799120 799125 799130 799135 799137 799138 799139
Dekkingsreserves reserve Obragas verkoop aandelen reserve investeringsimpuls Obragas reserve uitkering grondbedrijf/garant. reserve afkoop onderh. bijdr. Wolfputtersbaan reserve onderwijs OMO reserve bouwfonds reserve Deurneseweg/AZC reserve eenmalige investeringsimpuls reserve voorjaarsnota 2007
799140 dekkingsreserves tbv investeringen Totaal dekkingsreserves Totaal Algemene Reserves Bestemmingsreserves 799320 reserve afvalstoffenheffing Totaal bestemmingsreserves
Saldo begin dienstjaar '07
Verwachte Verwachte Verwacht uitgaven 2007 inkomsten 2007 eindsaldo 2007 (incl.claims) (incl.claims)
6.850.185 11.352.059 18.202.244
6.850.185 11.352.059 18.202.244
35.177.607 7.896.107 8.016.047 907.560 934.349 1.685.794 350.000 5.899.572 2.216.370
35.177.607 7.896.107 8.016.047 907.560 934.349 1.685.794 350.000 5.899.572 2.216.370
Verwachte uitgaven na 2007
Beschikbaar saldo
6.850.185 11.352.059 18.202.244
-
35.177.607 7.896.107 8.016.047 907.560 934.349 1.685.794 350.000 2.216.370 33.658.967 90.842.801
5.899.572
29.182.016 83.799.480
2.942.381 2.942.381
7.419.332 15.885.274
33.658.967 96.742.373
102.001.724
2.942.381
15.885.274
114.944.617
2.324.685 2.324.685
100.000 100.000
0
2.224.685 2.224.685
468.734 468.734
1.755.951 1.755.951
353.733 353.733
17.845 17.845
0
335.888 335.888
0
335.888 335.888
2.528.173 4.121.311 7.636.357 257.115 5.916.396 643.263 280.797 1.287.042 328.362 1.980.384 137.897 1.023.412 17.000 154.659
1.394.693 3.282.652 6.393.306
26.312.168
17.722.365
5.899.572
109.045.045
Overige bestemmingsreserves Economische pijler 799200 reserve economische pijler Totaal economische pijler
799250 799255 799260 799265 799270 799275 799280 799285 799290 799295 799300 799305 799310 799315 799325
799504 799508 799512 799514 799516 799518 799520 799522 799524 799526 799528 799530 799532 799534 799536 799538 799540 799541 799542 799544 799546 799440
Fysieke pijler reserve fysieke pijler reserve infrastructurele werken reserve mobiliteitsfonds reserve BWS 5e fonds reserve BWS verplichtingen bijdr. regeling reserve structuurversterking reserve GZ planschade reserve GZ Bodemsanering reserve GZ haalbaarheidsstudie PPS reserve GZ revitalisering bedrijventerrein reserve GZ promotiefonds Helmond reserve GZ stedelijke vernieuwing reserve parkeervoorzieningen reserve openbaar groen reserve fonds strategische investeringen Totaal fysieke pijler Organisatie reserve organisatiepijler reserve exploitatiesaldi Vastgoed reserve management ontwikkeling reserve budgetreserve 2005 tgv 2006 reserve investeringsimpuls 2001/2005-2008 reserve assurantiereserve reserve precario reserve BTW compensatiefonds reserve achtervang afsluiten kredieten reserve autom/vervanging grote systemen reserve automatisering algemeen reserve flexibele arbeidsinzet reserve brandweerk. Brandevoort expl. reserve WOZ reserve renteschommelingen reserve egalisatiekosten reserve uitv invest progr 2006 reserve eenmalige investeringsimpuls reserve Dams ll reserve budgetresv. 2006 VJN 2007 reserve brainport reserve GSB-reserve Totaal organisatie
Nota reserves en voorzieningen 2007
945.972 457.383 211.500 3.149.926 16.781.575 378.420 862.037 7.353.795 200.000 626.658 3.397.613 208.858 191.250 425.819 1.770.000 3.835.726 3.883.692 5.899.572 4.000.000 1.815.130 805.177 57.200.103
