MEMO
Willem Opmeer Intergemeentelijk Samenwerkings Orgaan Waterland
Van Alex Rohof doorkiesnummer 023-5202853 Betreft Startnotitie Sloepennetwerk SRA c.q. Laag Holland Datum 23 december 2011
Hierbij zend ik u bijgaand(e) stuk(ken): Op uw verzoek Ter kennisneming en om te behouden Ter (verdere) behandeling Met dank voor inzage Opmerkingen:
Beste Willem, In vervolg op eerdere gesprekken over dit onderwerp stuur ik je bij deze een startnotitie voor een sloepennetwerk Laag Holland. Aanleiding: In kwartaal 4 van 2011 zijn er ideevormende overleggen geweest op initiatief van de Stadsregio Amsterdam en het Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland (ISW) met vertegenwoordigers van gemeenten en recreatieschappen (Recreatie Noord-Holland NV) of in navolging van de regio Hollands Plassengebied (Zuid-Holland-Rijnland) een sloepennetwerk ingericht kan worden in de stadsregio Amsterdam. Als resultaat van deze overleggen heb ik het op mij genomen een startnotitie vooruitlopend op een projectplan samen te stellen waarmee binnen verschillende bestuursorganen van gedachten gewisseld kan worden om al of niet vervolgstappen te ondernemen om dit idee richting project te brengen.
1
Nut en noodzaak van een sloepennetwerk in Laag Holland De afgelopen decennia is er al voor vele miljoenen geïnvesteerd in de waterinfrastructuur van deze regio. In bijlage 1 zijn tientallen projecten genoemd waarin de overheid de afgelopen periode in water- en waterrecreatieprojecten in Laag Holland heeft geïnvesteerd. Doordat er al jaren een verschuiving richting sloepvaren in Holland gaande is, is de realisatie van een netwerk naar voorbeeld van het succesvolle fietsknooppuntensysteem een logische gedachte die bovendien goed aansluit op de belevingswereld van de in toenemende mate ‘zappende’ vrijetijdsconsument. In bijlage 2 zijn meer achtergronden te vinden met betrekking tot nut en noodzaak van dit project. Het projectidee in een notendop aan de hand van 4 P’s Product Het idee is een knooppuntennetwerk in te richten naar voorbeeld van het project in Hollands Plassengebied (zie voorbeeldkaart sloepennetwerk Hollands Plassengebied) Personeel Proces en projectmanagement Realisatie en beheer, toezicht en promotie: Recreatie Noord-Holland; Onderhoud kan in opdracht van de beheerder aan derden worden uitbesteedt. Subsidiegever Realisatie: Provincie NH, programmabureau Laag Holland; Opdrachtgevers Beheer, Onderhoud en Promotie: Recreatieschappen Alkmaarder- en Uitgeestermeer, Landschap Waterland. Promotie Het product moet aangeprezen worden bij de consument via VVV’s, verhuurders en verblijfsaccomodaties.Evt. raamposters en posters op driehoeksborden in dorpen en steden in en om Laag Holland. In te zetten middelen kunnen van tijd tot tijd variëren. Kosten kunnen verdeeld worden over meerdere partijen. Prijs Op basis van verstrekte informatie vanuit het hierboven genoemde gebied en ervaringen van Recreatie Noord-Holland met vergelijkbare projecten liggen de verwachte kosten in de volgende lijn der verwachtingen (globale schatting) Inrichtingskosten € 125.000,-Voorbereiding, Advies, Toezicht 15 % inr. - 18.750,-Proces en projectmanagement 20% inr. - 25.000,--* Totaal Realisatie € 168.750,-BTW 19% - 32.062,50 Totaal incl. BTW € 200.812,50 Beheer en Onderhoud/jaar 15% Realisatie BTW 19% Totaal incl. BTW, per jaar
€ 25.312,50 4.809,37 € 30.121,87
Promotie 5% Realisatiekosten € 8.437,50** BTW 19% 1.603,12 Totaal incl. BTW, per jaar € 10.040,62 * Kosten van Proces en Projectmanagement laten zich moeilijk schatten. De procesgang met betrekking van het verkrijgen van de benodigde medewerking, subsidies en vergunningen van de vele individuele overheidspartijen is sterk afhankelijk van de medewerking van betrokken functionarissen en bestuursorganen. De ervaring leert dat deze kosten eerder te laag dan te hoog worden geschat . ** kosten van promotie dienen een structureel karakter te hebben. Je moet continu aandacht blijven geven aan het bestaan van recreatiemogelijkheden in het grote aanbod aan vrijetijdsbestedingen. Het gekozen percentage is willekeurig gekozen. Het kan vrij klein zijn omdat promotie van deze vorm van varen gecombineerd kan worden met al bestaande activiteiten van organisaties.
