Samen (h)eerlijk eten – provinciale werkgroep Vrouw en Kerk Overijssel onder begeleiding van Janneke Dijkhof, consulent ProMO, 24 april 2012,Hervormd Centrum, Julianastraat 8, Ommen.Tijd: 9.45 uur tot 12.15 uur. Inleidster: Tini Brugge Samen met Tini Brugge hebben wij, 16 vrouwen, onze laatste bijeenkomst van de provinciale werkgroep Vrouw en Kerk Overijssel afgesloten met dit thema en gekoppeld aan een proeverij. Het christelijk leven begon rond de tafel. De maaltijd is het hart van de christelijke gemeente. Vanuit de joodse traditie is de gezinsmaaltijd op vrijdagavond een bijzondere maaltijd. Het gevlochten brood (beeld van verbinding hemel en aarde) en de beker wijn worden gezegend. De 8ste dag staat voor nieuw leven in bijbels perspectief. 8 is een bijzonder getal en met dit getal is het boekje ‘Koken met bezieling’ geschreven. De recepten zijn voor 8 personen, omdat 12 personen teveel zijn en 8 is een goed getal voor een groep mensen. Via de website www.sameneerlijketen.nl en www.kloostertuinen.nl kunnen heel veel recepten worden opgezocht. Samen staat voor het gezin, eerlijk gaat over recht doen en over gerechtigheid, eten gaat over voedsel wat gegeten wordt als gedachtenis (zowel aards als geestelijk voedsel). Vanuit de 4 basissmaken wordt er extra smaak aan de gerechten gegeven. Deze 4 bijbelse basissmaken zijn: 1. Zuur: zuurdesem – in Egypte moesten de joden hard werken en werd hen het leven zuur gemaakt door de Egyptenaren – zuur is nodig om een gerecht te volmaken, de smaakbeleving is fris. In een vriendschapscake zit vaak zuurdesem. 2. Zout: belangrijkste smaak, zoutarm is smakeloos – zout staat voor onvergankelijk, je kunt iets langer bewaren. Het verbond met God is overgankelijk. 3. Zoet: wordt met fijn geassocieerd – het land van ‘melk en honing’, Ezechiël moet de boekrol opeten, deze smaakt dan zoet. Zoete woorden geven je energie. 4. Bitter: herinnering aan mindere tijden , het verdriet in je leven– witlof, mierikswortel en alsem.
Tegenwoordig kunnen wij veel Bijbelse ingrediënten in de winkel vinden: olijven (olie), druiven, honing (vooral van dadelpalmen in vroegere tijden), dadels en vijgen om te drogen en beschik je over voldoende zoetstoffen, linzen (bron van eiwitten en goede vleesvervangers),bonen en erwten, graan, granaatappel als symbool van nieuw leven, het is fris, heeft veel pitjes en komt als versiering in tempelkleden voor, citrusvruchten zoals de citroen, de sinaasappel kwam later, moerbei, vogels denk aan de kwartels, sprinkhanen, kruiden zoals dille, koriander, uien, komkommer, pompoenen en waterrijke vruchten, geiten en het lam. In de Joodse traditie werden de eerstelingen van de oogst naar de tempel gebracht om te offeren. Het paasfeest is van oorsprong een boerenfeest. Vieren van het eerste graan en het eerste bokje. Ook vis(beeld voor Jezus zelf) en spelt als een oergraan, gerst en mosterdzaad. Allemaal zijn het Bijbelse ingrediënten. Bij elk offer werd ook een klein beetje zout toegevoegd. Het verbond met God werd gesloten met zout staat in Numeri te lezen. Niet alleen de ingrediënten doen er toe maar ook de kleur. Betekenis van de kleuren: Wit: feestkleur Groen: hoop, lente, Pasen. Bij uitstek de kleur van hoop. Rood: bezieling, geest, liefde Paars: inkeer, herinnering aan de Koning die komt, purperen kleuren in de priestermantel en de koningsmantel, de adventstijd. Met afval van de ingrediënten zijn versieringen te maken. Wij gaan in 3 groepjes uiteen en mogen kiezen tussen 3 thema’s: - Gedachtenismaaltijd - Bevrijding: wat is vrijheid - Pinkstertijd: gezonden in de wereld De 3 groepjes maken: 1. Recepten 2. Woorden: gebed – rituelen 3. Versiergroep: tafelschikking, met de meegebrachte gerechten iets bijzonders maken.
