HUSM/PATH/MPSP
MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA
Disediakan oleh:
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad
Diluluskan oleh:
Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif:
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
MUKA SURAT
Tajuk: ISI KANDUNGAN
Versi
1 / 21 2
PERKARA
1
Isi Kandungan
2
Rekod Pindaan
3
Rekod Semakan
4
Definisi
5
Singkatan
6
Tujuan, Skop dan Dokumen Rujukan
7–9
Muka surat
Maklumat Am
10
Ujian-Ujian yang Ditawarkan dan Tempoh Masa Keputusan
11
Tatacara Mengisi Borang Permohonan dan Label Spesimen
12
Kriteria Penolakan Spesimen
13 – 16
Tatacara Pengumpulan Spesimen Ujian Histopatologi
17 – 20
Tatacara Pengumpulan Spesimen Ujian Sitopatologi
21
Permohonan Kes Segera (Urgent Case)
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
NO. VERSI
TARIKH PINDAAN
2
13.08.2014
2
01.12.2015
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Tajuk: REKOD PINDAAN
Muka surat Versi
HURAIAN PINDAAN
2 / 21 2
TANDATANGAN PENGESAHAN
MS ISO 15189:2007, Versi 1, Tarikh efektif: 01.11.2009 ditukar kepada MS ISO 15189:2014, Versi 2, Tarikh efektif: 24.08.2014. Pindaan 1: ms 4/21 - Tambahan Definisi (f) dan (g) Pindaan 2: ms 5/21 - Singkatan PAP ditukar kepada PO (Pembantu Operasi) Pindaan 3: ms 7/21 - Tambahan prosedur 6.1 Pindaan 4: ms 8/21 - Tambahan prosedur 6.4 Pindaan 5: ms 9/21 - Tambahan prosedur 6.5, 6.6 dan 6.7 Pindaan 6: ms 11/21 - Prosedur 9, tambahan Nota Pindaan 7: ms 12/21 - Prosedur 11 dikemaskini
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Tajuk: REKOD SEMAKAN
TARIKH SEMAKAN
NAMA PENYEMAK
13.08.2014
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Muka surat Versi
3 / 21 2
TANDATANGAN PENGESAHAN
Encik Mohd Zaki Zainon Puan Jamaliah Lin
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
1.
Tajuk: DEFINISI
Muka surat Versi Pindaan
4 / 21 2 1
DEFINISI
a.
Pengumpulan Spesimen Primer: Pengambilan sampel daripada pesakit di wad/klinik/bilik bedah Hospital USM atau organisasi luar bagi tujuan menjalankan ujian di Makmal Patologi, USM Kampus Kesihatan.
b. Pemohon: Pakar Perubatan/Pegawai Perubatan daripada klinik/wad/bilik bedah Hospital USM atau organisasi luar yang memohon ujian Makmal Patologi, USM Kampus Kesihatan. c.
Petugas: Pembantu Makmal/Juruteknologi Makmal Perubatan yang bertugas di Unit Penerimaan Spesimen dan Pengurusan Laporan, Makmal Patologi.
d. Histopatologi: ialah cabang patologi yang berkaitan dengan kajian penyakit ke atas hirisan tisu. Tisu perlu melalui beberapa peringkat proses seperti pengawetan/fiksasi, pemeriksaan makroskopik (grossing), pemprosesan tisu (dehiderasi, clearing, infiltrasi), embedding, mikrotomi dan pewarnaan rutin (H&E) sebelum patologis melakukan pemeriksaan mikroskopik dan diagnosis jenis penyakit yang khusus. e.
Fiksatif: Bahan kimia yang digunakan untuk mengawet dan memelihara struktur tisu dan sel daripada rosak.
f.
Sitopatologi: Sitopatologi kajian berhubung dengan sel. Ia secara meluas di bahagikan kepada sitologi exfoliative dan aspirasi sitologi. Sitologi exfoliative melibatkan pemeriksaan spesimen yang mengandungi sel-sel exfoliated dari rongga badan dan permukaan. Aspirasi sitologi melibatkan pemeriksaan sel-sel yang diperolehi secara aktif dengan aspirasi jarum.
g.
