HANDLEIDING begeleiders kwetsbare groepen
1
Deze handleiding is een uitgave van Gezinsbond vzw Troonstraat 125 1050 Brussel www.gezinsbond.be oktober 2012 Met dank aan de Schakelaar in Tongeren en Welzijnszorg.
2
Beste, Dank dat je enkele jonge ouders onder de arm neemt voor een bezoek ‘op maat’ aan het reuzenhuis. Met deze handleiding hopen we je de nodige informatie te verschaffen om dat bezoek zinvol te laten verlopen. In dit boekje vind je: 1. Vooraf 2. Je rondleiding boeiend maken en houden 3. Algemene info over veiligheid in huis 4. Belangrijkste aandachtspunten per kamer - inkomhal - woonkamer / leefruimte - keuken - slaapkamer - tuin en berging - badkamer 5. Tot slot
3
1. Vooraf Je hebt dit boekje in handen, dus heb je plannen om het reuzenhuis te bezoeken met een groep kwetsbare ouders. Een bezoek is gratis, maar wij weten graag vooraf wanneer en met hoeveel mensen je komt. Gelieve ons minstens 1 dag vooraf een seintje te geven via
[email protected] of 02 507 89 11. Indien er jonge ouders zijn die kinderen wensen mee te brengen, dan kan dit. Laat dit vooraf weten en wij zorgen voor een babysitter van de Gezinsbond. Je bezoek voorbereiden: - Gebruik dit boekje en leg linken naar de leefwereld van de mensen die je meebrengt. - Maak een selectie van de thema’s die voor jouw groep het belangrijkste zijn. - Bezoek vooraf het reuzenhuis als ‘begeleider kwetsbare gezinnen’, ook dit bezoek is gratis en hoeft niet vooraf aangekondigd te worden. - Bij sommige ‘gevaren’ verwijzen we naar websites waar je nog meer info vindt. De deelnemers voorbereiden: - Het idee van het reuzenhuis is dat alles drie keer groter is dan normaal, zo voel je als volwassene wat een kind meemaakt als het in huis rondloopt. - Kinderen mogen niet mee in het reuzenhuis, omdat het eigenlijk niet veilig is voor hen. - Wie zijn kinderen meeneemt naar het reuzenhuis kan ze achterlaten in de opvang. Hier zullen mensen van de Gezinsbond de kinderen verzorgen en met hen spelen.
4
2. Je rondleiding boeiend maken en houden - Niet iedereen beschikt over grote budgetten om te investeren in de woning. In moeilijke gezinssituaties is het budget voor veiligheid niet de hoogste prioriteit. Vaak hebben mensen ook andere zorgen aan hun hoofd. - Praten over ‘veiligheid’ in de woning houdt het risico in dat je vervalt in ‘dat is goed’ en ‘dat doe je beter niet’. Als begeleider ga je dit snel beu worden en de deelnemers wellicht ook. - Probeer voort te gaan op wat de deelnemers zelf aangeven. Zij hebben de meeste praktijkervaring. Zelf met een krap budget weten mensen creatief aan de slag te gaan. Speel er op in en geef positief advies. - Laat de deelnemers mee bedenken hoe ze bepaalde situaties in huis veiliger kunnen maken. In de tekst worden hierover reeds een aantal aanzetten gegeven. - Zet de creatieve en goedkope oplossingen in de kijker. We probeerden om er een aantal in de tekst op te nemen. - Hou het luchtig, steek er af en toe een grapje in! Wees gerust: het reuzenhuis is de moeite waard en maakt het onderwerp ‘veiligheid in huis’ bespreekbaar voor iedereen.
5
3. Algemene info over veiligheid in huis Nut van een bezoek aan het reuzenhuis Wist je dat? - Kleine kinderen heel nieuwsgierig zijn en ze daardoor wel eens een accidentje hebben? - Bij kinderen jonger dan 5 jaar de meeste ongevallen thuis gebeuren? - Je veel ongevallen kan voorkomen als je maar weet wat je moet doen. - Onveiligheid niet altijd te zien is? Denk maar aan vervuilde lucht (op straat…). - Er heel wat toestellen in huis zijn die op zich iets gevaarlijks hebben? We gaan ze tegenkomen op onze tocht door het huis, bv. de scherpe hoek aan een tafel. - Kinderen ruimte nodig hebben om te groeien? Je kinderen ergens in een hoekje ‘vastbinden’ omdat hen niets zou overkomen is geen oplossing. - Je kinderen ook een beetje kan leren omgaan met ‘gevaar’; maar niet elk kind is hetzelfde (of wel?). Kijk maar eens naar het karakter en het temperament tussen bv. twee kinderen uit een zelfde gezin. - Je als ouder zelf het beste weet met welk kind je voorzichtig moet zijn en welk kind je meer in de gaten moet houden. - In het reuzenhuis alles drie keer groter is dan in het echt, het gevaar valt voor volwassenen nu extra goed op.