De dekking van de te maken kosten kan misschien als volgt georganiseerd worden:
2
Dit is slechts een idee, welke nog getoetst moet worden bij medewerkers en bestuurders van provincie, gemeenten, samenwerkingsorganen, w.o. ISW en recreatieschappen. Realisatie: 75% subsidie Provincie Noord-Holland, 25% Recreatieschappen (Gemeenten en Provincie dragen bij via de verdeelsleutel deelnemerbijdragen in de gemeenschappelijke regelingen van Alkmaarder- en Uitgeestermeer en Landschap Waterland) Van Schermer kan misschien een éénmalige bijdrage gevraagd worden. Beheer, Onderhoud en Promotie 100% t.l.v. de recreatieschappen. (Gemeenten en Provincie dragen bij via de verdeelsleutel deelnemerbijdragen in de gemeenschappelijke regelingen van Alkmaardermeer en Landschap Waterland) Toezicht Met toezicht wordt in dit verband verstaan het handhaven van de openbare orde en veiligheid op het water en het naleven van de spelregels op dit vlak. Uitgangspunt is dat de verantwoordelijkheid hiervoor primair bij de politie ligt. Er is echter maar zeer beperkte capaciteit beschikbaar voor de ordehandhavingstaken door de politie op en rond het water. Recreatie Noord-Holland beschikt over een team vaartoezicht die door opdrachtgevers ingehuurd kan worden. Vooralsnog is in de kostenraming geen rekening gehouden met dit beheeraspect, mede in het licht van het standpunt van Landschap Waterland i.r.t. het project 2e fase infrastructuur en pleisterplaatsen elektrisch varen, Waterland-oost. Dit standpunt houdt in om eerst twee jaar ervaring op te doen na realisatie van de infrastructuur alvorens te besluiten over extra toezichtcapaciteit op het water.
3
Bijlage 1 Projecten ter versterking van de mogelijkheden waterrecreatie in Laag Holland. Wegnemen knelpunten in schaats- en kanoroutes, Landschap Waterland, 19942000 Aanleg Passantenhaven ’t Neckerhop bij Purmerend, Landschap Waterland, 1996. Kanoroutes Zeevang, Water, Land & Dijken – Provincie NH, gem. Zeevang, 20052008 Ilperveld Integraal, Provincie Noord-Hollland, 1995 – 2005 Wormer- en Jisperwater, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en partners, 2007-heden Vernieuwing Van Zonbrug Landsmeer, Gemeente Landsmeer, 2006 Vernieuwing brug Noordeinde, Gemeente Oostzaan, 2008-2009 Vernieuwing Luijendijksluis, HHNK, 2010-2011 Aanlegplaatsen langs de Zaan, Zaanstad en provincie NH, 2000 – 2005. Restauratie sluis De Rijp, 2000 - 2005 Vaarknooppuntensysteem als onderdeel van het Recreatieplan Wormer- en Jisperveld, Gemeente Wormerland, 2006 – heden Werving verhuurders en promotie fluistervaren, Water, Land & Dijken, 2002-2007 Infrastructuur en pleisterplaatsen voor elektrisch varen in Waterland, Landschap Waterland, Amsterdam en Provincie NH, 2005 – 2012. Aanmeervoorzieningen voor kleine toervaart tussen Zaan en NH kanaal aan weerszijden Luijendijksluis ten zuiden van recreatiegebied Het Twiske, Landschap Waterland, 2009-2012. Uitbreiding en kwaliteitsverbetering ligplaatsen Alkmaardermeer, RAUM, provincie en ondernemers, continu proces Groot onderhoud passantenhaven De Woudhaven, RAUM-provincie, 2005 Ontwikkeling Haven De Roemer en Kure Jan Strand, Recreatieschap het Twiske, 2010 – 2012 Plaatsverwijzing op het water, inrichting gemeente Waterland B&O Landschap Waterland, 2011-2012 Daarnaast staan er nog nieuwe waterrecreatieprojecten in de steigers als idee, onder andere: Kanoroutes langs en in de Stelling van Amsterdam; (Haalbaarheidsonderzoek is afgerond, Projectplan voor regio IJ tot Z/Alkmaarder- en UItgeestermeer is geschreven) Aanlegplaatsen recreatietoervaart langs de Beemster Aanleg vaarduiker bij bedrijventerrein De Pauw, De Rijp aanleg rustpunten Eilandspolder, Graft-De Rijp (voorbereiding bijna afgerond, realisatie 2012) Recreatieplan Oostzanerveld, gemeente Oostzaan c.a. Sloepennnetwerk Laag Holland