Autolisis: Struktur tisu dan sel menjadi rosak disebabkan tindakan enzim yang dikeluarkan oleh organ tersebut kerana kelewatan memasukkan fiksatif.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
2.
Tajuk: SINGKATAN
Muka surat Versi Pindaan
5 / 21 2 2
SINGKATAN PP
Pakar Patologi
P
Pakar (Perubatan)
MO
Pegawai Perubatan
PS
Pegawai Sains
JTMP J
Juruteknologi Makmal Perubatan Jururawat
PO
Pembantu Operasi
AK
Atenden Kesihatan
Po
Polis
Pt
Pesakit
LIS
Laboratory Information System
ACH
Acethyl Cholinesterase
HVS
High Vaginal Swap
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
3.
Tajuk: TUJUAN, SKOP DAN DOKUMEN RUJUKAN
Muka surat Versi
6 / 21 2
TUJUAN
Dokumen ini digunakan sebagai rujukan kepada pemohon di wad/klinik/bilik bedah Hospital USM dan organisasi luar mengenai tatacara pengumpulan spesimen pesakit yang memenuhi spesifikasi sebelum dihantar ke Makmal Patologi supaya ujian dapat di jalankan dengan betul dan tepat. 4.
SKOP
Skop ini merangkumi perkhidmatan histopatologi/enzim ACH/biopsi ginjal/biopsi otot/hirisan beku/sitopatologi.
5.
DOKUMEN RUJUKAN a) HUSM/LCD/LQM : Laboratory Quality Manual b) HUSM/PATH/MKPOL : Maklumat dan Polisi Jabatan Patologi c) HUSM/PATH/QP-01 : Penerimaan dan Penolakan Spesimen d) HUSM/PATH/QP-02 : Perkhidmatan Rutin Pemeriksaan Histopatologi (HPE) e) HUSM/PATH/QP-02/STM-04 : Perkhidmatan Hirisan Beku (Frozen Section) f) HUSM/PATH/QP-02/STM-05 : Perkhidmatan Biopsi Ginjal g) HUSM/PATH/QP-02/STM-06 : Perkhidmatan Penganalisaan Spesimen untuk Enzim
Acetyl Cholinesterase (ACH) h) MS ISO 15189:2014 Malaysian Standards
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
6.
Tajuk: MAKLUMAT AM
Muka surat Versi Pindaan
7 / 21 2 3
MAKLUMAT AM
6.1 Lokasi Makmal Patologi Makmal Patologi berada di bangunan Pusat Pengajian Sains Perubatan (PPSP) kod G090-00b. Peta seperti dibawah: Jabatan Hematologi
Dataran Pelajar
Dari Hospital
Jabatan/Makmal Imunologi
Jabatan Patologi
Makmal Patologi
Parking Lot
6.2 Waktu Perkhidmatan Makmal Patologi WAKTU PERKHIDMATAN MAKMAL PATOLOGI Unit Penerimaan Spesimen dan Perkhidmatan Fine Needle Perkhidmatan Seminal Pengurusan Laporan (UPSPL) Aspiration Cytology (FNAC) Fluid Analysis (SFA) (Pada Hari Ahad dan Selasa Sahaja, dilakukan di Klinik Surgeri) Pagi 8.30 am – 12.30 pm 10.30 am – 12.30 pm 8.30 am – 12.00 pm Petang 2.30 pm – 4.30 pm 2.30 pm – 4.30 pm 2.30 pm – 4.00 pm
Nota: Tiada perkhidmatan semasa hari minggu, cuti umum dan kelepasan am.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Tajuk: MAKLUMAT AM
Muka surat Versi Pindaan
8 / 21 2 4
6.3 Nombor Telefon Untuk Dihubungi SENARAI NOMBOR TELEFON DI MAKMAL PATOLOGI Nama Unit/Makmal No. Sambungan (Ext) Unit Penerimaan Spesimen dan Pengurusan Laporan (UPSPL) 4009 Makmal Histopatologi 6454 Makmal Sitopatologi 6456 Makmal Imunohistokimia dan Makmal Ujian Khas 6462 Bilik MO 6453 Pejabat Jabatan Patologi 6441 Bilik Pegawai Sains 4007/4008
Bil. 1 2 3 4 5 6 7
6.4 Borang Permohonan Yang Digunakan a)
b)
c)
i. ii. iii. iv. v. vi.
