MONITOR SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN

MONITOR

SOCIAAL KWETSBARE GROEPEN

Stand van zaken OGGZ, regio Zuidoost-Brabant 2012

Colofon

Uitgave GGD Brabant-Zuidoost, januari 2014

Tekst Antje Eugster

Contact GGD Brabant-Zuidoost, team onderzoek Postbus 810 5700 AV Helmond E: [email protected] T: 0880031459

KERNCIJFERS MONITOR SOCIAAL KWETSBARE BURGERS Eén van de basistaken van GGD Brabant-Zuidoost (GGDBZO) is de Wmo/OGGZ monitor. Jaarlijks verzamelt de GGDBZO gegevens voor de negen prestatievelden van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) en rapporteert hierover. De gegevens zijn terug te vinden op het Regionaal Kompas en de GGD Gezondheidsatlas. In dit overzicht worden relevante gegevens over de sociaal kwetsbare groepen binnen de prestatievelden 7, 8 en 9 in de regio Zuidoost-Brabant gepresenteerd.

OGGZ en sociaal kwetsbare groepen Het doel van de Wmo is dat iedereen zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen en mee kan doen in de maatschappij, al of niet geholpen door familie of vrienden. Er zijn echter mensen die dreigen uit te vallen of reeds uitgesloten worden. Deze mensen behoren tot de OGGZ-doelgroep. Ook mensen die na uitval weer meedoen behoren tot de doelgroep; naast het voorkomen van uitval of het erger worden ervan, richt men zich binnen de OGGZ ook op het voorkomen van terugval van mensen die weer meedoen (Wolf, 2006). Verschillende specifieke groepen behoren tot de OGGZ doelgroep. Kenmerkend voor deze groepen is dat ze zich in een toestand van sociale uitsluiting bevinden, de mate waarin is verschillend (Wolf, 2006). OGGZ-activiteiten bestaan uit het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de openbare geestelijke gezondheidszorg, het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg (“PV 7, 8 en 9”, z.j.).

Doel monitor Het doel van de monitor is het volgen van ontwikkelingen in aard en omvang van sociaal kwetsbare groepen in de samenleving in de regio Zuidoost-Brabant. Vanwege de overlap van doelgroepen op de beleidsterreinen prestatieveld 7 (maatschappelijke opvang), prestatieveld 8 (OGGZ) en prestatieveld 9 (ambulante verslavingszorg), betreft het gegevens over sociaal kwetsbare groepen binnen deze drie beleidsterreinen.

De OGGZ-trechter Het huidige overzicht met kerncijfers is opgebouwd volgens de OGGZ-trechter (Hemert, in Mérelle, Overberg & Lodder, 2012). De trechter bestaat uit 3 lagen: 1. Risicofactoren in de gemeenschap: Het betreft mensen met een risicofactor, die in combinatie met andere risicofactoren problematisch kan zijn. Een preventieve aanpak is nodig om te voorkomen dat mensen afglijden naar de laag eronder. 2. Kwetsbare groepen: Het betreft sociaal kwetsbare groepen met meerdere, elkaar beïnvloedende risicofactoren. Signaleren en toeleiding naar reguliere zorg is nodig via doelgroepvoorzieningen. Geschikte voorzieningen zijn nodig om afglijden naar de onderste laag te voorkomen 3. Kwetsbare groepen die uitvallen: Het gaat hier om de specifieke OGGZ doelgroep: het betreft groepen sociaal kwetsbare mensen met meerdere complexe en veelomvattende

3

problemen, die zelf niet om hulp vragen, terwijl ze wel zorg nodig hebben. Er is stagnatie in de toeleiding naar zorg of in bestaande zorg. Vangnetvoorzieningen zijn nodig.

Het betreft mensen met een risicofactor, die in combinatie met andere risicofactoren problematisch kan zijn. Een preventieve aanpak is nodig om te voorkomen dat mensen afglijden naar de laag eronder

Sociaal kwetsbare groepen met meerdere, elkaar beïnvloedende risicofactoren. Signaleren en toeleiding naar reguliere zorg is nodig via doelgroepvoorzieningen. Geschikte voorzieningen zijn nodig om afglijden naar de onderste laag te voorkomen

Het gaat hier om de specifieke OGGZ doelgroep: het betreft groepen sociaal kwetsbare mensen met meerdere complexe en veelomvattende problemen, die zelf niet om hulp vragen, terwijl ze wel zorg nodig hebben. Er is stagnatie in de toeleiding naar zorg of in bestaande zorg. Vangnetvoorzieningen zijn nodig.

Figuur 1: OGGZ trechter1

Gegevens gezondheidsmonitors en bevolkingsaantallen regio Zuidoost-Brabant De gegevens uit de gezondheidsmonitors en daarbij behorende bevolkingsaantallen betreffen:

1

-

Jeugd 0 t/m 11 ( 2008):

101614

-

Jongeren 12 t/m 18 (2011):

61909

-

Volwassenen 19 t/m 64 (2012):

456342

-

Ouderen 65-plus (2012):

126194

figuur ontleend van presentatie B. van Hemert, http://www.psychiatrieweb.nl/

4

Risicofactoren in de gemeenschap: preventie Alle burgers lopen risico om sociaal kwetsbaar te worden. Hoe meer risicofactoren, des te groter het risico. Door preventie kan voorkomen worden dat mensen afglijden naar de laag eronder in de trechter.

