Monitor hulp bij het huishouden. Meting 2016

Monitor hulp bij het huishouden Meting 2016

Afdeling Onderzoek & Statistiek Juni 2016

Samenvatting De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft in de periode 2014-2016 een nieuwe werkwijze rondom de Wmo hulp bij het huishouden ingevoerd. De gemeente deed dit samen met de vijf gecontracteerde zorgaanbieders. In de nieuwe werkwijze stopte de gemeente met het "uurtje-factuurtje-systeem". Aanbieders krijgen nu een vaste gemiddelde vergoeding per klant voor het resultaat: een schoon en leefbaar huis. De gemeente bouwde de vergoeding in geleidelijke stappen af. In 2014 was deze vergoeding gemiddeld 2,8 uur per cliënt/per week, in 2016 is dat 2 uur. De zorgaanbieders organiseren in nauw overleg met cliënten passende ondersteuning. De gemeente onderzoekt de nieuwe werkwijze regelmatig. In deze rapportage staan de resultaten van het laatste onderzoek. Het onderzoek richt zich op cliënten. Maar ook de huishoudelijke hulpen zijn bevraagd. Dat is voor de gemeente ’s-Hertogenbosch de eerste keer. En doen we omdat we meer willen weten over de werkbelasting bij de huishoudelijke hulpen. Voor het onderzoek zijn in totaal 208 telefonische vragenlijsten afgenomen onder cliënten en hebben 273 huishoudelijke hulpen een digitale vragenlijst ingevuld. Doel van het onderzoek is om: • te achterhalen hoe tevreden de cliënten zijn over de nieuwe werkwijze en het resultaat (een schoon en leefbaar huis); • te achterhalen wat de effecten van de nieuwe werkwijze zijn op het werk en de werkbelasting voor de huishoudelijke hulpen en wat de mogelijkheden zijn van functieverbreding. Cliënten nog steeds tevreden met het resultaat van de hulp Net als in 2014 zijn de meeste cliënten tevreden met het resultaat van de hulp. 9 op de 10 vinden dat zij een schoon en leefbaar huis hebben. De hulpen zelf zijn daar iets kritischer over. Driekwart vindt dat hun cliënten altijd/vaak een schoon en leefbaar huis hebben. Vooral de huishoudelijke hulp van de zorgaanbieder voert de taken voor een schoon en leefbaar huis uit. Maar, driekwart van de cliënten doet één of meer van deze taken (ook) zelf. Of laat dit iemand anders uit het huishouden doen. Het gaat dan vooral om ‘stoffen/opruimen’ en ‘bed verschonen’. Mantelzorgers en het sociaal netwerk helpen in een kwart van de gevallen ook bij de huishoudelijke activiteiten. Het gaat dan vooral om ‘ramen zemen’ en ‘bed verschonen’. Cliënten geven een 7,8 voor hulp bij het huishouden Alles bij elkaar genomen geven de cliënten gemiddeld een 7,8 voor de manier van verstrekken van hulp bij het huishouden. Dit is iets hoger dan het cijfer in 2014 (7,5). Cliënten beoordelen het contact met de gemeente met een 7,7. Het huisbezoek door de zorgaanbieder beoordelen zij gemiddeld met een 7,6. Bijna alle cliënten geven aan dat hun hulp beleefd is, met aandacht naar hen luistert en hen serieus neemt. Al deze aspecten scoren nog iets beter dan in 2014. Hulpen zijn erg toegewijd, aandacht voor werkbelasting is belangrijk In 2016 zette de gemeente voor het eerst ook een vragenlijst uit onder de huishoudelijke hulpen. Uit de resultaten blijkt dat de hulpen enorm toegewijd zijn. 9 op de 10 hulpen voelen zich verbonden met hun werk. Ongeveer eenzelfde groep (84%) geeft aan dat het werk hen voldoening geeft. Maar, ruim de helft van de hulpen geeft aan dat zij het werk lichamelijk zwaar vinden. Net zoveel hulpen geven aan dat de werkbelasting het afgelopen jaar is toegenomen. De hulpen geven aan dat dat vooral komt omdat zij proberen in minder uren hetzelfde werk te doen als voorheen. Daardoor werken ze vaak snel en gehaast. Daarnaast blijven vooral de zwaardere taken over nu het aantal uren minder is. Ondergrens gemiddeld aantal uren bereikt Volgens 97% van de hulpen kunnen ze bij een verdere afbouw van het gemiddeld aantal uren hulp geen schoon en leefbaar huis meer bieden aan hun cliënten. Volgens de hulpen is de ondergrens van het gemiddeld aantal uren bereikt.

2

1 op de 5 hulpen doet altijd/vaak meer dan van hen wordt verwacht Dat extra werk doen zij in veel gevallen omdat de cliënten er om vragen. Het gaat dan vooral om het wassen van de ramen en de badkamer of keuken een goede beurt geven. Ook noemen de hulpen: boodschappen doen, tuin/balkon vegen en deuren afdoen. Als er eens iets extra’s moet gebeuren, blijven andere werkzaamheden liggen. Wisselende meningen over mogelijkheden combinatie huishoudelijke hulp met andere taken We vroegen de hulpen of zij hun huishoudelijke taken willen combineren met andere taken bij hun cliënten. Het gaat dan vooral om persoonlijke verzorging en medicatie aanreiken. Maar ook om gezelschap bieden of de cliënt begeleiden naar het ziekenhuis of de dokter. Deze laatste taken (uitgevoerd door een hulpverlener) komen echter minder voor in combinatie met hulp bij het huishouden. 6 op de 10 hulpen willen één of meer van deze taken combineren met hun huishoudelijke taken. Voor ‘bieden van gezelschap’ en ‘wandelen’ is dat aandeel groter dan gemiddeld. Er zijn ook hulpen die bepaalde taken niet willen uitvoeren. Bijvoorbeeld omdat zij de persoonlijke verzorging teveel privé vinden. Of de verantwoordelijkheid van het aanreiken van medicijnen te groot. Slechts een enkele hulp wil geen van de andere taken uitvoeren. Ook aan de cliënten vroegen we of zij willen dat hun huishoudelijke hulp de andere taken uit zou voeren. Het gaat dan vooral om persoonlijke verzorging. De meeste cliënten willen niet dat de huishoudelijke hulp die taken voor hen uitvoert. 1 op de 8 cliënten vindt het geen probleem. Als belangrijke voorwaarde voor het uitvoeren van de andere taken is genoemd dat de hulpen meer uren per cliënt moeten krijgen. Ook is in veel gevallen bijscholing nodig. Aanbevelingen Op basis van de resultaten uit het onderzoek worden de volgende aanbevelingen gedaan: • Laat de zorgaanbieders nog meer aandacht besteden aan duurzame inzetbaarheid van de huishoudelijke hulpen. Dit met het oog op de lichamelijke zwaarte en werkbelasting die de hulpen ervaren. Hulpen zijn erg toegewijd. Belangrijk is dat hulpen niet over hun eigen grenzen heen gaan, zodat zij het werk zo lang mogelijk vol kunnen houden. • Zorg voor meer maatwerk voor het uitvoeren van extra werkzaamheden bij de cliënt, zoals ramen wassen, grote beurt badkamer/keuken, deuren afdoen. Bijvoorbeeld door op jaarbasis een aanvullend arrangement te bieden waarbij de cliënt in overleg met de huishoudelijke hulp kan afspreken welke extra werkzaamheden hiervoor worden uitgevoerd. • Begin op kleine schaal met het combineren van de huishoudelijke taken met andere taken binnen het huishouden. Mogelijkheden zijn er vooral voor de taken begeleiding, bieden van gezelschap en lichte taken op het gebied van persoonlijke verzorging. Start met functiecombinatie bij hulpen en cliënten die daar positief over zijn. Bekijk per cliënt welke taken gecombineerd kunnen worden.

3

Inhoudsopgave

1.

2.

3.