Cetakan terus daripada LIS Histopathology Request Form RM029/01/13(P1) Frozen Section Request Form Pap Smear Request Form - RM044/11/10 Cytology Request Form Seminal Fluid Analysis (SFA) Form RM030/01/11(P1) FNAC Request Form
Borang Manual Lama (Tiada cetakan baru, tamat digunakan jika borang telah habis.) i. Histopathology Request/Report – RM029/08/94 (warna hijau) ii. Frozen Section Request/Report - RM032/08/94 (warna kuning) iii. Cytology Request/Report - RM030/08/94 (warna pink) iv. FNAC Request/Report - RM031/08/94 (warna putih)
i. ii. iii. iv.
Borang Manual Baru Histopathology Request Form - RM029/01/13(P1) (warna hijau) Renal Biopsy Request Form - RM036/11/10(P1) (warna kuning) Cytology Request Form - RM030/01/11 (P1) (warna pink) Pap Smear Request Form – RM044/11/10 (warna putih)
Nota: 1) Untuk kes Biopsi Ginjal, Biopsi Rektal (Enzim ACH), USAINS, External dan Kes Rogol (HVS) tidak menggunakan LIS. 2) Borang Manual digunakan juga sebagai back up untuk LIS.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Tajuk: MAKLUMAT AM
Muka surat Versi Pindaan
9 / 21 2 5
6.5 Clinical Advice Jabatan Patologi mengadakan Clinco-Pathological Meeting bersama-sama dengan pelanggan dari jabatan lain sekiranya ada kes-kes yang perlu dibincangkan bersama Pakar Patologi dan Pegawai Perubatan Patologi. Nota: Semua permohonan dan pertanyaan tentang Clinco-Pathological Meeting ini boleh menghubungi terus Pejabat Patologi.
6.6 Maklum Balas Pelanggan Pihak Makmal sangat mengharapkan maklum balas dan cadangan daripada pihak pelanggan untuk penambahbaikan berterusan dalam memberikan perkhidmatan yang berkualiti. Sebarang maklum balas dan cadangan boleh dilakukan secara lisan/bertulis menggunakan borang berkaitan, email, telefon dan sebagainya. Alamat seperti di bawah: Ketua Jabatan Patologi Jabatan Patologi Hospital USM 16150 Kubang Kerian, Kelantan.
6.7 Semua staf Makmal Perubatan Hospital USM adalah tertakluk kepada Surat Aku Janji Kerahsiaan (HUSM/LCD/LQM/R1) yang telah ditetapkan.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
7.
Tajuk: UJIAN-UJIAN YANG DITAWARKAN DAN TEMPOH MASA KEPUTUSAN
Muka surat
10 / 21
Versi
2
UJIAN YANG DITAWARKAN
7.1 Histopatologi a) Pemeriksaan Histopatologi Rutin (Rutin HPE) b) Hirisan Beku (Frozen Section) c) Biopsi Ginjal (Renal Biopsy) d) Enzim ACH (Rectal Biopsy) e) Biopsi Otot (Muscle Biopsy) f) Pewarnaan Khas (Special Stain) g) Imunohistokimia (IHC) 7.2 Sitopatologi a) b) c) d) e)
8.
Gynaecologic (conventional pap smear and liquid-based preparation) Non gynaecologic (cth: body fluids, sputum, brushing) Fine Needle Aspiration Cytology (FNAC) Seminal Fluid Analysis (SFA) High Vaginal Swap (HVS) for Spermatozoa Examination (medico-legal)
TEMPOH MASA KEPUTUSAN
Bil.
TEMPOH MASA KEPUTUSAN Jenis Ujian Tempoh Masa (hari bekerja) Kes Biasa Kes Rumit/ Memerlukan Ujian Lanjutan 10 hari 20 hari
1
Rutin HPE
2
Hirisan Beku (Frozen Section)
3
Biopsi Ginjal dan Biopsi Otot
4
Enzim ACH (Biopsi Rektal)
5
Sitopatologi
Disediakan oleh Diluluskan oleh
1 jam (secara lisan)
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
2 jam (secara lisan)
20 hari 10 hari
20 hari
7 hari
20 hari
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
9.
