Octrooien in KvK Limburg Regionale analyse naar innovatiekracht
eim/nl octrooicentrum
Dit onderzoek is gefinancierd door 11 regionale KvK’s en Programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap en is uitgevoerd door EIM in samenwerking met Agentschap NL - divisie NL Octrooicentrum.
De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij EIM bv. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van EIM bv. EIM bv aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with EIM bv. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of EIM bv. EIM bv does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.
April 2010 Auteurs: drs. R van der Poel, drs. M. Seip Ontwerp en opmaak: Pier 19 Grafisch ontwerpers, Utrecht
Inhoudsopgave
1 Inleiding
5
1.1 Inleiding 1.2 Octrooidata: een resultaatvorm van innovatie 1.3 Doel van het onderzoek 1.4 Werkwijze
5 5 6 7
2 Octrooischets KvK-regio Limburg
8
3 Octrooien in de subregio’s
4 Conclusies
20 20 23
24
Bijlagen 1. Octrooiaanvragen per sector en subregio 2. Kaart octrooiaanvragen regio Limburg 3. Gebruikte afkortingen en begrippen 4. Verdeling technologiegebieden octrooiaanvragen
26 27 28 29
3 kamer van koophandel regio limburg
3.1 Octrooiaanvragen bedrijven en instellingen 3.2 Sectoren
8 9 9 11 12 13 15 17
eim/nl octrooicentrum
2.1 Kerncijfers octrooien 2.2 Top octrooiaanvragende bedrijven en instellingen 2.3 Octrooien bedrijven en instellingen 2.4 Octrooien particulieren 2.5 Grootteklasse 2.6 Sectoren 2.7 Technologie 2.8 Octrooiaanvragen in de Euregio(‘s)
octrooien in KvK regio limburg
4
1. Inleiding
1.1 Inleiding Begin 2009 hebben Kamer van Koophandel Midden-Nederland en Octrooicentrum Nederland1 een onderzoek uitgevoerd naar de innovatiekracht van Midden-Nederland op basis van octrooiaanvragen als maat voor innovatie.2 Het onderzoek heeft waardevolle inzichten gegeven in de verdeling van octrooiaanvragen naar grootteklassen qua aantal werknemers en branche van de aanvragende bedrijven. Ook werden innovatieve hotspots (ruimtelijke verdeling) van octrooiaanvragende bedrijven in Midden-Nederland duidelijk. De resultaten gaven aanleiding om het onderzoek te verbreden naar geheel Nederland. Het door EZ gefinancierde en door EIM uitgevoerde Programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap heeft dit onderzoek in samenwerking met NL Octrooicentrum op zich genomen. Het onderzoek is mogelijk gemaakt door bijdragen van het Programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, KvK Limburg en 10 andere regionale Kamers van Koophandel.
1 Octrooicentrum Nederland maakt sinds begin januari 2010 deel uit van Agentschap NL en heet sinds die tijd NL Octrooicentrum. 2 Vernieuwend ondernemen in Midden-Nederland; een onderzoek naar de herkomst van octrooien, KvK Midden-Nederland/NL Octrooicentrum, 2009. 3 Dit geldt ook voor het onderhavige onderzoek.
5 kamer van koophandel regio limburg
Bedrijven en andere organisaties kunnen op vele manieren bezig zijn met innovatie. Een bedrijf kan een nieuw product ontwikkelen of op een slimme manier een dienst of productieproces verbeteren. Niet alle vormen van innovatie leiden tot octrooiaanvragen. Zo is bijvoorbeeld het ontwikkelen van software, het gebruik van internet (e-business) of een nieuwe marktstrategie over het algemeen niet octrooieerbaar. Op een technologische innovatie die industrieel toepasbaar is, kan wel octrooi worden aangevraagd. Dit kan een nieuw product zijn, maar ook een technologische verbetering van een bestaande werkwijze of een productieproces. Waarom is een onderzoek naar octrooiaanvragen interessant? Het is een van de weinige manieren om innovaties vast te leggen en de uitkomst van innovatie te meten. Daarnaast zijn octrooiaanvragen waardevol, omdat deze de mate aangeven waarin partijen hun innovatie, zowel in commercieel als in technisch opzicht, het beschermen waard vinden. Een octrooiaanvraag kost geld. Daarom worden alleen innovaties door middel van een octrooiaanvraag vastgelegd, wanneer de aanvrager vindt dat zijn vinding waardevol genoeg is om te beschermen. Bijna elk land heeft een instantie waar een octrooiaanvraag kan worden ingediend. In Nederland is dit Octrooicentrum. Daarnaast bestaan er instanties waarbij tegelijk voor meerdere landen een octrooi kan worden aangevraagd, zoals het Europees Octrooibureau (EOB) en de World Intellectual Property Organisation (WIPO). Omdat regels, procedures en de duur voor toekenning van octrooien per octrooiverlenende instantie kunnen verschillen en het soms vele jaren duurt voordat een octrooi wordt verleend, wordt bij onderzoeken3 veelal gekeken naar octrooiaanvragen en niet naar verleende octrooien. Een andere reden is dat ook in het geval dat een octrooi niet wordt verleend, er toch innovatieve activiteiten hebben plaatsgevonden. Bovendien vinden aanvragen dichter bij het moment van uitvinden plaats dan het verlenen van octrooi.
eim/nl octrooicentrum
1.2 Octrooidata: een resultaatvorm van innovatie
1.3 Doel van het onderzoek
octrooien in KvK regio limburg
6
Doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de herkomst van octrooien in de KvK-regio Limburg. In dit onderzoek worden de volgende vragen beantwoord: • Welke bedrijven en niet-commerciële organisaties vragen de meeste octrooien aan? • Hoeveel octrooiaanvragen worden er in KvK-regio Limburg aangevraagd door bedrijven, instellingen en particulieren en hoe verhoudt zich dat tot heel Nederland? • Hoe groot zijn de bedrijven die octrooien aanvragen qua werkgelegenheid? • Tot welke sectoren en clusters behoren deze bedrijven? • Binnen welke technologiegebieden vragen deze bedrijven octrooien aan? • Waar bevinden zich de innovatieve ‘hotspots’? • Hoe scoort KvK Limburg ten opzichte van de Euregio?