Inleiding .......................................................................................................................................... 5 1.1

De nieuwe werkwijze ............................................................................................................... 5

1.2

Doel en vraagstelling ............................................................................................................... 5

1.3

Onderzoeksaanpak en respons .............................................................................................. 5

1.4

Opbouw rapportage ................................................................................................................. 7

Ervaringen cliënten ....................................................................................................................... 8 2.1

Achtergrondkenmerken ........................................................................................................... 8

2.2

Contact met gemeente ............................................................................................................ 8

2.3

Huisbezoek zorgverlener ....................................................................................................... 10

2.4

Tevredenheid totale proces ................................................................................................... 11

2.5

Schoon en leefbaar huis ........................................................................................................ 12

2.6

Verzorgen van schone kleding .............................................................................................. 14

2.7

Bejegening door huishoudelijke hulpen ................................................................................. 15

2.8

Functieverbreding .................................................................................................................. 16

Ervaringen huishoudelijke hulpen ............................................................................................. 19 3.1

Achtergrondkenmerken ......................................................................................................... 19

3.2

Werkzaamheden ................................................................................................................... 19

3.3

Werkbelasting ........................................................................................................................ 21

3.4

Kwaliteit van de zorg ............................................................................................................. 22

3.5

Functieverbreding .................................................................................................................. 24

4

1.

Inleiding

De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft in de periode 2014-2016 een nieuwe werkwijze rondom de Wmo hulp bij het huishouden ingevoerd. Dit deed de gemeente samen met de vijf gecontracteerde zorgaanbieders: IVT en Tzorg in ’s-Hertogenbosch en vanaf 2015 Sint Jozefoord, Brabant Zorg en Interzorg in Nuland/Vinkel. De verwachting is dat de nieuwe werkwijze beter, efficiënter en goedkoper is. En daarmee een oplossing biedt voor de forse rijksbezuiniging hulp bij het huishouden, zodat burgers die dat nodig hebben in de toekomst ondersteund kunnen blijven. De gemeente onderzoekt de nieuwe werkwijze regelmatig. Bij de start van de nieuwe werkwijze in 2014 is er een nulmeting uitgevoerd. In april 2016 is er een vervolgmeting uitgevoerd. De resultaten van de meting in 2016 worden in dit rapport waar mogelijk vergeleken met de resultaten van de nulmeting.

1.1

De nieuwe werkwijze

In de nieuwe werkwijze stopte de gemeenten met het "uurtje-factuurtje-systeem". Aanbieders krijgen nu een vaste gemiddelde vergoeding per cliënt voor het resultaat: een schoon en leefbaar huis. De gemeente bouwde de vergoeding in geleidelijke stappen af. In 2014 was deze vergoeding gemiddeld 2,8 uur per cliënt/per week, in 2016 is dat 2 uur. De zorgaanbieders organiseren in nauw overleg met cliënten passende ondersteuning. Uitgangspunt is wat cliënten zelf kunnen. Al dan niet met hulp van hun omgeving, familie of mantelzorger. De zorgaanbieders zetten in afstemming daarop op maat professionele hulp bij het huishouden in.

1.2

Doel en vraagstelling

Het doel van het onderzoek is om: • te achterhalen hoe tevreden de cliënten zijn over de nieuwe werkwijze en het resultaat (een schoon en leefbaar huis); • te achterhalen wat de effecten van de nieuwe werkwijze zijn op het werk en de werkbelasting voor de huishoudelijke hulpen en de mogelijkheden van functieverbreding. De hoofdvragen van het onderzoek zijn: • In hoeverre zijn cliënten tevreden over de nieuwe werkwijze? • In hoeverre zijn cliënten tevreden over het resultaat van de dienstverlening: een schoon en leefbaar huis? • Hoe ervaren de huishoudelijke hulpen hun werk en de werkbelasting met de nieuwe werkwijze? • In hoeverre wordt functieverbreding voor huishoudelijke hulpen mogelijk en wenselijk geacht en op welke gebieden?

1.3

Onderzoeksaanpak en respons

Voor het onderzoek zijn telefonisch vragenlijsten afgenomen onder cliënten van Wmo hulp bij het huishouden en er is een digitale vragenlijst uitgezet onder alle huishoudelijke hulpen. 1.3.1

Telefonische vragenlijsten onder cliënten

Net als in 2014 is onder een steekproef van cliënten telefonisch een vragenlijst afgenomen. De volgende onderwerpen kwamen aan bod: • Bejegening en communicatie • Dienstverlening door de zorgverlener 5

• • •

Ondersteuning door sociaal netwerk, vrijwilligers en mantelzorgers Het resultaat van de hulp: een schoon en leefbaar huis Mogelijkheden van functieverbreding voor huishoudelijke hulpen

De vragenlijst is in 2016 uitgezet onder zowel bestaande cliënten als nieuwe cliënten die in 2015 voor het eerst een indicatie hebben gekregen. In 2014 is de vragenlijst alleen uitgezet onder nieuwe cliënten. In totaal heeft de gemeente ‘s-Hertogenbosch ruim 2.900 cliënten met Wmo hulp bij het huishouden. Cliënten met een begindatum na 1 juli 2015 zijn allemaal meegenomen in het onderzoek. Dit is gedaan om te zorgen dat er voldoende cliënten in de steekproef zaten die recent contact hebben gehad. En dus vragen konden beantwoorden over het gesprek met de gemeente en de zorgverlener. Interzorg, Brabant Zorg en Sint Jozefoord hebben maar een klein aantal cliënten. Daarom zijn deze cliënten allemaal meegenomen in het onderzoek. Voor IVT en T-zorg is een steekproef getrokken in de verhouding waarin de zorgverleners cliënten hebben in de gemeente. In totaal is het onderzoek uitgezet onder 504 cliënten. Deze cliënten ontvingen een brief waarin het onderzoek werd aangekondigd. Cliënten die niet wilden deelnemen aan het onderzoek, konden zich afmelden. 27 cliënten hebben dat gedaan. De overige cliënten zijn gebeld door onderzoeksbureau Desan. Er is doorgebeld tot er minimaal een respons van 200 was bereikt. Figuur 1.1. Respons totaal en per zorgverlener

IVT T-zorg Brabant Zorg Interzorg Sint Jozefoord Totaal 1.3.2

Aantal brieven verstuurd 289 143 22 22 28 504

Aantal telefonische interviews 90 83 8 11 16 208

Digitale vragenlijst onder huishoudelijke hulpen

De gemeente heeft in samenwerking met de zorgaanbieders een digitale vragenlijst uitgezet onder alle huishoudelijke hulpen. De vragenlijst is door de zorgaanbieders via e-mail verspreid aan de huishoudelijke hulpen met cliënten in de gemeente ’s-Hertogenbosch. In de vragenlijst kwamen de volgende onderwerpen aan bod: • Werkzaamheden en werkbelasting • Kwaliteit van de zorg en behalen resultaat bij cliënt • Mogelijkheden functieverbreding In totaal zijn 441 huishoudelijke hulpen benaderd om een vragenlijst in te vullen. 273 hebben de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 62%. Figuur 1.2. Respons totaal en per zorgverlener

IVT T-zorg Brabant Zorg Interzorg Sint Jozefoord Onbekend Totaal

Benaderd 315 102 8 8 8 441

6

Respons 181 62 8 3 6 13 273 (=62%)

1.4

Opbouw rapport

In hoofdstuk 2 worden de resultaten gepresenteerd van de vragenlijst onder de cliënten. In hoofdstuk 3 staan de resultaten van de vragenlijst onder de huishoudelijke hulpen. In het rapport wordt bij iedere figuur met N aangegeven hoeveel respondenten deze vraag hebben beantwoord. Er zijn in het rapport slechts enkele uitsplitsingen gemaakt van de resultaten per zorgverlener. In de meeste gevallen is het aantal respondenten per zorgverlener namelijk te laag om uitspraken te doen per zorgverlener.

7

2.

Ervaringen cliënten

In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe tevreden de cliënten zijn met de manier van verstrekken van hulp bij het huishouden. En wat zij vinden van het resultaat van de hulp die zij krijgen. Het gaat zowel om het contact dat zij hebben gehad met de gemeente als het contact met de zorgaanbieder en de huishoudelijke hulp die bij hen thuis komt. In 2016 zijn voor het eerst ook vragen gesteld over de taken van andere hulpverleners die bij de cliënten thuis komen. Aan de cliënten is gevraagd of hun huishoudelijke hulp deze taken zou kunnen uitvoeren en wat zij van dit idee vinden.