6
4. Belangrijkste aandachtspunten per kamer Per kamer zetten we drie ‘gevaren’ in de kijker. Deze gevaren werden vooraf besproken met enkele vrijwilligers van Welzijnsschakels. Zij bekeken de verschillende kamers vanuit de leefwereld van kwetsbare gezinnen en formuleerden hier verschillende aandachtspunten bij. Alle opmerkingen en bedenkingen vind je hieronder terug en kan je gebruiken voor jouw groep. Zo wordt de tocht door het huis niet te vermoeiend en krijgen de bezoekers de kans om zelf naar oplossingen te zoeken. Uiteraard kan je verder ingaan op bepaalde gevaren aan de hand van vragen die uit de groep komen. Maak kennis met de reuzenautostoel! Deze staat in de ruimt voor je het reuzenhuis binnen gaat. Probeer hem zeker uit! Met en zonder gordel aan, in het autozitje … (*) Auto Op onze autowegen vinden er dagelijks verschillende verkeersongevallen plaats. Het is bewezen dat het dragen van een autogordel veel leed kan voorkomen, zowel voor de bestuurder als voor de passagiers: - geef het goede voorbeeld en draag zelf altijd de gordel - klik je kinderen goed vast in de wagen - ook op de achterbank is de gordel dragen nodig! Maak er een gewoonte van om de gordels vast te klikken voor je vertrekt. Mensen willen altijd zo snel mogelijk kunnen vertrekken, maar … wat zijn 2 minuten, als je hiermee je kind kan verliezen? Meer info: www.ikbenvoor.be
7
Inkomhal
(*) Beperkte ruimte In de hal staat er soms van alles wat te veel: definitief (wegens plaatsgebrek aan ruimte, denk maar aan schoenen, boekentassen, jassen) of tijdelijk (bv. na het uitladen van de boodschappen).
Vraag aan de deelnemers: Wat zijn hier mogelijke problemen? - Kinderen zijn nieuwsgierig naar wat je meebracht van de winkel en gaan op zoek. - Een jas van een volwassene is wel heel groot voor een klein kind, als de jas aan de kapstok hangt en je trekt dan … Een staande kapstok kan door kinderen makkelijk omvergetrokken worden. - “Wij hebben geen extra bergruimte voor winter- en zomerjassen. Bij ons hangt alles op één kapstok.” - … Hoe kan je de situatie aanpakken? - Een kapstok aan de muur is het veiligst - Kledij van een ander seizoen kan je opbergen in dozen en op een plek zetten waar je niet zo veel komt. - … TIP: Komt er een trap uit in de hal? Dan plaats je best een ‘hekje’ zodat je kind niet alleen de trap opkruipt. Deze tip geldt voor alle trappen. Boven plaats je best ook een rekje, zodat je kind niet onverwacht alleen de trap afgaat (of valt).
8
(*) De Hond Een hond is een leuk huisdier. Je krijgt er liefde van, je kan er mee spelen … Bovendien heb je een prima waakdier in huis. Maar niet alle honden zijn even betrouwbaar. De gezinsleden zijn bekend en vertrouwd, maar naar bezoekers kan een hond wel eens verrassend uit de hoek komen: tegen mensen opspringen, likken … of zelfs bijten. Wist je dat? - Een hond zich snel bedreigd voelt en dan kan hij zelfs vertrouwde mensen bijten. - Kinderen het vaakst gebeten worden door hun eigen hond. - Hondenbeten infecties kunnen veroorzaken. - Sommige bijtwonden blijvende littekens nalaten. Vraag aan de deelnemers: Hoe voorkom jij dat je hond ‘lastig’ doet? ……… Wat kan je doen? - Je laat je kind best nooit alleen met een hond of een ander huisdier. - Leer je kind dat als er problemen zijn, ze de hulp van een volwassene moeten inroepen. Een hond luistert makkelijker naar een volwassene. - Leer je kind dat het geen vreemde dieren mag aaien zonder toestemming van de eigenaar. Meer info: www.blauwehond.be