1.4 Werkwijze
7 kamer van koophandel regio limburg
Bij het lezen van dit rapport is het belangrijk om in het achterhoofd te houden dat naar de vestigingsplaats van de aanvrager is gekeken. Deze hoeft niet gelijk te zijn aan de plaats waar de R&D-activiteiten daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. In dit onderzoek zijn de octrooiaanvragen van de periode 2003-2007 geanalyseerd. Recentere data van 2008 en 2009 zijn nog niet beschikbaar in verband met de wettelijke geheimhoudingsperiode van 18 maanden met betrekking tot publicatie van octrooigegevens.
eim/nl octrooicentrum
Alle octrooiaanvragen van in Nederland gevestigde bedrijven, instellingen en personen die ingediend zijn bij het Europees Octrooibureau (EOB), de World Intellectual Property Organisation (WIPO) en NL Octrooicentrum zijn in beschouwing genomen. Deze octrooiaanvragen zijn gekoppeld aan het handelsregister van de Kamers van Koophandel, zodat van deze bedrijven bekend is tot welk cluster/ welke sector (op basis van een SBI-code) zij behoren en hoeveel werknemers zij in dienst hebben. De werkgelegenheidscijfers bij de Kamers van Koophandel hoeven echter niet altijd accuraat te zijn, omdat deze niet jaarlijks worden bijgewerkt. Om die reden zijn werkgelegenheidsgegevens uit deze koppeling aangevuld met het landelijke LISA-werkgelegenheidsregister. Op de resultaten van de koppeling zijn een aantal hercorrecties uitgevoerd. Vaak vragen bedrijven namelijk octrooien aan vanuit een holding, terwijl zij wel een ‘echte’ bedrijfsactiviteit uitvoeren, zoals het produceren van machines of het leveren van software aan bedrijven. Deze bedrijven zijn zover mogelijk teruggekoppeld aan het bedrijfsonderdeel waar de kernactiviteit van het bedrijf plaatsvindt en waar het grootste deel van het personeel actief is. Naast de sectorstructuur en bedrijfsgrootte zijn ook de technologiegebieden van de octrooiaanvragen inzichtelijk gemaakt. Onderscheid wordt hierbij gemaakt tussen zeven sectoren (technologiegebieden) volgens de Fraunhofer/OST/INPI-nomenclatuur. Op deze technologiegebieden wordt dieper ingegaan in hoofdstuk twee.
2. Octrooischets KvK-regio Limburg
2.1 Kerncijfers octrooien In de periode 2003-2007 zijn er in Limburg 1.925 octrooien aangevraagd door 244 unieke bedrijven en instellingen. Ook hebben 151 particulieren een aanvraag voor een octrooi ingediend. In figuur 1 is de ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragende bedrijven en instellingen weergegeven.
Tabel 1 Kerncijfers octrooien octrooien in KvK regio limburg
KvK-regio Limburg Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010
Figuur 1 Ontwikkeling octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Limburg 2003 t/m 2007 (index 2003=100)
8
onderwerp
octrooiaanvragen octrooiaanvragende bedrijven
aantal
landelijk aandeel
1.925
5,5%
244
5,0%
151
4,8%
en instellingen aanvragen particulieren
120 110 100
Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
90 80 70 60 Limburg 2003
Nederland 2004
2005
2006
2007
2.2
Top octrooiaanvragende bedrijven en instellingen In 2003-2007 zijn er, zoals beschreven in paragraaf 2.1, in Limburg 1.925 octrooien aangevraagd. Bijna 60% daarvan is afkomstig van DSM dat 1.105 octrooien heeft aangevraagd. DSM is ook landelijk gezien een grote octrooiaanvrager en het neemt de vijfde plaats in achter bedrijven als Philips, NXP, Unilever en Shell. De tweede plaats wordt bezet door Océ-Technologies uit Venlo. Deze wereldspeler op het gebied van printen heeft in de onderzoeksperiode 237 octrooien aangevraagd, wat ruim 10% is van de octrooiaanvragen in Limburg. Inalfa Roof Systems, een toeleverancier voor de automotive industrie, neemt de derde plaats in. Vrijwel alle bedrijven uit de top 10 komen uit de industrie. De enige niet-commerciële organisatie in de top 10 is de Universiteit Maastricht die 23 octrooien heeft aangevraagd.
Top 10 octrooiaanvragende bedrijven en instellingen Limburg Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
bedrijfsnaam
DSM N.V.
gemeente
aantal octrooiaanvragen
Sittard-Geleen
1.105
Venlo
237
Venray
54
CFS Weert B.V.
Weert
39
Scheuten S.À.R.L.
Venlo
24
Maastricht
23
Weert
16
Heerlen
13
Universiteit Maastricht Trespa International B.V. Rath, Matthias B.V. Vekoma Rides Engineering B.V.
Roerdalen
12
Environmental Solutions B.V.
Maastricht
12
2.3 Octrooien bedrijven en instellingen In de periode 2003-2007 zijn door in Nederland gevestigde bedrijven en instellingen in totaal 34.874 octrooien aangevraagd. Zoals is te zien in tabel 3 is bijna de helft van deze octrooien afkomstig uit de KvK-regio Brabant. Dit wordt voor een groot deel verklaard door de aanwezigheid in deze regio van Philips, NXP en ASML, die gezamenlijk ruim 14.000 octrooien hebben aangevraagd. KvK Limburg neemt een vijfde plaats in met een landelijk aandeel van 5,5%. Dit is voor een groot deel dus te danken aan de vele octrooiaanvragen van DSM.
9 kamer van koophandel regio limburg
Océ-Technologies B.V. Inalfa Roof Systems B.V.
eim/nl octrooicentrum
Tabel 2
kvk regio
aantal
1
Brabant
16.409
47,1%
2
Den Haag
4.182
12,0%
3
Rotterdam
2.505
7,2%
Bron: EIM o.b.v.
4
Amsterdam
2.362
6,8%
KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
5
Limburg
1.925
5,5%
6
Centraal Gelderland
1.548
4,4%
7
Midden-Nederland
1.470
4,2%
8
Oost-Nederland
1.217
3,5%
9
Zuidwest-Nederland
1.118
3,2%
Tabel 3 Octrooiaanvragen per KvK-regio 2003-2007 (aantallen en percentages)
octrooien in KvK regio limburg
10
percentage
10
Noord-Nederland
913
2,6%
11
Gooi-, Eem- en Flevoland
759
2,2%
12
Noordwest-Holland
466
1,3%
Totaal in Nederland
34.874
100%
In dezelfde onderzoeksperiode hebben 4.911 bedrijven en instellingen in Nederland één of meer octrooien aangevraagd. In Limburg hebben 244 bedrijven een octrooi aangevraagd wat een landelijk aandeel oplevert van 5%. Het valt op dat Limburg in deze ranglijst wegzakt naar de 11e plaats. Dit is te verklaren doordat in deze ranglijst het grote aantal octrooien van DSM niet meeweegt. KvK-regio Brabant heeft met 15,4% het hoogste aandeel octrooiaanvragende bedrijven van Nederland.
kvk regio
Tabel 4
aantal
percentage
Octrooiaanvragende
1
Brabant
754
15,4%
bedrijven per KvK-regio
2
Oost-Nederland
525
10,7%
2003-2007
3
Amsterdam
517
10,5%
(aantallen en percentages)
4
Den Haag
479
9,8%
Bron: EIM o.b.v.