2.1

Achtergrondkenmerken

6 op de 10 respondenten ontvingen op het moment van afname van de vragenlijst langer dan 3 jaar hulp bij het huishouden. De meeste respondenten hebben dus ervaring met zowel de oude als de nieuwe manier van verstrekken van hulp bij het huishouden. Figuur 2.1. Hoe lang ontvangt u hulp bij het huishouden van de gemeente? (N=203) langer dan 5 jaar

40%

3-5 jaar

21%

1-2 jaar

21%

korter dan een jaar

19% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Voor veel respondenten is de gezondheidssituatie afgelopen jaar verslechterd Voor driekwart van de respondenten is er het afgelopen jaar iets veranderd in de persoonlijke situatie waardoor zij zelf minder kunnen doen in het huishouden. Het gaat in alle gevallen om een verslechtering van de situatie. Cliënten noemen vooral toenemende gezondheidsklachten, zoals rugklachten, artrose, ademhalingsproblemen en moeite met lopen. 2 op de 10 respondenten heeft afgelopen jaar minder uren hulp gekregen Voor 3 op de 10 respondenten is er het afgelopen jaar iets veranderd in de hulp bij het huishouden die zij krijgen. 2 op de 10 geven aan dat zij minder uren hulp krijgen via de Wmo. Slechts een klein deel van de respondenten heeft het afgelopen jaar meer hulp gekregen. 4% heeft meer hulp gekregen van mantelzorgers, familie, vrienden, buren of bekenden. 2% heeft meer hulp gekregen van professionals. 1% is meer taken zelf uit gaan voeren.

2.2

Contact met gemeente

De gemeente beoordeelt of een cliënt in aanmerking komt voor hulp bij het huishouden. Dat gebeurt door een Wmo-consulent of een medewerker van het sociaal wijkteam. Zij hebben een telefonisch gesprek met de cliënt of gaan op huisbezoek. Een huisbezoek wordt alleen gepland als de medewerker niet op basis van de informatie uit een telefoongesprek kan beoordelen of hulp bij het huishouden nodig is. De medewerker spreekt met de cliënt over zijn/haar beperking en wat mensen uit de omgeving zouden kunnen doen voor hen. Op basis van deze informatie verleent de medewerker vervolgens toegang voor hulp bij het huishouden. De cliënten uit de meting van 2014 hebben wel allemaal een huisbezoek gehad, omdat de nieuwe werkwijze destijds in een pilotfase zat.

8

75 respondenten hadden bij het afnemen van de vragenlijst recent contact gehad met de gemeente voor een aanvraag voor hulp bij het huishouden. Van deze respondenten konden 52 zich het gesprek met de gemeente herinneren. Aan deze cliënten zijn een aantal vragen gesteld over het gesprek. Gemeente krijgt nog steeds ruime voldoende voor contact met cliënten Net als in 2014 beoordelen de cliënten ook in 2016 het contact met de gemeente met een 7,7. Er zijn drie respondenten die een onvoldoende hebben gegeven. Zij geven daarop de volgende toelichting: • “Er was miscommunicatie tussen de gemeente en thuiszorg. Toen ik uit het ziekenhuis kwam, heb ik pas heel laat hulp van de zorg gehad. Ik geloof dat het zes weken heeft geduurd. In de tussentijd heb ik in een zorghotel gezeten.” • “Hij toont helemaal geen belangstelling.” • “Omdat ik het allemaal zelf moet doen.” Figuur 2.2. Gemiddeld rapportcijfer contact met de gemeente (N2016=50 N2014=110) 2016

7,7

2014

7,7 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Medewerkers tonen interesse in situatie cliënten 96% van de cliënten vindt dat de medewerker interesse toonde in de situatie van de cliënt. Dat is iets verbeterd ten opzichte van 2014 (90%). Cliënten iets minder tevreden over informatie over procedure toekenning hulp Ten opzichte van 2014 geven iets minder cliënten aan dat de medewerker hen heeft verteld hoe de toekenning van de hulp in zijn werk gaat (78% in 2016 versus 86% in 2014). Bij de toelichting geven cliënten de volgende antwoorden: • “Dat is niet ter sprake gekomen.” • “Hij heeft gezegd dat ik twee uurtjes hulp in de week zou krijgen en verder heel weinig.” • “Ik had al hulp hiervoor dus ik hoefde niet veel informatie te ontvangen.” • “Ik moest achter dingen aangaan. Zij liet het gewoon liggen.” • “Zij heeft alleen genoteerd wat ik nog wel kan.” De meeste cliënten zijn tevreden over de uitleg over wat de (nieuwe) situatie voor hen gaat betekenen. 90% vond de uitleg goed. Dit is iets verbeterd ten opzichte van 2014 (82%). Figuur 2.3. ervaringen gesprek met medewerker gemeente (Wmo-consulent of medewerker sociaal wijkteam) (N2016=50-52, N2014=114-116) 96%

De medewerker toonde interesse in mijn situatie De medewerker vertelde hoe de toekenning van de hulp in zijn werk gaat

78%

De medewerker kon goed uitleggen wat de (nieuwe) situatie voor mij ging betekenen

90% 0%

2016

9

20% 2014

40%

60%

80%

100%

Figuur 2.4. ervaringen gesprek medewerker gemeente en verslaglegging (N2016=52, N2014=114-116) Ik ben tevreden over de manier waarop het gesprek is gevoerd.

96%

Het verslag is een goede weergave van het gesprek

69% 0%

2016

20%

40%

60%

80%

100%

2014

Vrijwel alle cliënten tevreden over het gesprek 96% van de cliënten geeft aan dat zij alles bij elkaar genomen tevreden zijn over de manier waarop het gesprek is gevoerd. Daarmee ligt het percentage iets hoger dan in 2014 (88%). Over de verslaglegging zijn in 2016 (69%) minder cliënten tevreden dan in 2014 (74%). Zowel in 2016 als in 2014 heeft een vrij grote groep voor deze vraag geantwoord ‘weet niet/geen mening’, respectievelijk 25% en 21%. “Paar dingen klopten niet in het verslag. Ik heb de medewerker vervolgens gemaild en het werd gelijk aangepast.” “Er stonden een paar dingen in die niet ter sprake zijn geweest.”

2.3

Huisbezoek zorgverlener

Na het gesprek met de gemeente volgt er een huisbezoek door de zorgverlener. Tijdens dat huisbezoek bespreekt de zorgverlener met de cliënt welke hulp nodig is. Van de 75 cliënten die recent contact hebben gehad, konden 54 zich het gesprek met de zorgverlener herinneren. Aan deze cliënten zijn een aantal vragen gesteld over het huisbezoek. Gemiddeld rapportcijfer huisbezoek zorgverlener: 7,6 Net als in voorgaande metingen geven cliënten in 2016 nog steeds een ruime voldoende voor het huisbezoek door de zorgverlener. Vier respondenten gaven een onvoldoende voor het huisbezoek. Figuur 2.5. Gemiddeld rapportcijfer huisbezoek zorgverlener (N2016=52 N2014=82) 2016

7,6

2014

7,8 0

1

2

3

4

5

10

6

7

8

9

10

Figuur 2.6. Stellingen over huisbezoek door zorgverlener (N2016=53-54 N2014=82) De zorgverlener toonde interesse in mijn situatie

80%

De zorgverlener vertelde hoe de toekenning van de hulp in zijn werk gaat

81%

De zorgverlener kon goed uitleggen wat de (nieuwe) situatie voor mij ging betekenen

