Jaaroverzicht NL Octrooicentrum Datum 1 juni 2010

Jaaroverzicht NL Octrooicentrum 2009

Datum

1 juni 2010

Jaaroverzicht NL Octrooicentrum 2009 | 1 juni 2010

Colofon

Contactpersoon

Ben Lieshout Coördinator Internationale Zaken/Secretaris MT T 088 602 64 53 F 088 602 90 24 [email protected] NL Octrooicentrum Patentlaan 2 | 2288 EE Rijswijk (ZH) Postbus 5820 | 2280 HV Rijswijk (ZH)

Pagina 2 van 23


Inhoud

Colofon

2

Inleiding

4

1

Missie, doelstellingen, organisatie

6

2

Doelstellingen getoetst (methode Balanced Score Card)

7

3

Octrooiverlening 3.1 Octrooiverlening in de praktijk: feiten en cijfers 2009 3.2 Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995) 3.3 Europese octrooien, overzicht 2000-2009 3.4 Octrooien in Nederland, overzicht 2000-2009 3.5 Octrooiverlening: de kwaliteit 3.6 Internationale octrooiaanvragen

11 11 13 14 15 15 16

4

Kennisontwikkeling & Voorlichting 4.1 Feiten en cijfers 2009 4.2 Algemene IE-voorlichting 4.3 Individuele IE-voorlichting 4.4 Beleidsonderzoeken 4.5 Opleidingsproducten

17 17 17 18 19 19

5

Bedrijfsvoering 5.1 Personeel 5.2 Informatievoorziening en automatisering in 2009 5.3 Corporate Communicatie 5.4 Financieel en materieel beheer, huisvesting

20 20 20 21 21

6

Internationale ontwikkelingen 6.1 World Intellectual Property Organization (WIPO) 6.2 Europees Octrooibureau (EOB) 6.3 Europese Unie (EU) 6.3.a. Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt (BHIM) 6.3.b. EU-Octrooistelsel 6.4 Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE)

22 22 22 23 23 23 23

Pagina 3 van 23


Inleiding

Het jaaroverzicht 2009 geeft een beeld van het werk van het agentschap, van de resultaten en van de kwaliteit van de dienstverlening. In het verslagjaar 2009 opereerde NL Octrooicentrum onder de naam ‘Octrooicentrum Nederland’. In 2009 is veel voorbereidend werk gestoken in de oprichting en vorming van Agentschap NL. Op 1 januari 2010 is het nieuwe agentschap van start gegaan. Agentschap NL is een samenvoeging van de EVD, Octrooicentrum Nederland en SenterNovem. Deze krachtenbundeling biedt klanten nu één aanspreekpunt voor duurzaamheid, innovatie en internationaal ondernemen. Ondernemers, kennisinstellingen en overheden kunnen bij Agentschap NL terecht voor informatie, advies, financiering, netwerken en uitvoering van weten regelgeving op deze drie terreinen. Agentschap NL is onderdeel van het ministerie van Economische Zaken. De grootste opdrachtgevers naast Economische Zaken zijn de ministeries van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, van Buitenlandse Zaken, van Verkeer en Waterstaat, en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Agentschap NL houdt zich ook bezig met monitoring en effectmeting van de beleidsuitvoering. Signalen uit de uitvoering worden teruggekoppeld naar de beleidsmakers. Dit draagt ertoe bij dat beleid en uitvoering in de toekomst beter op elkaar aansluiten. De activiteiten van Agentschap NL vinden plaats in vijf thematische divisies: -

NL Octrooicentrum is de octrooiverlener voor Nederland, geeft voorlichting over het octrooisysteem en behartigt de belangen van Nederland in Europese en mondiale organisaties;

-

NL Energie en Klimaat versterkt de samenleving door te werken aan de energieen klimaatoplossingen van de toekomst;

-

NL EVD Internationaal stimuleert internationaal ondernemen en samenwerken, en zorgt voor een positieve beeldvorming van Nederland in het buitenland;

-

NL Innovatie helpt ondernemend Nederland bij innovaties: met geld, kennis en contacten;

-

NL Milieu en Leefomgeving stimuleert de realisatie van duurzame ambities door het verbinden van partijen, de toetsing aan milieuwetgeving en met financiering, informatie en advies.

Pagina 4 van 23


Enkele feiten uit het verslagjaar: -

internationaal (aanvragen onder de Patent Cooperation Treaty, de PCT) was Nederland weer een grote octrooiaanvrager (8e plaats met 4471 aanvragen), met een lichte stijging ten opzichte van 2008 (+ 3%). Opvallend daar veel andere (Europese) landen in 2009 een afname kenden van aanvragen onder de PCT;

-

het Europees Octrooibureau (EOB) verleende ruim 36.000 octrooien waarin Nederland werd aangewezen als land waarvoor de octrooiaanvrager het octrooirecht vraagt; een aantal van ruim 12.000 octrooien hiervan werd rechtsgeldig in Nederland (vertaling ontvangen);

-

het aantal ingediende octrooiaanvragen onder de Rijksoctrooiwet 1995 bedroeg 2854, een stijging met 4,47% ten opzichte van 2008;

-

het najaarsevenement in november met als thema ‘landenkeuze’, georganiseerd in samenwerking met de EVD, trok 400 deelnemers (grote bedrijven, MKB-ers, overheidsrelaties);

-

in het 2009 klanttevredenheidsonderzoek scoorde Octrooicentrum Nederland een totaalcijfer voor tevredenheid van 7,8. In 2008 was dit een 7,7;

-

overeenkomstig 2008 werd in 2009 de doelstelling van een positief resultaat uit bedrijfsuitoefening gehaald.