4
Bijlage 2. Achtergronden met betrekking tot nut en noodzaak van een sloepennetwerk. Regiokeuze De stadsregio Amsterdam is een waterrijk gebied met een goed potentieel om een sloepennetwerk te ontwikkelen. De regio is echter groot en valt uiteen in verschillende subregio’s: Laag Holland, Amsterdam-Meerlanden , Zuid kennemerland, Vechtstreek en Almere. Het in 1 keer uitrollen van een netwerk op deze schaal is geen sinecure. Ook is de organisatiegraad van de stadsregio niet stabiel, waardoor coördinatie van activiteiten van de vele overheidsorganisaties – gemeenten, hoogheemraadschappen, provincies, gemeenschappelijke regelingen, zelfstandige bestuursorganen etc - op deze schaal de komende tijd in verandering zal zijn. Verwacht wordt dat op de schaal van Laag Holland het overzicht van en tussen actoren wel beheersbaar zal zijn: - Provincie Noord-Holland; - Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier; - Gemeenten: Amsterdam (i.c. Noord), Beemster, Castricum, Edam-Volendam, Graft-De Rijp, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Schermer, Uitgeest, Waterland, Wormerland, Zaanstad, Zeevang; - Recreatieschappen: Alkmaarder- en Uitgeestermeer, Het Twiske, Landschap Waterland; Natuur en landschapbeheerders: Landschap Noord-Holland, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Water, Land & Dijken (agrarische natuur), LTO. Geadviseerd wordt om Laag Holland als startgebied binnen de stadsregio Amsterdam en bij voorkeur de hele provincie Noord-Holland te laten inrichten met een sloepennetwerk. De volgende redenen zijn hiervoor aan te voeren: Geconstateerd is dat Laag Holland relatief veel waterrecreatiemogelijkheden heeft, maar dat dit nog maar mondjesmaat bekend is bij het grote publiek. De investeringen door de overheid in de waterrecreatieve infrastructuur gaat nog steeds door, o.a. stimuleringsprogramma Water als Economische Drager en het Investeringsbudget Landelijk Gebied. Bedreigingen verminderde brug & sluisbediening is kans voor sloepvaren; Als gevolg van een goede doorstroming van het wegverkeer en de noodzaak te bezuinigen op overheidsuitgaven staat de brug en sluisbediening onder druk. In veel gevallen is dit niet kostendekkend voor de beherende instantie (provincie, Hoogheemraadschap, gemeente). Het is belangrijk voor de waterrecreatie als geheel om brug & sluisbediening zo goed mogelijk in e stand te houden en waar mogelijk tijdsonafhankelijk te maken door automatisering. Dit vergt in 1 aanleg wel een investering, maar kan in bepaalde gevallen wel tot een structurele kostenreductie op de langere termijn leiden en een vergroting van het gebruiksgemak voor de watersporter. Bovendien zorgt het ervoor dat projectinvesteringen zoals hierboven weergegeven geen weggegooid geld blijken te zijn. Het voordeel van sloepen is dat deze laag zijn en meestal niet afhankelijk van brugbediening omdat er onder beweegbare bruggen doorgevaren kan worden als deze gesloten zijn. Doelgroepen sloepennetwerk: De recreant en toerist wonend of verblijvend in Laag Holland, Amsterdam, Zaanstreek, Kennemerland, Westfriesland, Kop van Noord-Holland, Vechtstreek en Zuidelijk Flevoland. Meerwaarde netwerkpalen: voor alle watersporters. Hoe verder van de vertrouwde woon- of verblijfsomgeving hoe groter de behoefte aan richtingaanduidingen. Markt-analyse sloep varen De watersport sector is net als alle andere vrijetijdssectoren aan verandering onderhevig. Door de veranderende demografische samenstelling en economische positie van bevolkingsgroepen van zowel de inwoners als bezoekers van Nederland en Noord-Holland is een verschuiving waarneembaar van de zeilsport richting gemotoriseerd varen, waarbij de druk op de binnenwateren van de provincie toeneemt. Omdat de sector toch nog steeds in economisch