91%

Ik ben tevreden over de manier waarop het gesprek is gevoerd

78% 0%

2016

20%

40%

60%

80%

100%

2014

Meeste cliënten tevreden over huisbezoek zorgverlener Hoewel de meeste cliënten tevreden zijn over het huisbezoek, is die tevredenheid voor de meeste aspecten gedaald. Het aandeel cliënten dat aangeeft dat de zorgverlener tijdens het huisbezoek interesse toonde in hun situatie is afgenomen. In 2016 is dat 80%, in 2014 was dat 89%. Ook zijn er in 2016 iets minder cliënten die aangeven dat de zorgverlener tijdens het huisbezoek heeft verteld hoe de toekenning van de hulp bij het huishouden in zijn werk gaat. In 2016 81%, in 2014 was dat 89%. Ruim 9 op de 10 cliënten geven aan dat de zorgverlener goed kon uitleggen wat de (nieuwe) situatie voor de cliënt ging betekenen. Ontevredenheid met name vanwege te weinig uren Aan de cliënten die ontevreden waren over één of meer aspecten van het huisbezoek is gevraagd waarom zij daar ontevreden over waren. Cliënten geven daarbij vooral aan dat ze vinden dat ze te weinig uren hulp krijgen. En dat vooraf al vaststaat hoeveel uren zij krijgen. Cliënten vragen zich af waarom een huisbezoek dan nog nodig is. Voorbeelden van antwoorden die zijn genoemd: • “Ik vond de medewerker heel zakelijk. Ik had niet het gevoel dat het er toe deed wat er met mij was. Het voelde afstandelijk.” • “Omdat ze een uur van mijn uren wegnemen.” • “Vooraf stond al vast hoeveel hulp je krijgt. Dan is zo'n gesprek niet nodig lijkt mij.” • “Ik heb maar anderhalf uur per week gekregen. Ik vind dat te weinig en de medewerker kon mij niet vertellen waarom ik zo weinig tijd kreeg.” • “Ik had het idee dat de medewerker niet wist wat mijn ziekte (zware vorm van COPD) inhield.” • “Ik heb recht op 3 uur hulp en dat is nu 2,5 uur geworden.” • “Omdat ze een uur hulp afnemen van iemand waar het steeds slechter mee gaat.”

2.4

Tevredenheid totale proces

Algehele tevredenheid: 7,8 Aan de cliënten is gevraagd wat voor rapportcijfer zij alles bij elkaar genomen geven voor de manier van verstrekken van hulp bij het huishouden. Net als in 2014 geven de cliënten hier een ruime voldoende voor, namelijk een 7,8. Drie respondenten gaven er een onvoldoende voor. Omdat er niet goed naar hen is geluisterd of omdat het hele proces de cliënt zelf veel energie heeft gekost.

11

Figuur 2.7. Gemiddeld rapportcijfer manier van verstrekken hulp bij het huishouden (N2016=68 N2014=127) 2016

7,8

2014

7,5 0

2.5

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Schoon en leefbaar huis

Aan de cliënten is gevraagd van wie zij hulp krijgen bij het schoon en leefbaar houden van hun huis en wat zij zelf nog doen. Daarvoor is per huishoudelijke activiteit gevraagd wie deze activiteit meestal uitvoert. Per activiteit konden cliënten meerdere antwoorden geven. Vooral hulp van professional, maar meeste cliënten voeren ook zelf huishoudelijke activiteiten uit Alle cliënten geven aan dat vooral de huishoudelijke hulp van de zorgaanbieder de activiteiten voor een schoon en leefbaar huis uitvoert. Driekwart van de cliënten geeft aan dat zij één of meerdere van deze activiteiten ook zelf uitvoeren of dat iemand uit hun huishouden dat doet. Mantelzorgers en het sociaal netwerk helpen in een kwart van de gevallen mee met de activiteiten voor een schoon en leefbaar huis. Vrijwilligers spelen hier bijna geen rol in. Bij ‘anders, namelijk’ wordt vooral genoemd dat niemand de activiteit uitvoert of dat de glazenwasser het doet. Figuur 2.8. Door wie worden de activiteiten voor een schoon en leefbaar huis meestal uitgevoerd? – meerdere antwoorden mogelijk (N=196-202) professional van zorgaanbieder

100%

zelf/iemand uit mij huishouden

74%

mantelzorger/familie/vrienden/buren/bekenden

26%

vrijwilliger anders, namelijk:….

9% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Stofzuigen/dweilen, keuken, badkamer/toilet wordt meestal door de huishoudelijke hulp gedaan Vrijwel alle cliënten geven aan dat stofzuigen/dweilen en badkamer/toilet poetsen vooral door de huishoudelijke hulp van de zorgaanbieder wordt gedaan. Voor het schoonhouden van de keuken geldt dat ook. Maar daarbij geeft 1 op de 5 cliënten aan dat zij deze activiteit ook zelf uitvoeren of iemand anders uit hun huishouden. Stoffen/opruimen en bed verschonen zijn activiteiten die ook relatief vaak door de cliënt zelf of iemand uit het huishouden worden gedaan (65% en 40%). Maar ook voor deze activiteiten wordt de huishoudelijke hulp van de zorgaanbieder in meer dan de helft van de gevallen genoemd.

12

Figuur 2.9. Wie voert de activiteiten voor een schoon en leefbaar huis meestal uit? – meerdere antwoorden mogelijk (N=196-202) 57% 65%

stoffen/opruimen

9%

98% stofzuigen/dweilen

7%

93% 21%

keuken schoonmaken

98% badkamer/toilet schoonmaken

8%

85% ramen zemen

14% 8% 66% 40%

bed verschonen

12%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

professional van zorgaanbieder zelf/iemand uit mijn huishouden mantelzorger/familie/vrienden/buren/bekenden vrijwilliger anders, namelijk:….

9 op de 10 tevreden met eindresultaat: schoon en leefbaar huis Net als bij de vorige meting zijn de meeste cliënten tevreden over het eindresultaat. Zij vinden dat zij een schoon en leefbaar huis hebben. 1 op de 10 cliënten is niet tevreden met het eindresultaat. Zij geven aan dat de hulp te weinig uren heeft om alles te kunnen doen en dat daardoor steeds wel iets blijft liggen. Er is alleen tijd voor de basis, maar niet om dingen een keer grondig schoon te maken of extra dingen te doen, zoals andere kamers schoonmaken dan de slaapkamer. Antwoorden die onder andere worden gegeven zijn: • “2,5 uur is veel te weinig. Elke keer laat de medewerkster van de thuiszorg wat liggen, omdat ze daar niet aan toe komt. Vorig jaar kreeg ik nog 3 uurtjes hulp. Nu hebben ze dat verminderd.” • “De huishoudelijke hulp heeft twee uur en vijftien minuten om het hele huis schoon te maken en dat lukt niet. Het huis is dan dus niet helemaal schoon.” • “De hulp mag alleen mijn slaapkamer schoonmaken, dus de rest van mijn huis is heel vies.” • “Door een tekort aan tijd wordt niet alles schoongemaakt, zoals de kasten en de plinten.” • “Het huis is leefbaar maar niet schoon. Mijn huis is te groot om in drie uur en 30 minuten, om de veertien dagen, schoon te kunnen maken.” • “Omdat ze te weinig tijd krijgen voor de dingen die ze moeten doen. Ze kunnen geen extra dingen doen. Alleen de basis en dan gaat het langzaam vervuilen.”

13

Er zijn nauwelijks verschillen in de cijfers van cliënten van de verschillende zorgaanbieders als het gaat om de mate waarin cliënten tevreden zijn met het resultaat: een schoon en leefbaar huis. Figuur 2.10. Bent u alles bij elkaar genomen tevreden met het eindresultaat: een schoon en leefbaar huis? Totaal (n=197)

89%

IVT Thuiszorg (n=92)

88%

Tzorg (n=72)

89%

Interzorg (n=10)

100%

Brabantzorg (n=7)

86%

Sint Jozefoord (n=16)

94% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Vanwege het kleine aantal respondenten zijn de cijfers van Interzorg, Brabantzorg en Sint Jozefoord eerder indicatief dan representatief.

2.6

Verzorgen van schone kleding

De helft van de cliënten geeft aan dat zij hulp krijgen bij het wassen/strijken van hun kleding (26% krijgt deze hulp altijd, 24% af en toe). Van deze cliënten geeft 76% aan dat zij zelf activiteiten uitvoeren voor het verzorgen van hun kleding of dat iemand uit hun huishouden dat doet. Een iets kleinere groep (63%) geeft aan dat zij daarbij (ook) hulp krijgen van de huishoudelijke hulp van de zorgaanbieder. Daarnaast helpen bij een derde van de cliënten mantelzorgers en mensen uit het sociaal netwerk bij de verzorging van de kleding. Bij ‘anders, namelijk’ wordt onder andere genoemd de wasserette. Figuur 2.11. Door wie worden de activiteiten voor de verzorging van de kleding vooral uitgevoerd? – meerdere antwoorden mogelijk (N=86-101) zelf/iemand uit mij huishouden

76%

professional van zorgaanbieder

63%

mantelzorger/familie/vrienden/buren/bekenden anders, namelijk:….