Risicofactoren Werk en Inkomen

Schooluitval: vroegtijdig schoolverlaten kan vervelende gevolgen hebben. Zonder diploma heeft men minder kans op bevredigend werk en een goedbetaalde baan. Voor schooluitval worden 3 cijfers weergegeven: (1) niet meer op school/geen onderwijs en betreft gegevens uit de jeugdmonitor 12 t/m 18; (2) nieuwe voortijdige schoolverlaters vanuit voortgezet onderwijs, gegevens van ministerie OCW; (3) nieuwe voortijdige schoolverlaters vanuit MBO, gegevens ministerie OCW. (tabellen http://www.aanvalopschooluitval.nl/cijfers )

Lage opleiding: laagopgeleiden leven gemiddeld korter en leven minder in als goed ervaren gezondheid dan hoogopgeleiden. Ook diverse risicofactoren komen vaker voor bij laagopgeleiden (van Bakel, 2011). Lage opleiding is gedefinieerd als: -

volwassenen: geen onderwijs, lager onderwijs, mavo, LBO;

-

jongeren: brugklas vmbo/havo en vmbo/praktijkonderwijs

Uitkering: Personen met een uitkering (op grond van werkloosheidswet, bijstandswet of arbeidsongeschiktheidswet) en personen met alleen AOW hebben een laag inkomen. Mensen met een laag inkomen leven gemiddeld korter en hebben een minder ervaren goede gezondheid dan mensen met hogere inkomens (Verweij, 2011). Werkloosheid en de daarmee gepaarde inkomensteruggang kan iemands leefomstandigheden verslechteren en de gezondheid negatief beïnvloeden. Uitkering is gedefinieerd als: -

Volwassenen: werkloos/-zoekend en uitkering arbeidsongeschiktheid

-

Ouderen: 65-plussers die alleen AOW ontvangen

Laag huishoudinkomen: Mensen met een laag inkomen leven gemiddeld korter en hebben een minder ervaren goede gezondheid dan mensen met hogere inkomens. Een laag huishoudinkomen is een belangrijke risicofactor voor sociale uitsluiting bij de volwassen bevolking. Laag huishoudinkomen is gedefinieerd als: -

een huishoudinkomen van maximaal 15.200 euro, gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden

Moeite met rondkomen: mensen die moeite hebben met rondkomen kunnen vaak naast de eerste levensbehoeften niets extra’s betalen. Moeite met rondkomen is een risicofactor van materiële deprivatie, indicator voor sociale uitsluiting bij kinderen. 5

Werk en inkomen % Schooluitval Niet meer op school/geen onderwijs

Jongeren

Aantal

2

1240

VSV voortgezet onderwijs1

1,52

618

VSV middelbaar beroepsonderwijs1 Lage opleiding

6,62

1122

Jongeren Volwassenen Ouderen

29 28 63

17950 127775 79500

Werkloos/-zoekend

Volwassenen

5

22815

Arbeidsongeschikt

Volwassenen

4

18255

Alleen AOW

Ouderen

22

27760

Huishoudinkomen max 15.200*

Volwassenen Ouderen

14 10

63890 12620

Moeite met rondkomen

Volwassenen

22

100395

Ouderen 12 15145 Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost *besteedbaar huishoudinkomen gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden 1

2

Voortijdig schoolverlaters (VSV) voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs, leeftijd 13 -22 jaar, 2011/2012. Bron min. OCW Percentage van de leerlingen/deelnemers

Risicofactoren Gezin en relatie

Gebroken gezin/éénoudergezin Kinderen hebben na een scheiding van de ouders meer problemen dan kinderen uit intacte gezinnen. Met de meeste kinderen van gescheiden ouders gaat het na verloop van tijd weer goed. Maar een grote groep blijft problemen houden. Scheidingskinderen hebben een verhoogd risico op internaliserende (angst/depressie) en externaliserende problemen (agressief gedrag, drug –en alcoholgebruik), problemen in sociale relaties en lage schoolprestaties. Daarnaast hebben ook andere factoren binnen een éénoudergezin hun weerslag op het kind, zoals vaak een slechtere financiële situatie of moeite met alleen voor de opvoeding te staan. Kinderen in gezinnen met een lager inkomen hebben een minder goede gezondheid en vertonen meer probleemgedrag (Nji, z.j.a).

Gebroken relatie of alleenstaand Mensen die getrouwd zijn leven langer dan nooit-gehuwden en mensen die gescheiden of verweduwd zijn (Verweij & Sanders, 2010). Dit geldt sterker voor mannen dan voor vrouwen. De lagere sterftekans geldt voor vrijwel alle doodsoorzaken, mogelijk als gevolg van verschillen in leefstijl tussen gehuwden en niet-gehuwden. Alleenstaanden leven ongezonder dan gehuwden. Zo

6

komen ernstig overgewicht en zware drinkers vooral voor bij gescheiden mannen (Verweij & Sanders, 2010).

Gezin en relatie % 87 80

Aantal 88400 49530

Vader en moeder

Jeugd Jongeren

Vader/moeder en partner

Jeugd

3

3050

Jongeren

5

3095

Co-ouders

Jeugd Jongeren

1 4

1015 2475

Woont bij anderen/zelfstandig

Jeugd Jongeren

4 1

4060 620

Eénoudergezin

Jeugd Jongeren

6 10

6095 6190

Volwassenen

6

27380

Ongehuwd/nooit gehuwd geweest

Volwassenen

22

Ouderen

4

5050

Gescheiden/gescheiden levend

Volwassenen Ouderen

7 6

31945 7570

Weduwe/Weduwnaar

Volwassenen Ouderen

1 25

4565 31550

1-persoonshuishouden/ alleenwonend

Volwassenen Ouderen

13 33

59325 41645

100395

Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost

Aantal huishoudens 2012 Totaal particuliere huishoudens 329282 Eenpersoonshuishoudens 113749 Eenouderhuishouden 20034 Cijfers regio Zuidoost-Brabant , totaal alle leeftijden, bron CBS 1

% 35%1 6%1

dit betreft het percentage van het aantal huishoudens. Van de totale bevolking in 2012, zijn van de personen in particuliere huishoudens landelijk 16% en regionaal 15% alleenstaand (CBS)

Risicofactoren Gezondheid

Psychische problemen Psychisch ongezonde mensen hebben last van psychische klachten of zelfs van psychische stoornissen (Schoemaker, 2010). Psychische klachten kunnen mede leiden tot gedeeltelijk onvermogen tot functioneren. Dit kan leiden tot vaker verzuimen van school of werk, niet kunnen zorgen voor het gezin, moeilijk sociale contacten kunnen houden en een verhoogde kans op lichamelijke klachten. 7

Eenzaamheid Eenzaamheid is een persoonlijke, subjectieve ervaring en kenmerkt zich door gemis en teleurstelling (van Bakel & Eugster, 2011). Eenzaamheid kan tot een depressie leiden en vergroot de kans op het krijgen van hartaandoeningen. Eenzame mensen hebben ook vaker een minder gezonde leefstijl (Savelkoul & van Tilburg, 2010).