Tajuk: TATACARA MENGISI BORANG PERMOHONAN DAN LABEL SPESIMEN
Muka surat Versi Pindaan
11 / 21 2 6
TATACARA MENGISI BORANG PERMOHONAN
Semua spesimen yang dihantar untuk ujian Makmal Patologi hendaklah disertakan dengan borang permohonan yang betul (rujuk prosedur 6.4, muka surat 8/21) dan dihantar dalam dua salinan (duplicate). Maklumat berikut mestilah diisi dengan lengkap oleh pemohon ujian. a) Nama pesakit, nombor pendaftaran (R/N), tarikh lahir/nombor kad pengenalan (I/C), jantina, alamat (wad/kilinik) b) Riwayat klinikal yang lengkap c) Jenis spesimen d) Nama Pakar/Pegawai Perubatan yang memohon e) Tarikh/Masa spesimen diambil/permohonan Nota: Untuk borang cetakan LIS, tandatangan dan cop Pakar/Pegawai Perubatan yang memohon ujian tidak diperlukan TETAPI untuk borang manual masih diperlukan.
10.
LABEL SPESIMEN
Label pada bekas spesimen hendaklah lengkapi dengan maklumat berikut: a) b) c) d) e) f)
Nama pesakit Nombor pendaftaran (R/N) Alamat (wad/klinik) Jenis spesimen Jenis ujian dipohon Tarikh/masa spesimen diambil
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
11.
Tajuk: KRITERIA PENOLAKAN SPESIMEN
Muka surat Versi Pindaan
12 / 21 2 7
KRITERIA PENOLAKAN SPESIMEN
Permohonan ujian yang tidak memenuhi spesifikasi berikut akan ditolak. a) Butir-butir pesakit pada borang permohonan tidak sama dengan label pada bekas spesimen. b) Borang permohonan/label pada bekas spesimen tidak lengkap. c) Tiada spesimen/label pada bekas spesimen. d) Jenis borang permohonan yang digunakan salah. e) Jenis spesimen tidak sama antara borang dan label spesimen. f) Fiksatif yang digunakan salah. g) Slaid pap smear kering tanpa bahan fiksatif. h) Spesimen medicolegal (rape case) tidak dimetri dan bercop di atasnya, borang tidak diisi dengan lengkap dan spesimen tidak dihantar oleh polis. i) Spesimen air mani melebihi 1 jam dari masa pengambilan. j) Spesimen tidak mencukupi/sesuai untuk diproses.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
12.
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN HISTOPATOLOGI
Muka surat Versi
13 / 21 2
TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN HISTOPATOLOGI
Bil 1
Jenis Ujian Rutin HPE
Jenis Spesimen Semua jenis tisu manusia
Tatacara 1. Semua spesimen mesti difiksasikan dengan fiksatif 10% Formalin pada kadar SEGERA (sebaik sahaja spesimen dikeluarkan daripada pesakit). 2. Isipadu fiksatif sekurang-kurangnya 6 kali ganda isipadu spesimen. Spesimen mesti terendam sepenuhnya di dalam fiksatif. Nota: KELEWATAN memasukkan spesimen dalam fiksatif akan menyebabkan AUTOLISIS.
2
Hirisan Beku (Frozen Section)
Tisu Segar (Tanpa Fiksatif)
1. Dapatkan panduan dan temujanji daripada MO Jabatan Patologi sekurang-kurangnya satu hari sebelum prosedur dijalankan. 2. Anggaran masa untuk menghantar spesimen mestilah diberitahu kepada MO/PP Makmal Patologi. 3. Spesimen mesti dihantar SEGERA ke makmal dalam keadaan segar (fresh) iaitu tanpa bahan pengawet (tidak perlu fiksasi). Nota: Jika berlaku kelewatan atas sebab-sebab munasabah, pihak makmal menerima spesimen sehingga jam 6.00pm tetapi perlu dimaklumkan kepada Patologis mengenai kelewatan tersebut sebelum jam 4.30pm.