33% 6% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Huishoudelijke hulp doet vooral het strijkwerk In figuur 2.12 is te zien dat het vullen en aanzetten van de wasmachine en ophangen van de was vooral door de cliënt zelf of iemand uit het huishouden gebeurt. Strijken van de kleding gebeurt vaker door de huishoudelijke hulp dan door de cliënt zelf. Bij het strijken hebben ook mantelzorgers/het sociaal netwerk een redelijk grote rol. Bij bijna 3 op de 10 cliënten biedt de mantelzorger/het sociaal netwerk hulp bij het strijken.

14

Figuur 2.12. Wie voert de activiteiten voor de verzorging van de kleding meestal uit? – meerdere antwoorden mogelijk (N=86-101) 23%

wasmachine vullen/aanzetten

70% 16%

31% 52%

was ophangen 6%

16%

60% 20%

strijken

28%

0%

20% 40% 60% professional van zorgaanbieder zelf/iemand uit mijn huishouden mantelzorger/familie/vrienden/buren/bekenden anders, namelijk:….

80%

100%

Vrijwel alle cliënten tevreden met eindresultaat: schone en draagbare kleding Aan de cliënten is gevraagd of zij tevreden zijn met het eindresultaat van het wassen en strijken. 98% is hier tevreden over en vindt dat zij schone en draagbare kleding hebben. Er zijn nauwelijks verschillen in de cijfers van cliënten van de verschillende zorgaanbieders als het gaat om de mate waarin cliënten tevreden zijn met het resultaat: schone en draagbare kleding. Figuur 2.13. Bent u alles bij elkaar genomen tevreden met het eindresultaat: schone en draagbare kleding? Totaal (n=96)

98%


98%

Tzorg (n=35)

97%

Interzorg (n=7)

100%

Brabantzorg (n=4)

100%


100% 0%

20%

40%

60%

80%

100%


2.7

Bejegening door huishoudelijke hulpen

Cliënten zijn zeer tevreden over de bejegening door de hulpen Vrijwel alle cliënten geven aan dat hun hulp beleefd is, met aandacht naar hen luistert en hen serieus neemt. Alle aspecten scoren nog iets beter dan in 2014. Ongeveer 9 op de 10 cliënten geeft aan dat zij altijd worden ingelicht als hun vaste hulp niet kan komen. Voor 1 op de 10 geldt dat niet. Zij geven vooral aan dat zij het niet te horen krijgen als hun hulp niet kan komen vanwege ziekte. Daar moet de cliënt zelf achteraan bellen. Er komt dan niet altijd een vervanger.

15

Figuur 2.14. Stellingen over bejegening door hulpen (N2016=197-203, N2014=127-135) De hulp is beleefd

97%

De hulp luistert aandachtig naar mij

98%

De hulp neemt mij serieus

98% 91%

Ik word altijd ingelicht als mijn hulp niet komt 0%

20% 2016

40%

60%

80%

100%

2014

“Af en toe krijg ik bericht dat mijn hulp vakantie heeft en dan krijg ik tijdelijk dus geen hulp. In het reglement staat aangegeven dat ik vervangende hulp moet krijgen als mijn vaste hulp op vakantie is.” “Ik heb hele goede hulp. Ze is heel aardig en behulpzaam.” “Ik ontvang hele goede hulp en ook is mijn hulp vriendelijk.”

Er zijn nauwelijks verschillen in de cijfers van cliënten van de verschillende zorgaanbieders als het gaat om de bejegening door de hulpen. Figuur 2.15. Mijn hulp neemt mij serieus Totaal (n=197)

98%


98%

Tzorg (n=73)

97%

Interzorg (n=10)

100%

Brabantzorg (n=6)

100%


100% 0%

20%

40%

60%

80%

100%


2.8

Functieverbreding

Bij 3 op de 10 cliënten komen andere hulpverleners in huis Bijna 3 op de 10 cliënten geven aan dat er naast de huishoudelijke hulp ook andere professionele hulpverleners bij hen thuis komen, bijvoorbeeld een verzorgende, een verpleegkundige of begeleider. Deze andere hulpverleners voeren vooral taken uit op het gebied van persoonlijke verzorging. Bij ‘anders, namelijk’ is onder andere genoemd: bloedprikken, boodschappen doen, eten klaar maken en gesprekken voeren.

16

Figuur 2.16. taken die door andere hulpverleners worden uitgevoerd – meerdere antwoorden mogelijk (N=57) persoonlijke verzorging

70%

medicatie aanreiken

12% 4%

bieden van gezelschap anders, namelijk:….

26% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

‘wandelen’ en ‘ziekenhuis/doktersbezoek’ zijn wel gevraagd, maar niet genoemd

Meeste cliënten willen niet dat hulpen de andere taken voor hen uitvoeren Aan de cliënten is gevraagd wat zij ervan vinden als hun huishoudelijke hulp de taken uit zou voeren die de andere hulpverleners uitvoeren. De meeste cliënten zien dat niet zitten. Bijvoorbeeld omdat ze het niet prettig vinden of te privé vinden als de huishoudelijke hulp die taken uit zou voeren. Maar ook geven ze aan dat de huishoudelijke hulp hier niet voor is opgeleid of dat het om te specifieke zorg gaat. 1 op de 8 cliënten vindt geen probleem als de huishoudelijke hulp de andere taken zou uitvoeren voor hen. “Dat vind ik niet fijn. De verpleegkundige heeft er een speciale opleiding voor gevolgd.” “Ik zou dat niet prettig vinden.” “Dat mocht zij van mij wel doen als ze daar de tijd voor had.” “Dat zou ik een slechte zaak vinden, want die zijn niet medisch geschoold. Dat kan gewoon niet.” “Dat zou ik niet erg vinden.” “Ik zou er geen bezwaar tegen hebben.” “Dat zou ze niet durven, want dan zou ze die verantwoording moeten nemen en dat vindt ze te ver gaan. Maar ze zou het van mij wel mogen doen.” “Ik wil mijn huishoudelijke hulp niet met deze taken belasten.” “Nee, dat zou ik niet willen van een huishoudelijke hulp, zij zijn er om schoon te maken.” “Nee, dat zou niet kunnen. De huishoudelijke hulp kan niet in twee uur tijd schoonmaken en mij douchen, ze is daar ook niet voor bevoegd.” “Nee, dat zou ik niet willen. Dat gaat niet samen. Dan gaan de kosten van de een op de ander.”

Figuur 2.17. Denkt u dat uw huishoudelijke hulp deze taken uit kan voeren? (N=57)

19%

0%

5%

56%

20%

40% ja

19%

60%

misschien

nee

80%

100%

weet niet

Ruim helft van cliënten denkt dat huishoudelijke hulp de andere taken niet kan uitvoeren Aan de cliënten is gevraagd of zij denken dat hun huishoudelijke hulp de andere taken zou kunnen uitvoeren. Een kwart van de cliënten denkt dat hun hulp dat (misschien) wel kan. Meer dan de helft denkt van niet. Vooral omdat de hulp daar geen kennis van heeft en er niet voor is opgeleid. Ook noemen cliënten dat de huishoudelijke hulp daar niet voor bevoegd is. En een aantal cliënten vinden dat hun huishoudelijke hulp daar niet het type voor is en dat het een heel ander soort functie is. Tot slot zijn er taken die dagelijks moeten gebeuren, terwijl de huishoudelijke hulp maar één keer per week komt.

17

“Het is iemand met een andere functie. Het is een heel ander iets. Je laat een stratenmaker geen computers maken.” “Omdat het aan en uittrekken van de elastische kousen dagelijks is. En ik heb maar eens in de week huishoudelijke hulp.” “Ze is er niet voor opgeleid en zij kan niet twee keer per dag naar mij toe komen, daar heeft zij het te druk voor.” “Ze is niet het type ervoor en je moet verstand ervan hebben.” “Dat moet echt een verpleegkundige doen, daar is ze niet voor bevoegd.” “Als ze een verpleegkundige was dan zou ze het kunnen, maar dat is ze niet.” “Die hebben geen medische opleiding gehad.” “Het moet gespecialiseerde hulp zijn en de huishoudelijke hulp is daarvoor niet bevoegd.”