Gepest worden De gevolgen van pesten zijn divers en kunnen een levenslange impact hebben. Vooral kinderen die herhaaldelijk en op verschillende manieren gepest zijn, kunnen last krijgen van problemen, zoals gevoelens van eenzaamheid, angst of depressie, psychosomatische klachten, verminderd zelfvertrouwen en weinig eigenwaarde (Nji, z.j.b).

Slechte gezondheid Ervaren gezondheid weerspiegelt het oordeel over de eigen gezondheid en is een samenvattende gezondheidsmaat van alle gezondheidsaspecten die relevant zijn voor de persoon in kwestie (Deeg, 2009). De ervaren gezondheid is een sterke voorspeller voor sterfte. In 2012 zijn bij de vraag naar ervaren gezondheid andere antwoordcategorieën gebruikt dan in de voorgaande monitors.

Dementie Dementie is een hersenziekte die iemand langzaam maar zeker volledig afhankelijk maakt van de zorg van anderen. Door de ziekte worden niet alleen een toenemend aantal patiënten getroffen, maar ook steeds meer mantelzorgers en professionele hulpverleners. Gezondheid Psychisch ongezond Hoog risico angststoornis of depressie (zeer) ernstig eenzaam Regelmatig gepest Ervaart gezondheid matig/slecht Ervaart gezondheid gaat wel/ slecht Heeft 1 of meer chronische ziekten2

3

Dementie

Jongeren

% 13

Aantal 8050

Volwassenen Ouderen Volwassenen Ouderen

20 19 6 5

91270 23975 27380 6310

Volwassenen

9

41070

Ouderen

9

11360

Jongeren

4

2475

Jeugd1

5

5080

Jongeren

14

8670

Volwassenen

20

91270

Ouderen

40

50480

Jeugd Jongeren

19 20

19300 12380

Volwassenen

36

164285

Ouderen

77

97170 11369

Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost 1 mening ouders gezondheid kind 2 Bij jeugd en jongeren betreft het chronische aandoeningen vastgesteld door een arts, bij volwassenen en ouderen chronische ziekten waarvoor onder behandeling/controle van een arts 3 Bron: www.alzheimer-nederland.nl

8

Risicofactoren Genotmiddelen

Overmatig drinken Alcoholgebruik hangt samen met ongeveer zestig verschillende aandoeningen en heeft negatieve effecten op bijna alle organen van het menselijk lichaam. Het risico op gezondheidsschade door alcohol hangt af van het totale alcoholgebruik van de drinker, maar ook van het drinkpatroon dat iemand heeft. Het drinkpatroon heeft betrekking op hoeveel alcohol iemand per keer drinkt en hoe vaak (van Bakel & van Gestel, 2012). Kinderen zijn gevoeliger voor de risico’s van alcoholgebruik dan volwassenen.

Drugs gebruiken Bij het gebruik van cannabis wordt het risico voor de volksgezondheid als minder groot ingeschat dan het risico van de harddrugs (Trimbos Instituut, 2011). Cannabisgebruik vermindert het reactieen concentratievermogen en het korte termijn geheugen. Dit beïnvloedt school- en werkprestaties en het verkeersgedrag negatief. Belangrijke gezondheidseffecten van harddrugs zijn intoxicaties en het gelijktijdig optreden van verslaving en psychische stoornissen .

Genotmiddelen % 10

Aantal 3485

Jongeren Volwassenen

30 11

18570 50195

Probleemdrinker

Volwassenen

8

36505

Overmatige drinker

Volwassenen

9

41070

Ouderen

9

11355

Softdrugs

Jongeren Volwassenen

3 3

1860 13690

Harddrugs

Jongeren Volwassenen

0,4 0,8

Wel eens alcohol gedronken volgens de ouders Bingedrinker

Jeugd (8-11)

250 3650

Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost

9

Kwetsbare groepen: doelgroepvoorzieningen Het betreft hier mensen uit de tweede laag van de OGGZ trechter waar gelijksoortige problemen zich opstapelen. Voor deze kwetsbare groepen zijn geschikte doelgroepvoorzieningen nodig, om afglijden naar de onderste laag van de trechter te voorkomen.

Werk en inkomen

Mensen in schuldhulpverleningstraject Problematische schulden kunnen een belemmering zijn voor participatie, zowel maatschappelijk als met arbeid of scholing. Door oplopende schulden kunnen problemen zich opstapelen wat uiteindelijk kan leiden tot verlies van werk, huisvesting of gezin (werkgroep Onderzoek en Registratie OGGZ, 2009). Mensen met problematische schulden kunnend de hulp inroepen van een schuldhulpverlener. Daar kan met de cliënt naar een oplossing voor de problemen worden gezocht. Vaak hebben mensen die in de schuldhulpverlening zitten naast financiële problemen, ook psychosociale, gezondheids- of arbeidsgerelateerde problemen.

Werk en inkomen Absoluut Aanvragen schuldhulpverlening Wettelijk traject (WNSP), startjaar 2011 Cijfers regio Zuidoost-Brabant. Bron: RGI

Per 10.000

215

2.9

Gezin en Relatie

Slachtoffers huiselijk geweld/ Ouderen die mishandeld worden Bij huiselijk geweld gaat het om lichamelijk, seksueel of psychisch geweld dat door iemand uit de huiselijke kring of privésfeer van het slachtoffer (gezinsleden, familieleden, ex-partners, vrienden, buren) wordt gepleegd (Movisie, 2009; Ministerie van Justitie, z.j). Het kan voorkomen in de vorm van kindermishandeling en seksueel kindermisbruik, partner-relatiegeweld, en ouderenmishandeling/verwaarlozing. Huiselijk geweld is vaak onzichtbaar. Huiselijk geweld heeft grote gevolgen voor slachtoffers; zij kunnen, vaak nog vele jaren nadat de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, ernstige lichamelijke en/of psychische klachten hebben.