5
Midden-Nederland
457
9,3%
KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
6
Rotterdam
424
8,6%
7
Centraal Gelderland
357
7,3%
8
Noord-Nederland
344
7,0%
9
Gooi-, Eem- en Flevoland
303
6,2%
10
Zuidwest-Nederland
298
6,1%
11
Limburg
244
5,0%
12
Noordwest-Holland
209
4,3%
Totaal in Nederland
4.911
100%
Een belangrijke verklaring voor een groot aantal octrooiaanvragende bedrijven in een regio kan uiteraard de aanwezigheid zijn van een groot aantal bedrijven in die regio en de sectorstructuur. Om goed te kunnen vergelijken tussen regio’s is het eerlijker om de octrooidichtheid te berekenen. Het aantal octrooiaanvragende bedrijven wordt dan gedeeld door het totaal aantal bedrijven in de KvK-regio. De uitkomsten staan in tabel 5. Ten aanzien van octrooidichtheid scoort Limburg met 0,37% onder het landelijk gemiddelde van 0,42%. KvK-regio Brabant heeft met 0,56% de hoogste octrooidichtheid van Nederland, vooral veroorzaakt door de regio Zuidoost-Brabant (regio Eindhoven). Regionaal zijn er in Limburg met betrekking tot de octrooidichtheid wel verschillen. Hier gaan we in hoofdstuk drie dieper op in.
Tabel 5
octrooidichtheid*
kvk regio
Octrooidichtheid per
1
Brabant
0,56%
KvK-regio 2003-2007
2
Centraal Gelderland
0,51%
Bron: EIM o.b.v.
3
Oost-Nederland
0,50%
KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
4
Midden-Nederland
0,45%
5
Zuidwest-Nederland
0,42%
6
Den Haag
0,41%
7
Noordwest-Holland
0,39%
8
Gooi-, Eem- en Flevoland
0,38%
9
Limburg
0,37%
10
Amsterdam
0,37%
11
Rotterdam
0,36%
12
Noord-Nederland
0,33%
Nederland
0,42%
* Aantal octrooiaanvragende bedrijven/aantal hoofdvestigingen. Bron: aantal bedrijven
(hoofdvestigingen) in Handelsregister Kamer van Koophandel
Niet alleen het aantal bedrijven dat octrooien aanvraagt, is van belang voor de innovatiekracht van een regio. Ook het aantal particulieren dat een aanvraag doet, draagt daaraan bij. Vanuit een uitvinding van een particulier kan immers in de toekomst een bedrijf ontstaan. Een hoog aantal particulieren dat een octrooiaanvraag doet, zou in de toekomst dus kunnen leiden tot een groter aantal startende innovatieve bedrijven.
eim/nl octrooicentrum
2.4 Octrooien particulieren
11
aantal
percentage
1
Brabant
574
18,2%
van particulieren
2
Den Haag
382
12,1%
Bron: EIM o.b.v.
3
Amsterdam
315
10,0%
KvK/ NL Octrooicentrum, 2010
4
Oost-Nederland
303
9,6%
5
Midden-Nederland
242
7,7%
6
Centraal Gelderland
240
7,6%
Tabel 6 Octrooiaanvragen
kvk regio
7
Rotterdam
239
7,6%
8
Gooi-, Eem- en Flevoland
215
6,8%
9
Noord-Nederland
208
6,6%
10
Limburg
151
4,8%
11
Noordwest-Holland
141
4,5%
12
Zuidwest-Nederland
136
4,3%
Totaal in Nederland
3.146
100%
kamer van koophandel regio limburg
Tabel 6 toont het aantal aanvragen van particulieren dat vanuit de verschillende KvK-regio’s is gedaan. De lijst wordt wederom aangevoerd door de KvK-regio Brabant: 18% van de octrooiaanvragen door particulieren is afkomstig uit deze regio. Limburg neemt de 10e plek in met een landelijk aandeel van 4,8%.
Ook voor particulieren geldt dat een hoog aantal octrooien verklaard kan worden door een grote bevolkingsomvang in een regio. Om eerlijk te kunnen vergelijken tussen regio’s is het aantal particulieren dat een octrooi aanvraagd, gedeeld door het aantal inwoners. Figuur 2 geeft de octrooidichtheid weer per 10.000 inwoners. Per 10.000 inwoners worden er in Limburg gemiddeld 1,4 octrooien aangevraagd, terwijl er landelijk bijna twee octrooien per 10.000 inwoners worden aangevraagd.
Figuur 2 Octrooidichtheid particulieren. Aantal octrooien per 10.000 inwoners Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010
3,50 3,00 2,50 2,00
1,00 0,50
nd er
la
nd la
ed
er ed
N
am rd oo
rd
-N
la er
Ro tte N
w es Zu
id
nd
rg ed
m
tN
Li
rla de
bu
nd
nd la
el G al
ra nt
Ce
O
os
tN
ed
ol
er
la
la
t-H
er N
oo
rd
w es
ed N
nde id
nd
nd
m da er
st
Am M
Fl
ev ol
an
d
g
i-,
Ee
m
-e
n
D
en
Br
H
ab
aa
an
t
0,00
G
oo
octrooien in KvK regio limburg
1,50
12
2.5 Grootteklassen Om de grootte van de octrooiaanvragende bedrijven te bepalen, zijn de bedrijven gekoppeld aan de werkgelegenheidscijfers uit het Handelsregister. Deze gegevens zijn aangevuld met werkgelegenheidscijfers uit het landelijke LISA-werkgelegenheidsregister. Zo ontstaat de mogelijkheid om zich een beeld te vormen van de verdeling van de octrooiaanvragen en de octrooiaanvragende bedrijven naar verschillende grootteklassen. Figuur 3 biedt inzicht in de grootteklasseverdeling van octrooiaanvragen in Limburg in vergelijking met die in heel Nederland. In Limburg is driekwart van de octrooiaanvragen afkomstig van grote bedrijven (meer dan 200 werkzame personen). Dit wordt voor een groot deel verklaard door de vele octrooiaanvragen van DSM en Océ. Als gekeken wordt naar de grootteklasseverdeling van de octrooiaanvragende bedrijven, dan draait de figuur geheel om. Dan blijkt dat bijna 80% van de bedrijven minder dan 50 werkzame personen in dienst heeft. Het profiel van octrooiaanvragende bedrijven in Limburg is identiek aan dat van heel Nederland. Alleen is het aantal aanvragen hoger in de groep grootste bedrijven.
aanvragende bedrijven in KvK-regio Limburg en Nederland naar grootteklasse Bron: EIM o.b.v.