Pagina 5 van 23


1

Missie, doelstellingen, organisatie

In een open wereldeconomie werkt NL Octrooicentrum als agentschap van het ministerie van Economische Zaken aan een ondernemend en innovatief Nederland. In een wereld waar grenzen verdwijnen en mensen, kapitaal, informatie en producten zich steeds makkelijker verplaatsen, zijn bescherming van de industriële eigendom en het gebruik van informatie, opgeslagen in octrooien essentieel voor de Nederlandse kenniseconomie. Daarom zorgt NL Octrooicentrum ervoor dat bedrijven, kennisinstellingen, en overheden: 1.

Eenvoudig octrooien kunnen aanvragen ter bescherming van hun technologische vinding (de octrooiverlener).

2.

Voorlichting krijgen over het octrooisysteem en octrooien kunnen gebruiken als bron van informatie en inspiratie (het kenniscentrum).

3.

Worden vertegenwoordigd in Europese en mondiale organisaties op het gebied van industrieel eigendom (de belangenbehartiger).

NL Octrooicentrum heeft vier doelstellingen die voortvloeien uit de missie. Het zijn: 1.

Verbeteren van de dienstverlening aan de doelgroepen van Octrooicentrum Nederland (MKB, particulieren, universiteiten, hogescholen en overheid).

2.

Uitvoeren van de (beleids)doelstellingen van de opdrachtgevers.

3.

Voldoen aan de voorwaarden die gesteld worden door de eigenaar, het ministerie van Economische Zaken.

4.

Het verbeteren van de kwaliteit van de processen in de organisatie.

De basistaken van NL Octrooicentrum vormen tevens de pijlers waarop de lijnafdelingen zijn gebaseerd: kennis beschermen c.q. het uitvoeren van de wettelijke taken met als kern de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995), kennis verspreiden c.q. ontsluiten en kennis- en relatiemanagement in meer algemene zin. De wettelijke taken worden uitgevoerd door de afdeling Octrooiverlening en het ontsluiten van kennis en kennismanagement door de afdeling Kennisontwikkeling & Voorlichting. De twee lijnafdelingen werden in 2009 ondersteund door de stafafdeling Financiën, Facilitair Beheer, Informatisering & Automatisering en door de afdeling Algemene Zaken. In deze laatste afdeling, met een zekere nadruk op internationale (bestuurlijke) zaken, was onder andere het cluster Personeel & Organisatie ondergebracht. Met de vorming van Agentschap NL worden in 2010 de staven gecentraliseerd.

Pagina 6 van 23


2

Doelstellingen getoetst (methode Balanced Score Card)

De doelstellingen van Octrooicentrum Nederland werden in 2009 getoetst met behulp van de methode van de Balanced Score Card. Hiervoor zijn vanuit het perspectief van de doelgroepen, de opdrachtgevers, de eigenaar en de interne organisatie kritische succesfactoren (KSF’en) bepaald. De KSF’en zijn vertaald naar meetbare, kritische prestatie-indicatoren (KPI’s).

Doelgroepen KSF

Prestatie-indicatoren

Streefwaarde 2009

Naamsbekendheid bij doelgroepen

Imago-onderzoek eens per drie jaar

• 45% van de doelgroepen is bekend met Octrooicentrum Nederland

Hoge klanttevredenheid

•

Periodieke meting klanttevredenheid per product van kwaliteit dienstverlening

•

Reactietijd op inkomende e-mail

•

In 95% van de gevallen binnen vier dagen

•

97% van de gevallen binnen vier dagen

•

Overleg met Commissie van Acht

•

Vier keer per jaar

•

Drie keer (de 4de bijeenkomst is geannuleerd)

Voldoen aan normen SNT: • In gesprek • Niet opgenomen • Wachttijd

• • •

Minder dan 2% Minder dan 2% 95% < 15 sec

• • •

3% 3% 97%

•

Aantal bezoeken website

•

• 220.000 op jaarbasis

•

234.898

•

Aantal bezoeken Octrooiregister

•


•

74.082

•

Aantal bezoeken esp@cenet

•


•

159.499

•

Aandeel octrooiaanvragen online (nationaal en internationaal)

NL: • 50% EP/NL: • 65% PCT: • 85%

Goede telefonische bereikbaarheid

Klantvriendelijke online dienstverlening

Realisatie 2009

Alle doelgroepen scoren minimaal de streefwaarde van 45% -MKB niet-relaties: 45% -MKB relaties: 80% In 2009 vindt het -Kennisinstellingen: 76% imago-onderzoek -Intermediairs: 95% plaats -Particulieren: 94% • Gemiddelde score • 7,8 op een schaal 7,5 op een schaal van 10 van 10

NL: 57% EP/NL: 55% PCT: 77%

De meeste prestatie-indicatoren voldoen aan de gestelde streefwaarden of stijgen daarboven uit. Alleen de KSF klantvriendelijke online dienstverlening vereist nog Pagina 7 van 23


aandacht omdat de realisatie van de prestatie-indicator ‘aandeel online ingediende octrooiaanvragen’ achterblijft. In het klanttevredenheidsonderzoek waren vier doelgroepen betrokken: MKB, particulieren, octrooigemachtigden en kennisinstellingen. De tevredenheid per product bleek over het algemeen hoog, waarbij vooral telefonisch contact een duidelijk stijgende lijn vertoonde. Het percentage van de online ingediende PCT en EP/NL aanvragen is tot en met het vierde kwartaal toegenomen. Desondanks bleef de realisatie onder de gestelde streefwaarde.