Tienermoeders Jonge moeders die het zonder steun niet redden.

10

Gezin en relatie %

aantal

8 4 4 2 12 5

36505 5050 9400 1140 26570 3455

Volwassenen

0,9

4105

Ouderen

0,4

505

Slachtoffer huiselijk geweld; ooit1 totaal man vrouw

Slachtoffer huiselijk geweld; 1 jaar geleden of korter1 Aantal meldingen huiselijk geweld

Volwassenen Ouderen Volwassenen Ouderen Volwassenen Ouderen

Regio Eindhoven2 Regio Helmond3

1425 671

Tienermoeders (jonger dan 20 jaar)4

37

1

Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost Bron Lumens, cijfers 2012 3 Bron Lev-groep, cijfers 2012 4 Bron CBS, cijfers regio Zuidoost-Brabant, 2012 2

Gezondheid

Mensen met een verstandelijke beperking Een verstandelijke beperking of handicap kenmerkt zich door een beperking in de intelligentie gecombineerd met beperkingen in het adaptieve gedrag (conceptuele, sociale en praktische vaardigheden). Deze beperkingen treden op voor het 18e levensjaar (Buntinx & Curfs, 2010). Naast IQ speelt de ondersteuningsbehoefte een belangrijke rol in de diagnose verstandelijke beperkingen. Hierbij speelt de aanwezigheid van psychiatrische en/of gedragsproblemen en/of meervoudige medische problematiek een rol. Zo komt de groep zwakbegaafden (IQ-score tussen 70 en 85) formeel niet in aanmerking voor een zorgaanbod in de gehandicaptenzorg, tenzij er ook sprake is van beperkingen in de sociale redzaamheid, leerproblemen en/of gedragsproblemen en chroniciteit van problemen (Mérelle et al, 2012). Zwakbegaafd is niet gelijk aan licht verstandelijke handicap (IQ 50/55-70).

Bij deze indicator is gebruik gemaakt van de gegevens van het centrum indicatiestelling zorg (CIZ). Zij publiceert rapportages over cliënten met een geldige CIZ-indicatie voor AWBZ-zorg.

Verstandelijke beperkingen is gedefinieerd als: - Aantal jeugdigen in de regio met een verstandelijke handicap: het aantal 0- t/m 17-jarigen met een indicatie tot AWBZ-zorg met als dominante grondslag verstandelijke handicap. - Aantal volwassenen en ouderen met een verstandelijke handicap: het aantal 18-jarigen en ouder met een indicatie tot AWBZ-zorg met als dominante grondslag verstandelijke handicap.

11

Deze gegevens zijn een onderschatting van het aantal mensen met een verstandelijk handicap, niet iedereen maakt gebruik van zorg.

Gezondheid Absoluut

Per 10.000

Aantal 0-17 jarigen met verstandelijk handicap en geldige indicatie extramurale AWBZ zorg

1515

101

Aantal 0-17 jarigen met verstandelijk handicap en geldige indicatie intramurale AWBZ zorg

355

24

1870

125

Aantal 18 jaar en ouder met verstandelijk handicap en geldige indicatie extramurale AWBZ zorg

1705

29

Aantal 18 jaar en ouder met verstandelijk handicap en geldige indicatie intramurale AWBZ zorg

3665

61

5370

90

Totaal aantal 0-17 jarigen met verstandelijk handicap en indicatie AWBZ zorg

Totaal aantal 18 jaar en ouder met verstandelijk handicap en indicatie AWBZ zorg

Totaal aantal cliënten met verstandelijk handicap en 7240 indicatie voor AWBZ zorg Cijfers regio Zuidoost-Brabant. Bron CIZ, peildatum 1 januari 2013

97

Veiligheid

Veelplegers Personen die bij herhaling strafbare feiten plegen (of daarvan verdacht worden), worden geclassificeerd als meerpleger of veelpleger. Veelplegers veroorzaken veel overlast en criminaliteit, vooral in de grote steden (Tollenaar, Harbachi, Meijer, Huijbregts, & Blom, 2006). Zeer actieve veelplegers (ZAVP) hebben problemen op verschillende leefgebieden, waaronder verslaving (74%), psychische gezondheid (37%) en huisvesting (43%). Bijna 60% van de ZAVP’s heeft geen diploma middelbaar onderwijs (Tollenaar et al., 2006), driekwart heeft geen werk (Tollenaar, Huijbregts, Meijer, & van Dijk, 2008).

12

Veiligheid Absoluut Jeugdige veelplegers (12-17) 15 Volwassen veelplegers (>= 18) 575 Zeer actieve veelplegers (>=18) 112 Cijfers regio Zuidoost-Brabant. Bron: RGI, cijfers 2012

Per 10.000 2,8 11,6 1,9

13

Kwetsbare groepen die uitvallen Het betreft hier de specifieke OGGZ doelgroep. Het betreft groepen sociaal kwetsbare mensen met meerdere complexe en veelomvattende problemen. Er is stagnatie in de toegeleiding naar de reguliere zorg of in de bestaande zorg. Er zijn vangnetvoorzieningen nodig (Mérelle et al., 2012)

Combinatie ernstige problemen

Harddrugsverslaafden Langdurig gebruik van harddrugs kan leiden tot verslaving, intoxicaties en psychische stoornissen. Daarnaast kunnen gebruikers van harddrugs bij het injecteren van drugs een besmetting met virussen (hepatitis B, hepatitis C of hiv) of een bloedvergiftiging oplopen. Waarschijnlijk leidt het gebruik van XTC tot een langdurige verstoring van hersenfuncties, met name het geheugen, het concentratievermogen en de stemming, bij gebruikers en ex-gebruikers van XTC (Laar & Harbers, 2012).