octrooiaanvragen
KvK/ NL Octrooicentrum, 2010
octrooiaanvragende bedrijven
Figuur 3 Octrooiaanvragen en octrooi-
Limburg
57%
21%
13%
7% 3%
Nederland
58%
20%
12%
6% 4%
Limburg
Nederland
Micro(0-9)
10%
5%
15%
Klein(10-49)
8%
8%
76%
6%
Middel-groot (50-199)
1%
70%
Groot (200+)
1%
Onbekend
13 kamer van koophandel regio limburg
In deze paragraaf wordt gekeken in welke sectoren de meeste octrooien worden aangevraagd. Hierbij is gebruik gemaakt van de SBI ‘93 hoofdsectorindeling. De octrooiaanvragende bedrijven zijn voornamelijk afkomstig uit drie hoofdsectoren: industrie, zakelijke dienstverlening en reparatie & handel. Tabel 7 toont dat ruim een derde van de octrooien wordt aangevraagd in de sector industrie. Dat is meer dan het landelijk gemiddelde. Onder industrie vallen diverse grote ‘sub’sectoren zoals chemie, metaalnijverheid en voedingsmiddelen. Ook in de reparatie & handel worden veel octrooien aangevraagd (18%). Dit komt hoofdzakelijk door de vele octrooiaanvragen van groothandelsbedrijven. De zakelijke dienstverlening is goed voor 22% van de octrooiaanvragende bedrijven. Dit zijn (technische) ontwerp- en adviesbureaus (architecten, ingenieurs, organisatieadviesbureaus) en bedrijven gericht op speur- en ontwikkelingswerk. In de sectoren landbouw, visserij, nutsbedrijven, horeca, overheid en onderwijs worden nauwelijks (<1%) octrooien aangevraagd. Voor de landbouw moet hierbij wel worden opgemerkt dat hiervoor een enge definitie wordt gehanteerd (voornamelijk land- en tuinbouwers). Veel octrooiactiviteiten in de landbouw zijn gelieerd aan de industrie, zoals machinebouw. In bijlage I is de sectorale verdeling opgenomen voor de octrooiaanvragen voor Limburg als geheel.
eim/nl octrooicentrum
2.6 Sectoren
Tabel 7 % octrooiaanvragende bedrijven per sector KvK-regio Limburg met vergelijking Nederland Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010
sector
limburg
nederland
landbouw, jacht en bosbouw
0,8%
0,2%
visserij
0,0%
0,1%
winning van delfstoffen
1,2%
0,9%
industrie
35,2%
28,8%
nutsbedrijven
0,0%
0,4%
octrooien in KvK regio limburg
bouwnijverheid
2,9%
4,5%
reparatie en handel
17,2%
18,1%
horeca
0,4%
0,2%
financiële instellingen
3,7%
1,8%
gezondheids- en welzijnszorg
2,5%
1,4%
vervoer, opslag en communicatie
0,8%
1,1%
zakelijke dienstverlening
20,1%
24,5%
overheid
0,0%
0,2%
onderwijs
0,4%
0,8%
milieudienstverlening, cultuur en recreatie en overige
1,6%
1,5%
vermarkten van octrooien
0,8%
3,3%
holdings
9,0%
8,3%
dienstverlening
overig
3,3%
4,0%
totaal
100%
100%
In dit onderzoek is ook gekeken naar de grootteklasseverdeling van sectoren en clusters. Tabel 8 toont de verdeling naar octrooiaanvragen voor enkele sectoren, terwijl tabel 9 de verdeling laat zien naar octrooiaanvragende bedrijven voor diezelfde sectoren. Tabel 8 laat zien dat driekwart van de octrooien wordt aangevraagd door bedrijven met meer dan 200 werkzame personen in dienst. Dat is verhoudingsgewijs ook meer dan in heel Nederland. Dit wordt vooral veroorzaakt door de industrie, waar het voornamelijk grootbedrijven zijn zoals DSM en Océ die octrooien aanvragen. Tabel 9 toont dat in de reparatie & handel en in de zakelijke dienstverlening vooral MKB-bedrijven octrooien aanvragen.
14
Tabel 8
sector/grootteklasse
Octrooiaanvragen per sector
micro
klein
(0-9)
(10-49)
middel-
groot
groot
(200+)
totaal
(50-199)
naar grootteklasse (in aantal industrie
2%
3%
7%
88%
100%
KvK Limburg*
reparatie en handel
60%
22%
14%
4%
100%
Bron: EIM o.b.v.
zakelijke dienstverlening
68%
20%
11%
0%
100%
werkzame personen) in regio
KvK/NL Octrooicentrum, 2010
KvK Limburg gemiddeld
10%
5%
8%
76%
100%
Nederland
15%
8%
6%
70%
100%
* In deze tabel zijn alleen de sectoren opgenomen waarbij het aantal octrooiaanvragende bedrijven groter is dan 10.
sector/grootteklasse
Tabel 9 Octrooiaanvragende bedrijven
micro
klein
middel-
groot
(0-9)
(10-49)
groot
(200+)
totaal
(50-199)
per sector naar grootteklasse (in aantal werkzame
industrie
29%
31%
26%
14%
100%
reparatie en handel
62%
21%
14%
2%
100%
KvK Limburg*
zakelijke dienstverlening
80%
18%
2%
0%
100%
Bron: EIM o.b.v.
KvK Limburg gemiddeld
57%
21%
13%
7%
100%4
Nederland
58%
20%
12%
6%
100%
personen) in regio
KvK/NL Octrooicentrum, 2010
* In deze tabel zijn alleen de sectoren opgenomen waarbij het aantal octrooiaanvragende bedrijven groter is dan 10.
2.7 Technologie In deze paragraaf wordt gekeken binnen welke technologiegebieden de meeste octrooien
I. Elektriciteit en elektronica II. Instrumenten III. Chemie en materialen IV. Farmacie en biotechnologie V. Industriële processen VI. Werktuigbouw en machines VII. Consumentenproducten, bouw en mijnbouw
1
KvK Limburg en Nederland tellen niet op tot 100% omdat de groep onbekend niet in deze tabel is opgenomen.
15 kamer van koophandel regio limburg
Om de sterke en zwakke punten van Limburg duidelijker naar voren te brengen, is voor de zeven technologie-gebieden in zogenaamde spindiagrammen aangegeven of de betreffende KvK-regio slechter of beter scoort dan het gemiddelde van heel Nederland. Dit gebeurt aan de hand van de specialisatie-index. Een specialisatie-index groter dan 1 geeft aan dat er meer dan gemiddeld aanvragen worden ingediend voor de betreffende technologieën. Een waarde kleiner dan 1 betekent dat juist minder octrooien dan gemiddeld worden aangevraagd in het betreffende technologiegebied. Figuur 4 geeft de verhouding weer in Limburg van de technologiegebieden ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De vette lijn in het diagram is het landelijk gemiddelde. Er is in Limburg een sterke concentratie te zien in de technologiegebieden chemie en farmacie & biotechnologie. Dit beeld wordt in hoge mate beïnvloed door het grote aantal octrooiaanvragen van DSM. Landelijk gezien heeft Philips een belangrijke invloed op de cijfers. Om wat eerlijker te kunnen vergelijken, zijn in figuur 5 de bedrijven Philips en DSM buiten de cijfers gehouden. Opvallend is dat de figuur er dan anders uit komt te zien. Niet farmacie & biotechnologie en chemie zijn dan de dominante technologiegebieden, maar Limburg blijkt dan wat meer gericht te zijn op industriële processen en werktuigbouw & machines. De invloed van de vele octrooiaanvragen van Océ (Venlo) op het gebied van printers en van CFS (Weert) op het gebied van de productie van snoepgoed wordt door het weglaten van de aanvragen van DSM beter zichtbaar. Limburg doet het minder goed in de technologiegebieden met betrekking tot instrumenten waaronder optica en medische instrumenten, ondanks de activiteiten van de Universiteit Maastricht op dit terrein.