9
(*) CO- en rookdetector Dit zijn twee toestellen die alarm slaan. Een rookdetector lijkt een verantwoorde aankoop en is bovendien verplicht vanaf 2013. Een CO-detector is duur én geeft geen garantie op veiligheid. Je krijgt een vals gevoel van veiligheid. Rook en andere gassen (o.a. CO) komen vrij als er brand is. CO, koolstofmonoxide, is een kleurloos, reukloos, smaakloos en niet-irriterend gas dat vrijkomt bij onvolledige verbranding van hout, kolen, gas, mazout enz. Dus: elk verwarmings- of heetwatertoestel kan een bron zijn van CO. Wist je dat? De gang de beste plaats is om een detector op te hangen? De gang ligt meestal centraal in huis. Dikwijls is het ook de verbinding met de bovenverdieping(-en). Aangezien rook stijgt, komt de rook via de trap naar boven. Gevaar bij CO = CO heeft geen geur, geen irritatie … Je merkt zelfs niet als je wakker bent dat er iets fout loopt. Rook merk je wel, maar dikwijls is het dan te laat. Daarom is een rookmelder installeren een goede zaak. Deze slaat alarm via een luide sirene als er verbrandingsrook in huis is. Bevestig hem discreet op verschillende plaatsen in de woning. Rookdetector? Op 1 januari 2013 treedt een wet in werking om rookmelders te verplichten, ook in huurwoningen. Eigenaars krijgen de tijd tot 2019 om te voldoen aan de wetgeving. De verhuurder koopt, de huurder onderhoudt. Rookdetectoren vind je in alle doe-het-zelfzaken en moet je om de 10 jaar vervangen. Tussendoor moet je de batterij van de detector eens testen. In sommige gemeenten worden subsidies gegeven voor de aankoop van rookdetectoren. Of de plaatsing nu verplicht is of niet, denk er aan dat een uitgave van 10 tot 30 euro levens kan redden.
10
CO detector? CO detectoren zijn duurder. Ze kosten tussen de 30 en de 80 euro. Het wekt de indruk dat je veilig bent, maar is geen redding tegen CO-gevaar. Je kan beter de risicofactoren beperken en enkele voorzorgsmaatregelen nemen. Risicofactoren: • geen of een slechte verbinding tussen toestel en schouw • slechte afstelling van het toestel • verkeerd gebruik of in te kleine ruimte staan • onvoldoende verluchting van het lokaal waar toestel staat • een schouw die slecht trekt, niet gekuist is Wat kan je zelf doen: - Het ganse huis goed verluchten, met extra aandacht voor een bad- of andere kamer met boiler. - Slaap niet in een kamer waarin een boiler brandt of waar een verplaatsbaar verwarmingstoestel (dat op gas of petroleum werkt) aan staat. - Laat schoorstenen en verwarmingstoestellen geregeld nakijken (men raadt aan: 1 keer per jaar). - In kamers die verwarmd worden met een verplaatsbare gasof petroleumkachel, bekijk je of er ventilatieroosters kunnen voorzien worden (evt. door de eigenaar). - Laat verwarmingstoestellen en boilers steeds door een erkend installateur aansluiten. Alle toestellen moeten aangesloten worden op een schouw of moeten een rechtstreekse afvoer naar buiten hebben. Meerdere apparaten mogen niet op dezelfde schouw worden aangesloten. Wat doe je als iemand bevangen wordt door CO? -
Zet de deuren en vensters open. Zet de inwerking zijnde toestellen af, indien mogelijk. Haal het slachtoffer uit de ruimte met CO. Bel een ziekenhuiswagen met zuurstof aan boord.