643.263 175.156
4.459.640 643.263
1.548.811
27.200
2.964.770 9.040.702 34.033 1.054.168 2.349.000 200.000
5.522.431 6.368.050
4.333.825 159.160 813.243 319.690 51.353
279.241 28.775 24.400 1.949.125 2.538.552 5.899.572 2.250.000 3.744.657 400.000 200.000 32.903.820
1.051.313-
5.500.000 1.600.000 416.647 12.195.780
1.776.743 1.013.815 1.243.051 257.115 1.456.756 280.797 1.287.042 328.362 431.573 137.897 1.023.412 44.200 154.659 5.522.431 14.957.853
945.972 457.383 211.500 185.156 12.074.698 503.547 621.112 5.324.485 678.011 3.118.372 208.858 220.025 450.219 1.770.000 1.886.601 293.827 1.750.000 3.570.473 1.200.000 1.021.824 36.492.063
81.000 1.313.630 2.598.000
1.695.743 299.8151.354.949257.115 1.456.756 280.797 1.287.042 328.362 431.573 137.897 1.023.412 44.200 154.659 5.522.431 10.965.223
3.992.630
945.972 457.383 211.500 185.156 5.327.398 503.547 621.112 3.226.485 678.011 2.918.372 208.858 220.025 285.219 1.770.000 1.886.601 140.827 1.750.000 3.570.473 1.021.824 25.928.763
6.747.300
2.098.000
200.000
165.000
153.000
1.200.000 10.563.300
27
Decade Reserve/voorziening code
799400 799405 799410 799415 799420 799425 799430 799445 799450 799455 799460 799465 799470 799475
799.600 799.606 799.608 799.610 799.612 799.614 799.616 799.618 799.620 799.621 799.622 799.624 799.626 799.628 799.630 799.632 799.634 799.636 799.638 799.640 799.642 799.644 799.646 799.648 799.652 799.654 799.656 799.658 799.660 799.662 799.664 799.666 799.668 799.670
Saldo begin dienstjaar '07
Sociale pijler reserve sociale pijler reserve integraal veiligheidsbeleid reserve onderwijs huisvesting/onderhoud reserve onderhoud sportaccommodaties reserve actieplan cultuurbereik reserve evenementen/toerisme reserve restauratie/renovatie monumenten reserve profession. Peuterspeelzalen reserve wet werk & bijstand reserve speelruimte beleidsplan reserve werkplein reserve stimuleringsfonds jeugd reserve fonds scala jeugd- en jongeren reserve maatschappelijke ontwikkeling Totaal sociale pijler
11.872.530
Totaal overige bestemmingsreserves
VOORZIENINGEN voorziening Grote Steden Beleid voorziening GSB BDU SIV voorziening arbeidsvoorwaarden beleid voorziening wethouders pensioen Brandevoort voorzieningen voorziening zonnepanelen Brandevoort voorziening onderwijs huisvesting voorziening onderhoud sportaccommodaties voorziening nieuwkomers voorziening WIW voorziening ID-banen voorziening rioleringslasten voorziening vastgg. Onderh gem gebouwen voorziening sted vernieuwing Binnenstad-Oost voorziening stedelijke vernieuwing Centrum voorziening stedelijke vernieuwing Helmond-W. voorziening uitkering gemeentefonds voorziening Obragas ingehouden aandelen risicovoorziening financieringen dekkingsvoorzieningen voorziening wet werk en bijstand (werkdeel) voorziening agenda van de toekomst Diverse kleine voorzieningen t/m 2004 Diverse kleine voorzieningen 2005 voorziening werkplein regio Helmond voorziening wijkhuis brede school subsidie voorziening project No-risk polis voorziening project IPW arbeidsmakelaar voorziening project steunpunt armoedefonds voorziening project voorkoming jeugdwerkl. voorziening proj. Stimulering Samenwerking voorziening schuldhulpverlening 2006 voorziening dagarrangem. De Fonkel voorziening planontwikkeling Berkendonk Totaal voorzieningen
TOTAAL RESERVES EN VOORZIENINGEN