18

3.

Ervaringen huishoudelijke hulpen

De nieuwe werkwijze voor hulp bij het huishouden betekent dat huishoudelijke hulpen gemiddeld minder tijd aan het werk zijn bij één huishouden. Daardoor bezoeken zij gemiddeld meer huishoudens per dag dan voorheen. Ook blijven in veel gevallen de zwaardere huishoudelijke taken over in het takenpakket. Dit alles maakt dat het takenpakket van de huishoudelijke hulp mogelijk zwaarder is geworden. De gemeente wil weten hoe de huishoudelijke hulpen hun werk en werkbelasting ervaren. Ook wil de gemeente weten of functieverbreding met andere, lichtere taken mogelijk is. In dit hoofdstuk staan de resultaten van de digitale vragenlijst onder de huishoudelijke hulpen.

3.1

Achtergrondkenmerken

De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 47 jaar. De jongste respondent is 20 jaar, de oudste 69 jaar. Het grootste deel van de respondenten (65%) werkt tussen de 12 en 23 uur per week. Ook is er een redelijk grote groep die tussen de 6 en 11 uur per week werkt (22%). Een klein deel werkt meer dan 24 uur per week. Figuur 3.1. Hoeveel uur per week werk je? (N=260) 30-36 uur 24-29 uur

7%

18-23 uur

28%

12-17 uur

37%

6-11 uur

22%

Minder dan 6 uur

5% 0%

3.2

20%

40%

60%

Werkzaamheden

Meeste hulpen voelen zich verbonden met hun werk De hulpen hebben een aantal stellingen beantwoord over hoe zij hun werk ervaren. Vrijwel alle hulpen geven aan dat zij weten wat er in hun werk van hen wordt verwacht (97%). Eveneens een groot deel voelt zich verbonden met hun werk (89%) en geeft aan dat hun werk voldoening geeft (84%). Een iets kleinere groep (70%) vindt het werk afwisselend. 8% vindt het werk niet afwisselend. “Mijn werk is heel mooi en fijn werk. Ben heel blij dat ik voor de ouderen in Nederland mag werken, maar ik vind wel dat u op de werkvloer moet kijken wie meer of minder hulp nodig heeft of desnoods zelf meedraaien dan weet je pas waar je over praat.” “Het is fijn werk. Voel me erg nodig en gewaardeerd. Soms tijd te kort, soms vragen ze te veel van je.”

19

Figuur 3.2: stellingen over het werk algemeen (n=273) Ik weet wat er in mijn werk van me wordt verwacht

97%

Ik vind mijn werk afwisselend

70%

Ik voel mij verbonden met mijn werk

89%

Mijn werk geeft mij voldoening 20%

niet mee eens, niet mee oneens

8% 6%

84% 0%

(helemaal) mee eens

21%

11%

40%

60%

(helemaal) mee oneens

80%

100%

weet niet/geen mening

1 op de 5 heeft te weinig tijd voor de werkzaamheden Aan de hulpen is gevraagd of zij al hun werkzaamheden kunnen doen in de tijd die daarvoor staat. 43% geeft aan dat dat altijd of vaak lukt. Maar voor meer dan de helft geldt dat niet. 1 op de 5 geeft aan dat zij zelden of nooit alle werkzaamheden kunnen doen binnen de tijd die ervoor staat (zie figuur 3.3.). Vooral te weinig tijd voor ramen wassen en goede beurt keuken en badkamer Aan de hulpen is gevraagd voor welke werkzaamheden zij te weinig tijd hebben. Hier zijn veel verschillende antwoorden gegeven. Maar de hulpen noemen vooral het wassen van de ramen, de keuken goed poetsen, keukenkastjes afdoen en de badkamer een goede beurt geven. Verder wordt genoemd: de was/strijken, gordijnen wassen, koelkast/diepvries uitdoen, deuren afdoen. Ook noemen een aantal hulpen dat er onvoldoende tijd is voor sociaal contact met de cliënt. De taken die de cliënten noemen zijn niet allemaal taken die in een zorgplan worden opgenomen of noodzakelijk zijn voor een schoon en leefbaar huis als basisvoorziening. Een groot deel van de hulpen geeft aan dat als ze een keer iets extra’s doen er andere werkzaamheden blijven liggen of met de Franse slag moeten gebeuren. Dat vinden de hulpen niet prettig. “Ik wil alles goed gedaan hebben, dat is moeilijk in de nieuwe tijd die je krijgt!” “Bij de meeste cliënten heb ik niet voldoende tijd om het hele huis te doen. Ik doe vaak afwisselend de keuken en de badkamer, dat lukt naast stoffen en stofzuigen meestal niet allebei. Ik hou niet van half werk en afraffelen, dus wat ik doe, doe ik goed.” “Doordat er geen tijd is voor 'extra' werkzaamheden blijven deze te lang liggen en op den duur moeten ze toch (ramen zemen). Hierdoor komen de reguliere werkzaamheden in de knel.” “Als er een keer een keuken of ramen gedaan moeten worden blijven er andere belangrijke zaken liggen.”

Figuur 3.3. stellingen over de werkzaamheden (N=272) Ik kan al mijn werkzaamheden doen in de tijd die daarvoor staat

43%

Ik doe meer werkzaamheden dan van me wordt verwacht

22% 0%

altijd/vaak

37%

soms

59% 20%

zelden of nooit

20

19%

40%

18% 60%

weet niet

80%

100%

Ruim 1 op de 5 hulpen doet meer dan van hen wordt verwacht 22% van de hulpen geeft aan dat zij altijd/vaak meer werkzaamheden doen dan van hen wordt verwacht. Het gaat om verschillende werkzaamheden. Maar ook hier noemen de hulpen vooral het wassen van de ramen (buitenkant). Maar ook noemen zij: badkamer/keuken grote beurt geven, boodschappen doen, tuin/balkon vegen, deuren afdoen, kastjes schoonmaken, strijken, gordijnen wassen en vuil wegbrengen. De hulpen geven aan dat de cliënten veelal om de extra werkzaamheden vragen. En sommige hulpen doen de werkzaamheden uit zichzelf omdat zij zelf vinden dat het belangrijk is dat het gebeurt. Citaat cliënt: “Ik vind het heel jammer dat ze de ramen niet zemen. Het hoeft niet elke keer maar eens in de tijd vind ik wel dat het moet. Omdat dat juist iets is wat wij echt niet meer kunnen doen.”

3.3

Werkbelasting

Helft van de hulpen vindt werk lichamelijk zwaar Aan de hulpen is gevraagd hoe zij de werkbelasting ervaren. Ruim de helft vindt het werk lichamelijk zwaar. De psychische/emotionele belasting van het werk is een stuk kleiner. Toch vindt 1 op de 7 het werk psychisch/emotioneel zwaar. Ook geeft bijna 1 op de 5 aan dat zij het lastig vinden om hun grenzen aan te geven wat betreft de werkzaamheden die zij voor de cliënten uitvoeren (zie figuur 3.4). Figuur 3.4. stellingen over de werkbelasting (N=269) Ik vind mijn werk lichamelijk zwaar Ik vind mijn werk psychisch/emotioneel zwaar

52% 14%

Ik vind het lastig om mijn grenzen aan te geven wat betreft de werkzaamheden bij de cliënten

(helemaal) mee eens

38%

18% 0%


30% 46%

28% 20%

40%

15%

52% 60%


80%

100%


Voor ongeveer de helft van de hulpen is de werkbelasting het afgelopen jaar toegenomen 56% van de hulpen geeft aan dat de werkbelasting het afgelopen jaar is veranderd. Onder hulpen met een contract van meer dan 24 uur is dat met 64% nog iets hoger. In bijna alle gevallen is de werkbelasting toegenomen. De hulpen geven aan dat dat vooral te maken heeft met het feit dat ze minder uren hebben per cliënt. Ze proberen in minder uren hetzelfde werk te doen als voorheen. Daardoor werken ze vaak snel en gehaast. Cliënten verwachten veelal ook dat hetzelfde wordt gedaan als voorheen. Ook geven een aantal hulpen aan dat de cliënten ouder worden en daardoor minder zelf kunnen. De hulpen geven aan dat door de vermindering van het aantal uren per cliënt, vooral de zwaardere taken overblijven. Bovendien hebben de hulpen door de korting in uren per cliënt meer cliënten per dag. Wat betekent dat ze de zware taken per dag bij meer cliënten uitvoeren dan voorheen.