Opdrachtgevers KSF


Streefwaarde 2009

Realisatie 2009

Professionele uitvoerder (octrooideskundigheid)

Percentage stand van de techniek onderzoeken die zelf uitgevoerd worden

73%

34%

Bereik bij doelgroepen vergroten

• Bereik per doelgroep verhogen

• 15.000

•

25.386

• Aantal samenwerkingsrelaties met intermediaire en brancheorganisaties

• 20

•

19

• Aantal oriëntatieonderzoeken

• 700 onderzoeken en 500 zoekadviezen 41 onderzoeken

•

Daling of handhaving van de behandelnormen (met gelijkblijvende kwaliteit)

2 producten overschrijden de norm 5 producten blijven binnen de gestelde norm

Leveren van input voor beleidsvoorbereiding

Aantal beleidsinteractieve onderzoeken

Efficiënte uitvoering van de opdracht

Daling van behandelnormen per product (met behoud van kwaliteit)

848 onderzoeken en 900 zoekadviezen 55 onderzoeken

Eén van de vier KSF’s is meer dan volledig gerealiseerd. Het betreft de KPI ‘Leveren van input voor beleidsvoorbereiding’. Professionele uitvoerder (octrooideskundigheid): de realisatie van de prestatieindicator ‘aantal stand van de techniek onderzoeken dat door Octrooicentrum Nederland zelf wordt uitgevoerd’ blijft achter. De achterstand in de realisatie komt door een sterke toename van het aantal uit te voeren onderzoeken in relatie tot de beschikbare capaciteit. Dit heeft tot gevolg dat Octrooicentrum Nederland gedurende 2009 meer onderzoeken heeft moeten uitbesteden aan het Europees Octrooibureau (EOB). Als gevolg hiervan trad een sterke stijging op van het percentuele aandeel onderzoeken dat door het EOB is uitgevoerd. Daarnaast speelt Pagina 8 van 23


een significante rol dat het EOB in 2009 veel onderzoeken, vooral uit 2008, heeft afgerond. Efficiënte uitvoering van de opdracht: de realisaties van de behandeltijden van ‘stand van de techniek onderzoeken’ en van ‘octrooiaanvragen Rijksoctrooiwet 1995’ (administratieve verwerking) overschrijden de gestelde normen. De overige streefwaarden zijn gehaald.

Eigenaar KSF


Streefwaarde 2009

Realisatie 2009

Integriteit

Inbreuk op integriteitbeleid

Geen inbreuken

Geen inbreuken

Positief resultaat uit bedrijfsuitoefening

Resultaat uit bedrijfsuitoefening

• EUR 0

EUR 389.000

Efficiënte uitvoeringsorganisatie

•

Productiviteit (directe • uren/totaal)

•

Gunstige tariefontwikkeling

• •

Ordelijk en controleerbaar financieel beheer

71,8%

•

71,9%

•

Reële tariefdaling van 3,6% ten opzichte van 2008 (tariefnotitie 2009)

•

Reële tariefdaling van 3,6% ten opzichte van 2008

Accountantscontrole ADEZ

•

Score • 3,5 (op schaal van 5)

•

Score 2009: 4,3

Toezichtsverslag FEZ

•

Positief toezichtsverslag 2009

•

Positief toezichtsverslag 2009

Alle KPI’s van het perspectief eigenaar zijn positief. Geen inbreuken op de integriteit zijn geconstateerd. Het resultaat uit bedrijfsuitoefening bedraagt EUR 389.000,-- en 71,9% van de uren wordt aangemerkt als direct. Dat is iets meer dan de streefwaarde van 71,8%.

Pagina 9 van 23


Interne organisatie KSF


Streefwaarde 2009

Realisatie 2009

ARBO/ gezondheidsbeleid

•

Verzuimpercentage

•

< 4,25%

•

4,30%

•

Meldingsfrequentie

•

< 1,5

•

1,71

•

Aantal nulverzuimers

•

> 35%

•

43%

•

Opleidingskosten als % van de loonsom

•

2,0%

•

2,0%

•

Gemiddeld aantal opleidingsuren per medewerker

•

40 uren op jaarbasis

•

45 uur

•

Aantal medewerkers met IWP/POP Aantal storingsmeldingen helpdesk

•

100%

•

100%

•

< 500

•

400

Percentage oplossingen binnen normtijd

•

> 90%

•

99%

Deskundig en gemotiveerd personeel

Adequate faciliteiten

•

•

ARBO/gezondheidsbeleid: het ziekteverzuimpercentage 2009 (4,30%) is ten opzichte van 2008 (5,22%) gedaald. Adequate faciliteiten: gedurende 2009 kwamen 400 storingsmeldingen binnen. Dat is beduidend minder dan de maximale norm van 500. Maar liefst 99,9% van de binnengekomen incidenten is binnen de afgesproken norm afgehandeld.