Nota reserves en voorzieningen 2007
3.028.741 620.138 2.674.576 339.847 120.000 142.531 219.221 600.000 3.858.101 146.375 123.000
Verwachte Verwachte uitgaven 2007 inkomsten 2007 (incl.claims) (incl.claims) 126.894 501.000 2.036.488
Verwacht eindsaldo 2007
Verwachte uitgaven na 2007
Beschikbaar saldo
400.000
4.910.517
550.000 200.000 665.000 1.566.518
2.901.847 119.138 755.702 373.751 80.000 12.469219.221 400.000 2.220.438 36.855 19.048 550.000 200.000 665.000 8.528.531
400.000
2.901.847 119.138 755.702 373.751 80.000 12.469219.221 2.220.438 36.855 19.048 550.000 200.000 665.000 8.128.531
95.738.534
55.554.547
20.130.348
60.314.335
14.955.930
45.358.405
9.803.469 20.000 873.555 1.692.000 385.477 418.066 1.693.893 37.916 30.000 542.740 1.966.001 7.874.044 1.124.373 4.714.095 5.864.479 4.116 2.178.000 9.517.744 4.073.500 20.116 4.033.087 2.292.720 2.432.964 1.366.128 147.531 13.703 189.000 46.278 105.618 164.166 20.000 62.547 52.907 31.000 63.791.233
2.524.483
125.547 105.814
63.000 52.907
12.565.018
1.621.027
7.278.986 20.000 873.555 1.692.000 385.477 321.834 169.877 37.916 30.000 542.740 1.966.001 8.046.333 1.124.373 4.050.623 6.047.154 2.178.000 9.517.744 4.218.624 20.116 2.119.431 1.000.000 527.673 109.020 13.703 189.000 46.278 105.618 164.166 20.000 31.000 52.847.242
263.856.176
71.161.946
37.636.649
230.330.879
117.614 33.904
40.000 155.000 200.000 1.637.663 109.520 103.952
114.000 1.587.802
17.768 63.786
324.716
497.005
1.139.821 66.565 4.291
476.349 249.240 175
28.000
173.124
4.033.087 173.289 1.432.964 866.128 38.511
27.673
1.218.000
7.278.986 20.000 873.555 1.692.000 385.477 321.834 169.877 37.916 30.000 542.740 1.966.001 8.046.333 1.124.373 4.050.623 4.829.154 2.178.000 9.517.744 4.218.624 20.116 2.119.431 1.000.000 527.673 109.020 13.703 189.000 46.278 105.618 164.166 20.000 31.000 51.629.242
16.642.664
207.788.643
1.218.000
28
6
Bijlage 2: verwacht verloop pijlerreserves
VOORLOPIG OVERZICHT VRIJE RESERVES EN VOORZIENINGEN Basis: -stand van de reserve dan wel voorziening per 1-1-2007 (incl. resultaatbestemming jaarrekening 2006) -boekingen in de reserves en voorzieningen t/m 1-1-2007 -bekende claims c.q. stortingen ten laste dan wel ten gunste van de reserve per juni 2007 -aansluiting met de nota reserves en voorzieningen 2006 -geen rekening is gehouden met het IVP 2007 - 2011 opgenomen in de Voorjaarsnota 2007
799200 reserve economische pijler stand per 1-1-2007 beschikking exploitatie 2007
353.733,00 17.845,00335.888,00
voorlopig vrij saldo juni 2007
799250 reserve fysieke pijler stand per 1-1-2007 Nog te verwerken conform nota reserves en voorzieningen 2006: - overhevelen saldo reserve structuurversterking
2.528.173,00 643.263,00 643.263,00
claims: - onderhoudsvoorz. Onderw. (8e wijz. 2001, vh. Res. Struct. Verst.) - Molenstraat stim. Maatr. (38e wijz. 2005, vh. Res. Struct. Verst.) - ondernemende stad/kenniswijk (ivp 2006, vh. Res. Struct. Verst.) - hoofdwegenstructuur (116e wijz. 2004)
302.598,0081.085,00498.806,0020.000,00902.489,00-
- IVP 2007-2010 actieplan fiets 2007 (219e wijz. 2007) - IVP 2007-2010 (voorheen reserve Structuurversterking))
100.000,00392.204,00492.204,001.776.743,00
voorlopig vrij saldo juni 2007* * In dit saldo is nog niet meegenomen de claim van € 81.000 voor 2008 betreffende de verbinding Suytkade - Station.