21

Figuur 3.5. Is er het afgelopen jaar iets veranderd in de werkbelasting? (N=251) Ja

56%

Nee

34%

Weet niet/geen mening

10% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

“In minder tijd hetzelfde werk gedaan moet worden. Cliënten gaan minder zelf doen naar mate ze ouder worden of als gezondheid achteruit gaat, waardoor meer van mij gevraagd wordt.” “Je sneller moet werken om alles af te krijgen.” “Meer adressen op een dag vanwege uur vermindering bij cliënt maar je moet wel je uren maken.” “Voorheen deed je ook wat lichtere taken als de cliënt 3 uur had, die nu maar 2 uur heeft. Daardoor moet je wel voortaan 3 cliënten hebben wil je dezelfde uren maken, dus altijd het zware werk, daardoor is de werkbelasting toegenomen.”

3.4

Kwaliteit van de zorg

Contact met cliënten verloopt over het algemeen goed Bijna alle hulpen geven aan dat het contact met de cliënten over het algemeen goed verloopt. Twee derde van de hulpen komt voldoende toe aan het signaleren van knelpunten/problemen bij de cliënt. 1 op de 10 geeft aan dat zij hier onvoldoende aan toe komen. Figuur 3.6. stellingen over contact met cliënten (N=263) Het contact met de cliënten verloopt over het algemeen goed

98%

Ik kom voldoende toe aan signaleren van knelpunten/problemen bij de cliënt

66% 0%

(helemaal) mee eens

20%


40%

21% 60%


80%

11% 100%


“Als er tijd word ingeleverd, kom je nog puur zakelijk, een luisterend oor waar veel ouderen behoefte aan hebben is er niet meer bij en daar hebben de meeste klachten over, en in een korte tijd kun je het huis niet echt meer schoonmaken zoals je gewend bent.” “Vind het heel jammer dat je soms niet zo veel persoonlijke aandacht aan de mensen kunt geven. De huishoudelijke hulp is toch vaak het enigste gezicht wat de cliënt ziet in de week.”

Meeste cliënten tevreden met resultaat van de hulp De hulpen geven aan dat de meeste cliënten tevreden zijn met het resultaat van de hulp die zij krijgen (82%). Hoewel de meeste cliënten tevreden zijn met het resultaat, vindt slechts iets meer dan de helft van de hulpen de frequentie waarmee zij bij de cliënten komen voldoende. 1 op de 5 vindt dat de frequentie onvoldoende is om de gewenste kwaliteit te kunnen leveren. 22

Figuur 3.7. stellingen over kwaliteit en resultaat van de hulp (N=263) De frequentie waarmee ik bij cliënten kom, voldoet om de gewenste kwaliteit te kunnen leveren

54%

De cliënten zijn over het algemeen tevreden met het resultaat van de hulp

82% 0%

(helemaal) mee eens

23%

20%


40%

21% 12% 6%

60%


80%

100%


Ruim 1 op de 10 cliënten vraagt altijd of vaak meer dan in het zorgplan is afgesproken Ongeveer 6 op de 10 hulpen geven aan dat de cliënt wel eens meer van hen vraagt dan in het zorgplan is afgesproken. Voor ruim 1 op de 10 hulpen is dat zelfs altijd/vaak het geval. Wat de cliënt extra vraagt is verschillend. Maar het gaat vooral om de ramen lappen, stoep/balkon vegen, boodschappen doen, meubels verplaatsen om eronder schoon te maken. Ook noemen de hulpen het schoonmaken van vertrekken die niet dagelijks worden gebruikt of het geven van een grote beurt aan bijvoorbeeld de badkamer. Volgens driekwart van de hulpen heeft de cliënt een schoon en leefbaar huis De meeste hulpen (74%) geven aan dat de cliënt altijd/vaak een schoon en leefbaar huis heeft. Volgens ongeveer een kwart is dat soms het geval. Hulpen zijn iets kritischer over het resultaat dan de cliënten zelf. Van de cliënten vindt 89% het huis schoon en leefbaar. “Ik vind dat er niet alleen naar schoon en leefbaar huis gekeken moet worden ook naar persoonlijke achtergrond van cliënten niet elk huis en cliënt is hetzelfde.”

Figuur 3.8. stellingen over kwaliteit en resultaat van de hulp (N=262) De cliënt vraagt meer van me dan in het zorgplan is afgesproken

12%

49%

De cliënt heeft een schoon en leefbaar huis

74% 0%

altijd/vaak

soms

37%

20%

zelden of nooit

40%

23% 60%

80%

100%


“Eenzame mensen willen meer aandacht ramen wassen buiten, stoep vegen, schuur opruimen, vuil weg brengen in flat woning.”

Volgens de hulpen is de ondergrens van het gemiddeld aantal uren per cliënt bereikt Vanaf 2014 wordt er niet meer geïndiceerd in aantal uren, maar wordt gekeken naar het te behalen resultaat: een schoon en leefbaar huis. Met deze omslag is het aantal beschikbare uren aan hulp ook geleidelijk verminderd. Hierdoor ontvangen cliënten over het algemeen minder professionele zorguren. De gemeentelijke vergoeding bedraagt in 2016 gemiddeld twee uur per cliënt per week. Aan de hulpen is gevraagd of het met een verdere afbouw van het gemiddeld aantal uren nog mogelijk is om de cliënten een schoon en leefbaar huis te bieden. 9 op de 10 hulpen geeft aan dat dat niet mogelijk is. Volgens hen is de ondergrens bereikt van het gemiddeld aantal uren aan hulp.

23

Figuur 3.9. stelling ‘bij een verdere afbouw van het gemiddeld aantal uren is het niet meer mogelijk om cliënten een schoon en leefbaar huis te bieden.’ (N=262)

89% 0%

20%

(helemaal) mee eens

3.5

5%

40%

60%


80%


100%


Functieverbreding

Het gemiddeld aantal uren huishoudelijke hulp dat cliënten krijgen is afgebouwd. Dat heeft invloed op het takenpakket van de huishoudelijke hulpen. In veel gevallen blijven vooral de zwaardere taken over. De gemeente en thuiszorgorganisaties willen kijken of het takenpakket van de huishoudelijke hulpen daarom kan worden uitgebreid met een aantal lichtere taken. Zodat het werk fysiek niet te zwaar wordt. We hebben de hulpen een aantal vragen gesteld om te onderzoeken of zij mogelijkheden zien om hun takenpakket uit te breiden. Meeste hulpen hebben cliënten waar ook andere professionele hulpverleners in huis komen Aan de hulpen is gevraagd of er ook andere professionele hulpverleners bij de cliënten thuis komen, bijvoorbeeld voor het uitvoeren van verzorgende of begeleidende taken. Het gaat dan niet om vrijwilligers, mantelzorgers of mensen uit het sociaal netwerk. Meer dan de helft van de hulpen geeft aan dat er één of meer andere professionele hulpverleners bij hun cliënten thuis komen. Het gaat dan vooral om verzorgenden. 45% van de hulpen geeft aan dat er bij hun cliënten ook een verzorgende over de vloer komt. Maar ook verpleegkundigen en begeleiders worden genoemd (zie figuur 3.10). Bij ‘anders, namelijk’ is onder andere genoemd een ergotherapeut, fysiotherapeut, diëtist of iemand van Divers. Figuur 3.10. Welke andere professionele hulpverleners komen er bij je cliënten thuis? – meerdere antwoorden mogelijk (N=261) verzorgende(n)

45%

verpleegkundige(n)

30%

begeleider(s) anders, namelijk:

24% 6% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

Taken andere hulpverleners vooral: persoonlijke verzorging en medicatie aanreiken Bijna de helft van de hulpen geeft aan dat er bij hun cliënten ook een hulpverlener thuis komt voor de persoonlijke verzorging. Bijna een derde van de hulpen geeft aan dat er een andere hulpverlener bij de cliënten komt voor het aanreiken van medicatie. Dit zijn veruit de meest voorkomende taken die andere hulpverleners uitvoeren bij de cliënten met hulp bij het huishouden. Daarnaast noemen de hulpen nog: ziekenhuis/doktersbezoek (8%), bieden van gezelschap (6%) en wandelen (4%). Bij ‘anders, namelijk’ is onder andere genoemd: boodschappen, administratie, psychische/geestelijke hulp, persoonlijke begeleiding.