Ramen open of ramen dicht? Bij CO- alarm of problemen moet je onmiddellijk de ramen openen om te verluchten. Bij rook in huis of brandalarm moet je juist de ramen gesloten houden, zodat de brand niet aangewakkerd wordt. Meer info: www.mmk.be (medisch milieukundigen) 11
Woonkamer / leefruimte (*) Warmte en gezelligheid Verwarmen en mogelijke brandwonden bijverwarming: Welke bijverwarmingssystemen gebruik je? Wanneer en waarom? … tussenseizoen, niet warm kunnen krijgen, kosten beperken … - Een open haard trekt kinderen aan. Plaats er een rekje voor, zodat ze zich al spelend niet kunnen verbranden. Ook het hout voor de open haard kan als spelmateriaal aanzien worden, maar een splinter in de vinger zorgt voor traantjes (= verwijderen met pincet en ontsmetten!). - Een mobiel verwarmingstoestel op gas of petroleum: zie gevaar CO-vergiftiging op de pagina hiervoor. - Een gesloten houtkachel is veiliger dan een open haard. Wist je dat? Chauffagebuizen erg warm kunnen zijn voor kleine handjes en ze zich daar ook aan kunnen verbranden. Berg lucifers en aanstekers veilig op, dit is gevaarlijk speelgoed. Bij verbranding: altijd eerst koud stromend water laten overlopen (10 minuutjes); daarna kan je zalf aanbrengen. Kaarsen maken je huis gezellig: ze geven licht en warmte, brengen sfeer tijdens de donkere wintermaanden. Met kinderen in huis zet je de kaarsen beter niet op plekken waar ze aan kunnen (zet ze bv. op de kast i.p.v. op de salontafel). Een kaars die omvalt kan brand veroorzaken. 12
Wie rookt? Waar rook je? Wanneer rook je? Hou je rekening met kleine kinderen in de buurt?. Roken is schadelijk voor je gezondheid, maar ook voor die van anderen. Je rookt beter niet in de buurt van kinderen en in de slaapkamers. Soms vallen mensen in slaap wanneer hun sigaret nog niet gedoofd is. Een tip voor mensen die in huis roken: maak je asbak regelmatig leeg en plaats hem niet op kinderhoogte. Een brandende sigaret kan brand en wonden veroorzaken. Kinderen spelen hun mama op papa na en proeven van de peukjes. Peuken bevatten te veel nicotine voor hun kleine lijf. Tapijten in huis zijn gezellig en geven extra warmte aan de voeten. Probleem: over een tapijt dat wegschuift of waarvan de hoeken opkrullen kan je struikelen. Kleine tip: leg de tapijten vast op de hoeken, bv. door er een tafel of kast op te zetten. (*) Amusement Spelen in de woonkamer Als een kind wakker is, is het graag in de buurt van zijn broer, zus, mama, opa of andere aanwezige in huis. De woonkamer is zo’n plaats. Heel wat gezinnen hebben een box in huis. Dit is zowat de veiligste plaats voor een klein kind. Je kan je kind goed in de gaten houden en als hij het gewend is om in de box te spelen, zal hij niet boos zijn als je hem er in plaatst. Waar plaats je de box? - Waar je kind de andere huisbewoners kan zien. - Op een veilige plaats: niet te dicht bij voorwerpen die een gevaar kunnen inhouden: een (giftige) plant, een te warme chauffage, stopcontact, tafellaken om aan te trekken …
13
Wat ligt er in de box? - Niet te veel en alleen maar spullen van de baby of peuter. - Speelgoed geschikt voor het kind dat er in ligt of speelt; (ieder kind leert al spelend, zorg er dus voor dat je speelgoed aangepast is aan de leeftijd van het kind) - Geen te kleine speeltjes (bv. van oudere broer of zus). Deze kunnen ingeslikt worden -… Slapen in de box? Dit kan, maar verwijder dan wel eerst alle speelgoed en zeker de te grote knuffels. Kleine kruipertjes en … … klemmende vingertjes Voor een kind dat leert kruipen (en stappen) wordt de box al snel te klein. Hij wil op onderzoek. Dit wil niet zeggen dat hij nooit meer in de box kan, maar er zijn zeker ook momenten dat hij er uit wil. Hier komt de salontafel in zicht (zie elders), maar ook deuren waar de vingertjes tussen of onder kunnen gekneld worden. Hou je peuter dus goed in de gaten, laat hem niet alleen! … stopcontacten Kinderen die kunnen kruipen gaan op verkenning in alle hoekjes van de kamer. Daar ontdekken ze allerlei dingen o.a. stopcontacten. TIP: in de handel bestaan er spulletjes om stopcontacten te beveiligen. Soms krijg je die ook als geboortegeschenk bij de mutualiteit. Gebruik ze voor de stopcontacten laag bij de grond. Een kind dat er naartoe kruipt heeft soms de neiging om vingers of andere voorwerpen er in te stoppen.
14
Salontafel De salontafel is een ideale speeltuin voor kinderen want de tafel staat op hun hoogte. Ze kunnen overal makkelijk aan en daar zit juist het gevaar. Wist je dat? De salontafel op zich ook een gevaar kan zijn? Een salontafel kan scherpe hoeken hebben waar je je aan kan stoten of een glazen blad, dat bij een val snijwonden veroorzaakt. Wat ligt op de salontafel waarvan jij denkt dat kleine kinderen het beter niet in handen krijgen? - een asbak (zie hoger) - bloemen / planten (kunnen giftig zijn) - allerlei spulletjes: schaartje, paperclip … (pijn doen) - de afstandsbediening - batterijen (kinderen stoppen dit in de mond, niet aangewezen want uitgelopen = giftig …) - kaarsjes (zie hoger) - post, reclame, kranten en ander papier (kunnen verstikkingsgevaar betekenen als er nog plastiekhoesjes rond zitten) - glazen met drank (zowel voor glasbreuk als voor de restjes alcohol. Alcohol is zeer schadelijk voor kinderen. Ze kunnen er slaperig tot bewusteloos van worden …). - koekjes, snoep, etensresten … (een peuter stopt alles in zijn mond, ook al zijn de koeken al lang niet eetbaar meer) - medicijnen - … Sommige salontafels hebben een lade, bekijk dan of er ook een sleuteltje op zit zodat je die kan afsluiten én neem de sleutel weg zodat kinderen de schuif niet kunnen openen. De lade is dan bruikbaar om gevaarlijke spullen in op te bergen.