Pagina 10 van 23


3

Octrooiverlening

3.1

Octrooiverlening in de praktijk: feiten en cijfers 2009

Totaal ingediende octrooiaanvragen ROW 1995 Verzoeken voor stand van de techniek onderzoeken Totaal verleende Nederlandse registratieoctrooien: 6jarig Totaal verleende Nederlandse registratieoctrooien: 20jarig Bezwaarschriften Verzoekschrift art. 23 ROW 1995 (herstel in de vorige toestand) Verzoekschrift art. 76/84 ROW 1995 (advies aan derde) Advies aan rechter art. 87 ROW 1995 Aanvragen om aanvullend beschermingscertificaat (geneesmiddelen en gewasbeschermingsmiddelen) Verleende aanvullende beschermingscertificaten Ingeschreven topografieën van halfgeleiderproducten

2009 2854 2448 302

2008 2732 2083 590

1646

1468

12 71

12 61

13 63

14 49

41 9

35 1

Na de wetswijziging in 2008 (afschaffing van het zesjarig octrooi, de mogelijkheid een Engelstalige octrooiaanvraag in te dienen, aanpassing van het taksregime) was 2009 het eerste volledige jaar waarin de nieuwe wet zijn effect had. In 2009 werden onder de Rijksoctrooiwet 2854 octrooiaanvragen ingediend (2008: 2732). Hiervan worden er steeds meer online ingediend: over 2009 1637 (2008: 1244); 938 aanvragen werden in het Engels ingediend. Het aantal uit het buitenland afkomstige aanvragen daalt al enkele jaren: in 2009 280, tegen 311 het jaar ervoor. Het aantal verzoeken om een nationaal onderzoek naar de stand van de techniek loopt sterk op: van 432 (2007) en 882 (2008) naar 1275 in 2009. Het aantal verzoeken om een internationaal onderzoek naar de stand van de techniek, uitgevoerd door het Europees Octrooibureau, blijft stabiel en kwam in 2009 uit op 1143. In 2009 werden in totaal 1948 Rijksoctrooien verleend, tegenover 2058 in 2008; het ging hierbij om 1646 (2008: 1468) 20-jarige octrooien en om (door de wetswijziging in 2008 scherp afnemend aantal van) 302 (2008: 590) 6-jarige octrooien. Onder de ROW 1995 kunnen aan Octrooicentrum Nederland met betrekking tot een al verleend octrooi drie typen verzoeken worden gericht: 1. Verzoek om een aanvullend beschermingscertificaat (ABC). 2. Verzoek tot herstel in de vorige toestand. 3. Verzoek om een wettelijk advies.

Pagina 11 van 23


Door middel van de aanvraag van een ABC kan het uitsluitende recht op een geneesmiddel of gewasbeschermingsmiddel in verband waarmee een octrooi is verkregen met maximaal vijf jaar worden verlengd. In 2009 werden 58 aanvragen ingediend voor een aanvullend beschermingscertificaat (ABC) voor geneesmiddelen (2008: 43). Eén aanvraag werd ingediend voor een ABC voor een kindergeneesmiddel (EU-Verordening 1901/2006 heeft nog niet zijn volle effect). In 2009 werden 4 (2008: 6) aanvragen voor een ABC voor gewasbeschermingsmiddelen ingediend. Het ‘verzoek om herstel in de vorige toestand’ is een specifiek juridische procedure, waarlangs de octrooihouder die door een administratief verzuim zijn octrooi verspeeld heeft (bijvoorbeeld door niet-tijdige betaling van de instandhoudingstaks) alsnog in zijn recht hersteld kan worden. In 2009 zijn 71 verzoeken om een dergelijk herstel ingediend. Met ‘wettelijk advies’ wordt gedoeld op het in art. 84 ROW 1995 genoemde verzoek dat bij Octrooicentrum Nederland kan worden ingediend om advies uit te brengen omtrent de toepasselijkheid van nietigheidsgronden op een verleend octrooi. Een dergelijk advies is noodzakelijk voor het kunnen instellen van een nietigheidsvordering bij de Rechtbank. In 2009 zijn dertien verzoeken om een wettelijk advies ingediend. In 2009 heeft Octrooicentrum Nederland geen technisch advies (art. 87 ROW 1995) aan de Rechtbank Den Haag verstrekt. Voorbereidingen zijn getroffen om begin 2010 ten behoeve van de gebruikers van het Nederlandse octrooisysteem een nieuw digitaal register in productie te nemen. Dit nieuwe register kent nieuwe zoekopties, daaronder de mogelijkheid om octrooidossiers in te zien, de zogeheten online file inspection. Voor de dienstverlening aan de klant is dit digitale register een grote stap vooruit.

Pagina 12 van 23


3.2

Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 1995) Octrooiaanvragen 2000-2009 onder de Rijksoctrooiwet 1995

4000

3500

3000

2500

2000

1500 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Het aantal aanvragen gedaan onder de ROW 1995 is na een terugval in 2007 gestegen tot 2.854 aanvragen in 2009. De groei ten opzichte van 2008 is onder andere veroorzaakt door een toename van het aantal octrooiaanvragen afkomstig uit Nederland. Het aantal octrooiaanvragen afkomstig uit het buitenland is gedaald en bedroeg 280 (in 2008 was dit aantal nog 311, in 2007 bedroeg het 368).

Pagina 13 van 23


3.3

Europese octrooien, overzicht 2000-2009 Europese octrooien 2000-2009, van kracht geworden in Nederland

20000

17500

15000

12500

10000

7500 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

In 2009 verleende het EOB 36.255 octrooien waarbij Nederland werd aangewezen als land waarvoor de aanvrager het octrooirecht vraagt. In 2008 lag dit aantal op 39.972 (daling 2009 t.o.v. 2008 met 9.3%). Het vervalpercentage wegens het nietindienen van een vertaling is over geheel 2009 uitgekomen op 66%. Het aantal door het EOB verleende octrooien waarin Nederland is aangewezen en waarvoor een vertaling is ontvangen bedroeg in 2009 totaal 12.725 (2008: 13.857). De daling ten opzichte van 2008 (8%) is mogelijkerwijs (voor een deel) terug te voeren op de gevolgen van de financiële crisis.