3
Biopsi Ginjal (Renal Biopsy)
Tisu Biopsi Ginjal
1. Temujanji perlu dilakukan dengan JTMP di Makmal Ujian Khas, Makmal Patologi sekurang-kurangnya satu hari sebelum prosedur dijalankan. 2. Sekurang-kurangnya dua (2) strip spesimen tisu diambil. Setiap strip secara optimum dikehendaki mencapai 2cm panjang. Satu (1) strip tisu dimasukan ke dalam fiksatif 10% Neutral Buffered Formalin (NBF). Untuk strip kedua, glomeruli dikenal pasti dan cebisan tisu yang mempunyai glomeruli dibekukan serta merta. Tisu selebihnya daripada strip kedua dimasukan ke dalam 10% NBF.
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN HISTOPATOLOGI
Bil 4
Jenis Ujian Enzim ACH (Rectal Biopsy)
Jenis Spesimen Tisu Biopsi Rektal
5
Biopsi Otot (Muscle Biopsy)
Tisu Biopsi Otot
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Muka surat Versi
14 / 21 2
Tatacara 1. Temujanji perlu dilakukan dengan JTMP di Makmal Ujian Khas, Makmal Patologi sekurang-kurangnya satu hari sebelum prosedur dijalankan. 2. Sekurang-kurangnya dua (2) spesimen biopsi tisu diambil. 1 tisu biopsi dimasukan ke dalam 10% Neutral Buffered Formalin (NBF) manakala 1 tisu lagi dihantar ke makmal dalam keadaan segar (fresh) tanpa pengawet. Tetapi, jika MO/Pakar (Perubatan) memperolehi hanya SATU spesimen biopsi sahaja, maka tisu tersebut hendaklah dihantar dalam keadaan segar tanpa pengawet ke makmal dengan segera. 1. Temujanji perlu dilakukan dengan JTMP di Makmal Ujian Khas, Makmal Patologi terlebih dahulu sekurang-kurangnya satu hari sebelum prosedur dijalankan. 2. Spesimen mesti dihantar SEGERA ke makmal dalam keadaan segar (fresh) iaitu tanpa bahan pengawet (tidak perlu fiksasi). 3. Lokasi Pengambilan Biopsi Otot a) Elakkan daripada kawasan yang menunjukkan tanda klinikal yang maksima, iaitu bahagian yang selalunya menggambarkan ‘peringkat akhir’ sesuatu penyakit di mana hanya tisu lemak dan tisu konektif fibrous sahaja kelihatan. b) Sebaliknya, kawasan dengan klinikal sederhana biasanya menunjukkan perubahan primer yang membantu menjelaskan keadaan/sebab kerosakan. c) Kawasan yang telah disuntik dengan dadah atau trauma, juga perlu dielakkan, dan kajian jarum EMG hendaklah dilakukan pada sisi bahagian kaki , untuk mengelakkan berlaku inflammasi. d) Pemilihan tempat bergantung kepada maklumat normatif yang diperolehi, dan kaedah teknikal yang terlibat. (contohnya biopsi terbuka atau biopsi conchotome)
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Bil 5
Jenis Ujian Sambungan: Biopsi Otot (Muscle Biopsy)
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN HISTOPATOLOGI
Jenis Spesimen
Muka surat Versi
15 / 21 2
Tatacara e) Kebiasaannya, spesimen diperolehi daripada kawasan yang bebas daripada salur darah besar dan saraf contohnya, bahagian atas paha atau sebelah sisi bahagian atas bersempadan dengan lutut. f) Tempat lain seperti bahu (deltoid), lengan (bicep branchii) atau otot betis (tibialis anterior) boleh juga dipilih bergantung kepada persembahan klinikal. 4. Biopsi otot kaedah terbuka a) Melaluinya, spesimen yang besar boleh diperolehi dan diproses secara berasingan dalam ujikaji biokimia, immunoblotting, mikroskop cahaya dan mikroskop elektron. b) Pastikan ubat pelali tidak meresap ke dalam otot. c) Penggunaan teknik steril, gurisan selari dengan otot yang mengelembung lebih kurang 3-4cm panjang pada kulit. d) Otot berbentuk selinder dikeluarkan dengan bantuan pengepit yang direka khas untuk orientasi serat otot di samping membantu menghalang pengecutan dan pembentukkan artefak. e) Hujung tisu yang dikepit hendaklah dibuang semasa pemeriksaan mikroskopik, tetapi boleh digunakan untuk immunoblotting dan ujian biokimia. Kaedah yang sama pada spesimen autopsi digunakan. f) Kelemahan teknik ini, ialah saiz spesimen otot yang besar, mungkin menyebabkan parut pada tisu, dan menimbulkan masalah pada pelali keseluruhan. Bagaimanapun, teknik ini masih diperlukan pada otot selain ‘quadricep’ yang hendak dibiopsikan.