15
TV of flatscreen De ‘oude’ TV heeft het voordeel dat hij heel stevig op zijn poten staat. Met een flatscreen is dat anders. Soms staat deze op een smalle voet en als je er eens goed aan te trekt valt hij om, soms met gevolgen. Daarom: bevestig de flatscreen aan de muur. “In onze woonkamer bevinden zich meestal verschillende toestellen, allemaal met hun eigen kabels.” Welke allemaal? Digibox, radio, telefoon, houder van MP3speler, computer, CD-speler, DVD-speler, GSM-oplader, staande (sfeer-)lampjes enz. Probleem: te veel elektrische draden worden naar te weinig stopcontacten geleid. Waar kan je op letten? - Zorg ervoor dat stopcontacten goed vast zitten in de muur, kinderen worden aangetrokken door iets dat los hangt. - Verstop de kabels achter een kast en klem ze vast (bv. met een colsonbandje, touw of …). - Maak zelf een ‘kabelgoot’ en breng er de vaste kabels in samen tot aan de stopcontacten. - Zet sommige toestellen op hoogte zodat de kabels niet uitnodigen tot ‘aan trekken’. - Controleer of je de stopcontacten niet overbelast; anders dreigt er kortsluiting (met mogelijk brand tot gevolg). TIP: zorg ervoor dat je kind geen snoer in z’n mond steekt dat met het stopcontact verbonden is! Open raam in de woonkamer Om je huis te verluchten is het raam regelmatig openen belangrijk. Hou volgende regels in gedachten: - Kipramen zijn het veiligst voor kinderen. - Een groot raam moet zeker een ballustrade hebben, ook als het niet open staat; kinderen durven wel eens het raam te openen. - Kinderen die in de buurt van het raam spelen en hun speelgoed zien verdwijnen door het raam durven het speelgoed achterna lopen (straat, hoogte … = gevaar) kijk door het raam en zie zelf eens hoe hoog je staat.
16
Keuken (*) Tafel Hier vind je een beetje dezelfde problemen als bij de ‘salontafel’ (zie hoger): - Er liggen veel spullen op die heel aantrekkelijk zijn. - Het tafelkleed = gevaarlijker dan bv. placemats: je trekt er aan en alles wat er op staat komt naar beneden, over het hoofd van het kind. - Let tijdens het eten op met warme dranken: koffie, thee, soep enz. voor brandwonden. - Gebruik de kinderstoel zo lang mogelijk en maak zeker de riempjes vast, anders kan de baby er uittuimelen! (*) Eten bereiden: fornuis en andere toestellen Algemeen: alle toestellen waarmee gekookt wordt, krijgen het warm tot heel heet. Ze blijven een gebruiksvoorwerp voor volwassenen en dan nog kunnen zich ongevallen voordoen. Hou je kinderen op veilige afstand.
Fornuis: TIPS bij het koken: - Gebruik de achterste bekkens, zo kunnen kinderen niet aan de oren en stelen van potten en pannen. - Draai de stelen naar binnen, zo kunnen kinderen er moeilijker naar grijpen. - Zet je kind in de box of maak het vast in de kinderstoel tijdens het koken. Zo is het toch in je buurt en loopt het geen gevaar.
17
Microgolfoven: TIPS: - Neem een bord of schotel steeds met een ovenwant of pannenlap vast, want soms verwarmd het bord mee. - Roer een gerecht even om als het uit de microgolf komt en proef voorzichtig voor je kind er van eet, zo voorkom je brandwonden in de mond. Oven: TIPS: - Hou je kinderen uit de buurt van de oven, de deur is misschien niet warm, maar eens je die opent komt er hitte uit. - Leer je kinderen dat iets dat uit de oven komt heel heet is en dus even moet afkoelen voor je er van eet, je komt ook niet aan de pot! Frietketel: TIPS: - Warme vloeistoffen veroorzaken brandwonden, maar vet is nog veel heter. - Wees ook voorzichtig met het snoer van de ketel. - Een blusdeken is handig voor mocht de frietketel in brand schieten. Als je die niet hebt, leg dan een vochtige dweil klaar om de frietketel te blussen. Dampkap/afzuigkap: TIPS: - Gebruik ze bij elke kookbeurt, ook al bak je maar een eitje. Koken veroorzaakt vocht (damp); de damp trekt dan weg uit de keuken. - Als je kookt op gas worden ook de verbrandingsgassen afgevoerd via de dampkap. - Belangrijk om regelmatig schoon te maken: de afzuigkap gaat beter werken. Bovendien vat een dampkap met filterdoek makkelijker vuur als je het doek niet regelmatig wast of vervangt.