799504 reserve organisatiepijler stand per 1-1-2007 beschikkingen stortingen
945.972,00 945.972,00
voorlopig vrij saldo juni 2007
799400 reserve sociale pijler stand per 1-1- 2007
3.028.741,00
beschikkingen: - werkplein regio Helmond ( 15-2006) - provinciaal armoedefonds steunpunt ( 21-2006) - inburgering (prim. Begr. 2007)
40.761,0058.660,0027.473,00126.894,00-
voorlopig vrij saldo juni 2007
Nota reserves en voorzieningen 2007
2.901.847,00
29
7
Bijlage 3: Verloop reserve infrastructurele werken
OVERZICHT RESERVE INFRASTRUCTURELE WERKEN Overzicht verwacht verloop reserve infrastructurele werken Bronnen: - stand van de reserve per 1-1-2007 (inclusief resultaatbestemming jaarrekening 2006) - boekingen in de reserve t/m 1-1-2007 - informatie SO/GZ inzake stortingen. Uitganspunt geen stortingen meer in deze reserve na 2007 - rentebijschrijving op basis van 4,25% v.a. 2004 - Investeringsprogramma 2007-2010 (versie februari 2007)
2007 4.121.311 175.156 175.156
Saldo per 1 januari (incl. resultaatbestemming voorgaand jaar) bijstorting rente 4,25% totaal inkomsten
2008 1.013.815 43.087 43.087
2009 256.68310.90910.909-
2010 latere jaren 287.59212.22312.223-
uitgaven begr.wijz,/ nr. i.v.p. Bestaande claims (o.b.v. begr.wijz.)
-
Realistische planning IVP 2007-2010 (geactualiseerde planning februari 2007) Westende/oostelijk deel Herinrichting Ameideplein Verbinding Suytkade-station Cosmetische maatregelen omg. Westende/Traverse Aanpak station omgeving passarelle Inrichtingsplan, realisering leemberging Openbare ruimte Stiphout-Dorpsstraat Openbare ruimte Stiphout Dorpsstraat Dierdonk planrand Noord/ waterberging Bakelse AA totaal IVP 2007-2010 geactualiseerd saldo 31-12
Nota reserves en voorzieningen 2007
210.10 210.10 210.10 210.10 210.10 210.05 210.10 580.10
247.088 137.271 629.485 784.404 60.000 392.202 392.202 640.000 3.282.652 1.013.815
508.883 392.202 392.500
20.000
1.313.585 256.683-
20.000
20.000 287.592-
-
299.815-
-
30
8
Bijlage 4: Verloop reserve mobiliteitsfonds
Totaal inclusief ruimte via investeringsprogramma (op basis van cijfers geactualiseerd programma februari 2007)
saldo totale ruimte 1-1
2007 4.032.551
1. saldo reserve per 1-1-2007
7.636.357
2. ruimte in investeringsprogramma
1.733.500
3. dekking via grondexploitatie/ - prijzen
pm 9.369.857
claims via reserve (t/m juni 2007) 1. vervanging VRI 's (235 BW college -2006) 2. verkeersmanagement ( 246 BW college -2006) 3. storting in bereikbaarheids fonds SRE ( 25 BW raad -2006) (1.379.000 - 894.125) 4. overheveling naar res. strat. invest. (cfm VJN '07)
Realistische planning IVP 2007-2010 (geactualiseerde planning februari 2007) totaal uitgaven saldo 31-12