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Bil 5
Jenis Ujian Sambungan: Biopsi Otot (Muscle Biopsy)
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN HISTOPATOLOGI
Jenis Spesimen
Muka surat Versi
16 / 21 2
Tatacara 5. Penghantaran Biopsi Otot a) Pastikan tisu otot diletakkan di atas “tongue depressure” dan diikat di kedua hujung sampel dan diletakkan ke dalam bekas dengan kain kasa yang dibasahkan dengan salin berisotonik. b) Spesimen kecil hendaklah dilindungi daripada kekeringan yang melampau dengan melindunginya dengan aluminium foil. c) Dalam keadaan apa sekalipun elakkan penggunaan fiksatif. d) Sebaiknya, spesimen hendaklah dibiarkan mengendur selama 10-15 minit sebelum dibekukan, di mana sepatutnya ia berlaku sendiri dalam masa 1 jam selepas dikeluarkan. e) Jika berlaku kelewatan, sejukkan spesimen dalam peti ais (bukan peti sejuk dingin). f) Guna cecair kultur tisu sebagai media pengangkut. g) Pembungkusan dengan ais kering tidak digalakkan kerana ais akan merosakkan tisu.
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
13. Bil 1.
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN SITOPATOLOGI
Versi
17 / 21 2
TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN SITOPATOLOGI Jenis Ujian
Gynaecologic
Cervical/Vault/Vaginal (PAP Smear) a) Smear konvensional
b) Liquid Based Preparation 2.
Muka surat
Non gynaecologic
Ascitic fluid (Peritoneal fluid/washing)
Bekas Spesimen
Kuantiti Spesimen
Tatacara
Botol Pap Smear yang mengandungi larutan 95% alkohol Vial Thin Prep yang dibekalkan Botol Steril
1-2 smear
Smear direndam di dalam larutan 95% alkohol dengan SEGERA dan dihantar ke makmal secepat mungkin. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (24-48 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (24-48 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (24-48 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati.
20-50ml atau sebanyak yang dikumpul
3.
Pleural fluid
Botol Steril
20-50ml atau sebanyak yang dikumpul
4.
Pericardial fluid
Botol Steril
20-50ml atau sebanyak yang dikumpul
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Bil
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN SITOPATOLOGI
Jenis Ujian
5.
Peritoneal fluid
Bekas Spesimen Botol Steril
6.
Sputum
Botol Steril
Sebanyak yang terkumpul
7.
Cerebrospinal fluid (CSF)
Botol Steril
Sekurangkurangnya 0.5ml
8.
Cyst fluid
Botol Steril
20-50ml atau sebanyak yang dikumpul
9.
Urine (air kencing)
Botol Steril
10-20ml atau sebanyak yang dikumpul
10.
Bronchial brushing
Botol Pap Smear yang mengandungi larutan 95% alkohol
1-2 smear
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Kuantiti Spesimen 20-50ml atau sebanyak yang dikumpul
Muka surat Versi
18 / 21 2
Tatacara Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (24-48 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (12-24 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dalam tempoh 1-2 jam setelah diambil. Jika tidak, tambah larutan 50% alkohol (Ratio 1:1) Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (24-48 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dalam tempoh 1-2 jam setelah diambil. Jika tidak, tambah larutan 50% alkohol (Ratio 1:1) Smear direndam di dalam larutan 95% alkohol dengan SEGERA dan dihantar ke makmal secepat mungkin.