18
(*) Aanrecht De keuken is de plaats bij uitstek om veel materiaal te zetten. Al snel wordt het een verzamelplaats van gebruikte toestellen, te bereiden ingrediënten, overschotten van de vorige maaltijd, lege brooddozen en een berg afwas. Probeer zoveel mogelijk orde te houden op je aanrecht. Je vindt alles sneller terug en het is ook properder om te werken. Enkele aandachtspunten in de keuken: Kastjes tegen de grond Heel wat keukens hebben lage kastjes die tot aan de grond reiken. Voor kleine kinderen bevatten deze kastjes vaak een schat aan speelmateriaal: potten en pannen gaan in en uit de kast, houten lepels worden boven gehaald enz. Vermoeiend voor wie de boel nadien moet opruimen, maar wel behoorlijk veilig. Opgelet met: - vingertjes die tussen de kasten kunnen knellen - kuisproducten en andere gevaarlijke producten (bleekwater, waspoeder, …).
TIPS: - Plaats gevaarlijke producten in de hoogste kastjes. - Bewaar de producten in hun originele verpakking, als je bv. een beetje afwasmiddel in een oude limonadefles giet, is de kans op vergissing wel heel groot, zowel voor kinderen als voor volwassenen. 19
Vuilbak en plastiek zakken Meestal vind je in de keuken een vuilnisbak, ook hier kan je peuter wel eens nieuwsgierig worden … Opgelet met: - het vuil dat hij in z’n mond kan stoppen - een pedaalemmer die onverwacht dichtklapt - plastiek zakjes voor verstikkingsgevaar TIPS: - Zorg dat je kind niet makkelijk bij de vuilbak kan. Plaats hem achter een deur die gesloten is of moeilijk te openen valt. - Bewaar plastiekzakken buiten het bereik van kinderen. Kinderen stoppen graag van alles in hun mond of trekken al spelend de plastiekzak over hun hoofd. Zo kunnen kinderen stikken. Messen, mixer, schaar, … Je kan niet koken zonder de nodige ‘gebruiksvoorwerpen’. Een pollepel en een houten lepel kunnen niet zo veel kwaad en zijn voor een kind vaak héél interessant speelgoed. Let wel op met messen, mixer, schaar enz. Dat zijn gevaarlijke voorwerpen voor kinderen. TIPS: - Leg ze ver weg op het aanrecht. - Berg ze veilig op, zo snel mogelijk na gebruik. - Zorg ervoor dat er geen stoeltje of krukje in de buurt van het aanrecht staat waarmee je kind alles kan grijpen.
20
Warm water: In de keuken gebruik je warm water om af te wassen, te koken, iets te reinigen … Opgelet met: - een kraan blijft na gebruik van warm water nog een tijdje warm, soms denk je hier niet meer aan - sommige boilers zijn te heet afgesteld, dit is niet nodig - hete dampen, bv. ook van de warmwaterkoker TIPS: - Laat na het gebruik van warm water, koud water door de kraan lopen, zo koelt het water af en wordt niemand verrast. - Stel je elektrische boiler in op 45°C, op die temperatuur heb je minder verbrandingsgevaar en je bespaart energie. - Leer je kind zo snel mogelijk het verschil tussen een blauwe en rode kraan. Onthoud bij verbranding steeds: eerst koud water, de rest komt later.