Nota reserves en voorzieningen 2007
2008 2.976.551
2009 2.067.751
2010 2.155.951
584.200
584.200
584.200
pm
pm
pm
584.200
584.200
584.200
1.056.000 6.393.306
1.493.000 1.493.000
496.000 496.000
609.000 609.000
2.976.551
2.067.751
2.155.951
2.131.151
200.000 630.000 484.875 4.022.431 5.337.306
31
9
Bijlage 5: Verloop reserves investeringsimpuls 2001/2005-2008
Reserve investeringsimpuls 2001/2005-2008 Bronnen: - stand van de reserve per 1-1-2007 (inclusief resultaatbestemming jaarrekening 2006) - boekingen in de reserve t/m 1-1-2007 - Vastgestelde investeringsprogramma 2007 - 2010 (versie februari 2007) - geen rekening is gehouden met het IVP 2007 - 2011 opgenomen in de Voorjaarsnota 2007
stand per 1-1-2007 (incl. resultaatbestemming jaarrekening 2006) (€ 5.899.572 overgeheveld naar reserve eenmalige invest. impuls (799541) claims: - lopende kredieten (begrotingswijzigingen t/m 2005) - Bijdrage overdracht woonwagenlocaties (206e wijz. 2006) - Subsidies sportverenigingen (236e wijz. 2006) - Bijdrage overdracht woonwagenlocaties (restant) (236e wijz. 2006) - Groene Campus (restant) (218e wijz. 2006) - Bouwkundige voorz. dierenparken (255e wijz. 2006) - Begraafplaats Molenstraat (restant) (256e wijz. 2006) - Overheveling naar dekkingsreserve VJN '07 (cfm. Begr. 2007) - Vinac regionaal groen (202e wijz. 2007) - Veiligheidsplan bomen 2006 (207e wijz. 2007) - Vervanging dienstauto H-891 brandweer (211e wijz. 2007) - Ondersteuning onderwijshuisv./OHS (205e wijz. 2007) - Bomenplan Heeklaan (229e wijz. 2007)
16.781.575,00
844.202,00106.000,00250.000,0043.089,52757.107,0050.000,0026.290,691.000.000,0022.000,0040.004,004.000,00150.000,0080.000,003.372.693,21-
- Vervallen claims
550.000,00
inkomsten: - vrijval reseve precario (BW CF9029) - Overheveling van reserve budgetreservering ter dekking van incidentele posten IVP 2008-2011 voorjaarsnota 2007 Claims: - IVP 2007-2010 (jaarschijf 2007) - Incidentele dekking IVP 2007-2010 (jaarschijf 2007)
589.168,00 3.744.657,00 4.333.825,00
4.458.691,001.759.318,006.218.009,00-
voorlopig vrij saldo juni 2007*
* Hieruit is nog te dekken: - Claims IVP 2007-2010 (jaarschijven 2008-2009) - Incidentele middelen 2005 (jaarschijven 2008-2009)
12.074.697,79
-6.227.300,00 -520.000,00 -6.747.300,00 5.327.397,79
NB Indien er wel rekening wordt gehouden met de mutaties uit de Voorjaarsnota 2007 zou het bedrag van € 5.777.397 verlaagd moeten worden met € 3.754.457 zijnde: - hogere dekking incidentele posten IVP 2007-2010 1.465.339,00 - hogere claims IVP (jaarschijf 2007) 1.394.718,00 - hogere claims IVP (jaarschijven 2008-2009) 894.400,00 3.754.457,00 =>
3.754.457,00 1.572.940,79
Nota reserves en voorzieningen 2007
32