eim/nl octrooicentrum
worden aangevraagd. Wat zijn de dominante technologiegebieden in Limburg? Aan de hand van de Fraunhofer/OST/INPI-tabel (1993) wordt iedere octrooiaanvraag op basis van de IPC-codes waarop de aanvraag betrekking heeft, toegekend aan één of meer hoofdgebieden, te weten:
Figuur 4
technologiegebieden octrooiaanvragen (incl. philips en dsm)
Technologiegebieden I. Elektriciteit en electronica 4
octrooiaanvragen (incl. Philips en DSM)
Bron: NL Octrooicentrum, 2010
3
VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw
2
II. Instrumenten
1 0 VI. Werktuigbouw en machines
III. Chemie en materialen
V. Industriële processen
octrooien in KvK regio limburg
16
Figuur 5
IV. Farmacie en Biotechnologie
echnologiegebieden octrooiaanvragen (excl. philips en dsm)
Technologiegebieden I. Elektriciteit en electronica
octrooiaanvragen
4
(excl. Philips en DSM) Bron: NL Octrooicentrum, 2010
VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw
2
II. Instrumenten
0 VI. Werktuigbouw en machines
V. Industriële processen
III. Chemie en materialen
IV. Farmacie en Biotechnologie
Figuur 4 en figuur 5 geven de technologiestructuur van Limburg weer ten opzichte van de Nederlandse technologiestructuur. Maar wat is het landelijk aandeel van Limburg in de verschillende technologiegebieden? Figuur 6 toont dat ook landelijk gezien Limburg een belangrijke positie inneemt in chemie en farmacie & biotechnologie. Na KvK-regio Rotterdam (Unilever) heeft Limburg de tweede positie in farmacie & biotechnologie. Ook heeft Limburg een tweede positie in chemie na KvK-regio Den Haag (Shell). Dit wordt dus vooral verklaard door DSM. In de overige technologiegebieden is het aandeel van Limburg verhoudingsgewijs klein.
Figuur 6 Technologiegebieden per KvK-regio Bron:
I. Elektriciteit en elektronica II. Instrumenten
NL Octrooicentrum, 2010
III. Chemie en materialen IV. Farmacie enBiotechnologie V. Industriële processen VI. Werktuigbouw en machines VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90% 100%
Midden-Nederland
Den Haag
Oost Nederland
Rotterdam
Zuidwest Nederland
Amsterdam
Noord Nederland
Limburg
Gooi, Eem- en Flevoland
Centraal Gelderland
Noordwest-Holland
eim/nl octrooicentrum
Brabant
17
Octrooiaanvragen in de Euregio(‘s) Op verzoek van de KvK Limburg is ook gekeken naar de octrooiaanvragen in de verschillende Euregiogebieden waarvan Limburg deel uitmaakt, te weten: - Euregio Maas-Rijn: het zuidelijke deel van de provincie Limburg, de stad Aken en de regio rondom Aken en de Belgische provincies Limburg en Luik alsmede de Duitstalige gemeenschap rondom Eupen. - Euregio Rijn-Maas Noord: Noord- en Midden-Limburg, het Duitse district Viersen, het zuidelijke deel van het district Kleef en de steden Krefeld, Mönchengladbach en Neuss en andere gemeenten in dit gebied. Om een eerlijke vergelijking te maken, zijn in dit gedeelte van het rapport de aanvragen die zijn ingediend door NL Octrooicentrum buiten beschouwing gelaten. Er is alleen gekeken naar octrooiaanvragen uit de beschouwde regio’s, die zijn ingediend bij het Europees Octrooibureau (EOB) en de World Intellectual Property Organisation (WIPO).
kamer van koophandel regio limburg
2.8
2.8.1
Octrooiaanvragen bedrijven en instellingen In tabel 10 is de verdeling gegeven van de octrooiaanvragen en de octrooiaanvragende bedrijven voor de verschillende deelgebieden binnen beide Euregio’s waarvan Limburg deel uitmaakt. Opvallend is dat het aantal bedrijven en particulieren dat octrooi aanvraagt in de Duitse en Belgische regio’s groter is dan het aantal in Limburg. Voor een deel is dit verklaarbaar. In de Duitse en Belgische regio’s wonen meer mensen en bevinden zich meer bedrijven. Ook helpt het niet dat Limburg qua octrooidichtheid onder het landelijk gemiddelde scoort (zie hoofdstuk 2). Een andere verklaring zou kunnen zijn dat er in Limburg meer gewerkt wordt aan open innovatie. Daardoor is er meer samenwerking tussen bedrijven en instellingen, maar worden er minder octrooien aangevraagd. Qua aantallen octrooiaanvragen doet Limburg in beide Euregio’s aardig mee dankzij de bekende grote bedrijven (DSM en Océ) die veel octrooien aanvragen
Tabel 10 octrooien in KvK regio limburg
18
(sub)regio
octrooiaanvragen
octrooiaanvragende bedrijven
Octrooiaanvragen en octrooiaanvragende
aantal
percentage
aantal
percentage
bedrijven + particulieren
Euregio Maas-Rijn
3377
100,0%
811
100,0%
naar subregio
Zuid-Limburg (NL)
1286
38,1%
92
11,3%
44,0%
442
54,5%
(DSM: 1101)
Bron: NL Octrooicentrum, 2010.
+
particulieren
Aken + omstreken (DE)
1485
Limburg en Luik (BE)
606
17,9%
277
34,2%
Euregio Rijn-Maas Noord
1289
100,0%
313
100,0%
489
37,9%
86
27,5%
62,1%
227
72,5%
Midden- en Noord-Limburg (NL) Krefeld-Mönchengladbach
(Océ: 234) 800
-Neuss-Viersen (DE)
Het beeld dat ook in Euregioverband Limburg het op octrooigebied moet hebben van een aantal grote bedrijven, wordt bevestigd wanneer we de Euregionale top 10 van octrooiaanvragers samenstellen voor beide samenwerkingsverbanden. Deze gegevens staan in tabel 11 en tabel 12. Grote Nederlandse bedrijven staan met een straatlengte voorsprong op de eerste plek. De rest van de top 10 wordt voornamelijk bezet door Duitse bedrijven. Van de niet-commerciële instellingen presteren het Forschungszentrum in Jülich, een onderzoeksinstituut op het gebied van natuurkunde en informatica en onderdeel van het Duitse Helmholtz Instituut, en de Universiteit van Luik in België het beste. Van de Duitse bedrijven in de top 10 van de Euregio Rijn-Maas Noord zijn een aantal actief in de textielindustrie. Dit blijkt uit de octrooien die zij aanvragen. Klaarblijkelijk is dit een sterk punt van deze regio.