potentieel langzaam groeit, groeit ook de behoefte aan bijpassende infrastructuur. Het ‘zap-gedrag’ van mensen is ook op deze sector van toepassing, waardoor aansluiting van deze vorm van vrijetijdsbesteding op andere vormen zoals fietsen, wandelen, winkelen, attractiebezoek enzovoorts meer en meer noodzakelijk wordt. Het in de jaren ’90 door de provincie gelanceerde motto “varen door cultuur en natuur” is redenerend vanuit de behoeft van watersporters sterk aan belang toegenomen. De behoefte om binnen een dagdeel over te kunnen stappen op een andere vorm van vrijetijdsbesteding is ook gegroeid in
5
vergelijking tot toen. Wellicht dat mede daardoor de groei in gemotoriseerd varen groter is dan in de andere vormen waarbij wind en spierkracht voor voortstuwing moet zorgen. De populariteit van sloepen is sterk gegroeid de afgelopen jaren, zowel voor de traditioneel met verbrandingsmotor aangedreven sloep als de fluisterpunters. Over het algemeen kan gesteld worden dat de verbrandingsmotor sloepen groter, zwaarder, meer diepgang en sterker zijn, meer personen tegelijk kunnen vervoeren, een grotere actieradius hebben en een hogere vaarsnelheid dan fluisterpunters. Deze sloepen zijn minder geschikt om gecombineerd gebruik te maken van kanoroutes. Economische betekenis - Dit moet aangevuld worden door mensen met verstand van zaken, wellicht is gebruik te maken van de rapportage die Disisio voor de Provincie NH maakt in het kader van de nieuwe agende Water als Economische Drager Aannames: - Sloepvaren is groeisegment binnen de waterrecreaitiesector; - bestedingen per persoon zijn van watersporters hoger dan andere recreanten zoals fietsers en wandelaars; - Sloepennetwerk vergroot de aantrekkingskracht van Laag Holland als meerdaagse bestemming, waardoor de besteding exponentieel toeneemt in vergelijking tot dagrecreatieve bestedingen. - Sloepennetwerk maakt het mogelijk om meerdere deelgebieden in 1 dag te beleven in verglijking tot het huidige aanbod van waterrecreatieve voorzieningen. Gebieden en Waterrecreatievormen in Laag-Holland: Gebied Alkmaarder- en Uitgeestermeer Zaan / Nauernasche Vaart Omgeving Alkmaarder- en Uitgeestermeer waterrijke laagveengebieden Boezemwateren Waterland Oost / (Noord Hollandkanaal?) Markermeerkust Oeverparken RAUM, Twiske en Pieterman (Volendam)
Waterrecreatievormen Recreatietoervaart, waterski windsurfen, zeilen, fluisterpunters Kanoen, evt fluisterpunters (krommenieerwoud) Kanoën en evt fluisterpunters (schaatsen) Recreatietoervaart (BRTN), sport roeien Fluistervaren (evt. meerdaags) Zeilen, surfen, recreatietoervaart Zwemmen, kanoën, zeilen
Promotie watersportmogelijkheden Medio 2012 verschijnt de waterrecreatiekaart Laag Holland, welke Recreatie Noord-Holland i.s.m. Water, Land & Dijken in opdracht van de provincie Noord-Holland, vervaardigt. Dit wordt een voor de consument gratis product dat via het Bureau Toerisme Laag Holland zal worden verspreid om inwoners en bezoekers van de provincie bekend te maken met de vele watersportmogelijkheden die Laag Holland biedt. Dit is geen kaart waarmee mensen zich in het veld kunnen oriënteren. Daarvoor zullen zij bij verhuurders van vaartuigen en/of arrangementen kaartmateriaal op detailgebied meekrijgen (denk aan gebieden als Eilandspolder, Wormer&Jisperveld, Oostzanerveld-TwiskeIlperveld-Varkensland en Waterland-oost) Verder worden de waterrecreatiemogelijkheden door heel veel verschillende partijen gefragmenteerd bij de consument aangeboden. Zoekmachines op Internet leveren de filter voor consumenten om gericht naar de door hen gewenste informatie te zoeken. Aanbieders van informatie via internet zijn onder andere: Provincie, Gemeenten, HHNK, Recreatieschappen, Natuurbeheerorganisaties, Bureau Toerisme Laag Holland, VVV, ANWB, KNWV, MKB.
6