Pagina 14 van 23


3.4

Octrooien in Nederland, overzicht 2000-2009 Octrooien van kracht in Nederland, overzicht 2000-2009

150000

140000

130000

120000

110000

100000 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Het totaal aantal levende octrooirechten in Nederland op 31 december 2009 bedroeg 140.899 (2008: 145.969), waarvan 123.714 (2008:125.950) gevalideerde Europese octrooirechten zijn. Ook hier is in de daling ten opzichte van 2008 mogelijkerwijs een effect zichtbaar van de financiële crisis.

3.5

Octrooiverlening: de kwaliteit

Het Nederlandse octrooisysteem heeft door de jaren heen een goede reputatie weten te handhaven. Deze reputatie houdt zeker nog verband met de naam en faam van de (in 2004) opgeheven Octrooiraad. Gebleken is dat ook Octrooicentrum Nederland deze lijn, zij het onder een ander wettelijk systeem, in 2009 kon doortrekken. De positieve feedback van het UK Intellectual Property Office (UKIPO) op de kwaliteit van de in de jaren 2004-2009 door Octrooicentrum Nederland voor het UKIPO uitgevoerde searches en examinations illustreert dit. De samenwerking met het UKIPO moest medio het contractsjaar 2009 helaas (voor beide partijen) worden beëindigd omdat een reorganisatie bij het UKIPO het onmogelijk maakte nog langer werk uit te besteden. De samenwerking met UKIPO is van grote waarde geweest voor het kwaliteitsdenken binnen Octrooicentrum Nederland. Ook onder het registratiesysteem van de Rijksoctrooiwet 1995 is kwaliteit een belangrijke factor om klanten zo goed mogelijk van dienst te zijn. Concrete vorm krijgt kwaliteit in het uitgevoerde onderzoek naar de stand van de techniek, inclusief de schriftelijke opinie daarbij. In 2009 is aan een up-to-date Leidraad gewerkt waarin de gewenste inhoudelijke kwaliteit van octrooiverlening wordt beschreven. De Leidraad zal in 2010 worden vervolmaakt en daarna stapsgewijs worden ingevoerd. Er is een parallel met de Product Quality Standards (voor bijvoorbeeld classificatie, searches) van het Europees Octrooibureau. Pagina 15 van 23


Octrooiaanvragers, maar ook derden die te maken krijgen met verleende octrooien, verwachten een hoge kwaliteit dienstverlening. Om controle over de kwaliteit te verkrijgen is binnen Octrooicentrum Nederland met assistentie van externe deskundigheid gewerkt aan een kwaliteitsmanagementsysteem op het gebied van octrooiverlening. Definitieve afronding wordt medio 2010 verwacht. Tot slot is in 2009 ook de huidige interne opleiding van technisch adviseurs onder de loep genomen. Bij het nastreven van kwaliteit is het menselijk kapitaal immers een beslissende factor. Met hulp van de Open Universiteit is in het opleidingsprogramma een betere koppeling gelegd tussen theorie en praktijk om zo de effectiviteit van de opleiding te vergroten. Inmiddels profiteren al enkele nieuwe technisch adviseurs van de nieuwe opzet.

3.6

Internationale octrooiaanvragen

In 2009 daalde het aantal internationale aanvragen bij WIPO ingediend met 4.5% tot 155.900 (2008: 163.250), waarbij de daling vooral toe te rekenen is aan een aantal geïndustrialiseerde landen (o.a. de VS minus 11.4%, Duitsland minus 11.2%). Tegelijkertijd is sterke groei te constateren bij een aantal Aziatische landen (o.a. China een stijging met 29.7%). Het aantal aanvragen ingediend met herkomst Nederland bedroeg 4471, een stijging met 3% ten opzichte van 2008. In de top-5 van aanvragers neemt Philips een vierde plaats in (1295 aanvragen).

NL Octrooiaanvragen 2000-2009 onder de Patent Cooperation Treaty 5000

4500

4000

3500

3000

2500

2000 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Pagina 16 van 23


4

Kennisontwikkeling & Voorlichting

4.1

Feiten en cijfers 2009

Oriëntatieonderzoeken Zoekadviezen Beleidsondersteunende onderzoeken Artikelen in vakbladen Beurzen en evenementen Beantwoorde intellectueel eigendom vragen Individuele gesprekken Gastcolleges Presentaties Workshops

2009 848 909 55 66 30 9051 1666 56 101 135

2008 688 522 53 56 40 8759 1281 59 94 95

In 2009 was het technisch innovatief MKB een belangrijke doelgroep voor Octrooicentrum Nederland, maar ook het HBO, universiteiten, de overheid en de particuliere uitvinders kregen veel aandacht Er was in 2009 een stijging van het aantal klanten waar te nemen: van 16.000 naar ruim 25.000. Dit is ook terug te zien in de groeiende naamsbekendheid, in de stijging van het aantal bezoeken aan de website en aan esp@cenet. De groei van het aantal klanten ging niet ten koste van de gepercipieerde kwaliteit, sterker nog de klanttevredenheid steeg naar 7,8 (2008: 7,7). Vooral de individuele klantgesprekken en oriëntatieonderzoeken kennen een hoge klantwaardering.

4.2

Algemene IE-voorlichting

De activiteiten richten zich op het vergroten van de bekendheid bij doelgroepen met het octrooisysteem en met de diensten van de organisatie. Octrooicentrum Nederland presenteerde zich op 30 beursdagen (begroot 25) en werd genoemd in of initieerde 66 informatieve artikelen (begroot 43) in diverse gedrukte media. De in 2008 geïntroduceerde en succesvol gebleken lokale octrooiborrels waarbij op regionaal niveau ondernemers en publieke en private dienstverleners met elkaar in contact werden gebracht, kregen een vervolg in Noord-Nederland en Limburg. In 2009 is wederom een najaarsevenement georganiseerd voor het MKB, voor grote bedrijven en voor overheidsrelaties. Dit jaar stond het evenement in het teken van landenkeuze, waarbij werd samengewerkt met de EVD. Rond de 400 ondernemers bezochten het evenement en het landenpreuvenement in Rijswijk.