Tabel 11 Top 10 octrooiaanvragende bedrijven Euregio Maas-Rijn
Bron: NL Octrooicentrum, 2010.
bedrijfsnaam
DSM N.V.
gemeente
aantal octrooiaanvragen
Sittard-Geleen (NL)
1.101
Forschungszentrum Jülich GmbH
Jülich (DE)
270
Grünenthal GmbH
Aken (DE)
215
Université de Liège
Luik (BE)
74
FEV Motorentechnik GmbH
Aken (DE)
66
RWTH Aachen Mnemoscience GmbH Reifenhäuser GmbH & Co. KG
Aken (DE)
47
Aken/Übach-Palenberg (DE)
45
Troisdorf (DE)
40
Aken/Herzogenrath (DE)
38
Milmort-Herstal (BE)
38
gemeente
aantal octrooiaanvragen
Maschinenfabrik AIXTRON AG Techspace Aero S.A.
Tabel 12 Top 10 octrooiaanvragende bedrijven Euregio Bron: NL Octrooicentrum, 2010
Venlo (NL)
234
Pierburg GmbH
Océ-Technologies B.V.
Neuss (DE)
86
Evonik Stockhausen GmbH
Krefeld (DE)
62
Inalfa Roof Systems B.V.
Venray (NL)
54
SMS Meer GmbH
Mönchengladbach (DE)
43
Oerlikon Textile GmbH & Co. KG
Mönchengladbach (DE)
41
Weert (NL)
36
CFS Weert B.V. Dr. Hahn GmbH & Co. KG
Mönchengladbach (DE)
36
ANDRITZ Küsters GmbH
Krefeld (DE)
33
Saurer GmbH & Co. KG
Mönchengladbach (DE)
26
eim/nl octrooicentrum
Rijn-Maas Noord
bedrijfsnaam
19 kamer van koophandel regio limburg
3 Octrooien in de subregio’s
In het vorige hoofdstuk is ingegaan op de herkomst van octrooien voor sectoren, grootteklassen en technologiegebieden voor KvK-regio Limburg als geheel. Dit hoofdstuk laat de verdeling zien van octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven en instellingen voor de subregio’s van KvK-regio Limburg, te weten: Maastricht & Heuvelland, Midden-Limburg, Noord-Limburg, Oostelijk Zuid-Limburg en Westelijke mijnstreek.
3.1 Octrooiaanvragen bedrijven en instellingen octrooien in KvK regio limburg
Het merendeel (60%) van de octrooiaanvragen is afkomstig uit de regio Oostelijk Zuid-Limburg. Dit is geheel te danken aan DSM dat vrijwel alle (96%) van de octrooiaanvragen van deze regio voor zijn rekening neemt.5 Dit blijkt ook als er gekeken wordt naar octrooiaanvragende bedrijven. Dan heeft deze regio nog slechts een aandeel van 10%. Behalve DSM zijn er dus weinig andere bedrijven en instellingen in Oostelijk Zuid-Limburg die octrooien aanvragen. Een derde van de octrooiaanvragende bedrijven is gevestigd in de regio Noord-Limburg.
Tabel 13 Octrooiaanvragen en octrooiaanvragende
20
(sub)regio
bedrijven naar subregio Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010
Maastricht en Heuvelland
octrooiaanvragen
octrooiaanvragende bedrijven
aantal
percentage
aantal
percentage
120
6,2%
50
20,5%
Midden-Limburg
154
8,0%
52
21,3%
Noord-Limburg
439
22,8%
80
32,8%
1.149
59,7%
26
10,7%
Oostelijk Zuid-Limburg Westelijke mijnstreek KvK Limburg
63
3,3%
36
14,8%
1.925
100,0%
244
100%
In Figuur 7 is de ruimtelijke verdeling van de octrooiaanvragende bedrijven geprojecteerd op een postcode 4-kaart. Dat wil zeggen dat alle bedrijven die tot dezelfde 4-cijferige postcode behoren, samengevoegd worden tot een stip. Hoe groter de stip des te meer bedrijven. Er zijn duidelijk concentraties van octrooiaanvragende bedrijven in Maastricht, Venlo en Weert. In Venlo en Weert is het vooral de metaal- en maakindustrie die octrooien aanvraagt. Maastricht laat een diverser beeld zien.
5 DSM vraagt zijn octrooien aan vanuit het hoofdkantoor in Heerlen. De productie en researchafdeling is gevestigd in de gemeente Sittard-Geleen.
Figuur 7 Octrooiaanvragende bedrijven KvK-regio Limburg Bron: EIM, 2010.
eim/nl octrooicentrum
21 kamer van koophandel regio limburg
Aantal 20 10 2
In hoofdstuk twee is de octrooidichtheid berekend voor de KvK-regio Limburg. Limburg scoorde met 0,37% onder het landelijk gemiddelde van 0,42%. Figuur 11 toont dat vier van de vijf subregio’s ook onder het landelijk gemiddelde scoren. Noord-Limburg scoort met een octrooidichtheid van 0,52% boven het landelijk gemiddelde en behoort zelfs tot de top 5 regio’s in Nederland met de hoogste octrooidichtheid. Oostelijk Zuid-Limburg heeft de laagste octrooidichtheid van Nederland.
Tabel 14 Octrooidichtheid subregio’s Limburg Bron: EIM o.b.v. KvK/NL Octrooicentrum, 2010
octrooidichtheid*
Maastricht en Heuvelland
0,39%
Midden-Limburg
0,33%
Noord-Limburg
0,52%
Oostelijk Zuid-Limburg
0,20%
Westelijke mijnstreek
0,40%
KvK Limburg
0,37%
Nederland
0,42%
octrooien in KvK regio limburg
In Figuur 8 zijn de octrooidichtheden van alle KvK-subregio’s in Nederland in een kaart weergegeven. Opvallend is dat de zuidoostelijke regio’s (inclusief Midden-Limburg) een hoge octrooidichtheid hebben. Andere regio’s met een hoge oc-trooidichtheid zijn de Vallei (Ede, Wageningen), ZuidoostBrabant, Twente en de Achterhoek. Zuidoost-Brabant heeft met 0,71% de hoogste octrooidichtheid van Nederland.