Harddrugsverslaafden worden gedefinieerd als personen die in het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) zijn geregistreerd als gebruiker van heroïne, methadon, crack of cocaïne, waarbij personen die alleen cocaïne snuiven niet worden meegeteld. Intraveneuze gebruikers zijn harddrugsverslaafden die het hoofd- en/of bijmiddel toedienen door spuiten (werkgroep Onderzoek en Registratie OGGZ, 2009). LADIS is een nationale gegevensverzameling voor de ambulante en klinische verslavingszorg. Het betreft hier dus mensen die in beeld zijn bij verslavingszorg!

Harddrugsverslaafden1 Intraveneuze gebruikers

Absoluut

Per 10.000

528

8,6

32

0,5

Cijfers regio Zuidoost-Brabant. Bron: RGI, cijfers 2011 1

Betreft gegevens harddrugsverslaafde 15 jaar en ouder die als persoon geregistreerd

staat in Ladis als gebruiker

Bemoeizorgklanten (in zorg) Het gaat om mensen met psychische, sociale, lichamelijke of verslavingsproblematiek, of een combinatie van deze problemen en die geen hulpvraag stellen bij de daarvoor geëigende instellingen of instanties (Bemoeizorg, z.j.; Bemoeizorgregiohelmond, z.j.). Door de problematiek kunnen mensen in de war zijn of in een isolement raken, vereenzamen en/of zichzelf verwaarlozen. Deze problemen kunnen leiden tot een zorgwekkende situatie en overlast voor de omgeving. Het Bemoeizorgteam bezoekt zorgwekkende zorgmijders om ze naar passende zorg toe te leiden. Het doel is voorkomen dat deze doelgroep verder afglijdt en waar mogelijk de kwaliteit van leven van deze doelgroep en de naaste omgeving te verbeteren.

14

Assertive Community Treatment (ACT) is een model om zorg te bieden aan mensen met langdurende of blijvende ernstige psychiatrische aandoeningen (ccaf, z.j.). ACT teams zijn multidisciplinaire teams die meestal vanuit de GGZ worden geïniteerd (Werkgroep Onderzoek en Registratie OGGZ, 2009). Functie Assertive Community Treatment (FACT) is een nieuwe manier om te zorgen voor cliënten met ernstige psychiatrische aandoeningen. Met FACT wordt aan mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) zorg en behandeling in de eigen omgeving verleend. Hierdoor kunnen ook ernstig ontregelde psychiatrische cliënten zelfstandig in de wijk wonen. Voor de inspectie is voor de indicator Bemoeizorgklanten voor de volgende definitie gekozen: -

Aantal aanwezige ACT teams

-

Aantal (unieke) cliënten bekend bij een ACT team (naar soort ACT; GGZ of verslavingszorg) in een kalenderjaar

Nadeel van deze indicator is dat er bemoeizorgklanten worden gemist. Daarom worden ook gegevens van bemoeizorgteams en outreachende hulpverlening meegenomen.

Absoluut

Per 10.000

304

14*

Bemoeizorgteam regio Helmond1,2

432

21

Outreachende hulpverlening

131

Bemoeizorgteam Eindhoven

1

3

Dommelregio

Aantal (F)ACT-teams Eindhoven/Kempen4

7

5

3

Helmond/Peelregio Aantal cliënten (F)ACT

-

1.

Novadic-Kentron, cijfers 2012 GGz Oost-Brabant, cijfers 2012 3. Mw DommelRegio, cijfers 2010 4 . Gegevens eind 2012, GGzE 5 . Bron GGz Oost-Brabant *berekend over gemeente Eindhoven 2.

Zwerfjongeren/dakloze jongeren Het betreft jongeren die vanuit de hulpverlening komen en alle soorten van hulp al gehad hebben of niet meer onder Jeugdzorg vallen (>18 jaar). Het betreft ook jongeren die vanuit huis zijn weggelopen, vaak met psychiatrische problemen (nog geen diagnose), verslaving (ook bij ouders) en/of verstandelijk beperkt.

Daklozen (feitelijk en residentieel) Daklozen behoren tot de meest kwetsbare groepen. Kenmerkend voor deze groep is dat zij vrijwel zeker en in sterke mate sociaal uitgesloten zijn; zij leven in maatschappelijk en sociaal isolement. Daarnaast hebben zij vaak problemen op het gebied van psychopathologie, verslaving, praktische en sociale vaardigheden en probleemoplossend vermogen (Mérelle et al., 2012).

15

Voor de gegevens van feitelijk en residentieel daklozen worden in deze rapportage de definities zoals geformuleerd in de Monitor Stedelijk Kompas van Trimbos (Tuynman, Planije, Hulsbosch, & Place, 2013) gehanteerd.

De definitie van residentieel daklozen, zoals gehanteerd door de VNG is: Personen die als bewoners staan ingeschreven bij instellingen voor maatschappelijke opvang (internaten en sociale pensions, woonvoorzieningen op basis van particulier initiatief dat zich richt op semipermanente bewoning door dakloze mensen en particuliere commerciële pensions waar voornamelijk dakloze mensen wonen) (Tuynman et al., 2013).

De definitie van feitelijk daklozen, zoals gehanteerd door de VNG is : Personen die niet beschikken over een eigen woonruimte en die voor een slaapplek gedurende de nacht ten minste één nacht (in de maand) waren aangewezen op buiten slapen ofwel overnachten in de openlucht en in overdekte openbare ruimten (portieken, fietsenstallingen, stations, winkelcentra of een auto) en binnen slapen in passantenverblijven van de maatschappelijke opvang, inclusief eendaagse noodopvang, of binnen slapen bij vrienden, kennissen of familie, zonder vooruitzichten op een slaapplek voor de daarop volgende nacht (Tuynman et al., 2013).