24

Figuur 3.11. Taken die de andere hulpverleners uitvoeren – meerdere antwoorden mogelijk (N=261) persoonlijke verzorging

49%

medicatie aanreiken

31%

ziekenhuis/doktersbezoek

8%

bieden van gezelschap

6%

wandelen 4% anders, namelijk:…

11% 0%

20%

40%

60%

80%

100%

4 op de 10 hulpen kan andere taken combineren met de huishoudelijke taken Aan de hulpen is gevraagd of zij denken dat zij hun huishoudelijke taken kunnen combineren met de andere taken bij hun cliënten. 39% geeft aan dat dat voor één of meer van de taken kan. Taken die het meest in combinatie met hulp bij het huishouden voorkomen zijn ‘persoonlijke verzorging’ en ‘medicatie aanreiken’. 26% van de hulpen denkt dat persoonlijke verzorging te combineren is met hun huishoudelijke taken. Voor medicatie aanreiken is dat 30%. Voor de meeste taken is het aandeel hulpen dat vindt dat het niet te combineren is met huishoudelijke taken groter dan het aandeel dat vindt dat het wel te combineren is. Voor ‘wandelen’ en ‘bieden van gezelschap’ is dat juist andersom. Voor deze taken is het aantal respondenten echter klein, omdat deze taken weinig door professionele hulpverleners worden uitgevoerd (zie figuur 3.12). “Als je meer uren krijgt kun je dat combineren en kost minder geld.” “Dan zou ik een andere functie erbij krijgen en dus ook in een andere schaal terecht komen.” “Een gedegen opleiding, daar het over medicatie gaat. Voor persoonlijke verzorging moet je een type zijn, is niet iedereen gegeven.” “Een opleiding erbij volgen voor het uitvoeren van deze taken. Dat zou ik zeer zeker willen!” “Ik ben verzorgende IG. ik zou meer kunnen betekenen voor de cliënten.” “Onmogelijk, heb ik geen opleiding voor gedaan. De zwaarte van het werk ligt hoger, ik wil die verantwoording niet dragen, daar ligt mijn interesse niet, waardoor het plezier in mijn werk af zou nemen.”

25

Figuur 3.12. Zijn deze taken te combineren met je huishoudelijke taken?- gevraagd aan de hulpen die hebben geantwoord dat andere hulpverleners deze taken uitvoeren bij hun cliënten persoonlijke verzorging (n=128)

26%

55%

medicatie aanreiken (n=81)

30%

ziekenhuis/doktersbezoek (n=20)

30%

20%

52%

19%

40%

bieden van gezelschap (n=15)

30%

73%

wandelen (n=10)

13%

80%

anders, namelijk:… (n=29)

41% 0% ja

20% 38%

20%

40%

nee

13%

21%

60%

80%

100%

weet ik niet

Vooral cursussen en bijscholing nodig om taken te kunnen combineren Aan de hulpen is gevraagd wat er nodig is om de taken te kunnen combineren met de huidige huishoudelijke taken. De belangrijkste voorwaarde is dat de hulpen meer uren krijgen hiervoor. Daarnaast geven de hulpen aan dat er bijscholing of cursussen nodig zouden zijn. Bijvoorbeeld voor het aanreiken van medicatie. Er is ook een vrij grote groep die aangeeft niet te weten wat er nodig is om de taken te kunnen combineren of dat dit nooit mogelijk zal zijn. 6 op de 10 hulpen wil één of meer van de genoemde taken uitvoeren Aan de hulpen is gevraagd of zij hun huishoudelijke taken zouden willen combineren met andere taken bij hun cliënten. 59% van de hulpen wil één of meer van de taken wel uitvoeren. Het aandeel dat de taken wil uitvoeren is groter dan het aandeel dat aangeeft dat zij de taken kan combineren met de huishoudelijke taken. Zo wil 40% de taak ‘persoonlijke verzorging’ combineren met de huishoudelijke taken, voor ‘medicatie aanreiken’ is dat 47%. Vrijwel geen enkele hulp wil geen enkele van de andere taken uitvoeren. Figuur 3.13. Zou je deze taken willen uitvoeren voor de cliënten aan wie je huishoudelijke hulp geeft? - gevraagd aan de hulpen die hebben geantwoord dat er andere hulpverleners deze taken uitvoeren bij hun cliënten persoonlijke verzorging (n=128)

40%

medicatie aanreiken (n=81)

42%

47%

ziekenhuis/doktersbezoek (n=20)

37%

50%

bieden van gezelschap (n=15)

18% 16%

25%

25%

87%

wandelen (n=10)

13%

90%

anders, namelijk:…. (n=29)

10%

52% 0%

20% ja

41% 40%

nee

weet ik niet

26

60%

7% 80%

100%

‘Niet voor opgeleid’ belangrijkste reden om andere taken niet te willen uitvoeren Aan de hulpen die hebben aangegeven dat zij de andere taken niet willen uitvoeren is gevraagd waarom zij dat niet willen. De hulpen geven daarbij vooral aan dat ze er niet voor opgeleid zijn. Bij ‘medicatie aanreiken’ wordt daarnaast veel genoemd dat ze de verantwoordelijkheid hiervoor niet willen dragen. Bij ‘persoonlijke verzorging’ wordt relatief vaak genoemd dat die taak hen niet ligt, dat ze het te persoonlijk vinden of geen lichamelijk contact willen met hun clienten. Sommige hulpen geven aan dat ze wel bijvoorbeeld haren willen kammen of steunkousen willen aantrekken bij hun cliënten, maar niet de cliënten willen wassen. Twee derde vindt dat het werk afwisselender wordt door combinatie met andere taken Aan de hulpen die hebben aangegeven één of meer taken te willen combineren met de huishoudelijke taken is gevraagd waarom ze deze taken willen combineren. De belangrijkste reden is dat het prettiger is voor de cliënt (89%). Maar ook een relatief groot deel van de hulpen vindt dat hun werk hierdoor afwisselender (65%) of aantrekkelijker (42%) wordt. Bij ‘anders, namelijk’ is voornamelijk genoemd dat de taken al aansluiten bij eerdere ervaring die de hulpen hebben met deze taken of dat zij het leuk vinden om die taken erbij te doen. Ook geven hulpen aan dat de functiecombinatie kan zorgen voor meer persoonlijk contact en een betere band met de cliënt. “De persoonlijke verzorging zou ik wel willen doen maar ik weet niet hoe de cliënt er tegen over zal staan. Werk wel al jaren voor deze personen.” “Het zou best fijn zijn voor zowel cliënt als voor mezelf om scholing te krijgen zodat ik meerdere taken naast mijn huishoudelijke taken bij een cliënt kan verrichten.” “Laat mensen gewoon hun werk doen waar ze goed in zijn en wat ze graag doen. Ga er niet te veel aan veranderen cliënten zijn mensen, maar wij als personeel ook.” “Het ligt eraan welke persoonlijke verzorging. Douchen en wassen zou ik niet doen, maar helpen met aankleden en haren kammen wel.”

Figuur 3.14. Waarom zou je deze taken voor je cliënten willen uitvoeren? – meerdere antwoorden mogelijk (N=84) Het is prettiger voor de cliënt

89%

Dat maakt mijn werk afwisselender

65%

Dat maakt mijn werk aantrekkelijker

42%

Het werk voor de cliënt kan daardoor efficiënter worden uitgevoerd.

24%

Dat zorgt dat ik mijn werk langer vol kan houden

20%

Anders, namelijk:…

15% 0%

20%

27

40%

60%

80%

100%

Monitor hulp bij het huishouden. Meting 2016

Recommend Documents