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Bil
Jenis Ujian
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN SITOPATOLOGI
11.
Bronchial washing
Bekas Spesimen Botol Steril
12.
Bronchial alveolar lavage
Botol Steril
10-20ml atau sebanyak yang dikumpul
13.
Eye fluids/Eye washing
Botol Steril/Picagari yang digunakan untuk mengambil spesimen
Sebanyak mana yang terkumpul
14.
Synovial fluid
Botol Steril
Sebanyak mana yang terkumpul
15.
Fine Needle Aspiration Cytology (FNAC)
-
-
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Kuantiti Spesimen 10-20ml atau sebanyak yang dikumpul
Muka surat Versi
19 / 21 2
Tatacara Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (12-24 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (12-24 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (12-24 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Hantar spesimen ke makmal dengan SEGERA untuk diproses. Jika tidak, simpan di dalam peti sejuk antara suhu 2-8°C (12-24 jam) sahaja. Jika tidak sel akan mati. Temujanji diperlukan. Prosedur pada Hari Ahad dan Selasa sahaja serta dilakukan di Klinik Surgeri.
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
Bil
Tajuk: TATACARA PENGUMPULAN SPESIMEN UJIAN SITOPATOLOGI
Jenis Ujian
16.
Seminal Fluid Analysis (SFA)
17.
High Vaginal Swap (HVS) for Spermatozoa Examination (medico-legal)
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Bekas Spesimen Botol Steril
Kuantiti Spesimen 5ml atau sebanyak yang dikumpul
Botol Pap Smear yang mengandungi larutan 95% alkohol
1 smear
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Muka surat Versi
20 / 21 2
Tatacara Hantar spesimen ke makmal dalam tempoh satu (1) jam selepas spesimen diambil. Jika tidak sperma akan mati. a) Slaid swab vaginal hendaklah terus dihantar ke makmal di dalam bekas yang mengandungi fiksatif 95% alkohol. b) Bekas spesimen ‘swab’ mestilah di metri (sealed) dengan lilin khas dan bercop di atasnya. c) Butir-butir pesakit/ mangsa, maklumat ringkas kejadian serta tarikh dan masa spesimen diambil hendaklah ditulis dengan jelas pada borang permohonan. d) Semua spesimen yang dihantar mesti dihantar oleh pihak polis, dicatatkan nama, nombor staf dan nombor telefon polis berkenaan.
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI
MAKMAL PATOLOGI HOSPITAL UNIVERSITI SAINS MALAYSIA MANUAL PENGUMPULAN SPESIMEN PRIMER (HUSM/PATH/MPSP)
14.
Tajuk: PERMOHONAN KES SEGERA (URGENT CASE)
Muka surat Versi
21 / 21 2
PERMOHONAN KES SEGERA (URGENT CASE) a) Permohonan hanya boleh dibuat oleh Doktor yang merawat. b) Kes berkenaan mestilah diberitahu melalui telefon (temujanji) dengan MO/PP Makmal Patologi bertugas. c) Perkataan Kes Segera (Urgent Case), MO/PP yang dihubungi, Doktor yang memohon dan tarikh/masa permohonan hendaklah dicatatkan dalam borang permohonan oleh doktor yang merawat. Penting: Pembantu Makmal atau JTMP yang bertugas di UPSPL, Makmal Patologi akan cop ‘Urgent’ Makmal Patologi dan cop Laporan Lisan semasa menerima spesimen yang mana mesti terdapat maklumat seperti (c) di dalam borang permohonan. Jika tidak terdapat maklumat seperti (c), maka spesimen tersebut tidak di kira sebagai kes segera. d) Tempoh masa keputusan diketahui adalah 5 hari bekerja kecuali jika kes tersebut kes rumit/memerlukan ujian lanjutan (keputusan dalam tempoh 20 hari).
Disediakan oleh Diluluskan oleh
Hj. Abd. Razak Hj. Ahmad Dr. Md. Salzihan Md. Salleh
Tarikh efektif
24.08.2014
TIDAK BOLEH DICETAK-HAK CIPTA TERPELIHARA MAKMAL PATOLOGI