Regio Helmond Absoluut Residentieel daklozen Feitelijk daklozen Zwerfjongeren3,4 1

Bron: Bron: 3 Bron: 4 Bron: 2

2

1

Per 10.000

Regio Eindhoven Absoluut

Per 10.000

268

13

373

7

165

8

583

11

25

47

Monitor Stedelijk Kompas, Trimbos. Cijfer regio Helmond 2012, cijfer Eindhoven 2010/2011 Monitor Stedelijk Kompas, Trimbos. Cijfer regio Helmond 2012, cijfer Eindhoven 2010 Smo-Helmond: opvang zwerfjongeren in de Koning, cijfers 2012 Neos, aantal unieke zwerfjongeren in ambulant of intern zwerfjongerentraject, cijfers 2012

16

Sociale uitsluiting (uitsluitend volwassenen)

Binnen de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) wordt sociale uitsluiting beschouwd als een belangrijke indicator voor het aanwijzen van OGGZ risicogroepen in de bevolking. Sociale uitsluiting is een breed begrip dat verwijst naar het onvermogen van bepaalde groepen of individuen om als gevolg van individuele en maatschappelijke factoren volledig deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Dit onvermogen uit zich op meerdere dimensie: sociale participatie, materiële deprivatie, toegang tot sociale rechten en normatieve integratie ((Jehoel-Gijsbers, 2004; Hoff & Vrooman, 2011). Een persoon is (in bepaalde mate) sociaal uitgesloten als hij of zij op meerdere dimensies uitgesloten is. Of iemand op een dimensie uitgesloten is wordt bepaald aan de hand van een aantal vragen (items) per dimensie. De verzameling van deze gegevens is een onderdeel van een landelijke pilot (van Bergen & van Loon, 2013).

De schaal Sociale participatie betreft gevoelens van sociale en emotionele eenzaamheid en de frequentie van contact met buren of mensen in de straat. De schaal Materiële deprivatie verwijst naar in hoeverre huishoudens over voldoende financiële middelen beschikken om de in Nederland gangbare goederen en diensten te betalen. De schaal Onvoldoende toegang tot sociale grondrechten bestrijkt een divers aantal grondrechten waaronder een goede woning en medische zorg, en discriminatie in het algemeen. De schaal Onvoldoende normatieve integratie refereert naar het niet naleven van centrale normen en waarden van de Nederlandse samenleving.

Sociale Uitsluiting (alleen volwassenen) %

Aantal

Beperkte sociale participatie

5

22820

Is materiëel gedepriveerd

5

22820

Onvoldoende toegang tot basale sociale rechten

4

18250

Tekort aan normatieve integratie

5

22820

Is (matig tot sterk) sociaal uitgesloten

5

22820

Cijfers regio Zuidoost-Brabant, bron gezondheidsmonitors GGD Brabant-Zuidoost

Het SCP beschrijft in haar rapport ‘Sociale Uitsluiting in Nederland’ (Jehoel-Gijsbers, 2004) risicofactoren voor sociale uitsluiting. De belangrijkste risicogroepen die een relatief grote mate van sociale uitsluiting hebben zijn (op rangorde):


mensen met een (zeer) slechte gezondheid




mensen met een geringe mate van psychisch welbevinden




huishoudens met minimum inkomen




éénoudergezinnen




werkloosheidsperiodes (<65)




het hebben van een uitkering (<65).

17

Deze risicogroepen/factoren zijn eerder al beschreven. Volgens het SCP is de indicator of men in de afgelopen 5 jaar vaker werkloos is geweest een belangrijke voorspeller voor sociale uitsluiting bij volwassenen (Jehoel-Gijsbers, 2004). Hier hebben wij geen indicator voor, dit wordt gemeten met ‘het hebben van een uitkering’ (zie Werk en Inkomen).

18

AANBEVELINGEN Met het oog op de decentralisaties en de focus op een participatiemaatschappij, is investeren in preventie nu van groot belang. Preventie is nodig om te voorkomen dat inwoners sociaal kwetsbaar worden en verder afglijden in de trechter. Hiervoor is samenwerking tussen verschillende organisaties en instellingen nodig. Tevens moet er een meer doelgroepgerichte benadering komen, met als focus meer inzicht te krijgen in de zorg- en welzijnsbehoeften van verschillende kwetsbare groepen. Inzicht hierin kan leiden tot een beter aanbod van diensten en ondersteuning van de verschillende organisaties, dat er toe bijdraagt dat de diverse doelgroepen zoveel mogelijk vanuit hun eigen kracht kunnen meedoen aan de samenleving.

19

Bronnen Bakel, A.M. van (2011). Wat zijn sociaaleconomische gezondheidsverschillen? In: Regionale VTV, Regionaal Kompas Volksgezondheid Brabant-Zuidoost. Helmond: GGD Brabant-Zuidoost. Ontleend aan http://www.regionaalkompas.nl/brabant-zuidoost/thema-s/mensen-met-een-lageses/wat-zijn-sociaaleconomische-gezondheidsverschillen/

Bakel, A.M. van & Eugster, A. (2011). Wat is eenzaamheid? In: Regionale VTV, Regionaal Kompas Volksgezondheid Brabant-Zuidoost. Helmond: GGD Brabant-Zuidoost. Ontleend aan http://www.regionaalkompas.nl/brabant-zuidoost/thema-s/eenzaamheid/wat-is-eenzaamheid/

Bakel, A.M. van. & Gestel, A. van. (2012). Wat is alcoholgebruik? In: Regionale VTV, Regionaal Kompas Volksgezondheid Brabant-Zuidoost. Helmond: GGD Brabant-Zuidoost. Ontleend aan http://www.regionaalkompas.nl/brabant-zuidoost/thema-s/alcohol/wat-is-alcoholgebruik/

Bemoeizorg (z.j.). Op 7 mei 2009 ontleend aan http://www.bemoeizorg.nl.

BemoeizorgregioHelmond (z.j.). Op 7 mei 2009 ontleend aan http://www.bemoeizorgregioHelmond.nl

Bergen, A., van, & Loon, A., van. (2013). Methodologische toelichting bij de Sociale Uitsluitingsindex Gezondheidheidsenquête. Amsterdam: Academische Werkplaats OGGZ G4-USER.