Pagina 17 van 23


Voorbereidingen zijn getroffen voor de viering van het 100-jarig bestaan van de Rijksoctrooiwet in 2010. Een reeks van activiteiten staat in 2010 op stapel: de uitgave van een jubileumboek, de organisatie van een rondreizende tentoonstelling (Patent Parade) en van een open dag, de uitgifte van een postzegel. De samenwerking met Rijkswaterstaat op het gebied van aanbesteden en Intellectueel Eigendom is gecontinueerd en heeft onder andere geleid tot de publicatie ‘Samen werken aan innovatie’. Deze publicatie gaat over het gebruik van open licenties in de grond-, weg- en waterbouw en is tot stand gekomen in samenwerking met het CROW, ONRI, Bouwend Nederland en Rijkswaterstaat. Tevens is er gewerkt aan een algemene richtlijn voor de bouw aangaande aanbesteden. De digitale nieuwsbrief werd zes maal gepubliceerd en heeft inmiddels ruim 1800 abonnees. In 2009 waren de nieuwsbrief thema’s ‘uitvinden in dienstverband’, ‘innovatie in landen tuinbouw’, ‘transport’, ‘de bouwsector’, ‘verpakkingen’ en een landenspecial in het kader van het najaarsevenement ‘verover de wereld met octrooien’.

4.3

Individuele IE-voorlichting

De projecten en activiteiten binnen dit product zijn op het individu en op specifieke klantvragen gericht. De kern van de producten is dat zij veel inhoudelijke toegevoegde waarde hebben en de klant ondersteunen bij het maken van een innovatieafweging. De vraag naar producten met een individuele c.q. maatwerk dienstverlening is ook in 2009 gestegen. Waar in 2008 enige terughoudendheid werd betracht in het uitvoeren van oriëntatieonderzoeken was dat in 2009 anders. Met het in samenwerking met EZ en de Orde van Octrooigemachtigden ontwikkelde richtsnoer voor oriëntatieonderzoeken zijn heldere werkkaders geschapen, waardoor er een snelle afweging kon worden gemaakt in het wel of niet mogen uitvoeren van een dergelijk onderzoek. Er zijn in totaal 848 oriëntatieonderzoeken uitgevoerd (begroting 700). Het nieuwe product zoekadviezen speelt goed in op specifieke klantvragen en is dan ook ruim 900 maal uitgevoerd (begroting 500). Het aantal beantwoorde IE vragen (9051 tegen begroot 8500) en het aantal gevoerde individuele gesprekken (1666 tegen begroot 1300) overtroffen de gestelde streefwaardes. Momenteel zijn op zeven plaatsen in Nederland Octrooicentrum Nederland medewerkers gestationeerd op Syntens vestigingen. Voor een betere dekking van de regionale concentraties van midden- en kleinbedrijven heeft een geografische verschuiving plaatsgevonden van de stationeringplaatsen.

Pagina 18 van 23


4.4

Beleidsonderzoeken

Octrooicentrum Nederland verzorgt sinds 2004 beleidsondersteunende onderzoeken die zich richten op relevante trends en ontwikkelingen in het innovatieveld. In het afgelopen jaar zijn 55 onderzoeken uitgevoerd (begroot 41) op onder andere het gebied van duurzaamheid, creatieve industrie, luchtvaart en landbouw, en het gebruik van innovatievouchers. Daarnaast heeft een effectmeting plaatsgevonden met betrekking tot de wijzigingen van de ROW 1995, en zijn diverse regiovergelijkende studies verricht. De samenwerking met de Kamer van Koophandel (KvK) begon in 2009 zijn vruchten af te werpen en resulteerde in de eerste KvK-OCNL publicatie ‘Vernieuwend ondernemen in Midden-Nederland, de herkomst van octrooien in beeld’. De samen met de KvK’s tot stand gekomen beleidsanalyses worden in toenemende mate afgenomen door verschillende onderdelen van EZ. De samenwerking met andere onderdelen van EZ resulteerde in kostenbesparing en in een meer integrale dienstverlening voor de klant. Hier zal in de komende jaren nog meer in worden geïnvesteerd.

4.5

Opleidingsproducten

Activiteiten en producten die kennis over IE en octrooien overdragen vallen onder de noemer opleidingsproducten. De focus ligt hierbij op octrooien. In de praktijk is er ook vraag naar kennisoverdracht rondom merken, modellen en auteursrecht en ging dit jaar meer aandacht uit naar licenties. Het doel is het ontsluiten en overdragen van kennis. Er zijn meer gastcolleges (50 begroot, realisatie 56), presentaties (68 begroot, realisatie 101) en workshops (120 begroot, realisatie 135) verzorgd dan begroot, doordat in toenemende mate kennisinstellingen Octrooicentrum Nederland wisten te vinden. Daarbij is met zekere regelmaat aandacht voor specifieke sectoren zoals de tuinbouwsector en de creatieve industrie, en worden bijdragen geleverd aan bijeenkomsten over subsidieregelingen. Een octrooigame is ontwikkeld met klanten uit het MKB en uit het HBO, waarbij in een moderne spelvorm alle aspecten van en rondom productontwikkeling en Intellectueel Eigendom rechten (IE) aan bod komen. Ook is een toetsdatabank ontwikkeld voor het HBO en voor het Wetenschappelijk Onderwijs. Het aantal leden van het Octrooigilde is ook dit jaar weer gestegen en inmiddels actief op ‘LinkedIn’. Door de stijgende vraag naar individuele IE voorlichting zijn enkele geplande nieuwe leermiddelen nog niet ontwikkeld.