21
Slaapkamer Mogen kinderen in de slaapkamer van de ouders slapen? Dit mag, tot 6 maanden wordt het zelfs aangeraden. Het maakt het je makkelijker om ’s nachts als de baby wakker wordt de nodige zorg (en voeding) te geven. Slapen in het bed van de ouders wordt niet aangeraden. Rustig kunnen slapen is belangrijk voor alle gezinsleden, om zo uitgerust aan een nieuwe dag te kunnen beginnen. Hoe houden we de slaapkamer gezond? We brengen heel wat tijd door in de slaapkamer, het is dus belangrijk dat dit een veilige, gezonde ruimte is. Door voldoende te verluchten zorg je voor goede lucht: zet het raam elke dag 10 tot 15 minuten volledig open. Dat is beter dan het raam een ganse dag op een kiertje te zetten. Andere TIPS over ‘gezond slapen’. - Hou de slaapkamer fris (tussen 15 en 18°C), verwarmen is niet nodig. - Laat het bed de hele dag open liggen. - Vervang beddengoed en slaapkledij regelmatig (wekelijks) en was op 60°C. - Geef je kinderen knuffels die in de wasmachine kunnen gewassen worden (bij voorkeur ook op 60°C). - Vermijd de aanwezigheid van dieren in bed en in de slaapkamer. Hou huisstofmijt buiten Heel wat volwassenen en kinderen zijn allergisch aan stof en ‘huisstofmijt’. De slaapkamer is één van de ruimtes waar we hier het meeste aandacht moeten aan besteden. Enkele TIPS: - Huisstofmijt houdt niet van licht, zorg voor goede verlichting, hou gordijnen of rolluiken overdag open! - Huisstofmijt houdt niet van warm water; zorg ervoor dat je de vloer kan onderhouden met water (wekelijks). - Ook het afstoffen gebeurt best met een vochtige doek. - Tapijt en andere dikke stoffen (bv. gordijnen, sprei …) zijn te vermijden. 22
Medicatie naast je bed bewaren is goed om je eraan te herinneren dat je deze moet innemen. Maar, toch zijn er enkele aandachtspunten …
Aandachtspunten i.v.m. medicatie: - Medicijnen op of in het nachtkastje. De boodschap = berg ze veilig op, best in een apart medicijnkastje dat je hoog genoeg ophangt en dat op slot kan, in een kamer met constante temperatuur (niet de badkamer). - Iemand waarvoor de medicijnen niet bedoeld zijn, kan na inname vreemd reageren (vergiftigingsverschijnselen), voor kinderen zijn ze zeker niet veilig! - Sommige medicijnen zien er uit als snoepjes, laat ze in de verpakking tot je ze inneemt Wiegendood, iets om bij stil te staan … Wiegendood is … het plots, onverwacht en onverklaard overlijden van een kind tussen de 2 weken en 1 jaar. TIPS om dit te voorkomen: - Gebruik geen hoofdkussen. - Leg geen overbodige spullen in het bedje (te veel knuffels, dieren …). - Verlucht de slaapkamer regelmatig. - Slapen op de rug is de aangewezen houding. - Respecteer het slaapritme van het kind, hij moet voldoende slapen! Meer info: www.gezondheid.be (zoekterm wiegendood)
23
Tuin en berging Kijk door het raam en ontdek de tuin van het reuzenhuis. Welke ruimtes in en om de woning heb jij nog? En, waar schuilen mogelijke gevaren in en om de tuin? (*) Afval TIP: probeer afval zo snel mogelijk een bestemming te geven: via de wekelijkse ophaling, via de ophaling van grof huisvuil, kledingcontainers die je langs de openbare weg vindt, het containerpark enz. Probleem: Bepaalde soorten afval kan gevaar opleveren voor kinderen. Welke problemen zie jij? Rekening houdend met het feit dat kinderen heel ondernemend zijn en alles in handen willen nemen of in hun mond stoppen ... - metaal met scherpe hoeken snijwonden - verroest ijzer gevaar op wonden met kans op tetanusinfectie (vaccinatie) - glasscherven snijwonden - restjes verf giftig product - lege bussen van gevaarlijke producten bevatten meestal restjes, gevaar op vergiftiging, etc. - afval van olie niet drinkbaar - hout splinters - vulling van de kattenbak is niet hygiënisch - ongedierte: muizen, ratten … levend kunnen ze ziektes verspreiden; dode dieren beginnen te rotten, ook de middelen waarmee je ze moet bestrijden zijn giftig. -… Info over antigifcentrum ook op pagina 27.
24
(*) Tuin en berging: Gereedschap: zorg ervoor dat er niet te veel materiaal rondslingert. Sommige spullen zijn sowieso gevaarlijk: denk maar aan een hark met de tanden naar boven of een zaag … Nog ideeën?
(*) Spelen in de tuin Kinderen spelen graag buiten in de tuin. Hou ruimte vrij om te ravotten … De zandbak zorgt voor uren spelplezier. Probeer deze wel af te dekken met plastiek, anders wordt het misschien wel de kattenbak van de buurt …
Wist je dat? Enkele centimeters water voldoende is om te verdrinken? Hou hier rekening mee als je op warme dagen je kinderen in het water laat spelen. Onthoud hun dit plezier niet, maar blijf in de buurt.