Biesma, S., Stoep, R. van der, Nijkamp, R., & Bieleman, B. (2008). Gooische daklozen: Aard en omvang daklozen Gooi en Vechtstreek. [Electronic version]. Groningen-Rotterdam: Intraval

Buntinx, W.H. E., & Curfs, L.M.G (2010). Wat is een verstandelijke handicap en wat zijn de gevolgen ervan? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-enaandoeningen/psychische-stoornissen/verstandelijke-handicap/wat-is-een-verstandelijke-handicap/

CIZ (2013). CIZ basisrapportage AWBZ. COROP-gebied Zuidoost-Noord-Brabant. Ontleend aan http://www.ciz.nl/voor-professionals/cijfers-en-feiten

Deeg, D. J. H. (2009). Wat is ervaren gezondheid en hoe wordt het gemeten? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/functioneren-en-kwaliteit-vanleven/ervaren-gezondheid/wat-is-ervaren-gezondheid-en-hoe-wordt-het-gemeten/

Hoff, S., & Vrooman, C. (2011). Dimensies van sociale uitsluiting: Naar een verbeterd meetinstrument. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.

Jehoel-Gijsbers, G. (2004). Sociale uitsluiting in Nederland. [Electronic version]. Den Haag: SCP

20

Laar, M.W. van. (2012). Wat zijn de mogelijke gezondheidsgevolgen van drugsgebruik? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/druggebruik/wat-zijn-demogelijke-gezondheidsgevolgen-van-druggebruik/

Laar, M.W. van & Harbers, M.M. (2012). Drugsgebruik samengevat. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/druggebruik/druggebruiksamengevat/

Mérelle, S., Overberg, R., & Lodder, H. (2012). Factsheet Monitor sociaal kwetsbare groepen, stand van zaken OGGZ regio Kennemerland 2011. Haarlem: GGD Kennemerland.

Ministerie OCW (z.j.). VSV cijfertabellen. Ontleend aan http://www.aanvalopschooluitval.nl/cijfers/vsv-cijfertabellen

Ministerie van Justitie (z.j). Huiselijk geweld. Ontleend aan http://www.justitie.nl/onderwerpen/familie%5Fen%5Fgezin/huiselijk%5Fgeweld/

Movisie (2009). Huiselijk geweld: feiten en cijfers. Factsheet [Electronic version]. Utrecht: Movisie

Nji (z.j.a) Opgroeien. Ontleend aan http://www.nji.nl/eCache/DEF/1/24/775.html

Nji (z.j.b). Gevolgen van pesten. Ontleend aan http://www.nji.nl/eCache/DEF/1/09/702.html

Savelkoul, M. & Tilburg, T.G. van. (2010). Eenzaamheid samengevat. In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/omgeving/leefomgeving/eenzaamheid/ eenzaamheid/

Schoemaker, C. (2010). Wat is psychische gezondheid en hoe wordt het gemeten? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/functioneren-en-kwaliteit-vanleven/psychisch-functioneren/psychisch-fuctioneren-volwassenen/wat-is-psychische-gezondheiden-hoe-wordt-het-gemeten/

Tollenaar, N., Harbachi, S. el, , Meijer, R.F., Huijbregts, G.L.A.M., & Blom, M. (2006). Monitor veelplegers: samenvatting van de resultaten. [Electronic version]. WODC-recidivestudies: Factsheets.

Tollenaar, N. Huijbregts, G.L.A.M., Meijer, R.F., & Dijk, J. van (2008). Monitor veelplegers 2008: samenvatting van de resultaten [Electronic version]. WODC-recidivestudies: Factsheets 2008-1 21

Trimbos Instituut. (2011). Nationale Drug Monitor; Jaarbericht 2010. Utrecht: Trimbos Instituut. Ontleend aan http://www.trimbos.nl/webwinkel/productoverzicht-webwinkel/feiten---cijfers--beleid/af/af1063-nationale-drug-monitor-jaarbericht-2010

Tuynman, M., Planije, M., Hulsbosch, L., & Place, C. (2013). Monitor stedelijk Kompas 2012. Utrecht: Trimbos-Instituut.

Verweij, A. (2011). Inkomen: Wat is de samenhang met gezondheid en zorg? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/inkomen/samenhang/

Verweij, A. & Sanders, C. (2010). Huishoudens: Wat is de samenhang met gezondheid en zorg? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM. Ontleend aan http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/huishoudens/samenhang/

Werkgroep Onderzoek & Registratie OGGZ (2009). Indicatoren risicogroepen OGGZ ten behoeve van de Inspectie Openbare Gezondheidszorg. [Electronic version]. GGD Nederland: Vakgroep Epidemiologie

Brabantse Jeugdmonitor 0 t/m 11 jarigen 2008-2009 Brabantse Jeugdmonitor 12 t/m 18 jarigen 2011 Volwassenenmonitor (19 t/m 64 jaar) 2012 Ouderenmonitor (65-plussers) 2012

22

arbeidsongeschikt

23

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

%

Asten

Regio ZOB

Lokale gegevens

Werk en inkomen

Niet meer op school/geen onderwijs

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

Figuur 1: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) dat niet meer op school zit/geen onderwijs volgt

Werkloos/-zoekend en arbeidsongeschikt

7 6 5 4 3 2 1 0

werkloos/-zoekend

Figuur 2: percentage volwassenen 19 t/m 64 jaar (2012) dat werkloos/-zoekend of arbeidsongeschikt is

24

Figuur 4: percentage ouderen (65 plussers) (2012) dat alleen AOW ontvangt

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

volwassenen

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Moeite om rond te komen

30

25

20

% 15 10

5

0

ouderen

Figuur 3: percentage volwassenen en ouderen (2012) dat moeite heeft om rond te komen

ontvang alleen Aow

40 35 30 25 % 20 15 10 5 0

Volwassenen

25

Ouderen

Figuur 6: percentage volwassenen en ouderen (2012) dat geen vrijwilligerswerk verricht