Pagina 19 van 23


5

Bedrijfsvoering

5.1

Personeel

Het onderwerp ‘mobiliteit’ is structureel ingebed in de HR-cyclus en heeft ook in 2009 hoge prioriteit gehad. De resultaten zijn erg positief. Het succes heeft als bijkomstigheid dat de kans reëel aanwezig is dat NL Octrooicentrum zonder herplaatsingskandidaten de rijksbrede taakstelling kan realiseren. Het ziekteverzuim is in 2009 gedaald (met ongeveer 1%). Met het gerealiseerde 4,3% verzuim zit Octrooicentrum Nederland net een fractie boven het gestelde doel van 4,25%. Het langdurig verzuim is afgenomen ten opzichte van 2008. De reïntegratieprocessen zijn alle met succes afgesloten. De resultaten van het medewerkertevredenheidsonderzoek zijn binnen de afdelingen besproken. De aandachtspunten 2009 komen overeen met die van 2007. De scores zijn over het algemeen echter wel hoger. Voldoende reden om het in gang gezette traject vanaf 2007 te continueren. Slechts op één aspect is de ontevredenheid licht toegenomen: de loopbaanmogelijkheden. Dit blijft een aandachtspunt bij de jaarlijkse IWP/POP-gesprekken (Individueel Werk Plan/Persoonlijk Ontwikkelings Plan).

5.2

Informatievoorziening en automatisering in 2009

In 2009 hebben vele ontwikkelingen in de gehele ICT infrastructuur plaatsgevonden; twee majeure projecten daaronder legden een sterk beslag op capaciteit en verandervermogen van de organisatie. In de eerste plaats deden zich binnen EPTOS ontwikkelingen voor. EPTOS (Electronic Patent and Trademark Office System) van het EOB vormt sinds 2004 het platform voor de octrooigerelateerde applicaties. Op basis van dit platform is het elektronisch indienen van octrooiaanvragen en het indienen van vervolgstukken mogelijk. De software voor het elektronisch indienen (eOLF) is volledig geïntegreerd met het digitale dossiersysteem e-Phoenix dat sinds het tweede kwartaal van 2004 in gebruik is. De laatste schakel in deze keten betreft de vervanging van het informatiesysteem voor octrooiafhandeling (Recht) door Soprano. Dit laatste systeem is als een pilot samen met het Franse en het Poolse octrooibureau en onder leiding van het EOB voor Europese octrooiverlenende instanties ontwikkeld. De implementatie van Soprano bij Octrooicentrum Nederland is behoorlijk vertraagd en is voorzien voor maart 2010 (wat inderdaad gerealiseerd is). Samen met het Franse en Poolse octrooibureau evenals het EOB wordt in 2010 naar een oplossing gezocht om Soprano stapsgewijs te upgraden en daarmee de pilot op een voor alle partijen bevredigende wijze af te sluiten.

Pagina 20 van 23


In de tweede plaats het project Open Source. Aan Octrooicentrum Nederland is de vraag gesteld of zij als pilot-organisatie voor Open Source op de desktop wilde dienen. Aan de hand van een business case werd besloten hier positief op te reageren, mede omdat het in lijn was met het EZ-beleid. Als resultaat wordt Octrooicentrum Nederland in het actieplan 'Nederland open in verbinding' genoemd als pilot-organisatie voor de Rijksoverheid. De voorbereidingen voor het project waren eind 2008 afgerond. Het jaar 2009 stond in het teken van implementatietrajecten. Het project kent een doorloop in 2010.

5.3

Corporate Communicatie

In de communicatie-uitingen was duidelijk zichtbaar dat Octrooicentrum Nederland een agentschap is van EZ. De uitwerking van de communicatiefunctie van het nieuwe agentschap kostte veel tijd in 2009. Het vinden van een balans tussen corporate communicatie (op niveau van het nieuwe agentschap) en doelgroepcommunicatie (op divisieniveau) is van essentieel belang voor blijvende herkenbaarheid richting doelgroepen. Er is meegewerkt in verschillende projecten werkgroepen rondom de fusie van de agentschappen (communicatiefunctie, intranet, website, klantenbestand, positionering, digitale nieuwsbrief, interne fusiecommunicatie, externe fusiecommunicatie e.d.). Octrooicentrum Nederland werkte ook in 2009 op diverse communicatieterreinen samen met de andere agentschappen en met Syntens (o.a. gemeenschappelijke evenementen en beursdeelname, gemeenschappelijk klantenbestand). Dat zal vanaf 2010 versterkt worden voortgezet.

5.4

Financieel en materieel beheer, huisvesting

Het financieel en materieel beheer van Octrooicentrum Nederland is al jaren goed op orde. Dit blijkt onder meer uit de onderzoeksresultaten van de departementale Auditdienst en uit het toezichtresultaat van de directie FEZ van het ministerie. De implementatie van SEPA (Single Euro Payment Area), gecombineerd met de activiteiten die voortkomen uit de overstap naar een andere huisbankier (nu Royal Bank of Scotland), is in de loop van 2009 afgerond. Octrooicentrum Nederland is gehuisvest in het gebouw van het Europees Octrooibureau in Rijswijk. Gezien de nauwe samenwerking met dit bureau op het gebied van primaire processen, maar ook bedrijfsvoering, levert deze locatie veel voordelen voor Octrooicentrum Nederland op.