25
Badkamer (*) Verwarming en verluchting Een lekker warme badkamer is aangenaam, maar is het ook veilig? - De badkamer is een typische plaats voor een ‘bijwarmerke’. Zet het veilig: niet op de natte vloer en nergens waar het kan vallen. - Verwarmen is belangrijk, verluchten ook! Meestal hangt hier een boiler voor warm water, denk aan het CO-gevaar (zie pag. 11). Met een verluchtingsrooster in de deur of een ingebouwde ventilator kan je dit oplossen. Ook belangrijk om het vocht buiten te krijgen en schimmelvorming tegen te gaan: zet na het douchen/bad een raam open. Zorg voor intensieve verluchting tijdens het douchen of baden. (*) Bad en verzorging Kind in bad: De aangewezen temperatuur van het water in het kinderbadje is 37°C. Heb je geen thermostatische kraan? Vul het badje dan eerst met koud water en voeg daarna warm water toe. Als je je elleboog in het water stopt, merk je snel wanneer het te warm is. Misschien kreeg je ooit een badthermometer cadeau? Hiermee kan je de temperatuur makkelijk meten. Spelen in bad vinden alle kinderen leuk. Hou ze in de gaten, want met slechts enkele centimeters water is er gevaar voor verdrinking. (!Deze tip kan je ook geven als het gaat over buiten met water spelen in de tuin, zie pag. 25). TIP: Gebruik het babybadje alleen om je baby in te wassen en niet voor huishoudelijke klussen. Zo voorkom je infecties.
26
Elektrische toestellen Water en elektriciteit = gevaar op elektrocutie. In theorie moet elk stopcontact in de badkamer minimaal 60 cm verwijderd zijn van de watertoevoer. TIP: zorg ervoor dat je handen droog zijn als je een elektrisch apparaat (haardroger, scheerapparaat …), een stopcontact of een lichtschakelaar aanraakt. Laat kabels van elektrische toestellen niet in het stopcontact zitten na gebruik, maar trek ze uit. Zo kan men niet aan de kabels trekken of over (verleng-)kabels vallen. Extra voordeel: toestellen met een adapter (bv. elektrische tandenborstel) blijven verbruiken, dit drijft de energiefactuur nodeloos op! Kind op het verzorgingskussen - Om het aan te kleden na het wassen, een verse luier aan te doen enz. een kind is heel beweeglijk, laat het daar nooit alleen liggen. - Rond het verzorgingskussen liggen meestal verschillende verzorgingsproducten: zeep, zalfjes enz. Lekkere geurtjes en kleurtjes zijn aantrekkelijk voor een kind, maar als hij er van proeft dan kan vergiftiging optreden. Ook de ogen zijn erg gevoelig voor deze producten. Bel zo snel mogelijk het antigifcentrum! Dit is een gratis telefoonlijn (070 245 245) waar een arts aan de telefoon zit die de eerste adviezen geeft (bv. laat het kind braken of net niet); de dienst is 24u/24u bereikbaar. Toilet en ‘potje’: enkele TIPS - Giet het potje steeds uit na gebruik en spoel het daarna, kuis het één keer per week met allesreiniger. - Toilethangertjes zijn kleurrijk en verfrissen het toilet, maar zijn helemaal niet veilig voor kinderen; berg de voorraad veilig op. - Producten die gebruikt worden voor hardnekkige verstopping zijn heel bijtend. Bewaar ze niet in de badkamer, maar ver weg van de kinderen, laat ze ook steeds in hun oorspronkelijke verpakking
27
5. TOT SLOT Wat heeft dit bezoek ons geleerd? 1) dat je een klein kind in huis nooit alleen mag achterlaten 2) dat een kind de gevaren in huis niet correct kan inschatten 3) dat een kind in paniek raakt als het ontdekt dat jij niet in de buurt bent ……… Een kind mag je niet remmen in zijn ontwikkeling, ook al heeft dat een buil of blauwe plek tot gevolg. Maar gevaren die levenslange letsels veroorzaken, kan je beter voorkomen. Dit bezoek aan het reuzenhuis heeft je hopelijk enkele tips opgeleverd waardoor je een aantal ongevalletjes kan vermijden. Als er toch een ongeval gebeurt, helpt de poster je om snel en adequaat te handelen. Deze poster ontvang je bij het verlaten van het reuzenhuis. Cadeautje … Iedere bezoeker krijgt van de Gezinsbond een stickerblad mee om in de eigen woning op zoek te gaan naar plaatsen waar ze willen aan werken. De groene stickers kleef je op plaatsen waar een goede actie is ondernomen rond veiligheid in de woning de rode stickers kleeft je op plaatsen die aandacht vragen voor verbetering ! De stickers kunnen daarna makkelijk verwijderd worden !
28