Groep 1: heeft gekozen voor bevrijding. Bevrijding doet ons denken aan Koninginnedag en het bevrijdingsfeest. Wij vinden dat de kleur oranje centraal moet staan, dat geeft ons een feestgevoel en symboliseert de verbondenheid met het koninklijk huis. Wij hebben het recept uitgewerkt in een koffietafel met oranje tompoucen en Friese oranjekoek. De maaltijd wordt begonnen met een koninginnensoep – deze soep kan een dag van te voren klaargemaakt worden. Het is geen feest als de kok (vaak moeder) de hele dag in de keuken moet staan. Deze soep heeft een witte kleur, een feestkleur. Dde kleur wit is symbool van reinheid, maar ook van feest. Vervolgens wordt er een salade van aardappeltjes/doppertjes/worteltjes/appel/ui(zuur) vlees (smac of gebakken rundvlees of kipfilet) gemaakt. Deze salade wordt versierd met tomaatjes (rood = liefde, trouw) asperges met ham (ham wordt ingesmeerd met mayonaise en mierikswortel (bitter), komkommer (groen = hoop) en natuurlijk met eieren (symbool van vruchtbaarheid). Stokbrood kan erbij geserveerd worden. De maaltijd wordt besloten met een hangop van honing of vruchten (lekker fris en zoet, het goede leven symboliserend).
Groep 2: wij staan met ons allen in een kring en 3 kaarsjes worden aangestoken. 2 kaarsjes worden in de kring doorgegeven, symboliserende ‘het licht wat wij aan elkaar mogen doorgeven’. Wij pakken elkaar daarna bij de hand en er wordt een kort gebed uitgesproken. Iemand leest een gedicht voor. Wij besluiten de bijeenkomst met een zegenwens.
Groep 3: het buffet is klaar gemaakt. De bietensalade (duurzame groente) is opgemaakt in het rond. De groene blaadjes als versiering zijn een teken van hoop. Met brood kan een kruis worden gelegd, of een driehoek als teken van de Drie eenheid. Rond is een symbool van oneindigheid. Er is een bloemstuk gemaakt van dode takken uit de tuin, teken van de dood (de winterperiode), donker gedekte kleuren achterin en de lichte, gele kleuren voorin, symboliserend de opstanding, het nieuwe leven. Zo wordt de maaltijd begonnen met een koude komkommersoep die ook gemakkelijk meegenomen kan worden in een thermoskan bij een wandeling. Het is een frisse soep waarbij de yoghurt zorgt voor een lichte zure, frisse smaak. Vervolgens is er een brandnetelsoep die lekker warm en kruidig smaakt. Op het buffet staan 2 bietensalades, 1 met balsamicoazijn en bieslook en 1 met appel en mierikswortel. Er is een eiersalade. Het brood is geroosterd meergranenbrood in kleine stukjes. Als toetje zijn er stukjes spelt-eierpannenkoekjes met rabarbermoes of met orange-curd. Al met al een bijzondere afsluiting van een jarenlange traditie. De recepten voor de gerechten kunnen worden gevonden in het boekje: Koken met bezieling of op de website: www.sameneerlijketen.nl
De recepten van de bietensalade en eiersalade volgen hieronder:
Bietensalade 4 kleine bietjes, 1 eetlepel balsamicoazijn, eetlepel wijnazijn, 1 eetlepel citroensap, 6 eetlepels olijfolie, zout, peper, bieslook. In kom azijn en citroen afmeten, zout en peper toevoegen, mengen, olie toevoegen en goed mengen. Bietjes in kleine blokjes snijden, door azijn en olie mengen, bieslook erboven fijn knippen. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Bietensalade met mierikswortel uit het boek "Hemelse spijzen", van Tini Brugge. 350 g gekookte bieten 2 theelepels geraspte mierikswortel 2 appels 125 g kwark sap van 1 citroen 4 eetlepels appelciderazijn 1theelepel paprikapoeder zout alfalfa Snijd de appels en de bietjes in blokjes. Besprenkel deze met citroensap. Klop in een schaal kwark, azijn, mierikswortel, paprikapoeder en zout tot een dressing. Meng de appels en de bietjes door de dressing. Garneer met alfalfa. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Eiersalade 8 eieren 4 eetlepels mayonaise 4 eetlepels zure room of yoghurt Zout, peper, mespunt kerrie 12 bieslooksprietjes ( fijngesneden groen van sjalotjes of lente-uitjes mag ook) Eventueel bakje tuinkers Kook de eieren in 10 min. Hard. Snijd ze door en scheid het eigeel van het eiwit. Snijd het eiwit in kleine stukjes. Wrijf het eigeel fijn en vermeng het met mayonaise, zure room of yoghurt, zout, peper en kerrie. Snijd de bieslook in kleine stukjes en vermeng dit samen met de eiwitstukjes door het geel. Strooi rond en op de salade eventueel wat tuinkers en nog wat fijngesneden bieslooksprietjes of het groen van de sjalotjes.
Het verslag is gemaakt door Gineke Peltjes, jarenlang de secretaresse van de Provinciale werkgroep Vrouw en Kerk. De foto’s zijn gemaakt door Janneke Dijkhof.