Figuur 8 Kaart octrooidichtheid
22
subregio’s
KvK-subregio’s Bron: EIM, 2010
Octrooidichtheid Meer dan 0.55%
(5)
0.45% - 0.55%
(11)
0.35% - 0.45%
(21)
0.25% - 0.35%
(11)
0.20% - 0.25%
(1)
3.2 Sectoren In paragraaf 2.6 is de verdeling van octrooiaanvragende bedrijven en instellingen over de sectoren en clusters behandeld. Tabel 15 laat de subregionale verschillen zien. Noord-Limburg is relatief sterk in de industrie. Meer dan de helft van de octrooiaanvragende bedrijven komt uit deze sector. In oostelijk Zuid-Limburg en Maastricht & Heuvelland komen relatief veel octrooiaanvragen uit de zakelijke dienstverlening. In bijlage I is de sectorale verdeling van de subregio’s opgenomen voor de octrooiaanvragen.
nederland
limburg
westelijke
mijnstreek
oostelijk
zuid-limburg
noord-
limburg
KvK/NL Octrooicentrum, 2010.
sector/(sub)regio
midden-
Bron: EIM o.b.v.
limburg
naar sector en subregio
maastricht en
Octrooiaanvragende bedrijven
heuvelland
Tabel 15
0,0%
0,0%
2,5%
0,0%
0,0%
0,8%
0,0%
visserij
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
winning van delfstoffen
0,0%
1,9%
1,3%
0,0%
2,8%
1,2%
2,8%
industrie
20,0%
36,5%
51,3%
26,9%
25,0%
35,2%
25,0%
nutsbedrijven
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
bouwnijverheid
6,0%
1,9%
2,5%
0,0%
2,8%
2,9%
2,8%
reparatie en handel
12,0%
21,2%
15,0%
11,5%
27,8%
17,2%
27,8%
horeca
2,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,4%
0,0%
financiële instellingen
4,0%
1,9%
1,3%
19,2%
0,0%
3,7%
0,0%
gezondheids- en welzijnszorg
6,0%
1,9%
0,0%
7,7%
0,0%
2,5%
0,0%
2,0%
0,0%
1,3%
0,0%
0,0%
0,8%
0,0%
zak. dienstverlening
26,0%
19,2%
12,5%
30,8%
22,2%
20,1%
22,2%
overheid
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
onderwijs
2,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,4%
0,0%
milieudienstverlening, cultuur, re-
2,0%
3,8%
1,3%
0,0%
0,0%
1,6%
0,0%
vermarkten van octrooien
2,0%
0,0%
0,0%
0,0%
2,8%
0,8%
2,8%
holdings
8,0%
11,5%
8,8%
3,8%
11,1%
9,0%
11,1%
overig
8,0%
0,0%
2,5%
0,0%
5,6%
3,3%
5,6%
totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
creatie en overige dienstverlening
23 kamer van koophandel regio limburg
vervoer, opslag en communicatie
eim/nl octrooicentrum
landbouw, jacht en bosbouw
4 Conclusies
In hoofdstuk twee en drie is ingegaan op de herkomst van octrooien voor KvK Limburg en de subregio’s naar sectoren, grootteklasse, technologiegebieden en ruimtelijke spreiding. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste conclusies op een rij gezet.
octrooien in KvK regio limburg
24
Limburg neemt landelijk lage positie in op het gebied van octrooien… In verhouding tot heel Nederland zijn er in Limburg relatief weinig octrooiaanvragende bedrijven, instellingen en particulieren gevestigd. Alleen in het aantal octrooiaanvragen neemt Limburg binnen Nederland een vrij hoge positie in. Dit is bijna geheel te danken aan de vele octrooiaanvragen van DSM en in mindere mate Océ die samen 70% van de octrooiaanvragen van Limburg voor hun rekening nemen. … maar regionaal zijn er wel verschillen Een derde van de octrooiaanvragende bedrijven komt uit de regio Noord-Limburg. Met betrekking tot octrooidichtheid scoort Limburg als geheel onder het landelijk gemiddelde van 0,42%. Noord-Limburg is echter een positieve uitschieter met een octrooidichtheid van 0,52% en het behoort daarmee tot de top 5 van regio’s in Nederland met de hoogste octrooidichtheid. Oostelijk Zuid-Limburg heeft de laagste octrooidichtheid van Nederland met 0,20%. Grote bedrijven vragen meer octrooien aan dan kleinere bedrijven Als gekeken wordt naar de grootteklasseverdeling van de octrooiaanvragende bedrijven, dan blijkt dat 80% van de bedrijven die octrooien aanvragen minder dan 50 werknemers in dienst heeft. Grote bedrijven (meer dan 200 werkzame personen) vragen echter vaker octrooien aan dan kleinere bedrijven. KvK-regio Limburg volgt dit profiel van Nederland, maar het aantal octrooiaanvragen in de groep grootste bedrijven is er veel hoger. Driekwart van de octrooiaanvragen in Limburg is afkomstig van grote bedrijven zoals DSM en Océ. Limburg sterk in de industrie Ruim een derde van de octrooiaanvragende bedrijven in Limburg komt uit de industrie. Dit is boven het landelijk gemiddelde. Andere sectoren waar relatief veel octrooien worden aangevraagd, zijn reparatie & handel (groothandelsbedrijven) en de zakelijke dienstverlening. In de sectoren landbouw, visserij, nutsbedrijven, horeca, onderwijs en overheid worden nauwelijks (<1%) octrooien aangevraagd. Subregionaal zijn er wel verschillen. Noord-Limburg is sterker gericht op de industrie. De helft van de bedrijven in deze regio komt uit deze sector. In Midden-Limburg en Oostelijk Zuid-Limburg zijn relatief meer octrooibedrijven gevestigd uit de zakelijke dienstverlening.
Limburg dominant in technologieën chemie en farmacie & biotechnologie… De octrooiaanvragen in Limburg laten een sterke concentratie zien in de technologiegebieden chemie en farmacie & biotechnologie. Dit beeld wordt in hoge mate beïnvloed door het grote aantal octrooiaanvragen van DSM. Ook landelijk gezien neemt Limburg na KvK-regio Rotterdam (farmacie en biotechnologie) en KvK-regio Haag (chemie) een tweede plaats in. In de overige technologiegebieden neemt Limburg naar verhouding een lage positie in. …maar zonder DSM (en landelijk Philips) is Limburg gericht op industriële processen Zonder DSM en Philips laat de technologiestructuur van Limburg echter een ander beeld zien. Dan zijn de technologiegebieden farmacie & biotechnologie en chemie veel minder dominant en is de regio vooral gericht op industriële processen en werktuigbouw & machines. eim/nl octrooicentrum
Het totaalbeeld van Limburg wordt bevestigd wanneer de regio wordt vergeleken met de buitenlandse partnergebieden waarmee zij de Euregio(‘s) vormt Limburg vraagt weliswaar veel octrooien aan. Dit wordt echter voornamelijk gedaan door een paar grote bedrijven (DSM en Océ). In het Duitse en Belgische Euregiogebied zijn er meer octrooiaanvragende bedrijven en particulieren.