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

volwassenen

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB

%

Asten

Regio ZOB

huishoudinkomen max 15.200 euro

25

20

15

10

5

0

ouderen

Figuur 5: percentage volwassenen en ouderen (2012) met een gestandaardiseerd huishoudinkomen van maximaal 15.200 euro

Geen vrijwilligerswerk

90 80 70 60 50 % 40 30 20 10 0

Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB

Gezin en relatie

kinderen in éénoudergezin

16 14 12 10 % 8 6 4 2 0

Jeugd Jongeren

Figuur 7: percentage kinderen in éénoudergezin, jeugd 0 t/m 11 (2008) en jongeren 12 t/m 18 (2011)

Eénoudergezin volwassenen

8 7 6 5 % 4 3 2 1 0

Figuur 8: percentage volwassenen (19 t/m 64) in éénoudergezin (2012)

26

Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB

1-persoonshuishoudens/alleenwonend

45 40 35 30 25 % 20 15 10 5 0

volwassenen

27

ouderen

Figuur 9: percentage volwassenen en ouderen (2012) in 1-persoonshuishoudens/alleenwonend

Volwassenen

28

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Reusel- De Mierden Someren

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

volwassenen

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

jongeren

Eindhoven Geldrop-Mierlo

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Gezondheid

Psychisch ongezond

30

25

20

% 15 10

5

0

ouderen

Figuur 10: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011), volwassenen en ouderen (2012) dat zich psychisch ongezond voelt

Hoog risico angststoornis/depressie

9 8 7 6 5 % 4 3 2 1 0

Ouderen

Figuur 11: percentage volwassenen en ouderen (2012) met een hoog risico angststoornis/depressie

29

Figuur 13: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) dat regelmatig gepest wordt

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Volwassenen

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

(zeer) ernstig eenzaam

14 12 10 8 % 6 4 2 0

Ouderen

Figuur 12: percentage volwassenen en ouderen (2012) dat (zeer) ernstig eenzaam is

Regelmatig gepest

8

7

6

5

% 4 3

2

1

0

volwassenen

30

50 45 40 35 30 % 25 20 15 10 5 0 Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De…

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

Ervaart eigen gezondheid matig/slecht

18 16 14 12 10 % 8 6 4 2 0

Figuur 14: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) dat eigen gezondheid als matig tot slecht ervaart

ervaart eigen gezond als gaat wel/slecht

ouderen

Figuur 15: percentage volwassenen en ouderen (2012) dat eigen gezondheid als ‘gaat wel’ tot ‘slecht’ ervaart

heeft 1 of meer langdurige/chronische ziekten 30 25 20 % 15 10

Jeugd

Waalre

Veldhoven

Someren

Son en Breugel Valkenswaard

Nuenen c.a.

Helmond Laarbeek

Heeze- Leende

Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel

Eindhoven

Deurne Eersel

Cranendonck

Best Bladel

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

0

Oirschot Reusel- De…

5

Jongeren

Figuur 16: percentage jeugd 0-11 jaar (2008) en jongeren 12 t/m 18 (2011) dat 1 of meer langdurige/ chronische aandoeningen heeft, vastgesteld door arts

Volwassenen

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Asten

Bergeijk

Regio ZOB

90 80 70 60 50 % 40 30 20 10 0

Reusel- De…

heeft 1 of meer langdurige/chronische ziekten

Ouderen

Figuur 17: percentage volwassenen en ouderen (2012) dat 1 of meer langdurige/ chronische aandoeningen heeft, daarvoor onder behandeling/ controle arts

31

Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB

32

Valkenswaard Veldhoven Waalre

Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel

Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel

Asten Bergeijk

Regio ZOB

Genotmiddelen

8 t/m 11 jarige die wel eens alcohol gedronken heeft volgens ouders

18 16 14 12 10 % 8 6 4 2 0

Figuur 18: percentage jeugd 8-11 (2008) dat volgens ouders wel een alcohol gedronken heeft

bingedrinker

45 40 35 30 25 % 20 15 10 5 0

Figuur 19: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) dat in afgelopen 4 weken bij één gelegenheid 5 glazen of meer heeft gedronken

volwassenen

33

ouderen

Figuur 21: percentage volwassen en ouderen (2012) dat overmatig drinkt

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

%

Regio ZOB

Probleemdrinker

14

12

10

8

6

4

2

0

Figuur 20: percentage probleemdrinkers onder volwassenen 19 t/m 64 jaar (2012)

Overmatige drinker

14 12 10 8 % 6 4 2 0

jongeren

34

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

jongeren

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

%

Asten

Regio ZOB

Waalre

Veldhoven

Valkenswaard

Son en Breugel

Someren

Reusel- De Mierden

Oirschot

Nuenen c.a.

Laarbeek

Helmond

Heeze- Leende

Gemert-Bakel

Geldrop-Mierlo

Eindhoven

Eersel

Deurne

Cranendonck

Bladel

Best

Bergeijk

Asten

Regio ZOB

gebruik softdrugs

6

5 4

% 3 2

1 0

volwassenen

Figuur 22: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) en volwassenen 19 t/m 64 (2012) dat softdrugs gebruikt

gebruik harddrugs

2,5

2

1,5

1

0,5

0

volwassenen

Figuur 23: percentage jongeren 12 t/m 18 (2011) en volwassenen 19 t/m 64 (2012) dat harddrugs gebruikt

Asten Bergeijk Best Bladel Cranendonck Deurne Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel Heeze- Leende Helmond Laarbeek Nuenen c.a. Oirschot Reusel- De Mierden Someren Son en Breugel Valkenswaard Veldhoven Waalre

Regio ZOB

Sociale uitsluiting

Sociale Uitsluiting

9 8 7 6 5 % 4 3 2 1 0

Figuur 24: percentage volwassenen 19 t/m 64 (2012) dat matig tot sterk is uitgesloten

35