Pagina 21 van 23


6

Internationale ontwikkelingen

6.1

World Intellectual Property Organization (WIPO)

Wijzigingen in het Patent Law Treaty (PLT) zijn verwerkt in de Rijksoctrooiwet 1995 en worden op 1 april 2010 van kracht. Deze hebben onder andere betrekking op de vereisten voor het verkrijgen van een indieningsdatum voor een octrooiaanvraag; zo is het voor het verkrijgen van een indieningsdatum niet meer nodig om de aanvraag al op dat moment van een conclusie te voorzien. Onder het Patent Cooperation Treaty (PCT) werden in 2009 de bureaus van Egypte en Israël benoemd tot “International Searching and Preliminary Examining Authorities”. In Europa zijn als zodanig aangewezen het Europees Octrooibureau, de bureaus van Oostenrijk, Finland, Spanje, Zweden plus het Nordic Patent Institute (van Denemarken, Noorwegen en IJsland). PCT is het belangrijkste instrument voor mondiale octrooisamenwerking. Er wordt veel waarde aan gehecht om PCT te verbeteren. Onomstreden is dit niet. Ontwikkelingslanden vinden dat het octrooisysteem nog onvoldoende met hun belangen rekening houdt en willen vooral vrij zijn in de toepassing van hun nationale regels.

6.2

Europees Octrooibureau (EOB)

Omdat in 2010 het mandaat van EOB-President Alison Brimelow eindigt, is in 2009 begonnen met de verkiezing van een nieuwe president. Na de nodige kiesrondes werd de Fransman Benoît Battistelli tot nieuwe president gekozen, voor de standaardtermijn van vijf jaar. Hij start in deze functie op 1 juli 2010. Voordien was Battistelli directeur-generaal van het Institut National de la Propriété Industrielle. Na het vertrek van Ludovica Agró (Italië) werd Guus Broesterhuizen (Nederland) gekozen tot Chairman van het Budget & Finance Committee. Octrooicentrum Nederland heeft zich sterk gemaakt voor een restrictiever beleid ten aanzien van afsplitsingen van octrooiaanvragen (“divisionals”). Met cascades van divisionals kunnen aanvragers octrooiprocedures eindeloos rekken, tot last van het EOB en tot nadeel van derden. Uiteindelijk is door de Council besloten om vrijwillige divisionals alleen toe te staan gedurende de eerste 24 maanden na de eerste communicatie (met een “objection-for-the-first-time”) van de examining division. Het nieuwe beleid wordt m.i.v. 1 april 2010 van kracht.

Pagina 22 van 23


6.3

Europese Unie (EU)

6.3.a.

Bureau voor de Harmonisatie van de Interne Markt (BHIM)

Op 1 mei 2009 is onder het BHIM een substantiële taksreductie bij de verlening van een Gemeenschapsmerk van kracht geworden. De maatregel moet enerzijds dienen om

de

toegang

tot

het

Gemeenschapsmerk

voor

het

bedrijfsleven

te

vergemakkelijken, anderzijds om het begrotingsoverschot en de omvangrijke kasreserves van het BHIM te reduceren. Het mandaat van de Nederlander (en voormalig EZ-er) Wubbo de Boer als President van het BHIM loopt op 1 oktober 2010 af. In 2009 voltrok zich het voorspel van de verkiezing van een nieuwe president. Op basis van de voordracht van de Administrative Board koos de Raad van de EU in mei 2010 voor de Portugees Antonio Campinos. 6.3.b.

EU-Octrooistelsel

Onder het Tsjechisch en Zweeds EU-Raadsvoorzitterschap zijn in Brussel door de Raad (voor Concurrentievermogen) stappen gezet in de verbetering van het EUoctrooistelsel. Vooral in december deed de Raad een forse stap vooruit, ten aanzien van zowel de totstandbrenging van een EU-octrooi als de oprichting van een Europees octrooigerecht. In april 2009 is aan het Europese Hof van Justitie advies gevraagd of de oprichting van een dergelijk octrooigerecht al dan niet in strijd is met het EU-recht. Het wachten is op het advies van het Hof; dit wordt na de zomer van 2010 verwacht. Het te kiezen talenregime en de daarmee samenhangende kosten van het systeem blijven een heet hangijzer dat als bekend vele (politieke) gevoeligheden oplevert.

6.4

Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE)

In 2009 kwam de Raad van Bestuur van het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) twee keer bijeen. Het (roulerende) voorzitterschap was in 2009 in handen van Nederland. In juni 2010 gaat het voorzitterschap voor drie jaar naar België. Het aantal merkdepots bij het BBIE bedroeg in 2009 21.490 (in 2008: 23453); het aantal modeldepots 1017 (in 2008: 877). De daling van het aantal merkdepots houdt dus aan; de daling is overigens minder ernstig dan ten gevolge van de tariefverlaging bij het BHIM kon worden gevreesd. Het BBIE biedt de digitale dienst i-Depot aan. Het i-Depot fungeert voor deposanten als bewijsmiddel waarmee zij kunnen aantonen dat een idee, concept of uitvinding op een bepaalde datum door hen was ontwikkeld; het kan ook belangrijk zijn in het voortraject van bijvoorbeeld een latere octrooiaanvraag. Het aantal depots groeit flink.

Pagina 23 van 23

Jaaroverzicht NL Octrooicentrum Datum 1 juni 2010

Recommend Documents