25 kamer van koophandel regio limburg
Bijlagen
1. Octrooiaanvragen per sector en subregio nederland
limburg
westelijke
mijnstreek
oostelijk
zuid-limburg
noord-
limburg
midden-
landbouw, jacht en bosbouw
0,0%
0,0%
0,5%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
visserij
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
octrooien in KvK regio limburg
KvK/NL Octrooicentrum, 2010
sector/(sub)regio
limburg
Bron: EIM o.b.v.
maastricht en
naar sector en subregio
heuvelland
Tabel 16 Octrooiaanvragen
winning van delfstoffen
0,0%
0,6%
0,2%
0,0%
1,6%
0,2%
0,4%
industrie
8,3%
66,9%
86,1%
96,9%
27,0%
84,2%
73,0%
nutsbedrijven
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,1%
bouwnijverheid
2,5%
0,6%
1,8%
0,0%
1,6%
0,7%
1,4%
reparatie en handel
9,2%
13,6%
4,3%
0,3%
27,0%
3,7%
5,4%
horeca
0,8%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
financiële instellingen
10,8%
0,6%
0,2%
0,5%
0,0%
1,1%
0,5%
gezondheids- en welzijnszorg
3,3%
0,6%
0,0%
1,3%
0,0%
1,0%
1,1%
vervoer, opslag en communicatie
1,7%
0,0%
0,2%
0,0%
0,0%
0,2%
0,7%
zakelijke dienstverlening
31,7%
10,4%
2,7%
0,9%
27,0%
4,8%
10,7%
26
overheid
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
onderwijs
18,3%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
1,1%
1,4%
milieudienstverlening, cultuur en
0,8%
1,3%
0,2%
0,0%
0,0%
0,2%
0,7%
vermarkten van octrooien
0,8%
0,0%
0,0%
0,0%
1,6%
0,1%
1,8%
holdings
4,2%
5,2%
3,2%
0,1%
11,1%
1,8%
2,2%
recreatie, overige dienstverlening
overig
7,5%
0,0%
0,5%
0,0%
3,2%
0,7%
0,6%
totaal
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
2. Kaart octrooiaanvragen regio Limburg Figuur 9 Kaart octrooiaanvragen regio Limburg Bron: EIM, 2010.
eim/nl octrooicentrum
27 kamer van koophandel regio limburg
Aantal 300 en meer 150 30
3. Gebruikte afkortingen en begrippen Tabel 17
afkorting
verklaring
Gebruikte afkortingen en begrippen
DPMA Deutsches Patent- und Markenamt. Duitse patentbureau dat zich bezighoudt met de verlening van octrooien en merken. ECLA European CLAssification system. Classificatie systeem dat door het EOB wordt gebruikt om octrooiaanvragen te classificeren. EOB Europees Octrooi Bureau. Een bureau dat de octrooiverlening afhandelt voor de landen aangesloten bij het Europees Octrooi Verdrag (EOV).
octrooien in KvK regio limburg
28
Fraunhofer Classifictatie van technologiedomeinen opgesteld door een samenwerking /OST/INPI- van het Fraunhofer Instituut (Duitsland), het Observatoire des Sciences et nomenclatuur Technologies en Institut national de la propriété industrielle (Frankrijk). Handelsregister Door de overheid gehouden register waarin de gegevens van rechtspersonen en ondernemingen vermeld staan. In Nederland ligt de uitvoering van het Handelsregister in handen van de Kamer van Koophandel. IPC Internation Patent Classification. Taalonafhankelijk classificatie systeem dat internationaal wordt gebruikt om octrooiaanvragen naar technologiegebied te classificeren. LISA Databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. SBI
Standaard BedrijfsIndeling. Wordt gebruikt om bedrijfseenheden in te delen naar hun economische hoofdactiviteit.
USPTO United States Patents and Trademark Office. Organisatie voor de registratie van Intellectueel Eigendom in de Verenigde Staten. WIPO
World Intellectual Property Organisation. Onderdeel van de Verenigde Naties, gevestigd in Génève, dat zich bezighoudt met Intellectueel Eigendom.
4. Verdeling technologiegebieden octrooiaanvragen
fer/OST/INPI tabel (versie 1997) (%)
nederland
technologievelden volgens de Fraunho-
(excl. philips)
betrekking heeft;
nederland
bied waarop aanvraag
(incl. philips)
limburg
(excl. dsm)
naar technologiege-
limburg
(incl. dsm)
Tabel 18 Octrooiaanvragen
TECHNOLOGIEVELD
I.
Elektriciteit en elektronica
1. Elektrische apparatuur en productie van elektronica
34,8
14,1
6,5
14,1
5,7
3,0
1,2
2,0
10,4
2,5
1,6
3,7
3. Telecommunicatie
6,9
3,6
0,3
0,6
4. ICT
8,6
3,3
3,1
7,1
5. Halfgeleiders
3,2
1,7
0,4
0,7
2. Audiovisuele technologie
II.
13,4
7,2
9,7
4,5
3,9
2,6
3,1
7. Apparatuur voor analyse, meten en besturing
6,7
5,9
2,0
3,4
8. Medische apparatuur
4,6
3,4
2,7
3,2
9. Nucleaire technologie
0,6
0,2
0,0
0,0
10,2
15,5
27,2
7,6
10. Organische Chemie
2,3
3,6
9,1
0,8
11. Macromoleculaire chemie, polymeren
3,0
4,6
13,1
2,2
12. Basischemie
3,3
4,9
1,7
1,0
13. Oppervlakte behandeling, coating
0,8
1,2
2,0
2,6
14. Materialen en metallurgie
0,8
1,1
1,3
1,0
29
IV.
kamer van koophandel regio limburg
III.
Instrumenten
Chemie en materialen
eim/nl octrooicentrum
16,4
6. Optica
8,3
12,7
25,2
6,6
15. Biotechnologie
Farmacie en Biotechnologie
2,0
3,1
11,6
1,8
16.
Farmacie en cosmetica
3,4
5,2
7,7
2,8
17. Landbouw en Voedingsmiddelen
2,8
4,4
5,8
2,0
V.
9,0
13,4
14,5
22,3
18. Overige technologische processen
2,6
3,6
2,3
1,6
19. Hanteren en drukken
1,4
2,1
5,7
12,9
20. Machines v.d. landbouw en voedingsindustrie
2,7
4,3
1,9
4,1
21. Bewerken van materialen
1,7
2,6
4,4
3,2
22. Milieu en vervuiling
0,5
0,8
0,2
0,4
VI.
6,8
10,3
7,2
13,7
23. Mechanisch gereedschap
0,7
1,1
0,8
1,4
24. Machines, pompen, turbines
0,6
0,9
0,4
0,9
25. Thermische processen en apparaten
1,2
1,8
0,9
1,6
Industriële processen
Werktuigbouw en machines
26. Hydrauliek, pneumatiek, onderdelen, isolatie, opslag van
1,4
2,1
0,9
1,3
27. Transport
2,7
4,2
3,8
8,5
28. Ruimtevaarttechnologie, wapens
0,1
0,2
0,6
0,0
VII.
gassen en vloeistoffen
10,0
14,2
5,9
12,8
29. Consumenten producten en -apparatuur
Consumentenproducten, bouw, mijnbouw
4,4
5,4
2,8
5,9
30.
Werktuigbouw, bouw en mijnbouw
5,6
8,8
3,1
6,8
VIII.
Overig - niet toegedeeld (toegevoegd door KOB)
4,7
6,4
6,3
13,4
4,7
6,4
6,3
13,4
100,0%
100,0%
100,0%
100,0%
31. Niet toegedeeld
Totaal
octrooien in KvK regio limburg
30
eim/nl octrooicentrum